Greek Vegan #8

Editorial

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GREEK VEGAN, ΤΕΥΧΟΣ 8, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 Έκδοση - Eκμετάλλευση: Digital Content A.E. 2ο χλμ. Λεωφ. Μαρκοπούλου, 19400 Κορωπί τηλ.: 2109238672, fax: 2109216847, e-mail: vegan@digicon.gr www.digicon.gr

ΕΚΔΟΤΗΣ: Νίκος Μανούσος Δ ΙΕΥΘΥΝΣΗ MARKETING: Λουκία Ταλιαδώρου Α ΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Ιωάννης Πατρίκος Β ΟΗΘΟΣ ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗ: Μαρία Γεωργιάδου

Σ ΥΝEΡΓΑΤΕΣ: Νίκος Πουρλιάρος, Μάνος Νικολάου, Βαγγέλης Κράτσας, Σοφία Σπανομαρκίδη, Μαρίνα Αθηναίου, Μαύρα Σαραντοπούλου, Γιάννης Κοντογεώργου, Βάιος Τασούλας

Δ ΙΟΡΘΩΣΗ: Κατερίνα Ζώη Δ ΙΑΦΗΜΙΣΗ: Δέσποινα Προβιδάκη, Κέλλη Αντωνάκου ΕΞΩΦΥΛΛΟ: Σχεδιασμός: Δημήτρης Μελένιος Υ ΠΕΥΘΥΝΟΣ D.T.P.: Δημήτρης Μελένιος DT P: Αδάμ Σάμιος, Μαρία Μαρίνογλου Κ ΥΚΛΟΦΟΡΙΑ: Χρύσανθος Μαντούβαλος Ν ΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Γιάννης Τζίφας Δ ΙΑΘΕΣΗ-ΔΙΑΝΟΜΗ: ΑΡΓΟΣ A.E.-Πρακτορείο Διανομής Τύπου ΕΚΤΥΠΩΣΗ-ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: NON STOP PRINTING ΕΠΕ I SSN: 2654-1270 Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική, περιληπτική, κατά παράφραση ή διασκευή/απόδοση του περιεχομένου του Greek Vegan, με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια της Digital Content A.E., όπως ορίζει ο νόμος 2121/1993, η Διεθνής Σύμβαση της Βέρνης περί πνευματικής ιδιοκτησίας και οι κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

Αγαπητοί αναγνώστες

Μετά την περυσινή απουσία του λόγω πανδημίας, το Vegan Life Festival επανήλθε φέτος και αποτέλεσε πόλο έλξης των απανταχού εν Αττική vegans. Με μία σειρά μέτρων για την τήρηση των κανόνων δημόσιας υγείας, η ετήσια μάζωξη των vegans στέφθηκε για ακόμα μια φορά με επιτυχία. Η Μαρία Γεωργιάδου αλλά και η νέα μας συνεργάτιδα Μαρίνα Αθηναίου έδωσαν το «παρών» στη ρεπορταζιακή κάλυψη της εκδήλωσης. Ο Γιώργος Κοψιδάς είναι μια πολύπλευρη προσωπικότητα: ηθοποιός, πρώην καλαθοσφαιριστής, πρώην μετέχων στο «Survivor», πάντα όμως φιλόζωος και vegan. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό μας μιλάει για τον βιγκανισμό, για ακτιβιστικές δράσεις στις οποίες μετείχε, για τη συμμετοχή του στο ριάλιτι αλλά και για την ευρύτερη κοσμοθεωρία του. Το «Seaspiracy» αποτελεί ένα πολύ αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ. Χωρίς να έχει καμία σχέση με την απεικόνιση σκηνών βίας απέναντι στα ζώα, όπως συνέβαινε σε κάποια παλαιότερα –«κλασικά» πια– ντοκιμαντέρ, το δημιούργημα του Ali Tabrizi καταφέρνει, πράγματι, να προκαλέσει διαδοχικές εκπλήξεις στον τηλεθεατή, διαψεύδοντας στοιχεία που μέχρι τώρα θεωρούσαμε δεδομένα. Όσοι έχετε πρόσβαση στο Netflix, δείτε το… Ο Οκτώβριος που μας πέρασε ήταν αφιερωμένος στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Η μόνιμη επιστημονική συνεργάτιδά μας δρ. Βασιλική Σκαλαφούρη ετοίμασε ένα ενημερωτικό άρθρο, αναλύοντας τα οφέλη που έχει μια whole-food vegan διατροφή στην πρόληψη του καρκίνου, αλλά και την τεράστια διαφορά που μπορεί να κάνει σε όσες την ακολουθούν. Πόσο vegan είναι η Ελλάδα τελικά; Ο Νικόλας Πουρλιάρος, παίρνοντας αφορμή από μια θετική διάκριση που απένειμε στη χώρα μας φορέας του εξωτερικού, επισημαίνει και καυτηριάζει τα κακώς κείμενα… Καθ’ οδόν προς το ταμείο, όλοι μας τσεκάρουμε αν το προϊόν που επιλέξαμε και ετοιμαζόμαστε να αγοράσουμε έχει «σφραγίδα» vegan πιστοποίησης. Ποιες όμως είναι οι εταιρείες που πιστοποιούν και τι σημαίνει, εντέλει, αυτή η πιστοποίηση; Στη σχετική έρευνα αγοράς, η νέα μας συνεργάτιδα Μαύρα Σαραντοπούλου εξηγεί τα βασικά και παρουσιάζει ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο. Στο Κόμμα για τα Ζώα έχουμε αναφερθεί και σε προηγούμενα τεύχη του περιοδικού. Αυτό τον μήνα επανερχόμαστε με μία συνέντευξη που παραχώρησε ο εκπαιδευτικός και συγγραφέας Νίκος Ράπτης, μέλος και συνιδρυτής του κόμματος, στον συνεργάτη μας Γιάννη Κοντογεώργο. Μεταξύ άλλων, ο κ. Ράπτης

προσφορά της Ελένης –WhenHelenCooks– Ταϊρίδου, καθώς και του vegan chef μας Νίκου Γαϊτάνου. Ο εκδότης Νίκος Μανούσος

στα Νησιά Φερόε έσπρωξαν τα δελφίνια σε ρηχά νερά στην παραλία Σκαλαμπότνουρ στο Έιστιροϊ, όπου στη συνέχεια τα σκότωσαν με μαχαίρια. Περίπου 500 κυνηγοί και 50 σκάφη εγγράφηκαν για να συμμετάσχουν στο κυνήγι. Ο πρωθυπουργός Bárður á Steig Nielsen, απαντώντας στα επακόλουθα και τη γενικευμένη οργή, είπε: «Λαμβάνουμε αυτό το θέμα πολύ σοβαρά. Αν και αυτά τα κυνήγια θεωρούνται βιώσιμα, θα επανεξετάσουμε από κοντά τα κυνήγια δελφινιών και τι ρόλο θα πρέπει να παίξουν στην κοινωνία των Φερόε. Η κυβέρνηση αποφάσισε να ξεκινήσει μια αξιολόγηση των κανονισμών σχετικά με την αλίευση δελφινιών λευκής όψης του Ατλαντικού».

(το όνομα του οποίου

MISS PIGGY ΚΑΙ KERMIT

VEGAN ADIDAS

είναι κατασκευασμένο από Primegreen, ένα vegan δέρμα που αποτελείται από ανακυκλωμένα υλικά και δεν χρησιμοποιεί παρθένο πολυεστέρα. Η Miss Piggy ενώνεται με τον καλό της Kermit τον βάτραχο ως κομμάτι της νέας συλλογής της Adidas. Στo Stan Smith με τον Kermit, που πρωτοεμφανίστηκε τον Μάρτιο και είναι επίσης κατασκευασμένο από Primegreen, εμφανίζεται τυπωμένο στο πίσω μέρος το σύνθημα «It’s not easy being Green».

Η Jennifer Aniston είναι γνωστή για πολλά. Ένα από αυτά είναι ένα συγκεκριμένο κούρεμα: το «Rachel». Ίσως λοιπόν δεν είναι παράξενο που η Aniston λανσάρει τώρα τη δική της vegan, cruelty-free μάρκα περιποίησης μαλλιών, με το όνομα LolaVie. H ηθοποιός ανακοίνωσε το λανσάρισμα μέσω του Instagram. Έγραψε: «Είμαστε πραγματικά υπερήφανοι που λέμε ότι φτιάχτηκε χωρίς όλα τα άσχημα συστατικά... Είναι paraben-free, silicon-free, sulfate-free, phthalate-free, gluten-free, vegan… και φυσικά crueltyfree, γιατί αγαπάμε τα ζώα μας». Παρ’ όλο που έπονται πολλά ακόμη, το πρώτο προϊόν της μάρκας, The Glossing Detangler, είναι το μόνο διαθέσιμο αυτή τη στιγμή. Περιέχει μπαμπού, λεμόνι, σπόρους chia και φυτικής προέλευσης ceramides και συμβάλλει ώστε να αποκτήσουν υγρασία και δύναμη τα μαλλιά. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως προστατευτικό

Ο LEONARDO D i CAPRIO ΕΠΕΝΔ Υ ΕΙ

ΣΕ “CLEAN MEAT”

Ο περιβαλλοντικός ακτιβιστής και βραβευμένος με Όσκαρ ηθοποιός Leonardo DiCaprio αποφάσισε να επενδύσει σε δύο πρωτοπόρες εταιρείες καλλιεργημένων κυττάρων βοείου κρέατος, τις Mosa Meat και Aleph Farms. Και οι δύο εταιρείες έχουν αποδείξει την ικανότητά τους να καλλιεργούν βόειο κρέας απευθείας από ζωικά κύτταρα. Η ολλανδική εταιρεία Mosa Meat σημείωσε πρόσφατα τεράστια πρόοδο, με αποτέλεσμα να έχει συγκεντρώσει πάνω από 85 εκατομμύρια δολάρια φέτος. Η Aleph Farms, με την έδρα της στο Ισραήλ, σε μια πρόσφατη συνέντευξη στο «vegconomist», ανέφερε ότι προς το παρόν «κλιμακώνει την παραγωγή της, αυξάνει τις δραστηριότητές της διεθνώς και επεκτείνει τις γραμμές των προϊόντων και την τεχνολογική της πλατφόρμα πριν από το λανσάρισμά της στην αγορά το 2022». Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Leonardo DiCaprio εισέρχεται στην αγορά της «εναλλακτικής πρωτεΐνης», καθώς επένδυσε πρόσφατα στην Perfect Day – τον ειδικό της μικροβιακής ζύμωσης στα εναλλακτικά «γαλακτοκομικά» προϊόντα. Επίσης, είναι πρεσβευτής της Beyond Meat και μάλιστα ενθάρρυνε τους θαυμαστές του να χρησιμοποιούν φυτικές εναλλακτικές λύσεις. «Ένας από τους πιο σημαντικούς τρόπους για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης είναι ο μετασχηματισμός του συστήματος

διατροφής μας. Η Mosa Meat και η Aleph Farms προσφέρουν νέους τρόπους για να ικανοποιήσουν την παγκόσμια ζήτηση για βόειο κρέας, ενώ λύνουν μερικά από τα πιο πιεστικά ζητήματα της τρέχουσας βιομηχανικής παραγωγής βοείου κρέατος. Είμαι πολύ χαρούμενος που συμμετέχω μαζί τους ως σύμβουλος και επενδυτής, καθώς ετοιμάζονται να παρουσιάσουν το καλλιεργημένο βόειο κρέας στους καταναλωτές», σχολίασε ο Leonardo DiCaprio.

Ο διάσημος μουσικός και τραγουδιστής ξεκίνησε μια συνεργασία με την Βettermoo(d), μια νεοσύστατη εταιρεία εναλλακτικών

γάλακτος με έδρα το

του Καναδά.

πρώτο προϊόν της Bettermoo(d) είναι ένα φυτικό γάλα που ονομάζεται Moodrink. Πρόκειται για ένα γάλα βρώμης, το οποίο περιέχει μια μοναδική

γιαούρτι χωρίς γαλακτοκομικά (με το όνομα Moogurt). Στη συνέχεια, μη γαλακτοκομικά τυριά, παγωτό και κρέμα γάλακτος. Ο Adams, ο οποίος είναι vegan από το 1989, είπε ότι ελπίζει η συνεργασία να εμπνεύσει τον συνειδητό καταναλωτισμό, προωθώντας προϊόντα

Το εργαστηριακό sushi είναι εγχείρημα της νεοσύστατης εταιρείας διατροφής Wildtype, που σχεδιάζει να ανοίξει, εκτός από το εργαστηριακό sushi bar στο πιλοτικό της εργοστάσιο στο Σαν Φρανσίσκο, και ένα εκπαιδευτικό κέντρο. Τα cruelty-free θαλασσινά της εταιρείας θα είναι προσβάσιμα στο κοινό τους επόμενους δύο έως τρεις μήνες. Η Wildtype καλλιεργεί πραγματικό σολομό και άλλα ψάρια από κύτταρα σε ένα εργαστήριο. Η διαδικασία καταλήγει σε ένα προϊόν που είναι βιολογικά πανομοιότυπο με το ψάρι, συμπεριλαμβανομένων της γεύσης, της υφής και των θρεπτικών συστατικών του. Επιπλέον, οι επιστήμονες είναι σε θέση να αφήσουν έξω κοινούς μολυσματικούς παράγοντες, όπως τον υδράργυρο και τα μικροπλαστικά. Το πιλοτικό εργοστάσιο της Wildtype άρχισε να λειτουργεί τον περασμένο μήνα. Ο Aryé Elfenbein συνιδρυτής της Wildtype δήλωσε στο «Business Wire»: «Η παγκόσμια ζήτηση για θαλασσινά ξεπερνά την προσφορά, οπότε το στάτους κβο πρέπει να αλλάξει. Το πιλοτικό μας εργοστάσιο θα ακολουθήσει την υπόσχεση και το θαύμα της καλλιέργειας φιλέτων ψαριών, χρησιμοποιώντας κυτταρική καλλιέργεια».

Η αλυσίδα Pizza Express εγκαινίασε το πρώτο της all-vegan εστιατόριο, παίρνοντας την απόφαση να μετατρέψει σε vegan το υποκατάστημά της στο Όλντουιτς, στο κέντρο του Λονδίνου, μετά την επιτυχία που είχαν οι vegan επιλογές στα μενού της. Το εστιατόριο θα σερβίρει vegan εκδόσεις των χαρακτηριστι κών πιάτων της Pizza Express όλο το φθινόπωρο. Το πιάτο «American Jack», για παράδειγμα, είναι μια vegan παραλλαγή της πίτσας πεπερόνι της αλυσίδας, με το τζάκφρουτ να παίρνει τη θέση του κρέατος. Η Pizza Express συνεργάστηκε με τους ειδικούς στο τζάκφρουτ Jack & Bry, για να δημιουργήσει το πιάτο, το οποίο χρειάστηκε περισσότερο από έναν χρόνο για να τελειοποιηθεί. Η εταιρεία παρουσίασε ένα νέο μενού και στα άλλα εστιατόριά της, που διαθέτει τις περισσότερες –μέχρι σήμερα– επιλογές που έχουν εμφανιστεί σε μενού της αλυσίδας. Περιλαμβάνει 25 κύρια, έξι ορεκτικά και πλευρικά και τρία επιδόρπια.

λιγότερα συστατικά σε σχέση με τα μέσα προϊόντα μαλλιών που κυκλοφορούν στην αγορά. Κάθε προϊόν έχει σχεδιαστεί μαζί με επιστήμονες από τα εργαστήρια περιποίησης μαλλιών της Wella Professionals και σε συνεργασία με κομμωτές για να προσφέρει επαγγελματική απόδοση. Το ταξίδι της weDo/ Professional ξεκίνησε από μια μικρή ομάδα ανθρώπων από τον χώρο της ομορφιάς, που

είχε απήχηση στη γενιά τους: έτσι γεννήθηκε η weDo/ Professional. Η ομάδα της weDo/ Professional ανέπτυξε δύο νέες τεχνολογίες, με εξαιρετική αποτελεσματικότητα στην περιποίηση των μαλλιών. Η πρώτη είναι η τεχνολογία καθαρισμού χωρίς θειικά άλατα που χαρίζει εξαιρετικά ήπια σύνθεση στα σαμπουάν, με χαμηλό επίπεδο επιφανειοδραστικών φυσικής προέλευσης, και επαναφέρει το βέλτιστο επίπεδο pH στο τριχωτό της κεφαλής. Η δεύτερη είναι η τεχνολογία θωράκισης της τρίχας χωρίς σιλικόνες που χρησιμοποιείται στα conditioner και τις μάσκες μαλλιών της weDo/ Professional, σχεδιασμένη με βάση παράγωγα ελαιόλαδου που δρουν ως μαλακτικοί παράγοντες φυσικής προέλευσης, δημιουργώντας ένα φυσικό προστατευτικό φιλμ γύρω από την τρίχα. Αποστολή της weDo/ Professional είναι να βοηθήσει τους ανθρώπους να υιοθετήσουν έναν πιο χαρούμενο και πιο βιώσιμο τρόπο

Στη weDo/ Professional, είμαστε υπερήφανοι για τη vegan, cruelty-free σύνθεση των προϊόντων μας με 86-99,7% συστατικά φυσικής προέλευσης, ανάλογα το προϊόν. Ειδικότερα, τα προϊόντα του brand είναι: • Πιστοποιημένα ως vegan από

την απομάκρυνση των πλαστικών από το περιβάλλον. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, για κάθε προϊόν weDo/ που πωλείται, 8 πλαστικά μπουκάλια απομακρύνονται από το περιβάλλον

μελέτη, που ανέλυσε τον αντίκτυπο της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων στ ον πλανήτη, διαπίστωσε ότι το κρέας ευθύνεται σχεδόν για το 60% του συνόλου των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHGs). Επιπλέον, η έρευνα έδειξε ότι η παραγωγή κρέατος παράγει 28 φορές περισσότερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από τα φυτικά τρόφιμα. Αυτά τα ευρήματα όπως και πολλά άλλα υποδηλώνουν περαιτέρω τα περιβαλλοντικά οφέλη της vegan διατροφής. Η μελέτη είναι επίσης η πρώτη που έλαβε υπόψη τις εκπομπές καθαρού διοξειδίου του άνθρακα (CO2 ), μεθανίου και οξειδίου του αζώτου από όλους τους υποτομείς που εμπλέκονται στην αλυσίδα παραγωγής τροφίμων, όπως τις καλλιέργειες για την εκτροφή ζώων, την άρδευση, τη χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων και τη μεταφορά τροφίμων.

Οι ερευνητές άντλησαν δεδομένα από περισσότερες των 200 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών από 171 καλλιέργειες και 16 ζωικά προϊόντα για να δημοσιεύσουν τα ευρήματά τους στο «Nature Food». Τα δεδομένα που προέκυψαν έδειξαν ότι η παραγωγή τροφίμων αντιπροσωπεύει το 35% όλων των ανθρώπινων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου – περίπου 17,3 δισε-

κατομμύρια τόνους αερίων θερμοκηπίου. Μόνο η παραγωγή κρέατος αντιπροσωπεύει το 57% των αερίων. Από αυτές τις εκπομπές, το 25% προέρχεται αποκλειστικά από βόειο κρέας. Στον αντίποδα, η καλλιέργεια φυτικών τροφίμων παράγει μόνο το 29% του GHG στο σύνολο. Η μελέτη ανέδειξε επίσης τη διαφορά στις εκπομπές μεταξύ κρέατος και φυτικής παραγωγής. Ένα κιλό σιτάρι δημιουργεί 2,5 κιλά αέρια θερμοκηπίου, ενώ ένα κιλό βοδινό εκπέμπει 70. Ο Atul Jain, επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις και συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε: «Οι εκπομπές είναι σε υψηλότερο επίπεδο από ό,τι περιμέναμε. Αυτή η μελέτη δείχνει ολόκληρο τον κύκλο του συστήματος παραγωγής τροφίμων και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορεί να θέλουν να χρησιμοποιήσουν τα αποτελέσματα για να σκεφτούν πώς να ελέγξουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου».

του καρχαρία, ενώ το ψάρι είναι ακόμα ζωντανό, και την απόρριψη του υπόλοιπου σώματός του. «Η δράση μας όχι μόνο θα βοηθήσει στην αύξηση του αριθμού των καρχαριών, αλλά θα στείλει και ένα σαφές μήνυμα ότι δεν υποστηρίζουμε μια βιομηχανία που οδηγεί πολλά είδη στο χείλος της εξαφάνισης», δήλωσε ο υπουργός Προστασίας των Ζώων, Λόρδος Goldsmith.

Η VEGAN FASHION WEEK ΕΠ Ε ΣΤΡΕΨΕ

Η Vegan Fashion Week επέστρεψε για τρίτη φορά στην «Πόλη των Αγγέλων» στις 8 και 9 Οκτωβρίου, παρουσιάζοντας μια επιλεγμένη ομάδα διεθνών σχεδιαστών. Το θέμα αυτής της σαιζόν (Expansion – Επέκταση) διερεύνησε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας, υπό το πρίσμα της μόδας. Η Vegan Fashion Week μετέτρεψε τον ορίζοντα του Λος Άντζελες σε φόντο για τις φθινοπωρινές της επιδείξεις μόδας στο ρετιρέ του USC Tower, ενός ουρανοξύστη 138 μέτρων στη γειτονιά South Park του Λος Άντζελες, αδελφή γειτονιά της Fashion District.

διάσημη Γαλλίδα

στους Έλληνες

απολαύσουν μια νέα γευστική φυτική επιλογή στο σπίτι τους! Περιλαμβάνονται τα εξής:

Garden Gourmet Sensational Burger –μια κατ’ εξοχήν vegan επιλογή, νόστιμη και ζουμερή όσο και το κλασικό burger. Η όψη και η μυρωδιά του δεν διαφέρουν από το παραδοσιακό, ενώ η γεύση του είναι άκρως απολαυστική!

Garden Gourmet Sensational Sausage –μια εμπειρία φυτικού «λουκάνικου», η οποία χρησιμοποιείται σε διάφορες συνταγές, όλες τις ώρες της ημέρας, χωρίς ενοχές!

