ขอให้มีสุขภาพดีจากภูมิคุ้มกันที่สมดุล .............................................................................. ด้วยความปรารถนาดียิ่ง ..................................................................
ภูมิสมดุล เพื่อสุขภาพ
BALANCED IMMUNITY for HEALTH
ศาสตราจารย์ ดร. พิเชษฐ์ วิริยะจิตรา : ผู้เล่าเรื่อง นิรันดร์ พวงสุข : เรียบเรียง
ภูมิสมดุลเพื่อสุขภาพ ผู้เล่าเรื่อง บรรณาธิการบริหาร บรรณาธิการเล่ม ศิลปกรรม พิมพ์ที่ พิมพ์ครั้งที่ 1
ศาสตราจารย์ ดร.พิเชษฐ์ วิริยะจิตรา ดนัย จันทร์เจ้าฉาย นิรันดร์ พวงสุข นันท์พสิษฐ์ โชติน้อย, สุรศักดิ์ ละสามา บริษัท พริ้นท์ซิตี้ จ�ำกัด มิถุนายน 2559
ข้อมูลทางบรรณานุกรมของส�ำนักหอสมุดแห่งชาติ ศาสตราจารย์ ดร.พิเชษฐ์ วิริยะจิตรา. ภูมิสมดุลเพื่อสุขภาพ.-- กรุงเทพฯ : ดีเอ็มจี, 2559. 144 หน้า. 1. สุขภาพ. I. ชื่อเรื่อง. 613 ISBN 978-616-376-032-6
จัดพิมพ์โดยส�ำนักพิมพ์ดีเอ็มจี 496-502 อาคารอัมรินทร์พลาซ่า ชั้น 22 ถนนเพลินจิต แขวงลุมพินี เขตปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330 (สถานีรถไฟฟ้าบีทีเอสชิดลม) โทรศัพท์ 0 2685 2254-5 โทรสาร 0 2685 2298-9 Website: www.dmgbooks.com จัดจ�ำหน่ายโดย บริษัท อมรินทร์บุ๊คเซ็นเตอร์ จ�ำกัด โทรศัพท์ 0 2423 9999 โทรสาร 0 2449 9561-3
ราคา 149 บาท ในกรณีทที่ า่ นต้องการซือ้ หนังสือเป็นจ�ำนวนมากเพือ่ ใช้ในการสอน การศึกษา หรือเป็นของขวัญพิเศษ กรุณาสอบถามรายละเอียดและราคาพิเศษเพิ่มเติมได้ที่โทรศัพท์ 0 2685 2254
ค�ำน�ำส�ำนักพิมพ์ ภูมิคุ้มกันที่ดี ไม่ใช่ ภูมิคุ้มกันที่มาก แต่หมายถึง ภูมิคุ้มกันที่สมดุล ปัจจุบัน ผู้คนเริ่มหันมาสนใจในเรื่องการดูแลตนเองกัน มากขึน้ ทัง้ การออกก�ำลังกาย การดูแลเรือ่ งโภชนาการอาหารท�ำให้ เกิด “ผลิตภัณฑ์ดูแลสุขภาพ” ขึ้นมาในตลาด และ “ภูมิคุ้มกัน” ก็เป็นสิ่งต้นๆ ที่คนมักนึกถึง ภู มิ คุ ้ ม กั น กั บ มนุ ษ ย์ นั้ น เป็ น ของคู ่ กั น มาตั้ ง แต่ ก�ำ เนิ ด ทว่า มีน้อยคนเหลือเกินที่จะเข้าใจศึกษา วิจัย เรื่องภูมิคุ้มกัน ได้อย่างลึกซึ้งและจริงจัง ว่ามีการท�ำงานอย่างไร อะไรท�ำให้ เกิดโรค และจะต้องท�ำอย่างไร จึงจะท�ำให้ภมู คิ มุ้ กันท�ำงานได้อย่าง มีประสิทธิภาพดีที่สุด ไม่เกิดผลแทรกซ้อนจากความไม่พอดี ของภูมิคุ้มกัน
