Edición bilingüe Δίγλωσση Έκδοση (ισπανικά – ελληνικά)
Viñeta Poética de Perú y Uruguaya Desde el Modenismo hasta la actualidad
Elaboración - Traducción: Dimitrios Alouris Revisión: Panagiotis Konsoulas
Ποιητική σκιαγράφηση του Περού και της Ουρουγουάη Από τον Μοντερνισμό έως τις μέρες μας
Ανθολόγηση ποιημάτων - Απόδοση - Σχόλια: Δημήτριος Αλούρης Επιμέλεια: Παναγιώτης Κόνσουλας
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. 1. Προλογικό σημείωμα………………………………………………………………………………………. 2. Perú/ Περού……………………………………………………………………………………………………. a. José Santos Chocano Gastañodi……………………………………………………………….. • De viaje/ Καθ΄ οδόν…………………………………………………………………………….. • Blasón/ Θυρεός…………………………………………………………………………………… • Nostalgia/ Προσμονή………………………………………………………………………….. b. Ceser Vallejo ………………………………………………………………………………………….... • Los Heraldos negros/ Οι δυσοίωνοι προάγγελοι……..………………………….. • Cena miserable/ Πενιχρό δείπνο…………………………………………………………. • Trilce: Poema XXVIII/ Τρίλθε: 28ο ποίημα…………………………………………….. • Masa/ Πλήθος…………………………………………………………………………………….. c. Blanca Varela………………………………………………………………………………………….. • Media Voz/ Χαμηλόφωνα…………………………………………………………………… • Canto villano/ Ειδεχθές άσμα…….………………………………………………………. • Dama de blanco/ Κυρία με τα λευκά………………………………………………….. d. Alejandro Romualdo………………………………………………………………………………… • En alta voz/ Βροντόφωνα…………………………………………………………………… • Canto coral a Túpac Amaru, que es la libertad/ Ωδή στον Túpac Amaru, τι είναι η ελευθερία……………………………………………………………….. • Si me quitaran totalmente todo/ Αν μου έπαιρναν τα πάντα……………… • Perú en alto/ Το Περού στα ύψη……………………………………………………….. 3. Uruguaya/Ουρουγουάη..................................................................................... e. Julio Herrera y Reising.................................................................................. • El despertar/ Η αφύπνιση....................................................................... • Julio/ Ιούλιος........................................................................................... • Decoración heraldica/ Εραλδική διακόσμηση……………………………………… f. Horacio Quiroga........................................................................................... • Tu agonía/ Η οδύνη σου......................................................................... • El juglar triste/ Ο λυπημένος ραψωδός.................................................. • Noche de amor/ Νύχτα αγάπης………………………………………………………….. g. Delmira Agustini........................................................................................... • Explosión/ Έκρηξη……………………………………………………………………………….. • La duda/ Η αμφιβολία………………………………………………………………………... • Nocturno/ Νυκτωδία............................................................................... h. Juana de Ibarbourou.................................................................................... • Rebelde/ Επαναστάτης………………………………………………………………………. • Higuera/ Συκιά……………………………………………………………………………………. • Millonarios/ Εκατομμυριούχοι……………………………………………………………. i. Mario Benedetti............................................................................................ • Estados de ánimo/ Διαθέσεις………………….............................................. • Viento del exilio/ Άνεμος εξορίας…………….…………………………………………. • Corazón coraza/ Καρδιά αρματωμένη….................................................. 4. Βιβλιογραφία…………………………………………………………………………………………………..