Garden Gourmet Vegan Nuggets –έχουν τη γνωστή γεύση των nuggets, χωρίς ωστόσο να περιέχουν κρέας, ενώ είναι τόσο τραγανά και λαχταριστά που αποτελούν ένα λαχταριστό φυτικό σνακ για μικρούς και μεγάλους. Η δέσμευση της Nestle για καθαρές, μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050 εκφράζεται και μέσα από τη δημιουργία αυτής της κατηγορίας φυτικών προϊόντων, κάνοντας για ακόμα μία φορά πράξη τον σκοπό της: να αναδεικνύει τη δύναμη της διατροφής, ενισχύοντας την ποιότητα ζωής για όλους, σήμερα και στο μέλλον.

ΠΡ Ω Τ Ή VEGAN ΣΟΚΟΛ Α ΤΑ Τ Ή Σ CADBURY

σε δύο γεύσεις (Smooth Chocolate

σοκολατένια γεύση και ευχάριστα λεία υφή. Μαζί με την ανακοίνωση, η Cadbury ζήτησε μια πολύ… βρετανική συγγνώμη σε όλους τους φυτοφάγους της χώρας: «Αγαπητή φυτοφάγα Βρετανία, συγγνώμη. Συγγνώμη που μας πήρε τόσο πολύ. Συγγνώμη που φαίνεται ότι δεν ακούγαμε. Συγγνώμη που δεν μπορέσαμε να απαντήσουμε στις φήμες. Και συγγνώμη για όλη την άλλη σοκολάτα που έπρεπε να φάτε όσο περιμένατε».

Η McCain, με γνώμονα την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, ενισχύει το core business –

Ευθύνης στο πίσω

μια

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα έρχονται τα vegan υποκατάστατά αυγού προϊόντα της εταιρείας MyEy. Η γκάμα των προϊόντων περιέχει vegan αυγό, ασπράδι και κρόκο – χωρίς σόγια, γλουτένη, συντηρητικά ή ζάχαρη. Τα προϊόντα είναι 100% φυτικής προέλευσης, δεν περιέχουν φοινικέλαιο, αλλά πλούσια θρεπτικά συστατικά για έναν υγιή και δυνατό οργανισμό (18-20 γραμ. πρωτεΐνης).

στήματα Hondos Center και στο hondoscenter.com.

Το υαλουρονικό οξύ είναι ένα από τα καλύτερα φυτικά, διαθέσιμα, δραστικά συστατικά ενυδάτωσης. Βασιζόμενη σε αυτό, η Vegalife δημιούργησε το Hyaluron Antiox Serum, έναν ισχυρό, αντιοξειδωτικό, ενυδατικό και αναζωογονητικό ορό προσώπου, 100% vegan και cruelty-free. Τα φυτικά εκχυλίσματα που περιέχει συμβάλλουν αισθητά στην ανάπλαση του δέρματος και στη διατήρηση της ελαστικότητάς του, εμποδίζοντας τον σχηματισμό ρυτίδων και την πρόωρη γήρανση. www.vegan4you.gr

ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ Η απαλή σύνθεση της κρέμας σώματος Basis Sensitiv Εξπρές για κανονικές επιδερμίδες, με βιολογική αλόη και βιολογικό έλαιο τζοτζόπα, απορροφάται άμεσα και παρέχει στην επιδερμίδα έντονη ενυδάτωση που διαρκεί όλη μέρα. Η βιολογική αλόη είναι πλούσια σε βιταμίνες, ένζυμα και αμινοξέα, ενώ διαθέτει ισχυρές, ενυδατικές και αναζωογονητικές ιδιότητες. Ο συνδυασμός της με το βιολογικό έλαιο τζοτζόμπα αφήνει στην επιδερμίδα μια αίσθηση απαλότητας, κλειδώνοντας την υγρασία στο δέρμα. Αποκλειστική διάθεση: Beauty Life. www.lavera.gr

VEGAN ΑΝΑΨΥΚΤΙΚ

AQUA MONACO

Για πρώτη φορά διατίθενται στην Ελλάδα τα vegan και bio αναψυκτικά προϊόντα της εταιρείας Aqua Monaco. Η γκάμα των προϊ όντων περιέχει vegan τόνικ, λεμό νι τόνικ, κόλα, και τα δροσιστικά soda pops. Εισάγονται από την εταιρεία Safekiddom, που από το 2010 διανέμει στην ελληνική αγορά (σε σούπερ μάρκετ, cash & carry, καταστήματα βιολογικών και μικρών σημείων) όλα τα προϊόντα ειδικής διατροφής: 100% vegan, χωρίς ζάχαρη και με αρνητικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Ο καταναλωτής μπορεί να τα ζητήσει από το τοπικό του κατάστημα. www.safekiddom.gr

Βιο-Υγεία

τα νέα vegan μπιφτέκια της εταιρείας bio-inside. Το πρώτο vegan μπιφτέκι της bio-inside βασίζεται σε φασόλια

παντζάρια. Με περιεκτικότητα σε λαχανικά γύρω στο 70% και υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, το μπιφτέκι είναι μια ασυναγώνιστη vegan εναλλακτική λύση, που σκόπιμα δεν θυμίζει κρέας, για όλους όσους θέλουν κάτι ξεχωριστό. Η δεύτερη παραλλαγή της bio-inside είναι ένα μπιφτέρι με κύρια συστατικά το τζάκφρουτ, τις κόκκινες φακές και τα ρεβίθια. Και τα δύο μπιφτέκια είναι vegan χωρίς σόγια και γλουτένη. Αφήστε τον εαυτό σας να εμπνευστεί και δημιουργήστε το προσωπικό σας αγαπημένο burger!

μουστάρδας, κέτσαπ, μαγιονέζας, σαλτσών και σαλατών Condito επεκτείνει τη σειρά των Mayo Vegan Sauces Condito «The Green Line» –χωρίς ζωικά παράγωγα και γλουτένη. Μετά το επαναλανσάρισμα της «κλασικής» Mayo Vegan Sauce, η εταιρεία προχωράει στην επέκταση της σειράς με τρεις πρωτότυπες γεύσεις, διαλεγμένες φυσικές πρώτες ύλες: με λιαστή τομάτα και βασιλικό, με καπνιστό μπούκοβο και την απαλή μουστάρδα. Οι εν λόγω σάλτσες έρχονται να πλαισιώσουν τον «κλασικό» κωδικό της σειράς και να προσφέρουν περισσότερες γευστικές απολαύσεις στους καταναλωτές. Είναι εμπλουτισμένες με πρωτεΐνες και βιταμίνη Β12.

Η weDo ανακαλύπτει νέους τρόπους για να μειώσει τη χρήση πλαστικών στις συσκευασίες της. Πρόσφατα, ανακοίνωσε πρωτοποριακές βιώσιμες πρακτικές για τη μείωση της σπατάλης υλικών συσκευασίας, λανσάροντας τη νέα μπάρα Light & Soft No Plastic Solid Shampoo bar, ειδικά σχεδιασμένη για λεπτά έως κανονικά μαλλιά και τις καινούργιες weDο Ανταλλακτικές Συσκευασίες, χρησιμοποιώντας 80% λιγότερο πλαστικό ανά ml2 Τα προϊόντα ξεβγάλματος είναι μία από τις κύριες πηγές απορριμμάτων στις ρουτίνες ομορφιάς. Απαντώντας στην αυξανόμενη επιθυμία των καταναλωτών για προϊόντα που αποδίδουν, το καινοτόμο weDo solid shampoo προσφέρει σαφή και απτά οφέλη. Πρόκειται για ένα πρακτικό, βιώ-

σιμο σαμπουάν σε μορφή μπάρας, χωρίς πλαστικό, που προσφέρει περισσότερες χρήσεις με λιγότερη κατανάλωση νερού, σε σύγκριση με τα weDo σαμπουάν σε υγρή μορφή. Με σύνθεση από φυσικής προέλευσης συστατικά (συμπεριλαμβανόμενων του

πράσινου ορυκτού πηλού, γαλλικής προέλευσης, και του οργανικού ελαιόλαδου, καλλιεργημένο στην Ευρώπη), το νέο Light & Soft No Plastic Solid Shampoo καθαρίζει τα μαλλιά αφήνοντάς τα απαλά χωρίς να τα βαραίνει και είναι ιδανικό για λεπτά έως κανονικά μαλλιά. Δερματολογικά ελεγμένη και με 99,8% βιοδιασπώμενα συστατικά, η νέα μινιμαλιστική σύνθεση ευθυγραμμίζεται με τη φιλοσοφία της weDo, χρησιμοποιώντας συστατικά εγκεκριμένα από τις Vegan Society και Cruelty-Free International, σε ανακυκλώσιμη συσκευασία. Με λιγότερο πλαστικό και λιγότερο νερό στη σύνθεση διαρκεί για έως και 80 λουσίματα. Ένα Solid Shampoo σε μορφή μπάρας διαρκεί έως και τρεις φορές περισσότερο κατ’ αναλογία με τα weDo σαμπουάν υγρής μορφής σε μπουκάλι.

HΕλένη Ταϊρίδου κατάγεται από τη Θεσσαλονίκη και ζει εκεί. Έχει αποφοιτήσει από το τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Ιωαννίνων και, αυτή τη στιγμή, ασκεί το επάγγελμα της φιλολόγου. Η επαφή της με τους νέους τής προσφέρει –όπως τονίζει– ενέργεια, πληρότητα, αλλά και την υιοθέτηση καινούργιων ιδεών, τις οποίες φέρει η νέα γενιά. Ταυτόχρονα, εργάζεται μέσω των σόσιαλ μίντια και του σάιτ της (whenhelencooks. com), έχοντας βρει τον κατάλληλο χώρο να μοιράζεται την αγάπη της για τη μαγειρική και τον vegan τρόπο ζωής. Πώς αποφάσισες να γίνεις vegan; Μίλησέ μας για την αλλαγή αυτή στη ζωή σου. Πώς σου ήρθε η απόφαση και πώς νιώθεις που την πήρες; Το ταξίδι μου προς τον vegan τρόπο ζωής ξεκίνησε πριν από 4 σχεδόν χρόνια. Από μικρή είχα μία πολύ ιδιαίτερη σύνδεση με τα ζώα. Με κάθε ευκαιρία,

δηλαδή, φρόντιζα να βοηθάω και να προσέχω τα αδέσποτα. Με την πάροδο του χρόνου, άρχισα να αναζητώ πηγές στο διαδίκτυο σχετικά με τα υπόλοιπα είδη, με τα οποία δεν είχα αυτήν την καθημερινή επαφή, καθώς, ζώντας σε μία μεγάλη πόλη, το σύνηθες ήταν η συνάντηση με συγκεκριμένα είδη μόνο. Έτσι, ανακάλυψα δύο ντοκιμαντέρ που πραγματικά μου άνοιξαν τα μάτια. Αυτά ήταν το «Dominion» και το «Earthlings». Τότε ήταν η στιγμή που συνειδητοποίησα πως δεν αγαπώ πραγματικά και ειλικρινά τα ζώα, αφού τους προκαλώ όλον αυτόν τον πόνο και τα εκμεταλλεύομαι για να φάω ή να ντυθώ. Η στιγμή ήταν καθοριστική για εμένα. Αμέσως σταμάτησα να καταν αλώνω όλα τα είδη κρέατος (ψάρια και θαλασσινά δεν έτρωγα ούτως ή άλλως, διότι ανέκαθεν με απωθούσε η μυρωδιά τους). Ο δρόμος προς την απόλυτη χορτοφαγία ήταν πια ανοιχτός. Σταδιακά, μείωσα την κατανάλωση των ζωικών παραγώγων, μέχρι που σταμάτησα

οριστικά και κατάφερα να τα αφαιρέσω από την καθημερινότητά μου. Ταυτόχρονα με όλα αυτά, φρόντισα να αγοράζω πλέον ρούχα, παπούτσια, καλλυντικά και προϊόντα οικιακής χρήσης και υγιεινής αποκλειστικά vegan, cruelty-free και ηθικά φτιαγμένα. Τώρα πια νιώθω καλύτερα από ποτέ! Τα βράδια μου δεν κατακλύζονται από τύψεις και ενοχές, αλλά αντίθετα νιώθω πως οι επιλογές μου χαρίζουν ζωή και ελευθερία σε αυτούς που αγαπώ: τα ζώα, τον πλανήτη και την ίδια την ανθρωπότητα! Εύχομαι να είχα κάνει τη μετάβαση αυτή νωρίτερα…

Η ζωή είναι καλύτερη, συγκριτικά; Δηλαδή, νιώθεις καλύτερα με τη διατροφή που κάνεις τώρα;

Ο vegan τρόπος ζωής, εκτός από όσα ανέφερα προηγουμένως, με έχει βοηθήσει ξεκάθαρα και στον τομέα της υγείας. Μέχρι να γίνω vegan, ούτε είχα κάνει αναλυτικές αιματολογικές

και την πρόσληψη βιταμινών και άλλων σημαντικών στοιχείων για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού μου. Ο συγκεκριμένος τρόπος ζωής μού έμαθε να αγαπώ τον εαυτό μου και να τον φροντίζω! Προσπαθώ να καταναλώνω αρκετά φρούτα και λαχανικά, ενώ ταυτόχρονα οι ξηροί καρποί, οι σπόροι και τα όσπρια υπάρχουν μέσα στην καθημερινότητά μου ανελλιπώς. Με τις αλλαγές αυτές βρήκα τη χαμένη μου ενέργεια. Πρέπει να παραδεχτώ πως παλιά ήμουν το κορίτσι που κατανάλωνε πίτσες, μακαρόνια, αναψυκτικά και σοκολάτες. Πολλά από τα συνήθη προβλήματα που αντιμετώπιζα λόγω της λαθεμένης ή ελλιπούς διατροφής εξαφανίστηκαν και πλέον νιώθω πιο υγιής από ποτέ. Αυτό είναι κάτι που επιβεβαιώνουν και οι εξετάσεις μου, άλλωστε, και αισθάνομαι πολύ χαρούμενη γι’ αυτό. Ο τρόπος ζωής, όσον αφορά τον βιγκανισμό, είναι εύκολος; Σχετικά με την ένδυση ή το βάψιμο, πώς σου φάνηκαν αυτές οι αλλαγές στην καθημερινότητά σου; Στην αρχή χρειάστηκε να διαβάσω και να ψάξω για εταιρείες οι οποίες συμβαδίζουν με τις αρχές του vegan τρόπου ζωής και των όσων πρεσβεύει. Σχετικά με την ένδυση, θα έλεγα πως τα πράγματα ήταν πολύ εύκολα, καθώς το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να πάψω να στηρίζω τις εταιρείες που εμπορεύονταν δερμάτινα, γούνινα και μάλλινα ρούχα. Στην πορεία, άρχισα να αναζητώ εταιρείες «ηθικές» – και όταν λέω ηθικές, εννοώ τόσο ως προς τα ζώα και τον πλανήτη, όσο και ως προς τους ίδιους τους ανθρώπους που εργάζονται σε αυτές. Το διαδίκτυο και πολλοί φίλοι που είχα γνωρίσει με κατηύθυναν σε τέτοιες εταιρείες και καταστήματα. Επίσης, την ίδια εποχή ανακάλυψα τα γνωστά «thrift stores»: κάποια μικρά «διαμαντάκια», θα έλεγα, με second-hand ρούχα, παπούτσια και αξεσουάρ, όπου λατρεύω να «χάνομαι». Έτσι, έπαψα να στηρίζω τις fast-fashion αλυσίδες, με των οποίων την πολιτική είμαι εντελώς αντίθετη. Τέλος, τα προϊόντα περιποίησης και μακιγιάζ ήταν και αυτά ένα εξίσου εύκολο κομμάτι όσον αφορούσε τις αλλαγές που ήθελα να κάνω. Σε σχετικά σύντομο διάστημα έμαθα τις vegan και cruelty-free πι-

στοποιήσεις που χρειαζόμουν, ώστε να μπορώ να αναγνωρίζω τα προϊόντα εκείνα που ταυτίζονται με τις δικές μου αρχές και δεν έχουν εκμεταλλευτεί, χρησιμοποιήσει ή πονέσει κανένα ζώο. Πλέον, λοιπόν, πριν αγοράσω οποιοδήποτε προϊόν επιθυμώ, αναζητώ πάντα το σήμα της εκάστοτε πιστοποίησης.

μαγειρική ήταν πάντα αγαπημένο χόμπι;

στο περιθώριο. Έτσι, αποφάσισα να αρχίσω να μοιράζομαι, μέσω του Instagram αρχικά, κάποια από τα γεύματά μου μαζί με τις συνταγές τους. Με την πάροδο των μηνών, λάμβανα μηνύματα και γενικά ενδιαφέρον για όλα όσα κοινοποιούσα και τότε αποφάσισα να δημιουργήσω κάτι πιο οργανωμένο, το οποίο να προέρχεται μέσα από την καρδιά μου: Έτσι, δημιουργήθηκε το «When Helen Cooks»! Η δημιουργία του σάιτ (whenhelencooks. com) ακολούθησε τα σόσιαλ μίντια και τώρα πια είμαι πολύ ευτυχισμένη που μπορώ να μοιράζομαι ένα πολύ σημαντικό και μεγάλο κομμάτι του εαυτού μου με όλον αυτόν τον κόσμο. Κατά κάποιο τρόπο «μπαίνω» στα σπίτια αυτών των ανθρώπων – και αυτοί αντίστοιχα στο

Συνήθιζα να

μαγειρική ήταν ανέκαθεν ένα πολύ αγαπημένο

καθημερινά για εμένα, τους φίλους μου, τους γείτονες και γενικά τους ανθρώπους που αγαπώ. Η μετάβαση στον vegan τρόπο ζωής ήταν το καθοριστικό εκείνο σημείο που με έκανε να αγαπήσω ακόμα περισσότερο τη μαγειρική και να θελήσω να ασχοληθώ αποκλειστικά με αυτό. Πιο συγκεκριμένα, όταν έγινα vegan, ανακάλυψα έναν καινούργιο κόσμο γεύσεων και αρωμάτων. Τα υλικά, οι πρώτες ύλες και οι συνταγές που κατέκλυζαν τις σκέψεις μου δεν μπορούσαν να μείνουν

ήθελες να δουλέψεις σε κάποιο εστιατόριο ή να ανοίξεις δικό σου; Ή «κάνεις focus» στο blog σου; Η δημιουργία και η εξέλιξη του blog μου είναι το πρώτο μου μέλημα στη συγκεκριμένη φάση της ζωής μου. Η καθημερινή μαγειρική, οι αλλαγές και οι τροποποιήσεις που κάνω, μέχρι το αποτέλεσμα της συνταγής να είναι το ιδανικό –όσον αφορά τη δική μου άποψη τουλάχιστον–

μέλλον, έχω πολλά πράγματα στο μυαλό μου και οι στόχοι μου είναι πολλοί. Το όνειρό ενός δικού μου εστιατορίου φυσικά και υπάρχει και μπορώ να πω πως θα ήταν μία ιδανική εξέλιξη, αφού θα μπορούσα να βρίσκομαι μέσα στην κουζίνα, στον χώρο αυτόν που πολύ αγαπώ, και θα μπορούσα –πρακτικά– να μοιράζομαι τις γεύσεις και τα αρώματα με όλους αυτούς που εκτιμούν το καλό, νόστιμο και –ασφαλώς– vegan φαγητό. Τι διαφοροποιεί το δικό σου blog από τα άλλα μαγειρικά vegan blogs που υπάρχουν; Το βασικό χαρακτηριστικό του blog μαγειρικής μου είναι ο αυθορμητισμός του. Είμαι ένα κορίτσι που αγαπάει τη μαγειρική και το φαγητό. Αυτός ακριβώς ήταν και είναι ο στόχος της δημιουργίας του εν λόγω blog. Με άλλα λόγια, η βαθιά μου επιθυμία ήταν αυτή η απλότητα και η αγάπη να βρουν ανταπόκριση στον κόσμο, κάτι που έγινε κιόλας και είμαι πολύ ευγνώμων γι’ αυτό. Η χαρά μου είναι απερίγραπτη όταν λαμβάνω μηνύματα ή φωτογραφίες στα σόσιαλ μίντια από άλλους ανθρώπους που είτε

μοιράζονται το ίδιο πάθος με εμένα είτε προσπαθούν από το μηδέν να ασχοληθούν με τη μαγειρική και να απολαύσουν συνταγές μου με τους αγαπημένους τους. Η πιο γλυκιά ανάμνηση που έχεις από τότε που ξεκίνησες το blog σου ποια είναι; Μμμ… αυτή είναι πραγματικά μία ερώτηση που θα με δυσκολέψει, καθώς είμαι πολύ τυχερή, γιατί έχω πολλές γλυκές αναμνήσεις από το blog μου! Η δημιουργία του έγινε αποκλειστικά από εμένα, οπότε είναι -ειλικρινά- σαν παιδί μου, από όλες τις απόψεις. Όσον αφορά τις συνταγές, είμαι κυρίως του «αλμυρού», οπότε εκεί στρέφονται και οι προτιμήσεις μου. Η αγαπημένη μου συνταγή δεν έχει έρθει ακόμα, αλλά θα γίνει πολύ σύντομα… Και για να δώσω

ένα μικρό στοιχείο, θα πω πως φυσικά έχει σχέση με ζυμαρικά! Το πιο όμορφο σχόλιο που έχω λάβει ποτέ είναι ένα μήνυμα που μου έστειλε μία κοπέλα πριν λίγους μήνες. Μου είπε πως χάρη σε εμένα, τα όσα πιστεύω και πρεσβεύω, καθώς και τις συνταγές μου, αποφάσισε να αλλάξει τον τρόπο ζωής και διατροφής της και να γίνει vegan.

Ένα δεύτερο που θα ήθελα πολύ να ανα-

φέρω είναι το μήνυμα μιας μανούλας, η οποία μου είπε πως έφτιαξε τη συνταγή μου για φασολάδα και πως για πρώτη φορά το παιδάκι της έφαγε φασόλια! Μηνύματα σαν αυτά με κάνουν να νιώ-

θω πολύ χαρούμενη. Εύχομαι να συνεχίσω να προσφέρω και να «βάζω το λιθαράκι» μου σε κάθε μικρή ή μεγάλη αλλαγή και προσπάθεια.

