Tav blad 2016 2

Page 1

Twentsche Alpinisten Vereniging

B E R G W E R K e 30 jaargang

Zondag 24 januari hebben twaalf Tav-leden de klimschoenen aangetrokken tijdens de indoorklimdag in het Roergebied. Lees meer op pagina 12.

Nr. 2, maart 2016


10 VERSCHILLEN door Bertus

BBQ-H端tte Uelsen


Twentsche Alpinisten Vereniging

I N H O U D

WAAROVER DEZE KEER 6

8

10

Van de voorzitter

2

Mededelingen

4

Programma

5

Het wandelweekend

6

Nieuwjaars wandeling

8

Thema: Thermokleding

10

Gipfelgen端sse

11

Kletterhalle Bergwerk

12

Voor u gelezen

16

TAV-Adressen & Colofon

17

12

Uiterste inleverdatum kopij: 24 mei 2016

ADVERTEERDERS IN DIT NUMMER

Aannemersbedrijf Schasfoort bv 4 Bever zwerfsport 7 Klimwinkel.nl 15 1

Nr. 2, maart 2016


Twentsche Alpinisten Vereniging

V V A A N N

D D E E

V V O O O O R R Z Z II TT TT E E R R

Beste Tav-ers,

Nog even wachten en we kunnen weer buiten op onze wand gaan klimmen. Maar voordat het zover is gaan we eerst met het noodzakelijke onderhoud van de wand bezig en hebben we nog een paar andere leuke activiteiten op de agenda staan. We zijn het jaar goed begonnen en kunnen terugkijken op nu al een aantal goed bezochte activiteiten. Hopelijk zetten we de trend hiermee voort en spreekt het jaarprogramma jullie aan. In de agenda en het vorige TAV blad hebben jullie al kunnen lezen dat we deze zomer naar de Mont Blanc willen gaan. De overschrijding van de Mont Blanc is een lange uitputtende tocht die een goede conditie vraagt van de deelnemers. Net als vorig jaar hebben we in het programma activiteiten opgenomen die bij kunnen dragen aan de conditie opbouw en gelijk ook een Chamonix mooie test zijn om te zien waar je zelf staat. Een mooi voorbeeld is een zomers bivak in het jaarprogramma. Heb je plannen om mee te gaan, zorg dan dat je tijdig begint met de opbouw van je conditie! In de voorgaande edities van het TAV-blad heb ik al vaker aangegeven dat we graag met jullie, de leden van de TAV, in gesprek gaan en blijven. Om hier nog meer kracht achter te zetten hebben we in het bestuur besloten om in de agenda van de bestuursvergaderingen tijd in te plannen voor inspreektijd. De bestuursvergaderingen komen daarom in de algemene agenda van de TAV te staan. Heb je een onderwerp waarvoor je in het bestuur aandacht wil vragen en het gesprek aan wilt gaan dan is iedereen daarvoor van harte uitgenodigd. Het enige wat we daarbij wel van je vragen is om voorafgaand aan de vergadering je aan te melden.

2

Nr. 2, maart 2016


Twentsche Alpinisten Vereniging

V V A A N N

D D E E

V V O O O O R R Z Z II TT TT E E R R

aan te melden. Het is daarbij handig als je van te voren alvast aangeeft waarover je met ons in gesprek wilt gaan. Natuurlijk hopen we hiermee in een (latente) behoefte te voorzien en dat dit een vast agendapunt zal worden. De eerstvolgende bestuursvergadering staat gepland op: 23 maart 2016 om 19:30 uur. Wie gaat hier als eerste gebruik van maken? Met een vriendelijke en sportieve groet, Dirk Roskam voorzitter TAV

Geocaching

In maart hebben we alweer de tiende geocachdag.

