ขอให้พบความ “มหัศจรรย์” จากการ “วิ่ง” ..............................................................
ด้วยความปรารถนาดียิ่ง ..............................................................
่วิง เปลี่ยนชี วิต
มหัศจรรย์
นพ.วิโรจน์ ตระการวิจิตร
Health
Spirit
Life Work
มหัศจรรย์
วิ่งเปลี่ยนชี วิต
ผู้เขียน บรรณาธิการบริหาร บรรณาธิการเล่ม ศิลปกรรม พิมพ์ท ี่ พิมพ์ครั้งที่ 1
นพ.วิโรจน์ ตระการวิจิตร ดนัย จันทร์เจ้าฉาย นิรันดร์ พวงสุข นันท์พสิษฐ์ โชติน้อย, สุรศักดิ์ ละสามา บริษัท พริ้นท์ ซิตี้ จ�ำกัด ตุลาคม 2559
ข้อมูลทางบรรณานุกรมของส�ำนักหอสมุดแห่งชาติ วิโรจน์ ตระการวิจิตร. มหัศจรรย์วิ่งเปลี่ยนชีวิต.-- กรุงเทพฯ : ดีเอ็มจี, 2559. 224 หน้า. 1. การวิ่ง. 2. การออกก�ำลังกาย. 3. สุขภาพ. I. ชื่อเรื่อง. 613.7172 ISBN 978-616-376-043-2
จัดพิมพ์โดยส�ำนักพิมพ์ดีเอ็มจี 496-502 อาคารอัมรินทร์พลาซ่า ชั้น 22 ถนนเพลินจิต แขวงลุมพินี เขตปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330 (สถานีรถไฟฟ้าบีทีเอสชิดลม) โทรศัพท์ 0 2685 2254-5 โทรสาร 0 2685 2298-9 Website: www.dmgbooks.com จัดจ�ำหน่ายโดย บริษัท อมรินทร์บุ๊คเซ็นเตอร์ จ�ำกัด โทรศัพท์ 0 2423 9999 โทรสาร 0 2449 9561-3
ราคา 190 บาท ในกรณีทที่ า่ นต้องการซือ้ หนังสือเป็นจ�ำนวนมากเพือ่ ใช้ในการสอน การศึกษา หรือเป็นของขวัญพิเศษ กรุณาสอบถามรายละเอียดและราคาพิเศษเพิ่มเติมได้ที่โทรศัพท์ 0 2685 2254
ค�ำน�ำส�ำนักพิมพ์ ในยุคปัจจุบัน ผู้คนเริ่มหันมาดูแลตัวเองด้วยการออก ก�ำลังกายมากขึ้น ซึ่งการออกก�ำลังกายนั้นมีด้วยกันหลายวิธี แต่ ที่ได้ผลดี ง่าย สะดวก ประหยัด และคุ้มค่ามากที่สุดเห็นจะเป็น “การวิง่ ” เพราะการเริม่ ต้นวิง่ นัน้ เราแทบจะไม่ตอ้ ง เตรียมข้าวของ เครื่องใช้อะไรเป็นพิเศษเลย ด้วยความง่ายนี้เอง ท�ำให้การวิ่งเป็นการออกก�ำลังกายที่ มีผู้นิยมมากที่สุดในโลก! การวิ่ ง นั้ น ส่ ง ผลดี กั บ ร่ า งกายโดยตรง หากเราวิ่ ง อย่างสม�่ำเสมอและถูกวิธี จะช่วยท�ำให้สุขภาพกาย สุขภาพสมอง สุขภาพจิตของเราดีขึ้น แน่นอนว่า เมื่อสุขภาพทั้ง 3 ประการดี จะส่งผลไปยังการท�ำงานและการด�ำเนินชีวิตของเราด้วย