4 5 9 9 11 13 15 15 17 19 21 23 23 25 27 29 29 31 33 35 37 41 41 43 45 47 47 49 51 53 53 55 55 57 57 59 61 63 63 65 67 69
Ποιητική σκιαγράφηση του Περού και της Ουρουγουάη - Δημήτριος Αλούρης
Προλογικό σημείωμα Το δίγλωσσο ποιητικό ανθολόγιο που βρίσκεται στα χέρια σου, αξιότιμε αναγνώστη, αποτελεί το πρώτο μέρος μιας σειράς από έργα αναφοράς σε ορισμένους από τους σημαντικότερους ποιητές της Λατινικής Αμερικής. Εν προκειμένω, παρατίθεται μέρος της ποιητικής παραγωγής του Περού και της Ουρουγουάη (χωρίς να υπάρχει ουσιαστική σύνδεση ή λογοτεχνική συγγένεια μεταξύ αυτών των χωρών), από τον 19ο αιώνα έως τις μέρες μας, προς τέρψη των φίλων της ποίησης και της Λατινοαμερικανικής κουλτούρας. Η συγγραφή αυτού του ανθολογίου αλλά και η επιλογή του συνόλου των ποιημάτων αποτέλεσε πρόκληση και επιθυμία μεταφοράς στην ελληνική γλώσσα, ορισμένων προσωπικών επιλογών. Ωστόσο, προβάλλονται όχι μόνο τα ευρέως γνωστά έργα των σημαντικότερων συγγραφέων των τελευταίων αιώνων, αλλά και μια σειρά από ποιήματα που αναδεικνύουν το συγγραφικό αποτύπωμα, τις ιδέες και τις κοινωνικές - πνευματικές ανησυχίες που κληροδότησαν οι δημιουργοί τους στους μεταγενέστερους. Επιπλέον, γίνεται αναφορά στα σπουδαιότερα γεγονότα που συνέβαλαν στη δημιουργία της παρούσας δομής και σύστασης των κοινωνιών του Περού και της Ουρουγουάη. Σημείο αναφοράς αποτελεί η εξέλιξη της λογοτεχνικής σκέψης, από την προφορική παραγωγή των έργων της προκολομβιανής περιόδου έως τις μέρες μας. Τέλος κρίθηκε σκόπιμο να προηγούνται των ποιημάτων τα κριτικοβιογραφικά σημειώματα των ποιητών, ούτως ώστε να καταγράφονται τα ιστορικά, πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα που διαμόρφωσαν το ύφος και το ήθος του λογοτεχνικού τους λόγου.
Δημήτριος Αλούρης
1
Viñeta Poética de Perú y Uruguaya - Dimitrios Alouris
Perú La tierra de los legendarios Incas guarda una historia mítica. Los primeros pobladores de Perú llegaron del norte, através del istmo de Panamá aproximadamente hace 20.000 años. Eran cazadores y recolectores que buscaban nuevas tierras. Los más conocidos de estas primeras civilizaciones que se desarrollaron patrones de aldeas organizadas eran los Chavin y Sechin. En la segunda ola de civilizaciones organizados surgían los Paracas y los Saliner que dejaron sofisticados tejidos y cerámica. De la cultura Paracas surgió la de los Nazcas y el misterio de las líneas de Nazca1. Cuando la cultura Nazca comenzaba a desaparecer, surgió la de los Incas que apareciera inicialmente en el valle del Cuzco, su centro militar, político y religioso. Con sede su pequeño “municipio” de Cuzco, los prominentes Incas formaron gradualmente su poderoso imperio. En 1532, con la llegada de Francisco Pizarro y de los conquistadores espanñoles en la región, la cultura Inca se confrontó con la hispana. Los Incas y sus descendientes, con influencias españolas, crearon una rica cultura en todas las artes. Sin embargo, con las reformas del siglo XVIII se creó una gran disconformidad entre los sectores sociales y por tanto explotaron sucesivas rebeliones. El más importante levantamiento indígena tuvo lugar en 1780 y fue encabezado por Túpac Amaru II. Ese hecho marcó el declive del Imperio Inca y el dominio español. Perú siguió siendo colonia española durante los siguientes siglos, incluso cuando las guerras de independencia sacudieron al resto de América del Sur. A fin de cuentas, obtenga su independencia de la Corona Española en 1821. En el ámbito de la literatura cabe señalar que antes de la invasión española existía solamente difusión oral. Ricas y variadas muestras de poesía