2B
MODULE 9
Veelvouden en delers
MODULE 9
Veelvouden en delers 1 2 3
Veelvoud......................................................................................................................................................... 3 Deler.................................................................................................................................................................... 4 Deelbaarheid........................................................................................................................................... 6 Hoe kun je snel zien of een getal deelbaar is door 10?........................................................................................................................................ 6 Hoe kun je snel zien of een getal deelbaar is door 100?.................................................................................................................................... 6 Hoe kun je snel zien of een getal deelbaar is door 1 000?.............................................................................................................................. 7 Hoe kun je snel zien of een getal deelbaar is door 2?............................................................................................................................................ 7 Hoe kun je snel zien of een getal deelbaar is door 5?............................................................................................................................................ 8 Oefeningen................................................................................................................................................. 9 3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
4
1
Veelvoud We nemen een aantal keer 5 macarons.
0x5=0
1x5=5
2 x 5 = 10
3 x 5 = 15
4 x 5 = 20
…
0, 5, 10, 15 … zijn veelvouden van 5. Het tweevoud van 5 is 10. Het drievoud van 5 is 15. Het viervoud van 5 is 20. • Een veelvoud van een getal is een aantal keer dat getal.
VOORBEELD: Veelvouden van 3 zijn 0, 3, 6, 9 … • Het drievoud van een getal is drie keer dat getal.
VOORBEELD: Het drievoud van 6 is 18 want 3 x 6 is 18.
• Het getal 0 is een veelvoud van elk getal.
1
Vul aan.
De veelvouden van 4 zijn De veelvouden van 6 zijn Het vijfvoud van 8 is Het drievoud van 10 is
2
. .
Kleur het bolletje in de juiste kolom.
juist
fout
70 is een veelvoud van 10. 16 is een veelvoud van 6. 2 is een veelvoud van 12. 12 is een veelvoud van 2. 80 is een veelvoud van 2.
Veelvouden en delers
3
2
Deler We verdelen 20 macarons eerlijk onder 4 personen.
Iedere persoon krijgt
macarons. Er blijven geen macarons over.
20 : 4 = 5 20 is deelbaar door 4. 4 is een deler van 20.
is deelbaar door = kan je delen door
Kan je 20 macarons eerlijk delen onder …? Je mag geen macarons over hebben. Kleur het bolletje in de juiste kolom. Schrijf ook op hoeveel macarons iedere persoon krijgt als je ‘ja’ hebt aangeduid.
aantal personen
aantal ja nee aantal macarons personen
1 persoon
11 personen
2 personen
12 personen
3 personen
13 personen
4 personen
14 personen
5 personen
15 personen
6 personen
16 personen
7 personen
17 personen
8 personen
18 personen
9 personen
19 personen
10 personen
20 personen
ja nee aantal macarons
De delers van 20 zijn • Het getal 1 is een deler van elk getal. • Het getal 0 is nooit een deler! Wie deelt door nul is een …
4
Veelvouden en delers
.
1
Vul het woord veelvoud of deler in.
81 is een
van 9.
12 is een
van 3.
9 is een
van 81.
56 is een
van 8.
10 is een
van 100.
8 is een
van 56.
100 is een
van 10.
2 is een
van 30.
2
Delers
De delers van 8 zijn
.
De delers van 12 zijn
.
3
Kleur het bolletje in de juiste kolom.
juist
fout
7 is een deler van 28. 5 is deelbaar door 25. 25 is deelbaar door 5. 64 is deelbaar door 8. 64 is een veelvoud van 8. 8 is een veelvoud van 64. 8 is een deler van 64. 6 is een deler van 25. 20 is een veelvoud van 3. 32 is een veelvoud van 4 en van 8. 4 is een deler van 24 en van 36. 3 is een deler van 16 en van 18. 20 is een veelvoud van 4 en van 5.
Veelvouden en delers
5
3
Deelbaarheid
3.1
Hoe kun je snel zien of een getal deelbaar is door 10? Je kijkt naar het laatste cijfer van een getal om te zien of het getal deelbaar is door 10. Een getal is deelbaar door 10 als het laatste cijfer een nul is.
VOORBEELD: 130, 700 en 24 000 zijn deelbaar door 10.
96, 245 en 804 zijn niet deelbaar door 10.
Omcirkel de getallen die deelbaar zijn door 10. 80
3.2
42
70
85
300
1 700
36
909
Hoe kun je snel zien of een getal deelbaar is door 100? Je kijkt naar de laatste 2 cijfers van een getal om te zien of het getal deelbaar is door 100. Een getal is deelbaar door 100 als de laatste 2 cijfers nullen zijn.
VOORBEELD: 900, 3 000 en 4 800 zijn deelbaar door 100.
160, 754 en 20 005 zijn niet deelbaar door 100.
Omcirkel de getallen die deelbaar zijn door 100. 400
6
72
Veelvouden en delers
606
8 000
350
5 900
170
9 000
3.3
Hoe kun je snel zien of een getal deelbaar is door 1 000? Je kijkt naar de laatste 3 cijfers van een getal om te zien of het getal deelbaar is door 1 000. Een getal is deelbaar door 1 000 als de laatste 3 cijfers nullen zijn.
VOORBEELD: 6 000, 14 000 en 507 000 zijn deelbaar door 1 000.
930, 3 500 en 70 004 zijn niet deelbaar door 1 000.
Omcirkel de getallen die deelbaar zijn door 1 000. 800
3.4
360
47 000
5 200
8 000
50 400
300 000
20 006
Hoe kun je snel zien of een getal deelbaar is door 2? Je kijkt naar het laatste cijfer van een getal om te zien of het getal deelbaar is door 2. Een getal is deelbaar door 2 als het laatste cijfer een 0, 2, 4, 6 of 8 is. • Een getal dat deelbaar is door 2 is een even getal of een paar getal. 3 paar schoenen 6 schoenen in totaal • Een getal dat niet deelbaar is door 2 is een oneven getal of een onpaar getal.
VOORBEELD: 140, 354 en 5 118 zijn deelbaar door 2.
441, 809 en 2 465 zijn niet deelbaar door 2.
Omcirkel de getallen die deelbaar zijn door 2. 34
557
726
1 500
81
5 408
300
7 532
Hoeveel schoenen heb je als je 13 paar schoenen hebt?
Veelvouden en delers
7
3.5
Hoe kun je snel zien of een getal deelbaar is door 5? Je kijkt naar het laatste cijfer van een getal om te zien of het getal deelbaar is door 5. Een getal is deelbaar door 5 als het laatste cijfer een 0 of 5 is.
VOORBEELD: 345, 620 en 7 335 zijn deelbaar door 5.
56, 552 en 5 003 zijn niet deelbaar door 5.
Omcirkel de getallen die deelbaar zijn door 5. 35
58
720
4 200
3 510
509
81 000
175
We vatten even samen. IS EEN GETAL DEELBAAR ... door 2?
door 5?
door 10?
Het laatste cijfer is ...
0, 2, 4, 6 of 8
8
Veelvouden en delers
0 of 5
0
door 100?
door 1 000?
De 2 laatste cijfers zijn ...
De 3 laatste cijfers zijn ...
00
000
Oefeningen 1
Omcirkel het juiste woord zodat de zin klopt.
5 is een
veelvoud / deler
van 25.
10 is een veelvoud / deler
van 80.
40 is een
veelvoud / deler
van 4.
5 is een
van 10.
12 is een veelvoud / deler
van 3.
10 is een veelvoud / deler
van 2.
28 is een veelvoud / deler
van 2.
7 is een
van 42.
6 is een
van 36.
16 is een veelvoud / deler
Eerlijk verdelen
veelvoud / deler
e
2
veelvoud / deler
veelvoud / deler
ay sk
lim
van 8. - stock.adobe .co
m
©
4
Verdeel 24 blikjes eerlijk. Iedereen krijgt evenveel. Je mag geen blikje over hebben. Kan je 24 blikjes eerlijk verdelen onder …? Schrijf ook op hoeveel blikjes iedere persoon krijgt als je ‘ja’ aanduidt.
aantal personen
ja nee aantal blikjes
aantal personen
1 persoon
13 personen
2 personen
14 personen
3 personen
15 personen
4 personen
16 personen
5 personen
17 personen
6 personen
18 personen
7 personen
19 personen
8 personen
20 personen
9 personen
21 personen
10 personen
22 personen
11 personen
23 personen
12 personen
24 personen
ja nee aantal blikjes
De delers van 24 zijn
.