Υπάρχει κάτι που σε ξεχωρίζει, που είναι το «δυνατό σου χαρτί»; Η αγάπη και η σκληρή δουλειά. Όπως ανέφερα και νωρίτερα διηγούμενη την ιστορία της μετάβασής μου στον vegan τρόπο ζωής, η αρχή έγινε από αγάπη: από αληθινή, αδιαπραγμάτευτη αγάπη για τα ζώα και συμπόνια για τα δεινά που περνούν. Η αγάπη αυτή συνδυάστηκε με σκληρή δουλειά και με οδήγησε εδώ που βρίσκομαι τώρα. Και εδώ που βρίσκομαι, είμαι πολύ ευτυχισμένη. Φυσικά, όταν μιλάω για σκληρή δουλειά, αναφέρομαι στις ατελείωτες ώρες που δαπανώ καθημερινά στην κουζίνα μου μαγειρεύοντας –πολλές φορές ξανά και ξανά– μία συνταγή, μέχρι να ολοκληρωθεί σε όλα τα επίπεδα, για εμένα. Ταυτόχρονα, προσπαθώ να παρακολουθώ διάφορα σεμινάρια μαγειρικής, ώστε να αποκτήσω καλύτερες κατευθυντήριες γραμμές και να πράττω όσο γίνεται πιο άρτια αυτό που έχω επιλέξει. Αυτός είναι ο τρόπος μου και μέσω αυτού θα συνεχίσω να πορεύομαι. Η αγάπη, για να φέρει αποτελέσματα, χρειάζεται παράλληλα προσπάθεια και κόπο, προκειμένου να πετύχουμε τους στόχους μας.

Θα ήθελες να προσθέσεις κάτι; Αρχικά, θα ήθελα να ευχαριστήσω εσένα προσωπικά, αλλά και όλη την ομάδα που συμβάλλει στη δημιουργία του «Greek Vegan Magazine», για τη φιλοξενία και την όμορφη αυτή συνέντευξη. Θα ήθελα, επίσης, να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους όσοι με στηρίζουν σε αυτήν την προσπάθεια και είναι δίπλα μου σε κάθε βήμα. Σας αγαπώ! Τέλος, να πω στον καθένα ξεχωριστά που αυτήν τη στιγμή διαβάζει τη συνέντευξή μου και είναι ήδη vegan να συνεχίσει σε αυτόν τον δρόμο, γιατί αυτό είναι το μέλλον. Σε όσους δεν είναι vegan –ακόμα τουλάχιστον– θέλω να πω πως, ειλικρινά, είναι η καλύτερη επιλογή που μπορούν να κάνουν για τα ζώα, τον πλανήτη αλλά και τους ίδιους. Τα προφίλ μου στα σόσιαλ μίντια είναι διαθέσιμα για κάθε συμβουλή που ίσως μπορώ να δώσω ή οποιαδήποτε ερώτηση προκύψει. Θα χαρώ

φεστιβάλ μπορούσες να βρεις

αναμνηστικά δώρα με το λογότυπο του

Life Festival, από τους διοργανωτές, και διάφορα έξυπνα συνθήματα. Ξεχώρισαν οι κάλτσες με το φετινό μότο «Who the f*ck still eats meat». Στη συνέχεια, όσο προχωρούσες, αντιλαμβανόσουν κατευθείαν ότι οι αποστάσεις μεταξύ των περιπτέρων ήταν μεγάλες. Το γεγονός αυτό μας άρεσε, καθώς με αυτόν τον τρόπο δεν δημιουργούνταν συνωστισμός και νιώθαμε μεγαλύτερη ασφάλεια. Είδαμε σημαντικές εταιρείες, που ήδη τις γνωρίζαμε για τα vegan προϊόντα τους, αλλά συναντήσαμε και αρκετές νέες εταιρείες με αξιόλογα προϊόντα – αυτό είναι εξάλλου που κάνει και το φεστιβάλ να ξεχωρίζει: ότι, δηλαδή, μπορείς να βρεις πράγματα που δεν είχες ακόμη ανακαλύψει… όσο «ψαγμένος» vegan και αν είσαι! Ο λόγος για τρόφιμα –συσκευασμένα και φρέσκα– αλλά και αξεσουάρ, καθαριστικά, είδη κουζίνας, ακόμη και είδη προσωπικής υγιεινής. Η διάθεση όλων των επισκεπτών ήταν ανεβασμένη. Σε αυτό βοήθησε η μουσική που ακουγόταν από γνωστό ραδιοφωνικό σταθμό, καθ’ όλη τη διάρκεια του φεστιβάλ. Οι εθελοντές βρίσκονταν σε πολλά σημεία, έτοιμοι να σε εξυπηρετήσουν και να σου λύσουν οποιαδήποτε απορία, ενώ το πρόγραμμα που ετοιμάστηκε από τους διοργανωτές ήταν, το λιγότερο που μπορούμε να πούμε, εντυπωσιακό.

ες. Μερικές από τις ομιλίες που μας άρεσαν: Ο Γιώργος Κοψιδάς μίλησε για το προσωπικό του ταξίδι στον vegan τρόπο ζωής, η Κωνσταντίνα Λύρου, ιδρύτρια του Vegan 22 Greece, αναφέρθηκε στον vegan ακτιβισμό, η Ελπινίκη Χάγια (Lady Papaya) στο πώς είναι να μεγαλώνεις ένα vegan μωρό και ο παιδίατρος Μάνος Δηλανάς μίλησε για τη vegan διατροφή στην παιδική ηλικία. Άξιζε πραγματικά να παρακολουθήσει κάποιος τις ομιλίες του φεστιβάλ, γιατί θα μπορούσε να λάβει έτσι χρήσιμες πληροφορίες, που σίγουρα θα του φανούν χρήσιμες στο μέλλον. Εργαστήρια Στα εργαστήρια οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να δουν από κοντά πώς παρασκευάζονται πάρα πολλά φαγητά και γλυκά, από γνωστούς vegan σεφ και food bloggers, συνταγές των οποίων έχουμε φιλοξενήσει και εμείς στο περιοδικό μας. Δεν θα αναφερθούμε σε λεπτομέρειες, αλλά εάν κάποιος είχε διάθεση, μπορούσε να μάθει πώς να φτιάχνει υγιεινά vegan σνακ, εύκολες vegan σάλτσες για μακαρονάδες, φυτικά μπέργκερ από σόγια, σοκολατάκια και πολλά πολλά ακόμη! Δραστηριότητες Οι παιδικές δραστηριότητες ήταν ένας ακόμη παράγοντας που απογείωσε το φεστιβάλ, ειδικά για τις μικρότερες ηλικίες. Με πολύ μεράκι και διάθεση ετοιμάστηκε ένα πρόγραμμα που περιελάμβανε από παιδική γιόγκα, θεατρικό και μουσικοχορευτικό παιχνίδι, μέχρι και εκπαιδευτική παρουσίαση για την αξία του νερού. Για τα μεγαλύτερα παιδιά υπήρχε μια παρουσίαση με θέμα το περιβάλλον και την κτηνοτροφία. Αξίζει να αναφέρουμε ότι με την οικολογική συνείδηση των διοργανωτών και την αρωγή του Δήμου Αθηναίων στήθηκαν καφέ κάδοι συλλογής βιοαποβλήτων. Έτσι, αναδείχτηκαν η ορθότερη διαχείριση των απορριμμάτων και τα οφέλη της κομποστοποίησης και της ανακύκλωσης. Συνολικά υπήρχαν 29 καφέ βιοαποβλήτων για τα οργανικά υπολείμματα και 17 μπλε κάδοι ανακύκλωσης.

που προϋπήρχε ως τάση απέναντι στα ζώα να γίνει πιο διευρυμένη και πιο ολιστική: να περιλαμβάνει όλα τα ζώα και όλων των ειδών τις ενέργειες που πραγματοποιούνται εις βάρος τους, όπως είναι η εκμετάλλευση, η βία και η κακοποίηση. Δεν πρόκειται για κάποια διατροφική περιέργεια ορισμένων ατόμων, όπως πολλοί πιστεύουν. Είναι ένας τρόπος ζωής που στη βάση του έχει την αγάπη για όλα τα πλάσματα του κόσμου». Επιπλέον, μας ανέφερε ότι από τότε που ξεκίνησαν τη διοργάνωση του πρώτου Festival παρατηρούν μια αισθητή αλλαγή στη χώρα μας ως προς τον βιγκανισμό. Για παράδειγμα, το

ο παρόν θέμα ξεκίνησε από μια έρευνα γνωστού τουριστικού ιστότοπου, οι χρήστες του οποίου χάρισαν μια γενναιόδωρη θέση στην Αθήνα: μέσα στις 10 πιο vegan-friendly πρωτεύουσες της Ευρώπης. Η είδηση μας ξάφνιασε ευχάριστα. Μπορεί να μην είχε κάποια στατιστική, επιστημονική βάση, αλλά και από μόνο του το γεγονός ότι ξένοι επισκέπτες βλέπουν με αυτόν τον τρόπο την ελληνική πρωτεύουσα είναι επίτευξη σημαντική. Αυτή η θέση συνεπάγεται την ανάλογη ευθύνη βεβαίως, καθότι έχουμε χρέος να τη διαφυλάξουμε και να την κάνουμε μαγιά για νέες, σημαντικές vegan κατακτήσεις. Μελετώντας την προαναφερθείσα χρηστική έρευνα, μπορεί κάποιος να εξαγάγει το συμπέρασμα ότι ο προσανατολισμός της είναι αμιγώς τουριστικός, και ειδικότερα σχετίζεται με τη γαστρονομία. Τουτέστιν, η Αθήνα, αφουγκραζόμενη τον άνεμο της αλλαγής, προσαρμόζεται. Δημιουργεί vegan εστιατόρια, παρέχει vegan πιάτα και σε χώρους εστίασης για παμφάγους, κατανοεί την ανάγκη για ύπαρξη φυτικού γάλακτος στα καφέ της, προωθεί στους τουρίστες της τα, έτσι και αλλιώς, vegan γλυκά της και κερδίζει τις εντυπώσεις. Αρκεί όμως μόνον αυτό; Η απάντηση είναι όχι. Μπορεί να έχουμε κάδους για ανακυκλώσιμα υλικά, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν πολίτες οι οποίοι πετάνε ό,τι απορρίμματα γουστάρουν εκεί μέσα. Στους δρόμους μας ζουν παρά πολλά αδέσποτα ζώα, για τα οποία γίνεται έκκληση να υπάρξει μέριμνα μόνον κατά τα ακραία καιρικά φαινόμενα, ενώ κάποιος άλλος, κάποιοι άλ-

Συνήθως, ενδεικτική είναι η αντίληψη ότι ακολουθούμε τη διατροφή της νηστείας 365 μέρες τον χρόνο. Αυτό Η Αθήνα μέσα στις 10 πιο vegan-friendly πρωτεύουσες της Ευρώπης!

ως κοινωνία να καταλάβουμε ακόμη και τα πιο απλά: τη συνετή διαχείριση του νερού, το να βγάζουμε τις συσκευές από τις πρίζες όταν δεν τις χρησιμοποιούμε, την ύψιστη ανάγκη να «πρασινίσουμε» τα μπαλκόνια και τις ταράτσες μας, φυτεύοντας εποχιακά φυτά. Είναι στ’ αλήθεια τόσο δύσκολο; Είναι λυπηρό ότι ως ελληνική κοινωνία δεν είμαστε σε θέση να «χωνέψουμε» τις αλλαγές μπροστά στις ανάγκες της νέας εποχής. Πολλοί δεν αντιλαμβάνονται ακόμη και τα απλά πράγματα: όπως, λ.χ., την αναγκαιότητα του να μην πετά κανείς το περισσευούμενο φαγητό του, αλλά να το κάνει, πανεύκολα, φυσικό λίπασμα για τα φυτά του ή για τα φυτά της γειτονιάς του. Μελέτη του ΑΠΘ, μάλιστα, κατέγραψε αυτή τη θλιβερή πραγματικότητα, ότι Έλληνες, κυρίως νεαρής ηλικίας, πετούν τρόφιμα – ακόμη και φρεσκομαγειρεμένο φαγητό. Ίσως γιατί δεν έχουν ενσυναίσθηση, δεδομένου ότι για το συγκεκριμένο πιάτο φαγητό σκοτώθηκε αδίκως ένα ζώο ή ότι με τη συγκεκριμένη μερίδα θα χόρταινε ένα πεινασμένο παιδί στην Αφρική, με πρησμένη από την πείνα κοιλιά. Άρα μπορούμε να μιλάμε για vegan πρόσημο σ’ αυτή τη χώρα; Η γενικότερη εικόνα, ας μη γελιόμαστε, δεν είναι καλή. Οι vegan παλεύουμε για την ίδια μας την ύπαρξη: Είναι λυπηρό ότι ως ελληνική κοινωνία δεν είμαστε σε θέση να «χωνέψουμε» τις αλλαγές μπροστά στις ανάγκες της νέας εποχής. Τα αδέσποτα ζώα λαμβάνουν φροντίδα μόνο από τους φιλόζωους κάθε γειτονιάς.

Ποια είναι αυτά; Είναι οι επιχειρηματικές κινήσεις, ο τομέας των νέων προϊόντων και οι ελληνικές start-up επιχειρήσεις, οι οποίες όμως, προς το παρόν, λαμβάνουν μεγάλες χρηματοδοτήσεις κυρίως από το εξωτερικό, γιατί οι εγχώριοι «παίκτες» αδυνατούν ακόμη να καταλάβουν πώς θα τις αξιοποιήσουν. Η χώρα μας, λοιπόν, δίπλα στην «καταχνιά» της νοοτροπίας του οχαδερφισμού, γέννησε επιχείρηση στο Κιλκίς η οποία θα αντικαταστήσει τα βλαπτικά πλαστικά καλαμάκια με αντίστοιχης χρηστικότητας αντικείμενα, φτιαγμένα από τον φλοιό του σταριού, που αποκαλούνται «σταραμάκια». Επιπλέον, η Ελλάδα έχει ένα σχετικά καλό δίκτυο δημιουργίας vegan προϊόντων διατροφής, με εξαγωγική προοπτική, αν και η διανομή τους στα σούπερ μάρκετ είναι προβληματική. Πρακτικά, για να απολαύσεις αυτό που θες, πρέπει να ζεις σε αστικό κέντρο μεγάλης πόλης, να επισκεφθείς εξειδικευμένο μαγαζί πώλησης vegan προϊόντων ή να γυρίσεις τρία σούπερ μάρκετ, μια και στα δύο πρώτα ίσως να υπάρχουν ελλείψεις και άλλα σχετικά. Σε ό,τι αφορά τις start-up ελληνικές επιχειρήσεις, η Ελλάδα διαθέτει εξαιρετικά μυαλά. Έχουν αναπτυχθεί, λ.χ., επιχειρήσεις με ντρόουν και αισθητήρες βυθισμένους μέσα στο χώμα, που, με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα και χρησιμοποιώντας μια απλή μπαταρία, μπορούν να μετρούν τη θερμοκρασία και την υγρασία ή να λειτουργήσουν προειδοποιητικά σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιών. Κάναμε, ως χώρα, χρήση αυτών των εγχώριων τε-

χνολογικών δυνατοτήτων στις πρόσφατες φωτιές; Η απάντηση είναι προφανής, αλλά και οδυνηρή. Έχουμε εργαλεία, έχουμε έμψυχο δυναμικό, ωστόσο είτε αργούμε είτε αποτυγχάνουμε να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητές μας.

κατανόησης των νέων δεδομένων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: η κλιματική κρίση. Ο ΟΗΕ συνέταξε κατεπείγουσα μελέτη για τις πτυχές της και ένα από τα σημαντικότερα συμπεράσματά της ήταν ότι τη μεγαλύτερη μόλυνση στην ατμόσφαιρα την προκαλεί η βιομηχανία ζωικών τροφίμων. Άρα

εγώ, ο vegan, θα πρέπει να εξηγήσω στον παμφάγο ότι η χλωρίδα του εντέρου των ζώων που σφάζονται ευθύνεται για την έκλυση βλαπτικών αερίων στην ατμόσφαιρα. Συνήθως, η σύνδεση των δυο στοιχ είων δεν επιτυγχάνεται. Αν γίνει, ακούς επιχειρήματα του στυλ: «Να, έχεις δίκιο, αλλά εγώ δεν μπορώ να ζήσω χωρίς τις μπριζολάρες μου» ή, στην καλύτερη των περιπτώσεων, ακούς δικαιολογίες του τύπου: «Εγώ δεν τρώω πολύ κρέας. Μια φορά την εβδομάδα». Και κάπου εκεί αρχίζεις και συνειδητοποιείς την έλλειψη παιδείας. Γιατί το να μην ακούς, να μην επιμορφώνεσαι, να μην προσαρμόζεσαι είναι έλλειψη παιδείας. Την έλλειψη αυτή τη συναντάμε, δυστυχώς, σε πολλές εκφάνσεις της καθημερινότητάς μας. Από τη μία, π.χ., οι πόλεις μας πάσχουν από ασυνείδητους πολίτες που βρομίζουν τους δρόμους, ενώ από την άλλη υπάρχουν ευαισθητοποιημένοι που μαζεύουν τα πεταμένα πλαστικά μπουκάλια ή τις γόπες στις παραλίες των νησιών μας. Τη βλέπουμε, επίσης, όταν συνομιλούμε με τη νεολαία και κάποιοι μας κοιτούν με απορία όταν αναφέρουμε ότι το μέλι είναι το φαγητό της μέλισσας ή ότι το γάλα της αγελάδας είναι για τα μικρά της: όχι για παγωτά, κρέμες ή για τους καφέδες λάτε. Θα αναρωτηθεί κάποιος, ενδεχομένως, διαβάζοντας αυτό το κείμενο, αν ο συντάκτης του είναι παραπάνω επικριτικός με τους Έλληνες απ’ όσο πρέπει. Και ίσως να θέσει το βασικό ερώτημα αν στις άλλες χώρες κάνουν καλύτερη δουλειά από

παραδείγματα. Στην Ιαπωνία, τα σχολεία δεν προσλαμβάνουν καθαρίστριες. Το εκπαιδευτικό σύστημα προβλέπει ότι μερικές από τις εβδομαδιαίες σχολικές ώρες των μαθητών θα είναι αφιερωμένες στην καθαριότητα. Οι μαθητές αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους, μαθαίνουν να σέβονται τους κοινόχρηστους χώρους, αρά αύριο, ως ενεργοί πολίτες, δεν θα λερώνουν τις πόλεις τους. Θα θέλαμε να δούμε κάτι τέτοιο στις ελληνικές σχολικές αίθουσες: την Αννούλα μας και τον Γιωργάκη μας να σαπουνίζουν τους τοίχους μαζί με τους συμμαθητές τους; Στη Νορβηγία, στη Νέα Ζηλανδία ακόμη και στην Πορτογαλία σημειώνονται αξιοθαύμαστες προσαρμογές ως προς τη μετάβαση των αυτοκινήτων από τα βενζινοκίνητα στα ηλεκτροκίνητα, που δεν μολύνουν καθόλου το περιβάλλον. Θα αλλάζαμε εύκολα στην Ελλάδα τα βενζινοκίνητα οχήματά μας με οικολογικά ηλεκτροκίνητα, τα οποία όμως τρέχουν λιγότερο; Στη χώρα μας υπάρχει επιχείρηση απολύτως ελληνική, η οποία παράγει στόλο από ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα ακόμη και για αγροτικές εργασίες. Γιατί δεν έχουμε στραφεί εκεί, στηρίζοντας μια εγχώρια εταιρεία και ενισχύοντας

Σ

τον τρίτο χρόνο της λειτουργίας της μπαίνει φέτος η σχολή ΣΒΙΕ vegan σεφ, η οποία προσπαθεί κάθε χρόνο να εξελίσσεται σε όλους του τομείς. Ήδη από πέρυσι έχει εντάξει στο πρόγραμμά της και αποκλειστικά εργαστήρια για vegan μαγειρική. Η σχολή απευθύνεται τόσο σε επαγγελματίες όσο και σε ερασιτέχνες που τους ενδια φέρει η χορτοφαγική διατρο φή, προσφέροντας μία σειρά απ ό εξειδικευμένα μαθήματα και καλύπτοντας έτσι ολόκλη ρο το φάσμα της μαγειρικής. Οι  σ πουδαστές παρακολουθούν μαγειρικά και θεωρητικά μα θήματα, αλλά παράλληλα διδά σκονται και όλα τα βασικά μιας σχολής μαγειρικής, όπως είναι η υγιεινή και η ασφάλεια τροφίμων, η

Σταυρό Καραγιλάνη (One Project) και Κώστα Τζαλλήλα (Demetra). Εκτός από τους καθηγητές μαγειρικής όμως, στη σχολή διδάσκουν και η διαιτολόγος/διατροφολόγος –με MSc στη χορτοφαγική διατροφή– Σο φία Κανέλλου (εργαστήρι συνειδητής διατροφής), ο Μάριος Δεσύλλας γεω πόνος πτυχιούχος ΓΠΑ, με ειδίκευση στη βιοδυναμική γεωργία, και ο Μιχά λης Κουλουριδάκης, βιολόγος με ειδί κευση στους μύκητες και μανιταροκυνη γός, ο οποίος διδάσκει μανιταρογνωσία. Μέντορας της σχολής δε και υπεύθυνος προγράμματος είναι ο green σεφ Νίκος Γαϊτάνος.

οι απόφοιτοι αποκτούν Δίπλωμα Επαγγελματικής Εξειδίκευσης Vegan Chef, που τους επιτρέπει να εργαστούν σε εστιατόρια, ξενοδοχεία, catering, διαιτολογικά κέντρα, κρουαζιερόπλοια, καζίνο, φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας και άλλες επιχειρήσεις με τις οποίες συνεργάζεται ο Εκπαιδευτικός Οργανισμός ΣΒΙΕ. Η σχολή έχει αρχίσει να αποδίδει και στην πράξη, αφού οι απόφοιτοι των πρώτων χρόνων εργάζονται ήδη στα καλύτερα vegan εστιατόρια της Ελλάδας.

