Πίνακας περιεχομένων Πρόλογος
1
1. Ο ρόλος του σχολείου στη διαμόρφωση πολυπολιτισμικής συνείδησης 2 1. 1. Περίληψη 2 1. 2 Εισαγωγή – Πολυπολιτισμικότητα 4 1. 3 Η κατάσταση στην Ελλάδα 6 1. 4 Πολυπολιτισμικότητα και εκπαίδευση
7
1. 5 Κριτική εναντίον της πολυπολιτισμικής εκπαιδευτικής πολιτικής. 10 1. 6 Διαπολιτισμικότητα
12
1. 7 Διαπολιτισμικότητα εναντίον πολυπολιτισμικότητας (πολιτισμικού σχετικισμού) 14 1. 8 Ο ρόλος του εκπαιδευτικού 17 1. 9 Προβλήματα που εμφανίζονται 1. 10 Συμπεράσματα
22
1. 11 Βιβλιογραφία
24
20
2. Οι παρατηρητές ενός επεισοδίου σχολικού εκφοβισμού 31 2. 1 Περίληψη 31
2. 2 Εισαγωγή 32 2. 3 Τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός
34
2. 4 Ο ρόλος της παρέας των συνομηλίκων
37
2. 5 Οι θεατές του σχολικού εκφοβισμού
40
2. 6 Οι αντιδράσεις των θεατών 44 2. 7 Διαφορές ανάλογα με το φύλο
49
2. 8 Τι εμποδίζει τους θεατές να παρέμβουν; 2. 9 Συμπεράσματα
55
2. 10 Βιβλιογραφία
57
51
3. Το Δημοκρατικό Μοντέλο Ηγεσίας, στην άσκηση Εκπαιδευτικής Διοίκησης 63 3. 1 Εισαγωγή 63 3. 2 Στυλ ηγεσίας
65
3. 3 Δημοκρατικό στυλ ηγεσίας 67 3. 4 Ο ηγέτης στο δημοκρατικό στυλ ηγεσίας
72
3. 5 Το Δημοκρατικό στυλ ηγεσίας στο σχολείο 74 3. 6 Συμπεράσματα
78
3. 7 Βιβλιογραφία
80
ΠΕΡΙ ΔΟΙΚΗΣΗΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ | ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
Πρόλογος
Η διεύθυνση της σχολικής μονάδας είναι μία πολυσύνθετη διαδικασία, για την ορθή άσκηση της οποίας απαιτείται η ύπαρξη γνώσεων σε διαφορετικά επιστημονικά αντικείμενα. Το βιβλίο αυτό αναλύει τρία διαφορετικά μεταξύ τους θέματα τα οποία εμφανίζονται συχνά στο σύγχρονο σχολικό περιβάλλον. Το 1ο θέμα είναι η πολυπολιτισμικότητα. Διασαφηνίζονται οι σχετικοί όροι και τονίζεται η διαφορά της με την διαπολιτισμικότητα. Παρουσιάζονται οι απόψεις κορυφαίων μελετητών του φαινομένου και εμφανίζεται η διάσταση του στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα σήμερα. Το 2ο θέμα είναι οι θεατές ενός φαινομένου σχολικού εκφοβισμού. Αναλύονται διεξοδικά οι κατηγορίες τους, οι προθέσεις τους, οι πεποιθήσεις τους και η επίδραση του φαινομένου επάνω τους. Τονίζονται ιδιαίτερα οι αντιδράσεις τους και συγκεκριμένα η διαφορά ανάμεσα σε όσους επεμβαίνουν για να διακόψουν ένα περιστατικό και αυτούς που παραμένουν αμέτοχοι. Το 3ο θέμα είναι το δημοκρατικό στυλ ηγεσίας και η σύγκριση του με τα υπόλοιπα. Αναλύεται ο τρόπος λειτουργίας και συμπεριφοράς ενός Δημοκρατικού ηγέτη στο σύγχρονο σχολείο και οι σχέσεις του με τους εκπαιδευτικούς και τη Διεύθυνση.
ΠΕΡΙ ΔΟΙΚΗΣΗΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ | ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
Ο ρόλος του σχολείου στη διαμόρφωση πολυπολιτισμικής συνείδησης
1. 1. Περίληψη Η Ελλάδα σήμερα αποτελεί πλέον αναμφισβήτητα μια πολυπολιτισμική κοινωνία. Το γεγονός αυτό διαμορφώνει νέες εκπαιδευτικές, μορφωτικές και κοινωνικές ανάγκες, η διαχείριση των οποίων είναι εξαιρετικά κρίσιμη και προϋποθέτει ανάλυση, σχεδιασμό και συνεχή επαγρύπνηση. Ο ρόλος του σχολείου, ως βασικού κοινωνικού θεσμού και χώρου κοινωνικοποίησης του μαθητή, είναι καθοριστικός ως προς την υιοθέτηση προτύπων συμπεριφοράς που χαρακτηρίζονται από έλλειψη κοινωνικών διακρίσεων, σεβασμό στην ετερότητα, αποδοχή της ποικιλομορφίας και αμοιβαία κατανόηση και συνεργασία. Ταυτόχρονα η θέση του εκπαιδευτικού είναι βαρύνουσας σημασίας στην διεκπεραίωση αυτής της διαδικασίας.
ΠΕΡΙ ΔΟΙΚΗΣΗΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ | ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
Τα παραπάνω θέματα αποπειράται να διερευνήσει η παρούσα μελέτη, στοχεύοντας στην ανάδειξη των περισσοτέρων πτυχών του πολυσύνθετου αυτού προβλήματος.
ΠΕΡΙ ΔΟΙΚΗΣΗΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ | ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
1. 2 Εισαγωγή – Πολυπολιτισμικότητα Με τον όρο πολυπολιτισμική κοινωνία δηλώνεται μια κοινωνία μέσα στην οποία συμβιώνουν άνθρωποι με διαφορετικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά. Ο Γκότοβος (1997) ισχυρίζεται ότι δεν είναι προϊόν της εποχής μας, αλλά παρατηρείται διαχρονικά στην ιστορία των κοινωνιών και είναι τόσο παλιά υπόθεση όσο και η ίδια η ιστορία της ανθρώπινης κοινωνίας. Ο Coelho (2007) ορίζει την πολυπολιτισμικότητα ως «τη δημιουργία μιας συνεκτικής κοινωνίας, όπου άτομα από κάθε περιβάλλον συμμετέχουν και δρουν ισότιμα, ενώ παράλληλα διατηρούν τις πολιτισμικές ταυτότητές τους», ενώ οι Βέρνικος & Δασκαλοπούλου (2002) θεωρούν ότι η πολυπολιτισμικότητα, αναφέρεται στη συμβίωση και στη συνύπαρξη κοινοτήτων με διαφορετικούς πολιτισμούς και πολιτισμικές παραδόσεις. Πολυπολιτισμικότητα σε μία χώρα μπορεί να προκύψει με διάφορους τρόπους, όπως με την ύπαρξη αυτοχθόνων κοινωνικών ομάδων ιδιαίτερου πολιτισμού αλλά ίδιας εθνικής συνείδησης, με τη μετακίνηση οικονομικών ή πολιτικών μεταναστών και με την παλιννόστηση ομάδων, οι οποίες μεταφέρουν πολιτισμικά στοιχεία της χώρας όπου είχαν αποδημήσει (Φώτου, 2002).
ΠΕΡΙ ΔΟΙΚΗΣΗΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ | ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
Κοινό χαρακτηριστικό αυτών των κατηγοριών πληθυσμού είναι ότι βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, εξαιτίας της διαφορετικής πολιτιστικής τους παράδοσης από εκείνη της πλειοψηφίας (Χρυσοχόου, 2011). Σήμερα στην Ελλάδα αλλά και σε όλη σχεδόν την Ευρώπη η πολυπολιτισμικότητα παρουσιάζεται ως αναγκαιότητα, στην οποία όχι μόνο ο κάθε πολίτης καλείται να προσαρμοστεί αλλά και οι κοινωνίες γενικότερα καλούνται να σχεδιάσουν τρόπους διαχείρισης της. (Βέρνικος & Δασκαλοπούλου, 2002). Ο Νικολάου (2011) αναφέρει ότι τα προβλήματα που προέκυψαν από την πολυπολιτισμικότητα και την αλληλεπίδραση των διαφόρων μειονοτήτων σε κάθε χώρα, δεν είχαν μια ενιαία αντιμετώπιση. Σε επίπεδο εκπαιδευτικής και ευρύτερα κοινωνικής πολιτικής, υπήρξαν διαφορετικοί χειρισμοί που μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε πέντε βασικά μοντέλα: το αφομοιωτικό, το μοντέλο ενσωμάτωσης, το πολυπολιτισμικό (πολιτισμικός σχετικισμός), το αντιρατσιστικό και το διαπολιτισμικό.
ΠΕΡΙ ΔΟΙΚΗΣΗΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ | ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
1. 3 Η κατάσταση στην Ελλάδα Στην Ελλάδα χρησιμοποιείται ακόμη σχεδόν αποκλειστικά το αφομοιωτικό μοντέλο το οποίο έχει πλέον απορριφθεί από τους περισσότερους ερευνητές. Το μοντέλο συνίσταται…
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ…
ΠΕΡΙ ΔΟΙΚΗΣΗΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ | ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
ΑΛΛΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
www. lefkomelani. gr