Veelvouden en delers
9
3
Eerlijk verdelen
Er liggen
nootjes.
Deze nootjes kan ik eerlijk verdelen onder De delers van
4
zijn
,
,
of
personen.
.
Vul de juiste getallen in.
Een getal is deelbaar door ... als het eindigt op een 0. als het eindigt op 00. als het eindigt op 000. als het eindigt op 0 of 5. als het eindigt op 0, 2, 4, 6 of 8. als het laatste cijfer even is.
5
Vul aan.
Het vijfvoud van 10 is
.
Het drievoud van 8 is
.
Het viervoud van 3 is
.
Het zesvoud van 5 is
.
Het negenvoud van 4 is
.
Het vijfvoud van 6 is
.
Het achtvoud van 3 is
.
Het viervoud van 7 is
.
Het tweevoud van 13 is
.
Het drievoud van 11 is
.
6
Veelvouden en delers
De veelvouden van 3 zijn
De veelvouden van 10 zijn
De veelvouden van 7 zijn
De veelvouden van 9 zijn
De delers van 18 zijn
De delers van 6 zijn .
De delers van 10 zijn
De delers van 15 zijn .
10
Veelvouden en delers
. .
7
Wat komt daar aangestormd?
Als je dat wilt weten, moet je de getallen met elkaar verbinden. Eerst verbind je alle oneven getallen van klein naar groot. Daarna verbind je alle even getallen van klein naar groot.
Veelvouden en delers
11
8
Kleur het bolletje in de juiste kolom.
juist
fout
24 is een veelvoud van 4. 24 is deelbaar door 4. 5 is deelbaar door 20. 5 is een deler van 20. 15 is een deler van 5. 35 is een veelvoud van 5. 9 is een deler van 27. 21 is een deelbaar door 3. 18 is een veelvoud van 4. 18 is een veelvoud van 2 en van 3. 24 is deelbaar door 12. 12 is deelbaar door 5. 24 is het drievoud van 8. 16 is het drievoud van 6.
9
Vul in.
Een getal is deelbaar door 2 als het eindigt op
,
, .
Een getal is deelbaar door 100 als het eindigt op .
Een getal is deelbaar door 10 als het eindigt op Een getal is deelbaar door 5 als eindigt op
of
Een getal is deelbaar door 1 000 als het eindigt op
12
Veelvouden en delers
. .
,
of
.
10
Kleur het bolletje als het getal deelbaar is ...
door 10.
door 100. door 1 000.
door 2.
door 5.
520 18 145 3 000 34 130 8 643 650 854 17 000 3 700 456 6 005 9 125
11
Vul in.
Het drievoud van 7 is
.
Het viervoud van 9 is
.
Welke veelvouden van 3 liggen tussen 20 en 35? Welke veelvouden van 10 liggen tussen 85 en 115? Welke veelvouden van 4 liggen tussen 20 en 35? 10 is deelbaar door De delers van 28 zijn
. .
Welk veelvoud van 6 ligt tussen 50 en 60?
Veelvouden en delers
13
12
Sport
sport
aantal spelers per team op het veld
basketbal
5 spelers
volleybal
6 spelers
handbal
7 spelers
voetbal
11 spelers
We organiseren een sportdag en verdelen de jongeren in teams om te sporten. Alle jongeren moeten op hetzelfde moment dezelfde sport beoefenen. Welke sport kunnen we doen met het volgende aantal jongeren? Er mogen geen spelers op de bank zitten.
aantal jongeren basketbal
volleybal
handbal
44 110 56 60 28 140
13
Vul in.
