Ο Ρόλος της Ανοικτής και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης στην Εκπαίδευση Ενήλικων
Ο Ρόλος της Ανοικτής και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης στην Εκπαίδευση Ενήλικων
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1 Εισαγωγή 2 1.Χαρακτηριστικά της ακαδημαϊκής δομής της ΑεξΑΕ. 3 Σημασία –σχέση των όρων Ανοικτή Εκπαίδευση και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. 3 Φιλοσοφία – ιδεώδες – στόχοι της ΑεξΑΕ. 3 Μέθοδοι διδασκαλίας της Ανοικτής Εκπ/σης. 4 Αρθρωτό Σύστημα. 5 2.Χαρακτηριστικά της οργανωτικής δομής της ΑεξΑΕ. 5 3.Οι διαφορές της ΑεξΑΕ με τα παραδοσιακά ΑΕΙ 6 Διαφορές στην ακαδημαϊκή οργάνωση . 6 Διαφορές οργανωτικής δομής 7 Σύνοψη. 8 Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στο ΕΑΠ 9 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ 9 Περίληψη 10 Εισαγωγή 10 1. Περιγραφή του αντικειμένου της ΘΕ και του προφίλ των φοιτητών μας. 10 2. Επιλογή του κεφαλαίου που θα επεξεργαστούμε στην ΟΣΣ. 11 3. Σκοπός και προσδοκώμενα αποτελέσματα από τη μελέτη του κεφαλαίου. 12 4. Περιγραφή των ενεργειών μας πριν την ΟΣΣ και κατά τη διάρκειά της. 12 5. Οι άξονες, τα κριτήρια και οι τεχνικές αξιολόγησης της ΟΣΣ. 16 Σύνοψη. 18 Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στο ΕΑΠ 19 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ 19 Εισαγωγή 20 1) Τα κριτήρια αξιολόγησης της εργασίας και οι λόγοι που επέβαλαν την επιλογή τους. 20 2) Η σχετική βαρύτητα των κριτηρίων και η βαθμολόγηση της εργασίας. 22 3) Ανάλυση της βαθμολογίας. 23 ΕΠΙΛΟΓΟΣ 26 Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στο ΕΑΠ 27 Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 27 Εισαγωγή. 28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 29 Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΤΑΣΕΙΣ, ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ, ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ 29 Ενότητα 1.1 Η εξάπλωση της εκπαίδευσης ενηλίκων στην Ευρώπη 31 ΠΙΝΑΚΑΣ 1 32 Ενότητα 1.2. Τάσεις και στρατηγικές 35 1.1.1.Ποια είναι η κατεύθυνση της εκπαίδευσης ενηλίκων τη δεκαετία του ’80; 35 1.2.2. Η 2η τάση στην εκπαίδευση ενηλίκων-η κοινωνική της διάσταση. 35 1.2.3. Οι κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εκπαίδευση ενηλίκων. 36 Ενότητα 1.3 39 1.3.1. Οι πρώτες μορφές της Εκπ/σης Εν/κων στην Ελλάδα. Οι στόχοι και οι φορείς τους. 39 1.3.2. Β’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Προϋποθέσεις-αποτελέσματα. 40 ΠΙΝΑΚΑΣ 2 42 ΠΙΝΑΚΑΣ 3 44 ΠΙΝΑΚΑΣ 4 46
Ο Ρόλος της Ανοικτής και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης στην Εκπαίδευση Ενήλικων
Σύνοψη 47 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ 52 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Ι 52 Εισαγωγή 53 1. Περιγραφή τριών προγραμμάτων εκπαίδευσης ενηλίκων 53 Πρώτο Πρόγραμμα 53 Δεύτερο Πρόγραμμα 54 Τρίτο Πρόγραμμα 54 2. Ποια από τα παραπάνω προγράμματα εντάσσονται, ή όχι, και γιατί στο χώρο της εκπαίδευσης ενηλίκων. 55 3. Ποιες κοινωνικές, πολιτικές ή οικονομικές ανάγκες οδήγησαν στην υλοποίηση των προγραμμάτων αυτών. 