DOBRA MAMA 71

Zobacz nas w sieci!

Od redakcji

Okres ciąży jest niezapomniany dla każdej kobiety - to czas oczekiwania, radości, kompletowania wyprawki i planowania wyglądu dziecięcego pokoiku, ale też czas obaw i walki z nie

zawsze dobrym samopoczuciem. To też dobry czas na zdobywanie wiedzy na temat ciąży, porodu i opieki nad maluszkiem w oczekiwaniu na narodziny pociechy. Dlatego w tym jesiennym numerze „Dobrej Mamy” przygotowaliśmy dla Was szereg tematów tak ważnych dla rodziców. Jakie badania należy wykonać w ciąży? Jakim zabiegom kosmetycznym może bezpiecznie poddać się przyszła mama? Czym są parasomnie dziecięce i jak sobie z nimi radzić? Jak nauczyć się opieki nad noworodkiem? Zadbaliśmy także o porady na tę konkretną porę roku. Na przełomie jesieni i zimy łatwiej o infekcje, dlatego szczególnie w tym czasie należy zadbać o zdrowie. Pomoże

Nasi eksperci

Wam w tym nasze witaminowe abecadło, dowiecie się z niego jakie witaminy są szczególnie potrzebne w czasie ciąży i które z nich najbardziej wpływają na odporność organizmu. W listopadzie będziemy obchodzili Światowy Dzień Wcześniaka, dlatego z myślą o nich, poruszyliśmy temat „Wcześniak w domu”. Jak może pomóc położna środowiskowa? Przeczytajcie w tym numerze!

Kochani rodzice, niech nie tylko liście na drzewach złote będą, ale i Wasze pociechy niech szczęście jesienią zdobędą! Do zobaczenia w grudniu!

Miłej lektury! Redakcja „Dobrej Mamy”

Współpraca:

dr

Ewa Palkowska położna z ponad 34-letnim doświadczeniem

Agnieszka Krawczyk redaktor prowadząca w wydawnictwie CzytaLisek

Mgr Marta Wróblewska ekspert marki Kerabione

dr n. med. Ewa Wietrak dział Badań i Rozwoju NutroPharma

Martyna Górniak-Pełech podróżniczka, pisarka, autorka książki „Dzieci Wielojęzyczne”

Urszula Piskorska położna, zdobywczyni drugiego miejsca w 8. edycji konkursu Położna na medal

Kinga Węglarz położna, doradca chustonoszenia, edukator ds. laktacji

Danuta Przybyłko położna, ambasadorka kampanii Położna na medal

Aleksandra Łoniewska ekspertka marki Mama i ja

Aleksandra Osińska położna i arteterapeutka, założycielka Szkoły Rodzenia ABC Dobry Start w Prudniku

Magdalena Hryciuk położna, masażystka, kosmetyczka, instruktor masażu niemowląt

dr Romana Markiewicz-Piotrowska Klinika Piotrowscy & Bejnarowicz Stomatologia Mikroskopowa

Agnieszka Krawczuk autorka bloga Manufaktura Porządku

n. med. Tadeusz Oleszczuk, ginekolog-położnik dr hab. n. med. Lidia Zawadzka-Głos, lekarz otolaryngolog Agnieszka Guziak Westwing

Justyna Krawczyk dyrektor ds. medycznych w iBSS BioMeD S.A.

Lek. Mateusz Janik specjalista ortopedii i traumatologii, grupa LUX MeD

Lek. Bogumiła Górczewska instagram u_pediatry_w_gabinecie

Dr Magda Kaczor psychiatra, ekspert Medycyny Snu

Niezbędnik

10 Jesień kolory dla maluchów niesie Ubranka, dodatki i zabawki dla najmłodszych.

12

Strefa dziecka

34 Wcześniak w domu Jak może pomóc położna?

Temat numeru

Newsy 14 Kącik czytelnika

8 Co? Gdzie? Kiedy? Zapowiedzi, premiery, nowości w świecie parentingu.

Nowości czytelnicze dla maluchów i ich rodziców. 80 Dobre adresy Polecane dla mamy i dziecka. 16 Badania w ciąży

Ciąża i poród 18 Spa z brzuszkiem

Zalecenia i indywidualne wykonania.

Jakim zabiegom kosmetycznym może bezpiecznie poddać się kobieta w ciąży?

Strażnik odporności kobiet w ciąży.

wielojęzyczne Podaruj dziecku cały świat na etapie ciąży.

Strefa 30

38 Pierwsza kąpiel Podstawowe zasady idealnej kąpieli dziecka.

Strefa taty 64 Pokoik malucha Jak urządzić pokój dziecka? 72 Jaki fotelik i wózek kupić? Sprawdź na co warto postawić. 40

Parasomnie dziecięce

Jak

sobie z nimi radzić?

mamy

50 Nawadnianie w gorączce Co musisz o nim wiedzieć? 52 Zadbaj o odporność Witaminowe abecadło. 70 Pobawmy się w sprzątanie Jak zachęcić dziecko do sprzątania?

TEMAT NUMERU 26 Laktoferyna

animalove Przegląd dla malucha z motywem zwierząt. 42 Walka z infekcją

Co słychać?

ŚwinkA PePPA nA żywo PowRAcA w nowym SeZonie TeATRALnym

Świnka Peppa i przyjaciele zapraszają małych widzów na wyjątkowy spektakl pełen śpiewu, tańca i dobrej zabawy. Już 2 października w Pruszkowie, a do końca roku w kilkunastu miastach Polski. Bohaterka niezwykle lubianej kreskówki zaprosi dzieci do wspólnej przygody. Przedstawienie “Świnka Peppa – Wielka Nie-

Szukasz informacji o ciekawych warsztatach, eventach, targach dla rodziców i dzieci?

Przedstawiamy najistotniejsze informacje, którymi warto się zainteresować.

BySTRZAk

-

spodzianka” to dla najmłodszych wspaniała inspiracja, nauka i moc nowych wrażeń. Radosna i rozśpiewana rodzinka świnek, wybierając dekoracje i kostiumy wciąga dzieci w świętowanie i uczy je przeżywania pozytywnych emocji. swinkapeppanazywo.pl

BUZZ ASTRAL

Niezwykła historia bohatera, który zainspirował powstanie legendarnej zabawki. Podążaj w przestworza ze Strażnikiem Kosmosu, grupą ambitnych rekrutów oraz kocim robotem Kotexem. Fabuła filmu jest więc efektem długiego namysłu i analizy kina gatunkowego tego okresu. „Buzz Astral” to sensacyjny film science-fiction o międzygalaktycznych przygodach i pochodzeniu Buzza Astrala. galapagos.com.pl

PASjA i SZTUkA

Centrum handlowe Westfield Arkadia wraz z partnerami organizuje cykl 24 warsztatów artystycznych dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Spotkania będą odbywały się co sobotę – od 3 września do końca lutego 2023 r. Chętni mogą wziąć udział w dowolnej liczbie zajęć w ramach organizowanego cyklu. Celem projektu jest aktywizowanie mieszkańców Warszawy oraz zaoferowanie im możliwości zdobycia nowych umiejętności i ciekawego spędzania czasu w okresie jesienno-zimowym. Udział we wszystkich warsztatach jest bezpłatny. pl.westfield.com/arkadia

DZieci wieLojĘZycZne

Pełna humoru powieść dla młodzieży o chłopakach, dziewczynach i pewnym niezwykłym starszym bracie. Kleber ma 17 lat i właśnie przeniósł się do Paryża. Nie może się doczekać, aż znajdzie mieszkanie, pójdzie do nowej szkoły i zacznie umawiać się z dziewczynami. Jest tylko jeden kłopot. Kłopot, który nie rozstaje się z pluszowym królikiem, lubi szukać dzidzików ukrytych w tefelonie i umie bardzo szybko liczyć („jeden, dwa, trzy, cztery, bdwanaście”). Ma ksywę Bystrzak, 22 lata i umysł trzyletniego dziecka. To starszy brat Klebera, którym ten obiecał się opiekować, by wyciągnąć go z zamkniętego zakładu dla upośledzonych umysłowo.

wydawnictwodwiesiostry.pl

Wychować dziecko nie jest łatwo, a wychować dziecko w trzech językach i trzech kulturach początkowo wydaje się projektem niewykonalnym. Tymczasem los rzuca nas na głęboką wodę Morza Śródziemnego, gdzie na maleńkiej wyspie okazuje się, że trzy języki to wciąż za mało. I wtedy dopiero zaczyna się prawdziwa przygoda. Zwariowana, pełna zabawnych sytuacji i wzruszających momentów. Przygoda 10 lat później staje się książką, która jest dowodem na to, że wielojęzyczność i wielokulturowość mogą być sposobem na życie pełne szalonych pomysłów i wspaniałej zabawy.

- Marie-Aude Murail

„mijA i jA”

- Wewnątrz magicznej księgi kryje się przejście do innego świata, w którym zwykła dziewczynka może stać się wielką bohaterkąW kinach można już oglądać film „Mija i ja”. To nowe przygody bohaterów jednego z najpopularniejszych dziecięcych seriali. Mia nigdy nie rozstaje się z magiczną księgą, którą przed laty podarowali jej rodzice. To dzięki niej już nie raz odwiedziła Centopię, zaczarowaną krainę, w której mieszkają niezwykłe istoty, m.in. jednorożce, wróżki, elfy, a także złe czarownice. Tym razem Mia odkrywa, że jej bransoletka zawiera czarodziejski kamień kryjący w sobie tajemnicę starożytnej przepowiedni. By uratować swoich magicznych przyjaciół Mia wyruszy w pełną niebezpieczeństw podróż. Na szczęście u jej boku jak zawsze stać będą wierni towarzysze.

monolith.pl

mARATon Z SeRiALem ciekAwSki GeoRGe

- Kanał POLSAT JimJam zaprasza!George to urocza, energiczna małpka z wyjątkowym talentem do wpadania w tarapaty. Za każdym rogiem czeka na niego coś ciekawego do odkrycia. W niezwykłych przygodach często towarzyszy mu najlepszy przyjaciel i opiekun — Pan w Żółtym Kapeluszu, który nierzadko ratuje George’a z kłopotów służąc dobrą radą, pomocą i swoim doświadczeniem. Na spotkania z uroczą małpką kanał POLSAT JimJam zaprasza w weekendy od 6:25 (po pięć odcinków) oraz codziennie o 19:05 (po trzy odcinki)! polsat.jimjam.tv

jAk BeZ nAPiĘćwychowAć Pewne SieBie

DZiecko

- Michaeleen Doucleff -

Zaburzenia depresyjne, brak pewności siebie i niekontrolowana frustracja. To tylko niektóre z nasilających się symptomów występujących u młodych ludzi. Publikacja jest bogata w barwne historie, zaskakujące rady i ciekawe przykłady ze społeczności, które wciąż żyją bliżej rytmu natury niż wysoko cywilizowane społeczeństwa. Poradnik parentingowy to jedna z tych książek, które mogą zupełnie odmienić światopogląd! Autorka prezentuje całkowicie odmienną koncepcję rodzicielstwa, dzięki której mamy szansę na wychowanie pewnego siebie i współpracującego dziecka.

muza.com.pl

BAjki ZAkTUALiZowAne

- Fundacja IT Girls -

Kto powiedział, że Kopciuszek nie może kodować, Roszpunka inżynierować, a Małgosia z Jasiem hakować (oczywiście w słusznym celu!)? Wystarczy drobna aktualizacja i bohaterki – dzięki technologiom i inteligencji – samodzielnie radzą sobie z wyzwaniami. W taki sposób inżynierki i inżynierowie z Intela, we współpracy z założycielkami fundacji IT Girls, przeprogramowali kultowe bajki i zaprezentowali ich alternatywne, zaktualizowane wersje. W ramach akcji „spatchowane” zostały takie bajki jak: Kopciuszek, Roszpunka, oraz Jaś i Małgosia. „Bajki Zaktualizowane” posłużyły do przeprowadzenia pilotażowych lekcji w przedszkolach w Trójmieście oraz w Warszawie. itgirls.org.pl/intel-aktualizuje-bajki

jAk wSPieRAć DZieci

wySoko

wRAżLiwe

- Agata MajewskaWrażliwość przetwarzania sensorycznego stanowi przedmiot wielu badań i jest żywym doświadczeniem konkretnych osób. Jak być wspaniałym rodzicem dla dziecka, które czuje i przeżywa wszystko za bardzo? Na to pytanie odpowie książka, która jest przede wszystkim o dzieciach. Jest też o rodzicach, o ich przeżyciach, o znaczeniu udzielania sobie wzajemnego wsparcia. To źródło wiedzy i wskazówek, z których warto czerpać w codziennych wyzwaniach rodzicielskiej rzeczywistości – nie tylko tej wysoko wrażliwej.

Bomberka. Wykonana ze sztucznego futra. idealna na chłodniejsze dni. Kołnierzyk typu bomber, długi rękaw, zapięcie na suwak. 515 zł, gUeSS, guess.eu/pl

Bluza dziecięca (12/24m) Fluffy Puffy Polly. Bluza to niezbędna część garderoby na każdą porę roku i w luźniejszym wydaniu. Wzory double dla mamy i dziecka - bluza zaprojektowana i uszyta w Polsce z certyfikowanej bawełny. Bluzy wykonane z wysokogatunkowej dresówki, nie drapanej od wewnętrznej strony. 149 zł, CeBA BABy, cebababy.eu

kolory dla maluchów niesie...

Jesień to piękna, ale i zmienna pora roku. Dlatego warto zadbać o odpowiednie ubrania, dodatki czy zabawki. Sprawdź co może się przydać.

otulacz z otworami na pasy. Z tym produktem można zapomnieć o ciągłym ubieraniu i rozbieraniu dziecka podczas podróży samochodem i na spacerach. W samochodzie lub sklepie szybko można rozpiąć otulacz bez otwierania pasów, wyjmowania i budzenia dziecka. Jest ocieplany i zapinany na rzep, ma regulowany kapturek. 219 zł, PiNK No MoRe, pinknomore.pl

Śliniak. Został zaprojektowany tak, by jak najbardziej ochronić ubranie dziecka przed ubrudzeniem. Zapinany na bardzo praktyczne napy, dzięki którym można regulować obwód wokół szyi dziecka. W całości wykonane z bezpiecznych tkanin, posiadających certyfikat oeKo TeX 100. LePRe, lepre.pl

Nieprzemakalne trzewiki na zimę. Buty z membraną BRTKtex WATeRPRooF odprowadzają nadmiar wilgoci wydzielanej przez stopę, pozwalają na jej oddychanie podczas wysiłku. Wodoszczelne i chroniące przed wiatrem. Wykonane w 100% z naturalnej wełny. Posiadają elastyczne, antypoślizgowe spody. Rozmiary: 19-32. od 259 zł, BARTeK bartek.com.pl

Kosz Mojżesza Seagrass. Połączenie piękna, natury i wysokiej jakości. Ręcznie tkany z trawy morskiej, sprawdzi się w każdym wnętrzu. Do kupienia w zestawie z wygodnym materacem Aloe Vera oraz miękką szarą wyściółką. MoKee, pl.mokee.eu

Drewniany stragan dla dzieci. Zabawę w sklep uwielbia każdy maluch, odgrywanie ról sprzedawcy i klienta, rozwija wyobraźnię, uczy właściwych zachowań i daje dużo frajdy. Zabawka posiada półki, ladę, kasę i skaner oraz wagę, całość została wykonana z drewna i jest w pełni bezpieczna dla dzieci. Dzięki tej zabawce zapewnisz swojemu dziecku długie godziny dobrej zabawy. eCoToyS, ecotoys.eu

Huśtawka do domu lub ogrodu. Ma 3-punktowy zapinany pas, dzięki czemu zapewnia bezpieczeństwo i utrzymuje dziecko w prawidłowej pozycji. Dzięki gładkiej powierzchni, huśtawkę bardzo łatwo utrzymać w czystości. 495 zł, CoSTWAy costway.pl

LiNoMAg® emolienty Cold cream Krem ochronny na zimę od 1. dnia życia. Chroni przed niekorzystnym działaniem czynników atmosferycznych. Łagodzi i koi podrażnienia wywołane zmianami temperatur. 97,5% składników pochodzenia naturalnego, 0% wody. Zawiera m.in. olej lniany bogaty w NNKT, w tym kwasy omega-3 i omega-6, masło shea, alantoinę. ZioŁoLeK, 20,70 zł, ziololek.pl

SpaCer…naturalnie!

Nadeszła jesień, a wraz z nią odwiecz ny dylemat rodziców - kiedy można wyjść z dzieckiem na spacer? Czy spa cerować z noworodkiem, kiedy robi się zimno albo temperatura spada poniżej zera? Oczywiście! Niższa temperatura na zewnątrz nie dyskwalifikuje wyjścia na spacer. Ważne jest, aby odpowiednio przygotować siebie i dziecko do spaceru. Zaleca się ubieranie dzieci na tzw. cebulkę, korzystniejsze jest ubranie dziecka w kilka cienkich warstw niż w jedną bardzo grubą. Aby sprawdzić, czy dziecko nie jest przegrzane lub wyziębione, należy dotknąć skóry karku dziecka. Sprawdzenie temperatury na buzi lub dłoniach nie jest miarodajne u takich maluszków. Aby zabezpieczyć delikatną skórę dziecka, na leży przed wyjściem na spacer (nawet do 20 minut wcześniej) użyć kremu ochronnego zabezpieczającego skórę maluszka przed działa niem czynników atmosferycznych. Ważne, aby krem ochronny w se zonie jesienno-zimowym nie zawierał wody w składzie.

Ewa Palkowska położna z ponad 34-letnim doświadczeniem

Prezent na narodziny. W boxie znajdziemy idealny zestaw dla świeżo upieczonej mamy – foto kocyk do upamiętnienia pierwszych chwil dziecka, karty kontrastowe do wspólnej zabawy z niemowlakiem, naturalny balsam do podrażnionych karmieniem brodawek i balsam do ciała oraz przewodnik do pierwszej pomocy. HeLLoMoM, hellomom.pl

Pomysły na jesienne Wi eC ZoRy

Drewniane klocki konstrukcyjne Trefl. W zestawie aż 95 elementów: klocki, śrubki i narzędzia oraz manual z propozycjami złożenia wielu różnorodnych konstrukcji. SMyK, 129,99 zł, smyk.com

Bambusowy owijak. To gwarancja spokojnego i bezpiecznego snu maluszka. owijak jest lekki, delikatny, mięciutki i spełnia wiele funkcji. Można go wykorzystać jako otulacz i zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa, które pamięta jeszcze z brzuszka mamy. Może być prześcieradłem lub kocykiem w ciepłe dni. 54 zł-136 zł, AMy, amy.com.pl

Drewniany stragan, klocki, a może edukacyjna kostka? Zobacz jak wykorzystać jesienne wieczory i nie dać się nudzie!

Poduszka z wibracjami Muzyczny leniwiec od Fisher-Price®. Z dużym szeleszczącym leniwcem oraz nawet 10 minutami muzyki i wibracji pomaga ukoić maluszka, angażuje jego zmysły oraz zapewnia podparcie podczas czasu spędzanego na brzuszku. FiSHeR PRiCe, fisher-price.com/pl

Buciki dla dziewczynki Fox Pink. W tym modelu bucików zastosowano motyw lisa z lekko odstającymi uszkami na tle niezwykle modnego, pudrowego różu. To piękna kolekcja, którą pokocha każda mama i córka. 94,90 zł, ATTiPAS, attipas.pl

Animal ve

Zwierzęta uwielbiają niemal wszyscy. Dlatego też, można je znaleźć również na akcesoriach dla dzieci. Motyw zwierząt ma niesamowity wpływ na rozwój emocjonalny dzieci – uczy empatii, czułości i troski. Pobudza również ich wyobraźnię. Sprawdź, jakie akcesoria i ubranka przygotowali producenci.

Attipasy buciki do nauki chodzenia. Co wybierzecie dzisiaj? Beżowe paseczki, uśmiechniętą pandę czy tęczę? Najważniejsza jest dobra zabawa i zdrowy rozwój małych stóp, a wybierając Attipasy otrzymujecie to w pakiecie. od 84,90 zł, ATTiPAS, attipas.pl

Majteczki treningowe „Mila”. Niezbędne w nauce czystości oraz samodzielnego ubierania. idealne jako pierwsza para prawdziwej bielizny. od wewnątrz mięciutka warstwa frotte oraz wkład PUL ograniczający przemakalność. Majteczki 100% bawełny. Rozmiar ok. 12-14 kg. ok. 15 zł, SiMeD PPH, simed.pl

Wyławianie z oceanu literatury dziecięcej perełek godnych uwagi to niełatwe zadanie. Warto jednak zadać sobie trochę trudu. Pomogą w tym jasno sprecyzowane kryteria oceny: ciekawa i wartościowa treść oraz szata graficzna, która przyciąga wzrok. CZyTALiSeK, czytalisek.pl

Wielofunkcyjna drewniana kostka edukacyjna. Dla dzieci od 18. m-ca. oferuje aż 8 aktywizujących i stymulujących rozwój zabaw, m.in pętlę, sorter kształtów, młynek, lusterko oraz drzewo labirynt z 6-cioma elementami do przesuwania. 399 zł, JANoD, janod.pl

Przewijak miękki mały (50 x 70 cm) Watercolor World Princess. Feria delikatnych i akwarelowych barw, która dopełni każde pomieszczenie. Jest delikatna, dziecięca, pastelowa i bardzo miła dla oka. Każdy znajdzie dla siebie odpowiedni design. Make your own Watercolor World. CeBA BABy, cebababy.eu

Książeczki dla dzieci bawią, uczą i pobudzają wyobraźnię. Dzięki nim maluszek poznaje nowe słowa i obrazy.

1. Niezwykła macocha Kasia Huzar-Czub. Pierwsza polska książka dla dzieci, która odczarowuje baśniowe stereotypy i pokazuje, ze prawdziwe macochy nie mają za wiele wspólnego z tymi przedstawianymi w tekstach dla dzieci. SUPER INCLUSIvE SOCIEty, superinclusivesociety.com / 2. Felek i Tola. Dzik jest dziki Sylvia Vanden Heede. Dzik jest dziki, dzik jest brudny, życie z dzikiem bywa trudne! Szósty tom kultowego cyklu o przygodach łakomego lisa i rezolutnej zajączki. Wiek: 3+ lat. WyDaWNICtWO DWIE SIOStRy, wydawnictwodwiesiostry.pl / 3. Okulary i przygoda na statku pirackim Izabela Michta. Lara nie lubi swoich okularów. Pewnej nocy zapada w sen i śni jej się, że nad jej głową lata zielony nietoperz. Nie może mu się przyjrzeć, bo jak na złość, okulary, które były w kieszeni, nagle zniknęły! Wielka przygoda czeka na dziewczynkę tuż za ukrytymi drzwiami w korytarzu! WyDaWNICtWO DZIWIMISIE, dziwimisie.pl / 4. InwestyGatory John Patrick Green, Tłumaczenie: Anna Lewicka. W świecie przypominającym disneyowski Zwierzogród wszystko jest możliwe – w tym prowadzenie śledztwa przez aligatory-detektywów! Lubicie podążać tropem zagadek? Uważacie, że detektywi mają fascynującą fuchę? Jeśli tak, koniecznie wyruszcie tropem przygody z inwestygatorami, agentami T.R.o.P.-u (Tajnego Resortu oddziału Policji). Wiek: 7-11+. WyDaWNICtWO JaGUaR, wydawnictwo-jaguar.pl / 5. Zajączek u dentysty Paulina Kosiniak-Kamysz. To rozpoczęcie przygody z lekarzem dentystą oraz gabinetem już w domu, w którym każde dziecko czuje się najbezpieczniej na świecie. Książka jest przygotowaniem pacjenta do wizyty na zasadzie zabawy. Bo jeśli do gabinetu dentystycznego zaprosi nas słodki Zajączek, to będzie to najlepsze rozpoczęcie zdrowej przygody, które zaprocentuje na całe życie. WyDaWNICtWO KINDERKULKa, kinderkulka.pl / 6. Franciszek z kompostu Simona Čechová. W najdalszym końcu ogrodu stoi sterta kompostu. Mieszka w niej dżdżownica o imieniu Franciszek. i martwi się, bo nie wie, kim chce zostać. Może siłaczem? Albo muzykiem? A może ogrodnikiem? Czy Franciszek w końcu znajdzie zajęcie dla siebie? Sprawdźcie to sami. Wiek: 4+ lat. WyDaWNICtWO tataRaK, tatarak.com / 7. Batpig. Zobaczyła świnka niebo Rob Harrell, tłumaczenie: Anna Lewicka. Przedstawiamy przezabawną powieść graficzną z wyjątkowo nieustraszonym bohaterem w roli głównej – superprosiakiem, który nieustannie walczy o sprawiedliwość... No, może nie aż tak nieustannie. Raczej gdzieś pomiędzy kąpielami błotnymi, a jedzeniem smacznych kanapek. WyDaWNICtWO JaGUaR, wydawnictwo-jaguar.pl / 8. Kot Moneta Lily Murray, Becky Cameron. „Chika? - zawołał Monet. - gdzieś ty poszła?” Porcelanowa kotka Claude`a Moneta, Chika, ożyła i wyruszyła na poszukiwanie przygód. Dołącz do niej i do słynnego malarza w ich zaczarowanej podróży pełnej psot oraz szaleństw, prowadzącej przez niektóre z najsłynniejszych i najpiękniejszych obrazów Moneta. WyDaWNICtWO CZytaLISEK, czytalisek.pl /

Agnieszka Krawczyk Redaktor prowadząca w wydawnictwie CzytaLisek, autorka bloga www.oceanbasni.pl

rejS przez oCean literatury dzieCięCej

Wyławianie z oceanu literatury dziecięcej perełek godnych uwagi to niełatwe za danie. Warto jednak zadać sobie trochę trudu. Pomogą w tym jasno sprecy zowane kryteria oceny: ciekawa i wartościowa treść oraz szata graficzna, która przyciąga wzrok. Jeśli te dwa elementy łączą się w spójną całość – wiem, że to tytuł w sam raz dla nas. Ugaszczamy go wtedy na naszym pokładzie, czytamy przed snem skryte w nim opowieści. Rozmawiamy również o tematyce poruszo nej w danej publikacji, jeśli zachodzi taka potrzeba. Od lat obserwuję, jak moje dzieci dorastają wśród książek, jak już samodzielnie wybierają kolejne lektury, wzbogacając w ten sposób swoje słownictwo, ćwicząc imaginację, zdobywając nową wiedzę… Ani ja, ani oni nie wyobrażamy już sobie dnia bez książki w ręku, a nasza pokładowa biblioteczka rozrasta się. To jedna z najlepszych inwestycji w przyszłość dziecka. Niech otulone mądrą i piękną lite raturą śmiało maszeruje ku dorosłości.

wykonania Badania w ciąży

Zalecenia i indywidualne

W trakcie ciąży lekarz nie tylko monitoruje stan matki i płodu wszelkimi dostępnymi metodami. U każdej ciężarnej indywidualnie stara się przewidzieć możliwość zaburzeń, zanim pojawią się jakiekolwiek objawy. To przebieg ciąży bowiem decyduje, jak dalej będzie się rozwijał noworodek.

