ΤΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ | Ἰωάννης Κων. Νεονάκης
ΤΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ | Ἰωάννης Κων. Νεονάκης
Ἀφιερώνεται στίς κόρες μου, στόν βαφτισιμιό μου καί σέ ὅλα τά παιδιά τοῦ κόσμου τούτου.
ΤΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ | Ἰωάννης Κων. Νεονάκης
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος
11
Περί μεταμορφώσεως
13
Μικρή ἀμυγδαλιά.
19
Πρό ἡμερῶν
23
Ἐκκλησίασμα, Θεία Κοινωνία καί κορωνοϊός 32 Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου, ἴσως ἡ μεγαλύτερη χαρά καί γιορτή τῆς Ὀρθοδοξίας καί τῆς ἀνθρωπότητας 42 Μικρό σχόλιο σέ εἰδεχθές ἔγκλημα 48 Νέοι Βαρλααμιστές καί νέοι Κοραῆδες;
51
Ὁ Θεός τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶναι ὁ Χριστός. Σάββατο ἀπόγευμα
57
63
Περί «ἐγκεφαλικοῦ θανάτου», «δωρεᾶς» ὀργάνων καί Ὀρθοδοξίας Μικρή συζήτηση μέ ἕναν ξένο
82
Λίγες σκέψεις περί ἀλλαγῆς.
88
Νινευὴ καί ἐκλογές.
66
94
Ἅγιος Λουκᾶς Ἐπίσκοπος Συμφερουπόλεως ὁ ἰατρός 99 9 Ἐλ Νικφούρ
104
Περί τοῦ ἐνάτου ἀποστολικοῦ κανόνα Συνεχής καί ἀτελεύτητη Διαίρεση
123
Ἀνάσταση
127
111
118
Ὀρθοδοξία. Thinking outside the box.
131
Οἱ Ὀρθόδοξοι ὡς ἕνα ἑνιαῖο Σῶμα σέ οἰκουμενικό ἐπίπεδο μέ κοινή πολιτική ἀρχή. 138 Τό ρωμαίικο ὡς σκάνδαλο. 144 Ἡ μεταφορά τῆς πρωτεύουσας τῆς χώρας στήν Θεσσαλονίκη ὡς ὑπέρβαση 148 Τό δοτό ὄνομα Βυζάντιο
161
21ος αἰώνας. Ὁ αἰώνας τῆς Ὀρθοδοξίας.
167
ΤΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ | Ἰωάννης Κων. Νεονάκης
Πρόλογος Στό παρόν ἒργο συγκεντρώθηκαν εἰκοσιπέντε συνολικά ἀδημοσίευτα καί δημοσιευμένα κείμενά μου μέ κοινό ἄξονα ἐρωτήματα, προβληματισμούς καί σκέψεις μου ἀναφορικά μέ σύγχρονα ὀρθόδοξα θεολογικά ζητήματα. Ἐλπίζω, ἄν κάτι ἀπό τό ὃλο ἒργο εἶναι σωστό καί ἀξίζει μέ βάση τήν Ρωμαίικη καί Ὀρθόδοξη Παράδοσή μας, αὐτό νά συμβάλει στόν δημόσιο διάλογο, στήν αὐτογνωσία μας καί στήν πορεία μας ὡς Γένος στήν διαχρονία.
Ἡράκλειο 18ΙΙ2021 Μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Λέοντος πάπα Ρώμης.
ΤΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ | Ἰωάννης Κων. Νεονάκης
«Περί μεταμορφώσεως»
Μέ ἀφορμή τήν ἑορτή τῆς Μεταμορφώσεως προσπαθῶ νά ἑρμηνεύσω τά γεγονότα καί νά ἀντιληφθῶ τί λένε οἱ πατέρες, ἔχοντας βέβαια πάντα τόν φόβο μήπως καί ὑποπέσω σέ σφάλματα. Καί αὐτό τό ὁποῖο λένε οἱ πατέρες καί παράλληλα τονίζει καί ἡ ὑμνογραφία μας εἶναι ὅτι οὐσιαστικά δέν μετεμορφώθη ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀΐδιος, ἀλλά μετεμορφώθησαν οἱ μαθητές, οἱ ὁποῖοι «μπόρεσαν» νά δοῦν καί νά ἀντιληφθοῦν τήν Χάρη μέ ἕνα νέο ἐπιπρόσθετο θά λέγαμε τρόπο. Καί ἦταν τρεῖς μονάχα ἀπό τούς δώδεκα μαθητές. Ἦταν οἱ τρεῖς αὐτοί, οἱ ὁποῖοι ἦταν πιό ἕτοιμοι καί πιό καλά προετοιμασμένοι νά δεχτοῦν τήν ἀλλοίωση καί νά ἀντέξουν εὐεργετικά τό βάρος καί τήν χαρά τῆς ἐμπειρίας. Ὁ Θεός ἐκχέει τήν Χάρη Του, τήν Θεία Ἐνέργεια Του συνεχῶς πρός ὅλους. Ἡ Χάρις εἶναι μία, ἴδια καί ἀναλλοίωτη. Τό ἄν θά γίνει ἀντιληπτή, τό πώς θά γίνει ἀντιληπτή καί τό πώς θά ἐκφραστεῖ ἐξαρτᾶται ἀπό τόν κάθε ἄνθρωπο χωριστά. Ἐξαρτᾶται, ἄς τό ποῦμε ἀφαιρετικά, ἀπό τήν «χωρητικότητα» τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Ἡ ἔννοια δέ τῆς χωρητικότητας μπορεῖ νά περιλάβει πολλές παραμέτρους: ἀπό τήν σωματική καί πνευματική καθαρότητα, ἀπό τίς σωματικές καί πνευματικές δυνατότητες καί τάλαντα, ἀπό τήν σωματική καί πνευματική καλλιέργεια καί ἀντοχή.
ΤΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ | Ἰωάννης Κων. Νεονάκης
Ἡ μία, ἑνιαία καί ἀΐδιος Χάρις, ἡ μία καί ἀΐδιος Ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, ἡ συνεχῶς ἐκχεόμενη ἀγαπητικά πρός ὅλους τούς ἀνθρώπους ἐξ ὑπαρχῆς τοῦ κόσμου ἀτελευτήτως καί ἀνεσπέρως, θά γίνει ἀντιληπτή ἤ ὄχι, θά ἐκφραστεῖ ἤ ὄχι, θά καταγραφεῖ ἤ ὄχι ἀναλόγως πάντα ἑνός ἑκάστου ἐξ ἡμῶν ἐν ἀπολύτῳ ἐλευθερίᾳ. Ἐδῶ ἀκριβῶς ἔγκειται καί ἡ μεγάλη σπουδαιότητα ἑνός ἑκάστου προσώπου, πρόσωπο τό ὁποῖο ἔτσι ἀνάγεται ἐν ἐλευθερίᾳ σέ συνδημιουργό τῆς πλάσης. Καί ἐδῶ ἐπίσης ἔγκειται ἡ μεγάλη χαρά, ἡ συμβολή καί ἡ ὡραιότητα ἑνός ἑκάστου τῶν προσώπων. Ἄς τό διατυπώσομε μέ ἄλλα λόγια: ἡ ἀΐδιος Ἐνέργεια (ἡ ὁποία εἶναι μεθεκτή ἀπό τόν ἄνθρωπο), ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἐκχέεται συνεχῶς, ἀγαπητικά πρός κάθε ἄνθρωπο. Καί ἐκχέεται ἀενάως ἀπό «πρό πάντων τῶν αἰώνων» πού εἴμαστε (ὄντες) ὡς λόγος καί μνήμη στόν Θεό μέχρι τά ἔσχατα καί ἐπέκεινα, ἀνεσπέρως εἰς τούς αἰώνας τῶν αἰώνων, γιά πάντα. Ἡ Χάρις, γιά παράδειγμα, ἡ ὁποία ἐκχέεται πρός τήν Παναγία ἀπό «πρό πάντων τῶν αἰώνων» πού ἡ Παναγία ὑπάρχει ὡς λόγος καί μνήμη στόν Θεό μέχρι στούς αἰώνας τῶν αἰώνων δηλαδή γιά πάντα εἶναι ἀΐδιος καί ἀναλλοίωτη καί ἀκριβῶς ἡ ἴδια μέ τήν Χάρη πού ἐκχέεται πρός ὅλους ἐμᾶς, ἀκόμα καί στούς χειρότερους ἐγκληματίες ἐξ ὑπαρχῆς μέχρι γιά πάντα. Τό πώς ὅμως θά ἐκφραστεῖ αὐτή ἡ Χάρις καί ἐάν θά γίνει ἀντιληπτή ἤ ὄχι τό ἐπιτρέπει ἀγαπητικά καί ὡς δῶρο ὁ Θεός κατά τά μέτρα τῆς χωρητικότητος. Καί αὐτό ἐξαρτᾶται ὅπως εἴδαμε ἀπό πολλά καί κυρίως ἀπό τίς ἐνέργειες τοῦ ὅλου Ἀδάμ ὡς ἑνιαίου ὀντολογικοῦ σώματος ἀλλά καί τίς προϋποθέσεις καί κυρίως τίς ἐνέργειες ἑνός ἑκάστου προσώπου ἐν ἐλευθερίᾳ. Οἱ ἐνέργειές μας ὡς πρόσωπα καί ὡς ὅλος Ἀδάμ θά ἐπιτρέψουν ἤ ὄχι τήν ἔκφραση τῆς Χάριτος καί τόν τρόπο τῆς ἐκφράσεως. Καί μάλιστα, ὅσο πιό μεγάλη ἡ κάθαρση, τόσο πιό ἔντονη θά εἶναι ἡ φανέρωση τοῦ φωτισμοῦ καί πλέον ἐκτυπώτερη καί ἐμφανής ἡ Χάρις ὄχι μόνο σέ
ΤΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ | Ἰωάννης Κων. Νεονάκης
προσωπικό ἀλλά συνεχῶς καί ἀναποσπάστως καί ὡς ἑνιαῖο σῶμα, ὡς ἑνιαῖος ὅλος Ἀδάμ. Ὁ κάθε ἄνθρωπος εἶναι αἰωνίως. Εἶναι ἐξ ὑπαρχῆς ὡς μνήμη καί λόγος, σαρκώνεται καί ἔκτοτε ὑπάρχει γιά πάντα. Ὁ ἄνθρωπος καμιά στιγμή τῆς αἰωνίου ὑπάρξεώς του δέν ἦταν καί οὔτε θά εἶναι μόνος. Εἶναι συνεχῶς, πάντα, ἐν ταυτῷ ἀσυγχύτως καί ἀδιαιρέτως ἑνωμένος μέ τόν ὅλο Ἀδάμ καί ὄχι μόνο ἀπό τήν στιγμή τῆς σαρκώσεως τῶν Ἁγίων προπατόρων μας Ἀδάμ καί Εὔας, ἀλλά ἀπό «πρό πάντων τῶν αἰώνων» ὡς λόγος. Ἐν ταυτῷ εἶναι ἀσυγχύτως καί ἀδιαιρέτως ἑνωμένος μέ τόν Θεό μετέχοντας καί γευόμενος τήν Χάρη, τό φῶς «τό φωτίζον πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τόν κόσμον». Ἡ ἔννοια λοιπόν τοῦ αὐθύπαρκτου καί αὐτοτελοῦς «ἐγώ» καί πολύ περισσότερο ἡ ἔννοια τοῦ «μόνος» δέν ὑφίσταται ὀντολογικά, δέν ὑπάρχει. Οὔτε στόν Θεό ὑπάρχει ἡ ἔννοια τοῦ «μόνος», οὔτε στόν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος εἶναι φτιαγμένος «κατ' εἰκόνα καί καθ' ὁμοίωσιν» Θεοῦ. Καί στόν Θεό καί στόν ἄνθρωπο ὑπάρχει ὁ ἀσυγχύτως καί ἀδιαιρέτως τριαδολογικός τρόπος ὕπαρξης τῶν ὄντων (αὐτῶν πού εἶναι). Καί ἀκριβῶς ἡ ἀντίληψη τοῦ βίου μέσα ἀπό τό πρίσμα τοῦ «μόνος» εἶναι ἡ κύρια ἀδυναμία, ἀστοχία, ἄγνοια, στρέβλωση καί παραμόρφωση τῶν συντεταγμένων. Καί φυσικά εἶναι ἁπλῶς καί μόνο ἕνας τρόπος πρόσληψης, εἶναι ἁπλῶς καί μόνο μιά ἀντίληψη, εἶναι ἁπλῶς καί μόνο μιά σκιά, καθώς ἐπί τῆς οὐσίας δέν ὑπάρχει, δέν ὑφίσταται στήν πραγματικότητα κάτι τέτοιο. Καί ἐπειδή ἀκριβῶς δέν ὑφίσταται, εἶναι δυνατή καί ἡ ἀλλαγή αὐτῆς τῆς ἀντίληψης καί ἡ ὅραση, ἡ θέαση τῆς τριαδολογικής πραγματικότητας, ἡ ὁποία εἶναι καί θά εἶναι γιά πάντα καί γιά ὅλους. Ὅσο ζοῦμε μέ τήν ἀντίληψη καί τίς συντεταγμένες τοῦ «μόνος» ἁπλῶς ζοῦμε μιάν κατάσταση γιά τήν ὁποία δέν εἴμαστε φτιαγμένοι ἤ καλύτερα γιά μιά μή ὑπαρκτή κατάσταση μέ ὅλα τά ἀδιέξοδα πού κάτι τέτοιο συνεπάγεται.
ΤΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ | Ἰωάννης Κων. Νεονάκης
Ἔχοντας ὅμως ἀντίληψη καί ζώντας ἀσυγχύτως καί ἀδιαιρέτως τριαδολογικά ζοῦμε τήν φυσική μας κατάσταση καί ζοῦμε αὐτό πού πραγματικά ὑπάρχει καί συμβαίνει γύρω μας καί γιά πάντα. Ὅλα αὐτά καταδεικνύουν τό μέγεθος τῆς λαμπρότητας καί τῆς ὡραιότητας τοῦ κάθε ἀνθρώπου ἀκόμα καί τοῦ ἔσχατου τῶν ἐσχάτων. Ὅλα αὐτά ἀναδεικνύουν τό μέγεθος τῆς ἐλευθερίας καί τίς εὐθύνες ἑνός ἑκάστου, ἀλλά καί τίς εὐθύνες τοῦ ἱστορικοῦ σώματος τοῦ Ἀδάμ στήν συνδιαμόρφωση τοῦ ὅλου. Ὅλα αὐτά δίνουν μιάν εἰκόνα καί ἐκφράζουν τό ἄρρητο γεγονός τῆς Θεανθρωπίας. Ὅλα αὐτά καταδεικνύουν τήν τεράστια συμβολή καί σημασία τῶν ἁγιασμένων μορφῶν στήν ἱστορία τοῦ ἀνθρώπου, ὄχι μόνο προτρέποντας καί μᾶς, ἀλλά καταδεικνύοντας τήν εὐθύνη μας γιά τήν ἁγιότητα τοῦ διπλανοῦ μας καί ὅλων. Ὅλα αὐτά ἀλλάζουν τήν πρόσληψη καί ἀντίληψη τοῦ ὅλου γίγνεσθαι καί νοηματοδοτοῦν μέ φῶς καί χαρά τό κάθε δευτερόλεπτο καί τήν κάθε ἀνάσα ἀνεσπέρως καί ἀτελευτήτως. Ὅλα αὐτά μεταμορφώνουν.
ΤΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ | Ἰωάννης Κων. Νεονάκης
«Μικρή ἀμυγδαλιά»
Ὁ γέροντας «συγκινοῦνταν» πολύ κάθε χρόνο, ὅταν πρωτόβλεπε ἀμυγδαλιά ἀνθισμένη, εἰδικά ἄν ἦταν μικρή καί νέα. Τό λεπτό ἄσπρο ἀνθάκι στό καταχείμωνο τοῦ ἔφερνε δάκρυα μεγάλης χαρά, δάκρυα ἀπόκοσμα. Μετά σιωποῦσε γιά πολύ καί μερικές φορές στήν συνέχεια μᾶς μιλοῦσε γιά διάφορα. Μιά τέτοια φορά μᾶς ἔλεγε ὁ γέροντας: Πολλοί ἄνθρωποι μοῦ ζητοῦν, ἕνα κλειδί, ἕνα κριτήριο πού νά τούς δείχνει πόσο κοντά εἶναι στόν Χριστό, πόσο ἑνωμένοι εἶναι μέ τόν Θεό. Πολλά κριτήρια τούς λέω ὑπάρχουν. Ἕνα ὅμως ἁπλό κριτήριο εἶναι καί τό πόσο κοντά θέλετε νά εἶστε μέ τούς ἀνθρώπους γύρω σας. Ὅσο πιό μακριά καί ἀπομονωμένοι θέλετε νά εἶστε, τότε νά ξέρετε μέ σιγουριά ὅτι εἶστε μακριά ἀπό τόν Θεό. Καί φυσικά δέ μιλῶ γιά τή μόνωση τή δική μας, τῶν μοναχῶν, ὅπου ὡς ἀγώνισμα ἐπιδιώκομε καί ἔχομε τήν ἄμεση σχέση μέ τόν Θεό ἀποφεύγοντας τήν τύρβη τοῦ κόσμου. Μιλῶ γιά τήν μόνωση τῆς αὐθυπαρξίας, τήν μόνωση τῆς ἀνυπαρξίας κάθε οὐσιαστικῆς σχέσης μέ τούς γύρω πέραν τῶν «τυπικῶν», τοῦ «κλεισίματος» δηλαδή στόν ἑαυτό μας πού σιγά σιγά μερικές φορές ἀποκτᾶ καί δομικά χαρακτηριστικά στήν προσωπικότητα. Ἀντίθετα ὅταν εἴμαστε ἑνωμένοι μέ τόν Θεό ἐπέρχεται μιά ἀλλοίωση στήν ὕπαρξή μας. Δέν εἴμαστε ἐμεῖς. Εἴμαστε ἐμεῖς καί ἐν ταυτῷ ἀσυγχύτως καί ἀδιαιρέτως καί ὁ Θεός. Μιά νέα ὑπόσταση. Μιά καινή θεανθρώπινη ὀντολογία, ἕνας νέος τρόπος ὕπαρξης. Καί τότε πλημμυριζόμαστε ἀπό τίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ πού συνοψίζονται στήν ἀγάπη. Ἀγάπη
ΤΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ | Ἰωάννης Κων. Νεονάκης
ὅπως τήν περιγράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Τότε δέν ἔχομε ἀγάπη, εἴμαστε ἀγάπη. Καί τότε ὄχι μόνο δέ φοβόμαστε τήν ἐπαφή μέ τούς ἄλλους, ὄχι μόνο δέ ζητοῦμε τή μόνωσή μας, ὄχι μόνο ὑπομένομε καί ἀνεχόμαστε ἀγόγγυστα τούς γύρω μας, ἀλλά, ὅσο μποροῦμε καί κατά τά μέτρα τῆς χωρητικότητάς μας, ἐπιδιώκομε τήν ἐπαφή καί τήν στενή, οὐσιαστική, ἐν τῷ βάθει σχέση μέ τούς ἄλλους. Ἤ δυνατόν τήν ἀσύγχυτη καί ἀδιαίρετη ἕνωση μέ τούς ἄλλους. Ἀγαπητική σχέση ἐν ἀπολύτῳ ἐλευθερίᾳ. Σέ κάθε στιγμή, ὅπου εἶμαι ἐγώ βρίσκονται καί οἱ ἄλλοι πού εἶναι ἑνωμένοι μέ μένα καί ὅπου βρίσκονται οἱ ἄλλοι εἶμαι καί γώ. Καί αὐτά δέν μποροῦν νά γίνουν χωρίς τόν Θεό. Ὅλα, πλήν τῆς καρδιᾶς, τῆς βούλησής μας εἶναι τοῦ Θεοῦ. Τό σῶμα εἶναι θεανθρώπινο. Γι' αὐτό καί οἱ Ἅγιοι ἐπιμένουν ὅτι τό ἀφετηριακό εἶναι πάντα ἡ ἀσύγχυτη καί ἀδιαίρετη ἕνωση μέ τόν Θεό. Άὐτό εἶναι τό ἕνα καί μόνο, τοῦ ὁποίου «ἐστί χρεία». Ὅμως ἡ ἀσύγχυτη καί ἀδιαίρετη ἕνωση μέ τόν Θεό τήν ἴδια στιγμή, ταυτόχρονα σημαίνει καί ἀσύγχυτη καί ἀδιαίρετη ἕνωση μέ τόν ἄνθρωπο. Δηλαδή, δέν μπορεῖ νά ἐννοηθεῖ ἕνωση ἑνός ἀνθρώπου μόνο μέ τόν Θεό, ὡς μιά κλειστή, «διμερής» σχέση, ἔστω καί ὑπό τήν ἔννοια τῆς νέας θεανθρώπινης ὀντολογίας τοῦ προσώπου. Δηλαδή, γιά νά δώσομε ἕνα παράδειγμα, δέν μπορεῖ ἕνας ἀσκητής νά ἑνωθεῖ «αὐτοτελῶς» μέ τόν Θεό, χωρίς τήν ταυτόχρονη ἕνωση μέ τό ὅλο θεανθρώπινο σῶμα καί ἐντέλει μέ τόν ὅλον ἄνθρωπο. Κατά τήν ὀρθόδοξη ἀντίληψη, ἡ ἔννοια τοῦ «μόνος» εἶναι ἀνυπόστατη. Οὔτε ὅ Χριστός πού εἶναι αὐθύπαρκτος μπορεῖ νά ἐννοηθεῖ «μόνος». Εἶναι πάντα ἀσυγχύτως καί ἀδιαιρέτως ἑνωμένος μέ τόν Πατέρα καί τό Ἅγιο Πνεῦμα καί φέρει ἐν ταυτῷ τόν ὅλον ἄνθρωπο ἀπό τούς πρωτοπλάστους μέχρι τόν ἔσχατο ἄνθρωπο τῆς δημιουργίας. Ἡ Παναγία ἐνωνούμενη μέ τόν Υἱό της δέν ἀπέκτησε μιά διττή, κλειστή σχέση (ἔστω καί θεανθρώπινη) μέ τόν Υἱό της καί Θεό, ἀλλά μιάν ὑπαρκτική, ὀντολογική ἕνωση μέ τόν ὅλο Θεό καί τόν ὅλον ἄνθρωπο.
ΤΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ | Ἰωάννης Κων. Νεονάκης
Ἡ ἔννοια λοιπόν τοῦ σώματος ἐκφράζει αὐτόν τόν Τριαδολογικό τρόπο ὕπαρξης. Καί προχωρώντας πιό πέρα, θά πρέπει νά ποῦμε ὅτι ἐμεῖς φτιαχτήκαμε κατ' εἰκόνα καί καθ' ὁμοίωσιν τοῦ Θεοῦ, πράγμα πού σημαίνει ὅτι φτιαχτήκαμε νά ζοῦμε τριαδολογικά. Άὐτός εἶναι ὁ κατά φύσιν τρόπος ζωῆς γιά μᾶς. Καί τώρα καί πάντα. Κάθε ἄλλος τρόπος εἶναι ἀνυπόστατος, εἶναι σκιά. Καί ὁ τριαδολογικός τρόπος ὕπαρξης, ὄχι μόνο θά γίνεται «ἐκτυπώτερος» προϊόντος τοῦ χρόνου καί δή μετά τή Δευτέρα Παρουσία, ἀλλά θά εἶναι πλέον ὁλοφάνερος σέ ὅλους. Καί κατά τά μέτρα τῆς καθαρότητος καί τῆς χωρητικότητος τῆς Χάρης τοῦ καθενός, ὁ Τριαδολογικός αὐτός τρόπος ὕπαρξης θά εἶναι εἴτε μιά ἀτελεύτητη χαρά, εἴτε μιά «ἀδρόσιστος» λύπη…
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ…