∂“∫—π«‘®—¬√–∫∫ “∏“√≥ ÿ¢
∫∑§«“¡æ‘‡»…
«“√ “√«‘®—¬√–∫∫ “∏“√≥ ÿ¢ ªï∑’Ë Ù ©∫—∫∑’Ë Ò ¡§.-¡’§. ÚııÛ
∫∑ √ÿª‡æ◊ËÕ°“√¥”‡π‘π°“√μ“¡æ√–√“™∫—≠≠—μ‘°“√·æ∑¬å ©ÿ°‡©‘π æ.». ÚııÒ ÿ√®‘μ ÿπ∑√∏√√¡*
‡®
μπ“√¡≥å·≈–«—μ∂ÿª√– ߧå∑—Ë«‰ª
À≈—°°“√:
‡æ◊ÕË „Àâ∫§ÿ §≈∑’ÕË ¬Ÿ„à π¿“«–Õ—πμ√“¬μàÕ™’«μ‘ ·≈– ∂“π°“√≥å «‘°ƒμ‘‡«≈“ ´÷Ë߬—ß¡’‚Õ°“ √Õ¥™’«‘μ ‰¥â¡’‚Õ°“ √Õ¥™’«‘μ Ÿß¢÷Èπ.
¢âÕ°”Àπ¥æ◊πÈ ∞“π¢Õß°ÆÀ¡“¬ (¡“μ√“ Ú¯) ª√–°Õ∫ ¥â«¬† Ò. ∫ÿ§§≈∑ÿ°§π∑’ˇ¢â“ Ÿà√–∫∫©ÿ°‡©‘π μâÕ߉¥â√—∫°“√§—¥ ·¬°∑“ß°“√·æ∑¬å·≈–„Àâ°“√¥Ÿ·≈μ“¡≈”¥—∫§«“¡‡√àߥà«π ∑“ß°“√·æ∑¬å. Ú. „π°√≥’ ºŸâ ªÉ « ¬¡’ ¿ “«–§ÿ ° §“¡μà Õ ™’ «‘ μ μâ Õ ß¡’ ° “√ ¥”‡π‘ π °“√„Àâ ° “√∫”∫— ¥ ‡æ◊Ë Õ √— ° …“‡ ∂’ ¬ √¿“æºŸâ ªÉ « ¬μ“¡¢’ ¥ §«“¡ “¡“√∂¢ÕßÀπà « ¬ªØ‘ ∫— μ‘ ° “√ ®πæâ π °“√‡ªì π ºŸâ ªÉ « ¬ ©ÿ°‡©‘πÀ√◊Õ¡’·æ∑¬å„Àâ°“√√—∫√Õß«à“°“√ àßμàÕºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘π¥—ß °≈à“«π—πÈ ºŸªâ «É ¬©ÿ°‡©‘π®–‰¥â√∫— ª√–‚¬™πåμÕà °“√ªÑÕß°—π°“√‡ ’¬ ™’«‘μÀ√◊Õ°“√√ÿπ·√ߢ÷Èπ¢Õß°“√‡®Á∫ªÉ«¬¢ÕߺŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘ππ—Èπ (¡“°°«à“§«“¡‡ ’ˬß∑’ËÕ“®‡°‘¥¢÷Èπ®“°°“√ àßμàÕ). Û. Àâ“¡¡‘„Àâ Õ∫∂“¡‡°’ˬ«°—∫ ‘∑∏‘°“√ª√–°—πÀ√◊Õ§«“¡ “¡“√∂„π°“√®à“¬ ‡æ◊ËÕ„Àâ°“√¥Ÿ·≈ºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘π‡ªìπ‰ªμ“¡ ≈”¥—∫§«“¡‡√àߥà«π·≈–§«“¡®”‡ªìπ∑“ß°“√·æ∑¬å ¡‘„™à ‘∑∏‘ °“√ª√–°—πÀ√◊Õ§«“¡ “¡“√∂„π°“√®à“¬.
‡®μπ“√¡≥å·≈–«—μ∂ÿª√– ߧ凩擖 Ò. ‡æ◊ÕË §ÿ¡â §√Õß∫ÿ§§≈∑’ªË √– ∫¿“«–Õ—πμ√“¬μàÕ™’«μ‘ ·≈– Õ¬Ÿà„π ∂“π°“√≥å«‘°ƒμ‡«≈“∑’Ë¡’§«“¡ ”§—≠μàÕ‚Õ°“ °“√√Õ¥ ™’«‘μÀ√◊Õ°“√√—°…“°“√∑”ß“π¢ÕßÕ«—¬«– ”§—≠μàÕ°“√¡’™’«‘μ ®“°°“√‰¡à‰¥â√—∫°“√¥Ÿ·≈∑’ˉ¥â¡“μ√∞“πÕ¬à“ß∑—π∑à«ß∑’ ‚¥¬ ‡©æ“–‡¡◊ËÕÕ¬Ÿà„π ∂“π–∑’Ë¥âÕ¬‚Õ°“ „À≥â√—∫°“√¥Ÿ·≈Õ¬à“ß ∑—Ë«∂÷߇∑à“‡∑’¬¡·≈–¡’ª√– ‘∑∏‘¿“æ Õ—π®–𔉪 Ÿà‚Õ°“ °“√≈¥ ¿“«–·∑√°´âÕπ·≈–°“√√Õ¥™’«‘μ∑’Ë Ÿß¢÷Èπ ‚¥¬‰¡à„Àâ ‘∑∏‘°“√ ª√–°—π·≈–§«“¡ “¡“√∂„π°“√®à“¬¡“‡ªìπÕÿª √√§„π°“√‰¥â √—∫°“√¥Ÿ·≈ Ú. ‡æ◊Ë Õ §ÿâ ¡ §√Õß∫ÿ § §≈∑’Ë ™à « ¬‡À≈◊ Õ ¥Ÿ · ≈ºŸâ ‡ ®Á ∫ ªÉ « ¬ ©ÿ°‡©‘π∑’˪ؑ∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘πÕ¬à“ß ÿ®√‘μ ®“°°“√∂Ÿ°°≈à“«À“«à“ ªØ‘∫—μ‘‚¥¬¡‘™Õ∫ Û. ‡æ◊ËÕ§ÿ⡧√Õß —ߧ¡ „Àâ¡’°“√„™â∑√—欓°√ (∫ÿ§≈“°√, Àπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√ ·≈–‡§√◊ËÕß¡◊Õ) ¢Õß√–∫∫√à«¡°—πÕ¬à“ß¡’ ª√– ‘∑∏‘¿“æ¥â«¬√–∫∫ ◊ËÕ “√°≈“ß.
«‘∏’¥”‡π‘π°“√ Ò. √–¥—∫™“μ‘: ®—¥μ—Èߧ≥–°√√¡°“√°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π
* ”π—°ß“πÀ≈—°ª√–°—π ÿ¢¿“æ·Ààß™“μ‘ † ¥Ÿμ“¡º—ß·π«∑“ߪؑ∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘πμ“¡æ√–√“™∫—≠≠—μ‘°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π æ.». ÚııÒ
4
Vol. 4 No. 1 Jan.-Mar. 2010
Journal of Health Systems Research
(°æ©.) „Àâ¡Õ’ ”π“®Àπâ“∑’„Ë π°“√ ∂“ªπ“√–∫∫°“√·æ∑¬å©°ÿ ‡©‘π ∑—Èß√–∫∫°“√∫√‘°“√, √–∫∫°“√»÷°…“Ωñ°Õ∫√¡ ·≈–√–∫∫°“√ «‘ ®— ¬ æ— ≤ π“ (¡“μ√“ ÒÒ) ‚¥¬®— ¥ „Àâ ¡’ ° Õß∑ÿ π °“√·æ∑¬å ©ÿ°‡©‘π‡æ◊ËÕ π—∫ πÿπ°‘®°√√¡¥—ß°≈à“« (¡“μ√“ ÛÛ) ·≈–¡’ ∂“∫—π°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π·Ààß™“μ‘ ( æ©.) ∑”Àπâ“∑’ˇ≈¢“πÿ°“√ ∏ÿ√°“√ ·≈–ª√– “πß“π (¡“μ√“ Òı). Ú. √–¥—∫∑âÕß∂‘Ëπ: ¥”‡π‘π°“√„ÀâÕߧå°√ª°§√Õß à«π ∑âÕß∂‘Ëπ‡ªìπºŸâ¥”‡π‘π°“√·≈–∫√‘À“√®—¥°“√√–∫∫°“√·æ∑¬å ©ÿ°‡©‘π„π√–¥—∫∑âÕß∂‘ËπÀ√◊Õæ◊Èπ∑’Ë ‚¥¬Õ“®‰¥â√—∫°“√ π—∫ πÿπ °“√∫√‘ ° “√ °“√»÷ ° …“Ωñ ° Õ∫√¡ ·≈–°“√«‘ ®— ¬ æ— ≤ π“®“° °Õß∑ÿπ°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π μ“¡À≈—°‡°≥±å∑’Ë °æ©. °”Àπ¥ ´÷Ë ß μâ Õ ß§”π÷ ß ∂÷ ß °“√ªØ‘ ∫— μ‘ ° “√©ÿ ° ‡©‘ π „π‡¢μæ◊È π ∑’Ë À √◊ Õ ¿Ÿ ¡‘ ª√–‡∑»∑’Ë ‰ ¡à ¡’ ºŸâ ª Ø‘ ∫— μ‘ ° “√ Àπà « ¬ªØ‘ ∫— μ‘ ° “√ À√◊ Õ ∂“π 欓∫“≈‡æ’¬ßæÕª√–°Õ∫¥â«¬ (¡“μ√“ ÛÛ).
Ú. °“√Ωñ°Õ∫√¡ ª√– ∫°“√≥å ·≈–°“√»÷°…“μàÕ‡π◊ËÕß ∑’Ë ‡ À¡“– ¡ ”À√— ∫ ∫ÿ § ≈“°√¥— ß °≈à “ « √«¡∑—È ß °“√«‘ ®— ¬ ·≈– æ—≤π“Õ¬à“ßμàÕ‡π◊ËÕß. Û. √–∫∫ ◊ËÕ “√√«¡°“√°≈“ß ‡æ◊ËÕ„Àâ¡’°“√„™â∑√—欓°√ (∫ÿ§≈“°√ Àπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√ ∂“π欓∫“≈ ·≈–Õÿª°√≥å) ∑’Ë¡’ Õ¬Ÿà„π√–∫∫∑—ÈßÀ¡¥√à«¡°—πÕ¬à“ß¡’ª√– ‘∑∏‘¿“æ. Ù. Àπà « ¬ªØ‘ ∫— μ‘ ° “√°“√·æ∑¬å ©ÿ ° ‡©‘ π ∑—È ß ª√–®”∑’Ë ‡§≈◊ËÕπ∑’Ë ·≈–∑“߉°≈ ∑’Ë®”‡ªìπÕ¬à“߇撬ßæÕ ‡æ◊ËÕ„Àâ‡À¡“– ¡°—∫≈—°…≥–‡©æ“–¢Õß∑âÕß∂‘ËπÀ√◊Õæ◊Èπ∑’Ë∫√‘°“√¢Õß√–∫∫. ı. °Æ‡°≥±å∫√‘°“√Õ◊ËπÊ.
ª√–‡¥Áπ∑’ËμâÕß∑”„Àâ “∏“√≥™π∑√“∫·≈–‡¢â“„® Ò. º≈ª√–‚¬™πå∑’Ë™ÿ¡™π·≈–∫ÿ§§≈®–‰¥â√—∫®“°°“√¡’ √–∫∫°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π∑’Ë¥’. Ú. ∫ÿ§§≈∑ÿ°§π§«√‰¥â√—∫°“√‡μ√’¬¡æ√âÕ¡„Àâ “¡“√∂ ∑”°“√ª∞¡æ¬“∫“≈‰¥â. Û. ∫ÿ§§≈∑ÿ°§πμâÕß∑√“∫«‘∏’°“√‡¢â“∂÷ß√–∫∫∫√‘°“√°“√ ·æ∑¬å©ÿ°‡©‘πÕ¬à“ß√«¥‡√Á«∑’Ë ÿ¥‡¡◊ËÕ¡’§«“¡®”‡ªìπ. Ù. ‡¢â“„®«à“ºŸâªÉ«¬∑’Ë¡’¿“«–Õ—πμ√“¬μàÕ™’«‘μμâÕ߉¥â√—∫ °“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π·≈– àßμàÕμ“¡¢âÕ∫àß™’È·≈–§«“¡®”‡ªìπ∑’Ë Õ“®‰¡à‰¥â√—∫°“√ à߉ª¬—ß ∂“π欓∫“≈μ“¡∑’ËμπμâÕß°“√.
Õߧåª√–°Õ∫∑’Ë ”§—≠¢Õß√–∫∫°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π Ò. ∫ÿ§≈“°√∑’ˇ撬ßæÕ ∑—Èßπ—°«‘™“™’æ ÿ¢¿“æ (·æ∑¬å ©ÿ°‡©‘π·≈–欓∫“≈©ÿ°‡©‘π) ºŸâªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π (ºŸâ™à«¬°“√ ·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π) ºŸâ∑”ß“π —¡æ—π∏å°—∫π—°«‘™“™’æ ÿ¢¿“æ ·≈– ∫ÿ§≈“°√Õ◊ËπÊ.
ı
«“√ “√«‘®—¬√–∫∫ “∏“√≥ ÿ¢
ªï∑’Ë Ù ©∫—∫∑’Ë Ò ¡§.-¡’§. ÚııÛ
º—ß·π«∑“ߪؑ∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘πμ“¡æ√–√“™∫—≠≠—μ‘°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π æ.». ÚııÒ (æ√∫.æ©.) กรณีที่ ๑ บุคคลติดตอหนวยปฏิบัติการเพื่อขอการชวยเหลือผูปวยฉุกเฉิน หรือ กรณีที่ ๒ บุคคลเขามาในบริเวณสถานพยาบาลเพื่อขอการตรวจวินิจฉัยหรือบําบัดการเจ็บปวยฉุกเฉิน
เขาเกณฑการเปน ผูปวยฉุกเฉิน* หรือไม
ใช
กรณีที่ ๒
ดําเนินการปฏิบัติการฉุกเฉิน (การบังคับตาม พรบ.พฉ.) †
ไม
บุคคลนั้นพนเกณฑ การเปนผูปวยฉุกเฉินหรือไม
ไม
กรณีที่ ๑
ใช
ไมเขาเกณฑการเปนผูปวยฉุกเฉิน (สิ้นสุดการบังคับตาม พรบ.พฉ.)
ดําเนินการใหผูปวยฉุกเฉินไดรับการ บําบัดรักษาเพื่อใหพนภาวะฉุกเฉิน กรณีที่ ๒ (การบังคับตาม พรบ.พฉ.) †
ยังไมพนเกณฑการเปนผูปวยฉุกเฉิน (การบังคับตาม พรบ.พฉ.) †
เขาเกณฑการเปนผูปวยฉุกเฉิน (การบังคับตาม พรบ.พฉ) †
ตรวจคัดแยกทางการแพทยฉุกเฉิน (การบังคับตาม พรบ.พฉ.) †
พนเกณฑการเปนผูปวยฉุกเฉิน (สิ้นสุดการบังคับตาม พรบ.พฉ.)
เกินขีดความสามารถของหนวยปฏิบัติการ หรือ มีแพทยใหการรับรองวาการสงตอผูปวยฉุกเฉิน จะเปนประโยชนตอการปองกันการเสียชีวิตหรือ การรุนแรงขึ้นของการเจ็บปวยของผูปวยฉุกเฉินนั้น (การบังคับตาม พรบ.พฉ.) †
ผูปวยฉุกเฉินไดรับตัวไวรักษาใน สถานพยาบาลที่มีขีดความสามารถเหมาะสม (สิ้นสุดการบังคับตาม พรบ.พฉ.)