Polskie Towarzystwo Ginekologiczne wydaje specjalistyczne zalecenia do wykonania badań u każdej ciężarnej oraz do ich wykonania w sytuacji konkretnych powikłań przebiegu ciąży. Jednak to lekarz prowadzący decyduje o poszerzeniu spektrum badań laboratoryjnych lub USG oraz innych badań specjalistycznych w razie pojawienia się ryzyka wystąpienia różnych powikłań.

Do 10. tygoDnia ciąży Wykonanie badań laboratoryjnych u ciężarnych zaleca się do 10. tygodnia ciąży. Wcześniej też powinna się odbyć pierwsza wizyta u ginekologa. Podczas każdej wizyty lekarz mierzy masę ciała i ciśnienie krwi ciężarnej. Jeśli już otrzymamy wyniki badań laboratoryjnych i USG, można je wpisać do karty ciąży. Zalecane badania podstawowe niezbędne do wykonania to: określenie grupy krwi i czynnika Rh oraz odczynu Coombsa, morfologia, badanie ogólne moczu, poziom glukozy na czczo

i VDRL. Jeśli w rodzinie występuje cukrzyca, można wykonać test tolerancji 75 g glukozy, aby odpowiednio wcześnie włączyć adekwatne postępowanie dietetyczne. Do badań zalecanych należy badanie HIV, HCV, badanie (IgG i IgM) toksoplazmozy, różyczki oraz CMV.

11.–14. tyDzień

Koniecznie zalecane wykonanie badania USG „genetycznego” w celu określenia parametrów ryzyka wad genetycznych. Można je uzupełnić o dalsze badania odpowiednich markerów we krwi (test podwójny – białko PAPP-A oraz Beta-HCG). Dane te są następnie analizowane cyfrowo i otrzymujemy wynik określający stopień pojawienia się ewentualnego ryzyka poszczególnych, różnych wad genetycznych. Dalsze postępowanie wyjaśniające stopień ryzyka po konsultacji w poradni genetycznej można uzupełnić o zabieg diagnostyczny. Takim zabiegiem jest amniopunkcja z pobraniem komórek jaja płodowego z łożyska płodu. Pozwala to ostatecz-

nie określić i nazwać możliwość istnienia nieprawidłowości genetycznych. Zawsze co 4. tygodnie należy wykonać badanie moczu. Umożliwia to ewentualne wczesne leczenie zaburzeń, zanim pojawią się objawy. Szczególnie jeśli ciężarna choruje na nadciśnienie, badanie uzupełnia się o posiew moczu. Są takie sytuacje, kiedy ciężarna czuje się dobrze, ale po badaniach pojawia się konieczność leczenia, aby nie dopuścić do ryzyka pojawienia się patologii i powikłań.

15.–20. tyDzień

W tym czasie wykonuje się morfologię i badanie ogólne moczu oraz określa poziom przeciwciał anty-Rh. Badanie można uzupełnić testem potrójnym – Beta-HCG, Estriol i AFP, jeśli istnieje zagrożenie pojawienia się wad genetycznych.

24.–26. tyDzień

Jednym z najważniejszych badań w drugiej połowie ciąży jest badanie testu to-

lerancji 75 g glukozy, jako że od tego czasu następuje włączenie się łożyska w metabolizm glukozy. Można w ten sposób wykryć zaburzenie tolerancji i rozpocząć ewentualne leczenie. Po określeniu poziomu glukozy na czczo ciężarna wypija 75 g glukozy i pozostając w laboratorium, ma oceniany poziom glukozy po godzinie i po dwóch. Nierozpoznanie i nieleczenie zaburzeń tolerancji glukozy może się skończyć wysokim wzrostem masy ciała ciężarnej, jak i noworodka. Może to bardzo wikłać przebieg ciąży i sam poród. Ciężko bowiem jest urodzić fizjologicznie dziecko, które waży powyżej 4000 g. W tym też czasie wykonuje się tzw. USG połówkowe, aby ocenić wszystkie najdrobniejsze elementy prawidłowego rozwoju płodu. W razie wątpliwości można samodzielnie zdecydować się na wykonanie drogich badań markerów we krwi ciężarnej określających ryzyko wad genetycznych. Jednak każdą decyzję warto konsultować z lekarzem prowadzącym.

27.–32. tyDzień

Pomiędzy tymi tygodniami ciąży wykonuje się badanie poziomu przeciwciał anty-Rh, morfologię i badanie ogólne moczu. W 28.–30. tygodniu ciąży można też zaproponować podanie immunoglobiny anty-D ciężarnym z Rh ujemnym bez przeciwciał anty-D. W grupie ciężarnych ze zwiększonym ryzykiem populacyjnym lub indywidualnym ryzykiem wykonuje się badanie VDRL, HIV, HCV. Natomiast warto wykonać posiew z pochwy w kierunku paciorkowców beta-hemolizujących. Odpowiednie postępowanie podczas porodu niweluje ryzyko infekcji u noworodka.

37.–39. tyDzień

Wtedy wykonuje się obowiązkowo badanie ogólne moczu. W razie stwierdzenia wskazań w ostatnich tygodniach ciąży można wykonać badanie USG, aby ocenić masę płodu, oraz badanie KTG.

Po 40. tygoDniu

Koniecznie wykonuje się badanie KTG, aby określić możliwość oceny zaburzeń przepływu matczyno-płodowego i ich wpływ na stan płodu. W razie wątpliwości badaniem testem oksytocynowym można zdecydować o konieczności ukończenia ciąży.

dr n. med. Tadeusz Oleszczuk, ginekolog-położnik, tadeuszoleszczuk.pl, fb.com/drtadeusz

Prenatal® duo jest

laktoferynę wraz z żelazem, a także

ii i iii trymestrze ciąży

niezbędnych składników wyselekcjonowanych pod względem korzystnego wpływu na matkę i dziecko, w odpowiednio wysokich porcjach rekomendowanych przez ekspertów, w tym PTgiP Prenatal® duo, NUtROPhaRMa nutropharma.pl

WSPieRa MaMy

szczególnie polecany kobietom w

oraz podczas karmienia piersią. Zawiera

cholinę, DHA oraz kompleks

SPA z brzuszkiem

Czyli jakim zabiegom kosmetycznym może bezpiecznie poddać się kobieta w ciąży?

Jesteś kobietą, która zawsze pragnie wyglądać pięknie. Bez względu na swój wiek i stan, w którym się znajdujesz, czy porę roku. Na co dzień odpowiednio pielęgnujesz swoją skórę w domu, ale i regularnie odwiedzasz salony kosmetyczne i spa. Dowiedziałaś się, że jesteś w ciąży, i co dalej? Czy nadal możesz używać tych samych kosmetyków i poddawać się tym samym zabiegom kosmetycznym twarzy i ciała?

DobRy WybóR

O becnie na rynku jest dużo salonów kosmetycznych i spa proponujących zabiegi dla kobiet w ciąży. Przed pierwszą wizytą musimy dokładnie zapoznać się z ofertą i proponowanymi zabiegami dla przyszłych mam oraz dowiedzieć się, czy personel posiada odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie w pracy z ciężarnymi. Istotną rzeczą jest również wiedza, za pomocą jakich kosmetyków wykonywane są zabiegi. Zawsze pamiętaj, aby powiedzieć, że jesteś w ciąży, i mieć przy sobie kartę jej przebiegu.

oDPoWieDni MoMent

Pierwszy trymestr ciąży nie jest najlepszym momentem na odwiedzanie salonów kosmetycznych i wykonywanie zabiegów, gdyż często kobiety są zmęczone, mają nudności lub wymiotują oraz są bardziej wrażliwe na zapachy.

Ten czas zarezerwowany jest dla dziecka, aby mogło dobrze zagnieździć się w macicy oraz by prawidłowo zakończył się proces organogenezy. Jednak gdy ciąża przebiega prawidłowo, już od drugiego trymestru (14–16 tydz.) możesz śmiało odwiedzić gabinet kosmetyczny lub spa.

KoSMetyKi W większości zabiegów przeznaczonych dla kobiet w ciąży nacisk kładzie się na nawilżanie, ujędrnianie, uelastycznianie skóry oraz relaksację. W przypadku

Magdalena Hryciuk położna, masażystka, kosmetyczka, instruktor masażu niemowląt, beautymama.com.pl

zabiegów na twarz preparaty nie powinny zawierać alkoholu. Najlepiej stosować mleczka, płyny micelarne, hydrolaty (są to wody kwiatowe pozbawione konserwantów i w 100% z naturalnych wyciągów kwiatowych). Stosujemy peelingi ziarniste, enzymatyczne lub typu gommage. Polecane są delikatne, oczyszczające zabiegi z wykorzystaniem ziół, zabiegi nawilżające, maski kremowe lub owocowe, glinki, zabiegi dotleniające. Odprężające masaże dekoltu, szyi, twarzy to kolejny powód, dla którego warto odwiedzić salon kosmetyczny. Jeśli kremy z kwasami alfahydroksylowymi w stężeniu ok. 5% goszczą w naszej łazience od dawna i służą cerze, a w ciąży nie zaczęły nas uczulać czy podrażniać, nie ma sensu ich odstawiać. Kwasy AHA w stężeniu do 5% przy pH 3–4,5 działają tylko na zewnątrz, są więc bezpieczne dla dziecka i nie przenikają do krwiobiegu. Pamiętajmy, że preparaty dla kobiet w ciąży w swoim składzie powinny być jak najprostsze.

Pamiętaj o odpowiedniej diecie!

O wygląd i nawilżenie skóry możemy zadbać także poprzez właściwe odżywianie. Dieta przyszłej mamy powinna być bogata w witaminy, cynk i krzem.

sPa W domu – Z adbaj o odPoWi edni klimat

• Uporządkuj pomieszczenie

• Zapal nastrojowe świece i włącz relaksującą muzykę

• Skorzystaj z olejków i aromatycznych płynów do kąpieli

• Możesz wykonać delikatny masaż prysznicem

• Nałóż kosmetyki pielęgnacyjne

• I... ciesz się chwilą tylko dla siebie

zatroSzCz Się o włoSy w Ciąży

Kiedy zachodzisz w ciąże, w Twoim ciele dochodzi do wielu ważnych zmian napędzanych przez wzrastający poziom hor monów. M.in. są to estrogeny konieczne do prawidłowego roz woju ciąży i przygotowania ciała do porodu. Estrogeny wpły wają również na Twój wygląd, w tym lepszy stan skóry oraz wzmocnienie włosów i paznokci. Po przyjściu dziecka na świat ilość estrogenów w Twoim organizmie gwałtownie spada do poziomu wyjściowego. Wówczas włosy nie tylko wypadają, ale matowieją, stają się słabsze i cieńsze. Istnieją również dodatko we czynniki, które potęgują to zjawisko. Należy do nich, cho ciażby przewlekły stres, którego w życiu młodej mamy często nie brakuje. Oprócz niewyspania i codziennych nerwów nie za wsze jest czas na porządny posiłek. Tymczasem w okresie cią ży i połogu (szczególnie jeśli karmisz piersią) zapotrzebowanie na składniki odżywcze, w tym białko, wzrasta i Twój organizm będzie je kierował w pierwszej kolejności do najważniejszych organów, a na końcu do włosów i paznokci. To dobry czas na dodatkową suplementację.

PielęgnaCja C i ała

W czasie ciąży skóra na naszym ciele jest szczególnie narażona na ciągłe rozciąganie – sprzyja to powstawaniu rozstępów. Dlatego oprócz codziennej pielęgnacji ciała w domu trzeba pamiętać również o regularnym odwiedzaniu salonu kosmetycznego lub spa. Znajdziemy w nich całą gamę zabiegów, w których główny nacisk kładzie się na nawilżanie, uelastycznianie i relaks. Możemy wykonywać peelingi całego ciała, które, stworzone na bazie naturalnych składników roślinnych i olejów, złuszczają martwy naskórek, wygładzają i uelastyczniają naszą skórę. Polecany jest też zabieg na ciało połączony z masażem ciepłą czekoladą, po którym nasza skóra będzie idealnie wygładzona, dobrze napięta, nawilżona, zregenerowana.

W ciąży nie należy wykonywać zabiegów, w których wykorzystywany jest prąd stały i ultradźwięki (jonoforeza, sonoforeza, galwanizacja, elektroforeza, termoforeza, dezinkrustacja), gdyż prąd stały, przenikając przez ustrój, może mieć negatywny wpływ na dziecko.

jakich zabiegów unikać w ciąży?

Mgr Marta Wróblewska ekspert marki Kerabione kerabione.pl

zbaWienny MaSaż

Sam masaż w okresie macierzyństwa ma zbawienny wpływ na kobiety. Nie tylko poprawia samopoczucie i nastrój, ale pozwala zniwelować liczne dolegliwości związane z ciążą, bóle kręgosłupa, obrzęki. Rozwija świadomość „czucia” własnego ciała niezbędną do aktywnego uczestnictwa w procesie porodu. Działa również bardzo pomocnie w przypadku cellulitu i rozstępów, a preparaty do niego używane są bezpieczne dla pań w ciąży.

czego uniKać? W przypadku zabiegów na ciało nie wykonujmy zabiegów rozgrzewających na bazie: preparatów zawierających kofeinę, antycellulitowych (z tym zmierzymy się po porodzie), okładów z alg zmikronizowanych, drenażu limfatycznego oraz wszelkich zabiegów wykonywanych w kapsułach rozgrzewających lub przy pomocy urządzeń mechanicznych, np. endermologii itd. Przy pielęgnacji ciała nie należy zapominać o stopach. Szczególnie polecany jest masaż stóp połączony z pedicurem spa, zarówno w trakcie ciąży, jak i przed porodem, gdy same nie jesteśmy w stanie nic zrobić przy naszych stopach.

olej rycynowy z aplikatorem Phytopharm. Produkt kosmetyczny do pielęgnacji włosów, skóry i paznokci o właściwościach regenerujących, pielęgnujących, natłuszczających i odżywczych. Aplikator zapewnia komfort i higienę stosowania, łatwość dozowania, precyzję i wygodę nanoszenia, a także łatwiejszą i szybszą pielęgnację. PHyToPHARM KLĘKA S.A., kroplapiekna.pl

Biustonosz Naturana z serii Monday 5658. Jest bardzo plastyczny, wykonany z mocnego ale rozciągliwego w czterech kierunkach materiału (4 way Strech). Zapewnia tak potrzebną elastyczność - porusza się wraz z ciałem i jest przyjemny w noszeniu. Zapewni komfort przez cały dzień. Tiulowe wstawki na dekolcie dodają dyskretnie uroku i elegancji. Można go kupić w kolorze beżowym, czarnym, indygo lub śliwkowym. 155 zł, NATURANA, naturana.com

Z CZego t R Zeba ZReZ ygnoWać?

• Do zabiegów u kobiet ciężarnych oraz karmiących nie należy stosować preparatów z retinolem, jak i preparatów podawanych doustnie z tretinoiną, isotretinoiną. Całkowicie bezpieczna jest za to forma estrowa witaminy A – palmitynian retinolu czy prowitamina, betakaroten (świetny antyutleniacz).

• Przy pielęgnacji cery tłustej, trądzikowej nie należy stosować preparatów z kwasem azelainowym oraz produktów zawierających triclosan. Wyjątkiem jest Skinoren. Nie należy wykonywać również zabiegów depigmentujących, gdyż mogą dodatkowo podrażniać i złuszczać.

• Zapomnijmy o: eksfoliacjach, liftingach, zabiegach głęboko i średnio złuszczających, naświetlaniach lampami emitującymi promienie UV (solarium, lampa kwarcowa), rozgrzewających okładach, zabiegach z użyciem lasera (zamykanie naczynek, depilacja) oraz o makijażu permanentnym.

Relaks dla ciała

Ujędrniający balsam do ciała Pomidor został skomponowany ze składników aktywnych o potwierdzonym działaniu, aby zapewnić skuteczne wygładzenie i uelastycznienie skóry. 109,99 zł. VegAyA, kontigo.com.pl

Kremowy żel do mycia ciała. żel przeznaczony jest do codziennej higieny podrażnionej, swędzącej, chronicznie suchej skóry ze zdiagnozowanymi dermatozami. Do stosowania w zaostrzeniu zmian skórnych (jako terapia wspomagająca leczenie dermatologiczne) jak i w okresie remisji. Przeznaczona dla niemowląt od 1. miesiąca życia, dzieci i dorosłych. oiLLAN oceanic.com.pl

Bariederm cica-krem regenerujący z Cu-Zn. Krem regenerujący idealny dla całej rodziny na codzienne drobne uszkodzenia skóry. Zapewnia natychmiastowe, intensywne działanie: koi podrażnioną skórę (egzema, pęknięcia, drobne poparzenia, pieluszkowe zapalenie skóry), przyspiesza poprawną regenerację skóry i zapobiega powstawaniu nieestetycznych śladów.

URiAge, uriage.com

Kelo-cote® - Plaster silikonowy w żelu do blizn 15g. Skuteczność potwierdzona klinicznie przy wszystkich rodzajach blizn np. po „cesarskim cięciu” oraz w zapobieganiu nieprawidłowemu bliznowaceniu w postaci blizny przerosłej i bliznowca. 159 zł, KeLo CoTe® kelo-cote.pl

Balsam ujędrniający na brzuch i ciało BodyBoom Mama. Balsam przywraca skórze jędrność, zwiększa elastyczność i poprawia napięcie, chroniąc skórę przed wiotczeniem, powstawaniem rozstępów i cellulitu. Wygładza i eliminuje szorstkość. Przy regularnym stosowaniu balsamu skóra odzyskuje miękkość i gładkość. BoDyBooM, bodyboom.pl

Turban bambusowy do suszenia włosów - pudrowy róż. Wykonany z wiskozy, chłonie wodę znacznie szybciej niż bawełna. 79 zł, MAyLiLy maylily.pl

Self love is the best love!

Troskliwie zatroszczę się o Ciebie w wyjątkowym okresie ciąży i po porodzie! Uchronię Cię przed rozstępami, przywrócę skórze jędrność i elastyczność! Moje wegańskie formuły zadbają o naturalny mikrobiom skóry i jej równowagę. Dzięki zawartemu we mnie olejowi kokosowemu, otulę Cię delikatnym aromatem kokosa. Mój zapach jest w 100% naturalny.

#selflove #safecare #veganfriendly

Etykiety przyjazne środowisku, wykonane z BIO folii

Tuba wykonana z materiału pochodzącego w 100% z recyklingu

Certyfikat Międzynarodowej Organizacji PETA, walczącej o prawa zwierząt

Przyjazna środowisku i skórze w 100% wegańska formuła

Poznaj moc naturalnych receptur i odkryj sekret bezpiecznej pielęgnacji w okresie ciąży z BodyBoom Mama! SZUKAJ MNIE W DROGERIACH W CAŁEJ POLSCE

Do produkcji kartoników wykorzystano papier, który pozyskuje się w sposób zachowujący żywotność lasów

Szczególna Pielęgnacja

Z powodu rewolucji hormonalnej zmienia się cera: często swędzi, piecze, zaczyna się przetłuszczać lub przesuszać. Możesz być też narażona na powstawanie nieestetycznych zmian w wyglądzie skóry, takich jak rozstępy, pękające naczynka, przebarwienia. Problemem mogą być także opuchnięte łydki i tworzące się na nich żylaki. Na szczęście jest wiele kosmetyków, które pomogą ci zachować piękny wygląd i dobre samopoczucie przez cały ten czas. Wybierając je, pamiętaj, aby kupować te przygotowane specjalnie dla kobiet w ciąży i karmiących piersią – najlepiej opatrzone pozytywną opinią Instytutu Matki i Dziecka. Masz wtedy pewność, że preparat właściwie zadziała, a przy tym nie zaszkodzi Tobie ani rozwijającemu się maleństwu.

1.

Bariéderm - Cica Daily serum odbudowujące. Bezzapachowe serum zawiera 97% składników pochodzenia naturalnego. Wzmacnia, przywraca równowagę skóry, nadaje zdrowy wygląd, chroni skórę narażoną na niekorzystne czynniki zewnętrzne, przywraca równowagę mikrobiomu, wspomaga procesy naprawcze oraz zapobiega oznakom starzenia. URiAge uriage.com

Regenerujący olejek do ciała Kneipp good Night. Produkt o intensywnej i bogatej formule na bazie naturalnych olejków eterycznych z pinii i amyrisu wspiera proces wyciszenia i przygotowania do snu. Regeneruje skórę, pozostawiając ją odżywioną i przyjemną w dotyku, wspiera odnowę płaszcza lipidowego, ma kojący, drzewny zapach. ok. 27 zł/100 ml, KNeiPP kneipp.pl

Kelo-cote® - SoLAiRe UV Plaster silikonowy w żelu do leczenia blizn z filtrami UVA/ UVB - 15g. Plaster z filtrami przeciwsłonecznym jest przeznaczony do leczenia blizn w okolicach narażonych na ciągłą ekspozycję słoneczną (twarz, szyja). Zastosowanie filtrów przeciwsłonecznych pomaga w ochronie delikatnej, wrażliwej na słońce powierzchni blizny przyspieszając jej leczenie. 169 zł, KeLo CoTe®, kelo-cote.pl

KOSMETYCZKA

jaK KuPoWać?

Podczas wyboru kosmetyku nie sugeruj się jego zapachem. W tym szczególnym okresie twój węch jest wyczulony, a co podoba ci się teraz, niekoniecznie obudzi miłe skojarzenia za jakiś czas. Dlatego najlepiej kupuj specyfiki bezzapachowe albo bardzo delikatnie pachnące. Wybieraj kosmetyki hipoalergiczne – to również jest istotne ze względu na większą wrażliwość twojej cery. Lepiej zapobiegać podrażnieniom, niż je potem łagodzić. Możesz wprowadzić w życie system testowania produktów: najpierw kupuj mniejsze opakowania kosmetyków, a jeśli okażą się odpowiednie dla ciebie, bez obaw możesz z nich korzystać. 3.