Volgens het programma op zondag 20 maart. Aangezien we nog niet precies weten waar we naar toegaan kan de datum nog veranderen. Misschien heeft een van jullie wel ‘n goed idee voor ’n mooie meer sterren cache. Graag zien we jullie reactie. Dirk & Nico

3

Nr. 2, maart 2016


Twentsche Alpinisten Vereniging

M M E E D D E E D D E E L L II N N G G E E N N Beste Tav-leden,

Het TAV bestuur vergadert meerdere malen per jaar. Daarin worden de lopende zaken behandeld en activiteiten voorbereid. De ALV is een bijzondere vergadering waarin het bestuur de leden informeert. Tijdens de ALV kunnen leden vragen over allerlei onderwerpen aan de orde stellen. Als TAV bestuur kunnen we ons voorstellen, dat er gedurende het jaar vragen en/of opmerkingen bij leden opkomen, die niet kunnen wachten tot de volgende ALV. Hiervoor biedt het bestuur de mogelijkheid aan de leden om tijdens de reguliere vergaderingen gedurende het eerste kwartier in te kunnen spreken. In het jaarprogramma staan de bestuursvergaderingen voortaan vermeld evenals de locatie, altijd bij ĂŠĂŠn van de bestuursleden thuis. Met sportieve groeten Gerard de Ruiter (secretaris)

Oplossing 10 VERSCHILLEN door

Bertus (van omslag-voor)

1 wolk links, 2 berg rechts, 3 rechtsonder, 4 touw onder, 5 kin van man, 6 pluim op muts, 7 midden berg, 8 broek links, 9 op rug, 10 linksboven.

4

Nr. 2, maart 2016


Twentsche Alpinisten Vereniging

P P R R O O G G R R A A M M M M A A Datum

Activiteit

2

Algemeene Leden Vergadering (Enschede)

Gerard

20 maart

Geocaching

13 maart

Dirk

23 maart

Bestuursvergadering (2)

Bij: Dirk

Gerard

13 april

Theorieavond klimmen

6 april

Irene en Robert

24 april

Jeugdklimdag Brumleytal

17 april

Irene en Robert

maart

Aanmelden voor

Organisatoren

30 april

Schonen

23 april

Robert

1 mei

Klimmen

23 april

Robert

5 - 8 mei

Activiteiten week Sauerland 29 april

Irene

18 mei

Bestuursvergadering (3)

Gerard

Bij: Thea

24 mei

Uiterste inleverdatum kopij voor Tav-blad 2016-3

5 juni

Jeugd klimdag

30 mei

Irene

18-19 juni

Zomer bivak (tbv: Mt. Blanc) z.s.m.

Irene

6 juli

Bestuursvergadering (4)

Gerard

Bij: Irene

30 jul. - 6 aug. Bergsportkamp Mont Blanc z.s.m.

Robert

28 augustus

21 augustus

Irene

2-4 september Jeugdweekend

28 augustus

Irene

21 september

Bestuursvergadering (5)

Bij: Roel

Gerard

24 september

Uiterste inleverdatum kopij voor Tav-blad 2016-4

11 september

Wadlopen

Klimdag

z.s.m.

Thea

25 september

Geocaching

18 september

Dirk

8 oktober

Schonen

1 oktober

Robert

5-6 november

Bivak

29 oktober

Roel

23 november

Bestuursvergadering (6)

Bij: Robert

Gerard

25 november

Uiterste inleverdatum kopij voor Tav-blad 2017-1

27 november

Indoorklimdag

20 november

Dirk

18 december

Uitwaaiwandeling

11 december

Roel

Door onvoorziene omstandigheden is het mogelijk dat sommige activiteiten in het programma, anders of zelfs vervallen zijn. Verder is het wel of niet doorgaan van een activiteit afhankelijk van de organisator(en) en het aantal deelnemers. Dus laat de organisator(en) niet in het ongewisse, geef je tijdig op.

5

De redactie Nr. 2, maart 2015


Twentsche Alpinisten Vereniging

H H E E TT

W W A A N N D D E E L L W W E E E E K K E E N N D D

In plaats van het bivak van 11 - 13 december 2015

De bedoeling was dat mijn zoon Ruurd een stukje zou schrijven voor het Tav-blad en dit is zijn verhaal: mooi, leuk, nat, slapen in een bivakzak, gezellig, 2 x 25 km, kapotte voeten, schoenen zeiknat, voor herhaling vatbaar. Zo dit is dus de bijdrage van Ruurd, moet goed zijn toch!!! Uhh... nou ja Ruurd, aardig samengevat moet ik zeggen! Als je zo je samenvatting dadelijk met het examen doet, zal je in ieder geval het maximaal aantal woorden niet overschrijden!! Een “man” van weinig woorden dus. De bedoeling was dat het bivak dit keer op vrijdagavond al zou beginnen. Helaas waren er voor de vrijdagavond toch teveel afmeldingen. De organisatoren Roel en Robert besloten om het bivak nog even voor een volgende keer “op de plank ”te laten liggen en er vanaf zaterdag gewoon een mooie weekendwandeling van te maken. We begonnen bij Robert, in Itterbeck. Eerst werden we hartelijk welkom geheten door Robert, Hilde, Vincent en Laurens. Dit onder het genot van koffie/thee met wat lekkers erbij. Vervolgens zijn we op pad gegaan. Dit keer niet in groepjes, maar met de hele groep. Nou dit was natuurlijk weer heel gezellig, al pratend met die en genen liepen we door het mooie gebied rond Itterbeck en Uelsen. Na ongeveer 24 kilometer kwamen we aan bij het vakantiehuisje van Roel en Jeannette, in Uelsen. In het bos achter het huisje werden de tentjes en/of bivakzakken in gereedheid gebracht voor de nacht. Maar eerst werd er nog even gekookt. s’Avonds begon het te regenen en te stormen. Om gezellig van elkaars gezelschap te kunnen genieten, onder het genot van een nootje en een borreltje, vertoefden we gezamenlijk in het vakantiehuisje van Roel en Jeannette. Dit was nu door de organisatoren toegestaan omdat het geen officieel bivak was. Kan wel stellen dat het een heel gezellige avond werd!!

6

Nr. 2, maart 2016


Twentsche Alpinisten Vereniging

H H E E TT

W W A A N N D D E E L L W W E E E E K K E E N N D D

‘s Nachts ging het goed te keer door de storm. Ik lag in mijn tentje en hoopte dat de takken van de bomen niet naar beneden zouden vallen!! Maar gelukkig verder geen ongelukjes van dien aard. De volgende dag weer met zijn allen op pad gegaan. Robert wist precies weer uit het hoofd, via andere paden, de weg terug te gaan naar Itterbeck. Dus liepen we weer zo’n 24 a 25 km. Dit keer nam ik zelf even een duik in een plas. Deze stunt was niet geheel door mij voorzien, maar gebeurde toch! Gelukkig was Nico mijn redder in nood en wist me weer uit de plas omhoog te vissen! Gelukje bij een ongelukje was, dat het buiten niet zo heel koud was en dat we nog ongeveer maar 5 km moesten. Na afloop van deze wandeling wachtte ons weer een heerlijk kopje thee of koffie met wederom wat lekkers erbij! Kortom: mooi, leuk, nat, slapen in een bivakzak, gezellig, 2x25 km, kapotte voeten, schoenen zeiknat, voor herhaling vatbaar! Robert, Roel, Jeannette, Hilde, Vincent en Laurens bedankt! Thea Bos

ENSCHEDE Haaksbergerstraat 116 HENGELO (ov) Brink 120

www.bever.nl 7

Nr. 2, maart 2016


Twentsche Alpinisten Vereniging

N N II E E U U W W JJ A A A A R R S S

W W A A N N D D E E L L II N N G G

03 januari 2016

De eerste wandelactiviteit van de TAV was, toevallig op de eerste zondag in 2016. Nou ja, toevallig? Hilde en Thea waren, edoch, al dagen eerder bezig met de culinaire voorbereidingen voor deze wandeling (het eetgedeelte), Robert en ik dus ook!! Er moesten allerlei inkopen worden gedaan. Tot de dag voorafgaande aan de wandeling werden de inkopen bijgesteld. Uiteindelijk waren er bijna 40 aanmeldingen voor die dag. Zelfs vanuit Australië (kiwi Mark Filius) was er belangstelling voor de wandeling en de BBQ daarna. Na de auto te hebben volgeladen met eten en drinken gingen we op weg naar Uelsen, BBQ plek, Am Feriengebiet 4. Idd vlakbij de overnachtingsplek van de laatste activiteit van de TAV. Ontvangst van een ieder was tussen 10.00 en 10.30 uur. Om mooi op tijd te zijn en om alles al klaar te zetten was de logistieke karavaan er al om 09.30 uur. 2 Auto’s en een volgeladen paardentrailer moesten er voor zorgen dat de Nieuwjaars wandeling ging slagen. Thuis hadden we al koffie en heet water gezet voor de deelnemers, Hilde had ook nog een koffiezetapparaat meegenomen. Thea en Hilde waren de avond daarvoor nog tot ’s avonds laat bezig met de bereiding van salades en de andere lekkere dingetjes. Vanaf 10.15 uur druppelden de deelnemers binnen. Na een lekkere bak koffie en een heerlijk stuk cake gingen we om 11.30 uur op pad, onder leiding van Robert. Een heerlijke tocht rondom Uelsen en Itterbeck, bijna alleen maar over onverharde paden. Bij aanvang van de wandeling regende het een beetje, maar later werd het droog en was het weer gewoon goed. De wandeling was zo’n 16 km, maar er werd meer gepraat dan gewandeld en dus was de wandeling ook zo voorbij. De route was gelukkig niet zo modderig als bij de vorige wandeling in hetzelfde gebied. 8

Nr. 2, maart 2016


Twentsche Alpinisten Vereniging

N N II E E U U W W JJ A A A A R R S S

W W A A N N D D E E L L II N N G G

Maar ook bij deze wandeling werden de schoenen wel flink zwaarder wat dus niet te wijten viel aan het aantal kilometers. Robert was met Thea al vooruit gegaan doordat hij halverwege de auto op een plek had geparkeerd. Toen de wandelaars rond 14.30 op de eindbestemming aankwamen, was de BBQ al goed warm en was het gezellig gemaakt met kaarsen en olielampen.

Er was meer dan voldoende te eten en te drinken, naar een goede TAV traditie. Alle overige aangemelde leden waren er nu ook, en de BBQ werd goed benut. Sterker nog deze later aangekomen leden hebben nog even goed meegeholpen met de laatste dingen die nog moesten gebeuren. Meester Kok Robert en kokkin Hilde waren al erg druk met de worsten. Er was meer dan genoeg van alles, salades (3 soorten), stokbrood, vlees en natuurlijk vloeide de drank rijkelijk, ook de alcoholvrije drank. Tegen 17.00 uur kwam er een einde aan de gezelligheid en ging iedereen weer naar huis. De organisatie, Thea en Hilde, kunnen, denk ik, terugkijken op een zeer geslaagde Nieuwjaars wandeling. Thea, Hilde en Robert, bedankt voor de geweldig leuke dag. Fred

9

Nr. 2, maart 2016


Twentsche Alpinisten Vereniging

TT H H E E M M A A ::

TT H H E E R R M M O O K K L L E E D D II N N G G

Waarom is thermokleding nou precies nodig?

Thermokleding is de eerste laag kleding die je op

je lichaam draagt, een zogenaamde base-layer. De kleding zorgt er voor dat het zweet snel van je lichaam wordt afgevoerd, zodat je droog blijft en het houdt je lichaam op temperatuur. Hoe moet de thermokleding zitten? Bij thermokleding is de pasvorm erg belangrijk. Het moet goed strak om je lichaam zitten, zodat de stof zijn werk goed kan doen en het vocht kan worden afgevoerd. Niet te strak dus maar ook zeker niet te los. Is thermokleding nou echt warm? Thermokleding is vooral warm omdat het transpiratievocht (of eigenlijk gewoon zweet) snel afvoert. Maar wil je wat warmers, dan zijn er zeker modellen, die wat dikker en dus warmer zijn. Wat betekent ademend vermogen nou precies? De thermokleding ademt. Dat betekent dat het vocht naar buiten kan worden geleid. Het is daarom belangrijk dat je over je thermokleding een laag draagt die ook ademt. Dat is zeker geen katoen (waar de meeste normale T-shirts van gemaakt zijn). Ademend katoen is helaas nog niet uitgevonden. Trek je wel een katoenen shirt aan, dan doe je de ademende werking van de thermokleding teniet. Stinkt thermisch ondergoed altijd zo? Zweet je minder dan stink je ook minder. Wel is het een optie om je kleding te wassen na een dag gebruik. De stof droogt zeer snel. Veel van de thermokleding is gemaakt van synthetische stoffen. Daarnaast zijn er steeds meer merken die gebruik maken van merinowol. Dit is warm, het kriebelt niet en het blijft lang fris ruiken. De “wolharenâ€? van merinoschapen zijn over het algemeen net wat langer dan normaal en daardoor kriebelt het niet en houdt je warmer. Naast het materiaal hebben ook de verschillende antibacteriĂŤle behandelingen van de fabrikanten ook invloed. Kort door de bocht kan je stellen dat duurdere thermokleding minder snel stinkt dan de wat goedkopere varianten.