Noteer vier getallen tussen 1 200 en 1 300 die deelbaar zijn door 2 en 5. Noteer alle getallen tussen 364 en 381 die deelbaar zijn door 5. Noteer alle getallen tussen 3 477 en 3 513 die deelbaar zijn door 10.
14
Veelvouden en delers
voetbal
14
Zijn de volgende uitspraken waar of niet waar?
Kleur het bolletje in de juiste kolom.
waar niet waar Elk getal dat deelbaar is door 10 is ook deelbaar door 100. Elk getal dat deelbaar is door 100 is ook deelbaar door 10. Elk getal dat deelbaar is door 1 000 is ook deelbaar door 10. Elk getal dat deelbaar is door 10 is ook deelbaar door 5. Elk getal dat deelbaar is door 5 is ook deelbaar door 10. Elk getal dat deelbaar is door 10 is ook deelbaar door 2. Elk getal dat deelbaar is door 2 is ook deelbaar door 10. Een even getal is altijd deelbaar door 2. Een oneven getal is nooit deelbaar door 2.
15 Omcirkel alle getallen die deelbaar zijn door 5 maar niet door 10. 450
1 200
405
7 008
395
974
3 000
508
Omcirkel alle getallen die deelbaar zijn door 2 en door 5. 94
145
360
6 408
Omcirkel alle getallen die deelbaar zijn door 2 maar niet door 10. 560
506
83
7 500
9 318
374
Omcirkel alle getallen die deelbaar zijn door 10 maar niet door 100. 730
6 200
805
5 000
390
384
Veelvouden en delers
15
16
Wat extraatjes
Hoe kun je snel zien of een getal deelbaar is door 4?
Je kijkt naar de laatste twee cijfers van het getal. Een getal is deelbaar door 4 als het getal gevormd door de laatste twee cijfers deelbaar is door 4.
VOORBEELD: 524, 680, 7 344 en 112 zijn
deelbaar door 4. 414, 8 630, 8 015 en 6 481 zijn niet deelbaar door 4.
Omcirkel de getallen die deelbaar zijn door 4. 132
720
317
152
572
944
5 312
Hoe kun je snel zien of een getal deelbaar is door 3?
Je telt alle cijfers van het getal op. Een getal is deelbaar door 3 als de som van de cijfers deelbaar is door 3.
VOORBEELD: 4 113
4+1+1+3=9 9 is deelbaar door 3. 4 113 is deelbaar door 3.
VOORBEELD: 5 012
5+0+1+2=8 8 is niet deelbaar door 3. 5 012 is niet deelbaar door 3. Omcirkel de getallen die deelbaar zijn door 3. 113
120
324
501
954
3 252
2 222
Hoe kun je snel zien of een getal deelbaar is door 9?
Je telt alle cijfers van het getal op. Een getal is deelbaar door 9 als de som van de cijfers deelbaar is door 9.
VOORBEELD: 8 172
8 + 1 + 7 + 2 = 18 18 is deelbaar door 9. 8 172 is deelbaar door 9.
VOORBEELD: 7 012
7 + 0 + 1 + 2 = 10 10 is niet deelbaar door 9. 7 012 is niet deelbaar door 9. Omcirkel de getallen die deelbaar zijn door 9. 215
16
720
Veelvouden en delers
312
804
594
2 214
7 902
IS EEN GETAL DEELBAAR ... door 2?
door 5?
door 10?
Het laatste cijfer is ...
0, 2, 4, 6 of 8
0 of 5
door 100?
door 1 000?
De 2 laatste cijfers zijn ...
De 3 laatste cijfers zijn ...
00
000
0
IS EEN GETAL DEELBAAR… door 4?
door 3?
Kijk naar de laatste 2 cijfers van het getal. Is dit getal deelbaar ...
door 9?