Izabela Jędras kosmetolog Uriage uriage.com

pielęgnaCja Skóry kobiet w Ciąży

Ciąża to czas, w którym skóra wymaga specjalnej troski ze względu na zachodzące zmiany w organizmie. Pod stawą pielęgnacji ciężarnej powinny być kosmetyki o pro stym składzie, bez silnych składników aktywnych i sub stancji podrażniających. Przyszłe mamy powinny postawić na dużą dawkę nawilżenia oraz ochronę przeciwsłonecz ną. Po każdej kąpieli warto stosować nawilżające mleczka, balsamy oraz dedykowane kobietom w ciąży olejki, to po może w profilaktyce przeciw rozstępom, a także złagodzi te które już się pojawiły. Ponadto, niezależnie od pory roku zaleca się używanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym o wysokiej ochronie SPF 50. Warto wybierać kremy z fil trami mineralnymi bez substancji zapachowych, aby za pobiec często występującym w ciąży przebarwieniom, po drażnieniom, a także oparzeniom.

MAMY

Actiderma pur. Pielęgnuje, zabezpiecza i chroni skórę, niezależnie od wieku. Jest to maść z wysokiej jakości oczyszczonych parafin. Nie zawiera farmakologicznych substancji czynnych: hormonów, parabenów, konserwantów zapachowych. Maść przetestowana dermatologicznie w Uniwersytecie w Lubece. actiderma.pl

olej ze słodkich migdałów. Regularne stosowanie zapobiega powstawaniu oraz zmniejsza widoczność rozstępów. Skóra jest jędrna, napięta i gładka. Szczególnie polecany w okresie ciąży lub w trakcie kuracji wyszczuplających. MyDLARNiA U FRANCiSZKA ufranciszka.pl

Cudocell MAX. Wysokiej jakości krem ochronno-regenerujący stosowany do codziennej pielęgnacji. Jest odpowiedni do pielęgnacji skóry wrażliwej, wykazuje działanie nawilżające, ochronne oraz działa regenerująco zapobiegając wysuszaniu skóry. Zawiera aż 8 składników, w tym opatentowany komponent Dibushield Pro-heal, który tworzy delikatną strukturę ochronną na powierzchni skóry. 14 zł/80 g, 24 zł/150 g, LeK-AM SP Z o.o., cudocell.pl

Laktoferyna

Strażnik odporności kobiet w ciąży!

dr n. med. Ewa Wietrak dział Badań i Rozwoju NUTROPHARMA

Wyniki GUS nie pozostawiają złudzeń, liczba urodzeń jest najniższa od wielu lat. Miał być lockdownowy baby boom, a go nie ma. Jednym z powodów jest obawa kobiet przed zarażeniem koronawirusem siebie i maluszka. Naukowcy intensywnie pracują nad tym, aby dowiedzieć się, jak COVID – 19 wpływa na przebieg ciąży, ale także próbują wskazać substancje o potencjale ochronnym dla zdrowia przyszłej mamy. Jedną z takich substancji jest laktoferyna. Czy warto obawiać się ciąży w dobie pandemii? Czy laktoferyna faktycznie jest w stanie wspomóc organizm kobiet w ciąży w walce z wirusami w tym SARS-CoV-2?

Ciąża to wyjątkowy okres w życiu kobiety. To czas nie tylko radosnego oczekiwania, ale także zrozumiałych obaw co do przebiegu ciąży i zdrowia nienarodzonego dziecka. Podczas panującej pandemii, co jest zrozumiałe lęk ten jeszcze bardziej się nasilił. Powodem może być coraz większa liczba zachorowań na COVID-19 wśród kobiet w ciąży, u których przebieg choroby może być na-

wet cięższy niż u kobiet nieciężarnych. Nie od dziś wiadomo, że najważniejszą bronią człowieka w walce z wirusami jest jego własny układ immunologiczny. W trakcie ciąży funkcja układu odpornościowego, a właściwie jego aktywność, zmienia się całkowicie. Na wczesnym etapie ciąży dochodzi do wzmożonej tolerancji immunologicznej po to, by organizm przyszłej mamy nie odrzucił płodu. Układ odpornościowy cię-

żarnej zatem reaguje odmiennie, co może wpływać na większe narażenie na rozwój zakażenia wirusem. Aby zniwelować ryzyko infekcji w ciąży – która może być niebezpieczna dla dziecka i mamy, należy wesprzeć jej system odpornościowy. W środowisku medycznym coraz więcej mówi się o laktoferynie – która ma nieocenione korzyści zdrowotne i stanowi kluczowy składnik odporności ludzkiego organizmu.

l a K t ofe R y na i j ej

W S z ech S t R o nne D z iałanie Laktoferyna to naturalnie występujące w ludzkim organizmie białko, które wspiera układ odpornościowy wielotorowo m.in: poprzez hamowanie rozwoju lub niszczenie komórek patogenów, regulację aktywności układu odpornościowego czy stymulowanie rozwoju prawidłowej mikrobioty.

W okresie zwiększonej podatności na infekcje warto rozważyć rutynową suplementację laktoferyną.

Przeciwwirusowa aktywność laktoferyny polega na hamowaniu wiązania cząstek wirusa do powierzchni komórek gospodarza, co skutkuje brakiem możliwości jego wniknięcia, a następnie replikacji we wnętrzu komórek organizmu. Przeprowadzone badania in vitro

wskazują na to, że laktoferyna ma działanie przeciwwirusowe dla koronawirusa o budowie podobnej do SARS-CoV-2 wywołującego COVID-19. Inne badania zaś wykazały, że już niewielka porcja laktoferyny (10-20mg) stymuluje aktywność komórek ludzkiego układu odpornościowego.

Laktoferyna to naturalnie występujące w ludzkim organizmie białko, które wielotorowo wspiera układ odpornościowy.

W okresie zwiększonej podatności na infekcje warto rozważyć rutynową suplementację laktoferyną, szczególnie u kobiet ciężarnych oraz osób z obniżoną odpornością. Biorąc po uwagę obecną i przyszłą sytuację pandemiczną z obserwowanym wzrostem zachorowań w grupie kobiet ciężarnych warto rozważyć uzupełnienie diety o laktoferynę.

Można

podarować dziecku

ciąży

Ciąża jest wspaniałym etapem w życiu kobiety, to moment, kiedy rodzi się więź między mamą i dzieckiem. Uwielbiamy masować swoje brzuszki, śpiewać piosenki, zabierać maleństwo na spacery i opowiadać mu o otaczającym nas świecie i o naszej miłości. A gdyby tak robić to wszystko w obcym języku?

- Który to miesiąc? – zapytała lektorka języka francuskiego wskazując na mój brzuch.

- Czwarty – odpowiedziałam z dumą,

jak każda statystyczna kobieta w czwartym miesiącu ciąży. Czwarty przecież jest wspaniałym miesiącem. Brzuch jest już widoczny, ale nie na tyle duży byśmy nie potrafiły sobie samodzielnie zawiązać butów.

- Cudownie. W Krakowie jest wiele pięknych parków, gdzie będziesz mogła spacerować z wózkiem. Mieszkaliśmy tu od niedawna, pracę jako lektorka języka hiszpańskiego zaczęłam kilka tygodni wcześniej. Była to moja pierwsza ciąża. Rozczytywa-

łam się wtedy o relaksujących kąpielach i słuchaniu muzyki poważnej – by dziecko narodziło się szczęśliwe i inteligentne.

- A zastanawiałaś się już nad językiem, w jakim będziesz mówiła do dziecka? –zapytała mnie koleżanka z pracy.

- Słucham? Jak to w jakim języku?

- Ja mówię do dzieci po francusku. - Mówisz do dzieci po francusku?

- Znam francuski. Głupio byłoby tego nie wykorzystać. Najważniejsze to zacząć od pierwszego dnia.

- Jakiego pierwszego dnia? Już po porodzie? - nie mogłam uwierzyć.

dała ponownie patrząc na mój zaokrąglony brzuch.

Nie lubię być spóźniona. Zaczęłam więc poszukiwania. Logicznym dla mnie było, że obcy język wprowadzany jest w małżeństwach mieszanych, czyli kiedy jedno z rodziców pochodzi z innego kraju. Ale wprowadzenie języka obcego w polskiej rodzinie? Od momentu ciąży? Wszystko to wydawało mi się absurdem. Ale temat bardzo mnie zaciekawił. Zaczęłam czytać, słuchać, oglądać, poszukiwać i poszerzać swoje horyzonty. Po kilku tygodniach zaczęłam myśleć, że może nie jest to aż takim wariactwem, jak mi się na początku wydawało.

- Wiedziałeś, że dziecko francuskie płacze inaczej niż dziecko niemieckie? –zapytałam mojego męża pewnego dnia. - A spodziewamy się dziecka francuskiego czy niemieckiego? – odpowiedział lekko zmieszany. Wybuchłam śmiechem.

- Jest to przełomowa informacja, oznaczająca, że dziecko uczy się melodii języka już w łonie matki. Zaczytywała się w temacie wprowadzania języka obcego już na etapie ciąży. Równolegle zaczynałam mówić do brzuszka w języku hiszpańskim. Początkowo były to tylko wyrazy. Z czasem zaczęłam nabierać pewności siebie, a mówienie w obcym języku stawało się dla mnie coraz bardziej naturalne. Nawet nie pamiętam, kiedy zaczęłam śpiewać piosenki, opowiadać o otaczającym nas świecie. Na tym etapie zaczęłam również myśleć po hiszpańsku. Nie wiedziałam co wyniknie z mojego eksperymentu. Pierwsza ciąża była pełna niewiadomych. Chyba jak każda statystyczna pierwsza ciąża. Miałam mnóstwo obaw.

Pamiętam moment, kiedy pierwszy raz zobaczyłam moją kruszynkę. Łzy napłynęły mi do oczu, wszystkie uczucia świata skumulowały się.

Czy uda mi się wyrazić wszystkie moje emocje i przekazać je mojemu dziecku w innym języku? Czy wytrwam w moim postanowieniu? Nie miałam pewności, ale każdego dnia coraz bardziej wierzyłam, że mi się uda. Po polsku rozmawiałam ze wszystkimi. Po hiszpańsku natomiast, tylko z moim brzuszkiem. Zaczęło mi się to podobać. Z dnia na dzień hiszpański stawał się „naszym” językiem. Tak jakby był zarezerwowany tylko dla mojego synka. W głowie stworzyłam nam maleńki hiszpański dwuosobowy świat. Cudowne uczucie. Pamiętam moment, kiedy pierwszy raz zobaczyłam moją kruszynkę. Łzy napłynęły mi do oczu, wszystkie uczucia świata skumulowały się w moim sercu, a ja otworzyłam usta i przywitałam się z moim maleństwem po hiszpańsku. Zostaliśmy w naszym dwuosobowym świecie, który dla nas stworzyłam. Tu było bezpiecznie. Nie chciałam nic zmieniać. Mówiłam, śpiewałam, opowiadałam i wyrażałam swoje uczucia po hiszpańsku i robiłam

to już zupełnie naturalnie. Przy drugiej ciąży nie miałam już wątpliwości. Dziś, po dziesięciu latach od mojej rozmowy z lektorką języka francuskiego, wciąż często mówię do dzieci po hiszpańsku. Wyznajemy sobie miłość w tym języku, jest to „nasz” język. To się nie zmieniło. Namawiam też mamy do wprowadzania języka na etapie ciąży. Bez obaw, bez braku pewności siebie.

Być może moje dzieci nauczyły się melodii języka już w brzuchu, może przyzwyczaiły się też do akcentu. Tego nie wiem.

Nie potrzebujemy wysokiego poziomu językowego, by to zrobić. Nie musimy być lektorkami językowymi. Potrzebujemy na początek kilku wyrazów, później kilku zdań. Ważne by być konsekwentnym w swoim działaniu, by się nie poddawać i by uwierzyć, że warto. A dlaczego zacząć już na etapie ciąży? Być może moje dzieci nauczyły się melodii języka już w brzuchu, może przyzwyczaiły się też do akcentu. Tego nie wiem. Ale myślę, że jest coś dużo, dużo ważniejszego. To my, mamy, musimy nauczyć się mówić do dziecka w obcym nam języku, musimy myśleć w tym języku. A co najważniejsze, musimy posiąść umiejętność wyznawania uczuć. To jest najtrudniejsze. Ciąża jest wspaniałym czasem na przestawienie naszych matczynych mózgów na język obcy. Do oswojenia się z tym, że mówimy do dziecka w obcym języku. Jeśli zwalczymy swoje blokady wewnętrzne, sprawimy, że one nigdy się nie pojawią w życiu naszego dziecka. Przekażemy dziecku swoją pewność siebie. Dziś, po dziesięciu latach, zrozumiałam też, co lektorka języka francuskiego miała na myśli mówiąc: „Jesteś już spóźniona”. Nie ma nic piękniejszego od nauczyciela, który umie zmobilizować do działania, wylewając na głowę wiadro zimnej wody. Który na twoje pytanie: - Kiedy zacząć się uczyć? odpowie:  - Jak to kiedy zacząć? To ty jeszcze nie zaczęłaś?

Cudowna mobilizacja. Chcesz coś zrobić, zrób to dziś. Kiedy zaczynasz się zastanawiać i analizować, godziny mijają. To są właśnie te godziny, o które jesteś już spóźniona.

Opieka nad noworodkiem

Jak się jej nauczyć?

położna, zdobywczyni drugiego miejsca w 8. edycji konkursu Położna

Jedziemy do domu

Narodziny dziecka to jedno z najważniejszych życiowych wydarzeń. Dla przyszłych rodziców niedostatki wiedzy, umiejętności i często doświadczenia to duży stres. I właśnie dlatego edukacja przedporodowa, okołoporodowa i poporodowa poprowadzona przez szkołę rodzenia czy położną środowiskową ma niebagatelne znaczenie w przygotowaniu rodziców do zupełnie nowej roli.

Już w szpitalu rodzice powinni otrzymać pełen pakiet informacji jak prawidłowo opiekować się nad noworodkiem w domu. Po porodzie bez komplikacji, w drugiej lub trzeciej dobie noworodek wraz z mamą zostaje wypisany do domu. Pierwsza podróż musi odbywać się w foteliku. Najlepsze są foteliki typu kołyska, i dobrze pamiętać, że każdy fotelik powinien

mieć specjalny atest bezpieczeństwa. W wyjątkowych przypadkach fotelik można zastąpić gondolą z wózka, pod warunkiem jednak, że w samochodzie będzie możliwość zapięcia go pasami. W żadnym wypadku nie można maleństwa przewozić do domu trzymając je na rękach. To bardzo nieodpowiedzialne i niebezpieczne. Jeżeli powrót do domu odbędzie się taksówką, warto wtedy mieć własny fotelik,

w którym dziecko zostanie przewiezione samochodem. W kwestii ubierania, dobrze pamiętać główną zasadę, że noworodka powinno się ubierać jak dorosłego z naddatkiem jednej warstwy. Latem wystarczy body na krótki rękaw oraz kocyk do przykrycia. Zimą body na długi rękaw, sweterek, kombinezon na długi rękaw. Bez względu na porę roku należy nałożyć dziecku czapeczkę.

Urszula Piskorska

na medal

PielęgnacJa

Czynności pielęgnacyjne w domu zorientowane są wokół karmienia, przewijania, pielęgnacji pępka i całego ciała. Rodzice powinni dostać w nich dużo wsparcia. Młode mamy często mają dolegliwości połogowe, depresje, a niekiedy tzw. „baby blues”. Powinny jak najczęściej odpoczywać, a część obowiązków domowych musi w takim wypadku przejąć ojciec dziecka lub ktoś, kto wspiera młodą mamę. Podczas pierwszych dni w domu noworodek powinien mieć zapewniony spokój. Mama i dziecko potrzebują przede wszystkim ciszy i spokoju. Tradycją są odwiedziny u świeżo upieczonych rodziców, ale nic się nie stanie, jeśli rodzina czy znajomi zoba-

czą malucha jak będzie miał dwa lub trzy miesiące. Nie chodzi o izolowanie malca, ale o zapewnienie mu odpowiedniego spokoju. Warto dbać, żeby przez pierwsze tygodnie w jego otoczeniu nie było zbyt głośno. Noworodki bardzo łatwo przyzwyczajają się do dotyku podczas codziennych zabiegów pielęgnacyjnych. Dotyk jest niezbędny do prawidłowego rozwoju, ale powinien być delikatny, bo noworodki są bardzo wrażliwe. Wszystkie czynności powinno wykonywać się bardzo delikatnie. Do codziennych zabiegów, jakie trzeba wykonywać, zaliczana jest pielęgnacja kikuta pępowinowego. Miejsce to należy obserwować i dopóki kikut nie odpadnie traktować go jak gojącą się ranę,

która może ulec zakażeniu. Jak mówią zalecenia Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego pielęgnacja pępka powinna odbywać się na sucho, a jeżeli pojawi się zaczerwienienie lub krwista wydzielina można przetrzeć pępek preparatem do odkażania, np. Oktaseptalem. W ciągu dnia dobrze jest odsłonić i wietrzyć kikut, by docierało do niego powietrze. Skóra noworodka jest delikatna i podatna na odparzenia, a kontakt z kałem lub z moczem może spowodować odparzenie. Dlatego też należy przebierać malucha, jak tylko zrobi kupkę. Należy delikatnie unieść pupę i nie wolno ciągnąć za nóżki. U dziewczynek pamiętamy o kierunku przecierania od cewki moczowej do pupy. Zawsze staramy się możliwie dokładnie, ale bardzo delikatnie czyścić wszystkie zagłębienia i fałdki. Układ termoregulacji u noworodka jest także niedojrzały, ciepłotę ciała sprawdzamy na karku – jeżeli jest rozgrzany, należy zdjąć jedną warstwę odzieży, jeżeli chłodny należy dziecko dodatkowo ubrać.

Dotyk jest niezbędny do prawidłowego rozwoju, ale powinien być delikatny, bo noworodki są bardzo wrażliwe.

Karmienie

Noworodka należy karmić piersią na żądanie, zarówno w dzień jak i w nocy. I jeżeli przesypia porę karmienia, to należy je obudzić. Po kilku dniach matka zazwyczaj rozpoznaje, kiedy płacz dziecka sygnalizuje, że jest ono głodne. Karmienie może trwać nawet 30 minut, ponieważ oprócz głodu zaspokajany jest także odruch ssania. Noworodek czuje bliskość mamy, dzięki czemu jest spokojniejszy. Po karmieniu trzeba dziecko lekko unieść, co pomaga w odbiciu i zapobiega ulewaniu pokarmu. Istotne jest też prawidłowe przystawianie do piersi, które zapobiega zranieniu brodawek. Przy bólu i krwawieniu można zastosować maść przyspieszającą regenerację naskórka. Taką, której nie trzeba zmywać przed każdym karmieniem. Należy pamiętać, że podczas nawału pokarmu, trzeba dziecko często przystawiać do piersi. Przed karmieniem można zrobić ciepłe okłady i odciągnąć trochę pokarmu co ułatwi przystawienie dziecka

Kinga Węglarz położna, doradca

laktacji Facebook @domowaszkolarodzenia Instagram @blizejciebie

Jak zapewnić dziecku spokoJny sen?

Zapewnienie bezpiecznego i spokojnego snu dziecka w pierwszych miesiącach życia to jedno z pod stawowych zadań dla świeżo upieczonych rodziców. I wyzwań, bo kwestia wyboru łóżeczka niejed nokrotnie nastręcza rodzicom trochę wątpliwości. Noworodek nie pragnie niczego bardziej niż po czucia bezpieczeństwa oraz bliskości mamy i taty. Chcąc zapewnić dziecku tę bliskość, ale też kom fort jego i Waszego snu, warto rozważyć umieszczenie dziecka w łóżeczku dostawnym. To najbar dziej optymalna i wygodna opcja zwana z angielskiego co-sleepingiem czyli współ-spaniem. Łóżecz ko dostawne, przymocowane do łóżka rodziców, pozwala na stworzenie przyjaznej dla dziecka i, co ważne, własnej przestrzeni do spania. Dzięki temu mama nie musi wstawać z łóżka za każdym ra zem, kiedy maluch potrzebuje jej zapachu, dotyku i głosu czy karmienia. Przestrzeń łóżka rodziców pozostaje natomiast … dla rodziców. Bo szczęśliwi (i wyspani) rodzice to szczęśliwe dziecko, a spo kojny sen dziecka daje spokojny sen rodzicom.

do piersi. Przy karmieniu sztucznym ważne jest, aby butelki i smoczki przed pierwszym użyciem wyparzyć, a po karmieniu od razu umyć przy użyciu płynów do czyszczenia akcesoriów noworodkowych. Dbanie o czystość jest o tyle ważne i konieczne, że układ pokarmowy noworodka jest niedojrzały i bakterie mogą wywołać dolegliwości chorobowe.

KąPiel i ubieranie

Z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego noworodka kąpiemy co dwa, trzy dni. Temperatura wody powinna mieć około 37 stopni Celsjusza, a otoczenia między 21 a 22. W czasie kąpieli noworodka trzeba stabilnie i pewnie trzymać. I nie pocierać jego skóry w trakcie mycia, a ochlapywać ją wodą. Woda w wanience powinna sięgać do bioder. Przez pierwsze dni życia noworodka nie należy przegrzewać, nie

należy też przykrywać go kołdrą, bo istnieje ryzyko, że naciągnie sobie ją na główkę. Ubranko maluszka powinno być wygodne, ważne, by na plecach nie miało zapięć drażniących skórę. W ubranku może być cały dzień, chyba że uleje pokarmem, wówczas trzeba zmienić na suche. Jeżeli jest ciepło nie należy noworodkowi zakładać czapki.

TaTo do oPieKi W opiekę nad noworodkiem powinno się włączać tatę. Nie tylko po to, aby odciążył mamę od niektórych obowiązków, ale przede wszytskim nawiązał bliższą więź z dzieckiem. Pierwszy spacer rodzice mogą zrobić już w pierwszym tygodniu od powrotu ze szpitala. Ważne, żeby spacerować w miejscu, gdzie jest w miarę cicho i spokojnie. Pierwszy spacer może trwać około 30 minut. Należy pamiętać, że skóra noworodka jest bardzo delikatna i wraż-

Z myślą o maluszku

pielęgnacyjny olejek do kąpieli dla dzieci i niemowląt babyboom. dzięki mieszance olejów roślinnych oczyszcza skórę z zanieczyszczeń, nawilża i odżywia skórę oraz tworzy na niej ochronną warstwę, która zapobiega utracie wody. Ten łagodny olejek do mycia i kąpieli może być stosowany już od 1. dnia życia dziecka. 30 zł, babyboom, bodyboom.pl

Żel do kąpieli i pod prysznic 500 ml, z pompką. Formuła w 96% ze składników pochodzenia naturalnego wzbogacona o zmiękczający ekstrakt z migdałów i odświeżający ekstrakt z brzoskwini. delikatnie myje skórę, pozostawiając przyjemny zapach. dzięki formule no-tears nie podrażnia oczu. Testowany dermatologicznie i oftalmologicznie. 35 zł, chicco, chicco.pl

bilny podgrzewacz, który utrzyma temperaturę pokarmu dla dziecka. możesz ładować go za pomocą przewodu USb co jest praktyczne w podróży. lioNElo, lionelo.com

liwa. Latem konieczne jest stosowanie preparatów ochronnych, a pielęgnacja powinna uwzględniać nie tylko kremy z filtrem SPF, ale także dobre i delikatne kremy nawilżające, na przykład lekki krem – tzw. niebieski – alantandermoline, który w składzie ma alantoinę i 5 proc. D-pantenol.

niePoKoJące obJawy Jeżeli u maluszka wystąpią objawy, które jakkolwiek niepokoją rodziców, powinni oni jak najszybciej skontaktować się z położną środowiskową lub z lekarzem. Niepokojące objawy u noworodka mogą być różne i nigdy nie wolno ich lekceważyć. Sine rączki, wydzielina z pochwy, opuchnięte powieki, zmiany na skórze (trądzik, rumień) nie zawsze sygnalizują, że z dzieckiem coś się dzieje. Objawy te są naturalną konsekwencją okresu adaptacyjnego noworodka, ale trzeba je skonsultować.

legginsy Złapomir znakomicie przygotują do obrotu i siadu. pomagają w tym skupiające uwagę, wystające „czułki”, które zachęcają do łapania i zginania nóżek, co wzmacnia mięśnie brzucha. jest to idealna zabawa zarówno dla dziecka, jak i rodziców. 189 zł, Say mommy saymommy.pl

chustonoszenia, edukator ds.

Wcześniak w domu

Jak może pomóc położna środowiskowa?