Bron: www.wintersporters.nl

10

Nr. 2, maart 2016


Twentsche Alpinisten Vereniging

G I P F E L G E N Ü S S E

Tiroler ——— Germknödels ———

11

Nr. 2, maart 2016


Twentsche Alpinisten Vereniging

K K L L E E TT TT E E R R H H A A L L L L E E

B B E E R R G G W W E E R R K K

Dortmund

Een van de eerste activiteiten in 2016 is de indoor klimdag. Iedere keer wordt er geprobeerd een andere klimhal te vinden waar we met de TAV nog niet eerder zijn geweest. Dit keer is het oog gevallen op Kletterhalle Bergwerk in Dortmund. Ronny is als een van de weinigen hier al eerder geweest. Een hele mooie grote klim- en boulderhal en een prachtig voorbeeld van industrieel erfgoed dat een tweede leven krijgt. De klimhal is gelegen op het voormalige Hansa-complex. Het Hansa complex is een voormalige kolenverwerkingsinstallatie, gebouwd en in gebruik genomen in de twintigerjaren van de 19e eeuw. Al in 1856 werd in dit gebied steenkool aangetroffen bij het boren van waterbronnen en werd er steenkool gewonnen. Van nabijgelegen kolenmijnen werd steenkool aangevoerd per trein en per transportband. In deze fabriek werd de ruwe steenkool opgewerkt tot cokes, een energetisch hoogwaardige steenkool. Cokes worden gemaakt tijdens een proces waarbij steenkool langere tijd verhit wordt op 1000 graden Celsius. Het van oorsprong aanwezige gas in de steenkool wordt afgevangen tijdens het koken van de steenkool. Tijdens dit proces komen er naast gas ook nog andere stoffen vrij die weer gebruikt en verkocht kunnen worden.

12

Nr. 2, maart 2016


Twentsche Alpinisten Vereniging

K K L L E E TT TT E E R R H H A A L L L L E E

B B E E R R G G W W E E R R K K

Net als alle andere mijnbouw in de regio is ook het lot van het Hansa complex onvermijdelijk en zodoende sluit ook deze fabriek in 1992 haar deuren en is een bijzonder hoofdstuk uit de industriële geschiedenis (voorlopig?) gesloten. Het Hansa complex is een typisch voorbeeld van de zware industrie die zo kenmerkend is voor het Ruhr gebied in Duitsland. Gelukkig zijn er initiatieven en is er geld beschikbaar om dit cultureel erfgoed te bewaren en vervalt niet alles onder de sloophamer om voorgoed te verdwijnen. ’s Ochtends zijn we al op tijd vertrokken om voordat de klimhal open gaat eerst nog een paar caches in de buurt van de klimhal op te zoeken. Rondom zo’n oud en vervallen complex liggen vaak een interessante caches. Ook hier is dat niet anders. Daardoor lopen we een rondje rondom het complex en komen we op bijzondere niet alledaagse spannende plekjes en vinden we ook nog een paar caches. Tegen de tijd dat we terug zijn bij de klimhal komen ook de anderen aan en kunnen we met z’n allen naar binnen. De registratie verloopt een beetje rommelig en door de drukte staat er een flinke rij om binnen te komen.

13

Nr. 2, maart 2016


Twentsche Alpinisten Vereniging

K K L L E E TT TT E E R R H H A A L L L L E E

B B E E R R G G W W E E R R K K

Eenmaal binnen zien we een grote hal met twee verdiepingen en veel uitdagende routes. Bij iedere route is een is een overzichtskaartje opgehangen met daarop aangegeven wat de klimmer staat te wachten. Hellend, overhangend, techniek en kracht worden duidelijk aangegeven. Vermoedelijk maakt het slechte weer buiten dat veel klimmers naar de hal komen om te klimmen want het is vandaag een behoorlijk drukke dag in de hal. Het terras binnen is vrijwel constant goed bezet. De uitbater zal het waarschijnlijk niet storen ;-)

14

Nr. 2, maart 2016


Twentsche Alpinisten Vereniging

K K L L E E TT TT E E R R H H A A L L L L E E

B B E E R R G G W W E E R R K K

de drukte kunnen we toch overal goed bij en klimmen we naar hartenlust op de wanden. Naast de klimhal is er ook nog een grote boulderhal waar we terecht kunnen. Hier is het duidelijk minder druk. Boven op de wanden staan op verschillende plekken banken opgesteld waar het goed zitten is. Door de grote verscheidenheid en variatie is het niet moeilijk om hier een dag door te brengen en zo komt het dat de tijd voorbij vliegt en we aan het eind van de middag alweer aan de terugreis moeten beginnen. Thuis gekomen kunnen we terugkijken op een mooie en geslaagde dag en kunnen we weer een hal afstrepen van ons lijstje. De volgende keer naar Duisburg om buiten te klimmen in een voormalige hoogoven? Dirk Roskam. (ADVERTENTIE)

15

Nr. 2, maart 2016


Twentsche Alpinisten Vereniging

V V O O O O R R

U U

G G E E L L E E Z Z E E N N

Omgekomen bergbeklimmers zaten aan elkaar vast

Twee bergbeklimmers zijn bij de plaats Glencoe in de Schotse Hooglanden om het leven gekomen. Zaterdagmiddag werd alarm geslagen en startte de politie een zoektocht naar de twee. Zondag werden hun lichamen gevonden. Dat meldt de krant The Guardian. http://www.theguardian.com/world/2016/jan/17/climbers-die-in-scotlands-glen-coe

'De klimmers waren aan elkaar vastgebonden en zijn waarschijnlijk gevallen. Ze waren op slag dood', aldus het hoofd van het reddingsteam tegen BBC Schotland. 'Ze hadden alle relevante klimspullen bij zich en niets duidt erop dat ze onervaren waren.' Verdere details over de oorzaak van het ongeluk zijn nog niet bekend. Drie jaar geleden was er in hetzelfde gebied ook een ongeval met bergbeklimmers. Toen kwamen vier mensen door een lawine om het leven. Bron: FF/AD.NL 18-01-2016

16

Nr. 2, maart 2016


Twentsche Alpinisten Vereniging

T A V - A D R E S S E N Voorzitter,

Websitecoördinator

Dirk Roskam

voorzitter@tav.nu website@tav.nu

Secretaris

&

Penningmeester,

Materiaalbeheerder

Hans Janssen

penningmeester@tav.nu

Bestuurslid,

secretaris@tav.nu

145

Is het mededelingenblad van de: Twentsche Alpinisten Vereniging Oplage: 50 stuks Verschijnt 4x per jaar: in januari, met de algemene ledenvergadering, in juni en oktober. 30e jaargang nr. 2, maart 2016 Foto omslag: Evelien Roskam

Algemeen

Gerard de Ruiter

C O L O F O N

Fred Franke

Tekst omslag: Nico Boere

info@tav.nu

Vormgeving en digitale tekst- en beeldverwerking: Nico Boere Druk: Kopieer-service Hengelo bv

Bestuurslid,

Bestuurslid,

Klimcoördinator

Wandelcoördinator

Irene Wunnink

Thea Bos

klimcoordinator@tav.nu

info@tav.nu

Medewerkers in deze uitgave: Dirk Roskam, Ruurd Franke, Thea Bos, Fred Franke en Gerard de Ruiter Vaste medewerkers: Hans Janssen en Betsy Boere Medewerker digitale versie: Dirk Roskam

Bestuurslid,

Osnabrückerwand/klimmen

Robert Leloux info@tav.nu

Internet Http://www.tav.nu info@tav.nu (bestuur) Geocaching

Http:(under construction) twentscheav@gmail.com

Facebook

https://nl-nl.facebook.com/twentsche.alpinisten.vereniging

17

Redactie adres: Nico Boere J. Catsstraat 31 7576 BS Oldenzaal E-mail: redactie@tav.nu bnnboere@hetnet.nl Ibannummer: NL12 INGB 0000 2777 09 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie.

Nr. 1, januari 2016


TAV, van alle markten thuis

Redactie adres: Nico Boere J. Catsstraat 31 7576 BS OLDENZAAL


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.