ICT OOK IN ONDERWIJS STEEDS MEER ‘GEBLEND’ MET ANDERE DISCIPLINES

Pauline Schepers is docent bij Fontys Hogeschool aan het instituut Fontys Economie en Communicatie. Ze heeft ook haar eigen minorprogramma ‘Smart Cities’ opgezet, een programma van een half jaar voor alle HBO studenten in Nederland. Voor deze minor werkt ze regelmatig samen met BTG. In een nieuw rapport brengt Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) de belangrijkste trends in beeld voor de sector ICT en creatieve industrie (ICTCI). Ook brengt SBB in beeld wat deze ontwikkelingen van beginnend beroepsbeoefenaars binnen de ICT vraagt. Wat ziet Pauline als de belangrijkste bevindingen in het trendrapport? En welke ontwikkelingen zijn wat dat betreft de komende jaren belangrijk in het onderwijs?

Het trendrapport ICT en Creatieve Industrie is specifiek geschreven voor het MBO. Zelf werk je in het HBO. Is dit trendrapport ook herkenbaar voor het HBO?

“Ik herken heel veel van het trendrapport en zie verschillende dingen terug die ook in het HBO spelen. Er wordt bijvoorbeeld geschreven over marktontschotting. Hiermee wordt bedoeld dat ICT binnen diverse sectoren een rol speelt en geen functie op zichzelf meer is, maar geblend is met andere disciplines. Ook binnen het HBO zijn we erg bezig met het opleiden van studenten die juist multidisciplinair kunnen samenwerken.”

Klinkt interessant. Hoe geven jullie dit precies vorm?

“Studenten krijgen tijdens hun opleiding binnen Fontys kansen om in authentieke leeromge- vingen plaats te nemen, waarbij samenwerking met andere disciplines een must is. Een minorprogramma is hier ook ideaal voor, omdat er dan een gemixte groep studenten ontstaat vanuit allerlei verschillende opleidingen: van civiele techniek tot communicatie. Daarnaast is samenwerking met het werkveld belangrijk. We werken als onderwijspartij graag met het bedrijfsleven samen, omdat we op die manier ook op de hoogte zijn van de actuele trends van het moment.”

In hoeverre sluit het onderwijs aan bij de praktijk en waar is verbetering mogelijk, vanuit onderwijs en vanuit de praktijk?

“Ik denk dat het belangrijk is binnen het onderwijs dat wij ervoor zorgen dat studenten in een authentieke leeromgeving leren. Waarbij

HBO studenten met echte opdrachten vanuit het werkveld aan de slag gaan. En dan het liefst ook nog samen met collega’s uit het werkveld. En dat doen wij gelukkig ook. Tegelijkertijd heeft het werkveld daar ook baat bij, omdat ze een frisse blik van studenten krijgen. Bovendien voeren wij als kennisinstelling onderzoek uit naar actuele en relevante thema’s. De bevindingen daarvan, inclusief de trends, geven wij weer aan het werkveld mee.”

Kun je hier een concreet voorbeeld van noemen? Heb je een voorbeeld waarin leren en praktijk samenkomen?

“Wat ik heel mooi vond, was dat BTG vorig najaar het Nederlands paviljoen tijdens de Smart City Expo in Barcelona organiseerde. Daarbij hebben ze onze studenten echt opgenomen in hun team. Ze speelden een prominente rol op de Nederlandse stand, waarbij ze ook meteen met het werkveld in contact kwamen. Dat vonden sommige studenten heel spannend en tegelijkertijd zag je ze ook echt opbloeien. Ik durf te beweren dat deze paar dagen op de expo voor de meesten het meest leerzame gedeelte van hun hele HBO studie is geweest.”

ICT ontwikkelt zich razendsnel: welke ontwikkelingen zijn de komende jaren belangrijk voor het onderwijs? Welke skills worden van toekomstige arbeidsparticipanten gevraagd?

“Een heel interessante trend van dit moment is de opkomst van verschillende AI tools en de toegankelijkheid daarvan. Denk bijvoorbeeld aan ChatGPT, maar ook aan andere programma’s. Deze hebben natuurlijk veel kansen te bieden. Niet alleen voor de markt, maar ook voor studenten. Tegelijkertijd wordt het voor studenten belangrijker om kritisch na te denken, juist omdat deze systemen minder transparant zijn. Kritisch denken is een belangrijke skill als het gaat om omgaan met deze tools en het stellen van de juiste vragen erover. Multidisciplinair samenwerken is ook een zeer belangrijke skill. Als je kijkt naar een IT’er, zal hij vaak moeten samenwerken met anderen die minder verstand hebben van wat hij of zij doet. Het is echter wel belangrijk dat ze elkaar qua communicatie begrijpen. Zo snapt de IT’er wat aan hem gevraagd wordt en andersom, wat de IT’er voor hem of haar kan betekenen.”

Jouw minor ‘Smart Cities’ sluit hier mooi op aan, zagen we. Kun je hier wat meer over vertellen?