57 4. Η διαφοροποίηση του προγράμματος «Εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας ως δεύτερης σε εργαζόμενους μετανάστες», σε σχέση με την εκπαίδευση των ανηλίκων. 59 Σύνοψη 61 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ 62 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΙΙ 62 1. Τα βασικά χαρακτηριστικά του προγράμματος 63 2. Μελέτη Περίπτωσης 63 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ 68 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΙΙΙ 68 Εισαγωγή 69 Το πλαίσιο επικοινωνίας του εκπαιδευτικού περιστατικού 69 Η σημασία των συναισθημάτων, τα δύο επίπεδα των μηνυμάτων 70 Αυτοαξιολόγηση του Εκπαιδευτικού περιστατικού της μελέτης Περίπτωσης ΙΙΙ 72 Εισαγωγή 73 Παρατήρηση και αυτοκριτική στις απαντήσεις της 2ης εργασίας 73 Η αλληλοσύνδεση των ενοτήτων 75 Σκέψεις και συναισθήματα κατά τις φάσεις του αυτοσχολιασμού 76 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ 78 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΙΙΙΙ 78 Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Ενηλίκων 79 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ 86 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 86 ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΓΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ 87 Α. Σκοποί και στόχοι της διδακτικής ενότητας. 87 Β. Καθορισμός και οργάνωση της διδακτικής ενότητας 87 Γ. Οι εκπαιδευτικές τεχνικές και τα εκπαιδευτικά μέσα της ενότητας 89 Δ. Ποιο εκπαιδευτικό κλίμα επιδιώξαμε και πώς 90 Ε. Κριτήρια για τον σχεδιασμό μιας αποτελεσματικής διδακτικής ενότητας 91 Στ. Επιρροές 92
Ο Ρόλος της Ανοικτής και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης στην Εκπαίδευση Ενήλικων
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Θα επιχειρήσουμε να πραγματοποιήσουμε έναν τριπλό στόχο. Αρχικώς, θα παρουσιάσουμε τα βασικά χαρακτηριστικά της ακαδημαϊκής δομής της ΑεξΑΕ, μέσα από την εκπαιδευτική φιλοσοφία, τους στόχους και τις μεθόδους που χρησιμοποιούν τα ΑνοικτάΠανεπιστήμια και ειδικότερα , το μοναδικό τέτοιο ίδρυμα στην Ελλάδα, το ΕΑΠ. Στη συνέχεια , θα περιγράψουμε την ιδιαίτερη οργανωτική δομή που απαιτείται να έχει ένα τέτοιο Πανεπιστήμιο, για να ανταποκριθεί στη φιλοσοφία της ΑΕ. Τέλος, θα εντοπίσουμε τις αναμενόμενες διαφορές ενός Ανοικτού Πανεπιστημίου με ένα παραδοσιακό ίδρυμα, τονίζοντας τις καινοτομίες που παρουσιάζονται στο πρώτο.
Ο Ρόλος της Ανοικτής και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης στην Εκπαίδευση Ενήλικων
Εισαγωγή Οι διεθνείς οικονομικές εξελίξεις των τελευταίων χρόνων σε συνδυασμό με τη ραγδαία επιστημονική και τεχνολογική ανάπτυξη , αλλά και τις αλλαγές στις κοινωνικές δομές οδήγησαν στις αυξανόμενες απαιτήσεις του σύγχρονου κόσμου για μόρφωση*1. Αν σ’ αυτές τις εξελίξεις προσθέσουμε τους περιορισμούς που θέτουν τα παραδοσιακάΠανεπιστήμια, καταλαβαίνουμε πού οφείλεται το πλήθος των Ιδρυμάτων που δημιουργήθηκαν παγκοσμίως και προσφέρουν εξΑΕ.Οι αλλαγές αυτές ήταν φυσικό να επηρεάσουν και τη χώρα μας. Έτσι, μόλις προσφάτως –το 1997-ιδρύθηκε το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, το ΕΑΠ. Έχοντας αυτό ως σημείο αναφοράς θα ξεκινήσουμε την παρουσίαση των βασικών χαρακτηριστικών της ακαδημαϊκής δομής της ΑεξΑΕ.