หนังสือ “มหัศจรรย์วิ่งเปลี่ยนชีวิต” เล่มนี้ ผู้เขียน นพ.วิโรจน์ ตระการวิจิตร ได้รวบรวมเรื่องราว เริ่มจาก ท�ำไม จึงต้องวิ่ง วิ่งไปแล้วได้อะไร การวิ่งที่ถูกวิธีท�ำอย่างไร เทคนิค การวิ่งแบบต่างๆ การเตรียมพร้อมเพื่อการลงแข่ง ทั้งความรู้ ในด้านการแพทย์ ที่ผู้เขียนประสบด้วยตนเอง อีกทั้งยังมีเรื่อง ราวจากผู้คนรอบตัว ซึ่งล้วนพบเจอกับความสุข ความมหัศจรรย์ จากการวิ่งมาแล้วทั้งสิ้น หากอยากทราบว่า การวิ่งจะส่งผลมหัศจรรย์กับชีวิต ได้จริงหรือ? เมื่ อ อ่ า นหนั ง สื อ เล่ ม นี้ จ บลง ลองหาเวลาออกไปวิ่ ง ดูสกั ครัง้ แล้วจะพบค�ำตอบด้วยตนเองอย่างแน่นอนว่า การวิง่ นัน้ มีความมหัศจรรย์จริงๆ ด้วยจิตคารวะ ส�ำนักพิมพ์ DMG
ค�ำนิยม ความรู ้ ที่ ถ ่ อ งแท้ คู ่ ป ระสบการณ์ จ ริ ง เป็ น พื้ น ฐานใน การน�ำไปสู่ผลส�ำเร็จ การบูรณาการศาสตร์ต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับ การพัฒนาสมรรถภาพทางร่างกายและเพิ่มพูนความสมบูรณ์ของ สภาวะจิตทีผ่ า่ นการเรียนรู้ พิสจู น์ดว้ ยการปฏิบตั จิ ริงของ คุณหมอ นักวิ่งวิโรจน์ ตระการวิจิตร ที่ให้ความส�ำคัญในการป้องกัน มากกว่าการรักษา บริหารร่างกายให้ดมี ปี ระสิทธิภาพ จะส่งผลให้ ร่างกายมีความสามารถในการท�ำงานได้นานและคุม้ ค่า ดังนัน้ หัวใจ ส�ำคัญคือ การป้องกัน จึงเป็นมูลเหตุให้คุณหมอวิโรจน์แสวงหา ความรู้ที่ ไม่ใช่แค่การอ่าน แต่นำ� ตัวเองไปทดลอง เรียนรู้ และ ค้นคว้าหาข้อมูล รวมถึงบทสรุป ไม่ว่าจะเป็นศิลปะบ�ำบัด ชี่กง โยคะ ปฏิบัติธรรม ฝึกสมาธิ สะกดจิต แม้กระทั่งการอดอาหาร ล้างพิษ เพือ่ น�ำมาพัฒนาชีวติ และพยายามแนะน�ำคนอืน่ ๆ ทีอ่ ยากมี ทางเลือกในการเป็นหมอให้กับตัวเอง ด้วยความเชื่อที่ว่า สุขภาพ ดีสร้างได้ ไม่ต้องพึ่งพาคนอื่น การวิ่งเป็นกิจกรรมทางกายอย่างหนึ่งที่คุณหมอวิโรจน์ เลือกศึกษาและลงมือปฏิบัติอย่างจริงจัง ซึ่งปัจจุบันการวิ่งได้รับ ความสนใจอย่างล้นหลาม มีผคู้ นทุกเพศ ทุกวัย ออกมาวิง่ กันอย่าง จริงจัง แต่สงิ่ ทีน่ า่ เป็นห่วงก็คอื การขาดความรู้ ไม่เข้าใจในขัน้ ตอน การปฏิบตั แิ ละไม่ได้รบั การแนะน�ำในปัจจัยทีเ่ กีย่ วข้องกับการวิง่ ที่
ถูกต้อง ซึ่งส่งผลในด้านลบให้กับผู้ที่ออกมาวิ่ง ไม่ว่าจะเป็นการ บาดเจ็บ ความท้อแท้ การวิ่งที่ไม่พัฒนาในทางที่ดีขึ้น คุณหมอวิโรจน์ลงฝึกไตรกีฬามาตั้งแต่อายุ 35 ปี ผ่าน การวิง่ ระดับมาราธอนมาแล้วหลายครัง้ ไม่นบั การวิง่ ในระยะทีส่ นั้ ลงมาอีกมากมาย ด้วยความรูพ้ นื้ ฐานทางการแพทย์เป็นทุนเดิม มี การน�ำศาสตร์ตา่ งๆ ทีเ่ กีย่ วข้องและศึกษา พิสจู น์ผลมาด้วยตนเอง น�ำมาบูรณาการในการฝึกซ้อมอย่างมุง่ มัน่ มีวนิ ยั จึงท�ำให้คณ ุ หมอ มีความรอบรู้ เข้าใจในกระบวนการและขัน้ ตอนของการเป็นนักวิง่ ที่ดีได้อย่างยอดเยี่ยม “มหัศจรรย์วิ่งเปลีย่ นชีวิต” เป็นหนังสือที่มากด้วยคุณค่า และจะเป็นเข็มทิศให้กบั ผูท้ สี่ นใจในศาสตร์การวิง่ ทีไ่ ม่ใช่แค่เพียง การวิ่งเพื่อสุขภาพเท่านั้น แต่จะเป็นแนวทางที่ได้รับการคัดสรร หลอมรวมความรู้ด้านต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง พิสูจน์มาอย่างดีแล้วว่า ถ้าท�ำได้ถูกต้อง การวิ่งจะเป็นสิ่งมหัศจรรย์อย่างหนึ่ง ที่สามารถ เปลี่ยนแปลงชีวิตเราให้ดขี ึ้นได้อย่างแท้จริง ครูดิน สถาวร จันทร์ผ่องศรี
ค�ำนิยม ในช่ ว ง 3-4 ปี มานี้ กระแสการวิ่ ง เพื่ อ สุ ข ภาพใน ประเทศไทย เติบโตขึ้นอย่างมาก โดยเฉพาะในกลุ่มคนหนุ่มสาว วัยท�ำงาน ช่วงอายุ 25-35 ปี เป็นการเติบโตอย่างรวดเร็ว โดยมี สื่อออนไลน์อย่าง facebook เข้ามามีบทบาทสร้างสังคมนักวิ่งยุค ใหม่ ให้มีการติดต่อสื่อสาร การแลกเปลี่ยนข้อมูล ข่าวสาร ความ รู้ และประสบการณ์ การวิ่งอย่างกว้างขวาง กระแสการวิ่งที่เกิดขึ้น แม้เป็นเรื่องที่ดี แต่ก็มีข้อควร ห่วงใยในด้านความพอเหมาะพอดี ดังพระราชด�ำรัสของพระบาท สมเด็จพระเจ้าอยู่หวั ความตอนหนึง่ ว่า “...การออกก�ำลังกายนัน้ ถ้าน้อยเกินไปก็จะเฉา ถ้าหนักเกินไปก็จะช�ำ้ ...” ดังนั้น การวิ่งจึง ควรเป็นไปโดยอยู่บนพื้นฐานของความรู้ที่ถูกต้อง เรียนรู้เทคนิค วิธกี ารวิง่ มีทกั ษะและประสบการณ์ในการเข้าร่วมกิจกรรมการวิง่ ที่ สร้างเสริมสุขภาพ ทัง้ ด้านร่างกาย จิตใจ และสังคมอย่างเหมาะสม หนังสือ “มหัศจรรย์วงิ่ เปลีย่ นชีวติ ” ทีเ่ ขียนโดย นพ.วิโรจน์ ตระการวิจติ ร เป็นหนังสือทีต่ อบโจทย์ ความห่วงใยข้างต้นได้อย่าง ดี ด้วยผู้เขียนเป็นแพทย์ เป็นนักบริหาร เป็นนักวิ่งเพื่อสุขภาพ ที่มีประสบการณ์ในการวิ่งยาวนานกว่า 20 ปี เพื่อเปลี่ยนแปลง ตนเอง จากการมีโรคภัยไข้เจ็บรุมเร้า ให้กลับมามีสุขภาพแข็งแรง
เคยผ่านการวิ่งในสนามแข่งขันมาแล้ว กว่า 100 ครั้ง ทั้งการวิ่ง มินิมาราธอน ฮาล์ฟมาราธอน และมาราธอน หนังสือเล่มนี้ จึงเป็นเหมือน คูม่ อื ส�ำหรับการเปลีย่ นแปลง วิถชี วี ติ ให้ผอู้ า่ นได้เรียนรู้ วิธกี ารจัดการตนเอง ให้มสี ขุ ภาพดี ห่าง ไกลโรคภัย ทัง้ หัวใจ เบาหวาน ความดันโลหิต และย่อมส่งผลต่อ การมีคุณภาพชีวิตที่ดีอกี ด้วย ในฐานะนักวิ่งเพื่อสุขภาพคนหนึ่ง ขอขอบพระคุณ คุณ หมอวิโรจน์ ทีส่ ละเวลาจากภาระหน้าทีก่ ารงานอันหนัก มารวบรวม ประสบการณ์อันทรงคุณค่านี้ เป็นวิทยาทาน แก่ประชาชนทุกหมู่ เหล่า ผมมัน่ ใจว่า ความรูจ้ ากหนังสือ “มหัศจรรย์วงิ่ เปลีย่ นชีวติ ” นี้ จะเป็นพลังสร้างสิ่งมหัศจรรย์ในชีวิตที่เกิดขึ้นกับผู้อ่านทุกท่าน... ณรงค์ เทียมเมฆ อดีตประธานสมาพันธ์ชมรมเดิน วิ่งเพื่อสุขภาพไทย