ν δούμε την ετυμολογία της αγγλικής λέξης «break-fast», θα καταλάβουμε λίγο πιο εύκολα ότι με το πρωινό διακόπτουμε (break) τη βραδινή νηστεία (fast), καθώς κατά τη διάρκεια της νύχτας μένουμε νηστικοί για αρκετές ώρες, τις ώρες δηλαδή που μεσολαβούν ανάμεσα στο βραδινό και το πρωινό μας γεύμα. Έρευνες έχο υν δείξει ότι η κατανάλωση πρωινού έχει πολυάριθμα οφέλη για την υγεία: βελτιώνονται τα επίπεδα ενέργειας και η ικανότητα συγκέντρωσής μας στη δουλειά, στο σχολείο και στις καθημερινές μας δραστηριότητες βραχυπρόθεσμα, γίνεται καλύτερος έλεγχος του βάρους μας, μειώνεται ο κίνδυνος για εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 και καρδιολογικών παθήσεων. Τα τρόφιμα που καταναλώνουμε για πρωινό είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και θρεπτικά στοιχεία απαραίτητα για την καλή υγεία και μακροζωία μας. Τέλος, οι άνθρωποι που προτιμούν να τρώνε πρωινό και όχι να το παραλείπουν έχουν μια πιο υγιεινή διατροφή γενικότερα –άρα και καλύτερες διατροφικές συνήθειες– και λιγότερες πιθανότητες να πεινάσουν κατά τη διάρκεια της ημέρας. Νομίζ ω πως με τους παραπάνω λόγους καταφέραμε να σας πείσουμε να μην ξεχνάτε το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας. Πάμε τώρα λοιπόν να σας δώσουμε ακόμα περισσότερους «νόστιμους» λόγους να προτιμάτε και να προετοιμάζετε για εσάς και για τους αγαπημένους σας ένα vegan πρωινό. Αν μη τι άλλο, ένα vegan πρωινό είναι σίγουρα υγιεινό, πλούσιο σε βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά. Μένει μόνο να σας αποδείξουμε ότι μπορεί να είναι και πολύ γευστικό.

Γι’ αυτό τον λόγο, ψάξαμε στην αγορά και βρήκαμε πληθώρα vegan επιλογών, κατάλληλες για κάθε περίσταση: • ένα υγιειν ό και θρεπτικό πρωινό για εσένα που προτιμάς να ξεκινάς την ημέρα σου άκρως υγιεινά κάνοντας γυμναστική και επιλέγοντας προϊόντα χαμηλά σε λιπαρά, χωρίς γλουτένη, πλούσια σε πρωτεΐνη, επειδή προσέχεις τη διατροφή σου, • ένα πρωινό στο γραφείο για εσένα που δεν σου αρέσει καθόλου να ετοιμάζεις το πρωινό σου και θέλεις να παραγγείλεις κάτι στο γραφείο ή να έχεις κάτι νόστιμο μαζί σου, • ένα πρωινό... on the go για εσένα που απλά βιάζεσαι να πας στη δουλειά ή στο σχολείο, μιας και το ξυπνητήρι δεν χτύπησε ποτέ ή –εντάξει, για να είμαστε ειλικρινείς– το έκλεισες μια, δυο, τρεις φορές; • ένα κυριακάτικο πρωινό για εσένα που λατρεύεις να περιποιείσαι τους αγαπημένους σου και θ έλ εις στον ελεύθερό σου χρόνο να ετοιμάζεις εντυπωσιακά πρωινά έκπληξη γεμάτα γλυκές και αλμυρές γεύσεις για την οικογένειά σου, για τους δικούς σου ανθρώπους, • και –γιατί όχι;– ένα πρωινό για επαγγελματίες , για εσένα που θέλεις να σερβίρεις το καλύτερο vegan πρωινό στην καφετέρια, στο ξενοδοχείο, στο

χυμός από 100%

πορτοκάλια Πελοπον-

χωρίς πρόσθετη ζάχαρη

συντηρητικά. Ξεχωρίζει για τη γεύση και το άρωμά του, καθώς φτιάχνεται από φρέσκα φρούτα, τα οποία συλλέγονται κάθε εποχή ένα ένα και στύβονται με ιδιαίτερη προσοχή.

Sproud

Vegan Πρωινό Everest Vegan κρουασάν με γέμιση ροδάκινο και aloe vera σε συνδυασμό με τον vegan cappuccino με φυτική κρέμα, γάλα αμυγδάλου ή σόγιας. Μπορείτε να διαλέξε τε το χαρμάνι που προτιμάτε και να παραγγείλετε για online delivery ή take away!

Vegan Πρωινό

Coffee Island

Ο Flat White, ο αγαπημένος καφές από τα Coffee Island για πολλούς από εμάς, έγινε vegan και έτσι μπορείτε να τον απολαύσετε μαζί με ένα κομμάτι ηπειρώτικης σπανακόπιτας με τραγανό φύλλο και vegan γέμιση σπανάκι

αραίωση.

Ρόφημα

Valsoia Soya Macchiato Ένα ποτήρι φυτικού ροφήματος το πρωί είναι το ιδανικό ξεκίνημα για ένα on-the-go πρωινό. Η Valsoia διαθέτει 11 διαφορετικά ροφήματα που έχουν για βάση τους τη σόγια, το ρύζι, το αμύγδαλο και τη βρώμη χωρίς λακτόζη. Εμείς ξεχωρίσαμε το Macchiato, ρόφημα σόγιας με δημητριακά, χωρίς καφεΐνη.

πλούσια σε φυτικές ίνες, και οι χουρμάδες, που προσθέτουν φυσική γλύκα, σε συνδυασμό με την καρύδα, δίνουν μια πλούσια κρεμώδη υφή. Τα ατομικά κυπελλάκια σε 3 διαφορετικές γεύσεις (καφές, μπανάνα-μύρτιλο και σοκολάτα)

Βρώμης με χαρούπι και κακάο Τα Vero Cereal είναι 100% φυτικά προϊόντα, με χαμηλά λι παρά και χωρίς πρόσθετα σάκχα ρα, ενώ είναι πηγή εδώδιμων ινών, ασβεστίου και βιταμινών D, B2, B12. Αποτελούν εξαιρετική επιλογή για όλους όσοι έχουν δυσανεξία στη λακτόζη, νηστεύουν ή ακολουθούν φυτική διατροφή.

ΕβΛΟΓΗΜΕΝΟ νηστίσιμο ρόφημα ΑΜΥΓΔΑΛΟΥ Πρόκειται για ανανεωμένο προϊόν, που διατίθεται σε κλασική γεύση και γεύση χωρίς ζάχαρη, σε νέα συσκευασία 1 λίτρου. Είναι plant-based, εμπλουτισμένο με βιταμίνες Β12, B2, D και ασβέστιο – χωρίς λακτόζη, γλουτένη και συντηρητικά.

για τους αγαπημένους τους την Κυριακή το πρωί. Πατσαβουρόπιτα Υποκατάστατο Τυριού από τη ΡΟΔΟΥΛΑ Μια vegan πίτα

Sisinni Bitter spread από Rito’s Food Ιδανικές για άλειμμα στο ψωμί, για να μπουν σε κρέπες, κέικ ή σε μπισκότα. Διατίθενται δύο vegan γεύσεις: bitter κρέμα κακάο –που ξεχωρίσαμε εμείς– αλλά και κρέμα κακάο με φουντούκι.

με φουντούκια και κακάο, απαραίτητη για να δώσετε μια γλυκιά γεύση στο κυριακάτικο πρωινό σας.

Είναι 100% φυτικής προέλευσης, χωρίς φοινικέλαιο, ενώ παρέχουν θρεπτικά συστατικά και 1820 γραμ. πρωτεΐνης.

Λευκό Τυρί Φυτικό σε Κομμάτι Esti Φυτικό λευκό τυρί plant-based, για να απολαύσετε την ομελέτα σας άφοβα, χωρίς γαλακτοκομικά, σόγια, λακτόζη ή συντηρητικά. Φτιάχνεται με εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο.

ΕβΛΟΓΗΜΕΝΟ νηστίσιμο classic Ένα plant-based προϊόν, εμπλουτισμένο με τη βιταμίνη Β12 και το αντιοξειδωτικό φυσικό εκχύλισμα ελιάς. Δεν περιέχει, λακτόζη, καζεΐνη, γλουτένη, σόγια. Ο εμπλουτισμός του με βιταμίνη Β12 τού προσδίδει ενισχυμένη διατροφική αξία. Οι φέτες του θα δώσουν στην ομελέτα σας μια ακόμη πιο γεμάτη γεύση.

Νηστίσιμο τριμμένο KOLIOS ΚΟΛΙΟΣ ΝΗΣΤΙΣΙΜΟ pizza: ένα προϊόν με καρυδέλαιο ιδανικό για vegan, χορτοφάγους, για άτομα με τροφικές αλλεργίες καθώς

φρούτο Μαρμελάδα #drunkinlove JUKEROS Κρουασάν Vegan Delifrance Flora Plant για όλες τις χρήσεις

100 γραμμάρια προϊόντος Vegan Πρωτεΐνη Με Άρωμα Κανέλας & Τσαγιού Veggie Cream BARISTA Pro Vegan ρόφημα με σύσταση από καφέ 100% Arabica και φυτικά λιπαρά, για τους λάτρεις του healthy living. Είναι 100% φυτικό προϊόν χωρίς λακτόζη, γλουτένη και συντηρητικά. Παρασκευάζεται με νερό ή γάλα για ζεστό ρόφημα. 52

άνοιγμα.

Περιέχει www.upfield.gr

Ελληνικές χειροποίητες μαρμελάδες JUKEROS σε 9 διαφορετικές και πρωτότυπες γεύσεις. Εμείς επιλέξαμε την #drunkinlove γεύσης μανταρίνι με ουίσκι, χωρίς συντηρητικά, χρωστικές και πρόσθετα. www.delifrance.com/gr www.jukeros.gr www.healthtrade.gr www.baristapro.com.gr

απλά

• 1 κ.γ. αλάτι • 5-6 φύλλα φρέσκο δυόσμο

• 150ml ζεστό νερό

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Σε ένα μπολ ανακατεύουμε όλα τα υλικά εκτός από το ελαιόλαδο.

2. Ζεσταίνουμε το ελαιόλαδο σε ένα καλό αντικολλητικό τηγάνι. Ρίχνουμε το ένα τρίτο από το μείγμα, το απλώνουμε σε όλη την επιφάνεια του τηγανιού, μαγειρεύουμε για 3-4 λεπτά από τη μία πλευρά και γυρίζουμε προσεκτικά από την άλλη. Μαγειρεύουμε για άλλα 2-3 λεπτά.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Μουλιάζουμε τα αμύγδαλα από την προηγούμενη μέρα.

2. Βάζουμε όλα τα υλικά στο μπλέντερ και χτυπάμε μέχρι να ομογενοποιηθούν και να γίνουν κρέμα.

ΥΛΙΚΆ ΓΙΆ ΚΆΡΆΜΕΛΩΜΕΝΆ ΚΡΕΜΜΥΔΙΆ

• 2 μεγάλα κρεμμύδια

• 1 κ.σ. καστανή ζάχαρη

• 2 κ.σ. ξίδι βαλσαμικό • 3 κ.σ. ελαιόλαδο

• αλάτι κατά βούληση ΥΛΙΚΆ ΓΙΆ ΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ

• 2 κ.σ. φυτικό γιαούρτι για κάθε ομελέτα

• 2 κ.σ. φρέσκο κρεμμυδάκι ψιλοκομμένο για κάθε ομελέτα

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Κόβουμε τα κρεμμύδια σε λεπτές φέτες.

2. Σε ένα τηγάνι ζεσταίνουμε το ελαιόλαδο και σοτάρουμε τα κρεμμύδια μέχρι να αρχίσουν να παίρνουν χρώμα.

3. Ρίχνουμε και τα υπόλοιπα υλικά και μαγειρεύουμε για άλλα 3-4 λεπτά.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Σε κάθε ομελέτα απλώνουμε στο κέντρο 3 κ.σ. τυρί κρέμα και βάζουμε το 1/3 από τα καραμελωμένα κρεμμύδια.

2. Διπλώνουμε την ομελέτα στη μέση, βάζουμε από πάνω γιαούρτι και πασπαλίζουμε με τα φρέσκα κρεμμυδάκια.

550 γραμ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις

• 200 γραμ. αλεύρι κάνναβης • 450ml νερό

• 1 κ.σ. ζάχαρη καρύδας

• 1 κ.σ. αλάτι • 20 γραμ. λάδι κάνναβης ή ελαιόλαδο

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Σε μια κανάτα ανακατεύουμε το νερό, τη μαγιά, το λάδι, το αλάτι και τη ζάχαρη.

2. Σε ένα μπολ βάζουμε όλα τα υλικά και ζυμώνουμε καλά. Αφήνουμε το ζυμάρι περίπου 2 ώρες, σκεπασμένο με μια υγρή πετσέτα, να φουσκώσει.

3. Βάζουμε τη ζύμη σε ταψί λαδωμένο ή σε μια λαδόκολλα. Πλάθουμε τη ζύμη στο επιθυμητό σχήμα για ψωμί και αφήνουμε άλλα 20 λεπτά για το δεύτερο φούσκωμα. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς για 45 λεπτά.

Βαθμός δυσκολίας: εύκολο | Χρόνος προετοιμασίας: 4 ώρες | Μερίδες: 1 φρατζόλα ψωμί

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Πλένουμε και κόβουμε τα κοτσάνια από τις μπάμιες.

• 1 κιλό μπάμιες

• 300 γραμ. ξίδι

• 80 γραμ. ανθό αλατιού

• 1 κ.σ. θρούμπι

• 1 κ.σ. μαραθόσπορο

• 2,5 λίτρα νερό

2. Βάζουμε όλα τα υπόλοιπα υλικά σε μία κατσαρόλα και τα φέρνουμε σε βρασμό.

3. Προσθέτουμε τις μπάμιες και βράζουμε για 5 λεπτά.

4. Αφήνουμε τις μπάμιες μέσα στην κατσαρόλα για μία μέρα.

5. Την επόμενη ημέρα μεταφέρουμε τις μπάμιες σε αεροστεγές βάζο, γεμίζουμε με τον ζωμό σχεδόν μέχρι στο χείλος του βάζου, προσθέτουμε λίγο ελαιόλαδο και κλείνουμε σφιχτά με το καπάκι.

6. Αν δεν το καταναλώσουμε μέσα σε λίγες ημέρες, στη συνέχεια το διατηρούμε στο ψυγείο. Στο ξίδι και στο αλάτι θα πρέπει να προσέξουμε πόσο θα βάλουμε, γιατί δεν έχουν όλα τα ξίδια την ίδια οξύτητα ούτε όλα τα άλατα είναι το ίδιο αλμυρά. Καλύτερα να προσθέσουμε αλάτι και ξίδι τόσο, ώστε να τσιμπάει στη γεύση.

• 700 γραμ. βρασμένα ρεβίθια

• 10 φύλλα φρέσκο βασιλικό

• 35 γραμ. χυμό λεμόνι

• 80 γραμ. ταχίνι

• 100 γραμ. ελαιόλαδο

• 150 γραμ. από το ζουμί όπου έβρασαν τα ρεβίθια

• αλάτι κατά βούληση • 2 σκελίδες σκόρδο

ΕΚΤΕΛΕΣΗ Χτυπάμε καλά όλα τα υλικά στο μπλέντερ μέχρι να γίνουν αλοιφή.

Βαθμός δυσκολίας: εύκολο | Χρόνος προετοιμασίας: 30 λεπτά | Μερίδες: 1 κιλό μπάμιες τουρσί Βαθμός δυσκολίας: εύκολο | Χρόνος προετοιμασίας: 10 λεπτά | Μερίδες: ένα μπολ για 3 με 4 άτομα

τα βρείτε σε μαγαζιά με ασιατικά προϊόντα)

• 4 κ.σ. ελαιόλαδο

• χυμό από μισό λάιμ

• 150 γραμ. νουντλς ρυζιού

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Βάζουμε σε μία κατσαρόλα την κολοκύθα, την πατάτα, το κρεμμύδι, το σκόρδο, το τζίντζερ και 2 λίτρα νερό. Βράζουμε μέχρι να μαλακώσουν οι πατάτες.

2. Βάζουμε τα λαχανικά στο μπλέντερ και τα ξαναβάζουμε στην κατσαρόλα (αν έχουμε ραβδομπλέντερ, τα λιώνουμε κατευθείαν στη κατσαρόλα). Προσθέτουμε όλα τα υπόλοιπα υλικά και βράζουμε για άλλα 5 λεπτά.

3. Περνάμε τη σούπα από σουρωτήρι, για να αφαιρέσουμε τα κομματάκια από τα μπαχαρικά.

4. Βάζουμε τα νουντλς σε βραστό νερό για 5 λεπτά και στη συνέχεια τα βάζουμε μέσα στη σούπα. Τα αφήνουμε ακόμα 5 λεπτά

• 200 γραμ. φυτικός τραχανάς

• 3 ντομάτες λιωμένες στο μπλέντερ

• 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο

• 2 σκελίδες σκόρδο

• 1 πράσινη πιπεριά κομμένη σε μικρούς κύβους

• 2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένες

• 5-6 φύλλα φρέσκο βασιλικό ψιλοκομμένο

• 1 πρέζα θυμάρι

• 1 ποτηράκι κόκκινο κρασί

• 4 κ.σ. ελαιόλαδο

• αλάτι, πιπέρι κατά βούληση

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Ζεσταίνουμε σε μία κατσαρόλα το ελαιόλαδο και σοτάρουμε την πιπεριά, το σκόρδο και το κρεμμύδι. Μόλις πάρουν χρώμα, βάζουμε τον τραχανά, τον περνάμε ένα λεπτό από το λάδι και σβήνουμε με το κρασί.

2. Μόλις εξατμιστεί το αλκοόλ, βάζουμε τις λιωμένες ντομάτες και βραστό νερό περίπου 2 λίτρα.

3. Προσθέτουμε θυμάρι, βασιλικό και αλάτι-πιπέρι. Βράζουμε για 15 περίπου λεπτά, ανακατεύοντας ανά διαστήματα για να χυλώσει η σούπα μας.

ΥΛΙΚΆ

• 250 γραμ. φακές

• 1 πράσινη πιπεριά, κομμένη σε μικρούς κύβους

• 1 κόκκινη πιπεριά, κομμένη σε μικρούς κύβους

• 1 μεσαίο κρεμμύδι ψιλοκομμένο

• 1 πιπεριά τσίλι ψιλοκομμένη (προαιρετικά)

• 3 ώριμες ντομάτες, τριμμένες στο μπλέντερ

• 1 καλαμπόκι καθαρισμένο

• χυμό από μισό λάιμ

• 2-3 φύλλα αποξηραμένο φασκόμηλο

• 1 κ.γ. μαραθόσπορο

• 1 πρέζα κύμινο τριμμένο

• 4-5 σπασμένους σπόρους κάρδαμο

• 1 κ.γ. αποξηραμένο τζίντζερ

• 1/3 φλιτζάνι ελαιόλαδο

• αλάτι, πιπέρι κατά βούληση

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Μουλιάζουμε από την προηγούμενη μέρα τις φακές.

2. Βράζουμε σε 3 λίτρα νερό τις φακές μαζί με όλα τα λαχανικά.

3. Μόλις μαλακώσουν οι φακές, προσθέτουμε όλα τα υπόλοιπα υλικά εκτός από το λάιμ. Χαμηλώνουμε τη φωτιά και μαγειρεύουμε ανακατεύοντας ανά διαστήματα μέχρι να χυλώσει η σούπα μας. Σβήνουμε τη φωτιά χωρίς να κατεβάσουμε την κατσαρόλα από το μάτι και ρίχνουμε τον χυμό του λάιμ. Ανακατεύουμε και αφήνουμε για 10 περίπου λεπτά πριν σερβίρουμε.

ή κόκκινο μίσο

• 200 γραμ. (μία συσκευασία) σκληρό τόφου, φυσική γεύση

• 1/3 φλιτζάνι ελαιόλαδο

• χυμό από μισό λεμόνι • αλάτι, πιπέρι κατά βούληση

Βάζουμε σε μια κατσαρόλα

λίτρων τα φασόλια και τα βράζουμε για 20 περίπου λεπτά. Στη συνέχεια προσθέτουμε πατάτες και καρότα και βράζουμε αλλά 20 λεπτά. Προσθέτουμε το κρεμμύδι, το σκόρδο, το τόφου και τα κολοκυθάκια. Όταν μαλακώσουν τελείως τα φασόλια, χαμηλώνουμε τη φωτιά, βάζουμε το ελαιόλαδο, σέλινο, ντομάτα, αλάτι και πιπέρι και μαγειρεύουμε για 15 περίπου λεπτά, ανακατεύοντας ανά διαστήματα για να χυλώσει η σούπα μας.

3. Μόλις κλείσουμε τη φωτιά, βάζουμε το μίσο και το λεμόνι. Ανακατεύουμε και αφήνουμε πάνω στο κλειστό μάτι για 10 λεπτά πριν σερβίρουμε.