Tel alle cijfers van het getal op. Is dit getal deelbaar …
door 4?
door 3?
door 9?
ja
nee
ja
nee
ja
nee
is deelbaar door 4
is niet deelbaar door 4
is deelbaar door 3
is niet deelbaar door 3
is deelbaar door 9
is niet deelbaar door 9
Veelvouden en delers
17
17
Kleur het bolletje als het getal deelbaar is …
door 2. door 4. door 5. door 3. door 9. door 10. door 100. 270 720 116 5 100 8 000 70 311 3 182 430 23 751 6 105
18
Schrikkeljaar
Een schrikkeljaar is een jaar met 366 dagen in plaats van 365 dagen. In een schrikkeljaar zijn er 29 dagen in februari. Een schrikkeljaar komt om de 4 jaar voor. • Kijk naar de laatste 2 cijfers. • Is dit getal deelbaar door 4? Dan is het een schrikkeljaar! Omcirkel de schrikkeljaren. 2011
18
2018
Veelvouden en delers
2028
2006
1883
1812
2040
1756
19
Doolhof
Waar beland je als je alleen maar mag lopen op de vakjes die deelbaar zijn door 3? Opgelet: schuin oversteken mag niet! Teken de juiste weg. start 12 72
40 111 324 39
75
51
87 112 621 97 232 655 704 803
23
61
43
92 801 101 103 69 888 357
52
82
94
64 216 304 206 96
29
91
103 206 510 321 411 55 109 84
74
28
500 730 93
95
61
47 544 998 251 104
56
16 115 621 10 142 31
80 144 131 76 67
48 401 224
77
88
78 483 921 816 981 81 764 68
44
85
97
20
Vul de bewerkingstekens in.
17 421 113 305 523 806 407
75
5
=
60
4
200
4
=
5
10
1 000
100
=
40
4
15
2
=
90
3
100
50
=
100
2
25
45
=
77
7 Veelvouden en delers
19
21
Dieren
Lucie heeft thuis kippen en konijnen. Samen hebben de dieren 30 koppen en 84 poten. Lucie heeft
22
kippen en
konijnen.
Rekendoolhof
In dit rekendoolhof moet je vermenigvuldigen en daarna delen. Je mag nooit twee keer vermenigvuldigen of twee keer delen na elkaar. Elk volgende getal vind je meteen naast, onder of boven het volgend getal en nooit in een vakje schuin onder of schuin boven. Als je het goed hebt gedaan, ben je in elk vakje geweest. Vind je weg in het doolhof! Werk met potlood! x
23
7
x3
42
x8
14
15
2
2
105 11
55
5
88
5
56 : 4
21
35 165
3
22
4
40
12
84
4
3
100 500 25
20
2
7
9
63
21
5
9
198 11
18
5
135
3
45
9
22
3
66
2
27
2
45
1
4
7
28
11
36
3
54
9
16
8
14
2
6
9
18
8
144
2
32
3
42
7
4
110 11
8
Geef de rest zonder de deling te maken.
147 : 5
rest =
425 : 2
rest =
632 : 10
rest =
633 : 5
rest =
238 : 2
rest =
678 : 10
rest =
5 361 : 10
rest =
3 517 : 100 rest =
20
7
Veelvouden en delers
24
Doordenkertjes
Vul het getal in.
getal Als je tijdens een marathon de derde loper hebt ingehaald, op welke plaats loop je dan? Hoeveel stukken van 20 cent gaan er in 50 euro? Hoeveel keer draait de aarde om haar eigen as in 24 uur? Wat is de som van alle cijfers? Wat is de som van alle oneven cijfers tussen 0 en 10? Welk getal krijg je als je de even cijfers in 326 471 weglaat? Welk even getal komt net voor één miljoen? Wat is het grootste even getal van vier cijfers? Wat is het kleinste oneven getal van zes cijfers? Wat is het grootste even getal van vier verschillende cijfers? Wat is het kleinste oneven getal van zes verschillende cijfers? Wat is het kleinste getal verschillend van 0 dat zowel een veelvoud is van 6 als van 8? Welk getal is deelbaar door 7 en 4 en ligt tussen 10 en 30? Welk getal tussen 30 en 40 is zowel deelbaar door 4 als door 6? Welk veelvoud van 13 ligt tussen 50 en 60? Hoeveel veelvouden van 4 liggen er tussen 20 en 30? Welke getallen zijn delers van 12 en 20? Hoeveel stukken van 5 cent gaan er in € 1? Hoeveel stukken van 5 cent gaan er in € 6?
Veelvouden en delers
21
25
Welk getal zoeken we?
Het getal ligt tussen vier en vijf miljoen. Het cijfer van de tienduizendtallen is het dubbel van het cijfer van de miljoentallen. Het cijfer van de duizendtallen is de helft van het cijfer van de tienduizendtallen. 1 Het cijfer van de eenheden is van het cijfer van de tienduizendtallen. 4 Het cijfer van de honderdtallen is het drievoud van het cijfer van de eenheden. Het cijfer van de honderdduizendtallen en de tientallen is hetzelfde. De som van deze cijfers is het cijfer van de honderdtallen. Het getal dat we zoeken is
26
.
Kraak de code van het slot.
Om het slot te openen, gebruik je negen verschillende cijfers. Het cijfer 0 gebruik je niet. Cijfer 1 is het dubbel van het vijfde cijfer. Cijfer 2 is alleen deelbaar door 1. Cijfer 3 is de som van het tweede en het achtste cijfer. Cijfer 4 is geen veelvoud van 5. Cijfer 5 is 2 minder dan het zesde cijfer. Cijfer 6 is het dubbel van het derde cijfer. Cijfer 7 is 1 minder dan het zesde cijfer. Cijfer 8 is het dubbel van het tweede cijfer. Cijfer 9 is deelbaar door 3. Vul de juiste cijfercombinatie in.
1
22
2
3
4
Veelvouden en delers
5
6
7
8
9
Hoe heb je dit trimester gewerkt? Naam:
Klas:
Datum:
• Ben je goed aan het werk? Je mag jezelf beoordelen.
1: slecht
2: niet goed
3: redelijk
4: goed
5: schitterend
• Dit vind ik ...
Dit vindt mijn leerkracht ...
ordelijk werken 1 2 3 4 5
1 2 3 4 5
in orde zijn
1 2 3 4 5
1 2 3 4 5
inzet
1 2 3 4 5
1 2 3 4 5
• Ik vind de leerstof dit trimester
heel gemakkelijk.
gemakkelijk.
moeilijk.
heel moeilijk.
• Ik heb dit trimester goed doorgewerkt.
ja
nee
• Ik ben tevreden over mijn resultaten en werk in de klas.
ja
nee
• Dit ga ik de volgende keer beter doen:
• Woordje van de leerkracht:
Handtekening leerling
Handtekening leerkracht
Veelvouden en delers
23
Ik kan • veelvouden van een getal noteren. • delers van een getal noteren. • het tweevoud, drievoud, viervoud ... van een getal berekenen. • de kenmerken van deelbaarheid door 2, 5, 10, 100 en 1 000 opnoemen. • nagaan of een getal deelbaar is door 2, 5, 10, 100 of 1 000.
Woordenlijst • deler: bv. 4 is een deler van 12 • veelvoud: een veelvoud van een getal is een aantal keer dat getal
VOORBEELD: 20 is een veelvoud van 5.
• drievoud: het drievoud van een getal is drie keer dat getal
VOORBEELD: Het drievoud van 6 is 18.
• is deelbaar door: kan je delen door
VOORBEELD: 9 is deelbaar door 3.
• even getal: een getal dat deelbaar is door 2 • oneven getal: een getal dat niet deelbaar is door 2 • paar getal: een getal dat deelbaar is door 2 • onpaar getal: een getal dat niet deelbaar is door 2
COLOFON Auteurs Kim Pelkmans en Lief Verbeek - Design & Lay-out die Keure Eerste druk 2021 - SO 2020/1203 ISBN-nummer 978 90 4864 008 9 - KB D/2021/0147/8 Bestelnummer 90 850 0030 - NUR 127 - Thema YPMF Verantwoordelijke uitgever die Keure, Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge RPR 0405 108 325 - © Copyright die Keure, Brugge Die Keure wil het milieu beschermen. Daarom kiezen wij bewust voor papier dat afkomstig is uit verantwoord beheerde bossen. Deze uitgave is dan ook gedrukt op papier dat het FSC®-label draagt. Dat is het keurmerk van de Forest Stewardship Council®.
24
Veelvouden en delers