สงตอผูปวยฉุกเฉิน (การบังคับตาม พรบ.พฉ.) †
†
μ“¡À≈—°‡°≥±å·≈–‡ß◊ËÕπ‰¢∑’Ë °æ©. ª√–°“»°”Àπ¥μ“¡¡“μ√“ Ú˘ À√◊Õμ“¡¡“μ√∞“π«‘™“™’æ¥â“π°“√·æ∑¬å·≈–°“√ “∏“√≥ ÿ¢ *纟ªâ «É ¬©ÿ°‡©‘πé À¡“¬§«“¡«à“ ∫ÿ§§≈´÷ßË ‰¥â√∫— ∫“¥‡®Á∫À√◊Õ¡’Õ“°“√ªÉ«¬°–∑—πÀ—π ´÷ßË ‡ªìπ¿¬—πμ√“¬μàÕ°“√¥”√ß™’«μ‘ À√◊Õ°“√∑”ß“π¢ÕßÕ«—¬«– ”§—≠ (vital organs) ®”‡ªìπ μâÕ߉¥â√∫— °“√ª√–‡¡‘π °“√®—¥°“√ ·≈–°“√∫”∫—¥√—°…“Õ¬à“ß∑—π∑à«ß∑’ ‡æ◊ÕË ªÑÕß°—π°“√‡ ’¬™’«μ‘ À√◊Õ°“√√ÿπ·√ߢ÷πÈ ¢Õß°“√∫“¥‡®Á∫À√◊ÕÕ“°“√ªÉ«¬π—πÈ çªØ‘∫μ— °‘ “√©ÿ°‡©‘πé À¡“¬§«“¡«à“ °“√ªØ‘∫—μ‘°“√¥â“π°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘ππ—∫·μà°“√√—∫√Ÿâ∂÷ß¿“«–°“√‡®Á∫ªÉ«¬©ÿ°‡©‘π®π∂÷ß°“√¥”‡π‘π°“√„À⺟âªÉ«¬©ÿ°‡©‘π‰¥â√—∫°“√∫”∫—¥√—°…“‡æ◊ËÕ„Àâæâπ ¿“«–©ÿ°‡©‘π ´÷Ëß√«¡∂÷ß°“√ª√–‡¡‘π °“√®—¥°“√ °“√ª√– “πß“π °“√§«∫§ÿ¡¥Ÿ·≈ °“√μ‘¥μàÕ ◊ËÕ “√ °“√≈”‡≈’¬ßÀ√◊Õ¢π àß °“√μ√«®«‘π‘®©—¬ ·≈–°“√∫”∫—¥√—°…“ 欓∫“≈ºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘π ∑—ÈßπÕ° ∂“π欓∫“≈·≈–„π ∂“π欓∫“≈
°“√§ÿ⡧√Õß·≈–°“√°”°—∫¥Ÿ·≈°“√ªØ‘∫μ— ‘°“√©ÿ°‡©‘π¢ÕߺŸâªØ‘∫—μ‘°“√μ“¡æ√–√“™∫—≠≠—μ‘°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π æ.». ÚııÒ (æ√∫.æ©.) บุคคลที่ปฏิบตั ิการฉุกเฉิน* บุคคลนั้นเปนผูประกอบวิชาชีพ ดานการแพทยและการสาธารณสุข ที่มีกฎหมายวาดวยการนั้นหรือไม
ใช บุคคลนั้นเปนผูประกอบวิชาชีพดานการแพทยและ การสาธารณสุขที่มีกฎหมายเฉพาะวาดวยการนั้น
ปฏิบัติการฉุกเฉินภายใน ขอบเขตตามที่กฎหมายวา ดวยการนั้นกําหนดหรือไม
ไม
ใช ปฏิบัติการฉุกเฉินภายในขอบเขตตามที่ กฎหมายที่ตนเปนผูประกอบวิชาชีพนั้นกําหนด
สภาวิชาชีพคุมครองและกํากับดูแลตามกฎหมายเฉพาะวาดวย การแพทยและการสาธารณสุขนั้นกําหนด (มาตรา ๓๐ วรรคสอง)
ไม บุคคลนั้นไมไดเปนผูประกอบวิชาชีพดานการแพทยและ การสาธารณสุขที่มีกฎหมายเฉพาะวาดวยการนั้น
ปฏิบัติการฉุกเฉินนอกเหนือขอบเขตตามที่ กฎหมายที่ตนเปนผูประกอบวิชาชีพนั้นกําหนด
ใช
ปฏิบัติการฉุกเฉินตามที่ กพฉ. ประกาศกําหนด ตาม ม.๒๙หรือไม
ปฏิบัติการฉุกเฉินตามหลักเกณฑ เงื่อนไข และมาตรฐานที่ กพฉ. ประกาศกําหนด
ไม กพฉ. ดําเนินการตาม ม. ๓๑, ๓๒ และ ๓๗ แหง พรบ.พฉ.
ไดรับการคุมครองและกํากับดูแล รวมทั้งมีสิทธิไดรับเข็มเชิดชูเกียรติ ตามกฎหมายวาดวยการแพทยฉุกเฉิน มาตรา ๒๙, ๓๐ และ ๑๑ (๗)
*∫ÿ§§≈„¥∑’ªË Ø‘∫μ— °‘ “√©ÿ°‡©‘π π—∫μ—ßÈ ·μà∫§ÿ §≈ºŸæâ ∫‡ÀÁπ‡Àμÿ°“√≥å ºŸ™â «à ¬‡À≈◊Õ μ≈Õ¥®πºŸªâ √–°Õ∫«‘™“™’æ¥â“π°“√·æ∑¬å·≈–°“√ “∏“√≥ ÿ¢∑’‡Ë °’¬Ë «¢âÕß°—∫ºŸªâ «É ¬©ÿ°‡©‘π Õ“®®—¥‡ªìπ 纟âªØ‘∫—μ‘°“√é ·≈–Õ¬Ÿà¿“¬„μâ∫∑∫—≠≠—μ‘·Ààß°ÆÀ¡“¬«à“¥â«¬°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π∑—Èß ‘Èπ ¥—ßπ—Èπ°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘πÀ√◊Õ≈–‡«âπ°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘πμ“¡∑’Ë °æ©. ª√–°“»°”Àπ¥μ“¡ ¡“μ√“ Ú˘ ·Ààß æ√∫.æ©. ¢Õß∫ÿ§≈≈¥—ß°≈à“«¬àÕ¡‰¥â√—∫§«“¡§ÿ⡧√ÕßÀ√◊Õ¥”‡π‘π°“√μ“¡∑’Ë°ÆÀ¡“¬«à“¥â«¬°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘πÀ√◊Õ °ÆÀ¡“¬Õ◊Ëπ∑’ˇ°’ˬ«¢âÕß (°æ©. Õ“®ª√–°“»°”Àπ¥‡ß◊ËÕπ‰¢„À⺟âªØ‘∫—μ‘°“√∫“ߪ√–‡¿∑À√◊Õ∫“ß√–¥—∫ μâÕ߉¥â√—∫Õπÿ≠“μÀ√◊Õ¢÷Èπ∑–‡∫’¬π °àÕπªØ‘∫—μ‘°“√∫“ßÕ¬à“߉¥â)
6
Vol. 4 No. 1 Jan.-Mar. 2010
Journal of Health Systems Research
°“√ π—∫ πÿπ·≈–°“√°”°—∫¥Ÿ·≈°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π¢ÕßÀπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√μ“¡æ√–√“™∫—≠≠—μ‘°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π æ.». ÚııÒ (æ√∫.æ©.) หนวยปฏิบตั ิการและสถานพยาบาล: คณะบุคคล หนวยงาน หรือองคกรที่ปฏิบัติการฉุกเฉิน*
ใช ปฏิบัติการฉุกเฉินตามหลักเกณฑ เงื่อนไข และ มาตรฐานที่ กพฉ. ประกาศกําหนด
ปฏิบัติการฉุกเฉินตามที่ กพฉ. ประกาศกําหนด ตาม ม.๒๙ หรือไม
ไม ปฏิบัติการฉุกเฉินนอกเหนือหรือละเวนการปฏิบัติการฉุกเฉิน ตามหลักเกณฑ เงื่อนไข และมาตรฐานที่ กพฉ. ประกาศกําหนด
กพฉ. ดําเนินการตาม มาตรา ๓๑, ๓๒ และ ๓๗ แหง พรบ.พฉ.
มีสิทธิ ตามมาตรา ๒๙ วรรคสอง และมาตรา ๑๑ (๗) คือไดรับ:๑. การรับรองมาตรฐานการปฏิบัติการฉุกเฉิน หรือ ๒. การสนับสนุนดานการเงินจากกองทุน โดย กพฉ. สนับสนุนใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นเปน ผูดําเนินการและบริหารจัดการตามหลักเกณฑที่ กพฉ. กําหนด ตามมาตรา ๓๓ ๓. เข็มเชิดชูเกียรติ
*§≥–∫ÿ§§≈ Àπ૬ߓπ À√◊ÕÕߧå°√„¥ (∑—Èß∑’ˇªìπÀ√◊Õ‰¡à‡ªìπ ∂“π欓∫“≈) ∑’Ë¥”‡π‘π°“√À√◊Õ¡’Àπâ“∑’Ë¥”‡π‘π°“√À√◊Õ∫√‘À“√®—¥°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π ∑—Èß¿“§√—∞·≈– ¿“§‡Õ°™π (∑—Èß· «ß°”‰√·≈–‰¡à· «ß°”‰√) Õ“®®—¥‡ªìπ çÀπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√é ·≈–Õ¬Ÿà¿“¬„μâ∫∑∫—≠≠—μ‘·Ààß°ÆÀ¡“¬«à“¥â«¬°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π‰¥â∑—Èß ‘Èπ ¥—ßπ—Èπ°“√ ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘πÀ√◊Õ≈–‡«âπ°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘πμ“¡∑’Ë °æ©. ª√–°“»°”Àπ¥μ“¡ ¡“μ√“ Ú˘ ·Ààß æ√∫.æ©. ¢ÕßÀπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√¥—ß°≈à“«¬àÕ¡‰¥â√—∫§«“¡ §ÿ⡧√ÕßÀ√◊Õ¥”‡π‘π°“√μ“¡∑’Ë°ÆÀ¡“¬«à“¥â«¬°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘πÀ√◊Õ°ÆÀ¡“¬Õ◊Ëπ∑’ˇ°’ˬ«¢âÕß (°æ©. Õ“®ª√–°“»°”Àπ¥‡ß◊ËÕπ‰¢„ÀâÀπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√∫“ߪ√–‡¿∑À√◊Õ ∫“ß√–¥—∫ μâÕ߉¥â√∫— Õπÿ≠“μÀ√◊Õ¢÷πÈ ∑–‡∫’¬π °àÕπªØ‘∫μ— °‘ “√©ÿ°‡©‘π∫“ßÕ¬à“߉¥â) ºŸ¥â ”‡π‘π°“√Àπ૬ªØ‘∫μ— °‘ “√ ∑—ßÈ ª√–®”∑’·Ë ≈–‡§≈◊ÕË π∑’Ë ∑’ªË Ø‘∫μ— °‘ “√©ÿ°‡©‘π∫“ߪ√–‡¿∑/ ∫“ß√–¥—∫·≈–‰¡àÕ¬Ÿà„π¢à“¬μ“¡¡“μ√“ ı ·Ààßæ√–√“™∫—≠≠—μ‘ ∂“π欓∫“≈ æ.». ÚıÙÒ Õ“®¡’§«“¡º‘¥·≈–μâÕß√–«“ß‚∑…∞“πª√–°Õ∫°‘®°“√ ∂“π欓∫“≈‚¥¬‰¡à ‰¥â√—∫Õπÿ≠“μ μ“¡°ÆÀ¡“¬«à“¥â«¬ ∂“π欓∫“≈¥â«¬
°“√¥”‡π‘π°“√¢—Èπμâπμ“¡¡“μ√“ ÛÒ, ÛÚ ·≈– Û˜ ·Ààßæ√–√“™∫—≠≠—μ‘°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π æ.». ÚııÒ (æ√∫.æ©.) ผูปฏิบัติการ หนวยปฏิบัติการ หรือสถานพยาบาลปฏิบัติการฉุกเฉินนอกเหนือหรือ ละเวนการปฏิบัติการฉุกเฉินตามหลักเกณฑ เงื่อนไข และมาตรฐานที่ กพฉ. ประกาศกําหนด พบการฝาฝนตามที่ กพฉ. ประกาศกําหนดไว
กพฉ. ดําเนินการสอบสวนตามมาตรา ๓๑
ใช
พบการฝาฝนตามที่ กพฉ. ประกาศกําหนดไวหรือไม ไม
ไม
ไมพบการฝาฝนตามที่ กพฉ. ประกาศกําหนดไว
ยังคงปฏิบัติการฉุกเฉินหรือ ละเวนการปฏิบัติการฉุกเฉิน ตามที่ กพฉ. ประกาศกําหนดไว
กพฉ. ดําเนินการตามมาตรา ๒๙ วรรคสามและสี่, มาตรา ๓๒ (๑) หรือมาตรา ๓๗
ยังคงฝาฝนตามที่ กพฉ. ประกาศกําหนดไวหรือไม
ใช
กรณีที่ ๑ ผูปฏิบัติการ หรือ กรณีที่ ๒ หนวยปฏิบัติการ (รวมถึงสถานพยาบาลดวย)
กพฉ. ดําเนินการขั้นตอไป ตามมาตรา ๓๒ (๒), (๓) หรือ (๔) แลวแตกรณี
ยุติการฝาฝน
สิ้นสุดการบังคับตาม พรบ.พฉ.