“Het idee achter de minor ‘Smart Cities’ is dat wij studenten met een niet-technische achtergrond, die juist willen leren nadenken over IT, een speciaal programma bieden. Dit zijn dus niet per se experts, maar wel mensen die vanuit hun kant snappen wat IT kan bieden en waar de IT’ers zich mee bezig houden. In de minor wordt samengewerkt aan oplossingen op diverse gebieden, zoals leefbaarheid, duurzaamheid, mobiliteit en veiligheid. Er is sprake van een stevige theoretische basis, waarbij de student volop op het gebied van data wordt bijgespijkerd. We gaan daarbij vooral praktisch aan de slag. In de minor staan real life cases, inspirerende werkvormen, gastcolleges en vooral veel zelf aan de slag gaan centraal. Studenten met diverse achtergronden werken hierbij samen en leren van elkaar. Ze leren samenwerken in multidisciplinaire teams, waarde creëren via data, maken kennis met technologische ontwikkelingen en leren zowel probleemoplossend als creatief te denken. In de minor gaan we vooral in de praktijk aan de slag met concrete vraagstukken vanuit de Brainport regio. Hierbij worden studenten inhoudelijk begeleid door coaches met diverse expertises. Deze coaches helpen studenten verder met onderwerpen die aansluiten op hun interesses en bieden ondersteuning bij hun persoonlijke ontwikkeling. Wij bieden de minor ‘Smart Cities’ twee keer per studiejaar aan. Er kunnen per keer maximaal 35 studenten deelnemen. Alle HBO-bachelorstudenten zijn van harte welkom bij Fontys Hogescholen als ze willen werken aan dé skills die belangrijk zijn voor de toekomst.”

Pieter Jeekel

is voorzitter van de Nederlandse AI Coalitie Gezondheid & Zorg. Pieter heeft een achtergrond bij Philips Medical Systems en als eHealth ondernemer en aanjager van landelijke gezondheid(zorg) innovatie programma’s. De Nederlandse AI Coalitie Gezondheid & Zorg telt bijna 300 deelnemers, waaronder het Ministerie van VWS, alle universiteiten, UMC’s, verschillende ziekenhuizen, GGZ, 1e lijn, gehandicapten zorg, zorgverzekeraars, patiëntenvereniging en 126 bedrijven. Het doel van NLAIC G&Z is om impactvolle AI innovaties sneller en breder te implementeren in Nederland en de benodigde randvoorwaarden daarvoor met elkaar in te vullen.

GAAT AI TE SNEL VOOR DE ZORG?

Er zijn nog veel vragen rond Artificiële Intelligentie (AI) in de zorg. AI is niet een op zichzelf staand doel, het doel is het behouden en verbeteren van toegankelijke zorg tegen dezelfde of lagere kosten, zoals vastgelegd in verschillende zorgakkoorden. AI-innovaties kunnen hieraan bijdragen.

Hoe kunnen we zorginstellingen samen voorbereiden op AI? Door samen te werken kunnen we de zorgsector beter helpen. Vaak hebben zorginstellingen ondersteuning nodig bij strategische overwegingen om AI-innovaties beter te kunnen beoordelen en implementeren. Dit stelt medewerkers in staat om AI op zijn merites te beoordelen. We kunnen gezamenlijk financiële instrumenten organiseren en helpen bij het beschikbaar stellen van data voor AI. Op nationaal niveau kunnen we ethische en maatschappelijke inzichten ontwikkelen om problemen achteraf te voorkomen.

Tijdens het seminar ‘IT & Healthcare’ wat BTG naar aanleiding van het afscheid van haar voorzitter, Eric Reij, heeft georganiseerd, hebben we naar aanleiding van zeven use cases de volgende vragen besproken:

• Zorginstellingen worden nu al geconfronteerd met een zeer snel groeiend aantal innovaties op basis van grote taalmodellen zoals Chat GPT. Ja, er zijn nog “hallucinaties”, fouten worden gemaakt en transparantie en privacy zijn nog ver te zoeken. Maar hoelang nog?

• Wij behoren tot de pioniers op het gebied van AI-beeldherkenning. AI kan soms al vier jaar eerder kanker detecteren dan een arts. Wat betekent dit voor radiologen en willen patiënten dit wel weten?

• De zorg wordt overspoeld met aanbiedingen voor beslissingsondersteuning en voorspellingen. Hoe kunnen we het kaf van het koren scheiden?

• Waarom kan een AI-innovatie die goed werkt in één ziekenhuis niet snel worden opgeschaald naar heel Nederland? En wat is de rol van databeschikbaarheid hierin?

• Als AI zo slim is, kan het dan ook administratieve taken overnemen?

• Kan AI je coach worden in de eerstelijnszorg? En willen we dat eigenlijk wel?

• Zal AI autonome beslissingen nemen of is hybride intelligentie ons doel?

Tijdens het event hebben we aan de hand van deze vragen besproken hoe we zorginstellingen kunnen voorbereiden op AI om de doelen van de zorgakkoorden beter te bereiken met een moderne strategie. Eric Reij was aanwezig, de vertrekkende voorzitter van BTG, die in het Erasmus MC in Rotterdam de weg heeft geplaveid voor AI-innovaties.