Ο Ρόλος της Ανοικτής και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης στην Εκπαίδευση Ενήλικων
1.Χαρακτηριστικά της ακαδημαϊκής δομής της ΑεξΑΕ. Σημασία –σχέση των όρων Ανοικτή Εκπαίδευση και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. Από τον τίτλο ΑεξΑΕ καταλαβαίνουμε ότι χρησιμοποιούνται δυο όροι οι οποίοι συνήθως θεωρούνται ταυτόσημοι χωρίς να είναι. Θα ήταν, λοιπόν, σκόπιμο να τους διασαφηνίσουμε. Ο όρος Ανοικτή Εκπ/ση δημιουργήθηκε σε αντιδιαστολή προς τους περιορισμούς των παραδοσιακών ΑΕΙ και στηρίζεται στην άποψη ότι η μόρφωση είναι ένα αγαθό που πρέπει να απολαμβάνουν όλοι και για όλη τους τη ζωή*2. Είναι δηλ. μια νέα εκπ/κή φιλοσοφία η οποία επιδιώκει να ξεπεράσει τους περιορισμούς των <<κλειστών>> συστημάτων. Για να το πετύχει αυτό, δημιούργησε μια νέα μέθοδο, την εκπαίδευση από απόσταση. Με τον όρο αυτόν εννοούμε ένα σύνολο διαδικασιών που επιτρέπουν στον σπουδαστή να μορφώνεται χωρίς να μετακινείται από τον τόπο διαμονής του*3. Φαίνεται, λοιπόν, ότι οι δύο έννοιες έχουν στενή και σαφή σχέση, χωρίς να ταυτίζονται. Φιλοσοφία – ιδεώδες – στόχοι της ΑεξΑΕ. Είδαμε, λοιπόν, ότι η ΑΕ αντιμετωπίζει τη μόρφωση ως δικαίωμα όλων και επιδιώκει την αύξηση των εκπ/κών ευκαιριών και την ελεύθερη πρόσβαση σ’ αυτές για όλους, αν είναι δυνατόν, τους ενδιαφερόμενους. Για να γίνει αυτή η επιδίωξη πραγματικότητα πρέπει να ξεπεραστούν οι περιορισμοί της παραδοσιακής εκπ/σης. .Ένας από τους περιορισμούς είναι οι εισαγωγικές εξετάσεις. Αυτές, όπως φαίνεται από τον ιδρυτικό νόμο του ΕΑΠ*4, καταργούνται και η εγγραφή γίνεται με μία αίτηση και μοναδική προϋπόθεση το απολυτήριο Λυκείου. Έχοντας υπ’ όψιν πρακτικές άλλων Ανοικτών Παν/μίων, - Open University*5-καταλαβαίνουμε ότι και αυτός ο περιορισμός θα μπορούσε να απαλειφθεί. Εκτός από τις εισαγωγικές εξετάσεις, βασικός ανασταλτικός παράγοντας για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπ/ση είναι η υποχρεωτική παρουσία του φοιτητή στην αίθουσα διδασκαλίας. Σημαντικό, λοιπόν, στοιχείο της Ανοικτής Εκπ/σης είναι η κατάργηση αυτής της υποχρέωσης, με τη βοήθεια μιας νέας μεθόδου, της εκπ/σης από απόσταση. Η σημασία αυτού του στοιχείου φαίνεται από τη θέση που κατέχει στον ιδρυτικό νόμο του ΕΑΠ*6. Εκεί διαβάζουμε ότι<<Αποστολή του ΕΑΠ είναι η εξ αποστάσεως παροχή …εκπαίδευσης…>>.Έτσι, αυξάνονται οι εκπ/κές ευκαιρίες, αφού καταργείται ο βασικός λόγος των περιορισμένων θέσεων στην τριτοβάθμια εκπ/ση, το πρόβλημα των κτιριακών εγκαταστάσεων. Παράλληλα, εξασφαλίζεται η ελεύθερη πρόσβαση του φοιτητή - και κυρίως του ενήλικα με τις ποικίλες
Ο Ρόλος της Ανοικτής και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης στην Εκπαίδευση Ενήλικων
επαγγελματικές, οικογενειακές και κοινωνικές υποχρεώσεις – στις εκπ/κές ευκαιρίες, αφού μπορεί να επιλέγει τον τόπο και το χρόνο της μελέτης του . Βασικό , επίσης, χαρακτηριστικό των Ανοικτών Ιδρυμάτων είναι η προσφορά σπουδών όλων των επιπέδων, από την σύντομη προπτυχιακή επιμόρφωση ως το διδακτορικό*7. Έτσι εξασφαλίζεται το δικαίωμα του πολίτη να καθορίζει το επίπεδο των σπουδών του. Επιδίωξη, όμως, της Αν. Εκπ/σης είναι και η ελεύθερη διαμόρφωση της μορφωτικής φυσιογνωμίας του φοιτητή. Σ’ αυτό συμβάλλει ένα ακόμη εργαλείο της Αν. εκπ/σης, το ΑρθρωτόΣύστημα*8, το οποίο βασίζεται στην ελεύθερη επιλογή αυτοτελών Θεματικών Ενοτήτων, από τα διάφορα προγράμματα σπουδών του ΕΑΠ. Το Αρθρωτό Σύστημα και τη μέθοδο της εξΑΕ που εξυπηρετούν, την Αν. Εκπ/ση θα περιγράψουμε αμέσως . Μέθοδοι διδασκαλίας της Ανοικτής Εκπ/σης. Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. Τα Ανοικτά Συστήματα Εκπ/σης φιλοδοξούν να εξασφαλίσουν σε κάθε σπου δαστή το δικαίωμα να μορφωθεί χωρίς να μετακινηθεί από τον τόπο του. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με την εξΑΕ. Με δεδομένη την γεωγραφική απόσταση των δύο συμμετεχόντων στην εκπ/κή πράξη , πώς εξασφαλίζεται η μόρφωση σ’ αυτές τις συνθήκες;
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ…