Het magnetisch veld in de buurt van twee staafmagneten

We zien dat we bij meerdere staafmagneten een complexer veld krijgen. De veldlijnen lopen van de noordpool naar de zuidpool, maar lopen nooit van noord naar noord óf van zuid naar zuid.

Tegengestelde polen trekken elkaar aan, gelijksoortige polen stoten elkaar af.

Het aardmagnetisch veld

Ook onze aarde is omringd door een magnetisch veld. Dat merken we duidelijk als we een kompas gebruiken.

De aarde gedraagt zich eigenlijk alsof er een permanente staafmagneet in de kern van de aarde zit. De polen van deze magneet liggen niet ver van de geografische polen. De magnetische zuidpool is naar de geografische noordpool gericht en de magnetische noordpool is naar de geografische zuidpool gericht.

Het magnetisch veld van de aarde is niet homogeen: het is het sterkst aan de polen en het zwakst aan de evenaar. In België is de grootte van het aardmagnetisch veld 48 μT.

Het aardmagnetisch veld is zeer belangrijk voor het leven op aarde, het beschermt ons namelijk tegen schadelijke effecten van buitenaf. Leer meer hierover via de QR-code.

Via de QR-code vind je trouwens nog tal van andere interessante filmpjes en artikels over het magneetveld van de aarde, bijvoorbeeld over hoe het poollicht ontstaat of wat er zou gebeuren als de noord- en de zuidpool zouden flippen.

4.5 Het magnetisch veld rondom een doorstroomde geleider

In 1820 zag de wetenschapper Hans Christian Oersted tijdens een experiment dat zijn kompasnaald bewoog in de nabijheid van een doorstroomde geleider. Hij ontdekte zo dat er een magnetisch veld ontstaat rond een doorstroomde geleider.

Bekijk een filmpje van Oersteds ontdekking via de QR-code.

Er bestaat dus een verband tussen elektriciteit en magnetisme, vandaar ook de term elektromagnetisme

Rondom een doorstroomde rechte geleider ontstaat een magnetisch veld. De magnetische veldlijnen vormen, in vlakken loodrecht op de doorstroomde geleider, concentrische cirkels rond de doorstroomde geleider. Bij een toenemende stroomsterkte neemt de dichtheid aan magnetische veldlijnen en dus de sterkte van het magnetisch veld toe. Bij een omgekeerde stroomzin, keert ook de zin van de magnetische veldlijnen om.

4.6 Het magnetisch veld in en rond een spoel (solenoïde)

Als we een lus maken met een stroomvoerende geleider, krijgen we een winding. Als we meerdere windingen na elkaar maken, krijgen we een spoel of solenoïde

Als er een stroom door de spoel loopt, ontstaat er een magnetisch veld. Dat magnetisch veld voldoet aan volgende karakteristieken:

Binnen de spoel zijn de magnetische veldlijnen evenwijdig en is het magnetisch veld dus homogeen.

Buiten de spoel is het magnetisch veld identiek aan dat van een staafmagneet.

Bij een toenemende stroomsterkte neemt de dichtheid aan veldlijnen en dus de sterkte van het magnetisch veld toe.

Bij een omgekeerde stroomzin keert ook de zin van de magnetische veldlijnen om.

Via de QR-code kan je enkele filmpjes die het magnetisch veld van een spoel of solenoïde visualiseren, bekijken.