ค�ำนิยม ดิฉันรู้จักคุณหมอคิม วิโรจน์ ตระการวิจิตร ตั้งแต่สมัย เป็นนักเรียนแพทย์ ด้วยดิฉนั เป็นศิษย์ร่นุ พีจ่ ากส�ำนักเดียวกันคือ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ แต่สมัยนัน้ ยังไม่ สนิทคุ้นเคยกันมากนัก จนกระทั่งระยะ 3 - 4 ปี มานี้เราได้ร่วม กิจกรรมหลายอย่างกันมากขึน้ อาทิเช่น การศึกษาและปฏิบตั ธิ รรม และที่ส�ำคัญคือการวิ่ง เราได้เข้าร่วมงานวิ่งด้วยกันหลายงาน อีก ทัง้ คุณหมอคิมได้อาสาส่งรถและทีมพยาบาลจากโรงพยาบาลนคร ธน มาช่วยเหลือกิจกรรมงานวิ่งที่ดิฉันได้จัดขึ้นหลายหนทีเดียว เมื่อดิฉันคุ้นเคยและสนิทกับคุณหมอคิมมากขึ้น ก็ได้ สัมผัสถึงความเป็นผู้ไฝ่รู้ในหลายๆ ศาสตร์ของคุณหมอคิม นอกจากนีค้ ณ ุ หมอคิมยังมีความสามารถในการถ่ายทอดและแบ่ง ปันความรูท้ สี่ งั่ สมมาได้อย่างดีเยีย่ ม ไม่วา่ จะเป็นการบรรยายหรือ การถ่ายทอดออกมาเป็นตัวหนังสือ
“มหัศจรรย์วงิ่ เปลีย่ นชีวติ ” เป็นหนังสืออีกเล่มทีค่ ณ ุ หมอ คิมได้เรียบเรียงขึ้นจากการศึกษาค้นคว้าจากประสบการณ์ตรง กลั่นกรองออกมาเป็นหนังสือที่มีเนื้อหาสาระเกี่ยวกับการวิ่งอย่าง ครบถ้วนในทุกมิติ ผูท้ รี่ กั การวิง่ จะไม่ผดิ หวังเลยทีค่ ณ ุ จะครอบครองหนังสือ เล่มนี้หรือมอบให้กับคนที่คุณรัก (การวิ่ง) แล้วคุณจะสัมผัสได้ว่า วิ่ง มีความมหัศจรรย์และเปลี่ยนชีวิต คุณได้อย่างไร พญ.สุขจันทร์ พงษ์ประไพ หัวหน้าแผนกเวชศาสตร์ฟื้นฟู โรงพยาบาลวิชัยยุทธ 18 สิงหาคม 2559
ค�ำน�ำผู้เขียน หนังสือ “มหัศจรรย์วิ่งเปลี่ยนชีวิต” เล่มนี้ ผมตั้งใจ เขียนเพือ่ เล่าถึงเรือ่ งราวและมุมมองของการวิง่ ทีเ่ กิดขึน้ กับตัวเอง ในช่วงเวลากว่า 20 ปี ซึ่งมีผลท�ำให้ชีวิตเปลี่ยนแปลงไปในทาง ที่ดีขึ้น นอกจากเขียนในลักษณะเล่าเรื่องแล้ว ยังได้สอดแทรก ความรู้ทางเวชศาสตร์การกีฬาที่เกี่ยวกับการฝึกซ้อมวิ่งอย่างถูก วิธี การเตรียมตัวฝึกซ้อมเพื่อการลงแข่งวิ่งทางไกลในระยะต่างๆ ตลอดจนปัญหาของนักวิ่งที่มักจะถูกถามกันอยู่เสมอ รวมทั้งได้ น�ำเสนอบทความของนักวิ่งหนุ่มสาวรุ่นใหม่ ที่ “การวิ่ง” ได้สร้าง การเปลีย่ นแปลงให้เกิดขึน้ ในชีวติ ของพวกเขาเหล่านัน้ ได้อย่างน่า อัศจรรย์ การวิ่ง เป็นการออกก�ำลังกายที่ง่าย สะดวก และก่อ ให้เกิดประโยชน์มากมายต่อชีวิต เป็นกีฬาที่มีผู้เข้าร่วมเล่นและ แข่งขันมากที่สุด เป็นที่นิยมกันมากจากคนทั่วทั้งโลก แม้กระทั่ง ในประเทศไทยเอง จ�ำนวนผู้คนที่หันมาออกก�ำลังกายด้วยการ วิ่งมีเพิ่มมากขึ้นมาโดยตลอด ซึ่งผมหวังว่าหนังสือเล่มนี้คงจะมี ประโยชน์และสร้างแรงบันดาลใจให้กับนักวิ่ง รวมทั้งสร้างแรง จูงใจให้คนหันมาวิ่งกันเพิ่มมากขึ้น กราบขอบพระคุณ คุณดนัย จันทร์เจ้าฉาย และทีมงาน ส�ำนักพิมพ์ดเี อ็มจี ทีใ่ ห้ความไว้วางใจและช่วยเหลือให้หนังสือเล่ม นี้ได้รับการพิมพ์สู่สายตาท่านผู้อ่าน
กราบขอบพระคุณ อาจารย์ณรงค์ เทียมเมฆ, ครูดิน สถาวร จันทร์ผอ่ งศรี, พญ.สุขจันทร์ พงษ์ประไพ ทีใ่ ห้ความกรุณา เขียนค�ำนิยมให้ ขอบคุณ พญ.สุขจันทร์ พงษ์ประไพ, คุณทศพร อิศรางกูร ณ อยุธยา, คุณสักรินทร์ ชาแก้ว, คุณปวริศา ประมวล, คุณนัฐวิช แก้วพิกุล, คุณแสนยากร ถาวรสาลี, พญ.อิษฎา ตระการวิจิตร ที่ช่วยเขียนเล่าเรื่องราวความอัศจรรย์หรือปาฏิหาริย์ของการวิ่ง ที่เกิดขึ้นในชีวิต ขอบพระคุณครู อาจารย์ และเพื่อนนักวิ่งทุกท่าน ที่คอย ช่วยเหลือ สอน และให้ค�ำแนะน�ำ ขอบคุณภรรยา ท.ญ.เกศดา ตระการวิจิตรและบุตรสาว พญ.อิษฎา ตระการวิจิตรที่เป็นพลัง ก�ำลังใจ และความส�ำเร็จให้ กับชีวิต กราบแทบเท้าคุณพ่อสันติ คุณแม่จิตรา ตระการวิจิตร ที่ มอบชีวิตและทุกสิ่งทุกอย่างให้กับลูก ขอบคุณท่านผู้อ่านทุกท่าน ที่ให้ความสนใจหยิบหนังสือ เล่มนี้มาอ่าน ซึ่งเป็นก�ำลังใจอย่างมากให้ผม เพื่อมุ่งมั่นสร้างงาน เขียนที่ดีต่อไป นพ.วิโรจน์ ตระการวิจิตร ผู้อ�ำนวยการฝ่ายการแพทย์ โรงพยาบาลนครธน
สารบัญ ภาคที่ 1 : ท�ำไมต้องวิ่ง บทที่ 1 อย่างไรเรียก “วิ่ง” บทที่ 2 เพราะมีชีวิตจึงต้องวิ่ง บทที่ 3 วิ่งเพื่อชีวติ ใหม่
20 25 28
ภาคที่ 2 : วิ่งไปแล้วได้อะไร บทที่ บทที่ บทที่ บทที่
4 5 6 7
สุขภาพดีเหมือนมีหมอประจ�ำตัว เพิ่มพลังและชะลอความเสื่อมของสมอง จิตผ่อนคลายสงบมีความสุข งานดีขึ้น ชีวิตดีขึ้น
40 46 50 55
ภาคที่ 3 : วิ่งดี ๆ (ถูกวิธี) ท�ำได้อย่างไร บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่
8 ต้องรู้เป้าหมาย 9 วางแผนให้เหมาะ 10 ถูกต้องธรรมชาติ 11 มีวินัยการซ้อม 12 เท่าทันบาดเจ็บ 13 ไม่ท้ออุปสรรค
62 66 72 76 79 84
บทที่ 14 ชื่นชมความส�ำเร็จ บทที่ 15 เก็บเกี่ยวชัยชนะ
89 91
ภาคที่ 4 : เทคนิคการวิ่งแบบต่าง ๆ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่
16 ต้องรู้สมรรถนะของหัวใจก่อน 17 ความหนัก/ความเข้มของการฝึกวิ่ง 18 วิ่งช้าแต่นาน (LSD: Long Slow Distance) 19 วิ่งเหนื่อยพอไหว (Tempo running) 20 วิ่งเร็วสลับช้า (Interval running) 21 วิ่งลูกผสม (Fartlek running) 22 วิ่งสมาธิ (Meditation running)
98 102 109 112 115 119 123
ภาคที่ 5 : เตรียมพร้อมเพื่อการลงแข่ง บทที่ 23 หลักการในการเตรียมความพร้อม เพื่อการลงแข่งวิ่งระยะทางไกล บทที่ 24 การฝึกซ้อมเพือ่ การลงแข่งวิ่ง ระยะ 5 กิโลเมตร บทที่ 25 การฝึกซ้อมเพือ่ การลงแข่งวิ่ง ระยะ 10 กิโลเมตร
130 135 137
บทที่ 26 การฝึกซ้อมเพื่อการลงแข่งวิ่ง ระยะ 21 กิโลเมตร บทที่ 27 การฝึกซ้อมเพื่อการลงแข่งวิ่ง ระยะ 42 กิโลเมตร บทที่ 28 การฝึกซ้อมเพือ่ การลงแข่งวิ่งเทรล (Trail running)
141 145 151
ภาคที่ 6 : มหัศจรรย์วิ่งเปลี่ยนชีวิต บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่ บทที่
29 “วิ่ง” ท�ำให้ชีวิตผมเปลี่ยนไป 30 ความสุขจากการวิ่ง 31 ผมเสพติดการวิ่ง 32 1 เมตร - 100 ไมล์ 33 วิ่งแล้วดีอย่างไร ลองวิ่งดูสิครับ 34 มหัศจรรย์วิ่งจากประสบการณ์ ของหมอจันทร์ 35 ช่วงเวลาที่ได้อยู่กับตัวเองมากที่สุด
159 164 175 197 203 209 217
ภาคที่ 1 ท�ำไมต้องวิ่ง
“วิ่ง”
ดู เ ห มื อ น ว ่ า จ ะ เ ป ็ น ค� ำ พู ด ธรรมดาที่ไ ด้ ยิน จนคุ ้ น หู เป็ น พฤติกรรมของมนุษย์ที่เห็นได้ทั่วไป ไม่ว่าจะเป็น “วิ่งเล่น” ที่พบกันทั่วไป ตั้งแต่ตอนเป็นเด็ก หรือ “วิ่งรีบ” ซึ่งก็จะเป็นภาพของการรีบเร่ง จะไปให้ถึงยังจุดเป้าหมาย รวมทั้ง “วิ่งแข่ง” ของนักกีฬาในการ แข่งขันการวิ่งในระยะต่างๆ และนี่ก็คงเป็นเรื่องธรรมดาส�ำหรับ การวิง่ แต่แท้ทจี่ ริงแล้วมันมีความหมายมากกว่านัน้ มากมายเพราะ วิง่ คือการพัฒนาตัวตนและสามารถสร้างมหัศจรรย์ให้เกิด ขึ้นกับชีวิตเราได้
บทที่ 1
อย่างไรเรียก “วิ่ง” ถ้าพูดตามนิยามความเข้าใจ “วิ่ง” ก็คือ การเคลื่อนที่ของสิ่งต่างๆ ด้วยความเร็ว ซึ่งจะต่างกับค�ำ ว่า “เดิน” ที่เป็นการเคลื่อนที่อย่างช้า ทั้งวิ่งและเดินนั้นเป็นของคู่กัน เปรียบเสมือนชายคู่กับ หญิง ฟ้าคู่กับดิน หยางคู่กับหยิน ถ้าอยู่ในสภาวะที่สมดุลความ ผาสุขก็จะเกิดขึ้น ถึงเเม้ค�ำว่า “วิ่ง” จะใช้กับสิ่งอื่นๆ ได้อกี เช่น เสือวิ่ง รถ วิ่ง เวลาวิ่ง ตัวเลขวิ่ง ธนูวิ่ง ลูกปืนวิ่ง แต่วิ่งที่จะกล่าวถึงในหนังสือเล่มนี้จะหมายถึง วิ่งของ มนุษย์ เท่านั้น
ภาค 1 : ท�ำไมต้องวิ่ง
21
เมื่อมีวิ่ง ก็ต้องมี “ความเร็ว” แล้วอย่างไรจึงเรียกว่าเร็ว?