religiosa y leyendas quechuas2, que han llegado a nosotros gracias a que fueron transcritas por cronistas. No obstante, durante el periodo colonial las tendencias castellanas dominaban en la literatura del pueblo quechua. Sin duda, las letras en el Perú del siglo XIX cambio notablemente por distintas fuentes, externas e internas. Εl romanticismo llegó tarde con Carlos Augusto Salaverry (1830-1891) y sus composiciones como el poema «¡Acuérdate de mí!». Por otra parte, el modernismo se desarrolló en grado menor que en otros países latinoamericanos. Una obra muy representativa de esta tendencia es «Alma América», de José Santos Chocano. Y luego, los inicios del siglo ΧΧ se caracterizan por un importante proceso de renovación y modernización con los movimientos de indigenismo, posmodernismo y vanguardismo siguen estando dominados. Las manifestaciones literarias producidas por los autores peruanos incluidas en esta antología ha alcanzado mayor brillo en los últimos siglos. Así pues, citamos algunos nombres indispensables para la literatura universal de estos siglos, como el máximo exponente de las letras peruanas César Vallejo, el "Poeta Nacional del Perú" José Santos Chocano y el grupo de la llamada
1
Las líneas de Nazca: son una serie de dibujos en más de 50 millas en pleno desierto, llamados geoglifos. Algunas tienen formas humanas, u otros de animales o de plantas; otras son seres míticos desconocidos, al parecer sacados de una enfebrecida imaginación. 2 Quechua: también llamado ‘Runa simi’ es el idioma de los Incas y una de las lenguas originarias del Perú, También es la lengua nativa de mayor uso en Sudamérica, muy viva y en constante evolución con casi 12 millones hablantes.
2
Ποιητική σκιαγράφηση του Περού και της Ουρουγουάη - Δημήτριος Αλούρης
Generación del 50, compuesta entre otros por la voz lírica de Blanca Varela y el dinámico y plural Alejandro Romualdo. Esτe último, que recoge diversas influencias en un estilo muy personal, es el poeta representante de la tendencia social de la poesía hispanoamericana. El defensor del americanismo José Santos Chocano, un personaje muy polémico y revolucionario, busca el orgullo, el amor y el honor hacia sus versos en las obras «De viaje» y «Blasón». Al mismo tiempo, el desalentado tono del poema «Nostalgia» nos comunica su desaliento y su cansancio emocional. «Los heraldos negros», del vanguardista Cesar Vallejo exaltan el incompresible e inexpresable dilema existencial que busca la razón, cuando la «Masa» sitúa la humanidad entre materialismo y espiritualidad. Por otra parte, la «Cena miserable» que en cierto modo representa la última cena, está rodeada de tristeza y soledad. Por otra parte, en su poemario «Trilce» plantea algunas de sus constantes preocupaciones como la soledad del hombre. Por su parte, Blanca Varela compara la poesía con su cuerpo y nos presenta un tropel de imágenes, a través de la «Dama de blanco». El «Canto villano» se interpreta como lo impulsivo y eso que aparece sin pedir permiso. En el plato vacio pueden aparecer manjares dulces u horrorosos. Además, en el poema «Media voz» nos habla de lo absoluto, de lo verdadero sentido de la vida y las consecuencias del paso de tiempo. El ingenioso Alejandro Romualdo, dentro de los versos en la composición «Perú en alto», incluye todo su orgullo de ser peruano y el auténtico amor al Perú. Las composiciones «En alta voz» y «Si me quitaran totalmente todo» reflejan el revolucionario y dinámico carácter del poeta. Por útimo, la idea inmortal de la libertad se está disipando en su «Canto coral a Túpac Amaru».
José Santos Chocano (1875-1934)
César Vallejo (1892-1938)
Blanca Varela (1926-2009)
Alejandro Romualdo (1926-2008)
Περού Η χώρα των θρυλικών Ίνκας κρύβει μια μυθική ιστορία. Οι πρώτοι κάτοικοι της έφτασαν από τον βορρά, μέσω της διώρυγας του Παναμά, πριν από περίπου 20.000 χρόνια. Ήταν κυνηγοί και
3
Viñeta Poética de Perú y Uruguaya - Dimitrios Alouris
τροφοσυλλέκτες που αναζητούσαν νέες πατρίδες. Η γνωστότεροι από αυτούς τους πρώτους πολιτισμούς, που ανέπτυξαν μοντέλα οικιστικής οργάνωσης, ήταν οι Τσαβίν και οι Σετσίν. Από το δεύτερο κύμα οργανωμένης αποίκησης προέκυψαν οι Παράκας και οι Σαλινέρ που άφησαν πίσω τους εκλεπτυσμένα υφάσματα και κεραμικά. Από τον πολιτισμό των Παράκας προέκυψε αυτός των Νάζκα και το μυστήριο των γραμμών της Νάζκα3. Όταν ο πολιτισμός τους άρχισε να εκλείπει, ανέκυψε αυτός των Ίνκας οι οποίοι εμφανίστηκαν αρχικά στην κοιλάδα του Κούσκο, που ήταν το στρατιωτικό, πολιτικό και θρησκευτικό τους κέντρο. Με έδρα την μικρή τους “κοινότητα” στο Κούσκο, οι διαπρεπείς Ίνκας εξελίχθηκαν σε μια πανίσχυρη αυτοκρατορία. Το 1532, με την άφιξη του Φρανθίσκο Πιθάρρο και των Ισπανών κατακτητών στη περιοχή, ο πολιτισμός των Ίνκας ήρθε αντιμέτωπος με τον ισπανικό. Οι Ίνκας και οι απόγονοί τους, με τις ισπανικές επιδράσεις, δημιούργησαν μια πλούσια πολιτιστική παράδοση σε όλες τις τέχνες. Ωστόσο, με τις μεταρρυθμίσεις του 18ου αιώνα προκλήθηκε μεγάλη δυσφορία μεταξύ των κοινωνικών στρωμάτων και ως εκ τούτου ξέσπασαν διαδοχικές εξεγέρσεις. Η σημαντικότερη εξέγερση των αυτοχθόνων έλαβε χώρα το 1780 με ηγέτη τον Τούπακ Αμαρού II. Αυτό το γεγονός σηματοδότησε την αρχή του τέλους της αυτοκρατορίας των Ίνκας και την κυριαρχία των ισπανών. Το Περού εξακολούθησε να αποτελεί ισπανική αποικία κατά τη διάρκεια των επόμενων αιώνων, ακόμη και όταν οι πόλεμοι της ανεξαρτησίας κλόνιζαν την υπόλοιπη Νότια Αμερική. Τελικά, αποκτά την ανεξαρτησία του από το Ισπανικό Στέμμα το 1821. Στον λογοτεχνικό τομέα, θα πρέπει να επισημανθεί πως πριν από την ισπανική εισβολή υπήρχε μονάχα προφορική διάδοση έργων. Πλούσια και ποικίλα δείγματα θρησκευτικής ποίησης και θρύλοι στην Κέτσουα4, που έφτασαν σε εμάς χάρη σε καταγραφές χρονογράφων. Ωστόσο, κατά την αποικιοκρατική περίοδο, οι ισπανικές τάσεις κυριάρχησαν στη λογοτεχνία του πολιτισμού της Κέτσουα. Αναμφίβολα τα γράμματα στο Περού του 19ου αιώνα υπέστησαν σημαντικές μεταβολές από ποικίλες επιρροές, εξωτερικές και εσωτερικές. Ο ρομαντισμός έφτασε με καθυστέρηση στη χώρα χάρη στον Κάρλος Αουγκούστο Σαλαβέρι (1830-1891) και τις συνθέσεις του, όπως το ποίημα «Να με θυμάσαι!». Επιπροσθέτως, ο μοντερνισμός αναπτύχθηκε σε μικρότερη κλίμακα απ’ ότι στις άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Ένα πολύ αντιπροσωπευτικό έργο του εν λόγω ρεύματος είναι το «Αμερικανική ψυχή», του Χοσέ Σάντος Τσοκάνο. Ακολούθως, οι αρχές του 20ου αιώνα χαρακτηρίζονται από μια σημαντική ανανεωτική και εκσυγχρονιστική τάση με τα ρεύματα