˜
«“√ “√«‘®—¬√–∫∫ “∏“√≥ ÿ¢
ªï∑’Ë Ù ©∫—∫∑’Ë Ò ¡§.-¡’§. ÚııÛ
°“√¥”‡π‘π°“√¢—ÈπμàÕ‰ªμ“¡¡“μ√“ ÛÚ (Ú), (Û) À√◊Õ (Ù) ·Ààßæ√–√“™∫—≠≠—μ‘°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π æ.». ÚııÒ (æ√∫.æ©.) กรณีที่ ๑ ผูปฏิบัติการที่ไดรับการดําเนินการตามมาตรา ๒๙ วรรคสามและสี่, มาตรา ๓๒ (๑) หรือมาตรา ๓๗ แลว แต ยังคงปฏิบัติการฉุกเฉินนอกเหนือหรือละเวนการปฏิบัติการฉุกเฉินตามที่ กพฉ. ประกาศกําหนดไว
บุคคลนั้นเปนผูประกอบวิชาชีพ ดานการแพทยและการสาธารณสุข ที่มีกฎหมายวาดวยการนั้นหรือไม
ใช บุคคลนั้นเปนผูประกอบวิชาชีพดานการแพทยและ การสาธารณสุขที่มีกฎหมายเฉพาะวาดวยการนั้น
ไม บุคคลนั้นไมไดเปนผูประกอบวิชาชีพดานการแพทยและ การสาธารณสุขที่มีกฎหมายเฉพาะวาดวยการนั้น
ปฏิบัติการฉุกเฉินนอกเหนือขอบเขตตามที่ กฎหมายที่ตนเปนผูประกอบวิชาชีพนั้นกําหนด
ปฏิบัติการฉุกเฉินภายใน ขอบเขตตามที่กฎหมายวา ดวยการนั้นกําหนดหรือไม
ไม
ปฏิบัติการฉุกเฉินดังกลาวเขาขายการประกอบวิชาชีพดานการแพทยและการสาธารณสุข ตามกฎหมายวาดวยการใด ผูปฏิบัติการดังกลาวอาจมีความผิดและตองระวางโทษ ฐานประกอบวิชาชีพดังกลาวนั้นโดยมิไดรับอนุญาตตามกฎหมายวาดวยการนั้น
ใช ปฏิบัติการฉุกเฉินภายในขอบเขตตามที่ กฎหมายที่ตนเปนผูประกอบวิชาชีพนั้นกําหนด
กพฉ. แจงเรื่องไปยังผูมีอํานาจตามกฎหมายเพื่อพิจารณาดําเนินการตามอํานาจหนาที่ ตาม มาตรา ๓๒ (๒) และหากผูปวยฉุกเฉินนั้นตายหรือไดรับอันตราย ผูกระทําการดังกลาวอาจมี ความผิดและตองระวางโทษตามประมวลกฎหมายอาญาดวย
กพฉ. แจงเรื่องไปยังผูมีอํานาจตามกฎหมายเพื่อพิจารณาดําเนินการ ดานจริยธรรมกับผูปฏิบัติการนั้น ตามมาตรา ๓๒ (๔)
°“√¥”‡π‘π°“√¢—ÈπμàÕ‰ªμ“¡¡“μ√“ ÛÚ (Ú), (Û) À√◊Õ (Ù) ·Ààßæ√–√“™∫—≠≠—μ‘°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π æ.». ÚııÒ (æ√∫.æ©.) กรณีที่ ๒ หนวยปฏิบัติการที่ไดรับการดําเนินการตามมาตรา ๒๙ วรรคสามและสี่, มาตรา ๓๒ (๑) หรือมาตรา ๓๗ แลว แต ยังคงปฏิบัติการฉุกเฉินนอกเหนือหรือละเวนการปฏิบัติการฉุกเฉินตามที่ กพฉ. ประกาศกําหนดไว
ใช
หนวยปฏิบัติการนั้นไดรับอนุญาตให ประกอบกิจการสถานพยาบาลตาม กฎหมายวาดวยสถานพยาบาลหรือไมเปน การปฏิบัติการฉุกเฉินภายในกรอบตามที่ กฎหมายวาดวยการนั้นกําหนดหรือไม
ใช หนวยปฏิบัติการนั้นเปนสถานพยาบาลตามมาตรา ๕ แหงพระราชบัญญัติสถานพยาบาล พ.ศ. ๒๕๔๑
กพฉ. แจงเรื่องไปยังผูมีอํานาจตามกฎหมาย เพื่อพิจารณาดําเนินการทางวินัย แกผูดําเนินการสถานพยาบาลของรัฐหรือ หนวยงานของรัฐ ตามมาตรา ๓๒ (๓)
ไม
หนวยปฏิบัติการนั้นเปนสถานพยาบาล ตามมาตรา ๕ แหงพระราชบัญญัติ สถานพยาบาล พ.ศ. ๒๕๔๑ หรือไม
ผูรับอนุญาตหรือผูดําเนินการสถานพยาบาลนั้นอาจมี ความผิดฐานละเวนการปฏิบัติตามมาตรา ๓๖ หรือ ๓๗ แหงพระราชบัญญัติสถานพยาบาล พ.ศ. ๒๕๔๑
กพฉ. แจงเรื่องไปยังผูมีอํานาจตามกฎหมาย ที่มีอํานาจควบคุมการดําเนินการของหนวยปฏิบัติการนั้น เพื่อพิจารณาดําเนินการตามอํานาจหนาที่ มาตรา ๓๒ (๒)
8
ไม
หากกระทําเปนปกติธุระ ไมวาจะไดรับประโยชนตอบแทนหรือไม ผูดําเนินการหนวยปฏิบัติการดังกลาวอาจมีความผิด และตองระวางโทษฐานประกอบกิจการสถานพยาบาล โดยมิไดรับอนุญาตตามกฎหมายวาดวยสถานพยาบาล กพฉ. แจงเรื่องไปยังผูมีอํานาจตามกฎหมายเพื่อพิจารณา ดําเนินการตามอํานาจหนาที่ มาตรา ๓๒ (๒)
Vol. 4 No. 1 Jan.-Mar. 2010
Journal of Health Systems Research
§”Õ∏‘∫“¬ª√–°Õ∫æ√–√“™∫—≠≠—μ‘°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π æÿ∑∏»—°√“™ ÚııÒ
‡®μπ“√¡≥å (À¡“¬‡Àμÿ∑⓬æ√–√“™∫—≠≠—μ‘) À≈—°°“√ ‡Àμÿº≈„π°“√ª√–°“»„™âæ√–√“™∫—≠≠—μ‘©∫—∫π’È §◊Õ ‚¥¬∑’Ë°“√ªØ‘∫—μ‘°“√¥â“π°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π„πªí®®ÿ∫—π¬—ߢ“¥ √–∫∫∫√‘À“√®—¥°“√¥â“π∫ÿ§≈“°√ Õÿª°√≥å ·≈–‡§√◊ËÕß¡◊ՙ૬ ‡À≈◊ Õ ºŸâ ªÉ « ¬©ÿ ° ‡©‘ π √«¡∑—È ß ¬— ß ¢“¥Àπà « ¬ß“π√— ∫ º‘ ¥ ™Õ∫ ª√– “π°“√ªØ‘∫—μ‘°“√ ∑Ì“„Àâ¡’ºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘πμâÕß Ÿ≠‡ ’¬™’«‘μ Õ«—¬«– À√◊Õ‡°‘¥§«“¡∫°æ√àÕß„π°“√∑Ì“ß“π¢ÕßÕ«—¬«– Ì“§—≠ (vital organs) √«¡∑—Èß∑Ì“„Àâ°“√∫“¥‡®Á∫À√◊ÕÕ“°“√ªÉ«¬ √ÿπ·√ߢ÷Èπ‚¥¬‰¡à ¡§«√. «—μ∂ÿª√– ß§å ‡æ◊ËÕ≈¥·≈–ªÑÕß°—𧫓¡ Ÿ≠‡ ’¬¥—ß°≈à“«¢â“ßμâπ «‘∏’°“√ Ò. °Ì“Àπ¥„Àâ¡’§≥–°√√¡°“√°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π¢÷Èπ ‡æ◊ËÕ°Ì“Àπ¥¡“μ√∞“π À≈—°‡°≥±å ·≈–«‘∏’ªØ‘∫—쑇°’ˬ«°—∫°“√ ·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π. Ú. °Ì“Àπ¥„Àâ¡’ ∂“∫—π°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π·Ààß™“μ‘¢÷È𠇪ìπÀπ૬√—∫º‘¥™Õ∫°“√∫√‘À“√®—¥°“√ °“√ª√– “π√–À«à“ß Àπ૬ߓπ∑’ˇ°’ˬ«¢âÕß∑—Èß¿“§√—∞·≈–‡Õ°™π. Û. à߇ √‘¡„ÀâÕߧå°√ª°§√Õß à«π∑âÕß∂‘Ëπ‡¢â“¡“¡’ ∫∑∫“∑„π°“√∫√‘À“√®—¥°“√ ‡æ◊ËÕ„À⇰‘¥§«“¡√à«¡¡◊Õ„π°“√ ªØ‘∫—μ‘ß“π¥â“π°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π√à«¡°—π. º≈∑’˧“¥«à“®–‰¥â√—∫ ºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘π‰¥â√—∫°“√§ÿ⡧√Õß ‘∑∏‘„π°“√‡¢â“∂÷ß √–∫∫°“√·æ∑¬å ©ÿ ° ‡©‘ π Õ¬à “ ß∑—Ë « ∂÷ ß ‡∑à “ ‡∑’ ¬ ¡ ¡’ §ÿ ≥ ¿“æ ¡“μ√∞“π ‚¥¬‰¥â √— ∫ °“√™à « ¬‡À≈◊ Õ ·≈–√— ° …“欓∫“≈∑’Ë ¡’ ª√– ‘∑∏‘¿“æ·≈–∑—πμàÕ‡Àμÿ°“√≥å¡“°¢÷Èπ.
𑬓¡ ç°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘πé À¡“¬§«“¡«à“ (Ò) °“√ªØ‘∫—μ‘°“√ ©ÿ°‡©‘π (Ú) °“√»÷°…“ (Û) °“√Ωñ°Õ∫√¡ (Ù) °“√§âπ§«â“ ·≈– (ı) °“√«‘®—¬‡°’ˬ«°—∫°“√ª√–‡¡‘π °“√®—¥°“√ °“√∫Ì“∫—¥√—°…“ ºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘π ·≈–°“√ªÑÕß°—π°“√‡®Á∫ªÉ«¬∑’ˇ°‘¥¢÷Èπ©ÿ°‡©‘π. 纟ªâ «É ¬©ÿ°‡©‘πé À¡“¬§«“¡«à“ ∫ÿ§§≈´÷ßË ¡’≈°— …≥–∑—ßÈ Ú ª√–°“√ ¥—ßμàÕ‰ªπ’È (Ò) ‰¥â√—∫∫“¥‡®Á∫À√◊Õ¡’Õ“°“√ªÉ«¬°–∑—πÀ—π ´÷Ëß ‡ªìπ¿¬—πμ√“¬μàÕ°“√¥Ì“√ß™’«μ‘ À√◊Õ°“√∑Ì“ß“π¢ÕßÕ«—¬«– Ì“§—≠ (vital organs) ‰¥â·°à √–∫∫À“¬„®, √–∫∫‰À≈‡«’¬π‡≈◊Õ¥ ·≈–√–∫∫ª√– “∑. (Ú) ®Ì“‡ªìπμâÕ߉¥â√—∫°“√ª√–‡¡‘π °“√®—¥°“√ ·≈– °“√∫Ì“∫—¥√—°…“Õ¬à“ß∑—π∑à«ß∑’ ‡æ◊ËÕªÑÕß°—π°“√‡ ’¬™’«‘μÀ√◊Õ °“√√ÿπ·√ߢ÷Èπ¢Õß°“√∫“¥‡®Á∫À√◊ÕÕ“°“√ªÉ«¬π—Èπ. ®÷߇ÀÁπ‰¥â«à“ 纟âªÉ«¬©ÿ°‡©‘πé μ“¡æ√–√“™∫—≠≠—μ‘π’È ·μ°μà“ß®“°°ÆÀ¡“¬Õ◊Ëπ·≈–§«“¡‡¢â“„®‚¥¬∑—Ë«‰ª ‡™àπ ºŸâªÉ«¬ π‘È«¢“¥·μà‰¥âÀâ“¡‡≈◊Õ¥À¬ÿ¥·≈â« Õ“®‰¡à‡ªìπºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘πμ“¡ æ√–√“™∫—≠≠—μ‘π’È ‡π◊ËÕß®“°æâπ¿“«–∑’ˇªìπ¿¬—πμ√“¬μàÕ°“√ ¥”√ß™’«μ‘ À√◊Õ°“√∑”ß“π¢ÕßÕ«—¬«– ”§—≠·≈â« ·μà¬ß— §ß®—¥‡ªìπ ºŸªâ «É ¬©ÿ°‡©‘πμ“¡°ÆÀ¡“¬∑“ß°“√·æ∑¬å·≈–°“√ “∏“√≥ ÿ¢Õ◊πË À√◊ÕºŸâ‰¥â√—∫∫“¥‡®Á∫®π°√–∑—Ëߧբ“¥ °ÁÕ“®‰¡à‡ªìπºŸâªÉ«¬ ©ÿ°‡©‘πμ“¡æ√–√“™∫—≠≠—μ‘π’ȇ™àπ°—π ‡π◊ËÕß®“°‰¡à “¡“√∂ ªÑÕß°—π°“√‡ ’¬™’«‘쉥â·≈â«. çªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘πé À¡“¬∂÷ß°“√ªØ‘∫—μ‘°“√¥â“π°“√ ·æ∑¬å©ÿ°‡©‘ππ—∫·μà°“√√—∫√Ÿâ∂÷ß¿“«–°“√‡®Á∫ªÉ«¬©ÿ°‡©‘π®π∂÷ß
˘
«“√ “√«‘®—¬√–∫∫ “∏“√≥ ÿ¢
ªï∑’Ë Ù ©∫—∫∑’Ë Ò ¡§.-¡’§. ÚııÛ
°“√¥Ì“‡π‘π°“√„À⺟âªÉ«¬©ÿ°‡©‘π‰¥â√—∫°“√∫Ì“∫—¥√—°…“„Àâæâπ ¿“«–©ÿ°‡©‘π ´÷Ëß√«¡∂÷ß°“√¥”‡π‘π°“√μàÕºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘π„π¥â“π μà“ßÊ ¯ ¥â“π ‰¥â·°à (Ò) °“√ª√–‡¡‘π (Ú) °“√®—¥°“√ (Û) °“√ª√– “πß“π (Ù) °“√§«∫§ÿ¡¥Ÿ·≈ (ı) °“√μ‘¥μàÕ ◊ÕË “√ (ˆ) °“√≈Ì“‡≈’¬ßÀ√◊Õ¢π àß (˜) °“√μ√«®«‘π‘®©—¬ ·≈– (¯) °“√∫Ì“ ∫—¥√—°…“欓∫“≈ ∑—ßÈ πÕ° ∂“π欓∫“≈·≈–„π ∂“π欓∫“≈. çÀπ૬ªØ‘∫μ— °‘ “√é À¡“¬§«“¡«à“ Àπ૬ߓπÀ√◊ÕÕߧå°√ „¥Ê ∑’˪ؑ∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π ´÷Ë߉¡à¡’°“√°”Àπ¥«à“μâÕߢ÷Èπ∑–‡∫’¬π ·≈–‰¡à‰¥â„ÀâÕ”π“® °æ©. °”Àπ¥√“¬≈–‡Õ’¬¥‡æ‘Ë¡‡μ‘¡ ¥—ßπ—Èπ Àπ૬ߓπÀ√◊ÕÕߧ儥∑’Ë¡’°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π ®÷ß®—¥‡ªìπ çÀπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√é ´÷ËßμâÕß√—∫º‘¥/√—∫™Õ∫μ“¡°ÆÀ¡“¬π’È∑ÿ° Àπ૬ ·≈–„πÀπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√Àπ૬Àπ÷ËßÕ“®¡’°“√ªØ‘∫—μ‘°“√ ©ÿ°‡©‘π∑—ÈßπÕ° ∂“π欓∫“≈·≈–/À√◊Õ„π ∂“π欓∫“≈°Á‰¥â. 纟âªØ‘∫—μ‘°“√é À¡“¬§«“¡«à“ ∫ÿ§§≈´÷Ëߪؑ∫—μ‘ß“π‡°’Ë¬« °—∫°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π ‰¥â·°à ∫ÿ§§≈∑’˪ؑ∫—μ‘ß“π‡°’Ë¬«°—∫(Ò) °“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π (Ú) °“√»÷°…“ (Û) °“√Ωñ°Õ∫√¡ (Ù) °“√§âπ§«â“ ·≈– (ı) °“√«‘®—¬‡°’ˬ«°—∫°“√ª√–‡¡‘π °“√®—¥°“√ °“√∫Ì“∫—¥√—°…“ºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘π ·≈–°“√ªÑÕß°—π°“√‡®Á∫ªÉ«¬∑’Ë ‡°‘¥¢÷Èπ©ÿ°‡©‘π ´÷Ëß®”·π°‡ªìπ Ú ª√–‡¿∑„À≠àÊ ¥—ßμàÕ‰ªπ’È Ò. π— ° «‘ ™ “™’ æ μ“¡°ÆÀ¡“¬«à “ ¥â « ¬°“√ª√–°Õ∫ «‘™“™’æ¥â“π°“√·æ∑¬å·≈–°“√ “∏“√≥ ÿ¢‡ªìπ°“√‡©æ“– (‡™àπ ·æ∑¬å 欓∫“≈) ∑’ªË Ø‘∫μ— °‘ “√©ÿ°‡©‘πμ“¡°ÆÀ¡“¬«à“¥â«¬°“√ π—Èπ ´÷Ëß°æ©. ¡’‡æ’¬ßÕ”π“®Àπâ“∑’Ë π—∫ πÿπ°“√ªØ‘∫—μ‘ß“π¥â“π °“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π √«¡∑—ÈßÕÿ¥ÀπÿπÀ√◊Õ‡ªìπ§à“™¥‡™¬„Àâ°—∫ºŸâ ªØ‘∫μ— °‘ “√ª√–‡¿∑π’È ·μà‰¡à¡Õ’ ”π“®Àπâ“∑’°Ë “Ì Àπ¥ª√–‡¿∑ √–¥—∫ ÕÌ“π“®Àπâ“∑’Ë ¢Õ∫‡¢μ §«“¡√—∫º‘¥™Õ∫ À√◊Õ¢âծ̓°—¥ √«¡∑—Èß ‰¡à¡’Õ”π“®Àπâ“∑’Ë°”°—∫¥Ÿ·≈°“√ªØ‘∫—μ‘°“√¢ÕߺŸâªØ‘∫—μ‘°“√ ª√–‡¿∑π’È [¡“μ√“ Û «√√§ Õß] ¡’‡æ’¬ßÕ”π“®Àπâ“∑’Ë·®âß ‡√◊ËÕ߉ª¬—ߺŸâ¡’Õ”π“®μ“¡°ÆÀ¡“¬‡æ◊ËÕæ‘®“√≥“¥”‡π‘π°“√¥â“π ®√‘ ¬ ∏√√¡°— ∫ ºŸâ ª Ø‘ ∫— μ‘ ° “√´÷Ë ß ‡ªì π ºŸâ ª √–°Õ∫«‘ ™ “™’ æ ¥â “ π°“√ ·æ∑¬å·≈–°“√ “∏“√≥ ÿ¢ [¡“μ√“ ÛÚ (Ù)]. Ú. ºŸâªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘πÕ◊ËπÊ π— ∫ μ—È ß ·μà ºŸâ ∑’Ë √— ∫ √Ÿâ ∂÷ ß ¿“«–°“√‡®Á∫ªÉ«¬©ÿ°‡©‘π®π∂÷ߺŸâ∑’˥̓‡π‘π°“√„À⺟âªÉ«¬©ÿ°‡©‘𠉥â√—∫°“√∫Ì“∫—¥√—°…“„Àâæâπ¿“«–©ÿ°‡©‘π∑ÿ°¢—ÈπμÕπ ·μଗ߉¡à¡’
°ÆÀ¡“¬«à“¥â«¬°“√ª√–°Õ∫«‘™“™’æ¥â“π°“√·æ∑¬å·≈–°“√ “∏“√≥ ÿ¢‡ªìπ°“√‡©æ“– À√◊ժؑ∫—μ‘°“√πÕ°‡Àπ◊Õ¢Õ∫‡¢μ °ÆÀ¡“¬‡©æ“–¥—ß°≈à“« (‡™àπ °“√„ à∑àÕÀ≈Õ¥≈¡™à«¬À“¬„® ‚¥¬æ¬“∫“≈) ´÷Ëß°æ©. ¡’Õ”π“®Àπâ“∑’Ë°Ì“Àπ¥ª√–‡¿∑ √–¥—∫ ÕÌ“π“®Àπâ“∑’Ë ¢Õ∫‡¢μ §«“¡√—∫º‘¥™Õ∫ À√◊Õ¢âծ̓°—¥ √«¡∑—Èß ¡’Õ”π“®Àπâ“∑’Ë°”°—∫¥Ÿ·≈°“√ªØ‘∫—μ‘°“√ ‡©æ“–¢ÕߺŸâªØ‘∫—μ‘ °“√ª√–‡¿∑π’È [¡“μ√“ Û «√√§ Õß].