ความเร็วในการวิง่ ของมนุษย์นนั้ มีความหมายได้ 2 นัยยะ คือ ความเร็วทีเ่ ป็นตัวเลข หมายถึง ความเร็วทีว่ ดั ออกมาเป็น สัดส่วน ระหว่างระยะทางกับเวลา หน่วยความเร็วของการวิง่ ของมนุษย์นนั้ จะต่างจากหน่วย ความเร็วของการวิง่ ของรถ โดยความเร็วของรถภาษาอังกฤษจะใช้ ค�ำว่า “Speed” ซึ่งจะมีหน่วยเป็นระยะทางต่อเวลา เช่น รถคันนี้วิ่งด้วยความเร็ว 100 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ทว่า ความเร็วของการวิ่งของมนุษย์จะใช้คำ� ว่า
“ฝีเท้า”
22
มหัศจรรย์วิ่งเปลี่ยนชีวิต วิ่งเพื่อสุขภาพ งาน และชีวิต
ซึ่งในภาษาอังกฤษใช้ค�ำว่า “Pace” จะมีหน่วยเป็นเวลา ต่อระยะทาง เช่น เมื่อเช้าฉันซ้อมวิ่งด้วยความเร็ว (ฝีเท้า) 8 นาที ต่อกิโลเมตร ความเร็วทีเ่ ป็นความรูส้ กึ เปรียบเทียบ หมายถึง ความเร็ว ทีม่ นุษย์ใช้ความรู้สกึ ตัวเองในการเปรียบเทียบ โดยอาจจะเปรียบ เทียบความเร็วของผู้อื่นกับของตัวเอง หรือเปรียบเทียบความเร็ว ของตัวเองในเวลาและสถานการณ์ต่างๆ ความเร็วที่เป็นความรู้สึกนี้ส�ำคัญมาก เพราะมีบทบาท อย่างมากกับการด�ำเนินชีวิตของมนุษย์ เราจะเห็นได้ชัดว่า ถ้าเรา ไปเปรียบเทียบกับนักกีฬาวิ่งหรือนักวิ่งที่ฟิตกว่าเรา เราก็จะรู้สึก ว่า เราวิ่งช้า แต่ถ้าไปเปรียบเทียบกับคนทั่วไปที่ไม่ใช่นักกีฬาวิ่ง เด็ก ผู้สูงอายุ หรือผู้ที่ร่างกายไม่ฟิต เราก็จะรู้สึกว่า เราวิ่งเร็ว อย่างนี้ เรียกว่า ความเร็วสัมพัทธ์เมือ่ เปรียบเทียบกับผู้อนื่ ซึง่ จะสามารถ น�ำไปเป็นหลักในการด�ำเนินชีวิตได้เป็นอย่างดี ตัวอย่างเช่นค�ำ กล่าวที่ว่า
มองโลกให้มองต�่ำ มองธรรมให้มองสูง
ภาค 1 : ท�ำไมต้องวิ่ง
23
หมายถึง การใช้ชีวติ แบบปุถุชนคนธรรมดา ถ้าเรามองคนที่ยากล�ำบากกว่าเรา (วิ่งช้ากว่าเรา) เราก็จะ รูส้ กึ ว่า ชีวติ เรานีด้ มี ากๆ แล้ว (วิง่ เร็วกว่าเขา) ท�ำให้เรามีกำ� ลังใจใน การด�ำเนินชีวติ ต่อไป ถึงแม้ชวี ติ จะมีอุปสรรคอยู่บ้างก็จะสามารถ ฝ่าฟันมันไปได้ในที่สุด และถ้าการด�ำเนินชีวิตของเรานั้นได้น�ำไป เปรียบเทียบกับผู้ที่ท�ำคุณงามความดีหรือผู้ที่ประสบความส�ำเร็จ อย่างสมบูรณ์ในชีวติ (วิง่ เร็วกว่าเรา) เราก็จะรูส้ กึ ว่า ชีวติ เราล้าหลัง กว่าพวกเขา (วิง่ ช้ากว่าเขา) ซึง่ จะท�ำให้เรามีพละก�ำลัง มีแบบอย่าง มีความมุ่งมั่น มีความเพียรที่จะพัฒนาตัวเองก้าวข้ามอุปสรรคมุ่ง ไปข้างหน้าอย่างมีเป้าหมาย ชีวิตก็จะดีขึ้น ส�ำหรับความเร็วที่เราเปรียบเทียบกับตัวเราเองในเวลา และสถานการณ์ต่างๆ เช่น เวลาที่ร่างกายเราไม่สมบูรณ์ ไม่ฟิต วิ่งเบาๆ แบบที่เรียกว่า วิ่งเหยาะ (Jogging) เราก็จะรู้สึกว่า มัน เร็ว เพราะเราเหนื่อยมาก เช่นเดียวกันกับเวลาเจ็บป่วยไม่สบาย หรือสูงวัยแล้ว เพียงแค่การเดินทีใ่ ช้เวลานานหน่อยก็จะท�ำให้รสู้ กึ ว่าเหนื่อยเหมือนกับไปวิ่งมาเลยทีเดียว
24
มหัศจรรย์วิ่งเปลี่ยนชีวิต วิ่งเพื่อสุขภาพ งาน และชีวิต
ความเร็ ว ที่ เ ป็ น ความรู ้ สึ ก เปรี ย บเที ย บกั บ ตั ว เองนี้ มี ประโยชน์มากในการใช้ประเมินสมรรถนะของร่างกายและจิตใจ ของเราเพือ่ ใช้ในการบริหารจัดการตัวเราเองได้เป็นอย่างดี โดยใช้ ความเหนือ่ ยของเราทีป่ รากฎในขณะนัน้ เป็นตัวชีว้ ดั ถึงความเร็ว ถ้า เหนื่อยมากก็ต้องชะลอความเร็วลงหรือหยุดพักชั่วคราวก่อน พอ อาการเหนื่อยทุเลาลงแล้วก็ค่อยๆ เพิ่มความเร็วเข้าไปใหม่ หลังจากนั้นจึงค่อยวางแผนฝึกซ้อมพัฒนาความเร็วต่อ ไป เพราะถ้าไปฝืนมากจนเกินสภาพร่างกาย โดยเฉพาะผู้ที่เจ็บ ป่วยหรือสูงอายุ อาจเกิดการบาดเจ็บหรือเกิดปัญหาด้านสุขภาพ อื่นๆ ตามมาได้ หลักการนี้สามารถน�ำไปใช้ในการด�ำเนินชีวิตได้เช่น เดียวกัน คนในยุคปัจจุบันโดยเฉพาะอย่างยิ่งในสังคมเมือง มัก จะด�ำเนินหรือใช้ชีวิตด้วยความเร็ว เร่ง รีบ เหมือนกับวิ่งด้วย ความเร็ว ซึ่งเป็นเหตุให้ร่างกายและจิตใจเหนื่อยล้า ส่งผลให้ สมรรถนะการงานหรือความสุขในการใช้ชวี ติ ลดลง จนบางครัง้ ถึง ขัน้ เจ็บป่วยในทีส่ ดุ ดังนัน้ ถ้าชีวติ มันเร็วและเหนือ่ ยมากก็ขอให้เชือ่ ฟังร่างกายและจิตใจ หยุดพักบ้างก็จะช่วยให้เรามีพละก�ำลังด�ำเนิน หรือสู้กับชีวิตต่อไปได้อีกนาน
บทที่ 2
เพราะมีชีวิตจึงต้องวิ่ง สิ่งมีชีวิตทุกชีวิตย่อมต้องมีการเคลื่อนไหว เพียงแต่ความเร็วของการเคลื่อนไหวนั้นจะแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับประเภทของสิ่งมีชีวิตนั้นๆ รวมทั้งเวลา สภาวะ และ สภาพของสิ่งมีชีวิตนั้นๆ ขณะที่กำ� ลังด�ำรงอยู่ เมื่อใดที่สิ่งมีชีวิตเริ่มเจ็บป่วย ไม่สบาย หรือใกล้เข้าสู่ วาระสุดท้าย การเคลื่อนที่ของสิ่งมีชีวิตนั้นก็จะค่อยๆ ช้าลงและ เมื่อหยุดนิ่งสนิทไม่เคลื่อนไหวใดๆ นั่นย่อมหมายถึงการดับไป การเคลือ่ นไหวของมนุษย์เรานัน้ มีทงั้ อย่างทีม่ องเห็นรูส้ กึ ได้ อันได้แก่ การเคลือ่ นไหวของร่างกายภายนอก การขยับตัว การ หายใจ การเดิน การวิ่ง และ การเคลื่อนไหวอย่างที่มองไม่เห็น เช่น การเต้นของหัวใจ การไหลเวียนของเลือด น�้ำเหลือง การหลัง่ หรือเคลื่อนที่ของฮอร์โมนและสารเคมีต่างๆ การเคลื่อนตัวของ เม็ดเลือดและระบบภูมิต้านทาน การวิ่งของกระแสไฟฟ้าประสาท