έγινε vegan και για το πώς οραματίζεται τον κόσμο στο μέλλον. Ας ξεκινήσουμε από την αρχή του ταξιδιού σου στον βιγκανισμό. Ποιο ήταν το έναυσμα για να ξεκινήσεις; Κάποια στιγμή, πριν από 8 χρόνια, το 2013, άρχισα να βλέπω διάφορα βίντεο. Δεν θυμάμαι

που προορίζεται γι’ αυτά, όλα τα φρικτά μαρτύρια που περνάνε τα ζώα εκτροφής. Έτσι, αυτόματα έκοψα και τα τυριά και τα αυγά και το μέλι και έγινα vegan. Πολύ γρήγορα τα έκοψες όλα. Είχα μπει τότε στη διαδικασία να μάθω και έβλεπα πολύ υλικό. Πάθαινε ο εγκέφαλός μου διαδοχικές «εκρήξεις» από αυτά που έβλεπα και μάθαινα. Ήταν ένα πράγμα συγκλονιστικό. Είχα τότε μαζέψει και μια αδέσποτη γατούλα, την κοιτούσα και έλεγα: «Πώς είναι δυνατόν να κάνεις διαχωρισμό; ». Όταν έχεις ένα ζωάκι δίπλα σου που δεν μπορείς να διανοηθείς ότι θα το φας, όσο και να πεινάς, συνειδητοποιείς ότι όλα τα ζώα είναι το ίδιο: πονούν, χαίρονται, φοβούνται, έχουν συναισθήματα και αισθήσεις, έχουν οικογένειες, δίνουν και παίρνουν αγάπη, βασικά μας διδάσκουν τι σημαίνει αγάπη… Δεν υπάρχει γυρισμός. Δεν μπορώ να ακούω λόγια του τύπου: «Εντάξει, μωρέ, τρώω λίγο κοτόπουλο», όταν οι όρνιθες είναι από τα πιο κακοποιημένα πλάσματα σε αυτόν τον κόσμο… Και μόνο το βίντεο που δείχνει τα μικρά αρσενικά κοτοπουλάκια να τα αλέθουν ζωντανά, επειδή είναι παράπλευρες απώλειες της βιομηχανίας, σε στιγματίζει. Να βλέπεις να συνθλίβονται ζωντανά, ενώ κοιτάνε χαρούμενα γύρω τους. Δεν μπορούσα να κάνω πίσω μετά από αυτό. Αυτές οι εικόνες με έχουν σημαδέψει τόσο βαθιά, που δεν μπορούσα να μη γίνω vegan. Δεν το επέτρεπε η συνείδησή μου και η ηθική μου. Όλα όσα είδες σε έκαναν να ασχοληθείς και με τον ακτιβισμό; Έχω κάνει κάποιες δράσεις. Και σε πορείες έχω πάει με τους Anonymous for the Voiceless –τους οποίους γνώρισα σε μια εκπομπή που είχα κάνει για τον βιγκανισμό στο «Vice»–, αλλά και στη δράση «Ο Κύβος της Αλήθειας». Ήθελα να είμαι μέσα στον κύβο και να κρατάω το λάπτοπ, για να βλέπω τα πρόσωπα του κόσμου απέναντί μου όταν θα παρακολουθούσαν τις εικόνες και τα βίντεο. Κοιτούσα τα μάτια τους, ήθελα να συνδέομαι με το συναίσθημά τους. Ήταν κάτι πολύ ισχυρό. Θυμάμαι, ήταν μια μανούλα απέναντί μου με το παιδάκι της, που

γύρω στα πέντε, η οποία άρχισε να κλαίει με λυγ-

και έκλαιγα και εγώ μέσα από τη μάσκα. Το παιδάκι

καταλάβαινε και κοιτούσε απορημένο τη μαμά του

κλαίει. Πολύ δυνατά συναισθήματα. Θέλω στη συνέ-

να κάνω και άλλα πράγματα, ακόμη

Άρα, ξεκίνησες για ηθικούς λόγους. Το θέμα της διατροφής πώς το χειρίστηκες; Δεν είχα ιδέα για τη διατροφή. Τότε συγκατοικούσα με την κοπέλα μου. Γίναμε μαζί vegan και σκεφτόμασταν πώς θα αντικαταστήσουμε τις τροφές. Μας πήρε περίπου μια εβδομάδα. Αν θέλεις, μπαίνεις στο διαδίκτυο, ψάχνεις και βρίσκεις ό,τι χρειάζεσαι. Ειδικά όταν είσαι στη μετάβαση, για να μη νιώσεις έλλειψη και στέρηση, μπορείς να επιλέξεις ανάμεσα σε ποικίλα υποκατάστατα κρέατος και τυριών, τα οποία είναι πεντανόστιμα, και έτσι δεν νιώθεις καμία πίεση. Από άποψη υγείας, αντιμετώπισες κάποιο πρόβλημα; Επειδή ήμουν και αθλητής μπάσκετ, και ακόμα παίζω, μπορώ να συγκρίνω τον εαυτό μου με παλαιότερα. Οφείλω να ομολογήσω ότι τώρα έχω μεγαλύτερες αντοχές. Το σώμα μου συμπεριφέρεται σαν να είναι πολύ νεότερο. Ακόμη και αν τραυματιστώ, επανέρχομαι γρηγορότερα. Κάνω κάθε χρόνο αναλυτικές εξετάσεις αίματος και κάθε χρόνο οι εξετάσεις μου είναι καλύτερες από πέρσι. Θέλω όμως να τονίσω ότι όταν πήρα την απόφαση να μη φάω ξανά κρέας, είχα πει στον εαυτό μου ότι ακόμα και να αρρωστήσω δεν θα ξαναφάω ζώο, ειδικά μετά από αυτά που είδα. Δεν θεωρώ ότι η ανθρώπινη ζωή έχει μεγαλύτερη αξία από τη ζωή ενός γουρουνιού ή ενός προβάτου ή μίας γάτας, όπως δεν έχει μεγαλύτερη αξία η ζωή ενός λευκού από έναν έγχρωμο, ενός χριστιανού από έναν μουσουλμάνο, ενός Γερμανού από έναν Εβραίο κτλ. Αυτή είναι και η αρχή του σπισισμού: ότι, δηλαδή, κάποια είδη είναι ανώτερα από κάποια άλλα. Το κάθε πλάσμα πάνω σε αυτό τον πλανήτη, ωστόσο, έχει δικαίωμα να ζήσει τη

ζωή του. Δεν έχουμε εμείς κάποιο ειδικό προνόμιο για

ήθελα να υπάρχει ισοδύναμο vegan φαγητό. Μου είπαν πως, φυσικά, δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα. Ο λόγος που ζορίστηκα παραπάνω από τα άλλα παιδιά ήταν ότι ήμουν ο πιο σωματώδης παίχτης που συμμετείχε. Όταν μπήκα, ζύγιζα 103 κιλά και έτρωγα την ίδια ποσότητα ρυζιού με μια κοπέλα που ζύγιζε 50 κιλά. Επίσης, τα «έξτρα» που έτρωγαν τα παιδιά, όπως ψάρια που έπιαναν, εγώ δεν τα έτρωγα. Γι’ αυτό, ήταν λίγο πιο δύσκολο για εμένα. Αλλά μια χαρά τα πήγα. Πιστεύεις ότι μέσα από το παιχνίδι έχεις εμπνεύσει κόσμο; Έχω λάβει απίστευτα μηνύματα, πολύ συγκινητικά, από ανθρώπους που εμπνευστήκαν από όσα είδαν. Ο βιγκανισμός προβλήθηκε πολύ μέσα από το συγκεκριμένο παιχνίδι. Αρκετοί άνθρωποι μπορεί και να άκουσαν τη λέξη vegan για πρώτη φορά στη ζωή τους. Είναι ένα παιχνίδι με τεράστια απήχηση, το οποίο παρακολουθεί ο κόσμος σε υψηλά ποσοστά τηλεθέασης. Έλαβα και πολλά μηνύματα από νέα παιδιά που μου ζητούσαν περισσότερες πληροφορίες, γιατί σκέφτονταν και αυτοί να γίνουν vegan. Εγώ τους έστελνα υλικό για να ενημερωθούν, χωρίς όμως να τους επιβάλω κάτι. Τους έλεγα: «Παιδιά, δείτε αυτά και μετά αποφασίστε τι θέλετε να κάνετε».

Στάθηκες, επομένως, η αφορμή να αλλάξει αρκετός κόσμος. Γενικά, μετά από 8 χρόνια που είμαι vegan, πάνω από 70 άνθρωποι –μπορεί να λέω και λίγους– μου έχουν πει ότι κάποια στιγμή μιλήσαμε και, μέσα από την κουβέντα μας, μπήκε ο σπόρος, κάνοντας έπειτα από μερικούς μήνες τη μετάβαση. Υπάρχουν άτομα που δεν τα θυμάμαι και μου στέλνουν, για παράδειγμα, μήνυμα: « Σε ευχαριστώ πολύ, γιατί είχαμε μιλήσει πριν από δύο χρόνια στο θέατρο σε μια πρεμιέρα σου και τώρα έγινα και εγώ vegan». Είναι συγκινητικό το πώς επηρεάζεις τους ανθρώπους

τον τρόπο που ζεις και τη στάση σου, χωρίς καν να το

μια μικρή κουβέντα μπορεί να ξεκινήσουν πολλά. Ναι, φυτεύεις σπόρους και ο άλλος θα κάνει τη μετάβαση όποτε είναι έτοιμος. Για εμένα, το θέμα είναι το πόσο ανεπτυγμένη είναι η ενσυναίσθησή σου. Να μπορείς να βιώσεις τον πόνο του άλλου. Δεν ξέρω πώς, αλλά κάποια στιγμή χάνουμε τη σύνδεση. Όταν ήμασταν παιδάκια και βλέπαμε όλα αυτά τα καρτούν με τα ζωάκια, αν μας έλεγαν ότι αυτό που τρώμε είναι το ίδιο ζωάκι, θα βάζαμε τα κλάματα. Ύστερα, με την πλύση εγκεφάλου που μας κάνουν οι διαφημίσεις και τον ψυχολογικό εκβιασμό από τους γονείς και το περιβάλλον μας (που και αυτοί, βέβαια, δεν το κάνουν με κακή πρόθεση, απλά αυτό έχουν μάθει), χάνεται η σύνδεση. Σε αυτό, μάλιστα, βοηθάει και το μάρκετινγκ, όταν πολύ έξυπνα το τελικό προϊόν δεν θυμίζει σε τίποτα το ζώο από το οποίο προήλθε. Πιστεύεις ότι ο βιγκανισμός στην Ελλάδα είναι σε «καλό δρόμο» σε σχέση με το εξωτερικό; Πάντα στην Ελλάδα είμαστε λίγο πιο πίσω και ακολουθούμε. Σίγουρα στο Λονδίνο, στο Βερολίνο και σε πολλές άλλες πόλεις είναι πιο μπροστά από εμάς, αλλά βλέπω ότι υπάρχει συνεχής ανοδική πορεία στη χώρα μας. Αναφέρομαι τόσο στις επιλογές προϊόντων όσο και στον αριθμό των vegan, που βλέπω συνεχώς να αυξάνεται.

Αν δει κάποιος το «Cowspiracy», θα καταλάβει για τι μιλάμε.

που δεν σου

αίρεση.

και είμαστε «Οραματίζομαι τη στιγμή που ο vegan θα γίνει ο φυσιολογικός και η εξαίρεση θα είναι ο κρεατοφάγος, οπότε θα λέμε: < Α, να και ένας κρεατοφάγος > .» 67

απαθανατίζοντας στο μυαλό μας τη μυρωδιά αλλά και την όμορφη εικόνα του πιάτου μας, ορισμένοι ίσως και να το βγάλουμε μια πραγματική φωτογραφία με το κινητό μας, την οποία ενδεχομένως και να μοιραστούμε στα κοινωνικά δίκτυα πριν «χαλάσουμε» την εντυπωσιακή εικόνα με την πρώτη πιρουνιά. Κάποιοι όμως σε αυτό το στρογγυλό αντικείμενο, το οποίο μπορεί να «φιλοξενήσει» κάθε είδους βρώσιμη πρώτη ύλη αλλά και δημιουργία, βλέπουν... την ίδια τη Γη! Το περιεχόμενο ενός πιάτου αντιστοιχεί για τους τελευταίους σε ένα μικρό μέρος ενός τεράστιου οικοσυστήματος, μιας αλληλοεξαρτώμενης αέναης αλυσίδας, όπου κάθε κίνηση που συντελείται συσχετίζεται με τη βιωσιμότητα, τη γνώση, τη φροντίδα αλλά και με το μεράκι των ανθρώπων. Κάθε κίνηση μέσα σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο μπορεί δυνάμει να φέρει εξαιρετικά αποτελέσματα, αλλά και κάθε κίνηση που ανήκει στο αντίπαλο στρατόπεδο, εκείνο της σπατάλης, ενδέχεται να σπάσει την αλυσίδα, δημιουργώντας ανισορροπία, δυσλειτουργικότητα ακόμα και καταστροφή. Ιδιαίτερα όταν το πιάτο μας περιέχει θαλασσινά, είναι ορισμένες φορές αναπόφευκτο για μερικούς να σκεφτούν τον κύκλο ενός ζωντανού οργανισμού μέχρι να φτάσει στο τραπέζι μας και στο δικό μας –αντίστοιχα κυκλικό συνήθως– πιάτο. Και δεν αναφερόμαστε στα εστιατόρια σε πολλά μέρη της Ευρώπης που διαθέτουν τα –για άλλους εντυπωσιακά και για άλλους άκρως περίεργα– ενυδρεία με τα ζωντανά ψάρια και θαλασσινά, τα οποία αργά ή γρήγορα θα κάνουν και εκείνα τον «κύκλο» τους, από το σημείο όπου βρίσκονται στην κατσαρό-

η μητέρα του ετοίμαζε συχνά, μιας και ήταν το αγαπημένο της χόμπι. Από παιδί, επίσης, υπήρξε παθιασμένος με το περιβάλλον, τη θάλασσα, τον βυθό της αλλά και με κάθε θαλάσσιο είδος. Από την πρώτη φορά που είδε από κοντά δελφίνια σε ένα πάρκο αναψυχής, δεν έπαψε να γοητεύεται από τη θαλάσσια ζωή, ενώ τα ινδάλματα των παιδικών του χρόνων ήταν οι διάσημοι ωκεανογράφοι Jacques-Yves

Cousteau, Robert Ballard και Sylvia Alice Earle. Ο Ali Tabrizi αρχικά μπήκε στο London College of Communication για να σπουδάσει δημοσιογραφία και φωτορεπορτάζ, αλλά τελικά ήταν η παραγωγή ταινιών εκείνη που τον κέρδισε σαν αντικείμενο. Παράλληλα, συνήθιζε να καθαρίζει τις ακτές από τα σκουπίδια και τα πλαστικά, ενώ έβρισκε τρόπους να μη χρησιμοποιεί πλαστικό: είχε πάντα μαζί του

Στο ενδιάμεσο όμως «ψαρεύονται» οι απαντήσεις σε κυριολεκτικά ζωτικής σημασίας ζητήματα που αφορούν τη θαλάσσια πανίδα, και όχι μόνο. Η αναζήτηση ξεκινά από την επαναφορά της φαλαινοθηρίας, η οποία υποτίθεται ότι έχει απαγορευτεί από το 1986. Και όμως, κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ όσοι αντέχουν να μη στρέψουν αλλού το βλέμμα τους θα παρακολουθήσουν ξανά και ξανά εικόνες από φάλαινες να ξεψυχούν μέσα σε ένα λουτρό αίματος, σε θάλασσες βαμμένες σε βαθύ κόκκινο, όπου το μόνο που ξεχωρίζει είναι τα διάσπαρτα μαύρα πτερύγια. Στην πραγματικότητα, οι φάλαινες είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνες για τη βιωσιμότητα του φυτοπλαγκτόν από το οποίο, σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ, εκλύεται το 85% του οξυγόνου στον κόσμο. Επομένως, το να σώσει κανείς τις φάλαινες και τα υπόλοιπα είδη θαλάσσιας πανίδας που κινδυνεύουν συνεχώς από τα αλιευτικά ισοδυναμεί πρακτικά με το να σώσει τους ωκεανούς, αλλά και τον κόσμο εν γένει. Όλοι γνωρίζουμε ότι οι φάλαινες και τα δελφίνια αιχμαλωτίζονται και εκπαιδεύονται σε πάρκα αναψυχής, ωστόσο, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που αποκαλύπτονται στο «Seaspiracy», για κάθε ένα αιχμαλωτισμένο δελφίνι σκοτώνονται άλλα 12. Αυτό, όπως παρακολουθήσαμε, συμβαίνει μόνο και μόνο διότι τα δελφίνια θεωρούνται «ανταγωνιστές» των αλιέων, αφού συνηθίζουν να τρώνε μεγάλες ποσότητες ψαριών.

Επιπλέον, όπως όλα δείχνουν, η υπεραλίευση θα οδηγήσει σιγά σιγά στον αφανισμό διάφορων θαλάσσιων ειδών. Για παράδειγμα, υπάρχει ένα είδος τόνου που κολυμπάει

να φοβόμαστε τους καρχαρίες στη θάλασσα, αλλά μια θάλασσα χωρίς καρχαρίες». Ως αποτέλεσμα της υπεραλίευσης, το 70% από τα θαλασσοπούλια έχει επίσης εξαφανιστεί, καθώς όλη η τροφική αλυσίδα επηρεάζεται τόσο μέσα όσο και έξω από το νερό. Ένας τεράστιος παράγοντας που συχνά δεν λαμβάνουμε υπόψη αναφορικά με την υπεραλίευση είναι και η λεγόμενη «τυχαία αλίευση». Πρακτικά πρόκειται για αλιεύματα που ψαρεύονται κατά λάθος και δεν χρησιμοποιούνται ούτε καν για εμπορικούς σκοπούς. Ενδεικτικά, το «Seaspiracy» αναφέρει ότι

αμφισβητείται από πολλούς, αλλά το «Seaspiracy» ισχυρίζεται ότι το 90% των κοραλλιογενών υφάλων θα αφανιστεί μέχρι το 2050, καθώς τα απεκκρίματα των ψαριών είναι εκείνα που ταΐζουν τους υφάλους, όμως ο πληθυσμός τους μειώνεται συνεχώς. Για την ανατροπή της κλιματικής αλλαγής, θα πρέπει να προστατεύσουμε πρώτα τη θάλασσα, αφού η καταστροφή των βιοτόπων της έχει τόσο μεγάλο αντίκτυπο στο περιβάλλον, που δεν συγκρίνεται ούτε με τις εκπομπές ρύπων από τα οχήματα. Τη στιγμή που μιλάμε, σύμφωνα με το «Seaspiracy», η βιομηχανία της αλιείας καταστρέφει όχι μόνο τα ψάρια αλλά συνολικά τη ζωή στη θάλασσα, ενώ οι προστατευόμενες από την αλιεία περιοχές αγγίζουν μόλις το 1% των ωκεανών. Κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει αρκετές πληροφορίες για τα ψάρια που καταναλώνει Όπως με σαφή τρόπο επισημαίνεται, σχεδόν κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει αν τα ψάρια τα οποία καταναλώνει ψαρεύονται με βιώσιμο τρόπο. Έτσι, σε επίπεδο καταναλωτή, η μόνη πράξη βοήθειας προς τη θάλασσα είναι η μείωση –ή καλύτερα η παύση– της κατανάλωσης ψαριών και θαλασσινών. Ακόμα και η ετικέτα που βρίσκεται πάνω στα τρόφιμα για να υποδηλώσει τον βιώσιμο τρόπο αλίευσης είναι εντέλει μάλλον άχρηστη, αφού φανερώνεται ότι δεν πιστοποιεί τίποτα. Από τη μία, πιθανώς, παραποιείται η αλήθεια από κυβερνητικές οργανώσεις και ΜΚΟ και από την άλλη δεν υπάρχει ακόμα τρόπος να γνωρίζει κανείς τι συμβαίνει πάνω στα αλιευτικά.

φούνται είναι πέρα για πέρα συγκλονιστικά και ανατριχιαστικά. Γίνεται λόγος για «ματωμένες γαρίδες» και για αλιεία που βασίζεται στη δουλεία. Η τελευταία, ασφαλώς, δεν γίνεται φανερά. Γι’ αυτόν τον λόγο, κανένα στατιστικό δεδομένο δεν μπορεί να την αγγίξει. Σύγχρονοι σκλάβοι μιλούν φοβισμένοι για τα χρόνια που πέρασαν εγκλωβισμένοι στα πλοία και στη θάλασσα, υπό την απειλή όπλων και απάνθρωπων πρακτικών. Ο κίνδυνος κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του

ενώ ο οργανισμός τους σε πολλές περιπτώσεις είναι διαμορφωμένος έτσι ώστε να μπορούν να αντιληφθούν ακόμα και την παραμικρή κίνηση στα ρεύματα του νερού. Τα τοξικά βαρέα μέταλλα βρίσκονται μέσα στα ψάρια, ενώ τα ύδατα αποτελούν την πιο συμπυκνωμένη σε ρύπους μορφή, λόγω της λεγόμενης βιοσυσσώρευσης. Τα δεδομένα αυτά δυστυχώς συντελούν στο να επισκιάζονται τα θρεπτικά στοιχεία των ψαριών, κάνοντας όλους μας να αναφωνούμε ότι «δεν φάμε ποτέ ξανά ψάρι». Το κύμα της αμφισβήτησης σχετικά με τα δεδομένα που παρουσιάζει το «Seaspiracy» Ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα των αντιδράσεων και της αμφισβήτησης που έχει προκαλέσει η προβολή του «Seaspiracy» στο Netflix είναι ένα άρθρο του «Forbes», στο όποιο η αρθρογράφος Liz Allen υποστηρίζει ότι το ντοκιμαντέρ αποτελεί ένα παζλ φτιαγμένο από ψεύδη και ανακρίβειες, συντείνοντας σε ένα είδος οργής απέναντί του. Όπως η ίδια γράφει, πολλοί θεατές… τσιμπούν το δόλωμα και ανακοινώνουν σχέδια να ακολουθήσουν το άτυπο κάλεσμα της ταινίας και να σταματήσουν να τρώνε ψάρια. Επισημαίνει μάλιστα ότι το «Seaspiracy» παραθέτει τις πληροφορίες με πολύ γρήγορο ρυθμό για να μην μπορέσει ο θεατής να τις κατανοήσει πλήρως, πόσω

τα συμπεράσματα τα οποία θα μπορούσαν σήμερα να εξαχθούν. Ένας δεύτερος αμφισβητούμενος ισχυρισμός είναι ότι τα πλαστικά καλαμάκια αντιπροσωπεύουν μόνο το 0,03% του πλαστικού που βρίσκεται στους ωκεανούς, στοιχείο που βασίζεται σε μία άλλη μελέτη. Σε αυτήν γίνεται απλά μια εκτίμηση, ωστόσο σε κάθε περίπτωση οι ειδικοί συμφωνούν ότι είναι σίγουρα πολύ λιγότερα από τον όγκο των αλιευτικών εργαλείων που πετάγονται στους ωκεανούς. Επιπλέον στον δυτικό κόσμο, όπου ζουν οι περισσότεροι θεατές του «Seaspiracy», προτιμούν να απολαμβάνουν θαλασσινά σε ένα εστιατόριο παρά να τα μαγειρεύουν στο σπίτι. Ωστόσο, για πολλές φτωχότερες, λιγότε -