°“√§ÿ⡧√Õߧ«“¡ª≈Õ¥¿—¬¢ÕߺŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘π ¡“μ√“ Ú¯ ‡æ◊ÕË §ÿ¡â §√Õߧ«“¡ª≈Õ¥¿—¬¢ÕߺŸªâ «É ¬©ÿ°‡©‘π „ÀâÀπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√ ∂“π欓∫“≈ ·≈–ºŸâªØ‘∫—μ‘°“√ ¥”‡π‘π °“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π μ“¡À≈—°°“√¥—ßμàÕ‰ªπ’È (Ò) μ√«®§—¥·¬°√–¥—∫§«“¡©ÿ°‡©‘π·≈–®—¥„À⺪Ÿâ «É ¬ ©ÿ°‡©‘π‰¥â√—∫°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘πμ“¡≈”¥—∫§«“¡‡√àߥà«π ∑“ß°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π. (Ú) ºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘πμâÕ߉¥â√—∫°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π ®π‡μÁ ¡ ¢’ ¥ §«“¡ “¡“√∂¢ÕßÀπà « ¬ªØ‘ ∫— μ‘ ° “√À√◊ Õ ∂“π 欓∫“≈π—Èπ°àÕπ°“√ àßμàÕ ‡«âπ·μà¡’·æ∑¬å„Àâ°“√√—∫√Õß«à“°“√ àßμàÕºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘π®–‡ªìπª√–‚¬™πåμàÕ°“√ªÑÕß°—π°“√‡ ’¬ ™’«‘μÀ√◊Õ°“√√ÿπ·√ߢ÷Èπ¢Õß°“√‡®Á∫ªÉ«¬¢ÕߺŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘ππ—Èπ. (Û) °“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘πμàÕºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘πμâÕ߇ªìπ ‰ªμ“¡§«“¡®”‡ªìπ·≈–¢âÕ∫àß™’È∑“ß°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π ‚¥¬¡‘„Àâ π” ‘ ∑ ∏‘ ° “√ª√–°— π °“√¢÷È π ∑–‡∫’ ¬ π ∂“π欓∫“≈ §«“¡ “¡“√∂„π°“√√—∫º‘¥™Õ∫§à“„™â®à“¬¢ÕߺŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘π À√◊Õ ‡ß◊ËÕπ‰¢„¥Ê ¡“‡ªìπ‡ÀμÿªØ‘‡ ∏ºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘π„Àâ‰¡à‰¥â√—∫°“√ ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘πÕ¬à“ß∑—π∑à«ß∑’. Àπà « ¬ªØ‘ ∫— μ‘ ° “√À√◊ Õ ∂“π欓∫“≈μâ Õ ß§«∫§ÿ ¡ ·≈– ¥Ÿ·≈ºŸâªØ‘∫—μ‘°“√„À⥔‡π‘π°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π‡ªìπ‰ªμ“¡ À≈—°°“√μ“¡«√√§Àπ÷Ëß.
§≥–°√√¡°“√°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π (°æ©.) °æ©. ‡ªìπ§≥–°√√¡°“√·Ààß™“μ‘¥â“π°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π ´÷Ë ß æ√–√“™∫— ≠ ≠— μ‘ π’È ¡’ ‡ ®μπ“√¡≥å „ Àâ ‡ ªì π §≥–°√√¡°“√ °”Àπ¥¡“μ√∞“π À≈—°‡°≥±å ·≈–«‘∏’ªØ‘∫—쑇°’ˬ«°—∫°“√
10
Vol. 4 No. 1 Jan.-Mar. 2010
Journal of Health Systems Research
·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π ‡æ◊ËÕ (Ò) ≈¥·≈–ªÑÕß°—𧫓¡ Ÿ≠‡ ’¬®“°°“√∑’Ë ºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘πμâÕß Ÿ≠‡ ’¬™’«‘μ Õ«—¬«– À√◊Õ‡°‘¥§«“¡∫°æ√àÕß „π°“√∑Ì“ß“π¢ÕßÕ«—¬«– Ì“§—≠ √«¡∑—Èß≈¥·≈–ªÑÕß°—π¡‘„Àâ°“√ ∫“¥‡®Á∫À√◊ÕÕ“°“√ªÉ«¬√ÿπ·√ߢ÷Èπ‚¥¬‰¡à ¡§«√ (¥ŸÀ¡“¬‡Àμÿ ∑⓬æ√–√“™∫—≠≠—μ‘) μ≈Õ¥®π (Ú) §ÿ⡧√Õß∫ÿ§≈“°√∑’˙૬ ‡À≈◊Õ¥Ÿ·≈ºŸâ‡®Á∫ªÉ«¬©ÿ°‡©‘π∑’˪ؑ∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘πÕ¬à“ß ÿ®√‘μ ®“°°“√∂Ÿ°°≈à“«À“«à“ªØ‘∫—μ‘‚¥¬¡‘™Õ∫ „π°“√ªØ‘∫—μ‘°“√ ©ÿ°‡©‘π∑—Èß„π·≈–πÕ°¢Õ∫‡¢μ∑’ˉ¥â√—∫Õπÿ≠“μμ“¡°ÆÀ¡“¬«à“ ¥â«¬°“√π—Èπ Õ—π®–‡ªìπ°“√ à߇ √‘¡„Àâ¡’°“√™à«¬‡À≈◊Õ°—π‚¥¬ ‰¡àμÕâ ß√—ßÈ √Õ (Good Samaritan Law) ·≈– (Û) §ÿ¡â §√Õß —ߧ¡ „Àâ¡’°“√„™â∑√—欓°√ (∫ÿ§≈“°√ Àπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√ ·≈–Õÿª°√≥å) ∑’Ë¡’Õ¬Ÿà„π√–∫∫√à«¡°—πÕ¬à“ß¡’ª√– ‘∑∏‘¿“æ ¥â«¬°“√√«¡°“√ “√ π‡∑»·≈–°“√ ◊ËÕ “√ °ÆÀ¡“¬π’È®÷ß∫—≠≠—μ‘„Àâ °æ©. ¡’ Õ”π“®Àπâ“∑’Ë∑—Èß∑“ßπ‘μ‘∫—≠≠—μ‘ μÿ≈“°“√ ·≈–∫√‘À“√Õ—π®– àß º≈„Àâ¡’°“√æ—≤π“°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π∑—Èß ı ¥â“π ‰¥â·°à (Ò) °“√ ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π (Ú) °“√»÷°…“ (Û) °“√Ωñ°Õ∫√¡ (Ù) °“√ §âπ§«â“ ·≈– (ı) °“√«‘®—¬ μ“¡≈”¥—∫. πÕ°®“°Õ”π“®Àπâ“∑’„Ë π°“√«“ß√“°∞“π ∂“ªπ“ à߇ √‘¡ π—∫ πÿπ ·≈–°”°—∫¡“μ√∞“π√–∫∫°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π Õ—π‡ªìπ Õ”π“®Àπâ“∑’ËÀ≈—°·≈â« °ÆÀ¡“¬π’Ȭ—ß∫—≠≠—μ‘„Àâ °æ©. ¡’ Õ”π“®Àπâ“∑’ËÕ◊Ëπ¥â«¬ ‰¥â·°à °“√‡ªìπ∑’˪√÷°…“√—∞∫“≈ √«¡∑—Èß ªØ‘∫—μ‘Àπâ“∑’ˇ°’ˬ«°—∫°“√·æ∑¬å©°ÿ ‡©‘πμ“¡∑’√Ë ∞— ∫“≈¡Õ∫À¡“¬ ·≈–°”Àπ¥π‚¬∫“¬·≈–°”°—∫¥Ÿ·≈°‘®°“√¢Õß æ©.
(Ù) ÕÕ°¢âÕ∫—ߧ—∫‡°’ˬ«°—∫°“√„À⇢Á¡‡™‘¥™Ÿ‡°’¬√쑇æ◊ËÕ ¡Õ∫„Àâ · °à ∫ÿ § §≈ºŸâ π— ∫ πÿ π °‘ ® °“√¥â “ π°“√·æ∑¬å ©ÿ ° ‡©‘ π [¡“μ√“ ÒÒ (˜)]. (ı) ª√–°“»°”Àπ¥ª√–‡¿∑ √–¥—∫ ÕÌ“π“®Àπâ“∑’Ë ¢Õ∫‡¢μ §«“¡√—∫º‘¥™Õ∫ À√◊Õ¢âծ̓°—¥¢ÕߺŸªâ Ø‘∫μ— °‘ “√ Àπ૬ªØ‘∫μ— °‘ “√ ·≈– ∂“π欓∫“≈ ‡æ◊ËÕª√–‚¬™πå„π°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π„Àâ ‡ªìπ‰ªμ“¡À≈—°°“√μ“¡¡“μ√“ Ú¯ [¡“μ√“ Ú˘ (Ò)]. (ˆ) ª√–°“»°”Àπ¥À≈—°‡°≥±å·≈–‡ß◊ËÕπ‰¢‡°’ˬ«°—∫°“√ ªØ‘∫—μ‘Àπâ“∑’Ë¢ÕߺŸâªØ‘∫—μ‘°“√ Àπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√ ·≈– ∂“π 欓∫“≈ ‡æ◊ËÕª√–‚¬™πå„π°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π„À⇪ìπ‰ªμ“¡ À≈—°°“√μ“¡¡“μ√“ Ú¯ [¡“μ√“ Ú˘ (Ú)]. (˜) ª√–°“»°”Àπ¥¡“μ√∞“π°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π ‡æ◊ËÕª√–‚¬™πå„π°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π„À⇪ìπ‰ªμ“¡À≈—°°“√ μ“¡¡“μ√“ Ú¯ [¡“μ√“ Ú˘ (Û)] ´÷ËßμâÕߧ√Õ∫§≈ÿ¡¡“μ√∞“π °“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π∑—Èß ¯ ¥â“π ‰¥â·°à (Ò) ¡“μ√∞“π°“√ ª√–‡¡‘π (Ú) ¡“μ√∞“π°“√®—¥°“√ (Û) ¡“μ√∞“π°“√ª√– “π ß“π (Ù) ¡“μ√∞“π°“√§«∫§ÿ¡¥Ÿ·≈ (ı) ¡“μ√∞“π°“√μ‘¥μàÕ ◊ËÕ “√ (ˆ) ¡“μ√∞“π°“√≈Ì“‡≈’¬ßÀ√◊Õ¢π àß (˜) ¡“μ√∞“π °“√μ√«®«‘π‘®©—¬ ·≈– (¯) ¡“μ√∞“π°“√∫Ì“∫—¥√—°…“欓∫“≈ ∑—ÈߢÕߺŸâªØ‘∫—μ‘°“√ Àπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√ ·≈– ∂“π欓∫“≈ ∑—Èß πÕ° ∂“π欓∫“≈·≈–„π ∂“π欓∫“≈. (¯) ª√–°“»°”Àπ¥À≈—°‡°≥±å·≈–«‘∏’°“√‡°’ˬ«°—∫°“√ ª√– “πß“π·≈–°“√√“¬ß“π¢ÕßÀπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√·≈– ∂“π 欓∫“≈„π°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π √«¡∑—Èߧ«“¡æ√âÕ¡‡°’ˬ«°—∫ ∫ÿ§≈“°√ æ“Àπ– ∂“π∑’Ë ·≈–Õÿª°√≥å„π°“√ªØ‘∫μ— °‘ “√©ÿ°‡©‘π ·≈–°“√√—∫ºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘π ‡æ◊ËÕª√–‚¬™πå„π°“√ªØ‘∫—μ‘°“√ ©ÿ°‡©‘π„À⇪ìπ‰ªμ“¡À≈—°°“√μ“¡¡“μ√“ Ú¯ [¡“μ√“ Ú˘ (Ù)]. (˘) ª√–°“»°”Àπ¥À≈—°‡°≥±å°“√°Ì“°—∫¥Ÿ·≈°“√ªØ‘∫μ— ‘ °“√¢ÕߺŸâªØ‘∫—μ‘°“√ ‡«âπ·μà°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π¢ÕߺŸâªØ‘∫—μ‘ °“√∑’ˇªìπºŸâª√–°Õ∫«‘™“™’æ¥â“π°“√·æ∑¬å·≈–°“√ “∏“√≥ ÿ¢ °Á„À⇪ìπ‰ªμ“¡°ÆÀ¡“¬«à“¥â«¬°“√π—πÈ [¡“μ√“ Û «√√§ Õß]. (Ò) °“√°”Àπ¥‚∑…∑“ߪ°§√Õß ‰¥â·°à - °“√ —Ë߉¡à√—∫√Õß¡“μ√∞“π°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π À√◊Õ —Ë߮̓°—¥ ‘∑∏‘À√◊Õ¢Õ∫‡¢μ§«“¡√—∫º‘¥™Õ∫„π°“√ªØ‘∫—μ‘
Õ”π“®Àπâ“∑’Ë∑“ßπ‘μ‘∫—≠≠—μ‘ ¢Õß °æ©. (Ò) °Ì “ Àπ¥ª√–‡¿∑ √–¥— ∫ ÕÌ “ π“®Àπâ “ ∑’Ë ¢Õ∫‡¢μ §«“¡√—∫º‘¥™Õ∫ À√◊Õ¢âծ̓°—¥¢Õß∫ÿ§§≈´÷Ëߪؑ∫—μ‘ß“π‡°’Ë¬« °—∫°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π (ºŸâªØ‘∫—μ‘°“√) [¡“μ√“ Û]. (Ú) °Ì“Àπ¥¡“μ√∞“π·≈–À≈—°‡°≥±å‡°’ˬ«°—∫√–∫∫°“√ ·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π [¡“μ√“ ÒÒ (Ò)]. (Û) ÕÕ°¢â Õ ∫— ß §— ∫ ‡°’Ë ¬ «°— ∫ °“√√— ∫ √ÕßÕß§å ° √·≈– À≈—° Ÿμ√°“√»÷°…“À√◊ÕΩñ°Õ∫√¡ºŸâªØ‘∫—μ‘°“√ ·≈–°“√„Àâ ª√–°“»π’¬∫—μ√À√◊Õ‡§√◊ËÕßÀ¡“¬«‘∑¬∞“π–·°àºŸâºà“π°“√»÷°…“ À√◊ÕΩñ°Õ∫√¡œ [¡“μ√“ ÒÒ (ˆ)].