Po T r zeba więce J uwagi Musimy jednak pamiętać, że wcześniaki nie są miniaturkami donoszonych noworodków. To organizmy, które cały czas są niedojrzałe i w ich przypadku kluczowe jest, żeby zapewnić im jak najlepsze warunki do wzrostu i przybierania na wadze. Im wcześniej urodzone dziecko, tym

Rokrocznie w Polsce na świat przychodzi około 30 tysięcy wcześniaków, to jest noworodków urodzonych przed 37 tygodniem ciąży. Dzisiejszy olbrzymi postęp neonatologii pozwala opiekować się, a czasem też ratować dzieci z bardzo małą wagą urodzeniową, która nie przekracza 750 gramów.

niedojrzałość anatomiczna i niedojrzałość czynnościowa różnych układów są większe. W niektórych przypadkach, rodzice wcześniaków muszą liczyć się z tym, że ich maleństwo opuści szpital dopiero po kilku miesiącach. Spełniając jednocześnie szereg warunków odnośnie dobrego,

ogólnego stanu zdrowia, samodzielnego oddychania i jedzenia, a także wagi przekraczającej 2 kg. Rodzice wcześniaków wiedzą, że ich maluszki po powrocie do domu będą wymagały szczególnej opieki. Dużą pomocą, może okazać wsparcie położnej środowiskowej, na które warto

Danuta Przybyłko położna, ambasadorka kampanii Położna na medal

Do pielgnacji malucha

EmoTopic preparat na ciemieniuchę. Wyraźnie zmiękcza naskórek, ułatwia eliminację zrogowaciałej łuski. Wyczesanie łuski pozwala uzyskać efekt natychmiastowego oczyszczenia skóry głowy. dzięki zawartości emolientów preparat koi i łagodzi podrażnioną skórę głowy dziecka. EmoTopic, emotopic.pl spojrzeć nie tylko jak na instruktaż co i jak robić, ale pomoc w oswojeniu się z nową, wymagającą sytuacją.

S P e c J a lna P i elęgnac J a W  kwestii pielęgnacji dobrze rozpocząć od tematu skóry. U wcześniaka jest ona znacznie cieńsza i delikatniejsza niż u donoszonego noworodka. Naskórek nie posiada jeszcze naturalnej bariery ochronnej, dlatego łatwiej jest o podrażnienia i uszkodzenia. Pamiętajmy, żeby w trakcie kąpieli w łazience i pokoju, do którego przeniesiony będzie maluszek było ciepło. Musimy dbać, żeby dziecko się nie wychłodziło. Sama temperatura wody powinna wynosić około 38 stopni Celsjusza. Do kąpieli wcześniaka najlepiej używać preparatów hipoalergicznych. Nie podrażniają one naskórka, a przy tym tworzą na skórze warstwę ochronną. Ważne, żeby po kąpieli zabezpieczyć skórę przed wysuszeniem. Najlepiej posmarować ją delikatnym kremem lub balsamem. Trzeba również pamiętać, że u wcześniaków należy częściej zmieniać pieluchę, a skórę okolic pupy przemywać przegotowaną wodą i dodatkowo też natłuszczać.

Siła z m le K a W  rozwoju wcześniaków niebagatelną rolę odgrywa karmienie. Najlepiej, jeśli dziecko może jeść pokarm od mamy. Mleko matki zawiera bowiem naturalne substancje wspomagające naturalny rozwój. W przypadkach, gdy młoda mama ma problemy z laktacją, maluszka należy karmić specjalnym mlekiem prze-

liNomaG® emolienty Żel do mycia ciała i głowy, 400 ml. polecany do codziennej kąpieli dzieci i niemowląt od 1. dnia życia. Łagodnie myje, odżywia i chroni. Substancje aktywne stanowią połączenie łagodnych środków myjących, oleju lnianego bogatego w NNKT, w tym kwasy omega-3 i omega-6, oraz pantenolu. 26 zł, ZioŁolEK, ziololek.pl

balsam intensywnie natłuszczający. bogata receptura balsamu zawiera kompleks natłuszczający o wysokiej zawartości lipidów, który intensywnie i długotrwale regeneruje podrażnioną, suchą oraz łuszczącą się skórę niemowląt, dzieci i dorosłych. oillaN, oceanic.com.pl

znaczonym dla wcześniaków. Musimy wiedzieć, że karmienie dzieci urodzonych przedterminowo wymaga dużej cierpliwości. Często mają one problemy ze ssaniem. A dodatkowo, wcześniakom często zdarza się też przysypiać podczas karmienia, dlatego trzeba szczególnie uważać na zakrztuszenia i ulewanie. Swoim pacjentkom powtarzam, że znaczna część wcześniaków ma duży problem ze skoordynowaniem oddychania, ssania i połykania. To czynności, których zgranie przyjdzie z czasem. A to, co najistotniejsze, to żeby regularnie kontrolować przyrost wagi, bo ten z natury rzeczy u wcześniaków jest wolniejszy.

Pamiętajmy, żeby w trakcie kąpieli w łazience i pokoju, do którego przeniesiony będzie maluszek było ciepło.

w ł aściwy, bli S K i K o n Ta K T W  temacie przedwcześnie urodzonych maluszków ważne jest, żeby maksymalnie chronić je przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Co to oznacza? Na przykład, że koniecznie przed kontaktem z nimi trzeba dokładnie umyć ręce. A w cieniu pandemii, należy zwracać uwagę na ogólny stan zdrowia osób, które podchodzą do wcześniaków. Pamiętajmy, że dla nie do końca wykształconego układu odpornościowego zwalczenie infekcji może być dużym wyzwaniem. Rozmawiając z rodzi-

cami wcześniaków zawsze staram się ich uczulać na jeszcze jedną rzecz – bliskość. Przedwcześnie urodzone dziecko znacznie krócej było w łonie matki, dlatego bardzo ważne jest budowanie więzi emocjonalnej. Nieoceniony jest kontakt skóra do skóry. Taka pozycja uspakaja dziecko, zapewnia poczucie bezpieczeństwa, pobudza do pracy układ odpornościowy.

W przypadkach, gdy młoda mama ma problemy z laktacją, maluszka należy karmić specjalnym mlekiem przeznaczonym dla wcześniaków.

b e z lę K u C zęsto widzę naturalny lęk rodziców wcześniaków. Słyszę pytania o to, jak dalej będzie, kiedy ich maluszek nadrobi swoje straty, czy będzie zdrowy i czy będzie umiał pogodzić się z ewentualnymi opóźnieniami i chorobami? Jeśli coś mogę zasugerować, jako położna z wieloletnim stażem, to dobrze jest patrzeć na swoje dziecko w taki sposób, żeby dostrzegać jakie w rzeczywistości ono jest. Widzieć jego wyjątkowość, cechy i umiejętności, a nie myśleć wyobrażeniami zanim się ono urodziło. Wiem, że czas i cierpliwość rodziców, wsparcie ze strony rodziny i wsparcie położnej sprawiają, że rodzice potrafią szybko odnaleźć się w nowej rzeczywistości. I co więcej, doskonale dawać sobie w niej radę.

Pierwsza

KĄPIEL

Aleksandra Osińska położna i arteterapeutka, założycielka Szkoły Rodzenia ABC Dobry Start w Prudniku, autorka strony facebook.com/soslaktacja

Niedoświadczeni rodzice mogą czuć wielkie obawy przed wykonywaniem kąpieli. Dzięki znajomości kilku podstawowych zasad każda mama i każdy tata mają szansę stać się wysoce kompetentnymi specjalistami od kąpieli swojego dziecka.

mieJSce KąPieli Kąpiel powinna przebiegać etapowo (mycie, suszenie, pielęgnacja), a ustawienie wanienki i przewijaka powinno zapewniać sprawne i bezkolizyjne wykonywanie czynności.

TechniKi KąPielowe

Twarzyczkę dziecka delikatnie obmywamy nawilżonymi wacikami, nie używając mydełka. Miskę lub wanienkę napełniamy niewielką ilością wody, do wysokości ok. 5 cm. Głowę dziecka opieramy na przegubie naszej ręki i palcami tej

UWAGA NA PAZNOKCIE!

Jeśli płytki paznokciowe na naszych palcach wystają poza opuszki, musimy liczyć się z tym, że istnieje możliwość zadrapania skóry noworodka. To samo dotyczy biżuterii - zegarka czy pierścionków.

samej ręki obejmujemy maleństwo pod paszkę. Zanurzając malucha w wodzie, dla bezpieczeństwa, zawsze podtrzymujemy miednicę, obejmując za bioderko.

zabawa w KąPieli Dziecko spróbujmy stopniowo przyzwyczajać do kontaktu z wodą, zamaczając etapami poszczególne części ciałka. Delikatnie namydloną ręką lub myjką rozpoczynamy ruchami kolistymi masować głowę dziecka, przechodząc w stronę fałdków skórnych w okolicy szyi, a następnie w kierunku klatki piersiowej, omijając twarzyczkę maleństwa. Spłukujemy pianę z głowy, początkowo kilkunastoma kroplami wody. Pozostałe części ciałka obmywamy namydloną myjką i spłukujemy. Spokojny ruch wody zapewne stworzy lepszą atmosferę do zasypiania.

woda To relaKS

Ciepła woda dobrze wpływa na rozluźnienie mięśni. Kąpiel można wykorzystać jako doskonałe chwile na relaks dla naszego maleństwa. Mydląc skórę kolistymi ruchami, pobudzamy ją do lepszego krążenia i wytchnienia od stałego dotyku z podłożem w długotrwałych pozycjach. Powtarzajmy koliste ruchy opuszkami palców bardzo spokojnie na ciele dziecka, w okolicach karku, na pleckach i piętkach. Dotknijmy każdy z paluszków u rączek i nóżek. Takie rozluźnienie na pewno przyniesie naszemu maluchowi polepszenie komfortu w kąpieli.

Po KąPieli

Po osuszeniu skóry noworodka znajdźmy czas na masaż maleństwa. Najlepiej robić to podczas nawilżania oliwką. Delikatny masaż z pewnością pomoże rozluźnić ciałko małego domownika, pełnego nowych, nieznanych wrażeń i pomoże mu zwiększyć poczucie bezpieczeństwa w tym jeszcze nieznanym dla niego świecie. Poobserwujmy przez chwilę dziecko, jaką pozycję przyjęło dla siebie jako najlepszą. Nasze dłonie niech otulą delikatnie każdą część ciałka naszego drogocennego skarbu. Głaszcząc je, zapewniamy, że jesteśmy blisko. Szepczmy, mówmy, możemy cichutko nucić. Rozetrzyjmy w dłoniach oliwkę i po uspokojeniu naszego oddechu przystąpmy do ćwiczeń relaksacyjnych.

maść na odParzenia

PieluSzKowe 20 g

do pielęgnacji wrażliwej, zaczerwienionej i podrażnionej skóry okolic pieluszkowych. Tworzy naturalną barierę ochronną na skórze zabezpieczając ją przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych. regeneruje i przywraca prawidłowy poziom nawilżenia. Nie zawiera konserwantów, parabenów, barwników. Tormentile baby, Farmina sp. z o.o., farmina.pl

Co to są

parasomnie dziecięce

i jak sobie z nimi radzić?

Dziecięcy organizm rozwija się najszybciej w czasie snu – mózg przetwarza i utrwala informacje, które dziecko zdobyło w ciągu dnia. Zdarza się jednak, że ten ważny proces jest zakłócany przez parasomnie, czyli niepokojące objawy, takie jak: mówienie przez sen, nagłe wybudzenia, lęki, lunatykowanie, moczenie nocne. Całe szczęście tym symptomom można przeciwdziałać. O tym, czym są parasomnie i jak sobie z nimi radzić, opowiada Aleksandra Łoniewska – ekspertka marki Mama i ja oraz specjalistka od dziecięcego snu i rozwoju.

co To Są ParaSomnie?

Parasomnie to zaburzenia snu przejawiające się nieprawidłowym zachowaniem związanym z aktywnością ruchową lub określonymi odczuciami śpiącej osoby. Mogą pojawiać się zarówno w trakcie snu, jak i w fazie zasypiania lub bezpośrednio po przebudzeniu. Najczęściej występują, kiedy mózg przechodzi z fazy snu do fazy czuwania i odwrotnie. Parasomnie mogą dotknąć dorosłych i dzieci, przy czym u dzieci częściej pojawiają się nocne moczenie się i niepełne wybudzenia. Te ostatnie bywają szczególnie niepokojącym dla rodziców symptomem.  Kiedy dziecko budzi się w nocy, siada w łóżeczku, nawet otwiera oczy, ale nie można z nim nawiązać kontaktu, rodzice często interpretują tę sytuację jako coś znacznie poważniejszego. Tymczasem

nie ma powodu do obaw, aż 80% dzieci przynajmniej raz doświadcza niepełnego wybudzenia, a zaburzenie to zwykle mija samo. Inne często występujące u dzieci zaburzenia snu dotyczą niekontrolowanych zachowań sennych, np. mówienia, intensywnego poruszania się i chodzenia przez sen. Somnambulizm, czyli lunatykowanie może być niebezpieczne, jeśli miejsce, w którym dziecko sypia nie jest odpowiednio zabezpieczone.

Nocne lęki i koszmary senne również są klasyfikowane jako zaburzenia snu. Ich wygaszanie najczęściej opiera się na psychologicznym wsparciu dziecka oraz wprowadzeniu okołosennej rutyny, która może ułatwić dziecku wieczorne wyciszenie się i spokojne zasypianie.

dlaczego ParaSomnie naJczęścieJ wySTęPuJą u dzieci? Przyczyn jest wiele, są bardzo zróżnicowane i mogą być w dużym stopniu zależne od indywidualnych cech dziecka lub jego najbliższego otoczenia. Nie bez znaczenia są także czynniki genetyczne - jeśli rodzic przeżył parasomnie w dzieciństwie, bardzo prawdopodobne, że dziecko również ich doświadczy. Na poziomie fizjologicznym, za przyczynę parasomnii uznaje się niewykształcone mechanizmy regulowania snu. Układ nerwowy dziecka wciąż się rozwija i dojrzewa. Na danym etapie rozwoju może jeszcze nie radzić sobie z kontrolowaniem procesów związanych ze snem. Dodatkowo, czynnikiem wpływającym na jakość snu i rozwój parasomnii może być niedobór magnezu lub niedobór DHA (wielona-

Aleksandra Łoniewska ekspertka marki Mama i ja

Dr Magda Kaczor psychiatra, Ekspert Medycyny Snu. sleepexpert.pl

sen dla zdrowia i szczęścia

Nie ma zdrowia i szczęścia bez snu. To absolutna podstawa. Badanie „Znaczenie snu i wypoczynku dla kobiet i mężczyzn” wykazało to niepodważalnie. Osoby deklarujące brak poczu cia szczęścia śpią krócej, częściej mniej niż 6h snu. Osoby, które mówią, że są nieszczęśliwe, znacznie częściej mają trud ności ze snem. Rzadko przesypiają całą noc. Szczęśliwi zaś nie skarżą się na problemy ze snem. Bez wątpienia tryb życia przekłada się na sen – jego ilość i jakość, co pokazuje wspo

mniane badanie – ponad połowa kobiet deklaruje, że doświadcza permanentnego niewy spania. Sen rzutuje na niemal każdy aspekt naszego dobrostanu, od pracy układu nerwo wego, funkcji poznawczych, zdrowia fizycznego i psychicznego a nawet wyglądu i urody.

Komentarz medyczny do badania wykonanego na zlecenie marki Kneipp.

syconych kwasów tłuszczowych). To ważne zatem, aby zadbać o ich odpowiednią ilość w diecie. Parasomnie mogą być związane z doświadczeniami psychicznymi, z którymi dziecko nie jest w stanie sobie poradzić. Może to być zarówno zbyt duża ilość bodźców, która powoduje nadmiar emocji, jak i stres czy traumatyczne doświadczenia, wymagające konsultacji z psychologiem dziecięcym. U wielu dzieci parasomnie pojawiają się, kiedy zmienia się ich tryb dobowego funkcjonowania, na przykład ilość drzemek, co może powodować odczuwalny deficyt snu. Gdy dziecko śpi za mało, zapadając w sen, niemal od razu wpada w fazę snu głębokiego. To właśnie wtedy występują zaburzenia. Wycofywanie drzemek z dziennego harmonogramu malucha należy przeprowadzać stopniowo.

JaK Sobie radzić z zaburzeniami Snu u dziecKa?

Parasomnie są naturalnym zjawiskiem u dzieci i zwykle mają charakter przejściowy. Jednak są rzeczy, o które można zadbać, by poprawić komfort dziecka (i swój własny). Aby zmniejszyć częstotliwość i natężenie parasomnii dobrze jest zadbać o higienę snu, czyli wprowadzić stałe pory i spokojne warunki odpoczynku. Jeżeli zachodzi podejrzenie, że parasomnie wynikają z przebodźcowania lub są konsekwencją stresu warto poświęcić czas na obserwowanie zachowań, reakcji dziecka oraz nauczenie go bezpiecznych i zdrowych sposobów regulowania emocji. Jeżeli objawy są silne i utrzymują się mimo upływu czasu, warto skorzystać ze wsparcia dziecięcego psychologa lub psychiatry.

PraKTyczna i wygodna

Kurtka szlafrokowa to modne ubranie przeznaczone na chłodniejsze dni. Główne zalety tego fasonu to praktyczne, duże kieszenie, wygodne zapięcie na napy, wodoi wiatroodporność. Kurtka szlafrokowa, 149,90 zł, CoCCodrillo coccodrillo.eu

łóżeczKo doSTawne

chicco Next2me Forever to dziecięce łóżeczko dostawne aż do 4. roku życia, z wielokrotnie nagradzanej linii Next2me. Łóżeczko pełni też funkcję tradycyjnego łóżeczka wolnostojącego, a od 18. miesiąca może być również łóżeczkiem podłogowym, zgodnie z zasadami montessori. 11 poziomów wysokości pozwala dopasować łóżeczko do większości łóżek. chicco Next2me Forever, 1899 zł, ChiCCo, chicco.pl

bezPieczna dla niemowląT

To w pełni bezpieczna, niegazowana woda źródlana, wyróżniająca się niskim stopniem mineralizacji i niewielką zawartością sodu. Stanowi optymalne uzupełnienie codziennej diety kobiet w ciąży oraz mam karmiących piersią. Znakomicie nadaje się również do przygotowywania posiłków dla niemowląt i dzieci w każdym wieku. mama i Ja, mamaija.pl

PIXABAY

Z d OmOWEj APtECZKI

Najbardziej korzystnie działają wszystkie substancje zawierające witaminę C, czyli cytrusy oraz soki z nich wykonane. Jeżeli nie ma innych przeciwwskazań do ich spożywania przez dziecko, zachęcajmy je do jedzenia.

Walka z

infekcją

Zapalenie ucha, zapalenie gardła, chrypa, kaszel, angina to częste problemy, z którymi borykają się rodzice małych dzieci. Jak sobie z nimi radzić? Czy zawsze konieczna jest farmakoterapia, czy istnieją domowe sposoby na takie problemy? Z kim się konsultować – tylko z pediatrą, czy także z innym specjalistą, np. laryngologiem? Rozmawiamy o tym z dr hab. n. med. Lidią Zawadzką-Głos, kierownikiem oddziału klinicznego Otolaryngologii dziecięcej i Pediatrii w Samodzielnym Publicznym Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Warszawie, lekarzem otolaryngologiem Centrum Medycznego MML.

Dobra Mama: Pani profesor, jakie są najczęstsze problemy laryngologiczne występujące u najmłodszych?

Dr hab. n. med. Lidia Zawadzka-Głos: problemy te są różne, w zależności od wieku pacjenta. dzieci w okresie niemowlęcym mają głównie problemy związane z krtanią: wrodzona wiotkość krtani (laryngomalacja) i świst krtaniowy (stridor). często u dzieci nieprawidłowo karmionych piersią lub butelką dochodzi do zapalenia uszu. Związane jest to z anatomiczną budową trąbki słuchowej, która u niemowląt jest bardzo szeroka i krótka, dodatkowo położona w pozycji poziomej, przez co bardzo łatwo może dojść do zarzucenia treści pokarmowej, a tym samym rozwoju stanu zapalnego ucha. obserwując swoje dziecko, rodzic sam

może stwierdzić, czy u malucha występuje problem z uchem. jeżeli dziecko jest głodne, chwyta pierś lub butelkę, zaczyna ssać i jedzenie przerywa z krzykiem, to najprawdopodobniej jest to problem uszny, ponieważ podczas ssania, pracują mięśnie podniebienia i trąbki słuchowej, zmienia się ciśnienie i w przypadku stanu zapalnego jest to nieprzyjemne i bolesne. U nieco starszych dzieci, kilkuletnich, dominującym problemem jest przewlekły katar oraz przerost migdałków.

DM: Czy „pocieranie” ucha przez dzieci lub wkładanie paluszka do ucha może świadczyć o stanie zapalnym?

L.Z.-G: Takie zachowanie absolutnie nie musi świadczyć o rozwijającym się stanie

zapalnym. Są to najczęściej reakcje malucha związane z nagromadzoną w uchu woskowiną, czasami z alergią bądź zmianami skórnymi występującymi w obrębie przewodu słuchowego zewnętrznego. owszem, takie zachowanie może przejawiać także dziecko, u którego rzeczywiście występuje stan zapalny, ale jest to bardzo rzadki objaw.

DM: Częstym problemem laryngologicznym występującym u dzieci jest także zapalenie gardła. Czy oprócz dostępnych na rynku leków istnieją domowe sposoby, za pomocą których rodzice mogą sobie radzić w tym przypadku?

L.Z.-G: przede wszystkim warto zaznaczyć, że zapalenie gardła jest bolesne, dla-

tego obserwuje się u dzieci niechęć do jedzenia i picia. jeżeli dodatkowo występuje gorączka, a dziecko nie przyjmuje płynów, istnieje ryzyko odwodnienia. Są oczywiście domowe sposoby radzenia sobie z wirusowym zapaleniem gardła. Najbardziej korzystnie działają wszystkie substancje zawierające witaminę c, czyli cytrusy oraz soki z nich wykonane. jeżeli nie ma przeciwwskazań do ich spożywania przez dziecko, zachęcajmy do ich jedzenia. również stosowanie wszelkiego rodzaju środków, płynów łagodzących, jak mleko z miodem, herbatka z miodem i maliną, herbatki ziołowe, są niezwykle przydatne. działają one napotnie i obniżają temperaturę ciała.

DM: Czy istnieją domowe sposoby na łagodzenie również innych bóli, np. ucha?

L.Z.-G: Na bóle ucha, szyi możemy zastosować okłady czy też kompresy. jeżeli chodzi natomiast o ból gardła, trudno zastosować tu inną metodę niż farmakologiczną, a więc tabletki do ssania, spray lub lek przeciwbólowy. pamiętajmy, że w walce z bólem w przypadku dzieci bardzo ważne jest także przytulenie, bliskość rodzica z dzieckiem.

DM: Pani profesor, skoro rozmawiamy o problemach z gardłem, warto wspomnieć także o uporczywym kaszlu, który także dotyka dzieci. Czy i kiedy powinniśmy udać się z dzieckiem do lekarza?

L.Z.-G: przyczyn uporczywego kaszlu może być wiele, począwszy od kaszlu infekcyjnego po kaszel alergiczny oraz ka-

CHROMASTOCK

Pomogą w walce!

szel będący wynikiem zakrztuszenia. Każdy uporczywy kaszel jest wskazaniem do wizyty u pediatry, który powinien osłuchać płuca i zbadać klatkę piersiową. Trudno wyznaczyć ścisłą granicę trwania takiego kaszlu, chyba że jest on skutkiem zakrztuszenia. Każdy kaszel trwający powyżej 24 godzin należy konsultować z lekarzem.

nierozpoznanej jeszcze mononukleozy antybiotykoterapia będzie nieskuteczna. dlatego lekarz powinien zlecić wykonanie testu w kierunku mononukleozy i rozpocząć odpowiednie leczenie. do lekarza laryngologa powinien być skierowany pacjent, który wymaga interwencji zabiegowej, np. nacięcia ropnia okołomigdałkowego.

wSPiera miKrobiom

pierwszy przyjaciel Twojego maluszka. probiotyk dedykowany dzieciom i niemowlętom przy antybiotykoterapii, zmianach diety i w okresach obniżonej odporności. Kompozycja bakterii kwasu mlekowego regenuruje mikrobiom, witamina c wzmacnia odporność. od pierwszych godzin życia.

FFbaby, Biomed biomed.pl

DM: Dokuczliwym dla dzieci problemem jest także chrypka. Jak sobie z nią radzić?