น่ า ยิ น ดี ที่ มี นั ก วิ จั ย ไทยผู ้ มี วิ สั ย ทั ศ น์ และมองเห็ น ความเป็นไปได้ในผลไม้ไทยอย่างมังคุด เมื่อ ศ.ดร.พิเชษฐ์ วิรยิ ะจิตรา ได้รบั แรงบันดาลใจจากภูมปิ ญ ั ญาไทย จึงตัง้ สมมติฐาน ศึกษา วิจัย และต่อยอดผลงานอย่างต่อเนื่อง จากเพียงงานวิจัย เล็กๆ ในจุดเริ่มต้น จนกลายเป็นผลิตภัณฑ์ดูแลสุขภาพที่มี ประสิทธิภาพสูงสุด การวิจัยของ ศ.ดร.พิเชษฐ์ วิริยะจิตรา นี้ เป็น นวัตกรรม ใหม่ของโลก ในการดูแลสุขภาพ ที่ฉีกกฏและกรอบการวิจัยอื่นๆ อย่างน่าทึง่ ซึง่ สิง่ ทีค่ น้ พบนี้ จะช่วยท�ำให้คนไทยและมวลมนุษยชาติ ได้ มี สุ ข ภาพที่ ดี อ ย่ า งยั่ ง ยื น อั น เนื่ อ งมาจากการดู แ ลตนเอง ตามปณิธานของ ศ.ดร.พิเชษฐ์ วิรยิ ะจิตรา ทีย่ ำ�้ อยูเ่ สมอว่า “เมือ่ ทุกคนสุขภาพดี ก็จะสามารถสร้างสรรค์และพัฒนา ประเทศของเราให้ดีขึ้นตามไปด้วย” น้อมคารวะทุกดวงจิตที่ดีงาม ส�ำนักพิมพ์ ดีเอ็มจี
ค�ำน�ำผู้เล่าเรื่อง คณะนักวิจัย APCO มีประสบการณ์เรื่องการวิจัยรวม หลายทศวรรษ และมีความเข้าใจว่า สารทีอ่ ยูใ่ นพืชอาหารทีม่ นุษย์ บริโภคมาหลายชั่วอายุคนมีผลต่อการท�ำงานของเม็ดเลือดขาว ที่ควบคุมระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย หากสามารถพิสูจน์ว่าสาร ใดในพืชใดมีผลต่อการท�ำงานของเม็ดเลือดขาวอย่างไร จะท�ำให้ มีความสามารถในการผสมสารเหล่านีไ้ ด้หลายสูตรและใช้ ปรับภูมิ (คุ้มกัน) ที่ไม่สมดุล ของร่างกายที่มีอาการผิดปกติหลายอาการ ให้กลับสู่ สภาพภูมิ (คุ้มกัน) สมดุล ที่ท�ำให้ร่างกายมีสภาพปกติ ได้ ตั้งแต่อาการเล็กน้อย เช่น ภูมิแพ้อากาศ จนถึงอาการหนัก เช่น มะเร็ง หรือเอดส์ได้ จึงได้เริ่มด�ำเนินการวิจัยและพัฒนา ผลิตภัณฑ์ Operation BIM ตั้งแต่ปี 2007 ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ชุ ด BIM เริ่ ม เผยแพร่ ใ ห้ กั บ ผู ้ บ ริ โ ภค เมือ่ 9 ปีทแ่ี ล้ว ความนิยมของผลิตภัณฑ์ฯ ได้เกิดขึน้ อย่างรวดเร็ว จากการที่ผู้บริโภคที่ใช้ผลิตภัณฑ์นี้ แล้วบอกเล่าต่อๆ กันไป นอกจากผลิตภัณฑ์ชุด BIM แพร่ขยายในประเทศไทยแล้ว ยังเป็นทีส่ นใจของผูบ้ ริโภคในต่างประเทศ จนกลายเป็นผลิตภัณฑ์ เสริมอาหารทีส่ ง่ ออกไปสูต่ ลาดโลก สร้างสุขภาพดีให้กบั มนุษยชาติ แล้ ว ยัง น�ำรายได้ เ ข้ า สู ่ ป ระเทศไทยด้ ว ย ในอนาคตอัน ใกล้
“ภูมิสมดุล เพื่อสุขภาพ”- BIM (Balanced Immunity) for Health จะเป็นแนวทางทีย่ ดึ ปฏิบตั กิ นั ไม่เพียงแต่ในประเทศไทย ทว่าจะรวมถึงอาเซียนและทั่วโลกด้วย อย่ า งไรก็ ต าม หลั ก ของ “ภู มิ ส มดุ ล เพื่ อ สุ ข ภาพ” เป็นหลักการที่คณะนักวิจัย Operation BIM สถาปนาขึ้นใน ระยะเวลาไม่ถึง 10 ปี จึงยังคงมีหน้าที่ต้องอธิบายให้ผู้บริโภค เข้าใจเพื่อให้เกิดความเชื่อมั่นในการน� ำไปใช้กับตนเองต่อไป หนังสือ “ภูมิสมดุล เพื่อสุขภาพ” ที่ท่านถืออยู่นี้ เป็นอีกมาตรการ หนึ่งที่จะช่วยให้บรรลุถึงวัตถุประสงค์ดังกล่าว สุดท้ายนี้ ในนามของคณะนักวิจยั “ภูมสิ มดุล เพือ่ สุขภาพ” ผมขอให้ ทุ ก ท่ า นประสบความส� ำ เร็ จ ในการสร้ า งภู มิ ส มดุ ล มีสุขภาพแข็งแรงและเป็นก�ำลังส�ำคัญของสังคมต่อไป พิเชษฐ์ วิริยะจิตรา (ศ.ดร.พิเชษฐ์ วิริยะจิตรา) หัวหน้าคณะนักวิจัย ภูมิสมดุล เพื่อสุขภาพ
สารบัญ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่
1 นักวิจัยผู ้คิดนอกกรอบเพื่อดูแลสุขภาพ 10 2 พลิกวิธีการวิจัย 24 3 ก้าวแรกของธุรกิจ 32 4 ครัง้ แรกของผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร 52 5 ศาสตร์ของการเสริมฤทธิ์ 62 6 หยุ ดโรคร้ายด้วยภูมิสมดุล 72 7 เม็ดเลือดขาวเพชฌฆาต! 86 8 สู้กับ HIV ได้หรือไม่? 92 9 สยบมะเร็งร้าย 100 10 เมินซะเถอะโรคแพ้ภูมิตัวเอง 112 11 สุขภาพตาถนอมกันได้ง่ายๆ 128 12 การค้นพบใหม่ท่ีจะมาแทนวัคซี น 134
บทที่ 1
นักวิจัยผู ้คิดนอกกรอบ
เพือ่ ดูแลสุขภาพ
14
Balanced Immunity For Health
ภูมิสมดุลเพื่อสุขภาพ
ปัจจุบันผู้คนหันมาสนใจการดูแลสุขภาพกันมากขึ้น ผู้ผลิตรายต่างๆ ทั่วโลกก็คิดค้น ผลิตภัณฑ์ดูแลสุขภาพออกมามากมาย หลายปีที่ผ่านมา ผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติ ดูจะเป็นทางเลือกใหม่ ที่ได้รับความนิยมจากผู้บริโภคอย่างแพร่หลาย แม้แต่ในประเทศไทย ก็นับได้ว่าเป็นตลาดใหญ่
ที่มีผลิตภัณฑ์ดูแลสุขภาพ มากที่สุดแห่งหนึ่งของโลก ! ปี 1978 ณ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ผมเริ่มน�ำ มังคุด ผลไม้ไทยๆ ที่ทุกคนรู้จักกันดี มาท�ำการ ศึกษาและวิจัย อย่างจริงจัง
15
นักวิจัยผู ้คิดนอกกรอบ
เพื่อดูแลสุขภาพ
16
Balanced Immunity For Health
ภูมิสมดุลเพื่อสุขภาพ
าศาสตร์ว่า ย ท ิ ว ง า ท อ ่ ื ช ี ม มังคุด gostana L. Garcinia man Guttiferae : ์ ศ ง ว n e e t s ango ชื่อสามัญคือ M ดิ หนึ่งของไทย น ช จ ิ ก ฐ ษ ร เศ ช ื ในตลาด ย ถือเป็นพ า ข า ม ก อ อ ต ิ ล ูที่มีผลผ ทว่า...เมื่อถึงฤด ุดจ�ำนวนมาก ค ง ั ม ก อ ื ล ป เ ี ะโยชน์ ม ร ะ ป ้ จ ช ใ ้ ด ไ ่ ม ไ ย ด โ ้ ี่ถูกทิ้งไว เป็นสิ่งเหลือใช้ท
่ ไี ร้ค่า ท ะ ย ข น ็ เป
17
นักวิจัยผู ้คิดนอกกรอบ
เพื่อดูแลสุขภาพ
งว่า
แต่...ผมกลับมอ
่ ีแหละ น ะ ย ข ง อ “ก ล” า ศ า ห ม ่ า ่ ค ี ม ี คือขุมทรัพย์ท
18
Balanced Immunity For Health
ภูมิสมดุลเพื่อสุขภาพ
หากสิ่งที่ผมคิดนั้นถูกต้อง นอกจากจะก�ำจัดมลพิษที่จะท�ำลายสิ่งแวดล้อมแล้ว ยังมีโอกาส สร้างเศรษฐกิจ ให้กบั ประเทศอย่าง มหาศาล นี่มิใช่หรือคือสิ่งที่นักวิทยาศาสตร์และนักวิจัยทุกคน
มองหาอยู ่ ?
เหตุใดจึงสนใจมังคุดเป็นพิเศษ ? เหตุผลส่วนหนึ่งเพราะ ขณะที่ผมศึกษาอยู่ในมหาวิทยาลัยต่างประเทศนั้น
ได้พบว่า สารเคมีหลายอย่าง ในมังคุดมีฤทธิ์ท่ีน่าสนใจ อีกทั้งเมื่อเริ่มงานวิจัยที่ประเทศไทย ผมยังได้รับแรงบันดาลใจจาก “ลุงเขียว พัฒนจรินทร์” คนท�ำความสะอาดห้องแล็บทีค่ อยมาช่วยงานผมอยูเ่ สมอ
19
นักวิจัยผู ้คิดนอกกรอบ
เพื่อดูแลสุขภาพ
ลุงเขียวเล่าว่า หากเป็นแผล เราสามารถใช้เปลือกมังคุดฝนกับน�ำ้ ปูนใส
ทาที่แผล...แผลจะหายเร็ว
อีกทั้งยังสามารถน�ำมาต้มกับน�้ำเอาไว้ดื่ม แก้ท้องร่วง ได้
“มังคุดใช้เป็ นยาได้”
ชาวบ้านนั้นใช้มังคุดรักษาแผล และโรคหลายอย่างกันมาแต่โบราณ แม้แต่ในต�ำราแพทย์แผนโบราณก็มีบันทึกไว้ สิ่งนี้ท�ำให้ผม ตื่นเต้น มาก เนื่องจากสงสัยว่า ฤทธิ์ของสารเคมีในมังคุด น่าจะสามารถ ฆ่าเชื้อแบคทีเรียและต้านการอักเสบไปพร้อมกัน
20
Balanced Immunity For Health
ภูมิสมดุลเพื่อสุขภาพ
เมื่อเกิดความสงสัย จึงต้องเกิดการทดสอบให้รู้ผล โครงงานวิจัยจึงเกิดขึ้น นับว่าเป็นครั้งแรกในประเทศ ที่มีการทดสอบแบบจริงจัง เรื่องสารออกฤทธิ์ในมังคุด โดยมีทั้งผม นักวิจัยท่านอื่นๆ นักศึกษาปริญญาตรี และนักศึกษาปริญญาโท รวมกันเป็นทีมมาช่วยกันศึกษาว่า
เปลือกมังคุดมีสารอะไร ที่ท�ำให้มีฤทธิ์เป็ นยา? ดังในต�ำราแพทย์แผนโบราณบอกไว้
21
นักวิจัยผู ้คิดนอกกรอบ
เพื่อดูแลสุขภาพ
ด้วยความพยายาม ท�ำให้สกัดได้สารออกมาจากเปลือกมังคุด แล้วน�ำมาทดสอบให้ได้รู้ถึงการท�ำงานว่า
สารนัน้ มีฤทธิ์อย่างไร เพราะในใจเราหวังว่า
เราจะได้ ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา เพื่อน�ำไปผลิตเป็นผลิตภัณฑ์
งานเหล่านี้เป็นงานศึกษาของ นักศึกษาปริญญาตรี อยู่พักหนึ่ง จนมาถึงจุดที่มองเห็นว่า
มีโอกาสพัฒนา เพราะเป็ นสิ่งที่มีประโยชน์มาก จึงกลายเป็นโครงการวิทยานิพนธ์ของ นักศึกษาปริญญาโท เป็นการศึกษาวิจัยอย่างต่อเนื่องของ
นางสาววิลาวัลย์ มหาบุ ษราคัม
จากโครงงานวิจยั เล็กๆ ของนักศึกษาทีท่ ำ� อย่างสนุกสนาน จนสามารถสกัดสาร ทีเ่ รียกว่า GM-1 ออกมาทดสอบ
22
Balanced Immunity For Health
ภูมิสมดุลเพื่อสุขภาพ
GM-1 เป็นชื่อที่เราตั้งขึ้นมาเพื่อใช้เรียก แซนโทนส์ Xanthones
ชนิดที่ดีที่สุด ซึ่งเป็นสารประกอบอยู่ในมังคุด นักวิทยาศาสตร์พบแซนโทนส์ในธรรมชาติกว่า 200 ชนิด แต่มีแซนโทนส์กว่า 40 ชนิด ที่อยู่ในมังคุด เราได้พบค�ำตอบแรกว่า ท�ำไมทาน�้ำจากมังคุดแล้วแผลหาย จากตรงนี้เอง เนื่องเพราะคุณสมบัติของสาร GM-1 ในมังคุด
สามารถฆ่าเชื้ อแบคทีเรียได้
มีประสิทธิภาพเทียบเท่ากับยาปฏิชีวนะราคาแพงอย่าง เพนิซิลลีน เท่านั้นยังไม่พอ... เราพบว่า แบคทีเรียบางตัวที่ดื้อต่อเพนิซิลลีน GM-1 ก็จัดการได้
รีย เ ี ท ค บ แ อ ้ ื ช เ ่ า เร็ว ย การฆ า ห ล ผ แ า ษ ห้รัก ใ ย ว ่ ช ร า ก น ็ เป
23
นักวิจัยผู ้คิดนอกกรอบ
เพื่อดูแลสุขภาพ
งานส่วนนี้ได้รับความร่วมมือจาก
ดร.เสาวลักษณ์ พงษ์ไพจิตร จากภาควิชาจุลชีววิทยา เข้ามาร่วมด้วย
เมื่อแรกเริ่มที่ได้สกัดสาร GM-1 ออกมานั้น เราได้ทดลองท�ำครีมทาแผลแบบง่ายๆ ออกมา ก็พบว่า เมื่อใช้ทา แผลหายเร็วมาก จึงเกิดเอะใจว่า
24
Balanced Immunity For Health
ภูมิสมดุลเพื่อสุขภาพ
GM-1 ไม่เพียงแค่ฆ่าเชื้อแบคทีเรียได้ หรือจะยังมีฤทธิ์เดชอย่างอื่นแฝงอยู่? ความสงสัยเบื้องต้นนั้นถูกต้องแล้วครับ เมื่อเราได้ท�ำการทดลองก็พบว่า แท้ที่จริงแล้ว
GM-1 ไม่เพียงฆ่าเชื้ อแบคทีเรีย
แต่ยังสามารถลดการอักเสบได้อีกด้วย จนเกิดการท�ำงานร่วมกันกับ ดร.อ�ำไพ ซึ่งอยู่ที่มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เพื่อยืนยันงานวิจัยของเราจนพบว่า
ปั้ นทอง
GM-1 มีฤทธิ์ในการ ต้านการอักเสบ ได้ดเี ป็น 3 เท่า ของ แอสไพริน ซึ่งเป็นยามาตรฐานที่ใช้วัดการต้านการอักเสบในขณะนั้น
25
นักวิจัยผู ้คิดนอกกรอบ
เพื่อดูแลสุขภาพ
เท่านั้นยังไม่พอ เรายังพบว่า GM-1 เป็นสาร Antioxidant หรือ ต้านอนุมูลอิสระ ได้ดีกว่า Vitamin E ขณะนั้น ทีมงานเราตื่นเต้นมาก เพราะนั่นหมายถึง
ลดการเหี่ยวย่น ช่ วยชะลอวัยได้ ถือเป็นเรื่องใหม่ในสมัยนั้น
แม้จะทยอยพบว่า GM-1 จากมังคุด ออกฤทธิ์ได้หลายอย่าง อย่างไรก็ดีการวิจัยของเรายังคงไม่หยุดยั้งเพียงเท่านี้ มันยังต้องมีอะไรทีน่ า่ ตืน่ เต้นกว่านีร้ อเราอยูอ่ ย่างแน่นอน