ÒÒ
«“√ “√«‘®—¬√–∫∫ “∏“√≥ ÿ¢
ªï∑’Ë Ù ©∫—∫∑’Ë Ò ¡§.-¡’§. ÚııÛ
°“√©ÿ°‡©‘πμ“¡¡“μ√“ Ú˘ (Ò) „π°√≥’∑’ËÀπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√‰¡à ªØ‘ ∫— μ‘ μ “¡À≈— ° ‡°≥±å ‡ß◊Ë Õ π‰¢ ·≈–¡“μ√∞“π∑’Ë °æ©. °Ì“Àπ¥μ“¡¡“μ√“ Ú˘ (Ú) (Û) ·≈– (Ù). - °”Àπ¥√–«“ß‚∑…ª√—∫∑“ߪ°§√Õ߉¡à‡°‘πÀπ÷Ëß · π∫“∑ ”À√—∫ºŸâΩÉ“Ωóπª√–°“»∑’Ë °æ©. °Ì“Àπ¥μ“¡¡“μ√“ Ú˘ (Ò) [¡“μ√“ Û˜]. - °”Àπ¥√–«“ß‚∑…ª√— ∫ ∑“ߪ°§√Õ߉¡à ‡ °‘ π Àâ “ æ—π∫“∑ ”À√—∫ºŸâ„™â√–∫∫ ◊ËÕ “√·≈–‡∑§‚π‚≈¬’ “√ π‡∑»∑’Ë ®—¥‰«â ”À√—∫°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π‚¥¬ª√–°“√∑’Ë®–∑Ì“„À⇰‘¥ §«“¡‡ ’¬À“¬·°à°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π [¡“μ√“ Û¯]. „π°“√°Ì“Àπ¥‚∑…ª√—∫∑“ߪ°§√Õßμ“¡¡“μ√“ Û˜ ·≈–¡“μ√“ Û¯ ¥—ß°≈à“«π’È °ÆÀ¡“¬∫—≠≠—μ‘„Àâ °æ©. °”Àπ¥À≈—°‡°≥±å «‘∏’°“√ ·≈–Õ—μ√“ ‚¥¬§Ì“π÷ß∂÷ߧ«“¡√⓬ ·√ߢÕßæƒμ‘°“√≥å·Ààß°“√°√–∑” √«¡∑—Èߧ«“¡‡ ’¬À“¬∑’ˇ°‘¥ ®“°°“√°√–∑Ì“π—Èπ [¡“μ√“ Û˘]. - °”Àπ¥√–«“ß‚∑…ª√— ∫ ∑“ߪ°§√Õ߉¡à ‡ °‘ π Àâ “ À¡◊Ëπ∫“∑ ”À√—∫ºŸâ„™â‡¢Á¡‡™‘¥™Ÿ‡°’¬√μ‘‚¥¬‰¡à¡’ ‘∑∏‘ À√◊Õ· ¥ß ¥â«¬ª√–°“√„¥Ê «à“μπ¡’ª√–°“»π’¬∫—μ√À√◊Õ‡§√◊ËÕßÀ¡“¬ «‘∑¬∞“π–‚¥¬∑’Ëμπ‰¡à¡’ ‘∑∏‘ [¡“μ√“ Ù]. Õ”π“®Àπâ“∑’Ë∑“ßπ‘μ‘∫—≠≠—μ‘ ¢Õß °æ©. ¥—ß°≈à“«¡’º≈ ∫—ߧ—∫„™â°—∫∫ÿ§§≈∑ÿ°§π √«¡∑—Èßπ‘μ‘∫ÿ§§≈∑ÿ°·Ààß ∑—Èß¿“§√—∞ ·≈–¿“§‡Õ°™π„πª√–‡∑»‰∑¬ ´÷Ë ß ·μ°μà “ ß®“°°ÆÀ¡“¬ ∑“ß°“√·æ∑¬å·≈–°“√ “∏“√≥ ÿ¢Õ◊Ë𠇙àπ o ·μ°μà “ ß®“°°ÆÀ¡“¬«à “ ¥â « ¬«‘ ™ “™’ æ ¥â “ π°“√ ·æ∑¬å·≈–°“√ “∏“√≥ ÿ¢μà“ßÊ (‡™àπ æ√–√“™∫—≠≠—μ‘«‘™“™’æ ‡«™°√√¡ æ.». ÚıÚı) ´÷ËߢâÕ°”Àπ¥¢Õß ¿“«‘™“™’æÀ√◊Õ §≥–°√√¡°“√°“√ª√–°Õ∫‚√§»‘≈ª–¡’º≈∫—ߧ—∫„™â‡©æ“–°—∫ ºŸâ∑’Ë¢÷Èπ∑–‡∫’¬π‡ªìπ ¡“™‘°«‘™“™’æπ—Èπ‡∑à“π—Èπ ·≈–°√√¡°“√ ‰¡à¡’Õ”π“®°”Àπ¥ª√–‡¿∑ √–¥—∫ ÕÌ“π“®Àπâ“∑’Ë ¢Õ∫‡¢μ §«“¡√—∫º‘¥™Õ∫ ¢âÕ®”°—¥ À√◊Õ≈ß‚∑…ºŸâ∑’Ë¡‘‰¥â¢÷Èπ∑–‡∫’¬π‡ªìπ ¡“™‘°¢Õß«‘™“™’æπ—Èπ‚¥¬μ√ß. o ·μ°μà“ß®“°æ√–√“™∫—≠≠—μ‘ ∂“π欓∫“≈ æ.». ÚıÙÒ ´÷Ëß¡’º≈∫—ߧ—∫„™â‡©æ“– ∂“π欓∫“≈πÕ°¿“§√—∞·≈– πÕ° ¿“°“™“¥‰∑¬ ·≈–°√√¡°“√μ“¡°ÆÀ¡“¬«à“¥â«¬ ∂“π
欓∫“≈‰¡à¡’Õ”π“®¥”‡π‘π°“√„¥Ê °—∫ ∂“π欓∫“≈¢Õß °√–∑√«ß ∑∫«ß °√¡ °√ÿ߇∑æ¡À“π§√ ‡¡◊Õßæ—∑¬“ Õߧ尓√ ∫√‘À“√ à«π®—ßÀ«—¥ ‡∑»∫“≈ ÿ¢“¿‘∫“≈ Õߧ尓√∫√‘À“√ à«π ∑âÕß∂‘Ëπ ¿“°“™“¥‰∑¬ ·≈– ∂“π欓∫“≈Õ◊Ëπ´÷Ëß√—∞¡πμ√’ ª√–°“»„π√“™°‘®®“πÿ‡∫°…“ ·μà ∂“π欓∫“≈¥—ß°≈à“«π’ÈÕ¬Ÿà ¿“¬„μâ°ÆÀ¡“¬«à“¥â«¬°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π¥â«¬. o ·μ°μà“ß®“°æ√–√“™∫—≠≠—μ‘À≈—°ª√–°—π ÿ¢¿“æ ·Ààß™“μ‘ æ.». ÚıÙı ´÷ËߢâÕ°”Àπ¥¢Õߧ≥–°√√¡°“√œ ¡’ º≈∫—ߧ—∫„™â‡©æ“–Àπ૬∫√‘°“√∑’Ë¢÷Èπ∑–‡∫’¬π°—∫ ª ™. μ“¡ æ√–√“™∫—≠≠—μ‘¥—ß°≈à“«‡∑à“π—Èπ ‰¡à¡’Õ”π“®°”Àπ¥ª√–‡¿∑ √–¥—∫ ÕÌ“π“®Àπâ“∑’Ë ¢Õ∫‡¢μ §«“¡√—∫º‘¥™Õ∫ ¢âÕ®”°—¥ À√◊Õ ≈ß‚∑… ”À√—∫ª√–™“™π∑—Ë«‰ª/ºŸâ√—∫∫√‘°“√ À√◊Õ ∂“π∫√‘°“√∑’Ë ¡‘‰¥â¢÷Èπ∑–‡∫’¬π‡ªìπÀπ૬∫√‘°“√μ“¡°ÆÀ¡“¬«à“¥â«¬À≈—° ª√–°—π ÿ¢¿“æ·Ààß™“μ‘.
Õ”π“®Àπâ“∑’Ë∑“ßμÿ≈“°“√¢Õß °æ©. °æ©. ¡’Õ”π“®Àπâ“∑’Ë·≈–√—∫º‘¥™Õ∫μ≈Õ¥°√–∫«π°“√ ª°§√Õß„π°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π ‰¥â·°à (ÒÒ) μ√«®®—∫ √—∫·®âߧ«“¡ ·≈– Õ∫ «π ‰¥â·°à o °Ì“°—∫¥Ÿ·≈ºŸâªØ‘∫—μ‘°“√ Àπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√ ·≈– ∂“π欓∫“≈ªØ‘ ∫— μ‘ ° “√©ÿ ° ‡©‘ π „Àâ ‡ ªì π ‰ªμ“¡À≈— ° ‡°≥±å ‡ß◊ËÕπ‰¢ ·≈–¡“μ√∞“π∑’Ë °æ©. °Ì“Àπ¥μ“¡¡“μ√“ Ú˘ [¡“μ√“ Û]. o ¥Ì “ ‡π‘ π °“√ Õ∫ «π‡æ◊Ë Õ æ‘ ® “√≥“°Ì “ Àπ¥ ¡“μ√°“√μ“¡¡“μ√“ ÛÚ „π°√≥’∑’˪√“°Ø«à“ ºŸâªØ‘∫—μ‘°“√ Àπ૬ªØ‘∫μ— °‘ “√ À√◊Õ ∂“π欓∫“≈„¥ ‰¡àªØ‘∫μ— μ‘ “¡À≈—°‡°≥±å ‡ß◊ËÕπ‰¢ ·≈–¡“μ√∞“π°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π [¡“μ√“ ÛÒ]. (ÒÚ) «‘π—®©—¬ μ—¥ ‘π≈ß‚∑… ·≈–∫—ߧ—∫§¥’∑“ߪ°§√Õß ‰¥â·°à o —Ë ß ‰¡à √— ∫ √Õß¡“μ√∞“π°“√ªØ‘ ∫— μ‘ ° “√©ÿ ° ‡©‘ π À√◊Õ —Ë߮̓°—¥ ‘∑∏‘À√◊Õ¢Õ∫‡¢μ§«“¡√—∫º‘¥™Õ∫„π°“√ªØ‘∫—μ‘ °“√©ÿ°‡©‘πμ“¡ (Ò) À√◊Õ —Ëßߥ°“√ π—∫ πÿπ¥â“π°“√‡ß‘π „π °√≥’∑’ËÀπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√„¥‰¡àªØ‘∫—μ‘ μ“¡À≈—°‡°≥±å ‡ß◊ËÕπ‰¢ ·≈–¡“μ√∞“π∑’Ë °æ©. °Ì“Àπ¥μ“¡¡“μ√“ Ú˘ «√√§Àπ÷ßË [¡“μ√“
12
Vol. 4 No. 1 Jan.-Mar. 2010
Journal of Health Systems Research
Ú˘ «√√§ “¡]. o μ—°‡μ◊Õπ‡ªìπÀπ—ß ◊Õ„À⺟âªØ‘∫—μ‘°“√ Àπ૬ ªØ‘∫—μ‘°“√ À√◊Õ ∂“π欓∫“≈π—ÈπªØ‘∫—μ‘„Àâ∂Ÿ°μâÕß „π°√≥’∑’Ë º≈°“√ Õ∫ «πμ“¡¡“μ√“ ÛÒ ª√“°Ø«à “ ºŸâ ª Ø‘ ∫— μ‘ ° “√ Àπ૬ªØ‘∫μ— °‘ “√ À√◊Õ ∂“π欓∫“≈„¥‰¡àªØ‘∫μ— ‘ μ“¡À≈—°‡°≥±å ‡ß◊ËÕπ‰¢ ·≈–¡“μ√∞“π∑’Ë °æ©. °Ì“Àπ¥ [¡“μ√“ ÛÚ (Ò)]. o ≈ß‚∑…ª√—∫∑“ߪ°§√Õ߉¡à‡°‘πÀπ÷Ëß· π∫“∑ μ“¡À≈—°‡°≥±å «‘∏’°“√ ·≈–Õ—μ√“∑’Ë °æ©. °”Àπ¥μ“¡¡“μ√“ Û˘ „π°√≥’ºŸâΩÉ“Ωóπª√–°“»∑’Ë °æ©. °Ì“Àπ¥μ“¡¡“μ√“ Ú˘ (Ò) [¡“μ√“ Û˜]. o ≈ß‚∑…ª√—∫∑“ߪ°§√Õ߉¡à‡°‘πÀâ“æ—π∫“∑ μ“¡ À≈—°‡°≥±å «‘∏’°“√ ·≈–Õ—μ√“∑’Ë °æ©. °”Àπ¥μ“¡¡“μ√“ Û˘ „π°√≥’ „ ™â √ –∫∫ ◊Ë Õ “√·≈–‡∑§‚π‚≈¬’ “√ π‡∑»∑’Ë ®— ¥ ‰«â ”À√—∫°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π‚¥¬ª√–°“√∑’Ë®–∑Ì“„À⇰‘¥§«“¡ ‡ ’¬À“¬·°à°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π [¡“μ√“ Û¯]. o ≈ß‚∑…ª√—∫∑“ߪ°§√Õ߉¡à‡°‘πÀâ“À¡◊Ëπ∫“∑ „π °√≥’ºŸâ„™â‡¢Á¡‡™‘¥™Ÿ‡°’¬√μ‘‚¥¬‰¡à¡’ ‘∑∏‘ À√◊Õ· ¥ß¥â«¬ª√–°“√ „¥Ê «à“μπ¡’ª√–°“»π’¬∫—μ√À√◊Õ‡§√◊ËÕßÀ¡“¬«‘∑¬∞“π–‚¥¬∑’Ë μπ‰¡à¡’ ‘∑∏‘ [¡“μ√“ Ù]. (ÒÛ) ·®â ß §«“¡º‘ ¥ μ“¡°ÆÀ¡“¬Õ◊Ë π ‰ª¬— ß ºŸâ ‡ °’Ë ¬ «¢â Õ ß ‰¥â·°à o ·®â ß „Àâ À πà « ¬ß“π∑’Ë § «∫§ÿ ¡ À√◊ Õ °Ì “ °— ∫ ∂“π 欓∫“≈π—Èπ¥Ì“‡π‘π°“√„Àâ ∂“π欓∫“≈¥—ß°≈à“«ªØ‘∫—μ‘„Àâ∂Ÿ° μâÕß ‚¥¬∂◊Õ‡ªìπ‡ß◊ËÕπ‰¢„π°“√ª√–°Õ∫°‘®°“√ ∂“π欓∫“≈ „π°√≥’∑’Ë ∂“π欓∫“≈„¥‰¡àªØ‘∫—μ‘μ“¡À≈—°‡°≥±å ‡ß◊ËÕπ‰¢ À√◊Õ¡“μ√∞“π∑’Ë °æ©. °Ì“Àπ¥μ“¡¡“μ√“ Ú˘ «√√§Àπ÷Ëß „Àâ °æ©. [¡“μ√“ Ú˘ «√√§ ’Ë]. o ·®â ß ‡√◊Ë Õ ß‰ª¬— ß ºŸâ ¡’ ÕÌ “ π“®μ“¡°ÆÀ¡“¬∑’Ë ¡’ ÕÌ“π“®§«∫§ÿ¡°“√¥”‡π‘π°“√¢ÕßÀπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√ (‡™àπ °Õß °“√ª√–°Õ∫‚√§»‘≈ª– ‡®â“æπ—°ß“πμ“¡ª√–¡«≈°ÆÀ¡“¬Õ“≠“) ‡æ◊ËÕæ‘®“√≥“¥Ì“‡π‘π°“√μ“¡ÕÌ“π“®Àπâ“∑’Ë „π°√≥’∑’˺≈°“√ Õ∫ «πμ“¡¡“μ√“ ÛÒ ª√“°Ø«à“ ºŸâªØ‘∫—μ‘°“√ Àπ૬ªØ‘∫—μ‘ °“√ À√◊Õ ∂“π欓∫“≈„¥‰¡àªØ‘∫—μ‘ μ“¡À≈—°‡°≥±å ‡ß◊ËÕπ‰¢ ·≈–¡“μ√∞“π∑’Ë °æ©. °Ì“Àπ¥ [¡“μ√“ ÛÚ (Ú)].
o ·®â ß ‡√◊Ë Õ ß‰ª¬— ß ºŸâ ¡’ Õ”π“®μ“¡°ÆÀ¡“¬‡æ◊Ë Õ æ‘®“√≥“¥Ì“‡π‘π°“√∑“ß«‘π—¬·°àºŸâ¥Ì“‡π‘π°“√ ∂“π欓∫“≈¢Õß √—∞À√◊ÕÀπ૬ߓπ¢Õß√—∞ „π°√≥’∑’˺≈°“√ Õ∫ «πμ“¡¡“μ√“ ÛÒ ª√“°Ø«à“ ºŸâªØ‘∫—μ‘°“√ Àπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√ À√◊Õ ∂“π 欓∫“≈„¥‰¡àªØ‘∫—μ‘ μ“¡À≈—°‡°≥±å ‡ß◊ËÕπ‰¢ ·≈–¡“μ√∞“π∑’Ë °æ©. °Ì“Àπ¥ [¡“μ√“ ÛÚ (Û)]. o ·®â ß ‡√◊Ë Õ ß‰ª¬— ß ºŸâ ¡’ Õ”π“®μ“¡°ÆÀ¡“¬‡æ◊Ë Õ æ‘ ® “√≥“¥”‡π‘ π °“√¥â “ π®√‘ ¬ ∏√√¡°— ∫ ºŸâ ª Ø‘ ∫— μ‘ ° “√´÷Ë ß ‡ªì π ºŸâ ª√–°Õ∫«‘™“™’æ¥â“π°“√·æ∑¬å·≈–°“√ “∏“√≥ ÿ¢ „π°√≥’∑’Ë º≈°“√ Õ∫ «πμ“¡¡“μ√“ ÛÒ ª√“°Ø«à“ ºŸâªØ‘∫—μ‘°“√π—Èπ‰¡à ªØ‘∫—μ‘ μ“¡À≈—°‡°≥±å ‡ß◊ËÕπ‰¢ ·≈–¡“μ√∞“π∑’Ë °æ©. °Ì“Àπ¥ ·≈–°“√°√–∑”¥—ß°≈à“«‡ªì𧫓¡º‘¥μ“¡°ÆÀ¡“¬ °Æ ¢âÕ∫—ߧ—∫ À√◊Õ√–‡∫’¬∫∑’ˇ°’ˬ«¢âÕß[¡“μ√“ ÛÚ (Ù)].
ÕÌ“π“®Àπâ“∑’∑Ë “ß∫√‘À“√®—¥°“√·≈–Õ”π“®Àπâ“∑’ÕË πË◊ ¢Õß °æ©. (ÒÙ) ¥”‡π‘π°“√„Àâ¡’°“√„™â∑√—欓°√¢Õß√–∫∫√à«¡°—π Õ¬à“ß¡’ª√– ‘∑∏‘¿“æ ‰¥â·°à o ¥Ì“‡π‘π°“√„Àâ¡’√–∫∫ ◊ËÕ “√·≈–‡∑§‚π‚≈¬’ “√ π‡∑»‡æ◊ËÕª√–‚¬™πå„π°“√ª√– “πß“π·≈–°“√ªØ‘∫—μ‘ß“π ¥â“π°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π [¡“μ√“ ÒÒ (¯)]. o ¥Ì “ ‡π‘ π °“√„Àâ ¡’ ° “√ª√– “𧫓¡√à « ¡¡◊ Õ √–À«à“ßÀπ૬ߓπ∑’ˇ°’ˬ«¢âÕß„π°“√‡¢â“∂÷ߢâÕ¡Ÿ≈¢à“« “√‡æ◊ËÕ ª√–‚¬™πå„π°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π [¡“μ√“ ÒÒ (˘)]. o °”Àπ¥°“√√“¬ß“π·≈–°“√ª√– “πß“π√–À«à“ß ∂“π欓∫“≈ Àπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√ ºŸâªØ‘∫—μ‘°“√ ·≈– æ©. √«¡∑—ÈßÀπ૬ߓπ/Õߧå°√Õ◊Ëπ∑’ˇ°’ˬ«¢âÕß [¡“μ√“ Ú˘ (Ù)]. o ÕÕ°√–‡∫’¬∫‡°’ˬ«°—∫°“√√—∫‡ß‘π °“√®à“¬‡ß‘π ·≈–°“√√—°…“‡ß‘π°Õß∑ÿπ √«¡∑—Èß°“√®—¥À“º≈ª√–‚¬™πåμ“¡ ¡“μ√“ Ûˆ [¡“μ√“ ÒÒ (Ò)] ‚¥¬¡’ «— μ ∂ÿ ª √– ß§å ‡ æ◊Ë Õ π— ∫ πÿ π °“√ªØ‘ ∫— μ‘ ß “π¥â “ π°“√·æ∑¬å ©ÿ ° ‡©‘ π √«¡∑—È ß Õÿ¥ÀπÿπÀ√◊Õ‡ªìπ§à“™¥‡™¬„Àâ°—∫ºŸâªØ‘∫—μ‘°“√ Àπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√ À√◊Õ ∂“π欓∫“≈∑’˥̓‡π‘π°“√‡°’ˬ«°—∫°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π ´÷Ëß μâ Õ ß§Ì “ π÷ ß ∂÷ ß °“√ªØ‘ ∫— μ‘ ° “√©ÿ ° ‡©‘ π „π‡¢μæ◊È π ∑’Ë À√◊ Õ ¿Ÿ ¡‘
ÒÛ
«“√ “√«‘®—¬√–∫∫ “∏“√≥ ÿ¢
ªï∑’Ë Ù ©∫—∫∑’Ë Ò ¡§.-¡’§. ÚııÛ
ª√–‡∑»∑’Ë ‰ ¡à ¡’ ºŸâ ª Ø‘ ∫— μ‘ ° “√ Àπà « ¬ªØ‘ ∫— μ‘ ° “√ À√◊ Õ ∂“π 欓∫“≈‡æ’¬ßæÕª√–°Õ∫¥â«¬. ∑—Èßπ’È °“√„Àâ°“√ π—∫ πÿπ¥â“π°“√‡ß‘π·°àÀπ૬ ªØ‘∫—μ‘°“√π—Èπ ¡’‡ß◊ËÕπ‰¢μ“¡¡“μ√“ Ú˘ «√√§ Õß«à“ Àπ૬ ªØ‘∫—μ‘°“√π—ÈπμâÕߪؑ∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘πμ“¡À≈—°‡°≥±å ‡ß◊ËÕπ‰¢ ·≈–¡“μ√∞“π∑’Ë °æ©. °Ì“Àπ¥μ“¡¡“μ√“ Ú˘ «√√§Àπ÷Ëß·≈â« ®÷ß®–¡’ ‘∑∏‘‰¥â√—∫°“√ π—∫ πÿπ¥â“π°“√‡ß‘π. ‡π◊ÕË ß®“°‰¡à‰¥â¡°’ “√∫—≠≠—μ«‘ “à °æ©. μâÕß„Àâ æ©. ‡ªìπºŸâ¡’Õ”π“®Àπâ“∑’Ë„π°“√∫√‘À“√®—¥°“√°Õß∑ÿπ [¡“μ√“ Òı]* °æ©. ®÷ßÕ“®°”Àπ¥„Àâ¡Õ’ πÿ°√√¡°“√ À√◊Õ¡Õ∫À¡“¬„Àâ æ©. À√◊Õ ∂“∫—π°“√‡ß‘π À√◊ÕÀπ૬ߓπÕ◊Ë𠇪ìπºŸâ∫√‘À“√®—¥°“√ °Õß∑ÿπ °Á‰¥â. (Òı) ‡ªìπ∑’˪√÷°…“√—∞∫“≈ √«¡∑—Èߪؑ∫—μ‘Àπâ“∑’ˇ°’ˬ«°—∫ °“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘πμ“¡∑’Ë√—∞∫“≈¡Õ∫À¡“¬ ¥—ßπ’È O ‡ πÕ·π–À√◊ Õ „Àâ §Ì “ ª√÷ ° …“μà Õ §≥–√— ∞ ¡πμ√’ ‡°’ˬ«°—∫π‚¬∫“¬¥â“π°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π [¡“μ√“ ÒÒ (Ú)]. O ‡ πÕ·π–·π«∑“ß°“√·°â‰¢ªí≠À“À√◊ÕÕÿª √√§ Õ—π‡°‘¥®“°°“√¥Ì“‡π‘πß“π‡°’Ë¬«°—∫°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘πμàÕ§≥– √—∞¡πμ√’‡æ◊ËÕæ‘®“√≥“ [¡“μ√“ ÒÒ (Û)]. O ªØ‘ ∫— μ‘ À πâ “ ∑’Ë Õ◊Ë π μ“¡∑’Ë °Ì “ Àπ¥‰«â „ πæ√–√“™ ∫—≠≠—μ‘π’ÈÀ√◊Õ°ÆÀ¡“¬Õ◊ËπÀ√◊Õμ“¡∑’˧≥–√—∞¡πμ√’À√◊Õ𓬰 √—∞¡πμ√’¡Õ∫À¡“¬ [¡“μ√“ ÒÒ (ÒÛ)]. ∑—Èßπ’È®–‡ÀÁπ‰¥â«à“ °“√ —Ëß°“√¡Õ∫À¡“¬„Àâ °æ©. ªØ‘∫—μ‘Àπâ“∑’Ë„¥Ê πÕ°‡Àπ◊Õ∑’Ë∫—≠≠—μ‘„π°ÆÀ¡“¬π’È·≈â« μâÕß Õ“»—¬°ÆÀ¡“¬Õ◊Ëπ À√◊Õ¡μ‘§≥–√—∞¡πμ√’ À√◊Õ§” —Ëß𓬰 √—∞¡πμ√’ ‡∑à“π—Èπ ·μà‰¡à‰¥â„ÀâÕ”π“®√—∞¡πμ√’«à“°“√°√–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢„π°“√ —Ëß°“√ °æ©. ·μà„π∑“ß°≈—∫°—π °æ©. Õ“® ¡’ ¡ μ‘ °”Àπ¥„Àâ ° √–∑√«ß “∏“√≥ ÿ ¢ √«¡∑—È ß Àπà « ¬ß“π/ Õߧå°√∑—ßÈ ¿“§√—∞·≈–¿“§‡Õ°™π „π∞“π–∑’‡Ë ªìπÀπ૬ªØ‘∫μ— °‘ “√ μâÕߪؑ∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘πμ“¡À≈—°‡°≥±å ‡ß◊ËÕπ‰¢ ·≈–¡“μ√∞“π∑’Ë
°æ©. °”Àπ¥‰¥â ‚¥¬¡’√—∞¡πμ√’«à“°“√°√–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢ ‡ªìπª√–∏“π§≥–°√√¡°“√. (Òˆ) °”Àπ¥π‚¬∫“¬·≈–°”°—∫¥Ÿ·≈°‘®°“√¢Õß æ©. O °Ì“Àπ¥π‚¬∫“¬°“√∫√‘À“√ß“π „À⧫“¡‡ÀÁπ™Õ∫ ·ºπ°“√¥Ì“‡π‘πß“π·≈–Õπÿ¡—μ‘·ºπ°“√‡ß‘π¢Õß ∂“∫—π [¡“μ√“ ÒÒ (Ù)]. O §«∫§ÿ¡¥Ÿ·≈°“√¥Ì“‡π‘πß“π·≈–°“√∫√‘À“√ß“π ∑—Ë«‰ª °“√®—¥μ—Èß·≈–¬°‡≈‘° Ì“π—°ß“π “¢“ μ≈Õ¥®πÕÕ°¢âÕ ∫—ߧ—∫ √–‡∫’¬∫ À√◊Õª√–°“»‡°’ˬ«°—∫°“√∫√‘À“√ß“π∑—Ë«‰ª °“√∫√‘À“√ß“π∫ÿ§§≈ °“√ß∫ª√–¡“≥ °“√‡ß‘π·≈–∑√—æ¬å ‘π °“√μ‘ ¥ μ“¡ª√–‡¡‘ π º≈·≈–°“√¥Ì “ ‡π‘ π °“√Õ◊Ë π ¢Õß ∂“∫— π [¡“μ√“ ÒÒ (ı)]. O „À⧫“¡‡ÀÁπ™Õ∫°“√°Ì“Àπ¥§à“∫√‘°“√∑“ß°“√ ·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π·≈–°“√¥Ì“‡π‘π°‘®°“√¢Õß ∂“∫—π [¡“μ√“ ÒÒ (ÒÒ)]. O √√À“ ·μàßμ—Èß ª√–‡¡‘πº≈°“√ªØ‘∫—μ‘ß“π·≈– ∂Õ¥∂Õπ‡≈¢“∏‘°“√ [¡“μ√“ ÒÒ (ÒÚ)].
∂“∫—π°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π·Ààß™“μ‘ ( æ©.) μ“¡À¡“¬‡Àμÿ∑“â ¬æ√–√“™∫—≠≠—μ°‘ “√·æ∑¬å©°ÿ ‡©‘π æ.». ÚııÒ ¡’‡®μπ“√¡≥å„Àâ¡’ ∂“∫—π°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π·Ààß™“μ‘ ¢÷Èπ‡ªìπÀπ૬√—∫º‘¥™Õ∫°“√∫√‘À“√®—¥°“√·≈–°“√ª√– “π √–À«à“ßÀπ૬ߓπ∑’ˇ°’ˬ«¢âÕß∑—Èß¿“§√—∞·≈–‡Õ°™π ‚¥¬„Àâ®—¥ μ—È߇ªìπ çÀπ૬ߓπ¢Õß√—∞é Õ’°√Ÿª·∫∫Àπ÷Ëß (°÷Ëß√“™°“√) ¡’ ∞“𖇪ì π π‘ μ‘ ∫ÿ § §≈ ∑’Ë ‰ ¡à ‡ ªì π à « π√“™°“√ (‡©æ“–) μ“¡ °ÆÀ¡“¬«à“¥â«¬√–‡∫’¬∫∫√‘À“√√“™°“√·ºàπ¥‘π (¥—ßπ—Èπ®÷߬—ß §ß‡ªìπ à«π√“™°“√μ“¡°ÆÀ¡“¬Õ◊Ëπ) „π∑”πÕ߇¥’¬«°—π°—∫ ∂“∫—πæ√–ª°‡°≈â“∑’ˉ¡à‡ªìπ à«π√“™°“√μ“¡°ÆÀ¡“¬«à“¥â«¬ °“√®— ¥ √–‡∫’ ¬ ∫ªØ‘ ∫— μ‘ √ “™°“√ΩÉ “ ¬√— ∞ ¿“ ·≈–‰¡à ‡ ªì π √—∞«‘ “À°‘®μ“¡°ÆÀ¡“¬«à“¥â«¬«‘∏’°“√ß∫ª√–¡“≥À√◊Õ°Æ À¡“¬Õ◊Ëπ„¥ ‚¥¬Õ¬Ÿà„𧫓¡§«∫§ÿ¡¥Ÿ·≈¢Õß °æ©. ·≈–„π °”°—∫¢Õß√—∞¡πμ√’«à“°“√°√–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢* [¡“μ√“ ÒÙ] ·≈–¡’Õ”π“®Àπâ“∑’Ë [¡“μ√“ Òı] ¥—ßμàÕ‰ªπ’È
*æ√–√“™∫—≠≠—μ‘À≈—°ª√–°—π ÿ¢¿“æ·Ààß™“μ‘ æ.». ÚıÙı ¡“μ√“ Úˆ (Ù); æ√–√“™∫—≠≠—μ‘°Õß∑ÿπ π—∫ πÿπ°“√ √â“߇ √‘¡ ÿ¢¿“æ æ.». ÚıÙÙ ¡“μ√“ Ú¯ (Ò)
14
Vol. 4 No. 1 Jan.-Mar. 2010
Journal of Health Systems Research
(Ò) √—∫ πÕßß“π·≈–§” —Ëßμ“¡¡μ‘¢Õß °æ©. √«¡∑—Èß ªØ‘ ∫— μ‘ ° “√Õ◊Ë π μ“¡∑’Ë °Ì “ Àπ¥‰«â „ πæ√–√“™∫— ≠ ≠— μ‘ π’È À √◊ Õ °ÆÀ¡“¬Õ◊Ëπ. O ®—¥∑Ì“·ºπÀ≈—°‡°’¬ Ë «°—∫°“√·æ∑¬å©°ÿ ‡©‘π‡ πÕμàÕ °æ©. [¡“μ√“ Òı (Ò)]. O ®—¥∑Ì“¡“μ√∞“π·≈–À≈—°‡°≥±å‡°’¬ Ë «°—∫√–∫∫°“√ ·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π‡ πÕμàÕ °æ©. [¡“μ√“ Òı (Ú)]. O °Ì “ À𥇰≥±å · ≈–«‘ ∏’ ° “√ªØ‘ ∫— μ‘ ° “√©ÿ ° ‡©‘ π μ“¡ ¡“μ√∞“π·≈–À≈—°‡°≥±å∑’Ë °æ©. °Ì“Àπ¥ [¡“μ√“ Òı (Ú)]. O √—∫º‘¥™Õ∫ß“π∏ÿ√°“√¢Õß °æ©. À√◊ժؑ∫—μ‘°“√ Õ◊πË μ“¡∑’°Ë “Ì À𥉫â„πæ√–√“™∫—≠≠—μπ‘ ÀÈ’ √◊Õ°ÆÀ¡“¬Õ◊πË À√◊Õ∑’Ë °æ©. ¡Õ∫À¡“¬ [¡“μ√“ Òı (˘)]. (Ú) ®—¥°“√√–∫∫ªØ‘∫—μ‘ß“π¥â“π°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π √«¡ ∑—Èß√–∫∫ ◊ËÕ “√·≈–‡∑§‚π‚≈¬’ “√ π‡∑»‡æ◊ËÕª√–‚¬™πå„π°“√ ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π. O ®—¥„Àâ¡’√–∫∫ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π [¡“μ√“ Òı (Û)]. O ∫√‘ À “√®— ¥ °“√·≈–æ— ≤ π“√–∫∫ ◊Ë Õ “√·≈– ‡∑§‚π‚≈¬’ “√ π‡∑»‡æ◊ËÕª√–‚¬™πå„π°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π [¡“μ√“ Òı (Û)]. O ª√– “πß“π μ‘¥μ“¡ ·≈–ª√–‡¡‘πº≈°“√ªØ‘∫—μ‘ °“√©ÿ°‡©‘π [¡“μ√“ Òı (ˆ)]. O ‡ªìπ»Ÿπ¬å°≈“ߪ√– “π°—∫Àπà«¬ß“π¿“§√—∞·≈– ‡Õ°™π ∑—Èß„πª√–‡∑»·≈–μà“ߪ√–‡∑» ∑’˥̓‡π‘πß“π‡°’Ë¬«°—∫ °“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π [¡“μ√“ Òı (˜)]. O ‡√’¬°‡°Á∫§à“∫√‘°“√∑“ß°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π·≈–°“√ ¥Ì“‡π‘π°‘®°“√¢Õß ∂“∫—π [¡“μ√“ Òı (¯)]. (Û) ®—¥°“√»÷°…“ °“√Ωñ°Õ∫√¡ °“√§âπ§«â“ ·≈–°“√«‘®¬— μ≈Õ¥®π®—¥°“√§«“¡√Ÿâ·≈– “√ π‡∑»μà“ßÊ. O »÷°…“ §âπ§«â“ «‘®—¬·≈–æ—≤π“ √«¡∑—È߇º¬·æ√à §«“¡√Ÿâ∑“ß°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π [¡“μ√“ Òı (Ù)].
®—¥„Àâ¡’°“√»÷°…“·≈–Ωñ°Õ∫√¡°“√ªØ‘∫—μ‘Àπâ“∑’Ë ‡°’ˬ«°—∫°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π [¡“μ√“ Òı (ı)]. ¥—ßπ—Èπ®–‡ÀÁπ‰¥â«à“ æ√–√“™∫—≠≠—μ‘°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π ÚııÒ ∫—≠≠—μ‘„Àâ æ©. ‡ªìπ ∂“∫—π«‘™“°“√ ¡’Õ”π“®Àπâ“∑’Ë „π°“√æ—≤π“°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π (∑—Èß°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π °“√ »÷°…“ °“√Ωñ°Õ∫√¡ °“√§âπ§«â“ ·≈–°“√«‘®—¬) „πª√–‡∑» ‰∑¬Õ¬à“߇ªìπ√–∫∫ ´÷ËßÕ“®‡ª√’¬∫‡∑’¬∫Õ”π“®Àπâ“∑’Ë°—∫Àπ૬ ß“πÕ◊Ëπ ¥—ßμàÕ‰ªπ’È (Ò) Õ”π“®Àπâ “ ∑’Ë ¥â “ π¡“μ√∞“π°“√ªØ‘ ∫— μ‘ ° “√ ©ÿ°‡©‘π·≈–§ÿ⡧√ÕߺŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘π „π∑”πÕ߇¥’¬«°—π°—∫ ”π—°ß“π ¿“«‘™“™’æμà“ßÊ ·≈–°Õß°“√ª√–°Õ∫‚√§»‘≈ª– „π°“√°”Àπ¥¡“μ√∞“π·≈–°”°—∫¥Ÿ·≈ºŸâª√–°Õ∫«‘™“™’æ ·≈– ∂“π欓∫“≈. (Ú) Õ”π“®Àπâ“∑’¥Ë “â π°“√»÷°…“Ωñ°Õ∫√¡‡°’¬Ë «°—∫°“√ ·æ∑¬å©°ÿ ‡©‘π μ≈Õ¥®πÕπÿ¡—쑪√–°“»π’¬∫—μ√ («ÿ≤‘°“√»÷°…“) „π∑”πÕ߇¥’¬«°—π°—∫ ∂“∫—πæ√–ª°‡°≈â“´÷Ëß¡’Õ”π“®Àπâ“∑’Ë„π °“√æ—≤π“ª√–™“∏‘ª‰μ¬, ”π—°ß“π§≥–°√√¡°“√Õÿ¥¡»÷°…“, ”π— ° ß“π√— ∫ √Õß¡“μ√∞“π·≈–ª√–‡¡‘ π §ÿ ≥ ¿“æ°“√»÷ ° …“ ( ¡».) ‡ªìπμâπ. (Û) Õ”π“®Àπâ“∑’Ë¥â“π°“√»÷°…“ §âπ§«â“ «‘®—¬ ·≈– æ—≤π“°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π „π∑”πÕ߇¥’¬«°—π°—∫ ∂“∫—πæ√– ª°‡°≈â“ ∂“∫—π«‘®—¬«‘∑¬“»“ μ√å·≈–‡∑§‚π‚≈¬’·Ààߪ√–‡∑» ‰∑¬ ∂“∫—π«‘®—¬√–∫∫ “∏“√≥ ÿ¢ ‡ªìπμâπ ·μ°μà“ß®“° ”π—°ß“π°Õß∑ÿπ π—∫ πÿπ°“√«‘®—¬ ( °«.) ´÷Ëß¡’Õ”π“®Àπâ“∑’Ë „π°“√ π—∫ πÿπ°“√«‘®—¬‡∑à“π—Èπ ·μà æ©. ¡’Õ”π“®Àπâ“∑’Ë¥—ß °≈à“«π’È‚¥¬μ√ß. (Ù) Õ”π“®Àπâ“∑’Ë¥â“π°“√ π—∫ πÿπ°“√ªØ‘∫—μ‘ß“π (∑—Èß°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π °“√»÷°…“ °“√Ωñ°Õ∫√¡ °“√§âπ§«â“ ·≈–°“√«‘®—¬) ¥â“π°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π „π∑”πÕ߇¥’¬«°—π°—∫ ∂“∫—πæ√–ª°‡°≈â“ ”π—°ß“π°Õß∑ÿπ π—∫ πÿπ°“√«‘®¬— ( °«.) ”π—°ß“π°Õß∑ÿπ π—∫ πÿπ°“√ √â“߇ √‘¡ ÿ¢¿“æ ‡ªìπμâπ. Õ¬à“߉√°Áμ“¡ °ÆÀ¡“¬‰¡à‰¥â°”Àπ¥„Àâ æ©. ‡ªìπ ç ”π—° ß“π∫√‘À“√°Õß∑ÿπé °≈à“«§◊Õæ√–√“™∫—≠≠—μ‘°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π ÚııÒ ¡‘‰¥â∫—≠≠—μ‘„Àâ æ©. ¡’Õ”π“®Àπâ“∑’Ë∫√‘À“√°Õß∑ÿπ O
*‡ª√’¬∫‡∑’¬∫°—∫ ”π—°ß“πÀ≈—°ª√–°—π ÿ¢¿“æ·Ààß™“μ‘ ( ª ™.) §◊Õ ‡ªìππ‘μ‘∫ÿ§§≈‡À¡◊Õπ°—π ·μà¡’§«“¡‡ªìπÕ‘ √–®“°√–‡∫’¬∫∫√‘À“√√“™ °“√·ºàπ¥‘π ·≈–«‘∏’ß∫ª√–¡“≥ ·μà ª ™. ¬—ßÕ¬Ÿà¿“¬„μâ°ÆÀ¡“¬ √–‡∫’¬∫∫√‘À“√√“™°“√·ºàπ¥‘π ·≈–«‘∏’ß∫ª√–¡“≥
Òı
«“√ “√«‘®—¬√–∫∫ “∏“√≥ ÿ¢
ªï∑’Ë Ù ©∫—∫∑’Ë Ò ¡§.-¡’§. ÚııÛ
√«¡∑—È߉¡à¡’Õ”π“®Àπâ“∑’˺Ÿâ´◊ÈÕ‚¥¬μ√ß ‰¥â·°à ‰¡à¡’Õ”π“®Àπâ“∑’Ë „π°“√®à“¬§à“„™â®à“¬‡æ◊ËÕ∫√‘°“√ “∏“√≥ ÿ¢„Àâ·°àÀπ૬∫√‘°“√ ·≈–‡§√◊Õ¢à“¬Àπ૬∫√‘°“√ ·≈–‰¡à¡Õ’ ”π“®Àπâ“∑’„Ë π°“√μ√«® Õ∫ ‡Õ° “√À≈—°∞“π°“√‡√’¬°‡°Á∫§à“„™â®“à ¬‡æ◊ÕË ∫√‘°“√ “∏“√≥ ÿ¢¢Õß Àπ૬∫√‘°“√ ´÷Ëß·μ°μà“ß®“° ”π—°ß“πÀ≈—°ª√–°—π ÿ¢¿“æ·Ààß ™“μ‘ ( ª ™.) ´÷Ëß¡’Õ”π“®Àπâ“∑’Ë¥—ß°≈à“«‚¥¬μ√ß*.
„π¡“μ√“ Úˆ ·≈– Ú˜ ¬—߉¥â∫—≠≠—μ‘„Àâ√—∞¡πμ√’«à“°“√ °√–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢¡’Õ”π“®¢Õ„À⇮â“Àπâ“∑’Ë¢Õß√—∞ ´÷Ë߉¥â·°à ¢â“√“™°“√ ‡®â“Àπâ“∑’Ë À√◊ÕºŸªâ Ø‘∫μ— ß‘ “πÕ◊πË „π°√–∑√«ß ∑∫«ß °√¡ √“™°“√ à«π¿Ÿ¡‘¿“§ √“™°“√ à«π∑âÕß∂‘Ëπ √—∞«‘ “À°‘® À√◊Õ Àπ૬ߓπÕ◊Ëπ¢Õß√—∞¡“ªØ‘∫—μ‘ß“π‡ªìπæπ—°ß“πÀ√◊Õ≈Ÿ°®â“ß„π ∂“∫—π‡ªìπ°“√™—Ë«§√“«‰¥â‡¡◊ËÕ‰¥â√—∫Õπÿ¡—μ‘®“°ºŸâ∫—ߧ—∫∫—≠™“ À√◊Õ𓬮â“ߢÕߺŸâπ—Èπ ‚¥¬„Àâ∂◊Õ«à“‡ªìπ°“√‰¥â√—∫Õπÿ≠“μ„Àâ ÕÕ°®“°√“™°“√À√◊ÕÕÕ°®“°ß“π (ª√–®”) ‰ªªØ‘∫—μ‘ß“π„¥Ê ·≈–„Àâπ∫— ‡«≈“√–À«à“ß∑’¡Ë “ªØ‘∫μ— ß‘ “π„π ∂“∫—π Ì“À√—∫§”π«≥ ∫Ì“‡ÀπÁ®∫Ì“π“≠À√◊Õª√–‚¬™πåμÕ∫·∑πÕ◊Ëπ ∑Ì“πÕ߇¥’¬«°—∫ ‡ ¡◊ÕπÕ¬ŸàªØ‘∫—μ‘√“™°“√À√◊ժؑ∫—μ‘ß“π‡μÁ¡‡«≈“¥—ß°≈à“« ·≈– ‡¡◊ËÕ ”‡√Á®°“√»÷°…“À√◊ժؑ∫—μ‘¿“√°‘®·≈⫇ √Á®°Á„Àâ°≈—∫‡¢â“ √—∫√“™°“√À√◊ժؑ∫—μ‘ß“π„π —ß°—¥‡¥‘¡¿“¬„π°Ì“À𥇫≈“∑’Ë Õπÿ¡—쑉¥â ·≈–„À⺟âπ—Èπ¡’ ‘∑∏‘‰¥â√—∫∫√√®ÿ·≈–·μàßμ—Èß„À⥔√ß μ”·Àπàß·≈–√—∫‡ß‘π‡¥◊Õπμ“¡¢âÕμ°≈ß∑’∑Ë “Ì ‰«â„π°“√Õπÿ¡μ— ¥‘ «â ¬. Ú. Õÿ ¥ Àπÿ π À√◊ Õ ‡ªì π §à “ ™¥‡™¬ „Àâ °— ∫ ºŸâ ª Ø‘ ∫— μ‘ ° “√ Àπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√ À√◊Õ ∂“π欓∫“≈∑’Ë¥”‡π‘π°“√‡°’ˬ«°—∫°“√ ·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π §◊ÕÕÿ¥ÀπÿπÀ√◊Õ‡ªìπ§à“™¥‡™¬ (‡æ‘Ë¡‡μ‘¡) „Àâ·°à ∫ÿ§§≈, Àπ૬ߓπ À√◊ÕÕߧå°√∑’Ë¥”‡π‘π°“√„π¿“√°‘®∑—Èß ı ª√–°“√¢Õß√–∫∫°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π ∑—ÈßπÕ° ∂“π欓∫“≈ ·≈–„π ∂“π欓∫“≈ ‰¥â·°à °“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π °“√»÷°…“ °“√Ωñ°Õ∫√¡ °“√§âπ§«â“ ·≈–°“√«‘®—¬. ∑—Èßπ’È °“√ π—∫ πÿπ Õÿ¥Àπÿπ À√◊Õ™¥‡™¬¥—ß°≈à“« μâÕߧ”π÷ß∂÷ß°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π„π‡¢μæ◊Èπ∑’ËÀ√◊Õ¿Ÿ¡‘ª√–‡∑» ∑’ˉ¡à¡’ºŸâªØ‘∫—μ‘°“√ Àπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√ À√◊Õ ∂“π欓∫“≈‡æ’¬ß æÕª√–°Õ∫¥â«¬ ‚¥¬‡©æ“–„π∑âÕß∂‘Ëπ™π∫∑´÷Ëß¡’ª√–™“°√ ‡∫“∫“ßÕ“®¡’ºªŸâ «É ¬∑’©Ë °ÿ ‡©‘π®√‘ßÊ ‡æ’¬ß‡¥◊Õπ≈–‰¡à°√Ë’ “¬‡∑à“π—πÈ ∑”„Àâ¡’ªí≠À“‡°’ˬ«°—∫°“√§ß ¿“æ∑—°…–°“√ªØ‘∫—μ‘ß“π¢Õß ∫ÿ§≈“°√·≈–√–∫∫ √«¡∑—Èß√–¬–∑“ß∑’ËÀà“߉°≈ μ≈Õ¥®π§«“¡ ¢“¥·§≈π·À≈à߇«™∑√—欓°√·≈–°“√μ‘¥μàÕ ◊ËÕ “√ ∑”„Àâ√–∫∫ °“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π„π∑âÕß∂‘Ëπ™π∫∑¬‘Ë߇ªìπªí≠À“ ®÷ßμâÕß¡’°“√ ™¥‡™¬®“°°Õß∑ÿπ°“√·æ∑¬å©°ÿ ‡©‘π‡æ◊ÕË „Àâ√–∫∫§ß ¿“æÕ¬Ÿ‰à ¥â. Û. à߇ √‘¡ (encourage) Õߧå°√ª°§√Õß à«π∑âÕß∂‘Ëπ (Õª∑.) „Àâ¡’∫∑∫“∑„π°“√¥”‡π‘πß“π·≈–∫√‘À“√®—¥°“√√–∫∫
°Õß∑ÿπ°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π (¡“μ√“ ÛÛ) °Õß∑ÿπ°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘𠉥â√—∫°“√®—¥μ—Èߢ÷Èπμ“¡¡“μ√“ ÛÛ ¡’«—μ∂ÿª√– ߧå Û ª√–°“√À≈—° ‰¥â·°à Ò. π—∫ πÿπ (support, sponsor) °“√ªØ‘∫—μ‘ß“π ¥â“π°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π §◊Õ„™â ”À√—∫°“√ π—∫ πÿπ¿“√°‘®∑—Èß ı ª√–°“√¢Õß√–∫∫°“√·æ∑¬å©°ÿ ‡©‘π ‰¥â·°à °“√ªØ‘∫μ— °‘ “√©ÿ°‡©‘π (¡’‡ß◊ËÕπ‰¢ μ“¡¡“μ√“ Ú˘ «√√§ Õß) °“√»÷°…“ °“√Ωñ°Õ∫√¡ °“√§âπ§«â“ ·≈–°“√«‘®—¬‡°’ˬ«°—∫°“√ª√–‡¡‘π °“√®—¥°“√ °“√ ∫Ì“∫—¥√—°…“ºŸâªÉ«¬©ÿ°‡©‘π ·≈–°“√ªÑÕß°—π°“√‡®Á∫ªÉ«¬∑’ˇ°‘¥¢÷Èπ ©ÿ°‡©‘π. ‡π◊Ë Õ ß®“°°“√æ— ≤ π“∑√— æ ¬“°√¡πÿ … ¬å ‡ ªì π ‡√◊Ë Õ ß∑’Ë ¡’ §«“¡ ”§—≠Õ¬à“߬‘Ë߬«¥„π°“√‡√‘Ë¡æ—≤π“√–∫∫ ¥—ßπ—Èπ„π™à«ß ·√°·Ààß°“√«“ß√“°∞“π√–∫∫°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π®÷ßμâÕßÕ“»—¬ ‡ß‘π∑ÿπ®“°°Õß∑ÿπ°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π„π°“√ π—∫ πÿπ°“√®—¥ μ—Èß ∂“∫—π°“√»÷°…“·≈–Ωñ°Õ∫√¡ ®—¥ àß∫ÿ§§≈∑’Ë¡’§«“¡√Ÿâ §«“¡ “¡“√∂‰ª»÷°…“·≈–Ωñ°Õ∫√¡∑—Èß„πª√–‡∑»·≈–μà“ß ª√–‡∑» ‡æ◊ËÕ„Àâ¡’ºŸâªØ‘∫—μ‘°“√∑’ˇªìπ¡◊ÕÕ“™’æ„π∑ÿ°√–¥—∫ μ≈Õ¥®π¡’ π— ° «‘ ®— ¬ ·≈–æ— ≤ π“„π°“√√à « ¡¥â « ¬™à « ¬°— π √â “ ß √√§å√–∫∫°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π„À⇮√‘≠°â“«ÀπⓇæ◊ËÕª√–‚¬™πå ÿ¢¢Õß¡À“™π„πª√–‡∑»‰∑¬Õ¬à“߇撬ßæÕ. πÕ°®“°π’È ‡æ◊ËÕ à߇ √‘¡„Àâ∫ÿ§≈“°√ “¡“√∂»÷°…“ À√◊ժؑ∫—μ‘ß“π‡æ◊ËÕ‡æ‘Ë¡æŸπÕߧ姫“¡√Ÿâ ∑—°…– ·≈–‡®μ§μ‘ ∑“ß°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π (‡™àπ °“√»÷°…“Ωñ°Õ∫√¡ °“√«‘®—¬ °“√ ·μàßÀ√◊Õ‡√’¬∫‡√’¬ßμ”√“) ‰¥âÕ¬à“߇μÁ¡∑’ˇμÁ¡‡«≈“·≈–ª≈Õ¥ ¿“√–®“°ß“πª√–®” ‚¥¬‡©æ“–‡¡◊ÕË ®”‡ªìπμâÕß„™â‡«≈“√–¬–¬“«Ê *æ√–√“™∫—≠≠—μ‘À≈—°ª√–°—π ÿ¢¿“æ·Ààß™“μ‘ æ.». ÚıÙı ¡“μ√“ Úˆ (Ù), (ı) ·≈– (ˆ)
16
Vol. 4 No. 1 Jan.-Mar. 2010
Journal of Health Systems Research
°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π„π√–¥—∫∑âÕß∂‘ËπÀ√◊Õæ◊Èπ∑’Ë ∑—Èßπ’È °æ©. μâÕß ª√– “π°—∫Õߧå°√¥—ß°≈à“«‡æ◊ËÕ°”Àπ¥À≈—°‡°≥±åμ“¡§«“¡ æ√âÕ¡ §«“¡‡À¡“– ¡ ·≈–§«“¡®”‡ªìπ¢Õߪ√–™“™π„π∑âÕß ∂‘Ëπ°àÕπ (¡“μ√“ ÛÛ «√√§ Õß). ∑—Èßπ’È °æ©. Õ“®ÕÕ°√–‡∫’¬∫„Àâ°√√¡°“√ À√◊Õ·μàß μ—ÈßÕπÿ°√√¡°“√∫√‘À“√°Õß∑ÿπ À√◊Õ¡Õ∫À¡“¬„Àâ æ©. À√◊Õ ∑”§«“¡μ°≈ß„ÀâÀπ૬ߓπÀ√◊ÕÕߧå°√Õ◊Ëπ„¥ (√—∞À√◊Õ‡Õ°™π) ∫√‘À“√°Õß∑ÿπμ“¡§«“¡‡™’ˬ«™“≠°Á‰¥â [¡“μ√“ ÒÒ (Ò) ·≈– ¡“μ√“ Ûˆ] √«¡∑—ÈßÕ“®°”Àπ¥À≈—°‡°≥±å„ÀâÕߧå°√ª°§√Õß à«π∑âÕß∂‘Ëπ‡ªìπºŸâ∫√‘À“√®—¥°“√°Õß∑ÿπ°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π„π √–¥—∫∑âÕß∂‘ËπÀ√◊Õæ◊Èπ∑’ˉ¥â¥â«¬. ‡π◊ËÕß®“°§à“„™â®à“¬„π°“√ªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π à«π„À≠à ‡ªìπ§à“„™â®à“¬∑’ˇ°‘¥¢÷Èπ„π‚√ß欓∫“≈ ´÷Ëß¡’Àπ૬ߓπÀ√◊Õ °Õß∑ÿπÕ◊Ëπ√—∫º‘¥™Õ∫Õ¬Ÿà·≈â« ·≈–¡—°‡ªìπ°“√¬“°„π°“√·¬° §à“„™â®à“¬πÕ°‚√ß欓∫“≈·≈–„π‚√ß欓∫“≈ÕÕ°®“°°—π‰¥â ™—¥‡®π √«¡∑—Èß„π√–¬–¬“«‡¡◊ËÕ√–∫∫æ—≤π“®π°√–∑—Ëß¡’¢’¥ §«“¡ “¡“√∂„Àâ°“√∫”∫—¥∫àß™’ȇ©æ“–πÕ°‚√ß欓∫“≈ ‡™àπ °“√„Àâ ¬ “≈–≈“¬≈‘Ë ¡ ‡≈◊ Õ ¥ ”À√— ∫ ºŸâ ªÉ « ¬°≈â “ ¡‡π◊È Õ À— « „®μ“¬ ‡©’¬∫æ≈—π (thrombolytic therapy) ‰¥â °Á®–‡°‘¥ªí≠À“º≈ ª√–‚¬™πå∑—∫´âÕπ„π°“√∑”Àπâ“∑’ˇªìπºŸâ®à“¬§à“„™â®à“¬„π°“√ ∫√‘°“√ ·≈–Õ“®‡ªìπ‡Àμÿ„À⺟âªÉ«¬©ÿ°‡©‘π‰¥â√—∫°“√∫”∫—¥∫àß™’È ‡©æ“–‰¡à∑—π∑à«ß∑’‰¥â ‡π◊ËÕß®“° °æ©. ¡’Õ”π“®Àπâ“∑’ËÀ≈—° μ“¡‡®μπ“√¡≥å„π°“√°”Àπ¥·≈–§«∫§ÿ¡¡“μ√∞“π À≈—°‡°≥±å ·≈–«‘∏’ªØ‘∫—쑇°’ˬ«°—∫°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π. ¥â«¬¢âÕæ‘®“√≥“¥—ß°≈à“«π’È „π¢—ÈπμÕπ°“√æ‘®“√≥“ √à“ß°ÆÀ¡“¬®÷ßμ—¥Õ”π“®Àπâ“∑’Ë¢Õß æ©. „π°“√®à“¬§à“„™â ®à“¬‡æ◊ËÕ∫√‘°“√°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘πÕÕ° §ß‡À≈◊Õ‰«â‡æ’¬ßÕ”π“® Àπâ“∑’„Ë π°“√‡√’¬°‡°Á∫§à“∫√‘°“√∑“ß°“√·æ∑¬å©°ÿ ‡©‘π (∑«ßÀπ’È) ®“°Àπ૬ߓπÀ√◊Õ°Õß∑ÿπ∑’ËÕ”π“®Àπâ“∑’Ë√—∫º‘¥™Õ∫§à“„™â®à“¬ ¥—ß°≈à“« ‡æ◊ËÕ™¥„™âÀ√◊Õ®à“¬§◊π (reimbursement) „Àⷰຟâ„Àâ ∫√‘°“√∑’ˉ¥âªØ‘∫—μ‘°“√©ÿ°‡©‘π‰ª·≈⫇∑à“π—Èπ ‚¥¬ æ©. Õ“® ‡√’¬°‡°Á∫§à“¥”‡π‘π°“√„π°“√‡√’¬°‡°Á∫¥—ß°≈à“«‡ªìπ√“¬‰¥â¢Õß ∂“∫—π‰¥â [¡“μ√“ Òı (¯)]. ¥—ßπ—Èπ§à“„™â®à“¬„π°“√∫√‘°“√ “∏“√≥ ÿ¢ ”À√—∫ºŸâ
ªÉ«¬©ÿ°‡©‘π ∑—ÈßπÕ° ∂“π欓∫“≈·≈–„π ∂“π欓∫“≈ ®÷ß ¬—ߧ߇ªì𧫓¡√—∫º‘¥™Õ∫¢ÕßÀπ૬ߓπÀ√◊Õ°Õß∑ÿπÕ◊Ëπ∑’Ë¡’ «—μ∂ÿª√– ߧåÀ√◊Õ‡°’ˬ«¢âÕß°—∫°“√®—¥∫√‘°“√¥â“π “∏“√≥ ÿ¢ À√◊Õ°“√·æ∑¬å ·μà °æ©. Õ“®∑Ì“§«“¡μ°≈ß°—∫Àπ૬ߓπ À√◊Õ°Õß∑ÿπ¥—ß°≈à“«‡æ◊ËÕ π—∫ πÿπ∑“ß°“√‡ß‘π„Àâ·°à°Õß∑ÿπ [¡“μ√“ ÛÙ (ı) ·≈– Ûı] ‚¥¬æ‘®“√≥“μ“¡Õ—μ√“ à«π¢Õß °“√¥”‡π‘πß“π (‡©æ“–) μ“¡ÕÌ“π“®Àπâ“∑’Ë¢Õß æ©. °—∫°“√ ≈¥¿“√–°“√¥Ì“‡π‘π°“√¢ÕßÀπ૬ߓπ¢Õß√—∞À√◊Õ°Õß∑ÿππ—Èπ ·≈–„π°“√®à“¬‡ß‘π¢ÕßÀπ૬ߓπ¢Õß√—∞À√◊Õ°Õß∑ÿπÕ◊Ëπ„Àâ°—∫ °Õß∑ÿπ°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘ππ—Èπ °ÆÀ¡“¬©∫—∫π’È„Àâ∂◊Õ«à“‡ªìπ°“√ ®à“¬‡ß‘π∑’Ë°√–∑”‰¥âμ“¡Õ”π“®Àπâ“∑’Ë¢ÕßÀπ૬ߓπ¢Õß√—∞À√◊Õ °Õß∑ÿπÕ◊Ëπμ“¡°ÆÀ¡“¬«à“¥â«¬°“√π—Èπ [¡“μ√“ Ûı «√√§ Õß] °≈à“«§◊Õ„Àâ∑”‰¥âμ“¡Õ”π“®Àπâ“∑’Ë¢ÕßÀπ૬ߓπÀ√◊Õ°Õß∑ÿπ π—Èπ„π°“√ªØ‘∫—μ‘Àπâ“∑’ËÕ◊Ëπμ“¡∑’Ë°ÆÀ¡“¬Õ◊Ëπ°”Àπ¥*. Õ¬à “ ߉√°Á μ “¡ ‡æ◊Ë Õ §«“¡‡ªì π °≈“ß„π°“√°”Àπ¥§à “ ∫√‘°“√∑“ß°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π (‡π◊ËÕß®“°‰¡àÕ¬Ÿà„π∞“π–ºŸâ´◊ÈÕÀ√◊Õ ºŸâ„Àâ∫√‘°“√‚¥¬μ√ß) °ÆÀ¡“¬π’È®÷߉¥â°”Àπ¥„Àâ °æ©. ¡’ Õ”π“®Àπâ“∑’Ë„À⧫“¡‡ÀÁπ™Õ∫°“√°Ì“Àπ¥§à“∫√‘°“√∑“ß°“√ ·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π [¡“μ√“ ÒÒ (ÒÒ)] (Õ—π‡ ¡◊Õπ‡ªìπ‡«∑’μ°≈ß √–À«à“ߺŸâ·∑πºŸâ´◊ÈÕ ºŸâ„Àâ∫√‘°“√ ºŸâª√–°Õ∫«‘™“™’æ ·≈–ºŸâ√—∫ ∫√‘°“√) ·≈–„Àâ æ©. ¡’Õ”π“®Àπâ“∑’Ë„π°“√‡√’¬°‡°Á∫§à“ ∫√‘°“√∑“ß°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π [¡“μ√“ Òı (¯)] „ÀⷰຟâªØ‘∫—μ‘ °“√ Àπ૬ªØ‘∫—μ‘°“√ À√◊Õ ∂“π欓∫“≈ ·≈–„π°√≥’∑’Ë¡’ ªí≠À“„π°“√¥”‡π‘π°“√ (‡™àπ ß∫ª√–¡“≥¢ÕßÀπ૬ߓπÀ√◊Õ °Õß∑ÿππ—Èπ‰¡à‡æ’¬ßæÕ) °æ©. Õ“®‡ πÕ·π–À√◊Õ„Àâ§Ì“ª√÷°…“ μàÕ§≥–√—∞¡πμ√’‡°’ˬ«°—∫π‚¬∫“¬¥â“π°“√·æ∑¬å©ÿ°‡©‘π À√◊Õ ‡ πÕ‡√◊ËÕß„Àâ§≥–√—∞¡πμ√’æ‘®“√≥“«‘π‘®©—¬‰¥â [¡“μ√“ ÒÒ (Ú) ·≈–¡“μ√“ Ûı «√√§Àπ÷Ëß].
*‡™àπ æ√–√“™∫—≠≠—μ‘°”Àπ¥·ºπ·≈–¢—ÈπμÕπ°“√°√–®“¬Õ”π“®„Àâ ·°àÕߧå°√ª°§√Õß à«π∑âÕß∂‘πË æ.». ÚıÙÚ ¡“μ√“ Ò˜ (Ú¯) Ò¯ ·≈– Ò˘, æ√–√“™∫—≠¬—쑪√–°—π —ߧ¡ æ.». ÚıÛÛ ¡“μ√“ ˘ (˜), æ√– √“™∫—≠≠—μ‘À≈—°ª√–°—π ÿ¢¿“æ·Ààß™“μ‘ ¡“μ√“ Ò¯ (ÒÙ)
Ò˜