α εναλλακτικά τρόφιμα έχουν αρχίσει να εδραιώνουν τη θέση τους στην παγκόσμια αγορά, αφού όλο και περισσότεροι καταναλωτές τα επιλέγουν, είτε σε μία προσπάθεια να ακολουθήσουν τη vegan διατροφή είτε απλώς για να περιορίσουν την προσωπική τους κατανάλωση σε προϊόντα ζωικής προέλευσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εκτιμήσεις σχετικών μελετών αναφέρουν πως αναμένεται θεαματική άνοδος μέχρι το 2035 στην αγορά των εναλλακτικών πρωτεϊνούχων τροφίμων, δηλαδή των τροφίμων που θα περιλαμβάνουν μη ζωικής προέλευσης πρωτεΐνη. Σύμφωνα με τον κ. Benjamin Morach, στέλεχος της εταιρείας Boston Consulting Group, «τα εναλλακτικά πρωτεϊνούχα τρόφιμα σύντομα θα καταστούν εφάμιλλα των ζωικών σε γεύση, υφή και τιμή. Μια τέτοια εξέλιξη πιστεύουμε ότι θα εκτοξεύσει την κατανάλωσή τους, καθιστώντας τη συγκεκριμένη αγορά από “niche” σε “m ai nstream”, στοιχείο με προφανείς ευεργετικές περιβαλλοντικές συνέπειες, που με τη σειρά του θα αυξήσει την κατανάλωσή τους ακόμη περισσότερο» . Στα εναλλακτικά πρωτεϊνούχα περιλαμβάνονται τρόφιμα η πρωτεΐνη των οποίων θα είναι φυτικής προέλευσης, πρωτεϊνούχων μικροοργανισμών ή ανάπτυξης ζωικών κυττάρων. «Κυρίαρχη» τάση τα υποκατάστατα του κρέατος Τα vegan προϊόντα έχουν αρχίσει να κερδίζουν όλο και περισσότερους καταναλωτές που αποστρέφονται τα προϊόντα ζωικής προέλευσης ή απλώς προτιμούν την κατανάλωση των φυτικών, συνδέοντάς τα με μία διατροφή πιο υγιεινή και φιλικότερη στο περιβάλλον. Φυτικά τρόφιμα όπως το εναλλακτικό «κρέας», το μπέργκερ και το λουκάνικο είναι πρώτα στις πωλήσεις, δείχνοντας ότι οι vegan καταναλωτές θέλουν να νιώθουν και ότι δεν στερούνται τίποτα. Είναι χαρακτηριστικό, μάλιστα, ότι προς αυτή την κατεύθυνση έχει αρχίσει να αυξάνεται η ζήτηση και για vegan «αυγά». Κορυφαία brands του εξωτερικού, όπως το JUST και το Follow Your Heart, έχουν ήδη λανσάρει σχετικά προϊόντα, ακόμη και με βάση τα φύκια, ώστε να δημιουργούν την αίσθηση της ομελέτας. Τα εναλλακτικά προϊόντα κρέατος πάντως είναι αυτά που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη άνοδο σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εταιρείες vegan κρέατος στην Ισπανία είχαν κύκλο εργασιών 86,5 εκατομμύρια ευρώ το 2020, δηλαδή αύξηση 31% σε σύγκριση με το 2019. Τα σούπερ μάρκετ δε έχουν ήδη επενδύσει σε αυτή την αλλαγή στις καταναλωτικές συνήθειες. Μεγάλες αλυσίδες του εξωτερικού, όπως η ALDI, επεκτείνουν συνεχώς την γκάμα των vegan προϊόντων, την ώρα που η Lidl κυκλοφόρησε τη δική της συ -

Mega Meatless και σε νωπό Η σειρά Mega Meatless έχει καθιερωθεί στην ελληνική αγορά, καθώς τα προϊόντα της συνα- ντώνται πλέον σε μεγάλο αριθμό καταστημάτων σε όλη τη χώρα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το εναλλακτικό ελληνικό σουβλάκι. Πρόκειται για ένα καινοτόμο προϊόν, το οποίο… ξανασυστήνει το ελληνικό σουβλάκι, σε νέα φυτική μορφή. Το Mega Meatless ελληνικό σουβλάκι είναι το μοναδικό χωρίς κρέας, αλλά φυτικής προέλευ- σης 100%, φτιαγμένο από όσπρια με υψηλής αξί- ας πρωτεΐνη, παρθένο ελαιόλαδο και αρωματικά βότανα της ελληνικής γης. Το προϊόν διατίθεται και ως νωπό στα καταστήματα. Φυτικά γεύματα

Gourmet Η Nestlé έχει λανσάρει, σε σούπερ και μίνι μάρκετ, τη νέα σειρά «Garden Gourmet». Η συγκεκριμένη σειρά περιλαμ- βάνει τρεις επιλογές από 100% φυτικά συστατικά, που απο- τελούν πηγή φυτικών ινών και είναι πλούσια σε πρωτεΐνες. Πρόκειται για τα νέα φυτικά γεύματα: • Garden Gourmet Sensational Burger –μία κατεξοχήν vegan επιλογή, γευστική και ζουμερή όσο και το κλασικό burger, με την όψη και τη μυρωδιά του να μη διαφέρουν από το παραδοσιακό. • Garden Gourmet Sensational Sausage –μια εναλλακτική εμπειρία φυτικού λουκάνικου, η οποία χρησιμοποιείται σε διάφορες συνταγές. • Garden

νέα επιλογή στη μαγειρική έρχεται από την εταιρεία ΒιοΑγρός με τη σειρά «Tofunistas», που περιέχει συνολικά έξι προϊόντα στην κατηγορία του εναλλακτικού κρέατος. Κατάλληλα για vegan και vegetarian διατροφή, τα βιολογικά τόφου «Tofunistas» είναι χειροποίητα και δεν περιέχουν συντηρητικά, πρόσθετα χρώμα- τα και αρώματα. Διατίθενται στην ελληνική αγορά σε έξι γεύσεις βιολογικού τόφου: φυσικό, καπνι- στό, καπνιστό με βασιλικό, με ελιές, με μπιφτέκι, με καπνιστά λουκάνικα.

και λουκάνικο The Βig Fry

Fry family food, πρωτοπόρα στα προϊόντα εναλλακτικής διατροφής μετά από 30 χρόνια εμπειρίας, πήγε ξανά ένα βήμα… παραπέρα, φτιάχνοντας το μεγάλο φυτικό μπιφτέκι και το μεγάλο φυτικό λουκάνικο, με υψηλό ποσοστό πρωτεΐνης. Οι νέες επιλογές προστίθενται σε

μία πλούσια γκάμα φυτικών προϊόντων, χωρίς αυγά ή γαλακτοκομικά, χωρίς καθόλου συντηρητικά και τεχνητά χρωστικά, χωρίς μονογλουταμινικό νάτριο (MSG), αλλά με λα χταριστή και ξεχωριστή γεύση. Αυτά οφείλονται στην αγνή γκάμα πρώτων

Νέα προϊόντα Unconventional από την Granarolo Η Granarolo έχει λανσάρει εδώ και καιρό στην αγορά το φυτικό μπιφτέκι Unconventional, που ανταποκρίνεται στις ανάγκες των καταναλωτών για εναλλακτικές μορφές κρέατος. Η σειρά επεκτείνεται όμως πλέον και με νέα προϊόντα, όπως τα εξής: • Tomato Burger: Ένα πα ρασκεύασμα φαγητού με βάση τη σόγια και με γεύ ση ντομάτας. Είναι 100% φυτικό, με υψηλή περιε κτικότητα πρωτεΐνης. • Classic Sausages: Ένα παρασκεύασμα φαγητού επίσης

είναι

και 100% ανακυκλώσιμη.

αυτή

προϊόντων, στην κατηγορία των εναλλακτικών

στα θαλασσινά. Πρόκειται για τη σειρά «Good Catch Foods», η οποία παράγει 100% φυτικά προϊόντα και αυτή τη στιγμή προσφέρει στην αγορά 6 φρέσκες προϊοντικές επιλογές Αρχικά, έχει δημιουργήσει 3 εναλλακτικές επιλογές τόνου – εξ ολοκλήρου από φυτά. Το Fish-Free Tuna-Style Flakes Mediterranean inspired (φυτικός «τόνος» από μείγμα φυτικών πρωτεϊνών σε σάλτσα μεσογειακού στυλ, με έλαιο από φύκι), το Fish-Free Tuna-Style Flakes Naked in Water (φυτικός «τόνος» από μείγμα φυτικών πρωτεϊνών σε νερό) και το Plant-Based Tuna Oil & Herbs (φυτικός «τόνος» από μείγμα φυτικών πρωτεϊνών σε σάλτσα με βότανα και έλαιο από φύκι). Χρησιμοποιείται ένας συνδυασμός 6 οσπρίων με έλαιο από φύκι, για να δημιουργήσει προφίλ παρόμοια με τα ωμέγα-3 πραγματικών θαλασσινών. Επίσης, έχει δημιουργήσει Plant-Based Fish-Free burgers (φυτικό μπέργκερ «ψαριού»), Plant-Based Fish-Free Cakes (φυτικές μπουκιές «ψαριού», ταϊλανδέζικο στυλ) και PlantBased Crab-Free Cakes (φυτικές μπουκιές «καβούρι»).

Εταιρείες που παρέχουν πιστοποίηση σε vegan προϊόντα

Παρακάτω θα δούμε αναλυτικά μία σειρά από εταιρείες που παρέχουν τη νόμιμη διαπίστευση «Vegan» σε προϊόντα και υπηρεσίες της ελληνικής αγοράς.

TÜV HELLAS

Η TÜV HELLAS, παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις στον αγροδιατροφικό τομέα και με σκοπό την προώθηση της εμπιστοσύνης του καταναλωτή στα βιολογικά προϊόντα, έλαβε τη διαπίστευση του Ε.ΣΥ.Δ. (αρ. πιστ. 31-2) και την αντίστοιχη άδεια από το ΥΠ.Α.Α.Τ. (ΦΕΚ 1757/9.11.2010), ώστε να παρέχει την υπηρεσία πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων. Ο οργανισμός πλέον είναι σε θέση να χορηγεί –μετά από ελέγχους– διαπιστευμένα πιστοποιητικά για βιολογικά προϊόντα. Η πιστοποίηση βιολογικών προϊόντων αφορά επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους παρακάτω τομείς: • Φυτική Παραγωγή (φρούτα και ξηροί καρποί, κηπευτικά υπαίθρου και θερμοκηπίου, σιτηρά και όσπρια, βιομηχανικά φυτά, φυτικά είδη για παραγωγή ζωοτροφών, φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά, συλλογή άγριων φυτικών ειδών, πολλαπλασιαστικό υλικό, μανιτάρια). • Ζωική Παραγωγή (γάλα και κρέας αιγοπροβάτων και βοοειδών, χοιρινό κρέας, αυγά και κρέας πουλερικών, μέλι και μελισσοκομικά προϊόντα). • Μεταποίηση (γαλακτοκομικά και τυροκομικά, προϊόντα κρέατος, προϊόντα φρούτων και λαχανικών, λίπη και έλαια, αρτοποιήματα και άλευρα, προϊόντα ζαχαροπλαστικής, ζυμαρικά, οίνοι και ποτά, ζωοτροφές, ζύμες σε τρόφιμα ή σε ζωοτροφές, δραστηριότητες αποθήκευσης, εμπορίας και εισαγωγής).

Τα βιολογικά προϊόντα ελέγχονται και πιστοποιούνται με βάση το νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ, που συντάχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Η εξέλιξη της βιολογικής γεωργίας και των απαιτήσεων της αγοράς οδήγησε στην ανανέωση αυτής της νομοθεσίας με την έκδοση των «Κανονισμών» της ΕΕ (αρ. 834/2007 και 889/2008). Τόσο η ευρωπαϊκή όσο και η εθνική νομοθεσία (ΚΥΑ 245090/2006) ορίζουν ότι την ευθύνη για την πιστοποίηση των βιολογικών προϊόντων αναλαμβάνουν ιδιωτικοί αμερόληπτοι φορείς πιστοποίησης, οι οποίοι αξιολογούν την ορθή εφαρμογή των κανόνων παραγωγής βιολογικών προϊόντων.

επιτήδειοι που διατείνονται ότι παράγουν σχετικά προϊόντα, δίχως αυτό να ισχύει

και χωρίς να τηρούν τα προβλεπόμενα πρωτόκολλα. O ρόλος των φορέων πιστοποίησης είναι να προστατεύσουν τόσο τους παραγωγούς και τις βιομηχανίες όσο και τους καταναλωτές από τα φαινόμενα αυτά. Και εδώ ακριβώς σημασία έχουν η εμπειρία, το κύρος και η αξιοπιστία του φορέα πιστοποίησης. Ως TÜV HELLAS (TÜV NORD), δραστηριοποιούμαστε για περισσότερα από 33 χρόνια στην Ελλάδα, έχοντας ολοκληρώσει δεκάδες χιλιάδες πιστοποιήσεις. Παράλληλα, είμαστε μέλος ενός από τους μεγαλύτερους φορείς πιστοποίησης παγκοσμίως. Έτσι, η φερεγγυότητά μας αλλά και η ποιότητα των ελέγχων που πραγματοποιούμε είναι αδιαπραγμάτευτες, αρετές που εξασφαλίζονται σε όλα τα στάδια της αλυσίδας.

που φέρουν την ετικέτα «V» έφτασε στην ελβετική αγορά. Από το 2008, η V-Label GmbH στην Ελβετία διαχει ρίζεται τα δικαιώματα του εμπορικού σήματος, αλλά το μεγαλύτερο μέρος των εργα σιών πιστοποίησης πραγματοποιείται από τους τοπικούς εταίρους της σε κάθε χώρα. Επί του παρόντος υπάρχει σε 27 χώρες. Η Greekexports είναι ο νεότερος συνερ γάτης της V-Label, καθώς εντάχθηκε από το 2020 στην προσπάθεια ανάπτυξης φυτικών προϊόντων (plantbased) στις βιομηχανίες των τροφίμων και των καλλυντικών στην Ελλάδα, την Κύπρο και το Κόσοβο.

να αποφασίσει αν τα προϊόντα πληρούν ή όχι τις αυστηρές προϋποθέσεις του βιγκανισμού. Το σήμα «V-label» είναι το πλέον διαδεδομένο σήμα για τη χορτοφαγία σε όλο τον κόσμο, καθώς δραστηριοποιείται σε 52 χώρες (εξ αυτών στις 30 υπάρχουν τοπικοί εκπρόσωποι, όπως η Greekexports σε Ελλάδα και Βαλκάνια). Μέχρι σήμερα έχουν ελεγχθεί και πιστοποιηθεί πάνω από 3.000 εταιρείες και το σήμα της κοσμεί πάνω από 40.000 προϊόντα. Αποτελεί συνάμα τον σημαντικότερο Greekexports: V-label Το V-Label είναι ένα διεθνώς αναγνωρισμένο, καταχωρισμένο σύμβολο για τ ην επισήμανση προϊόντων και υπηρεσιών για vegan και vegeterian, ενώ χρησιμοποιείται από έναν αυξανόμενο αριθμό

ευρωπαϊκό φορέα για

ανάπτυξη του κινήματος της χορτοφαγίας, καθώς ανήκει στην EVU (www.euroveg.com), τον συνο-

LIBERO ASSURANCE

Η εταιρεία Libero Assurance πιστοποιεί τα vegan/ vegetarian προϊόντα με το σύστημα Vegan/Vegetarian Friendly. Πρόκειται για ένα ιδιωτικό σύστημα πιστοποίησης που αναπτύχθηκε από τη Libero Assurance για χορτοφάγους καταναλωτές και παραγωγούς τροφίμων. Πιστοποίηση Vegetarian Το συγκεκριμένο σύστημα πιστοποίησης στοχεύει στη δημιουργία εμπιστοσύνης από πλευράς καταναλωτή, καθώς πιστοποιεί πως: • τα προϊόντα δεν διαθέτουν ζωικά συστατικά, • τα συστατικά τους δεν έχουν δοκιμαστεί σε ζώα από ή για λογαριασμό της εταιρείας, • τα βοηθητικά μέσα επεξεργασίας που χρησιμοποιούνται στη διαδικασία παρασκευής είναι για χορτοφάγους, • δεν περιέχουν ΓΤΟ από ζωικά γονίδια. Πιστοποίηση Vegan Το σύστημα «Vegan» εγγυάται πως στα προϊόντα: • δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ζωικά συστατικά, τρόφιμα ή ανοσοενισχυτικά σε κανένα από τα στάδια παραγωγής ή μεταποίησης, • τα βοηθητικά μέσα επεξεργασίας ή ουσιών που χρησιμοποιούνται στη διαδικασία παρασκευής είναι vegan, άρα όχι ζωικής προέλευσης. Το σύστημα πιστοποίησης «Vegan» στοχεύει στη δημιουργία εμπιστοσύνης από πλευράς καταν αλωτή, διασφαλίζοντας πως τα προϊόντα δεν περιέχουν κανένα προϊόν ζωικής προέλευσης ή παράγωγά τους, όπως γαλα κτοκομικά, μέλι και αυγά.

COSMOCERT

Το σήμα πιστοποίησης «VEGAN» της COSMOCERT αποτελεί απόδειξη διαφάνειας, πιστοποιώντας τον έλεγχο του προϊόντος από ανεξάρτητο φορέα. Η COSMOCERT σχεδίασε και ανέπτυξε ιδιωτικό πρότυπο πιστοποίησης vegan προϊόντων. Το συγκριτικό πλεονέκτημα της πιστοποίησης από την COSMOCERT είναι ότι σχεδιάστηκε σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές ελέγχου, ενώ βασίζεται στην ετήσια επιτόπια επιθεώρηση και όχι στην αυτοδήλωση. Η πιστοποίηση «VEGAN» της COSMOCERT διασφαλίζει ότι τα προϊόντα που φέρουν το σήμα στην ετικέτα τους έχουν τις παρακάτω ιδιότητες:

• χωρίς συστατικά ζωικής προέλευσης (φανερά και αφανή),

• χωρίς τη χρήση άλλων εισροών ζωικής προέλευσης κατά την παραγωγική διαδικασία, • χωρίς πειραματισμούς σε ζώα, • χωρίς (να είναι κατασκευασμένα από) Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς (GMOs), • χωρίς ιστούς ζώων. Τέλος, τα προϊόντα έχουν παραχθεί με τέτοιο τρόπο, που αποφεύγεται η επιμόλυνσή τους με ζωικά συστατικά από άλλα προϊόντα στις εγκαταστάσεις παραγωγής. Το vegan label της COSMOCERT μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλες τις ετικέτες των πιστοποιημένων vegan τροφίμων που κυκλοφορούν στο εξωτερικό, προσδίδοντας έτσι αξιοπιστία και αναγνωρισιμότητα στο τελικό προϊόν, που μόνο ένας φορέας πιστοποίησης μπορεί να το κάνει. Aπ ό τον Ιούλιο του 2020, η COSMOCERT είναι ο πρώτος εγκεκριμένος ελληνικός Φορέας Ελέγχου και Πιστοποίησης του Προτύπου Vegan (EVE, Expertise Végane Europe) για την παροχή μιας νέας υπηρεσίας πιστοποίησης που αφορά vegan προϊόντα, όπως: καλλυντικά, προϊόντα υγιεινής, υφάσματα, συμπληρώματα διατροφής, φάρμακα. Η EVE VEGAN είναι ένας ανεξάρτητος γαλλικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 2016 και ειδικεύεται στην πιστοποίηση vegan προϊόντων και υπηρεσιών σε όλο τον κόσμο. Το λογότυπο της EVE VEGAN βρίσκεται σήμερα σε περισσότερα από 5.000 προϊόντα.

Vegan Inside

Η Vegan Inside πιστοποιεί μόνο vegan προϊόντα. Η πιστοποίησή της εξασφαλίζει ότι τα προϊόντα που φέρουν το σήμα της στην ετικέτα τους έχουν τις παρακάτω ιδιότητες:

• χωρίς συστατικά ζωικής προέλευσης (φανερά και αφανή),

• χωρίς τη χρήση άλλων εισροών ζωικής προέλευσης κατά την παραγωγική διαδικασία,

• χωρίς πειραματισμούς σε ζώα, • χωρίς GMOs από γονίδια ζώων,

• χωρίς ιστούς ζώων. Τέλος, πιστοποιείται πως τα προϊόντα έχουν παραχθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγεται η επιμόλυνσή τους με ζωικά συστατικά από άλλα προϊόντα, στις εγκαταστάσεις παραγωγής. Το σήμα «VEGAN INSIDE» είναι κατοχυρωμένο από το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης – EUIPO. Με βάση το πρότυπο αξιολογούνται: • οι φανερές και αφανείς εισροές ενός αγαθού, • τα βοηθήματα επεξεργασίας κατά τη διαδικασία παραγωγής, • η διαδικασία παραγωγής του τελικού προϊόντος προκειμένου να ελεγχθεί τυχόν διασταυρούμενη επιμόλυνση που θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί. Η χρήση του σήματος «VEGAN INSIDE» δεν επιτρέπεται σε προϊόντα τα οποία εξάγονται σε χώρες όπου είναι υποχρεωτικός ο πειραματισμός σε ζώα. Έτσι, βάσει του προτύπου δεν συμμορφώνονται εξ ορισμού: • προϊόντα που παράγονται με χρήση ζωικών κυττάρων ή καλλιέργειες κυττάρων ζώων, • προϊόντα που έχουν στόχο την εξολόθρευση ζώων, • προϊόντα για ζώα που χρησιμοποιούνται από ανθρώπους

ΛΕΤΡΙΝΑ ΑΕ Πρόκειται για έναν φορέα πιστοποίησης με εμπειρία άνω των 30 ετών στον κλάδο της πιστοποίησης και του ελέγχου, διαπιστευμένο από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης ( Ε.ΣΥ.Δ.) και γνωστό σε ό,τι αφορά τις πιστοποιήσεις ISO. Με σεβασμό στις ανάγκες του vegan κοινού, η ΛΕΤΡΙΝΑ ΑΕ ανέπτυξε ένα πρότυπο πρωτόκολλο ελέγχου και πιστοποίησης vegan βρώσιμων προϊόντων. Έτσι, πλέον κάθε παραγωγός τυποποιημένων προϊόντων, αλλά και γενικότερα του επισιτιστικού κλάδου, δύναται να απευθυνθεί με μέγιστη σιγουριά στον vegan καταναλωτή, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό. Με άλλα λόγια, η πιστοποίηση vegan προϊόντων που παρέχει η ΛΕΤΡΙΝΑ ΑΕ μπορεί να του εξασφαλίσει την πρόσβαση σε μία ήδη μεγάλη, αλλά και συνεχώς αυξανόμενη όσο και απαιτητική, μερίδα του καταναλωτικού κοινού.

παρέχει, ακόμη, υπηρεσίες πιστοποίησης σύμφωνα με τις προδιαγραφές και τις απαιτήσεις και άλλων διεθνών

Χρειαζόμαστε την πιστοποίηση vegan; Σίγουρα! H σαφής επισήμανση είναι βολική και μπορεί να εξοικονομήσει χρόνο, ειδικά όταν αγοράζουμε νέα προϊόντα. Πλέον, δεν χρειάζεται να χάνει χρόνο στο κατάστημα ο vegan καταναλωτής διαβάζοντας ψιλά γράμματα ή κάνοντας αναζήτηση σε κάποια εφαρμογή, ώστε να βρει ένα «ασφαλές» προϊόν, πιστοποιημένο για vegan. Από την άλλη, όμως, υπάρχει το θέμα του κόστους.

Ενώ οι μεγάλες εταιρείες που επιθυμούν

εύκολα να πληρώσουν για την

COSMOCERT www.cosmocert.gr

GREEKEXPORTS: V-LABELwww.greekexports.org

LIBERO ASSURANCEwww.liberoassurance.org/el

πολύτως φυσικά, φρέσκα και πλούσια σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικά στοιχεία, που υπόσχονται να μεταμορφώσουν το δέρμα, το πρόσωπο και τα μαλλιά σας, κάνοντας την περιποίησή σας την πιο απολαυστική στιγμή της ημέρας. Αφιερώστε λοιπόν λίγο χρόνο στον εαυτό σας και δοκιμάστε τις παρακάτω συνταγές με φίλες σας ή και, γιατί όχι, ακόμα και με τον σύντροφό σας, αφού και οι άντρες μπορούν να τις δοκιμάσουν με μεγάλη επιτυχία.

Lotion καθαρισμού με ακτινίδιο • 1 ακτινίδιο • 1 ποτήρι νερό • 1 κ.γ. βότκα Καθαρίζουμε το ακτινίδιο και το πολτοποιούμε. Βράζουμε το νερό μαζί με τον πολτό. Αφού κρυώσει, σουρώνουμε, προσθέτουμε τη βότκα. Αποθηκεύουμε σε μπουκαλάκι στο ψυγείο. Ρίχνουμε στο μπλέντερ όλα τα υλικά εκτός από το λεμόνι, που το προσθέτουμε στο τέλος. Εφαρμόζουμε το βράδυ, κάνοντας ελαφρύ μασάζ για 3 λεπτά. Αφήνουμε για 10 λεπτά σαν μάσκα και ξεπλένουμε με χλιαρό νερό. Πολτοποιούμε το μάνγκο και αναμειγνύουμε με όλα τα υπόλοιπα υλικά. Σε καθαρό δέρμα εφαρμόζουμε τη μάσκα, αφήνουμε για 15 λεπτά και, όταν στεγνώσει εντελώς, απομακρύνουμε με μια πετσέτα

μας. Και σίγουρα θα χρειαζόμασταν όλες τις σελίδες του περιοδικού που κρατάτε στα χέρια σας, για να αναλύσουμε τα οφέλη που έχει συγκεκριμένα η vegan διατροφή στην υγεία της γυναίκας

σε οποιαδήποτε ηλικία, όσον αφορά τη λειτουργία της καρδιάς, το μυοσκελετικό της σύστημα, την ενίσχυση της γονιμότητας και πολλά άλλα.

Μια όμως που ο Οκτώβριος ήταν μήνας ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού, το θέμα με το οποίο θα ασχοληθούμε είναι πώς η αυστηρά χορτοφαγική διατροφή μπορεί να γίνει ο σύμμαχος της γυναίκας στη μάχη κατά της συγκεκριμέ-

σύγκριση Η κατανάλωση 20% ζωικής πρωτεΐνης επιφέρει 4 φορές μεγαλύτερο ρίσκο θανάτου από καρκίνο.

τις αντίστοιχες γυναίκες,

δίαιτα με υψηλότερα λιπαρά

προέλευσης.

δήλωσαν ότι τα αποτε-

ωοθήκες

παράγουν

πλέον οιστρογόνα και η ορμόνη προέρχεται κυρίως από τον λιπώδη ιστό. Υψηλότερες ποσότητες οιστρογόνων στο αίμα συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού μετά την εμμηνόπαυση. Θα ήταν ειρωνικό βέβαια να πούμε πως μία plant-based whole-food διατροφή και η παχυσαρκία χωρούν στην ίδια πρόταση. Ο κίνδυνος που ονομάζεται «κόκκινο κρέας» Αξίζει σε αυτό το σημείο να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι και να μιλήσουμε για την κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος. Μελέτες, όπως η UK Women’s Cohort Study, δείχνουν ότι το κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας, λ.χ. το hot dog ή το μπέικον, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου του μα-

του καρκίνου. Τα λαχανικά της οικογένειας Brassica (σταυροειδή λαχανικά) περιέχουν ενώσεις θείου, οι οποίες

μπορεί να έχουν ιδιότητες καταπολέμησης του καρκίνου, αποτελώντας αποτελεσματικό συμπλήρωμα της τυπικής θεραπείας του καρκίνου για την πρόληψη ή και την υποτροπή.

γυναίκες

λαδή ουσίες που τον απομακρύνουν από το αίμα και από τα καρκινικά κύτταρα. Μία ακόμα σημαντική ανακάλυψη πάνω στον συσχετισμό της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος και καρκίνου του μαστού, όσον αφορά τις νεαρές γυναίκες, ήρθε και από τη δρα Maryam Farvid του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Βάσει έρευνάς της, διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες που έτρωγαν το περισσότερο κόκκινο κρέας στην εφηβεία ή στην πρώιμη ενηλικίωση είχαν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού αργότερα στη ζωή τους. Μία αύξηση ημερησίως στην πρόσληψη κόκκινου κρέατος κατά την εφηβεία συνδέθηκε με 22% υψηλότερο κίνδυνο για προεμμηνοπαυσιακό καρκίνο του μαστού και κάθε αύξηση ημερησίως κατά την πρώιμη ενήλικη ζωή συνδέθηκε με 13% υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του μαστού συνολικά. Φυσικά, το κόκκινο κρέας δεν είναι ο μόνος παράγοντας κινδύνου για τον συγκεκριμένο τύπο καρκίνου. Και αυτή είναι μια μελέτη παρατήρησης, οπότε δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κατανάλωση κόκκινου κρέατος ήταν ο μόνος λόγος εξαιτίας του οποίου αυτές οι γυναίκες έπασχαν από τη συγκεκριμένη ασθένεια. Αλλά η ανάλυση έλαβε υπόψη τους περισσότερους από τους γνωστούς παράγοντες κινδύνου και το κόκκινο κρέας αναδείχθηκε ένας από τους πιο σημαντικούς. Η ίδια μάλιστα η δρ. Farvid προτείνει την αντικατάσταση του κόκκινου κρέατος με άλλες πηγές πρωτεϊνης: ανάμεσά τους βρίσκονται τα όσπρια Τα λαχανικά που περιέχουν θείο είναι: 94

πράξουν νωρίτερα στη ζωή και όχι αργότερα. Φυσικά, επειδή το κόκκινο κρέας δεν είναι ο μόνος παράγοντας για τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού, προτείνει στις γυναίκες να υιοθετήσουν έναν υγιεινό τρόπο ζωής: να πίνουν λιγότερο αλκοόλ, να μην καπνίζουν και να ασκούνται. Συνήθειες τις οποίες, φυσικά, και συνυπογράφω. Είναι τα γαλακτοκομικά ο καλύτερος φίλος του καρκίνου του μαστού; Ας αφήσουμε τις έρευνες να μιλήσουν! Η πρόσληψη γαλακτοκομικού γάλακτος σχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου του μαστού στις γυναίκες, σύμφωνα με νέα μελέτη που διεξήχθη από ερευνητές στο Loma Linda University Health. Η έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στο «International Journal of Epidemiology», έδειξε ότι ακόμη και σχετικά μέτριες ποσότητες κατανάλωσης ζωικού γάλακτος μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού στις γυναίκες έως και 80% ανάλογα με την ποσότητα με την οποία καταναλώνεται.

Ο πρώτος συγγραφέας της εργασίας Gary E. Fraser, MBChB, PhD ανέφερε ότι η μελέτη παρατήρησης οδηγεί σε « αρκετά ισχυρές αποδείξεις ότι είτε το ζωικό γάλα είτε κάποιος άλλος παράγοντας που σχετίζεται στενά με την κατανάλωση ζωικού γάλακτος είναι αιτία καρκίνου του μαστού στις γυναίκες». « Η κατανάλωση μόλις 1/4 έως 1/3 φλιτζανιού ζωικού γάλακτος ημερησίως συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου

του μαστού κατά 30%», δήλωσε ο Fraser. «Πίνοντας έως και ένα φλιτζάνι την ημέρα, ο σχετικός κίνδυνος αυξήθηκε στο 50% και για όσους πίνουν δύο έως τρία φλιτζάνια την ημέρα, ο κίνδυνος αυξήθηκε περαιτέρω στο 70% έως 80%». Για τη μελέτη αξιολογήθηκαν διατροφικές προσλήψεις σχεδόν 53.000 γυναικών της Βόρειας Αμερικής, που ήταν αρχικά απαλλαγμένες από καρκίνο και παρακολουθήθηκαν για σχεδόν οκτώ χρόνια. Μέχρι το τέλος της περιόδου

μελέτης, υπήρχαν 1.057 νέα περιστατικά καρκίνου του μαστού κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης. Τα ευρήματα αυτής της έρευνας συμφωνούν και με την πρόσφατη έκθεση AHS-2 που φανερώνει ότι οι vegan, αλλά όχι οι lacto-ovo vegetarians, εμφάνισαν μικρότερα ποσοστά καρκίνου του μαστού από τους μη χορτοφάγους. Πιθανοί λόγοι για αυτές τις συσχετίσεις μεταξύ του καρκίνου του μαστού και του ζωικού γάλακτος μπορεί να εί-

των υψηλών ποσοτήτων φολικού οξέος, βιταμίνης C, πολυφαινολών και αντιοξειδωτικών. Καθεμιά από αυτές τις ενώσεις μπορεί να έχει άμεση επίδραση στην πρόληψη του καρκίνου, ενώ είναι χρήσιμη στη μείωση του κινδύνου

ναι η υψηλή περιεκτικότητα του ζωικού γάλακτος σε ορμόνες, καθώς οι αγε λάδες που το παράγουν βρίσκονται σε περίοδο γαλουχίας και συχνά περίπου το 75% της αγέλης γαλακτοπαραγωγής είναι έγκυες. Ο καρκίνος του μαστού στις γυναίκες είναι ένας καρκίνος που ανταποκρίνεται στις ορμόνες. Τέλος, η πρόσληψη γαλακτοκομικών και άλλων ζωικών πρωτεϊνών σε ορισμένες αναφορές σχετίζεται επίσης με υψηλότερα επίπεδα στο αίμα μιας ορμόνης, παρόμοιας με την ινσουλίνη, τον αυξητικό παράγοντα-1 (IGF-1), ο οποίος πιστεύεται ότι προάγει ορισμένους τύπους καρκίνου.

Γαλακτοκομικά

Δύο ακόμα έρευνες αξίζει να αναφερθούν: Mία μελέτη του 2017, που χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου, συνέκρινε τις δίαιτες των γυναικών που είχαν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού με εκείνες χωρίς καρκίνο του μαστού και διαπίστωσε ότι όσες κατανάλωναν λιπαρά τυριά, όπως το τσένταρ και το cream cheese, είχαν 53% υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Αλλά και η μελέτη Life After Cancer Epidemiology διαπίστωσε ότι, μεταξύ των γυναικών που είχαν διαγνωστεί προηγουμένως με καρκίνο του μαστού, εκείνες που κατανάλωναν μία ή περισσότερες μερίδες γαλακτοκομικών προϊόντων υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά (π.χ. τυρί, παγωτό, πλήρες γάλα) είχαν 49% υψηλότερη θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού, σε σύγκριση με εκείνους που κατανάλωναν λιγότερο από το μισό σερβίρισμα καθημερινά.

Λ Τόπος Γέννησης: Αθήνα 1969

Λ Σπουδές: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 1989-1996

Λ Επιμέλεια χειρουργείων Μαιευτηρίου Ιασώ 2005-2016 Λ Μαιευτικό Γυναικολογικό Ιατρείο 2005-σήμερα Χειρίζεται με ιδιαίτερη ευαισθησία και κατανόηση προβλήματα γυναικολογικής φύσεως. Υποστηρίζει ένθερμα τον φυσιολογικό τοκετό, διεκπεραιώνοντάς τον υπό τις πλέον φυσικές και φιλικές συνθήκες. Εκτελεί καισαρική τομή μόνο όταν είναι ιατρικώς απολύτως επιβεβλημένη. Νιώθει βαθιά αγάπη και ειλικρινή σεβασμό για κάθε έμβιο ον, και ως αποτέλεσμα αυτού επέλεξε τον vegan τρόπο ζωής. Στοχεύει στην ευαισθητοποίηση και ενημέρωση, σχετικά με τα πλεονεκτήματά του (ηθικά, κοινωνικά και σωματικά).

Σόγια Η αντίληψη ότι τα προϊόντα σόγιας συνδέονται με αυξημένη υποτροπή καρκίνου είναι ένας μύθος που έχει προωθηθεί ευρέως και λανθασμένα. Ευρήματα ερευνών φανερώνουν ότι η κατανάλωση τροφών σόγιας, όπως το τόφου, το τέμπε και το γάλα σόγιας, φαίνεται να έχει προστατευτικό αποτέλεσμα όχι μόνο στη μείωση κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του στήθους αλλά και του προστάτη για τους άντρες και του παχέος εντέρου γενικότερα. Ακόμα, βάσει ερευνών, οι γυναίκες που καταναλώνουν προϊόντα σόγιας, έχουν χαμηλότερες πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου του στήθους σε σύγκριση με τις γυναίκες που δεν καταναλώνουν. Μελέτη του 2018 έδειξε ότι γυναίκες που κατανάλωναν 1 φλιτζάνι γάλα σόγιας ή περίπου 1/2 φλιτζάνι τόφου καθημερινά είχαν 30% λιγότερες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του

στήθους, σε αντίθεση με τις γυναίκες που δεν συμπεριελάμβαναν καθόλου προϊόντα σόγιας στη διατροφή τους. Ωστόσο, οι επιστήμονες αναφέρουν ότι για να λάβουμε τα προστατευτικά οφέλη της σόγιας, συστήνεται η κατανάλωσή της από μικρή ηλικία, καθώς στην εφηβική ηλικία αρχίζoυν να αναπτύσσονται οι μαστοί της γυναίκας. Η κατανάλωση της σόγιας συνδέεται επίσης με καλύτερους δείκτες επιβίωσης. Μελέτη του 2017, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Cancer», ανέδειξε ότι γυναίκες με hormone-receptor-negative-tumours, οι οποίες κατανάλωναν τα υψηλότερα επίπεδα ισοφλαβόνων από σόγια –στη διάρκεια 9,4 χρόνων– μείωσαν τον κίνδυνο θνητότητας από καρκίνο κατά 21%, σε αντίθεση με τις γυναίκες που κατανάλωναν μικρότερες ποσότητες. Όπως βλέπετε, τα ευρήματα είναι πολλά! Μπορούμε να τα καταφέρουμε, αρκεί να θέλουμε να αλλάξουμε Είναι σίγουρα επιβραβευτικό να δημιουργείτε καλές διατροφικές συνήθειες, που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο καρκίνου ή την επανεμφάνισή του. Ενώ δεν είναι πάντα εύκολο να κάνετε σαρωτικές αλλαγές στη διατροφή σας, μικρές προσπάθειες (για παράδειγμα, παραλείποντας το μπέικον στο σάντουιτς, λέγοντας ναι στα λαχανικά και τα φρούτα, αντικαθιστώντας το ζωικό γάλα με κάποιο φυτικό ρόφημα και βάζοντας στη ζωή σας το τόφου) μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά, όχι μόνο για τον κίνδυνο καρκίνου αλλά και για τη συνολική σας υγεία και ευεξία.

Κύριε Ράπτη, πώς ορίζετε την πολιτική φιλοζωία; Η πολιτική φιλοζωία κάνει μια απλή διαπίστωση: η σχέση μας με τα ζώα είναι καθοριστική για όλα τα σημαντικά πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα που απασχολούν τη φύση και τους ανθρώπους. Σήμερα, σαν ανθρωπότητα, απειλούμαστε από την κλιματική κρίση, από την 6η μαζική εξαφάνιση των ειδών και από την κατασπατάληση των φυσικών πόρων της Γης. Εάν δεν αντιμετωπίσουμε αυτά τα μεγάλα προβλήματα, καταδικάζουμε τα παιδιά μας να πολεμούν για το ψωμί τους και τα εγγόνια μας για τη ζωή τους. Η ζωή με ελευθερία, ευημερία και ειρήνη θα είναι εφεξής ανέφικτη. Καλούμαστε, με άλλα λόγια, να σώσουμε τα ζώα για να σωθούμε κι εμείς. Υπάρχει μια ηθική επιταγή, που συνδέεται ευθέως με την πολιτική πορεία των κοινωνιών μας.

Τον Φεβρουάριο του 2020 ιδρύθηκε το ελληνικό Κόμμα για τα Ζώα. Ποιες είναι οι βασικές αρχές του κόμματός σας; Το ελληνικό Κόμμα για τα Ζώα εκπροσωπεί την Ελλάδα στο Animal Politics Foundation, τη «διεθνή» των είκοσι κομμάτων της πολιτικής φιλοζωίας που υπάρχουν στον κόσμο. Βασικοί μας στόχοι είναι: • η απελευθέρωση των ζώων από τις ανθρώπινες ανάγκες, • η φυτοφαγική μετάβαση, που θα οδηγήσει σε έναν συμπονετικό τρόπο ζωής και - ο οικολογικός μετασχηματισμός, ώστε η εξέλιξη των κοινωνιών μας να σέβεται τη φέρουσα ικανότητα των οικοσυστημάτων, της φύσης, του πλανήτη. Πώς κρίνετε την ελληνική νομοθεσία ως προς τη φιλοζωία; Η ελληνική νομοθεσία βρίσκεται, πάνω κάτω, στον μέσο όρο εκείνης των άλλων προηγμένων κρατών. Έχουμε φυσικά το πάγιο πρόβλημα της μη εφαρμογής πολλών νομοθετικών διατάξεων, της «λιποταξίας» της εκτελεστικής εξουσίας από την άσκηση των καθηκόντων της. Ασκούμε επίσης κριτική στο ότι και αυτή η νομοθεσία, όπως και όλων των κρατών, αναπαράγει την ψευδαίσθηση της ανωτερότητας των ανθρώπων, σε βαθμό που να μας επιτρέπεται ατιμώρητα να βασανίζουμε, να καταστρέφουμε και να σκοτώνουμε τρισεκατομμύρια άλλα ζώα κάθε χρόνο. Έχουμε διανύσει αρκετό δρόμο από την πλήρη βαρβαρότητα, αλλά έχουμε ακόμα πάρα πολλή απόσταση να διανύσουμε μέχρι να αποκτήσει η έννοια «ανθρώπινος» το περιεχόμενο που θα θέλαμε να έχει.

Οι Έλληνες είναι φιλόζωοι σε γενικές γραμμές; Συμβαίνει ό,τι και με τη νομοθεσία. Το ευχάριστο είναι πως όλο και πιο πολλές νέες και πολλοί νέοι, αλλά και μεγαλύτερες και μεγαλύτεροι, αντιλαμβάνονται ότι είναι εξωφρενικό να φερόμαστε στα ζώα όπως επί χιλιάδες χρόνια και χρειάζεται να προβούμε σε μια μεγάλη αλλαγή στον τομέα αυτό. Υπάρχει, ακόμη, μια ενδιαφέρουσα μετακίνηση της παραδοσιακής φιλοζωίας (στην ουσία, της αγάπης προς τα κατοικίδια) προς τη φιλοζωία προς όλα τα ζώα. Φυσικά, οι Έλληνες, όπως όλη η ανθρωπότητα, ζούμε μια μεγάλη αντίφαση: την ώρα ακριβώς που αναπτύσσονται περισσότερο τα φιλοζωικά αισθήματα, που έχουμε φιλοζωικά κόμματα και οργανώσεις και νομοθεσία που προστατεύει τα δικαιώματα των ζώων κ.λπ., σκοτώνουμε τα ζώα με τρόπο πιο μαζικό, βίαιο και συστηματικό από οποτεδήποτε άλλοτε στην ιστορία! Αυτή η μεγάλη «αντίφαση» πλανάται

Θεωρείτε ότι θα μπορούσαν άνθρωποι με ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές να συμπλεύσουν ως προς το ζήτημα της φιλοζωίας; Για εμάς, η φιλοζωία είναι η λυδία λίθος για το εάν μια πολιτική προάγει την επίλυση των μεγάλων προβλημάτων της φύσης και των ανθρώπων ή τους βυθίζει σε μία άβυσσο καταστροφής και εκμηδενισμού. Υπό την έννοια αυτή, είναι λογικό και ευχάριστο να συμπλέουμε, ανεξαρτήτως των παλιών μας πολιτικών ταυτοτήτων. Το ερώτημα πλέον δεν είναι εάν η πολιτική φιλοζωία ανήκει στη δεξιά, στο κέντρο ή την αριστερά, αλλά πώς η δεξιά, το κέντρο και η αριστερά θα συνειδητοποιήσουν ότι ζούμε σε έναν κόσμο όπου η σχέση μας με τα ζώα έχει κεντρική πολιτική θέση. Είναι άγονο και βλακώδες να εξακολουθήσουν να αναμασούν τις πολιτικές πομφόλυγες που αναπαράγουν από τον 19ο και τον 20ό αιώνα. Θα έλεγα επίσης πως, μετά από δυόμισι αιώνες, η πολιτική παύει πια να αφορά μόνο τους ανθρώπους και τις ανάγκες τους. Καλούμαστε να κατασκευάσουμε έναν πολιτισμό με πυρήνα την αρμονική και βιώσιμη συνύπαρξη όλων των ζώων –συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων– με τη φύση. Ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή ο νόμος για τα ζώα συντροφιάς. Ποια είναι η θέση σας; Ο νόμος για τα ζώα συντροφιάς ξεκίνησε αρκετά φιλόδοξα. Στο αρχικό κείμενο που παρουσιάστηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο στα τέλη Φεβρουαρίου ενσωματώνονταν πετυχημένες πρακτικές, ρηξικέλευθες τοποθετήσεις και σύγχρονες επιστημονικές απόψεις για τη διαχείριση των ζώων συντροφιάς στην πατρίδα μας. Εμείς, ως το Κόμμα για τα Ζώα, είμαστε υπέρ του ελέγχου του πληθυσμού των ζώων με τη μαζική αξιοποίηση της στείρωσης, υπέρ της αξιοποίησης της «ψηφιακής διακυβέρνησης» στη διαχείρισή τους, υπέρ της ανάμειξης των φιλοζωικών οργανώσεων στην καθημερινή πολιτική για τα ζώα συντροφιάς, υπέρ του ελέγχου της διαχείρισης των σχετικών κονδυλίων από τους ΟΤΑ κ.λπ. Πολλά από αυτά υπήρχαν στο αρχικό κείμενο. Δυστυχώς, το πολιτικό σύστημα δεν άντεξε το αρχικό καινοτόμο σχέδιο, που το ίδιο πρότεινε: Πολύ σύντομα τον τόνο έδωσαν οι εμπεδωμένες δημοτικές

εξουσίες, οι διαπλεκόμενοι κτηνίατροι, τα δημοσιοϋπαλληλικά λόμπι, οι κτηνοτρόφοι, οι κυνηγοί και τα λοιπά. Η κυβέρνηση άρχισε να ξηλώνει τον νόμο, ενώ η αντιπολίτευση την πίεζε να το κάνει ακόμα γρηγορότερα! Αυτό που τελικά ψηφίστηκε είναι ένα νομοσχέδιο με θετικές και αρνητικές αποφάσεις, που όμως κανείς δεν ξέρει τι επιπτώσεις θα έχει στα ζώα. Μπορεί να αποδειχθεί θρυαλλίδα για θετικές εξελίξεις ή να επιδεινώσει, ίσως και σημαντικά, τη ζωή των αδέσποτων και τη συστηματική κακοποίηση των ζώων συντροφιάς. Εμείς το υποστηρίξαμε από την αρχή έως το τέλος, με μειούμενο όμως ενθουσιασμό και χωρίς αυταπάτες. Σημασία έχει τώρα οι φιλόζωοι να ενωθούμε για να αξιοποιήσουμε ό,τι θετικό προβλέπεται και να κλείσουμε όλες τις ρωγμές, από όπου μπορεί να γίνουν τα πράγματα χειρότερα. Το πολιτικό συμπέρασμα είναι πως η φιλοζωία των οργανώσεων, του πάρε δώσε με τις κατεστημένες πολιτικές δυνάμεις, είναι κουτσή και αδύναμη χωρίς την αυτόνομη πολιτική δύναμη της φιλοζωίας, που θα εκφράζει τη φωνή όσων δεν έχουν φωνή σε όλα τα πολιτικά fora.

Η πανδημία της Covid-19 και ο εγκλεισμός των ανθρώπων έδωσαν φρέσκο αέρα στον πλανήτη μας. Θεωρείτε ότι ενίσχυσαν τις θέσεις του κόμματός σας; Όσον αφορά την προβληματική μας, η πανδημία ενίσχυσε δύο θέσεις: Πρώτον, αποδεικνύει πως η απουσία του ανθρώπου ευνοεί τα ζώα και τη φύση. Στη διάρκεια των εγκλεισμών έκαναν εντύπωση πολλές εικόνες με άγρια ζώα στα προάστια, ψάρια σε ποτάμια κ.λπ. Υπάρχει όμως κάτι τραγικό στο να αντιλαμβανόμαστε πως εντέλει είμαστε παράγοντας καταστροφής του πλανήτη, του σπιτιού μας, και εξολόθρευσης των συγκατοίκων μας! Δεν είναι αυτή η εικόνα που οι περισσότεροι συνάνθρωποι θα θέλαμε για τον εαυτό μας και το είδος μας. Δεύτερον, επιβεβαιώνεται πως ο τρόπος ζωής μας είναι ανθυγιεινός για εμάς τους ίδιους: η μεγάλη πλειοψηφία των νέων ασθενειών είναι ζωονόσοι, προέρχονται από τα ζώα που εκτρέφουμε για… να τα φάμε ή από τα άγρια ζώα που συναντάμε, καθώς καταλαμβάνουμε όλο και περισσότερες εκτάσεις για βοσκοτόπια ή για να καλλιεργήσου με ζωοτροφές. Τα περισσότερα αντι βιοτικά χορηγούνται στα ζώα της κτηνοτροφίας, πράγμα που γεννά διαρκώς πολυανθεκτικά μικρόβια. Εάν συνεχίσουμε έτσι, το ερώτημα δεν είναι εάν θα συναντήσουμε μια πανδημία πολύ πιο θανατηφόρα και βάναυση από την Covid-19, αλλά πότε θα γίνει αυτό.

Ποια είναι η απήχηση της πρόσκλησής σας προς τους κοινωνικούς και πολιτικούς φορείς για τη σύναψη μιας «κλιματικής συνάντησης»; Προτείνουμε μια «κλιματική συνάντηση», μία «εθνική κλιματική ενότητα», που θα μας μετατοπίσει οριστικά ως πολιτικό σύστημα και κοινωνικό σχηματισμό πέραν της «κλιματικής αμεριμνησίας» της τελευταίας τριακονταετίας. Σημείο εκκίνησης είναι να συμφωνήσουμε όλοι πως η κλιματική κρίση δεν είναι ένα επιμέρους πολιτικό ζήτημα, όπως είναι –ξέρω εγώ– η εξωτερική πολιτική, η οικονομία, η παιδεία, η υγεία κ.λπ. H κλιματική κρίση είναι πια το πλαίσιο στο οποίο διεξάγονται όλες οι επιμέρους πολιτικές. Δεν χρειαζόμαστε, με άλλα λόγια, «υπουργεία Κλιματικής Κρίσης», αλλά «κλιματικές κυβερνήσεις». Αυτό σημαίνει πως όλα τα κόμματα και οι πολιτικές οικογένειες οφείλουν να ξαναδούν τις προγραμματικές τους προτεραιότητες και τις

Αυτά μοιάζουν απλά και αυτονόητα, αλλά στην πραγματικότητα καθεμιά από τις φρασούλες αυτές κρύβει πολύ κρίσιμες, δύσκολες και αναγκαίες πολιτικές επιλογές, που θα σφραγίσουν την εποχή μας. Η «κλιματική συνάντηση» είναι άρα μια πολιτική πρόταση που απευθύνεται σε όλους και μπορεί να απευθυνθεί και στο εκλογικό σώμα κάποια στιγμή, για να λάβει από αυτό την επιδοκιμασία ή την αποδοκιμασία του.

είναι δύο από τους κεντρικούς μας στόχους και οι οποίοι εκπροσωπούνται από τον βιγκανισμό. Απαιτούμε οι εκπρόσωποι και οι ηγέτες του Κόμματος για τα Ζώα να αποτελούν ανθρώπους που δημοσίως υποστηρίζουν έμπρακτα τη φυτοφαγία. Οπότε, ναι, είμαστε το κόμμα του βιγκανισμού. Δεν είμαστε όμως το κόμμα μόνο των vegan! Αυτό που μας νοιάζει είναι να απελευθερωθούν τα ζώα, όχι ποιοι θα τα απελευθερώσουν. Στο κέντρο της σκέψης μας είναι τα ζώα, η φύση, οι άνθρωποι και όχι πώς θα ξεχωρίσουμε από το κοινωνικό σύνολο, πώς θα δείξει το «βιγκανόμετρο» ότι είμαστε καλύτεροι από τους άλλους. Στον τρόπο σκέψης μας, οι vegan είναι ο αφρός που στολίζει και προηγείται του κύματος. Το κύμα όμως είναι εκείνες και εκείνοι που μειώνουν την κατανάλωση των ζωικών, προβληματίζονται για το πώς φερόμαστε στα ζώα και για τα δεινά της κτηνοτροφίας και της κρεατοφαγίας. Χωρίς κύμα δεν υπάρχει αφρός! Κάθε άνθρωπος θέλει τον χρόνο του για να αλλάξει και δικαιούται να έχει αντιφάσεις. Εμείς είμαστε εδώ για να μετατρέψουμε σε πολιτική δύναμη την ορμή του κύ ματος της φιλοζωίας και της φυτο φαγικής μετάβασης, όχι για να παριστάνουμε τους κακορίζι κους εισαγγελείς κατά των πάντων και να κοκορευόμαστε πόσο καλύτεροι άνθρωποι είμαστε από τους «πτωματοφάγους».

Κλείνοντας, ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους αναγνώστες του περιοδικού μας; Είναι μια μεγάλη νίκη για όλες και όλους μας που μπορούμε να βρούμε στα περίπτερα της πατρίδας μας το «Greek Vegan», ένα άρτιο περιοδικό για τον βιγκανισμό! Αξίζουν συγχαρητήρια σε όλες και όλους όσοι το εκδίδουν, το συντάσσουν, το διαβάζουν και αναπαράγουν τα μηνύματά του. Το άλλο μήνυμα είναι το εξής: εμείς, που νοιαζόμαστε για τα ζώα, ήρθε η ώρα να παλέψουμε για τις ιδέες μας και να επιβάλουμε τις προτάσεις μας στα κέντρα λήψης των αποφάσεων. Είμαστε πολλοί και εκπροσωπούμε το δίκιο, όπως και να το δει κανείς: ηθικά, πολιτικά, οικονομικά κ.λπ. Θα είμαστε βαριά ένοχοι και λίγοι όμως εάν δεν κατορθώσουμε να καταστήσουμε κοινωνό της ιδεολογίας μας το σύνολο της κοινωνίας μας και αφεθούμε, «άβουλοι και μοιραίοι», να μας καταπιεί η εξατομίκευση, η αυταρέσκεια και η ηττοπάθεια. Καλούμαστε

επιθυμούμε)

• 1 κ. γ. αποξηραμένος βασιλικός

• 1 κύβος λαχανικών

• χυμός από ½ λάιμ

• φρέσκο θυμάρι (προαιρετικά)

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Καθαρίζουμε και ψιλοκόβουμε τα πράσα, τα κρεμμύδια και τις σκελίδες σκόρδο.

2. Αντίστοιχα, καθαρίζουμε και τεμαχίζουμε τις πατάτες.

3. Σε μία κατσαρόλα προσθέτουμε το ελαιόλαδο. Μόλις ζεσταθεί, τσιγαρίζουμε τα πράσα και τα κρεμμύδια για 3 λεπτά.

4. Στη συνέχεια, προσθέτουμε το σκόρδο και συνεχίζουμε για 1 ακόμα λεπτό.

5. Ρίχνουμε μέσα στην κατσαρόλα το γάλα καρύδας, τον βασιλικό, το αλάτι, το πιπέρι, τον κύβο λαχανικών και 700ml νερό. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ζωμός λαχανικών, αντί για νερό.

6. Ανακατεύουμε και αφήνουμε να μαγειρευτούν για 15 λεπτά, αφού έχουμε μειώσει την ένταση του ματιού σε μέτρια.

7. Μόλις είναι έτοιμη η σούπα, αφαιρούμε από το μάτι και προσθέτουμε τον χυμό από το λάιμ.

8. Μεταφέρουμε τη σούπα σε ένα μπλέντερ και χτυπάμε για 2-3 λεπτά μέχρι να ομογενοποιηθεί.

9. Σερβίρουμε τη σούπα όσο είναι ζεστή, προσθέτοντας προαιρετικά έξτρα ελαιόλαδο και φρέσκο θυμάρι.

το σκόρδο, την πάπρικα, το αλάτι, το πιπέρι και το γάλα σόγιας και ανακατεύουμε πολύ καλά. 4. Σε ένα ταψί απλώνουμε μία λαδόκολλα. 5. Βουτάμε το κάθε κομμάτι κουνουπιδιού στο μπολ με το αλεύρι και φροντίζουμε να καλύψουμε κάθε πλευρά. Μπορούμε είτε να χρησιμοποιήσουμε ένα πιρούνι για τη διαδικασία αυτή είτε να βουτήξουμε τις μπουκίτσες με τα δάχτυλά μας στο μείγμα. 6. Στη συνέχεια, ρίχνουμε τις μπουκίτσες μέσα στο μπολ με τη φρυγανιά και τις γυρνάμε, έτσι ώστε η φρυγανιά να καλύψει όλες τις πλευρές.

7. Προσθέτουμε τις μπουκίτσες στον φούρνο και ψήνουμε για 20 λεπτά.

8. Σε ένα μπολ προσθέτουμε τη σριράτσα mild, το σιρόπι σφενδάμου, το λάδι σησαμιού, το σουσάμι, το μπούκοβο και ανακατεύουμε.

9. Μόλις ψηθούν οι μπουκίτσες, τις βγάζουμε από τον φούρνο και τις αλείφουμε με ένα πινέλο με το μείγμα που φτιάξαμε.

10. Ψήνουμε για ακόμα 20 λεπτά. 11. Προαιρετικά, σερβίρουμε με δροσερή σος γιαουρτιού (θα βρείτε συνταγή για υπέροχη σος

το ελαιόλαδο, το αλάτι, το πιπέρι και την πάπρικα.

5. Ψήνουμε για 30 λεπτά.

6. Μόλις είναι έτοιμα, αφαιρούμε το ταψί από τον φούρνο και προσθέτουμε τους σπόρους του ροδιού. 7. Σε ένα μπολ, αναμειγνύουμε τον χυμό πορτοκαλιού και το βαλσάμικο. 8. Σερβίρουμε, περιχύνοντας

Βαθμός δυσκολίας: 3 | Χρόνος προετοιμασίας: 40 λεπτά | Μερίδες: 4

ΥΛΙΚΆ

• 500 γρ. πένες

• 400 γρ. πουρές κολοκύθας

• 1 κίτρινο κρεμμύδι

• 2 σκελίδες σκόρδο

• 350ml γάλα καρύδας (χωρίς ζάχαρη)

• 3 κ. σ. λάδι καρύδας

• 1 κ. σ. αλάτι

• φρεσκοτριμμένο πιπέρι (όσο επιθυμούμε)

• 100ml από το νερό όπου βράζουν τα ζυμαρικά

• φρέσκα φύλλα από σπανάκι (για στόλισμα)

• τριμμένη vegan παρμεζάνα (προαιρετικά)

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Βράζουμε τις πένες σύμφωνα με τις οδηγίες της συσκευασίας.

2. Καθαρίζουμε και ψιλοκόβουμε το κρεμμύδι και τις σκελίδες σκόρδο.

3. Σε ένα τηγάνι, προσθέτουμε το λάδι καρύδας και, μόλις ζεσταθεί, τσιγαρίζουμε για 3-4 λεπτά το κρεμμύδι.

4. Προσθέτουμε το σκόρδο και τσιγαρίζουμε για ακόμα 1 λεπτό.

5. Στη συνέχεια, προσθέτουμε τον πουρέ κολοκύθας και το αλάτι. Ανακατεύουμε.

6. Τελευταίο προσθέτουμε το γάλα καρύδας και, αφού ανακατέψουμε καλά, χαμηλώνουμε την ένταση του ματιού σε μέτρια, αφήνοντας τη σάλτσα να «δέσει» για 15 λεπτά.

7. Μόλις η σάλτσα μας είναι έτοιμη, σερβίρουμε προσθέτοντας φύλλα από σπανάκι και, προαιρετικά, τριμμένη vegan παρμεζάνα.

Βαθμός δυσκολίας: 3 | Χρόνος προετοιμασίας: 25 λεπτά | Μερίδες: 4-5

ΥΛΙΚΆ

• 500 γρ. ρεβίθια (βρασμένα)

• 1 κίτρινο κρεμμύδι

• 2 σκελίδες σκόρδο

• 400ml γάλα καρύδας (σε κονσέρβα)

• 400 γρ. ψιλοκομμένες τομάτες (είτε σε κονσέρβα είτε φρέσκιες)

• 3 κ. σ. λάδι καρύδας

• 2 κ. σ. αλεύρι καλαμποκιού

• 1 κ. σ. κάρι

• 1 κ. γ. γκαράμ μασάλα

• 1 κ. γ. καπνιστή πάπρικα

• 1/4 κ. γ. κύμινο

• 1/4 κ. γ. κουρκουμάς

• 1/4 κ. γ. τζίντζερ σε σκόνη

• 1 κ. γ. αλάτι

• φρεσκοτριμμένο πιπέρι (όσο επιθυμούμε)

• χυμός από 1/2 λάιμ

• φρέσκος κόλιανδρος

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Καθαρίζουμε και ψιλοκόβουμε το κρεμμύδι και τις σκελίδες σκόρδο.

2. Σε ένα τηγάνι, προσθέτουμε το λάδι καρύδας και, μόλις ζεσταθεί, τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι για 4 λεπτά.

3. Στη συνέχεια, προσθέτουμε το σκόρδο και το τζίντζερ και συνεχίζουμε για 1 λεπτό.

4. Ρίχνουμε μέσα το κάρι, το γκαράμ μασάλα, το κύμινο, τον κουρκουμά, το αλάτι και το πιπέρι και ανακατεύουμε.

5. Σειρά έχουν οι τομάτες και τα ρεβίθια. Περιμένουμε 4-5 λεπτά για να εξατμιστούν τα υγρά από τις τομάτες.

6. Προσθέτουμε το γάλα καρύδας, μειώνουμε την ένταση του ματιού σε μέτρια και το αφήνουμε να «δέσει» για 10 λεπτά.

7. Μόλις είναι έτοιμο, ρίχνουμε τον χυμό από το λάιμ.

8. Σερβίρουμε, ιδανικά, όσο είναι ζεστό μαζί με ρύζι και φρέσκο κόλιανδρο.

7. Ψήνουμε για 40 λεπτά. 8. Καθαρίζουμε και ψιλοκόβουμε τα φύλλα κέιλ, το κρεμμύδι και το σκόρδο.

με μπρόκολο και τυρένια σάλτσα Βαθμός δυσκολίας: 4 | Χρόνος προετοιμασίας: 7 ώρες και 20 λεπτά | Μερίδες: 5-6 ΕΚΤΕΛΕΣΗ Για την τυρένια σάλτσα: 1. Μουλιάζουμε τα κάσιους σε νερό για 6 ώρες. 2. Μετά το πέρας του χρόνου, ξεπλένουμε τα κάσιους σε τρεχούμενο νερό. 3. Σε ένα μπλέντερ προσθέτουμε τα κάσιους, το γάλα σόγιας, τη διατροφική μαγιά, το σκόρδο, τη μουστάρδα, το αλάτι, το πιπέρι και τον χυμό από το λάιμ και τα χτυπάμε για 3-4 λεπτά.

casserole να κρυώσει για 10 λεπτά και μετά σερβίρουμε.

με σταγόνες σοκολάτας

Βαθμός δυσκολίας: 3 | Χρόνος προετοιμασίας: 1 ώρα | Μερίδες: 12 muffins

ΥΛΙΚΆ

• 210 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις

• 200 γρ. πουρές κολοκύθας

• 180 γρ. καστανή ζάχαρη

• 150ml γάλα καρύδας (χωρίς ζάχαρη)

• 3 κ. σ. λάδι καρύδας

• 100 γρ. σταγόνες κουβερτούρας

• 1 κ. γ. κανέλα

• 1/3 κ. γ. μοσχοκάρυδο σε σκόνη

• 1 κ. γ. εκχύλισμα βανίλιας μπέρμπον

• 1 κ. γ. σόδα μαγειρικής

• 1 πρέζα αλάτι

• κολοκυθόσποροι (για στόλισμα)

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 165°C.

2. Σε ένα μπολ, αναμειγνύουμε το αλεύρι, την κανέλα, το μοσχοκάρυδο, τη σόδα μαγειρικής και το αλάτι.

3. Σε ένα άλλο μ πολ, προσθέτουμε τον πουρέ κολοκύθας, τη ζάχαρη, το λάδι καρύδας, τις σταγόνες κουβερτούρας και τη βανίλια.

4. Στη συνέχεια, προσθέτουμε το μείγμα του δεύτερου μπολ στο πρώτο και ανακατεύουμε καλά.

5. Με ένα κουτάλι γεμίζουμε τις φόρμες για τα muffins με το μείγμα μας.

6. Ρίχνουμε πάνω στο κάθε muffin κολοκυθόσπορους.

7. Ψήνουμε για 25 λεπτά.

8. Αφήνουμε τα muffins να κρυώσουν για 30 λεπτά και σερβίρουμε.

•

•

BANANA BREAD

με καρύδια

Βαθμός δυσκολίας: 3 | Χρόνος προετοιμασίας: 1 ώρα και 20 λεπτά | Μερίδες: 6-8

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 180°C.

2. Με ένα πιρούνι, λιώνουμε τις μπανάνες.

3. Σε ένα μπλέντερ χτυπάμε ελαφρώς τα καρύδια για να σπάσουν.

4. Σε ένα μπολ, προσθέτουμε τις μπανάνες, τα καρύδια, τη ζάχαρη, το γάλα, το λάδι και τη βανίλια και ανακατεύουμε καλά.

5. Σε ένα άλλο μπολ, προσθέτουμε το αλεύρι, τη σόδα μαγειρικής, την κανέλα και το αλάτι και ανακατεύουμε.

6. Ρίχνουμε το μείγμα από το πρώτο μπολ στο δεύτερο και φροντίζουμε να ομογενοποιηθούν τα υλικά ανακατεύοντάς τα.

7. Μεταφέρουμε το μείγμα στη φόρμα ψησίματος (30x13x7), την οποία έχουμε ψεκάσει με λάδι και στη συνέχεια έχουμε αλευρώσει.

8. Κόβουμε την μπανάνα κάθετα στη μέση και την προσθέτουμε από πάνω για να στολίσουμε το banana bread.

9. Ψήνουμε για 45 λεπτά.

10. Αφήνουμε το banana bread να κρυώσει για 30 λεπτά και μετά σερβίρουμε.

Σε ένα μπολ αναμειγνύουμε το σιρόπι σφενδάμου, τη βανίλια, την κανέλα και το μοσχοκάρυδο.

Περιχύνουμε το μείγμα πάνω

Καλιφόρνια και ανά-

«Αν οι μέλισσες εξαφανισθούν, η Γη θα γίνει σαν τον Άρη. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, πρέπει να σώσουμε και τα 20.000 είδη μελισσών.»

www.melibio.com

«…Ουσιαστικά κάνουμε βιοσύνθεση του μελιού αναπαράγοντας την ιδιαίτερα πολύπλοκη βιολογική διαδικασία που ακολουθούν οι μέλισσες για να μετατρέψουν το νέκταρ που παράγεται από τα ανθοφόρα φυτά σε τροφή». Η εταιρεία πέτυχε πρόσφατα να αναβαθμίσει τη δυνατότητα παραγωγής του προϊόντος της από εργαστηριακό σε βιομηχανικό επίπεδο και είναι πλέον προ

των πυλών της βιομηχανικής παραγωγής. Αν όλα ακολουθήσουν τον σχεδιασμό, το

του μελιού

διαδικασίες

βιολογίας