DM: Wielu rodziców nie wie, jakie są różnice pomiędzy infekcjami wirusowymi a bakteryjnymi. Czy może nam pani profesor przybliżyć ten temat?

zdrowy brzuSzeK probiotyk stworzony w trosce o prawidłową mikroflorę jelit już od 1. dnia życia. Zawiera jeden z najlepiej przebadanych szczepów bakteryjnych lactobacillus rhamnosus. Z myślą o najmłodszych preparat nie zawiera konserwantów, sztucznych barwników oraz laktozy. bo zdrowy brzuszek to szczęśliwy maluszek! asecurin baby, aFloFarm asecurin.pl

L.Z.-G: przede wszystkim należy zastanowić się, z jakiego powodu dziecko ma chrypkę, ponieważ przyczyn może być wiele. Najbardziej prozaiczna i wymagająca najmniej interwencji medycznej to tzw. nadaktywność głosowa. dotyczy to głównie dzieci o charakterze dominującym, przywódczym, ponieważ nadużywają one głosu. W tym przypadku zalecana jest tzw. higiena głosu. często chrypka pojawia się po infekcji lub stosowaniu leków sterydowych wziewnych, w wyniku zmian wytwórczych na strunach głosowych bądź poinfekcyjnych, czyli takich, które ujawniły się w czasie infekcji. W takiej sytuacji należy udać się z dzieckiem do laryngologa, zbadać krtań dziecka za pomocą fiberoskopu i zastosować odpowiednie leczenie.

DM: Częstym problemem u dzieci jest także angina. Jakie objawy towarzyszące tej chorobie powinny nas zaniepokoić?

L.Z.-G: Z reguły w infekcjach bakteryjnych temperatura jest znacznie wyższa, około 39 stopni c, towarzyszą jej np. ropny katar, ropny wysięk z ucha. Katar zazwyczaj ma kolor zielony lub żółty, jest gęsty i może mieć nieprzyjemny zapach, a w gardle można zaobserwować ropne, białe naloty na migdałkach. W przypadku infekcji wirusowej temperatura waha się w granicach 37–38 stopni c, katar jest wodnisty, dziecko zgłasza ogólne złe samopoczucie i osłabienie.

DM: Czy można tym infekcjom zapobiec? Jeśli tak, to w jaki sposób?

L.Z.-G: oczywiście infekcjom można i trzeba zapobiegać. Ważnym elementem profilaktyki są szczepienia, zgodne z kalendarzem szczepień. rodzice powinni mieć świadomość, że szczepienia uwzględnione w tzw. kalendarzu szczepień dotyczą chorób wciąż obecnych, dlatego tak ważna jest profilaktyka.

nawadnia i odżywia doustny płyn nawadniający o zmniejszonej osmolarności i zredukowanej zawartości sodu. Nawadnia, uzupełnia elektrolity, zapobiega odwodnieniu w czasie trwania biegunki, wymiotów, czy infekcji z przebiegającą gorączką. odżywia i smakuje dzięki zawartości laktoalbuminy. od 6. miesiąca życia. Nawodnienie ma znaczenie. orsalit Nutris, iBss Biomed s a biomed.pl

L.Z.-G: angina może przybrać postać wirusową lub bakteryjną. przykładem anginy wirusowej jest mononukleoza. Typowymi dla niej objawami są powiększone węzły chłonne oraz narządy, takie jak wątroba, śledziona. Natomiast w przypadku typowej anginy, wywołanej przez bakterie z grupy Streptococcus lub gronkowiec złocisty, charakterystycznym objawem są naloty na migdałkach, wysoka temperatura, kłopoty z oddychaniem, jedzeniem i piciem. jeżeli rodzic obserwuje u dziecka szczękościsk, sugeruje to ropień okołomigdałkowy. Wskazana jest wówczas konsultacja laryngologiczna, a ropień okołomigdałkowy wymaga interwencji laryngologicznej – nacięcia.

wSPomaga organizm

Zatogrip baby to podwójna siła dzięki połączeniu standaryzowanych ekstraktów roślinnych z korzenia pelargonii afrykańskiej oraz owoców czarnego bzu. Składniki syropu w synergistyczny i naturalny sposób wspomagają organizm w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Zatogrip baby 1+, zaToGrip zatogrip.pl

DM: Jak leczyć te problemy? Czy obserwując powyższe objawy, powinniśmy udać się bezpośrednio do laryngologa czy do pediatry?

L.Z.-G: W przypadku bólu gardła w pierwszej kolejności należy rozpocząć od wizyty u pediatry, aby mógł on zweryfikować potrzebę dalszych konsultacji. W przypadku

DM: No właśnie, oprócz tego ważne jest budowanie i wzmacnianie odporności u dzieci. Jak dbać o odporność u dziecka i co robić, by ją wzmacniać?

L.Z.-G: pierwszym ważnym elementem jest prawidłowe odżywianie i dobrze zbilansowana dieta, która powinna być bogata w żelazo i witaminę c, owoce, warzywa i błonnik. Większe zapotrzebowanie na mikro- i makroelementy u dzieci związane jest z okresem dorastania. Korzystnie wpływa także przebywanie na słońcu, ponieważ wytwarza ono witaminę d3. W okresie zimowym warto kontrolować jej poziom. dostarczajmy dziecku witaminę a, obecną np. w tranie. bardzo korzystnie na rozwój dziecka wpływa ruch.

rozmowa z dr hab. n. med. Lidią Zawadzką-Głos, kierownikiem oddziału klinicznego otolaryngologii dziecięcej i pediatrii w Samodzielnym publicznym dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Warszawie, lekarzem otolaryngologiem centrum medycznego mml. leczeniedziecka.pl

Odporność na talerzu

Bogumiła Górczewska instagram u_pediatry_w_gabinecie

Każdy z nas zna przysłowie „jesteś tym, co jesz”, niejedna książka o tym tytule została napisana, a my nadal zapominamy, jak ważne jest to, co podajemy naszym dzieciom do jedzenia. Bo przecież to „rodzic decyduje, co dziecko zje, a dziecko decyduje, ile zje”.

złe nawyKi żywieniowe

Nie potrafię zrozumieć, słów rodziców: „bo on tak lubi słodycze i zawsze mu kupujemy”, „bo dziadkowie dziecku zawsze kupują słodycze”, „bo codziennie dziecko je coś słodkiego”. Dlaczego pozwalamy, żeby dziecko rządziło nami, to przecież my jesteśmy odpowiedzialni za jego zdrowie, bo dziecko „może wszystko”. Złe jedzenie, napoje gazowane, napoje słodzone, słodycze, fast foody, negatywnie wpływają na rozwój naszych dzieci. Przyspieszają ryzyko rozwoju otyłości, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, stłuszczenia wątroby, powodują zaburzenia w gospodarce lipidowej oraz wiele innych schorzeń. Czas to zmienić, przyjrzyjmy się, jak to ewoluuje na przełomie lat naszych dzieci. Często na oddziałach noworodkowych i nie tylko, na forach internetowych matki doradzają sobie wzajemnie, żeby dziecko przepajać wodą z glukozą. Tylko po co? Zastanówmy się, ile cukru jest w takiej wodzie, którą podajemy wówczas dziecku. Po co przyzwyczajać dziecko do cukru. Nie wpłyniemy w żaden sposób na odporność

dziecka. W okresie noworodkowym i niemowlęcym najważniejszym „źródłem odporności” dla dziecka jest pokarm mamy. Jeśli już chcemy przepajać dziecko, to podawajmy samą wodę, bez cukru. Wyjątkiem jest, gdy maluch ma predyspozycje do hipoglikemii (niski poziom glukozy), wówczas to lekarz decyduje, czy należy podawać glukozę z wodą do picia. W trakcie rozszerzania diety u malucha ważne jest, żeby podawać produkty spożywcze nie wcześniej niż w 5 miesiącu życia, ale nie później niż na początku 7 miesiąca życia. Ponadto należy pamiętać, żeby rozszerzać dietę od podawania dziecku warzyw, które są mniej smaczne niż owoce. Jeśli zaczniemy odwrotnie, czyli najpierw podamy owoce, a potem warzywa, dziecko może już na początku zniechęcić się do smaku warzyw. Dlatego trzeba być „sprytniejszym” niż maluch i rozsądnie wprowadzać produkty, a nie wszystko naraz. Warzywa oraz owoce mają bardzo dużo składników, mikro-, makroelementów oraz witamin, które wpływają na odporność dziecka. Ponadto zawsze należy pamiętać o po-

dawaniu dzieciom wody, około 1-1,5 litra dziennie. Często zauważam, że maluch pije wodę z rozpuszczonym sokiem albo wodę smakową, tylko po co. Tutaj nie ma składników odżywczych, za to jest dużo cukru i składników chemicznych. Zanim dziecku kupisz soczek, przeczytaj skład na opakowaniu, bo czasem to, co jest napisane dużymi literami: BEZ KONSERWANTÓW, małym drukiem w składzie zawiera składniki chemiczne. Śniadanie jest najważniejszym posiłkiem w ciągu dnia, daje energię na cały dzień. Dlatego ważne jest, aby dziecko zawsze zjadło śniadanie przed wyjściem z domu. Śniadanie powinno być pełnowartościowe, nie zawsze to, co jest polecanie w reklamach, jest zdrowe. Płatki śniadaniowe smakowe, kolorowe kuleczki, zwierzaki o smaku miodowym są smaczne, zawierają jednak bardzo dużo glukozy, a po ich zjedzeniu, po pewnym czasie organizm traci energię. Natomiast m.in. płatki jaglane, zbożowe, orkiszowe, zawierają więcej składników mineralnych, witamin, błonnika i są zdrowsze niż płatki śniadaniowe. Ponadto bułki słodzo-

lekarz

ne, drożdżówki, pączki, białe pieczywo spożywane codziennie nie wpływają dobrze na nasz organizm. Poza tym jogurty „smakowe”, kolorowe serki również zawierają dużo cukru, składników chemicznych. Najlepiej samemu przygotowywać dla całej rodziny zmiksowany jogurt naturalny z owocami, to będzie bomba witaminowa i odżywcza. Ważne jest, żebyśmy zwracali uwagę, co podajemy dzieciom na śniadanie oraz pilnowali, żeby dziecko zjadło drugie śniadanie, np.: owoc, warzywo.

SamodyScyPlina rodziców Nie można dziecku zabronić jedzenia słodyczy, ale zawsze można zmniejszyć ilość spożywanych. Dobrym pomysłem jest, aby dziecko tylko w jednym dniu w tygodniu mogło zjeść słodycze, np,: „słodki piątek”. Nie chodzi o to, żeby tego dnia dziecko jadło tylko same słodycze, ale żeby zjadło słodycz. Poza tym my, jako dorośli, również będziemy się pilnować i wpłynie to na zdrowie całej rodziny. W po-

zostałe dni słodycze można zastąpić owocem, np. słodkim mango, winogronem, bananem.

To my, rodzice, wpływamy na odporność naszych dzieci poprzez podawanie im zdrowej żywności na talerzu. Od nas zależy, czy dostarczymy maluchowi odpowiedniej ilości witamin i minerałów. Ponadto, aby wzmocnić odporność naszych dzieci, pamiętajmy również o aktywności fizycznej i ruchu na powietrzu.

Jedzenie, a dokładniej – zawarte w nim substancje sterują setkami mechanizmów zachodzących w organizmie. Im pożywienie bogatsze w witaminy i minerały, tym lepiej, bo poprawia wytrzymałość, odporność i nastrój. W tym wszystkim najważniejszy jest mózg. Nawet to, co znajduje się w pospolitej sałacie czy mielonym, stymuluje produkcję enzymów, hormonów i neuroprzekaźników, substancji potrzebnych do przesyłania sygnałów między neuronami. Bez nich niemożliwe byłoby kojarzenie, zapamiętywanie i przyswajanie informacji.

PEXELS REKLAMA

wSzySTKo

zaczyna Się

Przy Porodzie

Mikrobiom jelitowy człowieka jest bardzo zróżnicowany gatunkowo. Może występować w niej aż 1500 gatunków bakterii! Mikrobiota każdego z nas jest indywidualna i niepowtarzalna – jest jak unikalny odcisk palca. Przewód pokarmowy zdrowego płodu jest jałowy, a do pierwszego kontaktu z drobnoustrojami dochodzi podczas porodu. Bardzo ważne dla późniejszego rozwoju jest, jakie bakterie pojawią się tam w pierwszej kolejności. Prawidłowa mikroflora jest bowiem kluczem do dobrego rozwoju układu odpornościowego przewodu pokarmowego, a obecność niektórych gatunków może prowadzić do rozwoju takich jednostek chorobowych, jak zapalenie jelit, otyłość, cukrzyca czy alergia.

ceSarSKie cięcie Badania wykazały, że istnieją znaczne różnice w składzie mikroflory u dzieci uro-

Probiotyk

wsparcie od pierwszych dni życia

Słysząc słowo probiotyk, w pierwszej kolejności pewnie nasuwają nam się nieprzyjemne skojarzenia z terapią antybiotykami oraz biegunką. Jest to jak najbardziej słuszne skojarzenie, ponieważ probiotyki rzeczywiście stosujemy w ostrej biegunce infekcyjnej oraz w sytuacjach, gdy zachodzi ryzyko zaburzenia mikrobioty jelit, a w konsekwencji biegunka poantybiotykowa. Jak się jednak okazuje, probiotyki mogą stać się również nieocenionym wsparciem w rozwoju Twojego maluszka już od urodzenia.

dzonych w sposób naturalny, a tych które przyszły na świat przez cesarskie cięcie. U dzieci urodzonych naturalnie obecne są drobnoustroje odzwierciedlające florę pochwy matki, m.in. Lactobacillus. Maluszki urodzone przez cesarskie cięcie mają mniej rozwinięty mikrobiom. Jest on zasiedlany z opóźnieniem i często mikroflorą środowiska szpitalnego. Noworodek jest pozbawiony naturalnego kontaktu z drogami rodnymi i skórą matki. Otoczenie w sali operacyjnej (sprzęt, środki dezynfekujące, rękawiczki) sprzyja opóźnieniu prawidłowej kolonizacji jelit, podobnie jak odroczone karmienie naturalne. W mikrobiocie znajdziemy mniej potrzebnych bakterii, takich jak Bifidobacterium, czy Lactobacillus, a więcej bakterii chorobotwórczych, jak na przykład Escherichia coli. Wykazano, że niektóre szczepy probiotyczne, przy równoczesnym częściowym karmieniu pokarmem matki, wpływają korzystnie na mikrobiotę u noworodków urodzonych drogą cięcia cesarskiego, czyniąc ją podobną do mikrobioty noworodków, które przyszły na świat drogą pochwową.

wSParcie wcześniaKów Trudno jest określić fizjologiczny mikrobiom jelitowy dziecka urodzonego przedwcześnie, gdyż zazwyczaj przedwczesny poród wiąże się z licznymi interwencjami, m.in. kortykosteroidoterapią lub antybiotykoterapią. Ponadto po urodzeniu wcześniak często poddawany jest wielu procedurom medycznym, zabiegom chirurgicznym oraz trafia na intensywną terapię, co dodatkowo nie ułatwia kolonizacji. Efektem jest przewaga bakterii chorobotwórczych oraz niedobór pożądanych bakterii wspomnianych wcześniej. Wcześniaki oraz noworodki o niskiej masie urodzeniowej są narażone m.in. na zaburzenia trawienia, wchłaniania, wydalania, a także na martwicze zapalenie jelit (NEC). Okazuje się, że tu również mogą pomóc probiotyki. Przy ich stosowaniu stwierdzono szybszy przyrost masy ciała noworodków, krótszy czas żywienia sondą, szybsze przejście na karmienie piersią oraz skrócenie okresu hospitalizacji. Badania pokazały, że podawanie probiotyków wcześniakom i noworodkom o niskiej masie urodzeniowej może zmniejszyć ryzyko wystąpienia NEC oraz poważnych zakażeń.

lek na całe zło?

Produkty probiotyczne wykazują wiele korzystnych właściwości zdrowotnych i mogą mieć realny wpływ na rozwój Twojego dziec ka. Szczególnie powinny sięgać po nie kobiety karmiące. Przy wyłącznym karmieniu piersią populacja bifidobakterii jest około 10-krotnie wyższa, niż u niemowląt karmionych sztucznie. Ważne jest więc, aby zapewnić rozwój właściwej mikrobioty u nowo rodka karmionego mlekiem modyfikowanym. Jeśli Twoje dziecko urodziło się przez cesarskie cięcie lub przyszło na świat zbyt wcześnie, warto skonsultować z lekarzem, czy konieczne jest włączenie probiotyku, aby zapewnić maluszkowi dobry start. War to działać jak najwcześniej, gdyż zastosowanie probiotyku zmniejsza ryzyko kolonizacji jelit drobnoustrojami patogennymi, poma ga zapobiec zaburzeniom funkcji odpornościowych, stanom zapalnym w przewodzie pokarmowym, a nawet kancerogenezie.

Aktualnie nie zaleca się rutynowego stosowania probiotyków w żywieniu wszystkich noworodków. Chociaż probiotyki nie są lekiem na całe zło, coraz więcej ba dań pokazuje, że mają one znaczne korzyści w profilaktyce chorób, takich jak NEC czy biegunka poantybiotykowa. Warto podkreślić jednak, że ich przydatność może mieć większe znaczenie w zapobieganiu zaburzeniom chorobowym niż w ich leczeniu. A jak mówi mądre polskie przysłowie: lepiej zapobiegać niż leczyć!

Justyna Krawczyk Dyrektor ds. Medycznych w IBSS BIOMED S.A.

Nawadnianie w gorączce

co musisz o nim wiedzieć?

Woda stanowi podstawę życia każdego organizmu. Wchodzi ona w skład wszystkich tkanek i narządów, a bez odpowiedniej jej ilości nie jesteśmy w stanie prawidłowo funkcjonować. W wodzie rozpuszczone są elektrolity, czyli jony sodu, potasu, wapnia i magnezu, których niedobory mogą prowadzić do zaburzeń pracy układu nerwowego i krwionośnego. Dlatego bardzo ważne jest, aby uzupełniać wodę i elektrolity, zwłaszcza kiedy organizm jest osłabiony i szczególnie podatny na ich utratę.

KilKa Słów o gorączce Gorączka jest jednym z podstawowych mechanizmów obronnych organizmu w odpowiedzi na atak bakterii, wirusów, grzybów, czy pasożytów. Jest to objaw ogólnoustrojowy, czyli dotyczy całego organizmu. O gorączce można mówić, gdy temperatura ciała wzrasta powyżej 38°C. Zakres 37,1- 38,0°C to tzw. stan podgorączkowy. Zasadniczo leki przeciwgorączkowe należy podać, gdy temperatura przekroczy 38,5º C. Ważne jest, aby ograniczać temperaturę, a nie zbijać do wartości prawidłowych, ponieważ w wyższej temperaturze wiele drobnoustrojów nie może się namnażać, a część z nich ginie. Oprócz leczenia, bardzo ważny jest odpoczynek oraz nawadnianie organizmu.

dlaczego Powinniśmy Się nawadniać w gorączce? Jednym z charakterystycznych objawów gorączki jest wzmożone pocenie. Jest to podstawowy sposób na naturalne obniżenie temperatury ciała. Pot bowiem, aby wyparować z powierzchni skóry, musi odebrać dużą ilość ciepła z organizmu i tym samym powoduje jego ochłodzenie. O ile pocenie się jest zjawiskiem korzystnym, należy pamiętać, że powoduje ono utratę wody. W gorączce zwiększa się także częstość oddechów, co dodatkowo powoduje zwiększone parowanie. Ponadto, gdy jesteśmy chorzy,

Odwodnienie może zwiększać ryzyko działań niepożądanych leków przeciwgorączkowych.

nie chce nam się jeść ani pić, co zdecydowanie nie ułatwia sytuacji. Wspomniane czynniki wiążą się więc z ryzykiem odwodnienia. Odwodnienie z kolei może zwiększać ryzyko działań niepożądanych leków przeciwgorączkowych np. nasilić hepatotoksyczne działanie paracetamolu. Szczególnie odwodnieniem zagrożone są dzieci oraz osoby starsze.

JaK nawodnić organizm?

Aby nie doprowadzić do stanu odwodnienia, należy dbać o regularne przyjmowanie płynów, bez względu na to, czy choremu w danym momencie chce się pić. Płyny należy uzupełniać często, małymi łyczkami, tak aby stopniowo nawadniać organizm. Można do tego celu stosować zwykłą wodę w temperaturze pokojowej, a także doustne płyny nawadniające. Zawierają one dodatkowo m.in. składniki mineralne i glukozę w odpowiednim stężeniu i tym samym pomagają uzupełnić cenne elektrolity, które tracimy razem z wodą.

laKToalbumina w douSTnych Płynach nawadniaJących

Alfa-laktoalbumina (α-LA) jest jednym z białek serwatkowych występujących w mleku krowim. Białko to posiada wysoką wartość biologiczną, co wynika ze znacznej zawartości aminokwasów egzogennych, czyli aminokwasów, które nie są wytwarzane przez organizm człowieka i muszą być dostarczane wraz z pożywieniem. Są to między innymi izoleucyna, leucyna, lizyna i tryptofan. Najważniejszym zadaniem laktoalbuminy jest udział w syntezie laktozy, która wspomaga wchłanianie wapnia, a produkt jej fermentacji stymuluje zdrową florę jelitową.

Pamiętajmy, aby dbać o odpowiednie nawodnienie w gorączce. Utracie wody mogą bowiem towarzyszyć poważne zachwiania równowagi elektrolitowej.

Zwiększenie podaży laktoalbuminy może również korzystnie wpływać na zdolność organizmu do radzenia sobie ze stresem. α-LA zawiera bowiem najwięcej tryptofanu ze wszystkich naturalnych białek występujących w żywności, a tryptofan jest ważnym prekursorem serotoniny. Zwiększone stężenie serotoniny natomiast poprawia nastrój i pokonywanie sytuacji stresowych, a także ułatwia zasypianie. Co ciekawe, podczas trawienia α-LA uwalniane są peptydy o aktywności przeciwbakteryjnej np. przeciw bakteriom Klebsiella pneumoniae, które mogą wywoływać zapalenie płuc. Dodatkowo, niektóre peptydy mogą mieć aktywność immunoregulacyjną poprzez stymulowanie rozwoju limfocytów i tym samym wzmocnienie odpowiedzi odpornościowej organizmu, a także aktywność antyoksydacyjną, neutralizującą działanie wolnych rodników. Laktoalbumina może być cennym dodatkiem w doustnych preparatach nawadniających, ze względu na wysoką wartość żywieniową i funkcje odżywcze, aby jeszcze szybciej nabierać sił w chorobie.

Słowo od auTora: Pamiętajmy, aby dbać o odpowiednie nawodnienie w gorączce. Utracie wody mogą bowiem towarzyszyć poważne zachwiania równowagi elektrolitowej, co w konsekwencji może prowadzić do zmian w rytmie serca, spadku ciśnienia, omdleń. Mogą pojawić się bolesne zaparcia, zmęczenie, a nawet dojść do zaburzeń pracy nerek. Należy kontrolować stan chorego, na przykład przez naciśnięcie płytki paznokciowej aż do zblednięcia. Jeżeli krew wraca dłużej niż 1,5 s, można podejrzewać odwodnienie. Woda oraz doustne płyny nawadniające o dodatkowych wartościach odżywczych są bardzo ważnymi sprzymierzeńcami w chorobie.

Autor: Agnieszka Guziak

Źródła:

[1] Eugene A. Permyakov, Lawrence J. Berliner. Alfa-Lactalbumin: structure and function.

FEBS Letters 473 (2000) 269-274.

[2] Krzysztof Siemianowski, Jerzy Szpendowski. Właściwości biologiczne alfa-laktoalbuminy.

[3] Bo Lonnerdal, Ph, and Eric L. Lien. Nutritional and Physiologic Significance of alfa-Lactal bumin inInfants. September 2003: 295–305.

[4] https://www.mp.pl/pacjent/objawy/175394,goraczka

[5] https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.1.5.16.

[6] https://www.orsalit.pl/postepowanie-w-przypadku-goraczki

[7] https://www.orsalit.pl/nawodnienie-organizmu-w-upalne-dni

Zadbaj o odporność witaminowe abecadło

Witaminy wspomagają szereg procesów metabolicznych, mają za zadanie m.in. chronić komórki przed uszkodzeniem, stać na straży prawidłowego ich funkcjonowania, aktywować enzymy, brać udział w przemianie tłuszczów i węglowodanów, przetwarzając je w energię, a także wspomagać tworzenie krwinek, przeciwciał czy hormonów.

z a P o biegliwa mama Dziecko w łonie matki otrzymuje wszystkie niezbędne substancje drogą łożyskową. Jednak w przypadkach, gdy niedobory witaminowe u mamy są wysokie, istnieje obawa, że dziecko może wykazywać zaburzenia fizjologiczne w okresie ciąży, a czasem ujawniać je dopiero po narodzinach i manifestować w postaci znaczącego wahania masy ciała, budowy kośćca, niedokrwistości, gorszej aktywności mózgowej, słabszej odporności. Dlatego ważne jest, aby prawidłowe wartości tych do-

broczynnych substancji uzupełniać regularnie jeszcze przed planowaną ciążą.

a . Niedobór witaminy A sprzyja powstawaniu infekcji dróg moczowych i oddechowych. Najczęściej rozpoznawany jest po nadmiernym rogowaceniu naskórka, braku łaknienia, szybkim męczeniu się, rozdrażnieniu, suchości spojówek, wolniejszej akomodacji oka, niedowidzeniu wieczornym tzw. „kurzej ślepocie”. Organizm czerpie witaminę A z tłuszczów zawartych w mle-

ku, żółtku, maśle, wątrobie oraz z ciemnozielonych warzyw – brokułów, szpinaku, sałaty, dyni, marchwi i owoców – brzoskwini. Zapotrzebowanie dobowe u niemowląt wynosi 1500 do 3000 j.m, a u starszych dzieci od 3000 j.m. do 6000 j.m. zależne jest od tempa wzrostu czy stanów chorobowych. Przedawkowanie może stanowić zagrożenie dla organizmu, objawiając się wzmożonym ciśnieniem wewnątrzczaszkowym, dając bóle głowy, wymioty i uwypuklenie ciemiączka, czy rozregulowaniem

Aleksandra Osińska położna i arteterapeutka, założycielka Szkoły Rodzenia ABC Dobry Start w Prudniku, autorka strony facebook.com/soslaktacja

funkcji przewodu pokarmowego z powiększoną wątrobą czy śledzioną włącznie.

Witamina B1 jest czuła na działanie wysokich temperatur.

b Najistotniejszymi dla człowieka witaminami z grupy B są: B1 (tiamina), B2 (ryboflawina), B6 (pirodoksyna), B12 (kobalamina), niacyna – kwas nikotynowy.

b 1 . Odpowiednia ilość tej witaminy w naszym organizmie będzie wpływać na jakość odczuwania bólu i gojenia się ran. Wczesnymi objawami jej niedoboru jest niepokój, bezsenność, utrata apetytu, wymioty, biegunki. W poważniejszych stanach niedoboru witaminy B1 może występować niewydolność krążeniowa, a w ostrzejszej formie choroba „beri beri” jako wielonerwowe zapalenie, drgawki i śpiączka. Występuje w ziarnach zbóż, pestkach słonecznika, ryżu, kaszy gryczanej, nasionach grochu, fasoli, jajach, mięsie. Witamina B1 jest czuła na działanie wysokich temperatur i ulega zniszczeniu podczas długotrwałego gotowania.

b 2 . Charakterystycznym objawem niedoboru są tzw. zajady, czyli nadżerki w kącikach ust. Te trudno gojące się pęknięcia potrafią być uciążliwe szczególnie, gdy dotyczy to dzieci. Tracą one wtedy apetyt, spadając na wadze. Przy znacznym niedoborze witaminy B2 niemowlęta stają się niespokojne z powodu większej wrażliwości w okolicach błon śluzowych np. okolic intymnych czy języka. Witamina B2 jest istotna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, a współdziałając wraz z innymi witaminami, głównie z witaminą A, odgrywa ważną rolę w śluzówce przewodu pokarmowego, jak też wpływa na narząd wzroku. W dużych ilościach występuje w wątrobie wieprzowej, drożdżach, jajach, białych serach i zielonych warzywach. Produkty zawierające ryboflawinę nie powinny być wystawiane na długotrwałe działanie promieni słonecznych, gdyż tracą w sporej ilości swoje wartości lub ulegają zniszczeniu.

b 6 . Ta szczególna witamina jest niezbędna w produkcji krwinek czerwonych i hormonów. Odpowiada za przemianę metaboliczną z udziałem innych związków, bierze udział w przetwarzaniu aminokwasów i tłuszczów, w rezultacie podnosząc odporność naszego organizmu, bowiem wspomaga proces tworzenia przeciwciał. Jej niedobór jest widoczny pod postacią wysypki, anemii, zapalenia nerwów, zwiększonej podatności na infekcje. Występuje w ziarnach zbóż, orzechach włoskich, dro-

biu, niektórych warzywach jak np. szpinak. W wybranych okresach naszego życia, zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B6 może być w różnym stopniu nasilone i zależne od obciążenia naszego organizmu tj. stresu, stylu życia, okresu ciąży i karmienia lub też nieprawidłowej i często zmiennej diety.

b 1 2. Jest to witamina, która współdziała z kwasem foliowym. Kobiety będące w ciąży i matki karmiące piersią, osoby stosujące drastyczne diety, powinny być szczególnie uwrażliwione na jej niedobory, ponieważ jej znaczny ubytek może prowadzić do zaburzeń w układzie pokarmowym, układzie nerwowym, włącznie z drętwieniem kończyn, brakiem czucia, a nawet stać się przyczyną pogorszenia wzroku. Witamina B12 występuje w pokarmach pochodzenia zwierzęcego. U dziecka przyczyną niedoboru witaminy B12 mogą być utrzymujące się długotrwale biegunki lub zaburzenia wchłaniania, co często prowadzi do niedokrwistości.

c Witamina C (kwas askorbinowy) posiada właściwości przyswajania żelaza z przewodu pokarmowego, utrudnia namnażanie się niektórych drobnoustrojów, znacznie wspierając działanie układu odpornościowego. W przypadkach niedokrwistości z powodu niedoboru żelaza, zarówno u kobiet podczas ciąży, matek po porodzie, jak i u dziecka, należy rozważyć konsultacje z lekarzem, ponieważ może zajść potrzeba przyjmowania witaminy C w postaci prepratów lub konieczność zweryfikowania diety. Niedobory witaminy C sprzyjają kruchości naczyń krwionośnych często powodując krwawienia w skórze, w mięśniach, dziąsłach, przewodzie pokarmowym. Szkorbut, może być przyczyną zmian w kościach i krwawych biegunek. Rzadziej jednak pojawia się u niemowląt karmionych piersią. Możliwości wystąpienia hipowitaminozy C zawsze należy podejrzewać, gdy niemowlę nie otrzymuje we właściwym czasie diety wzbogaconej poprzez podawanie odpowiednich soków, a następnie zupek jarzynowych. Znaczne ilości tej wartościowej witaminy, wrażliwej na działanie promieni słonecznych znajdują się w owocach, np.

PIXABAY

czarnej porzeczce, cytrynie, kiwi, papai, pomarańczy i warzywach: szpinaku, papryce, kalafiorze, marchwi, brukselce, szparagach, kapuście.

d Niedobór witaminy D jest przede wszystkim przyczyną zaburzeń przemiany wapnia i fosforu. Szczególną uwagę w okresie intensywnego wzrostu dziecka, zwraca się na mineralizację kości i wzmacnianie wiązadeł stawowych obciążanych intensywnym przyrostem tkanki mięśniowej i kostnej. W początkowym okresie karmienia dziecka istnieje ogromne zapotrzebowanie na witaminę D. Jej ilość jest jednak niewystarczająca zarówno podczas ciąży u matki, jak i później w wytwarzanym mleku kobiecym. Konieczne jest więc uzupełnianie tych niedoborów już w pierwszych tygodniach życia dziecka. Zapobieganie nadmiernemu obniżaniu się poziomu wapnia poprzez niedostateczną ilość przyswajania witaminy D może uchronić nasze maleństwo przed poważnymi schorzeniami w postaci uwypuklenia guzów czołowych, zgrubienia nadgarstków czy zapadaniu się klatki piersiowej, a w późniejszym okresie rozwoju przed nieprawidłową budową i kształtem układu kostnego oraz opóźnionego wyrzynania się ząbków. Profilaktyka polega na podawaniu witaminy D3 w kroplach w postaci codziennych dawek po 400 j.m. lub okresowo w zależności od indywidualnej predyspozycji. Metoda podawania dawek codziennych powinna być zalecana przez lekarza, podyktowana stanem zdrowia dziecka, nieprawidłowym odżywieniem, wagą oraz ilością racjonalnego korzystania

Dla wzmocnienia

w okresach letnich i jesienno-zimowych ze spacerów w słoneczne dni. Okresowe podawanie może być stosowane w sytuacjach, kiedy nie można z poważnych przyczyn podawać maluchowi systematycznych dawek witaminy D3 np. przedawkowanie, nadwrażliwość na stosowane preparaty, karmienie mieszane (gotowe mieszanki mleka modyfikowanego zawierają w swoim składzie profilaktyczną dawkę D3).

Metoda podawania dawek codziennych powinna być zalecana przez lekarza.

K. Wszystkie noworodki po urodzeniu, przeważnie wymagają profilaktycznej podaży witaminy K i jest ona dawkowana jednorazowo, bądź terapeutycznie. Pełni istotną rolę w procesie uszczelniania naczyń krwionośnych, co zapobiega występowaniu krwawień. Witamina ta jest wytwarzana przez florę bakteryjną jelit, którą młody organizm musi sobie z czasem przygotować z otrzymanego pokarmu. W mleku kobiecym związki te są w niewystarczających ilościach, aby zapewnić pełną ochronę przed wewnętrznym krwawieniem, wtargnięciem nieprzyjaznych bakterii i grzybów do małego organizmu. Dlatego zaleca się, szczególnie matkom karmiącym piersią, by podawały swoim dzieciom 1 kapsułkę dziennie w formie „twist-off”, zawierającą najczęściej 25µg witaminy K. Dzieci karmione mieszankami mlecznymi po otrzymaniu jednorazowej dawki profilaktycznej nie wymagają już dalszego podawania wita-

miny, gdyż modyfikowane mleko zawiera potrzebną dobową porcję profilaktyczną.

Wszystkie noworodki po urodzeniu, przeważnie wymagają profilaktycznej podaży witaminy K.

e Jest to witamina współdziałająca z witaminą A, chroni m.in. przed wnikaniem do płuc zanieczyszczeń z powietrza. Ważną jej rolą jest korzystny wpływ na stabilizację czerwonych krwinek. Jej niedobór sprawia, że skóra ma skłonność do rogowacenia i gorszego gojenia. Witaminę E odnajdziemy w takich produktach jak: olej sojowy, jaja, kapusta, sałata. Kobiety w ciąży szczególnie powinny zwrócić uwagę na dietę, która zawiera witaminy E, A i C, gdyż te współpracujące ze sobą substancje mają zdolność ochrony komórek, wzrostu i tworzenia się struktury kości, zwiększenia odporności na zakażenia.

Podawanie wi Ta min Preparaty witaminowe, o ile lekarz nie zasugeruje inaczej, przepisane są najczęściej dla dzieci pod postacią kroplową. Należy je podawać maluszkom w pozycji półleżącej (nigdy na wznak). Najłatwiej będzie, jeśli przytulimy dziecko na swoich kolanach, przytrzymując je pod pachami jedną ręką, a drugą zakropimy zalecaną dawkę na języczek dziecka lub w niewielkiej ilości mleka odciągniętego z piersi czy mieszanki mlecznej podanej na łyżeczce do ust.

oilesen® ViTamiN d3 400. Witamina d 400 iU, w formie kropli na bazie oliwy z oliwek, dla dzieci, młodzieży i dorosłych. aż 400 dziennych porcji do spożycia w jednym opakowaniu. Witamina d - dla prawidłowego wzrostu i rozwoju kości u dzieci, na zdrowe zęby i odporność. produkt zawiera kroplomierz. 11 zł, ValENTiS, valentis.pl

Zatogrip junior 6+. To podwójna siła dzięki połączeniu standaryzowanych ekstraktów roślinnych z korzenia pelargonii afrykańskiej oraz owoców czarnego bzu. Składniki w synergistyczny i naturalny sposób wspomagają organizm w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Ekstrakty roślinne produktu wspierają układ oddechowy, w tym gardło i jamę ustną. ZaToGrip zatogrip.pl

lactoangin® baby to unikalny spray do gardła o malinowym smaku, który wspomaga leczenie wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych infekcji gardła i migdałków podniebiennych. Warto go stosować w celu wspomagania leczenia stanów zapalnych gardła i migdałków podniebiennych wywołanych przez wirusy, bakterie, grzyby lub zakażenia mieszane. biomEd, biomed.pl

Zapytaj stOmatOLOga

Jak zadbać o zęby dziecka i zachęcić dzieci do regularnej higieny jamy ustnej?

Higiena jamy ustnej u dzieci jest niezwykle istotna już od okresu niemowlęcego. Wówczas, mimo iż w małej buzi nie ma jeszcze ząbków, pielęgnuje się nieuzębione dziąsła maluszka. Standardem jest także mycie zębów „od pierwszego ząbka”. Dzięki temu rodzice starają się wyrobić u dzieci nawyk codziennej higieny.

Często jednak dziecko, które jest już na tyle duże, aby myć ząbki samemu, niechętnie wykonuje tą czynność, buntuje się albo zapomina. Problem pojawia się, gdy rodzice przestają kontrolować dzieci czy umyły zęby, lub czy umyły je wystarczająco dokładnie. Zaniedbanie jamy ustnej, pogłębiające się na przestrzeni czasu, może przynieść fatalne skutki zdrowotne u dzieci. Dlatego kontrola, edukacja oraz zachęcanie dzieci do regularnej higieny jamy ustnej i dbałości o zęby jest niezwykle ważna.

a ż 90% S i edmiolaT K ó w z P r óchnicą! Próchnica u dzieci nie pojawia się nagle, jest to długotrwały proces będący wynikiem mniejszych lub większych zaniedbań podczas całego roku. Ministerstwo Zdrowia podaje dane, które są conajmniej zatrważające. Co trzecie dziecko w Polsce do 7. roku życia ma przynajmniej jedną plombę, a próchnica występuje już u 57% trzylatków, 80% pięciolatków i… aż 90% siedmiolatków! Faktem jest, ze europejskie dane odbiegają nieco od tej statystyki, mimo to śmiało można stwierdzić, iż próchnica jest olbrzymim problemem w bogatszych krajach Unii Europejskiej. Edukując najmłodszych od pierwszych lat ich życia, można starać się przeciwdziałać problemom wynikającym z braku odpowiedniej higieny jamy ustnej. Kłopot jednak w tym, że edukujący, czyli rodzice, bardzo często nie mają na to czasu lub nie czują potrzeby, albo co gor-

sza, sami nie przestrzegają podstawowych zasad higieny jamy ustnej. Dane dotyczące dorosłych są w zasadzie dramatyczne – wynika z nich, że na próchnicę cierpią w Polsce prawie wszyscy dorośli! 25% naszych rodaków myje zęby raz na dzień, a około 4 mln nie robi tego wcale!

Próchnica u dzieci nie pojawia się nagle, jest to długotrwały proces będący wynikiem mniejszych lub większych zaniedbań podczas całego roku.

z ę by mleczne S ą ważne! Wiele osób wciąż powiela mit, że o zęby mleczne nie trzeba szczególnie dbać, gdyż one i tak wypadną, ustępując miejsca zębom stałym. Oczywiście takie założenia są błędne, gdyż dzieciństwo to bardzo ważny czas kształtowania nawyków, które zaowocują w przyszłości. Specjaliści zalecają, aby o dziecięce ząbki zacząć dbać zanim się jeszcze pojawią! Już przed 6 miesiącem życia warto wprowadzić po karmieniu przecieranie dziąseł maluszka zwilżonym wodą wacikiem. Bardzo ważne jest wyuczenie codziennych praktyk higienicznych również wtedy, gdy zęby mleczne już się pojawią. Nawyk mycia zębów conajmniej dwa razy dziennie po prostu trzeba wykształcić. Ważną rolę odgrywają także wizyty u stomatologa oraz przeglądy zębów, które powinniśmy wykonywać u najmłodszych

CHROMA STOCK

dr Romana Markiewicz-Piotrowska Klinika Piotrowscy & Bejnarowicz Stomatologia Mikroskopowa piotrowscybejnarowicz.pl

regularnie. Brak dbałości o higienę i profilaktykę jest najprostszą i najszybszą drogą do próchnicy. Mleczaki zniszczone próchnicą lub nawet usunięte w jej wyniku, mogą mieć wpływ na powstawanie wad wymowy, zgryzu, niepoprawne wyżynanie się zębów stałych oraz wiele innych schorzeń. Oprócz dobrych nawyków higienicznych i regularnych wizyt u dentysty, na zdrowie zębów najmłodszych ogromy wpływ na prawidłowa dieta.

Jedzenie ma znaczenie Dzieci są prawdziwymi łasuchami, a słodycze to ich szczególna słabość. Ograniczenie problematycznego cukru i słodkich przekąsek w diecie dzieci, mimo że trudne, wydaje się być konieczne. Słodycze i słodkie napoje to cukry, które mają negatywny wpływ na zdrowie dziecięcych zębów, zwłaszcza jeśli ich stężenie w jamie ustnej jest

wysokie. Dzieje się tak, gdyż są doskonałą pożywką dla bakterii. - Bakterie przetwarzają cukry, przez co powstają kwasy, które obniżają poziom pH w ustach. Niestety zakwaszone środowisko sprzyja z kolei demineralizacji szkliwa zębów. Uszkodzenia szkliwa prowadzą do wnikania w głąb zębów bakterii i ich dalszą degradację. – mówi Romana Markiewicz-Piotrowska z Kliniki Stomatologicznej Piotrowscy i Bejnarowicz. Bakterie poprzez osadzanie się na powierzch-

Mleczaki zniszczone próchnicą lub nawet usunięte w jej wyniku, mogą mieć wpływ na powstawanie wad wymowy, zgryzu, niepoprawne wyżynanie się zębów stałych oraz wiele innych schorzeń.

ni zębów powodują wytwarzanie płytki nazębnej. Sprzyja ona powstawaniu próchnicy oraz innych schorzeń. Oprócz zmniejszenia ilości cukru w diecie warto także wprowadzić działania, które wzmocnią zęby dziecka i wpłyną na ich kondycję. Przykładowo pomiędzy 1. a 3. rokiem życia można wprowadzić do menu malucha jedzenie w twardszej formie, wymagające żucia. Wspomaga to wydzielanie śliny, ale także działa pozytywnie na rozwój uzębienia i szczęk. Ważnym elementem diety są tzw. naturalne szczoteczki, czyli pokarmy, które podczas jedzenia czyszczą nasze zęby. Należy do nich między innymi marchew, jabłka, rzodkiewka czy orzechy. Prócz eliminacji lub zmniejszenia ilości cukru w diecie, bardzo ważne jest przygotowanie dobrze zbilansowanych, bogatych odżywczo posiłków

dostosowanych do wieku dziecka. Dieta dla zdrowych zębów powinna być bogata w wapń oraz pomagającą go wchłaniać witaminę D, a także w pierwiastki, takie jak cynk, fosfor oraz witaminy z grupy A, B i C.

SzczoTeczKa do zabawy? Nie da się ukryć, ze systematyczność oraz czynności związane z higieną jamy ustnej są dla dzieci nudne. Właśnie dlatego psychologowie alarmują, że konieczne jest zbudowanie wokół czynności higienicznych interesującej oprawy, która sprawi, że staną się one atrakcyjne. Na początek dobrym rozwiązaniem jest pozwolenie dzieciom na wybór własnej szczoteczki w sklepie. Kolorowe szczoteczki, które dostępne są na rynku, często nawiązują do bajkowych scen, lub wizerunków znanych dzieciom superbohaterów. Dzięki temu szczoteczka może stać

Niektóre szczoteczki posiadają nawet dedykowane im aplikacje na telefon, co dodatkowo wzmacnia w dzieciach chęć korzystania ze szczoteczki.

się pożądanym i ważnym przedmiotem dopasowanym do indywidualnych zainteresowań pociechy. Niektóre szczoteczki posiadają nawet dedykowane im aplikacje na telefon, co dodatkowo wzmacnia w dzieciach chęć korzystania ze szczoteczki i wiedzie do systematycznego mycia zębów. Ciekawym pomysłem jest także stworzenie gry dla dziecka, za którą będzie otrzymywało specjalne punkty czy żetony. Utrzyma to jego zainteresowanie i uwagę, a jednocześnie sprawi, że szczotkowanie zębów wejdzie mu w nawyk.

Nigdy nie należy straszyć dziecka dentystą przed pierwszą wizytą lub sugerować dziecku, że wizyty u stomatologa należy się bać.

– Próbując zachęcać dzieci do dbania o higienę jamy ustnej, pamiętajmy również o tym, że sami jesteśmy dla nich przykładem, dlatego bardzo ważne w procesie uczenia jest wspólne mycie zębów. Oprócz codziennej higieny warto też stopniowo oswajać dziecko z wizytą u dentysty. Na początek najlepiej zacząć od tzw. wizyty adaptacyjnej, podczas której dziecko pozna gabinet i stomatologa. Dzięki temu poczuje się pewnie i bezpiecznie – podkreśla lekarz stomatolog. Obecnie wiele gabinetów stomatologicznych jest specjalnie przystosowanych do przyjmowania najmłodszych pacjentów tak, aby czuli się oni komfortowo w otoczeniu przyjaznej przestrzeni. Nigdy nie należy straszyć dziecka dentystą przed pierwszą wizytą lub sugerować dziecku, że wizyty u stomatologa należy się bać. Mówienie: „Jak będziesz niegrzeczny, to pójdziemy do dentysty” lub nadmierne uspakajanie dziecka przed wizytą: „Nie bój się, wszystko będzie dobrze”, skutecznie przestraszy, zniechęci lub wzbudzi podejrzenia dziecka. Co ważne, warto po wizycie nagrodzić dziecko, gdyż będzie to budowało pozytywne skojarzenia.

Nauka dbania o zęby i jamę ustną u dzieci to przede wszystkim systematyczność i cierpliwość, jakiej oczekuje się od rodziców. To do nich należy obowiązek kształcenia w dzieciach dobrych nawyków, nie tylko higienicznych.

Na początek dobrym rozwiązaniem jest pozwolenie dzieciom na wybór własnej szczoteczki w sklepie.

Sposobów na nauczenie dziecka poprawnej higieny jamy ustnej oraz oswojenie z wizytą u stomatologa jest wiele. Każdy z rodziców sam najlepiej dobierze narzędzia, które nauczą i zachęcą dzieci do regularnego mycia zębów i dbania o ich zdrowie, wygląd i dobrą kondycję.

Jak wybrać

buty na jesień dla dziecka?

Zakup odpowiednich bucików jesiennych dla naszych dzieci to niełatwe zadanie. Takie obuwie musi zdać egzamin w wielu różnych sytuacjach, w których obecna pora roku stawia nasze pociechy. Gdy temperatura spadnie, powinny zagwarantować stópkom ciepło, jednocześnie muszą być odpowiednio przewiewne, by ograniczyć nadmierną potliwość w dni słoneczne. Co więcej, obuwie ma kluczowe znaczenie w rozwoju stopy u dziecka, a to sprawia, że przy wyborze butów powinniśmy kierować się kilkoma ważnymi zasadami.

Jaki model obuwia wybrać? Jesienią zdecydowanie powinniśmy postawić na buciki wysokie, czyli z cholewką, a także delikatnie usztywnianym zapiętkiem. Zapewniają one lepszą stabilizację stopy oraz ogrzewają kostki. Stabilizacja jest bardzo ważna w kontekście prawidłowego rozwijania się stóp, a taka konstrukcja obuwia zminimalizuje ryzyko drobnych

urazów w momencie, gdy nasz brzdąc źle postawi krok na śliskim błocie czy mokrych liściach.   Jesień to przede wszystkim dynamiczne zmiany temperatur w ciągu dnia i duża wilgoć, dlatego warto również zwrócić uwagę na materiały, z których buty są wykonane. O tej porze roku dobrze sprawdzi się np. naturalna skóra, gdyż gwarantuje ona odpowiednią

cyrkulację powietrza wewnątrz obuwia. Dzięki temu nie narażamy swojego dziecka na nadmierną potliwość, szczególnie w trakcie zabawy, która mogłaby skończyć się odparzeniami delikatnej skóry stóp. W dodatku skórzane buciki zapewnią dziecku dobrą ochronę przed deszczem i kałużami. Obuwie z materiałów syntetycznych będzie również dobrym wybo-

Lek. Mateusz Janik specjalista ortopedii i traumatologii, Grupa LUX MED.  luxmed.pl

rem, pod warunkiem, że sprosta ono jesiennym kaprysom pogodowym. Z pewnością warto zwrócić uwagę na nieprzemakalność butów.

Zwróć uwagę na elastycZność podesZwy

Budowa ludzkiej stopy jest bardzo skomplikowana. Łącznie z kostką składa się z 26 kości, 33 stawów oraz z ponad 100 mięśni. Dlatego podeszwa w obuwiu dziecięcym powinna być wystarczająco elastyczna, tak by nie ograniczała naturalnych ruchów stopy. Odpowiednia elastyczność powinna zagwarantować, że podczas ruchu stopy podeszwa zgina się w jej 2/3 długości – czyli zgodnie z prawidłowym ruchem anatomicznym. Dziecko do ok. 7. roku życia ma naturalnie płaską stopę, dopiero w okresie wczesnoszkolnym zaczyna się ona naturalnie wysklepiać. Dlatego tak ważne jest elastyczne obuwie, by stopa miała swobodę pracy podczas chodzenia. Jeśli podeszwa będzie zbyt twarda, wówczas może ona narazić małe stopy dziecka na nienaturalne przeciążenia, w konsekwencji czego napięciu

ulegają mięśnie całego ciała. Ponadto nieodpowiednia podeszwa w obuwiu naszych maluchów może zaburzyć kształtowanie się naturalnego łuku stopy, co w przyszłości może zaowocować płaskostopiem.   Nie należy jednak popadać ze skrajności w skrajność. Niektórzy rodzice mają tendencję do działania na wyrost i wybierając jesienne buty dla swojego dziecka sięgają po modele korekcyjne, będąc w przekonaniu, że wpływają one pozytywnie na rozwój stópek, a także stabilizują kroki dziecka, chroniąc je przed np. poślizgnięciem. Jednak nie należy kupować „na wszelki wypadek” butów korekcyjnych – np. utwardzanych. Czasami można zauważyć, że rodzice chcą przedobrzyć, ale naprawdę specjalistyczne obuwie powinien dobierać lekarz i podolog w uzasadnionych przypadkach. sprawdź długość wkładki w butach O czym jeszcze warto pamiętać w kontekście wyboru jesiennego obuwia dla naszych pociech? Rzecz jasna to odpowiednia długość wkład-

ki w bucie, czyli jego rozmiar. Niekiedy rodzice zbyt dosłownie traktują zasadę, że w większym bucie będzie dziecku cieplej, tym samym kupują buty np. o rozmiar za duże – to błąd. W zbyt dużym obuwiu dziecko może odruchowo podkurczać palce, by łatwiej utrzymać but na stopie. Przez to praca stopy zostaje zaburzona, a wraz z nią jej przyszły rozwój. Wybierając jesienne buty dla dziecka należy pamiętać, że długość wkładki powinna być większa o około 1 cm od długości stopy. Dlaczego? Stopa malucha potrzebuje odrobiny wolnego miejsca między czubkiem buta a dużym palcem, co gwarantuje, że podczas chodzenia palec nie będzie nadmiernie wypychał materiału, powodując przy tym ból. W dodatku jesienne obuwie najczęściej wypełnia warstwa ocieplenia, która delikatnie zmniejsza wolną przestrzeń wewnątrz. Ocieplenie jest bardzo dobrym rozwiązaniem, które w połączeniu z grubszą skarpetką zapewni ciepło maluchom przez całą jesień, a nawet początek zimy. Dlatego ważne jest, by wkładka była nieco dłuższa.

a co Z butami po rodZeństwie?

Zdecydowanie nie powinno się przekazywać dzieciom cudzych butów, np. po starszym rodzeństwie z bardzo prostej przyczyny: – But formuje się do konkretnego kształtu stopy swojego pierwszego właściciela. W związku z tym dając młodszemu dziecku buty po bracie lub siostrze, narażamy je na dyskomfort, otarcia i nieprawidłowe ustawienie stopy.

w domu na boso cZy w kapciach? Wiemy już jakie buty wybrać dla naszych pociech na jesienne dni, jednak co z obuwiem do chodzenia po domu? Czy w ogóle jest konieczne? Nie powinniśmy zabraniać dzieciom chodzenia boso. To naturalnie stymuluje prawidłowy rozwój stopy, a dodatkowo zapewnia odpoczynek. Jeśli jednak wiemy, że podłogi w naszych domach potrafią być jesienią bardzo zimne, wówczas możemy sięgnąć po zapinane na rzep kapcie z bardzo cienkimi podeszwami, które ochronią stopy malucha przed chłodem, jednocześnie zapewnią im pełną wygodę i swobodę ruchów.  Jak widać wybór butów na jesień dla dziecka to całkiem wielowątkowa decyzja, jednak po zapoznaniu się z powyższymi wskazówkami cały proces przebiegnie bardzo szybko i… bezboleśnie!

Dla chłopczyka lub dziewczynki

buciki babice® Soft Sole. Wykonane zostały ze skóry naturalnej, dzięki czemu są lekkie i elastyczne, a stópka nie poci się w nich. Wspierają prawidłowy rozwój stopy dziecka. 84,90 zł, babICE, bucikibabice.pl

Ciepłe i urocze buciki dla malucha. Wytrzymałe i jednocześnie efektowne buty filcowe sprawdzą się w chłodniejsze, jesienno-zimowe dni. dostępne w rozmiarach 20-25. bEFado, befado.pl

Zimowa elegancja. Zimowe trzewiki dla małych elegantek. model posiada odpinaną ozdobę, dzięki której buty można nosić na 2 różne sposoby. Trzewik jest bardzo ciepły, dzięki zastosowaniu naturalnej wełny. Elementy odblaskowe zwiększają bezpieczeństwo dziecka na drodze po zmierzchu. rozmiary: 20-26. 229 zł, barTEK, bartek.com.pl

mięciutkie

FaZy

pierwsze buty attipas basic brown. Jednolite kolorystycznie, ale zupełnie nie nudne. Skarpetka z kolorowymi drobinkami jest dwuwarstwowa, a więc cieplejsza niż w standardowych modelach. Idealnie sprawdzi się podczas spacerów w chłodniejsze dni. 89,90 zł, aTTIpaS, attipas.pl

obuwie tekstylne dla najmłodszych to wygodna i ciepła propozycja na zimowe miesiące. Wnętrze buta wyściełane jest przyjemnym futerkiem, dzięki czemu mamy pewność, że nasze maleństwo będzie miało zawsze zapewniony komfort termiczny. 59,90 zł, CoCCodrIllo, pl.coccodrillo.eu

buciki niemowlęce na zimę, wyścielane stylowym futerkiem. Ten model bucików występuje w kolorze czekoladowym, miodowym i ecru.

maZy, fazymazy.com

BEFADO

Jak pokójurządzićdziecka,

by był funkcjonalny i pobudzał wyobraźnię?

Jak urządzić pokój dziecka zgodnie z zasadami ergonomii, tak aby był funkcjonalny i bezpieczny, podpowie Wam każdy poradnik. My natomiast chcielibyśmy dołożyć do tego jeszcze odrobinę trendów oraz piękna i przedstawić Wam, jak podejść do tego ważnego zadania, zwracając nieco większą uwagę na estetykę.

na wygodny sen Łóżko o wymiarach 90 x 200 cm, dla lepszej organizacji pokoju i przestrzeni posiada szufladę, która z powodzeniem pomieści pościel, a także może pełnić funkcję dodatkowego spania. Sama szuflada, dzięki dwóm uchwytom łatwo się wysuwa. Ines neutral gray, bellamy bellamy.pl

Na początek należy przypomnieć, że dziecko od maleńkości chłonie bodźce równie mocno jak zachowania i emocje. Warto więc od samego początku uczyć je estetyki, tak samo, jak mówić do niego, żeby przyzwyczajać je do mowy i rozwijać w nim tę umiejętność. Jest to niezwykle ważne w przypadku urządzania pokoju naszej pociechy, bo to właśnie tam będzie spędzać czas, bawić się, rozwijać i budować z naszą pomocą swoją osobowość.

oświetlenie

Są cztery rodzaje oświetlenia do pokoju dziecięcego – główne, czyli lampy sufitowe, kinkiety, mniejsze lampki stołowe lub podłogowe oraz lampki do rączki, którymi dziecko samo się bawi i rzuca światło na przedmioty oraz ściany. My chcielibyśmy się skupić na kinkietach i mniejszych lampkach. Zainstalowane na ścianach kinkiety są najczęściej uży-

wane w porze usypiania malucha, dlatego tak ważne jest, aby światło z nich padające było rozproszone i subtelne. Jak wybrać odpowiedni kinkiet? Zamiast klasycznego modelu, takiego, który świetnie odnalazłby się w naszym salonie bądź sypialni, wybierzmy model interesujący dla naszego dziecka, na przykład w kształcie gwiazdki bądź chmurki. Dobierzmy do niego lampkę stołową, która będzie rzucać na ścianę światło w kształcie gwiazdek lub obłoków. Przydadzą się też fosforyzujące naklejki na ścianę. W tak rozświetlonym pokoju dziecko będzie się czuło bezpiecznie i swobodnie.

dywan

Dywan w pokoju dziecka ma zupełnie inną rolę do odegrania niż dywany w pomieszczeniach dla osób dorosłych. Na nim dziecko często siedzi i się bawi. W związku z tym powinien być bardzo miękki i przytulny. Jeśli

kreatywnie

wygodna

Huśtawka świetnie sprawdzi się w pokoju dziecięcym. dzięki miękkiemu siedzisku z przyjemnej w dotyku bawełny, huśtawka jest wyjątkowo wygodna. Wewnętrzna poduszka jest wyjmowana, co ułatwia utrzymanie huśtawki w czystości. maksymalne obciążenie – 80 kg.

Huśtawka dla dzieci 125 zł, COSTWay costway.pl

drewniana sztaluga dla dzieci posiada 2 tablice i rolkę papieru. Na czarnej tablicy można pisać kredą, a na białej markerami. pod tablicami znajdują się 2 tace do przechowywania akcesoriów. Sztaluga posiada dodatkowo 2 półki, dzięki którym wszystkie przedmioty używane przez dzieci są uporządkowane. Sztaluga dla dzieci, 339 zł, COSTWay

costway.pl

na ksiĄŻki i Zabawki Świetnie sprawdzi się jako mebel postawiony na podłodze, ponieważ dziecko będzie mogło swobodnie sięgać zarówno po znajdujące się na nim książki, jak i zabawki. ponadto regał domek może być również zawieszony na ścianie, co może okazać się doskonałym rozwiązaniem. regał domek Nomi, bellamy, bellamy.pl

do nauki licZenia liczydło z drewna dębowego rainbow, 219,90 zł, WeSTWingnOW westwingnow.pl

wesoła pościel Komplet pościeli składający się z poszewki oraz poduszki z wypełnieniem. Wypełnienie pościeli stanowi sprężysta, miękka i antyalergiczna włóknina silikonowa o wysokich właściwościach termoregulacyjnych zapewniających wysoki komfort snu. Hey piggy pościel 2 el. z wypełnieniem l bellamy bellamy.pl

wieloFunkcyJne

Łóżeczko z szafeczką, przewijakiem, szufladą (opcjonalnie) oraz półkami to mebel zmieniający się wraz z dzieckiem i dostosowujący się do jego potrzeb.

Wielofunkcyjne łóżeczko 70 x 120 cm, tapczanik 70 x 160 cm - Up!, bellamy, bellamy.pl

chcemy, żeby dywan inspirował dziecko do kreatywnej zabawy, wybierzmy model, na którym jest coś nadrukowane, na przykład gra w klasy, tory samochodowe albo w kształcie misia czy innego zwierzaka.

pościel

Pościel jest elementem, którym najprościej i jednocześnie najtaniej możemy odmienić wystrój pokoju naszej pociechy. Jeśli kupimy kilka pięknych kompletów, to po zmianie pościeli dziecko będzie czuło, że pomieszczenie się zmienia, co da mu ogromną radość i wpłynie na rozwój jego poczucia estetyki. Przekona się również, że może mieć wpływ na wygląd swego pokoju.

Zabawki

Tutaj ważne jest wyważenie upodobań dzieci i rozsądku oraz gustu rodziców. Na rynku pojawiają się wciąż nowe

miękkie i ciepłe światło

To przede wszystkim ręcznie wykonane, drewniane lampki dające miękkie, ciepłe światło - idealne do wieczornego czytania, usypiania maluszka czy nocnej zmiany pieluszki. dekoracje od peekaboo lights, PeekabOO lighTS peekaboolights.pl

przedmioty, które natychmiast stają się modne, dzieci widzą je w reklamach i oczywiście marzą o tym, żeby je mieć. Często jednak ich jakość jest daleka od ideału. Na szczęście, są też zabawki solidne, dobrze wykonane i niemal tak piękne jak dzieła sztuki, jak chociażby drewniane koniki na biegunach.

Pamiętajmy zatem, że dziecko, bawiąc się dekoracyjnymi, wysmakowanymi wzorniczo zabawkami, rozwija swoje poczucie estetyki, a to będzie procentować w jego późniejszym życiu.

prZechowywanie

Ostatnim, lecz niemniej ważnym elementem, są pudełka na zabawki. Tu znów możemy wyczulić dziecko na piękno. Przygotujmy efektowne, świetnie zaprojektowane pudełka i w ten sposób nauczmy dziecko utrzymywania porządku. Mogą to być pudełka w różnych barwach i wtedy dziecko będzie segregować swoje zabawki według kolorów. Jeśli widzimy, że któreś pudełko maluchowi podoba się szczególnie, możemy zasugerować, żeby swoje ulubione zabawki chowało właśnie w nim. To także sposób na wyrobienie w dziecku wrażliwości estetycznej.

Dziecko, bawiąc się dekoracyjnymi, wysmakowanymi wzorniczo zabawkami, rozwija swoje poczucie estetyki.

nieogranicZona kreatywność

Zestaw drewniany 8 w 1 møb. Zestaw mebli do pokoiku dziecięcego składa się z wielu elementów, które mogą służyć nawet do 6. roku życia. dzięki temu zestaw 8 w 1 będzie rozwijał się wraz z dzieckiem. pomoże on rozwinąć pierwsze zainteresowania – np. malowaniem bądź majsterkowaniem. møb, 899 zł, SkiddOü skiddou.com

BELLAMY

REKLAMA

w sprzątanie Pobawmy się

W szkole nie uczono nas sprzątania. Wielka szkoda, bo tego można się nauczyć. Nikt z nas bowiem nie rodzi się bałaganiarzem ani osobą z wiedzą o odplamianiu brudnych ubrań, myciu sprzętów AGD, składaniu ubrań w szafie.

To od nas zależy na ile odblokujemy kreatywność w sprzątaniu, odnajdziemy odpowiedzi na pytania o powód i cel tej czynności. Czy robimy to dla zaspokojenia oczekiwań innych osób, czy dlatego, że wyszliśmy z domu rodzinnego z przekonaniem o wielkich sobotnich porządkach i później go nie weryfikowaliśmy? A może sprzątamy dla własnej przyjemności, samopoczucia i komfortu życia? To, w jaki sposób my – dorośli podchodzimy do sprzątania wpływa na nasze dzieci, które uważnie nas obserwują, przejmują warsztat pracy oraz nastawienie do sprzątania. Gdy sprzątaniu będą towarzyszyły radość i brak napięcia, tym większą chęć wykażą nasze dzieci do uczestniczenia w tych czynnościach.

dlacZego dZieci nie lubiĄ sprZĄtać?

Ustalmy to na początku – najczęściej sprzątanie nie kojarzy się dzieciom z przyjemnymi czynnościami. Dzieje się tak dlatego, że dzieci:

• upatrują w tym koniec zabawy, bo zabawki wracają już na swoje miejsca,

• czują presję lub przykry obowiązek,

• nie wiedzą od czego zacząć, • widzą, że dorośli nie chcą im pomóc lub wręcz odwrotnie – wyręczają ich. Co zatem robić, by zachęcić dzieci do sprzątania, nie osiągając efektu odwrotnego do zamierzonego? Jak działać, by dzieci czuły się pełnoprawnymi uczestnikami tego procesu i dzięki temu pracowały nad umiejętnościami organizacji pracy i czasu, współpracy, ustalania priorytetów, co przełoży się na inne dziedziny ich życia?

sprZĄtanie Jako Zabawa Sprzątajmy przez zabawę! Nie ma efektywniejszej metody nauki sprzątania niż ta, która realizowana jest w działaniu, zgodnie z powiedzeniem: „Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól zrobić, a zrozumiem.” (B. Franklin).

Bawmy się. Dajmy sobie prawo do czerpania radości z tej czynności. Odblokujmy swoją kreatywność, a nim się obejrzymy inicjatywa w sprzątaniu pokoju będzie wychodziła od dzieci. We wspólnym sprzątaniu świetnie sprawdzą się zabawy: 1. Wyścigi – bawiliście się autkami? Być

może w ciągu dnia jeździły one po torze wyścigowym lub parkowały w garażu. Teraz pora, by auta w jak najszybszym tempie dojechały do warsztatu, który jest na półce, bo w nocy mechanicy będą robili naprawę silników.

2. Zgadywanki – z reguły na podłodze są zabawki z różnych kategorii – misie, lalki, puzzle. Każda zabawka w nocy potrzebuje odpocząć. Ale gdzie ona śpi? Zadaj pytanie dziecku: „Gdzie śpią misie? W szufladzie, a może w pudełku?” Zadaniem dziecka jest rozwiązanie zagadki i umieszczenie zabawki w odpowiednim miejscu.

3. Znikające plamy – nie obce nam są plamy z farby na stoliku. Wiemy, że potrafią one znikać pod wpływem przetarcia mokrą ściereczką. Pokażmy tę sztuczkę dziecku. Zaproponujmy, by poszukało plam na stoliku, krzesełku lub na podłodze, a następnie magiczną ściereczką je usunęło.

Zabawę można wesprzeć akcesoriami do sprzątania. W sklepach jest mnóstwo zabawek do sprzątania, od miotełek, przez odkurzacze, po wózki z akcesoriami do sprzątania. Doskonale sprawdzą się akcesoria, które posiadamy w domu:

Agnieszka Krawczuk

Autorka bloga Manufaktura Porządku

• niewielki pojemnik lub pudełko będzie świetnym zgarniaczem do małych klocków,

• butelka z atomizerem napełniona wodą oraz chłonna ściereczka stworzą doskonały zestaw do czyszczenia,

• większe ozdobne pudełko, będzie wygodnym koszem zebrania zabawek rozrzuconych po mieszkaniu.

Jaka prZestrZeń będZie wspierała Zabawę dZiecka w sprZĄtanie?

Pierwszym i najważniejszym użytkownikiem przestrzeni, w której znajdują są zabawki, akcesoria do malowania, książki, miejsce do nauki są dzieci. Czasem przy organizacji pokoju dziecięcego łatwo nam o tym zapomnieć. Wtedy powodów, dla których dziecko niechętnie uczestniczy w sprzątaniu szukamy w różnych obszarach, ale to właśnie organizacją pokoju dziecięcego ten stan możemy zmienić najłatwiej i najszybciej. Wśród wszystkich zasad organizacyjnych trzy z nich w największym stopniu wspierają utrzymanie porządku i czystości w przestrzeni dziecięcej oraz sprzyjają zabawie w sprzątanie. Są to:

1. Wydzielone strefy, czyli jasno wyznaczone miejsca do przechowywania zabawek, ubrań, malowania czy zabaw podłogowych. Brak „wszystkiego wszędzie” wprowadzi ład i harmonię. Będzie sygnałem dla dziecka, że klocki nie śpią na łóżku, a na regale obok.

2. Brak nadmiaru oznaczający optymalną ilość rzeczy w pokoju dziecka. Zabawki, którymi dziecko bawiło się jeszcze pół roku temu, teraz stoją nieużywane, książeczki z dużymi biało-czarnymi kartami nie są atrakcyjne, a ubranka z zeszłego lata są już za małe. Warto na bieżąco wyprowadzać z pokoju dziecka niepotrzebne przedmioty, które tylko wprowadzają przytłoczenie liczbą rzeczy do samodzielnego sprzątania oraz decyzji do podjęcia.

3. Etykiety, czyli drogowskazy z adresem zamieszkania przedmiotu. To łącznik między dzieckiem a miejscem przechowywania zabawek. Zwłaszcza na początku przygody z nauką odkładania rzeczy na miejsce dziecku trudno jest podejmować tak dużą ilość decyzji – schować do pudełka czy szuflady, koszulki z długim rękawem są na drugiej czy trzeciej półce. Odczuwając ten dyskomfort decyzyjny, dziecko schowa rzecz w miejsce najbliższe, często przypadkowe.

radość Zabawy i sprZĄtania

Zabawki czasem wędrują po całym mieszkaniu, ślady malowania farbami lubią zostać pod stolikiem, a skrawki kartek podczas robienia wycinanek fruwają aż na półkę z książkami. To całkiem naturalne, że pokój dziecięcy tętni życiem. Jest jednak możliwe, by sprzątanie tego miejsca nie zajmowało tak dużo czasu każdego dnia, nie było robione w napięciu i nie wiązało się z presją, że „musi” być posprzątane. Sprzątanie przez zabawę to doskonały sposób, żeby zadbać o pokój dziecięcy tak, by było w nim czysto i przyjemnie. Wprowadźmy do sprzątania i porządkowania więcej radości. Wtedy dla dzieci i nas – opiekunów – ta czynność stanie się nieobciążającym stylem życiem, z czasem na to co dla nas wszystkich ważne.

Pamiętaj!

Wstępem do nauki sprzątania jest odpowiednie przygotowanie pokoju dziecięcego – usunięcie nadmiaru, czyli przedmiotów nie potrzebnych, nielubianych, zepsutych, a następnie zorganizowanie powstałej przestrzeni w sposób funkcjonalny i estetyczny.

REKLAMA

Jaki fotelik i wózek kupić?

wóZek

Jeśli mowa o spacerze, zawsze staramy się dobrać najodpowiedniejszy rodzaj transportu. W zależności od tego, jaką trasę chcemy przebyć, wybieramy odpowiedni koszyk niemowlęcy lub nosidło dla noworodków, jeśli nie jest to zbyt duża odległość. Jednak gdy wybieramy się nieco dalej, możemy skorzystać z dobrze wyposażonego wózka. Powinien on mieć odpowiednie kółka, przystosowane do krawężników i chodników naszych miast. Na dno gondoli układamy kocyk, warstwę izolującą od ewentualnego nawiewającego zimnego powietrza. Układamy dziecko na płaskim podłożu bez dodatkowych poduszek i kołder. Okrywamy kocykiem lub zakładamy śpiworek,

Bez względu, na to czy planujesz podróż samochodem, rowerem czy pieszo, zadbaj o właściwe zabezpieczenie malucha. Atestowane foteliki i wózki, wyposażone w pasy i inne zabezpieczenia, mogą uratować zdrowie, a nawet życie dziecka.

rozpinany od dołu po szyję. Dobrze, jeśli w wyposażeniu naszego wózka jest regulacja nachylenia kąta powierzchni, na której będzie transportowany maluszek. Możemy ustawić pochylenie nie większe niż 30O.

wybór Fotelika

Wygodny i bezpieczny fotelik to absolutna podstawa podróży z maluchem. Podczas jego wyboru i zakupu nie oszczędzaj na bezpieczeństwie! Różne „okazje” czyhają za rogiem – nie daj im się zwieść. Skąd zdobyć informacje o zakupie? Zaufaj doświadczonym rodzicom, porozmawiaj ze znajomymi. Skarbnicą wiedzy jest również Internet – skorzystaj z opinii na forach internetowych, wielu rodziców rekomen-

duje sprawdzone sklepy przekierowując na strony godnych polecenia producentów i dystrybutorów. Jeśli korzystasz z używanych sprzętów, udaj się do fachowca, który wspólnie z tobą sprawdzi stan zużycia poszczególnych elementów. Fotelik może być ładny i zadbany, lecz może mieć uszkodzenia, które wpłyną na bezpieczeństwo maluszka podczas podróży. Warto mieć to na uwadze podczas wyboru konkretnego egzemplarza. Pamiętaj, by prawidłowo zamontować fotelik w samochodzie – nawet najlepszy model nie zapewni bezpieczeństwa Twojemu dziecku, jeśli będzie źle i niestabilnie zamocowany.

Tekst: Redakcja „Dobrej Mamy”

Dla malucha

rECaro Tian Elite. bardzo komfortowy i bezpieczny uniwersalny i lekki fotelik wielogrupowy. Cztery gwiazdki za bezpieczeństwo w teście adaC, a ponadto system ochrony bocznej aSp, system audio, system HEro, precyzyjna regulacja wysokości zagłówka, wysokie podłokietniki i regulowana głębokość siedziska. 1396 zł, rECaro, recaro-kids.pl

lionelo bastiaan. Uniwersalny fotelik dla dziecka aż do 36 kg. model bastiaan z obrotową bazą 360° to komfort dla rodzica i zalecane przez specjalistów podróże tyłem nawet do 4. roku życia. System ochrony bocznej Sideprotect i crash testy w TaSS International są gwarancją bezpieczeństwa. 579,99 zł, lIoNElo lionelo.com

Fotelik iplus od Jané Concord. Hiszpańska, mistrzowska kombinacja pod względem bezpieczeństwa dzieci, poparta 40-letnim doświadczeniem. dzięki systemom VarIoSIZE oraz proComForT regulacja wysokości oparcia, zagłówka, szerokość ochraniaczy ramion, a także wielostopniowa regulacja kąta nachylenia fotelika odbywa się po naciśnięciu przycisku. Wspomagana pneumatycznie. dołącz do nas w Sm: janeconcordpolska. JaNé CoNCord www.janeworld.eu

raktyczny wózek. Waży tylko 8,7 kg. system składania jedną ręką, materacyk dbający o prawidłową postawę maluszka, stojak na gondolę w zestawie, a także odwracane siedzisko, które pozwala na jazdę przodem i tyłem do kierunku jazdy. INGlESINa, miko.poznan.pl

Cybex melio Street. Wyruszcie w niezwykle lekki spacer z towarzyszem miejskich podróży melio Street. Ultralekki (6,3 kg) i ultrakompaktowy wózek z łatwością składa się za pomocą jednej ręki do wolnostojącego pakunku. Jego oryginalny i miejski design inspirowany jest sztuką uliczną z miast na całym świecie. CybEX, cybex-online.com/pl

Jesień to idealny czas na spacery z dzieckiem!

rECaro lexa Elite. Kompaktowa po złożeniu spacerówka do 22 kg, do 4 lat - wyjątkowo lekka 7,8 kg z przekładanym siedziskiem przód/ tył i mechanizmem składania jedną ręką. bardzo obszerna budka, w pełni amortyzowane obrotowe koła oraz wygodne i szerokie siedzisko zadbają o komfort maluszka. 1596 zł, rECaro, recaro-kids.pl

Wózek 2 w 1 Zokky Nuvo. Nowoczesny design, błyszczące detale oraz tkaniny w modnych kolorach. Zokky Nuvo sprawdzi się zarówno w wersji sportowej, jak i eleganckiej. Ciekawym dodatkiem jest mała saszetkanerka, którą można można przymocować do wózka lub zestawić z modną stylizacją. 2450 zł, ZoKKy, zokky.pl

Jesienny

spacer

Chicco Goody plus. To bardzo lekka, stylowa i prosta w obsłudze spacerówka wyposażona w niezwykły system składania, który naprawdę upraszcza życie. przycisk do złożenia wózka umieszczony został na jego rączce. Naciśnij przycisk, a Goody plus złoży się sama! 61% tkanin użytych w modelu Eco+ re-lux pochodzi z recyklingu! 1179 zł, CHICCo, chicco.pl

Wózek spacerowy to podstawa rodzicielskiego wyposażenia. Będzie Wam towarzyszył podczas większości wspólnych wyjść i spacerów, wybór odpowiedniego modelu powinien być więc dokładnie przemyślany. Na co zwrócić szczególną uwagę?

Easywalker Jackey Special Edition. lekki, kompaktowy, samoskładający się wózek z torbą transportową. dla dzieci do 22 kg. Wygodę zapewniają: szerokie, płynnie rozkładane siedzisko, magnetyczne pasy bezpieczeństwa z uformowanymi naramiennikami, duży, zamykany kosz na zakupy i kulkowe łożyska. 1799 zł, EaSyWalKEr easywalker.pl

Elegancki wózek z funkcją gondoli i spacerówki. dzięki amortyzatorom i gumowym, wypełnionym żelem, kołom świetnie nadaje się na leśne ścieżki, jak i miejskie spacery. Wyposażony w pojemny, zamykany kosz i elegancką torbę. CamINI, camini.pl

lUmI air Special Edition. Innowacyjny model wózka dziecięcego, który jest bardzo lekki i niezwykle wytrzymały. Gondola zachowuje właściwości izotermiczne, jest odporna na grzyby i pleśnie. Stelaże występują w kolorach: złotym, miedzianym i srebrnym. adamEX, adamex.pl

Caro Celona. bezobsługowe gumowe koła oraz komfortowe zawieszenie pozwalają wybrać się wózkiem rECaro Celona na spacer poza miasto. Komfortowa gondola i siedzisko spacerowe, dzięki zastosowanemu systemowi wentylacji oraz ochrony przed słońcem UpF50 sprawią, że spacer poza miastem będzie wygodny i bezpieczny. 3496 zł/zestaw 2 w 1 (siedzisko gondola i siedzisko spacerowe), Caro, ecaro-kids.pl

Zapp Flex. przednie koła są obrotowe, dzięki czemu jest bardzo zwrotny i łatwy w prowadzeniu. Siedzisko spacerówki można ustawić przodem do kierunku jazdy albo do rodzica. Składa się razem z siedziskiem do kompaktowych rozmiarów. ok. 1200 zł, QUINNy quinny.com

Nova 3- lub 4-kołowa. Idealna na spacery po nieutartych ścieżkach. designerski wózek Nova z wykończeniem ze skóry ekologicznej – stylowy i wygodny. dzięki dużym, bezobsługowym kołom z pełną amortyzacją, sprawdzi się w każdym terenie. 2000 zł, maXI-CoSI, maxi-cosi.pl

avus. Już w polsce! lekki, poręczny i wygodny wózek spacerowy, który złożysz jedną ręką. Kultowa, niemiecka spacerówka z charakterem, która będzie niezawodnym towarzyszem dla Ciebie i Twojego dziecka. W zestawie okrycie na nóżki i folia przeciwdeszczowa. dołącz do nas w Sm: abcdesignpolska. aVUS, www.abc-design.de/pl

Wózek spacerowy moNdo Składany i rozkładany jedną ręką do rozmiarów bagażu podręcznego, waży tylko 6,8 kg. Funkcjonalny, komfortowy dla dziecka. W zestawie praktyczny plecak. możliwość wpięcia fotelika samochodowego, pełnowymiarowej gondoli. od 1599 zł, ElodIE dETaIlS, scandinavianbaby.pl

RECARO

Szkoły rodzenia

Białystok

Szkoła Rodzenia na Bema ul. Bema 89 D, 15-370 Białystok tel. 85 741 58 95, szkolarodzenia.bialystok@wp.pl

Szkoła Rodzenia Bobas ul. Starobojarska 12/4, 15-073 Białystok tel. 609 265 551, beatabogusz@op.pl

CzeC h owi C e-DzieDz i C e

Szkoła Rodzenia Bobas ul. Kochanowskiego 4, 43-502 Czechowice-Dziedzice tel. 606 124 737

eL BLĄG

Szkoła Rodzenia Wojewódzki Szpital Zespołowy w Elblągu ul. Królewiecka 146, 82-300 Elbląg tel. 55 239 56 06, atalaj@szpital.elblag.pl

G Dańsk

POZ-Medik ul. F. Hynka 30, 80-465 Gdańsk tel. 535 911 195, pozmedik@gmail.com

PULS-MEDIC RADOSNE NARODZINY ul. Jaśkowa Dolina nr 132 pok. 11, 80-286 Gdańsk tel. 694 824 348, 697 376 045, 503 033 356, szkola.rodzenia@pulsmedic.pl

GiżyC ko

Szkoła Rodzenia Ewy Chabas ul. Moniuszki 8/6, 11-500 Giżycko tel. 600 924 875, echabas@op.pl

Gł o GÓ w

Centrum Przyjazne Rodzinie Garncarska 23-25, 67-200 Głogów 504 251 033, 725 509 508, centrumprzyjaznerodzinie@wp.pl

wyRy

Szkoła rodzenia MIŚ KULECZKA Spokojna 61, 43-175 Wyry tel. 601 558 953, kontakt@miskuleczka.pl

Zapraszamy do współpracy!

Jeśli chcesz, by Twoja Szkoła Rodzenia znalazła się w naszym spisie – napisz do nas! Dane adresowe zamieścimy również na naszej stronie www.dobra-mama.pl. Jeśli chcesz podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem w zakresie przygotowywania do macierzyństwa i opieki nad niemowlęciem – skontaktuj się z nami! Na maile czekamy pod adresem:

wydawnictwo@grupadobrydom.pl

k ęDz ieR z yn-koź L e

„Odrzańskie Maluchy” ul. Doktora Judyma 4, 47-200 Kędzierzyn-Koźle, tel. 690 185 589, odrzanskie-maluchy@e-szpital.eu

kÓR n ik

Malinowa Szkoła Rodzenia ul. Stanisława Wyspiańskiego 13, 62-035 Kórnik, 692 194 491, szkola@malinowerodzenie.pl

k R a kÓ w

Picolino ul. Twardowskiego 42, 30-337 Kraków, biuro@picolino.pl tel. 883 608 832

Szkoła Rodzenia UJASTEK ul. Ujastek 3, 31-752 Kraków, szkola@ujastek.pl tel. 600 420 674

Lu BL i n

Szkoła Rodzenia przy Rodzinnym Centrum Medycznym Lubimed ul. Wojciechowska 5, 20-704 Lublin tel. 603-130-850, szkolabajbus@op.pl

Szkoła Rodzenia Lidia ul. Żulińskiego 8, 20-706 Lublin 607 217 417, lidia@szkolarodzenia-lublin.pl

ło M ż a

Akademia Rodzica ul. Wyszyńskiego 2 lok. 6, 18-400 Łomża tel. 862-166-555, recepcja@medycynalomza.pl

łÓDź

Akademia Rodzenia Malinowa ul. Jana Kilińskiego 21, 90-205 Łódź tel. 731 189 069, rejestracja@przychodniamalinowa.pl; malgorzata. malik@przychodniamalinowa.pl

MieL eC

Szkoła Rodzenia „Aktywni Rodzice” ul. Leśna 3/1, 39-300 Mielec tel. 881 489 851, 513 692 281, fundacja@medi3.pl

Więcej szkół rodzenia dostępnych na abcdobrejmamy.pl

Szkoła Rodzenia w Milanówku Barbara Małek ul. Okrzei 15, 05-882 Milanówek tel. 512 342 694, barbara.belewicz@onet.pl

nowy sĄC z

Szczęśliwie Urodzeni ul. Rokitmańczyków 32, 33-300 Nowy Sącz, e.kaminska2@wp.pl, tel. 606 906 815

Pieka Ry Ś L Ąs kie

Edukacja przedporodowa w ramach POZ ul. Tarnogórska 46 A, 41-945 Piekary Śląskie tel. 509 951 180, sonia.medisplus@gmail.com

Szkoła Rodzenia Babycare ul. Bytomska 64, 41-940 Piekary Śląskie tel. 515 679 613, nzozmedicare1@gmail.com

Poznań

Szkoła Rodzenia Mama Gaja ul. Jeleniogórska 16, 60-179 Poznań tel. 530 812 811, kontaktmamagaja@gmail.com

HEGET Nauka Rodzenia ul. Kanclerska 2, 60-327 Poznań tel. 795 884 422, biuro@heget.pl

Szkoła Rodzenia Mama i Ja ul. Kochanowskiego 6/1, 60-844 Poznań, mamaija.biuro@gmail.com tel. 690 898 498

s osnowieC

Szkoła Rodzenia Przy Diecezjalnym Centrum Służby Rodzinie I Życiu ul. Skautów 1, 41-200 Sosnowiec, tel. 32 269 51 70, 519 512 817, rodzina@sosnowiec.opoka.org.pl

Psz Ó w

NZOZ „VITAMED” Szkoła Rodzenia, ul. Andersa 22, 44-370 Pszów tel. 32 729 13 15, 32 729 10 92, nzoz_vitamedp@wp.pl

RyBn ik

Szkoła Rodzenia SAJA ul. Bolesława Chrobrego 9, 44-200 Rybnik tel. 573 406 133, saja.polozna@gmail.com

PRO FEMINAE NZOZ ul. Reymonta 60, 44-200 Rybnik, tel. 607 677 320, 607 677 321

R z esz Ó w

„Nasz Skarb” Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Klinicznym nr 2 w Rzeszowie, ul. Lwowska 60, 35-301 Rzeszów tel. 17 866 40 07, 506 436 323, nasz.skarbek@gmail.com

sta Lo wa wo L a

Szkoła Rodzenia przy Oddziale Ginekologiczno-Położniczym Powiatowego Szpitala Specjalistycznego w Stalowej Woli ul. Staszica 4, 37-450 Stalowa Wola tel. 15 843 33 58, 15 843 33 36, 603 621 062, polozniczy@szpital-stw.com

sz C z eC i n

Centrum Narodzin MAMMA ul. Batalionów Chłopskich 88, 70-764 Szczecin tel. 501 145 741, 91 462 80 00, szkolarodzenia@centrumnarodzin.pl

ta R n Ó w

Szkoła Rodzenia „Humano” ul. Szpitalna 13, 33-100 Tarnów tel. 14 63 10 305, 14 63 10 478, 14 63 10 479, 14 63 10 461, administracja@ssz.tar.pl

Szkoła Rodzenia przy Oddziale Ginekologiczno-Położniczym SzpitalaWojewódzkiego im. Św. Łukasza w Tarnowie ul. Lwowska 178 A, 33-100 Tarnów, tel. 14 631 57 98

w a R s zawa

Szkoła Rodzenia „Dla Ciebie” ul. Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa tel. 605 304 657, klinikap@wp.pl

w R o Cł aw

Świadomi Rodzice ul. Przyjaźni 54/U02, 53-030 Wrocław, mar.olb@interia.pl tel. 607 855 212

MAMA

Co kupić? Co powinno być warte uwagi rodziców? Co może się okazać szczególnie przydatne w opiece nad maluszkiem? Oto ciekawe propozycje.

Apipregna

Suplement diety, 120 ml. Wspomaga układ odpornościowy. dla kobiet w ciąży oraz karmiących piersią. Zawiera kwas foliowy, witaminy, minerały oraz składniki naturalne - polski miód wielokwiatowy, skoncentrowany sok malinowy i bananowy, wyciągi roślinne z aceroli, rokitnika i czosnku. Witaminy b6, b12 oraz cynk wspomagają układ odpornościowy.

Farmina sp. z o.o., farmina.pl

Ozdobna

półka na lakiery

półka przypominająca drzewo została zaprojektowana tak, by utrzymać flakoniki, jednocześnie nie zakrywając ich. może także służyć do przechowywania innych drobiazgów lub jako dekoracja pomieszczenia.

Costway, 196 zł, costway.pl

Plaster silikonowy w żelu do leczenia blizn o opatentowanej formule, unikalnej technologii przylegania do skóry Siliclear Complex. Skuteczność potwierdzona badaniami klinicznymi w leczeniu wszystkich rodzajów blizn: pooperacyjnych, pooparzeniowych, pourazowych, potrądzikowych, po cesarskim cięciu. Zapobiega nieprawidłowemu bliznowaceniu do postaci blizny przerosłej i bliznowca. Kelo-cote®, 289 zł, kelo-cote.pl

ZATOGRIP KIDS 3+ podwójna siła dzięki połączeniu standaryzowanych ekstraktów roślinnych z korzenia pelargonii afrykańskiej oraz owoców czarnego bzu. Składniki produktu ZaToGrIp KIdS w synergistyczny i naturalny sposób wspomagają organizm w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Ekstrakty roślinne wspierają układ oddechowy, w tym gardło. Zatogrip, zatogrip.pl

Rejs przez ocean literatury dziecięcej Wyławianie z oceanu literatury dziecięcej perełek godnych uwagi to niełatwe zadanie. Warto jednak zadać sobie trochę trudu. ostatnio pokładowa biblioteczka wzbogaciła się o Kota moneta, cudownie zilustrowaną opowieść, w której kocie ścieżki krzyżują się z pięknymi obrazami mistrza, a mali czytelnicy mogą razem z magiczną bohaterką wkroczyć w świat sztuki. Czytalisek, czytalisek.pl

URGO Surgifix Majtki siateczkowe produkt wielokrotnego użytku wykonany z trwałego, elastycznego i delikatnego materiału, który umożliwia utrzymanie podkładów poporodowych, wkładek higienicznych oraz bandaży we właściwym miejscu. Są przewiewne, pozwalają skórze i ranie oddychać, co ułatwia proces gojenia. Nadają się do prania i wielokrotnego użytku bez utraty elastyczności.

Urgo, urgo.pl

Body Szymetrion

Zachęca rodziców do układania dziecka w najlepszej dla niego pozycji – na brzuszku. długie uszy poprowadzone przez całe plecy czuwają nad prawidłowym ułożeniem malucha oraz sygnalizują o ewentualnej asymetrii ułożeniowej. Say Mommy, 129 zł, saymommy.pl

Incontinox

Czas odzyskać kontrolę! oddawanie moczu jest świadomym procesem. Suplement diety dla kobiet. przy czynia się do prawidłowego funkcjonowania pęcherza moczowego i dróg moczowych (mącznica lekarska) oraz pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu mięśni (witamina d).

Incontinox, 42 zł, incontinox.pl

Prenatal® uno prenatal® uno jest preparatem szczególnie polecanym dla kobiet w okresie przygotowania do ciąży oraz w I trymestrze. Zawiera tylko ważne składniki w rekomendowanych porcjach, które uzupełniając dietę korzystnie wpływają na przebieg ciąży i rozwój płodu.

Nutropharma, nutropharma.pl

Baby Hug Air baby Hug air 4 w 1 może służyć jako mobilne łóżeczko dziecięce już od dnia narodzin, regulowany leżaczek dla niemowląt, krzesełko stołowe do karmienia oraz fotelik. regulacja wysokości jest płynna i dostosowuje się zawsze i idealnie do potrzeb dziecka i rodzica. dzięki siatkowym wstawkom łóżeczko gwarantuje najwyższą cyrkulację powietrza. Chicco, 1179 zł, chicco.pl

Lionelo Frode

Uniwersalny i ciepły śpiworek, dzięki któremu jesienno-zimowe spacery z dzieckiem będą miłe i przyjemne. To przytulne akcesorium okrywa dziecko od urodzenia i pasuje do gondoli, sanek oraz spacerówki. Lionelo, lionelo.com

Buty na jesień

Wzory posiadają membranę brTKtex WaTErprooF, która stanowi nieprzepuszczalną barierę dla deszczu, błota i śniegu. W efekcie buty pozostają wewnątrz zawsze suche. Elastyczna tylnia część utrzymuje nogę we właściwym położeniu i zabezpiecza staw skokowy przed skręceniem. rozmiary: 19-32. Bartek, 299 zł, bartek.com.pl

Krem-koncentrat do rąk Intensywnie regeneruje podrażnioną, swędzącą, popękaną, chronicznie suchą i atopową skórę dłoni. Wskazany przy częstym myciu i dezynfekcji rąk. dla dzieci od 3. roku życia i dorosłych. Oillan, oceanic.com.pl

Poduszka

do przytulania (50

cm)

Fluffy Puffy Poly dwustronna, miękka i delikatna poduszka w kształcie misia to idealny przyjaciel każdego dziecka. po łączenie wzorów i kolorów sprawi, że każdy dziecięcy pokoik nabierze wyjątkowego i niepowtarzalnego klimatu i uroku.

Ceba Baby, 79 zł, cebababy.eu

EMOTOPIC Nawilżający balsam w piance do ciała przywraca odpowiednie nawilżenie, zmniejsza skłonność do powstawania podrażnień, łagodzi zaczerwienienia i zapobiega przesuszeniu skóry. dzięki zawartości lipidów lamelarnych, zmniejsza suchość skóry, łagodzi uczucie świądu oraz zapobiega nawrotom i zaostrzeniu objawów aZS. Emotopic, emotopic.pl

Vagical Protect

pianka do higieny intymnej, 250 ml, produkt kosmetyczny. Świeżość, komfort, ochrona przed infekcjami. do codziennego stosowana w stanach zwiększonej podatności na infekcje, podrażnienia, w uczuciu świądu i pieczenia. Zawiera naturalny skład: ekstrakt z kwiatów nagietka lekarskiego łagodzi podrażnienia, kwas mlekowy sprzyja zachowaniu równowagi flory bakteryjnej okolic intymnych. Nie zawiera SlS SlES, substancji zapachowych i barwników. Farmina sp. z o.o., farmina.pl

Kidofen max

Skoncentrowana zawiesina ibuprofenu, która stworzona została z myślą o prostym podaniu leku. małą objętość zawiesiny do podania i jej pyszny, truskawkowy smak opracowano w trosce o komfort najmłodszych. do stosowania od 3. miesiąca życia. Aflofarm, kidofen.pl

Dobre adresy

ADAMEX adamex.pl

AFLOFARM aflofarm.com

ANITA anita.com

AMY amy.com.pl

APC INSTYTUT apcinstytut.pl

ASECURIN asecurin.pl

AQUAPHOR aquaphor.pl

ATTIPAS attipas.pl

BARTEK bartek.com.pl

BEBIKO bebiklub.pl

BIOMED biomed.pl

BELLAMY bellamy.pl

BODYBOOM bodyboom.pL

BOBOVITA bobovita.pL

CANPOL BABIES canpolbabies.com

CEBA BABY cebababy.eu

CHICCO chicco.pl

CHIESI www.poradniksmartmamy.pl

COCCODRILLO pl.coccodrillo.eu

COSTWAY costway.pl

CUDOCELL cudocell.pl

CYBEX cybex-online.com

EKOPHARM ekopharm.pl

FARMINA farmina.pl

FLORADIX floradix.pl

gENOSCOPE genoscope.pl

INCONTINOX incontinox.pl

ISIS PHARMA isis-pharma.pl

Oto firmy, które WAM polecamy!

KELO-COTE kelo-cote.pl

KERABIONE kerabione.pl

KNEIPP kneipp.com/pl

LEKAM lekam.pl

LIONELO lionelo.pl

LOVI lovi.pl

MEDIDERM BABY medidermbaby.pl

NATURANA sklep.naturana.pl

NUTROPHARMA nutropharma.pl

OILLAN oillan.pl

PHARMACERIS pharmaceris.com

PRENATALE prenatale.pl

SAY MOMMY saymommy.pl

SCANDINAVIAN BABY scandinavianbaby.pl

SIMED PPH simed.pl

SOSUN sosun.pl

SYLVECO sylveco.pl

URgO urgo.com

URIAgE uriage.com

WAX wax-sklep.pl

WYDAWNICTWO CZYTA LISEK czytalisek.pl

VAgICAL vagical.pl

Z pierwszym numerem otrzymasz smoczek uspokajający PhysioForma Soft 0-6m o wartości 15,90 zł* oraz próbki kosmetyków Baby Moments (krem na odparzenia, delikatny płyn do mycia ciała i włosów)

produktów są uaktualnione w okresie redagowania pisma (wrzesień 2022). Przewodnik doBRA MAMA ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Jest zbiorem wielu przydatnych informacji o ciąży oraz macierzyństwie, które nie mogą być traktowane jako zalecenia, ale wyłącznie jako pomoc w poznawaniu tajników ciąży, wychowania i pielęgnacji noworodków. Zaistniałe problemy czy wątpliwości dotyczące konkretnych przypadków należy bezzwłocznie konsultować z prowadzącym lekarzem ginekologiem lub innym stosownym specjalistą w danej dziedzinie. Wydawca nie odpowiada za treść reklam, nie ponosi również żadnych konsekwencji prawnych ani odpowiedzialności za następstwa mogące wyniknąć na skutek zastosowania podanych informacji bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. W przypadku kontaktu z redakcją informujemy, iż Administratorem danych osobowych jest Wydawnictwo dobry dom z siedzibą w Rzeszowie przy ulicy

6.

która znajduje się pod adresem www.grupadobrydom.pl/politykaprywatnosci nakład rozpowszechniany płatny to suma sprzedaży egzemplarzowej wydań drukowanych, sprzedaży egzemplarzowej e-wydań, prenumeraty wydań drukowanych i prenumeraty e-wydań oraz innych płatnych form rozpowszechniania wydań drukowanych iinnejpłatnejdystrybucjie-wydań. Sprzedażogółemtosumasprzedażyegzemplarzowejwydańdrukowanych,sprzedażyegzemplarzoweje-wydańorazwszystkichformprenumeratywydańdrukowanychiprenumeratye-wydań.

Wrzesława Romańczuka

Możesz zapoznać się z naszą Polityką prywatności,