του τοπικισμού, του μεταμοντερνισμού και του αβανγκαρντισμού να κυριαρχούν. Η λογοτεχνική παραγωγή των περουβιανών συγγραφέων που περιλαμβάνεται σε αυτό το ανθολόγιο έφτασε στο ζενίθ της τους τελευταίους αιώνες. Έτσι, παραθέτονται ορισμένα από τα αναπόσπαστα ονόματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας αυτών των αιώνων, όπως ο γνωστότερος εκπρόσωπος των περουβιανών γραμμάτων Θέσαρ Βαγιέχο, ο "Εθνικός Ποιητής του Περού" Χοσέ Σάντος Τσοκάνο και η λεγόμενη Γενιά του ’50, αποτελούμενη, μεταξύ άλλων, από την λυρική φωνή της Μπλάνκα Βαρέλα και τον δυναμικό και πολυγραφότατο Αλεχάνδρο Ρομουάλδο. Ο τελευταίος,
3
Οι γραμμές της Νάζκα: είναι μια σειρά από σχήματα έκτασης μεγαλύτερης των 50 μιλίων στη μέση της ερήμου, με την ονομασία γεώγλυφικά. Ορισμένα έχουν ανθρώπινη μορφή και άλλα ζώων ή φυτών ή ακόμη και άγνωστων μυθικών μορφών, πιθανώς αποκυήματα της φλογερής φαντασίας. 4 Κέτσουα: ή Runa sumi είναι η γλώσσα των Ίνκας και μία από τις πρώτες γλώσσες του Περού. Είναι επίσης η μητρική γλώσσα με τη μεγαλύτερη χρήση στην Νότια Αμερική, ιδιαιτέρως ζωντανή και με συνεχή εξέλιξη, με σχεδόν 12 εκατομμύρια ομιλητές. 4
Ποιητική σκιαγράφηση του Περού και της Ουρουγουάη - Δημήτριος Αλούρης
που ενσωματώνει ποικίλες επιρροές σε ένα πολύ προσωπικό στυλ, αποτελεί τον εκπρόσωπο της κοινωνικής τάσης της ισπανοαμερικανικής ποίησης. Ο υπέρμαχος του αμερικανικού ιδεώδες Χοσέ Σάντος Τσοκάνο, μια ιδιαιτέρως ισχυρή και επαναστατική προσωπικότητα, αναζητά την περηφάνια, την αγάπη και την τιμή μέσα από τους στίχους του στα έργα «Καθ’ οδόν» και «Θυρεός». Συγχρόνως, ο αποκαρδιωτικός τόνος του ποιήματος «Προσμονή» εκθέτει την θλίψη και την συναισθηματική του κόπωση. «Οι δυσοίωνοι προάγγελοι», του πρωτοπόρου Θέσαρ Βαγιέχο εκθειάζουν το ακατανόητο και ανείπωτο υπαρξιακό δίλημμα που αναζητά τα αίτια, ενώ η «Μάζα», τοποθετεί την ανθρωπότητα εν μέσω υλισμού και πνευματικότητας. Αντιθέτως, το «Πενιχρό δείπνο», που τρόπον τινά απεικονίζει το μυστικό δείπνο, περιβάλλεται από θλίψη και μοναξιά. Επιπλέον, στην ποιητική συλλογή «Τρίλθε» ο δημιουργός θίγει ορισμένες διαρκής ανησυχίες του όπως η ανθρώπινη μοναξιά. Από την πλευρά της, η Μπλάνκα Βαρέλα παρομοιάζει την ποίηση με το κορμί της και μας προσφέρει ένα πλήθος χρωμάτων μέσω της «Κυρίας με τα λευκά». Το «Ειδεχθές άσμα» ερμηνεύεται ως το παρορμητικό και αυτό που εμφανίζεται χωρίς να ζητήσει την άδεια. Επιπλέον, στο ποίημα «Χαμηλόφωνα» μας μιλά για το απόλυτο, για το πραγματικό νόημα της ζωής και για τις συνέπειες της παρόδου του χρόνου. Ο ευρηματικός Αλεχάνδρο Ρομουάλδο μέσα στους στίχους του στην ποιητική σύνθεση «Το Περού στα ύψη», περικλείει όλη την περηφάνια του Περουβιανού και την αληθινή του αγάπη για το Περού. Οι ποιητικές συνθέσεις «Βροντόφωνα» και «Αν μου έπαιρναν τα πάντα» αποτυπώνουν τον δυναμικό και επαναστατικό χαρακτήρα του ποιητή. Τέλος, η αθάνατη ιδέα της ελευθερίας είναι διάχυτη στην «Ωδή στον Τούπακ Αμαρού».
5
Viñeta Poética de Perú y Uruguaya - Dimitrios Alouris
José Santos Chocano Gastañodi (Lima, 19/05/1875-Santiago de Chile, 13/12/1934). “El cantor de América” o “El poeta Nacional del Perú” fue un escritor y político que representa la cumbre del modernismo peruano desde una perspectiva particular y un lirismo destacable. Su poesía gira en torno de dos ejes centrales: una profunda egolatría y el tratamiento preferente de temas como la geografía y la naturaleza americana. No obstante, la épica y la historia, desde el Imperio de los Incas hasta las luchas de independencia, son otros dos componentes importantes en su obra. En 1922 fue proclamado hijo predilecto de la ciudad de Lima. A las 13 de deciembre de 1934, tras varias detenciones a causa de sus ideas políticas, fue asesinado en Santiago de Chile. Entre su extensa obra poética destacan: «La selva virgin» (1901),« Alma América» (1906) y «Fiat lux» (1908).
De viaje Ave de paso, fugaz viajera desconocida: fue sólo un sueño, sólo un capricho, sólo un acaso; duró un instante, de los que llenan toda una vida. No era la gloria del paganismo, no era el encanto de la hermosura plástica y recia: era algo vago, nube de incienso, luz de idealismo. No era la Grecia: ¡era la Roma del cristianismo! Alrededor era de sus dos ojos ¡oh, qué ojos, ésos! que las fracciones de su semblante desvanecidas fingían trazos de un pincel tenue, mojado en besos, rediviviendo sueños pasados y glorias idas... Ida es la gloria de sus encantos, pasado el sueño de su sonrisa. Yo lentamente sigo la ruta de mis quebrantos; ¡ella ha fugado como un perfume sobre la brisa! Quizás ya nunca nos encontremos; quizás ya nunca veré a mi errante desconocida; quizás la misma barca de amores empujaremos, ella de un lado, yo de otro lado, como dos remos, ¡toda la vida bogando juntos y separados toda la vida!
De: La selva virgin (1898)
6
Ποιητική σκιαγράφηση του Περού και της Ουρουγουάη - Δημήτριος Αλούρης
Χοσέ Σάντος Τσοκάνο Γκαστανιόντι (Λίμα, 19/05/1875-Σαντιάγο, Χιλή, 13/12/1934). “Ο Τροβαδούρος της Αμερικής” ή “Ο Εθνικός ποιητής του Περού” υπήρξε συγγραφέας και πολιτικός που αντιπροσωπεύει τον κολοφώνα του περουβιανού μοντερνισμού, από μια προσωπική οπτική γωνία και με έναν αξιοσημείωτο λυρισμό. Η ποίησή του περιστρέφεται γύρω από δυο κεντρικούς άξονες: από έναν βαθύτατο εγωτισμό και από τον ιδιαίτερο τρόπο που καταπιάνεται θέματα όπως η γεωγραφία και το φυσικό περιβάλλον της Αμερικής. Ωστόσο, το έπος και η ιστορία, από την εποχή της Αυτοκρατορίας των Ίνκας έως τους αγώνες ανεξαρτησίας, είναι δυο ακόμη σημαντικά δομικά στοιχεία στο έργο του. Το 1922 ανακηρύχθηκε «αγαπημένο παιδί» της πρωτεύουσας του Περού, Λίμα. Στις 13 Δεκεμβρίου του 1934, έπειτα από αρκετές συλλήψεις εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων, δολοφονήθηκε στο Σαντιάγο της Χιλής. Από το εκτεταμένο ποιητικό του έργο ξεχωρίζουν: «Η παρθένος ζούγκλα» (1901), «Αμερικανική ψυχή» (1906) και «Γενηθήτω φως» (1908).
Καθ’ οδόν Αποδημητικό πουλί, άγνωστη περιπλανώμενη ταξιδιώτισσα: ήταν μονάχα ένα όνειρο, ένα καπρίτσιο, μια σύμπτωση κράτησε μια στιγμή, όσο αυτές που σου γεμίζουν τη ζωή. Δεν ήταν το μεγαλείο του παγανισμού, δεν ήταν η γοητεία του εύπλαστου και εύρωστου κάλλους: ήταν κάτι αόριστο, σύννεφο θυμιάματος, λάμψη ιδεαλισμού. Δεν ήταν η Ελλάδα: ήταν η Ρώμη της Χριστιανοσύνης! Ήταν για τα δυο της μάτια. Αχ, αυτά τα μάτια! είθε τα μέρη της ωχρής όψης της να παρίσταναν γραμμές λεπτού πινέλου, βουτηγμένου στα φιλιά, αναβιώνοντας όνειρα του παρελθόντος και περασμένα μεγαλεία… Περασμένη είναι η αίγλη της γοητείας της, Παρελθόν η οπτασία του μειδιάματός της. Ακολουθώ αργά το μονοπάτι των στεναγμών μου. Εκείνη απέδρασε σαν άρωμα στο αεράκι! Ίσως να μην ξανανταμώσουμε. Ίσως δε ξαναδώ την άγνωστη περιπλανώμενή μου. Ίσως να σπρώξουμε την ίδια βαρκούλα αγάπης, εκείνη από τη μία πλευρά, εγώ απ’ την άλλη, σαν δυο κουπιά, κωπηλατώντας χώρια και μαζί, για μια ολόκληρη ζωή!
Από: Η παρθένος ζούγκλα (1898)
7
Viñeta Poética de Perú y Uruguaya - Dimitrios Alouris
Blasón Soy el cantor de América autóctono y salvaje: mi lira tiene un alma, mi canto un ideal. Mi verso no se mece colgado de un ramaje con vaivén pausado de hamaca tropical. Cuando me siento inca, le rindo vasallaje al sol, que me da el cetro de su poder real; cuando me siento hispano y evoco el coloniaje, parecen mis estrofas trompetas de cristal. Mi fantasía viene de un abolengo moro; los andes son de plata, pero el león, de oro; y las dos castas fundo con épico fragor. La sangre es española e incaico es el latido; y de no ser poeta, quizá yo hubiera sido un blanco aventurero o un indio emperador.
Del libro: Alma América (1906)
8
Ποιητική σκιαγράφηση του Περού και της Ουρουγουάη - Δημήτριος Αλούρης
Θυρεός Είμαι ο τροβαδούρος της Αμερικής, ιθαγενής και αδάμαστος: η λύρα μου έχει ψυχή, το τραγούδι μου έχει ιδανικό. Ο στίχος μου δεν κρέμεται από κάποιο κλωνάρι που λικνίζεται νωχελικά, σαν τροπική αιώρα. Όταν νιώθω Ίνκας, αποτίω φόρο τιμής στον ήλιο, που μου δίνει το σκήπτρο της βασιλικής του δύναμης. Όταν νιώθω Ισπανός και ξυπνούν μνήμες αποικιοκρατίας, μοιάζουν οι στίχοι μου κρυστάλλινες σάλπιγγες. Η έμπνευση μου ρίζα Μαυριτανών. Οι Άνδεις είναι από ασήμι, όμως το λιοντάρι από χρυσό. και οι δυο κάστες, κληρονομιά με βροντερή κραυγή. Το αίμα είναι ισπανικό και ο παλμός των Ίνκας και αν δεν ήμουν ποιητής, ίσως ήμουν ένας λευκός τυχοδιώκτης ή ένας ιθαγενής αυτοκράτορας.
Από το ανθολόγιο: Αμερικανική Ψυχή (1906)
9
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ…