མཁས་དབང་རྣམ་པའི་ཆེད་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས།

Page 1

ཕྱིི་ལོོ་ ༡༩༨༧ ལོོའི་བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འིདུ། ཚོོགས་ཞུགས་མཁས་དབང་རྣམ་པའིི་ཆེེད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བསྒྲིིགས། ཕྱིི་ལོོ་ ༡༩༨༧ ཟླ་ ༣ ཚོེས་ ༡༡ ཉིིན་བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་ཀྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འིདུརི་ཞུགས་པའིི་ ཚོོགས་བོཅརི་བོ་རྣམས་༸གོང་ས་མཆོོག་ལོ་མཇལོ་བོཅརི་སྐོབོས་ལྷན་སྒྲོོན་ཞུས་པའིི་སྐུ་པརི། ཤེེས་རིིག་ལོས་ཁུངས་ཀྱིིས་དཔརི་འིགྲོེམས་བྱས།
མདུན་གྲལ་གཡས་ནས། ཕྱག་མཛོོད་ཚང་རབ་བརྟན། བཀྲས་རབ་སྤྲུལ་སྐུ་ངག་དབང་བློོ་བཟང་ཆོོས་ ཀྱིི་ཉིི་མ་མཆོོག ལྷ་ལུང་པ་བློོ་བཟང་ཕུན་ཚོགས་མཆོོག ཉིི་ལྕངས་རིན་པོ་ཆོེ། ཟམ་གདོང་སྤྲུལ་སྐུ་ བློོ་བཟང་བསྟན་འཛོིན། རག་ར་རིན་པོ་ཆོེ་ཐུབ་བསྟན་ཆོོས་དར། བྲག་གཡབ་བློོ་ལྡན་ཤེེས་རབ་རིན་ པོ་ཆོེ། ཆོོས་རྒྱལ་ནམ་མཁའི་ནོར་བུ། འགྱུར་མེད་ཚུལ་ཁྲིིམས་རིན་པོ་ཆོེ། ཕུ་ཁང་སྤྲུལ་སྐུ། Mr. S.K.Pathak རི་ཁ་བློོ་བཟང་བསྟན་འཛོིན། དཀྱིིལ་གྲལ་གཡས་ནས། རྡོོ་རྗེེ་དབང་ཕྱུག་མཁའ་འགྲོ། ཕྱག་མཛོོད་ཚང་མཁའ་འགྲོ། དགེ་བཤེེས་བློོ་ བཟང་རྒྱ་མཚོ། ཚེ་རིང་རྡོོ་རྗེེ། བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱལ། སྣར་སྐྱིིད་ངག་དབང་དོན་གྲུབ། སློོབ་ དཔོན་སེམས་དཔའ་རྡོོ་རྗེེ། ཨཙཱརྱ་ཐུབ་བསྟན་མཆོོག་སྒྲུབ། Prof K. Angrup, Mr. S. L. Sharma, Mr. Jos Koetsier བོད་དགེ་བྱམས་པ་ཆོོས་གྲགས། རྒྱབ་གྲལ་གཡས་ནས། ཀརྨ་ཆོོས་འཕེེལ། བྱམས་ཆོེན་སྤྲུལ་སྐུ། བློོ་གྲོས་མཐར་ཕྱིན། ཤེེལ་གླིིང་ཚེ་ དབང་རྣམ་རྒྱལ། ཡེ་ཤེེས་ཚེ་བརྟན། ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་རིན་པོ་ཆོེ། ཨ་ཙཱརྱཱ་བློོ་བཟང་རྒྱལ་མཚན། དགེ་བཤེེས་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན། སློོབ་དགེ་པདྨ་རྡོོ་རྗེེ། བོད་དགེ་དགེ་འདུན་སྤྱིིན་པ། བློོ་བཟང་ དོན་ལྡན། ངག་དབང་ཆོོས་གྲགས། མི་འགྱུར་བསམ་དཀར། དངོས་གྲུབ་ཚེ་རིང་།

FRONT L to R: Mr. Rapten Chazotsang, Rev. Tarab Tulku, Mr. L.P. Lhalungpa, Rev. Nyichang Tulku, Prof Samdong Tulku, Rev. Rakra Tulku, Rev. Dagyab Tulku, Prof. Namkhai Norbu, ven. Gyurmi Tsultrim, Rev. Phukhang Tulku, Mr. S.K.Pathak, Mr. Lobsang T. Rikha.

MIDDLE L to R: Mr. Dorjee W. Khato, Mrs. Khando Chazotsang, Rev. Lobsang Gyatso, Mr. Tsering Dorjee. Mr. sonam Topgyal. Mr. N. Ngawang Thondup, Prof. Sampa Dorjee, Mr. Thupten Chogdup, Prof. K. Angrup, Mr. S. L. Sharma, Mr. Jos Koetsier, Mr. Jampa Chodak,

BACK L to R: Mr. Karma Chophel, Rev Jamchen Tulku, Mr. Lodo Tharchin. Mr. T. N. Shekar Lingpa, Rev. Yeshi T. Kyetak, Ven Thupten Tsering, Ven Lobsang gyaltsen, Rev. Sonam Gyaltsen, Ven Pema Dorjee, Mr. Gedun Jinpa, Mr. Lobsang Dhonden, Mr. Ngawang Chodak, Mr. Migyur Samkhar, Mr. Ngodup Tsering.

and Distributed by: Sherig Parkhang R-27 & 28, Ramesh Park Laxmi Nagar, New Delhi-110092 Ph: +91-11-2245 3672 Email: shepardelhi@gmail.com Web: www.sherigparkhang.com

སྤྱིི་ཁྱབ་འགན་འཛོིན། བསྟན་འཛོིན་པདྨ། རྩོོམ་སྒྲིིག་འགན་འཁུར་བ། དགེ་འདུན་དོན་ཡོད། རྩོོམ་སྒྲིིག་པ། དཀར་གཞུང་བཀྲ་ཤེ ིས་རྡོོ་རྗེེ། ཞུ་དག་པ། འཇམ་དབྱངས། རྩོོམ་སྒྲིིག་ཐེངས་དང་པོ། ཕྱི་ལོ་༢༠༢༢ ཟླ་༣ དཔར་ཐེངས་དང་པོ། ཕྱི་ལོ་༢༠༢༢ ཟླ་༣ དེབ་གྲངས། ༥༠༠ ཤེེས་རིིག་ལོས་ཁུངས་ཀྱིི་དྲ་ཚོིགས། www.bodyiglobjong.com ནས་ལྟ་ཀློོག་དང་ ཕབོ་ལོེན་བྱེད་ཐུབོ། © Department of Education, CTA མངགས་ཉིོའི་ཁ་བྱང་། Printed
Special Acknowledgement Funded by DANIDA through CICED

DEPARTMENT OF EDUCATION

Cable: Sherig

Phone: +91-1892-222572/222721 Email: education@tibet.net Web: www.sherig.org

GANGCHEN KYISHONG DHARAMSALA - 176215

DISTT. KANGRA (H.P) INDIA

ཆེེད་བརྗོོད། ༄༅། །འཛོམ་གླིིང་གི་ཡང་རྩོེར་གནས་པའི་བོད་མཐོ་སྒང་འདི་ལ་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གིས་བཙན་ འཛུལ་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་སྤྱིི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱིབས་མགོན་ཆོེན་པོ་མཆོོག་ གིས་དབུས་པ འི་ བོད་ མི་བརྒྱད་ཁྲིི་ལྷག་བཙན་ བྱོལ་དུ་གྱར་ད གོས་བྱུང་བ་དང་། ཕྱ འི་སྐད་ ཡིག་ལ་ མགོ་རྨོངས་ཤེ ིང་། གནམ་ས་གཉིིས་ལས་ངོ་མི་ཤེེས་པས་གནས་སྟངས་ཐབས་རྡུགས་པ། མགོ་རྙོོག་ཆོེ་ བ འི་དཀའ་སྡུག་ གི་ ལོ་ཟླ་ནང་ བོད་ མི་ རིགས་ཀྱིི་ ངོ་ བོ་ རྩོ ་བརླག་ཏུ་ མི་འ གྲོ་ ཆོེད་ བོད་ མི་འདུས་སྡོོད་ བྱེད་སའི་གཞིིས་ཆོགས་དང་། བསྟན་པའི་གཞིི་མ་དགེ་འདུན་ཁ་འཐོར་ཡ་གྱར་དུ་མི་འགྲོ་ཆོེད་སྦག་ ས་ཆོོས་སྒར་གསར་འཛུགས་བསྐྱིངས། ལྷག་པར་དུ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལོར་བོད་མི་རིགས་ངོ་བོ་དང་རིག་ གཞུང་རྒྱུན་འཛོིན་ཆོེད་བོད་པའི་མ་འོངས་ སོན་རྩོ་རྣམས་ལ་དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་ཤེེས་ཡོན་སྦྱོོར་ སྤྲོོད་ཆོེད་མ་སུ་རི་གཏན་སློོབ་གསར་འཛུགས་བ སྐྱིངས་པ་ནས་བཟུང་རིམ་པས་སློོབ་གྲྭ་ཁག་གསར་ འཛུགས་དང་། སློོབ་དེབ་གསར་བསྒྲིིགས། དགེ་རྒན་གསོ་སྐྱིོང་བཅས་བྱས་པ་སོགས་སྣ་མང་ཞིིང་རུ་ འཛོིང་བའི་ལས་དོན་མང་དག་ཅིག་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་དགོས་བྱུང་ཡོད། དུས་ཀྱིི་འགྱུར་བའི་ཁྲིོད་བོད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཐབས་དང་། སློོབ་དེབ་སྒྲིིག་སྟངས། ཕྱའི་སྐད་ ཡིག་ ཕེ བ་སྒྱུར་ བྱེད་སྟངས་ སོགས་ལ་དཀའ་ངལ་རབ་དང་ རིམ་པ་ཞིིག་འཕྲད་པར་བ རྟེན། ཕྱི་ ལོ་ ༡༩༨༧ ལོར་ཤེེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིི་གོ་སྒྲིིག་འོག་བཙན་ བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་མཁས་པ་རྣམས་དང་། ཧིི་ མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་དང་རྒྱ་གར་གྱི་མཁས་པ་ཁག་ཅིག་གདན་ཞུས་ཀྱིིས་ལྷན་འཛོོམས་ཐོག་གོ་བསྡུར་ སྦྱོ ངས་བ ཤེ ད་གནང་བ་དང་། ཁག་ ཅིག་ གིས་ ཡིག་འ ཇོག་གནང་བ་རྣམས་སྐབས་ དེར་ལྕགས་པར་
Central Tibetan Administration
བརྒྱབ་སྟེ་དེབ་གཟུགས་སུ་བཀོད་ཡོད་ཀྱིང་། ད་ལྟ་མིང་གི་ལྷག་མར་འགྱུར་ཉིེན་ལ་བརྟེན། ད་ལོ་འདི་ ག་ཤེེས་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ཡིག་ཚང་ནས་བསྐྱིར་སྐྲུན་ཞུས་པ་ལགས། དེབ་འདའི་ནང་དུ་ཚོགས་འདུའི་སྙན་ཐོ་དང་། ༸གོང་ས་མཆོོག་གི་བཀའ་སློོབ། མཁས་པའི་ཆོེད་རྩོོམ་ ཁག་བཀོད་ཡོད། ཆོེད་རྩོོམ་གྱིས་མཁས་པ་སོ་སའ་དགོངས་ཚུལ་མཚོན་གྱི་ཡོད་སྟབས། དག་ནོར་ཤེ ོར་ བ་མངོན་མཚན་ཅན་ལས། ཕེལ་སྐད་དུ་བྲིས་པ་དང་། སྒྲི་སྒྱུར་བྱས་པ་རྣམས་སོ་སའ་བཞིེད་པ་ལྟར་ བ ཞི ག་ ཡོད། གང་ ཡིན་ ཞིེ་ན། འ དི་ ནི་མ་ འ ོངས་པར་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་ སྟེང་ཉི མས་ཞིིབ་ བྱེད་མཁན་ རྣམས་ལ་སྐབས་ ད འི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིི་ད གོངས་ཚུལ་རྣམས་ རྟོགས་པ འི་ རིན་ཐང་ཅན་ གྱི་དཔྱད་ གཞིི་ཡིག་ཆོ ་ཞིིག་ཡིན་པས་ཡིན། མ་རྩོོམ་ནང་ཁ་མ་གསལ་བ་དང་། རྩོོམ་སྒྲིིག་གི་ཉིམས་མྱོོང་ཞིན་ པས་ནོར་འཁྲུལ་ཡང་ཇི་སྙེད་ཅིག་ཤེ ོར་ཡོད་ངེས་ན། མཁས་པའི་སྤྱིན་སྔར་བཟོད་གསོལ་དང་འབྲེལ་ ཡོ་བསྲང་གནང་ སྐྱིོང་ ཡོང་བ འི་འ བོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། བོད་ཀྱིི་ཤེེས་ རིག་ ལོ་རྒྱུས་ནང་ དེབ་འ ད འི་ རིན་ཐང་མངོན་པའི་སྨོོན་འདུན་དང་བཅས། ཤེེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༤ ཉིིན།
དཀར་ཆེག ཚོོགས་འིདུའིི་སྙན་ཐོོ། 1 གྲོོས་གཞིི་དོན་ཚོན་དང་པོ། ..................................................................................................................... 1 གྲོོས་གཞིི་དོན་ཚོན་གཉིིས་པ། ................................................................................................................. 5 གྲོོས་གཞིི་དོན་ཚོན་གསུམ་པ།................................................................................................................. 8 གྲོོས་གཞིི་དོན་ཚོན་བོཞིི་པ། .................................................................................................................... 8 གྲོོས་གཞིི་དོན་ཚོན་ལྔ་པ། ..................................................................................................................... 12 ཚོོགས་བོཅརི་བོའིི་མཚོན་གཞུང་། .......................................................................................................... 15 སྤྱིི་ནརི་༸གོང་ས་༸སྐྱབོས་མགོན་ཆོེན་པོ་མཆོོག་གིས་བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་ འིདུའིི་ཚོོགས་བོཅརི་བོ་རྣམས་ལོ་སྩལོ་བོའིི་བོཀའི་སློོབོ། ................................................................... 19 བོོད་ཀྱིི་སྐོད་ཡིིག་ཐོོག་གི་མའིི་འིབྱུང་ཁུངས་ལོ་ཞིིབོ་ནན་དུ་དཔྱད་དགོས་པ། ........................................ 25 ནམ་མཁའིི་ནརི་བུ། སྐོད་ཡིིག་ཕན་ཚུན་དབོརི་གྱིི་འིབྲེེལོ་བོའིི་འིཕལོ་རིིམ་ལོ་རིགས་ཙམ་དཔྱད་པ། ..................................... 29 རིི་ཁ་བློོ་བོཟང་བོསྟན་འིཛིིན། བོོད་གངས་ཅན་ལྗོོངས་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མ་ཡིིན་པའིི་རིིག་གནས་ཆོེ་འིབྲེིང་ཆུང་གསུམ་སློརི་གསོ་དང་། གཅེས་ སྤྲོས་བྱ་རྒྱུརི་སྙིང་སྟབོས་འིགྱུརི་བོ་མེད་པ་ཞིིག་དགོས་པ། ................................................................ 34 རིག་རི་སྤྲུལོ་སྐུ། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིིག་འབྱུང་ཁུངས། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིིག་སྲུང་སྐྱོོབ་བྱེེད་ཕྱོོགས།
རྩ་ཆོེའིི་བོོད་ཀྱིི་སྐོད་ཡིིག་སྲུང་སྐྱབོ་སྐོོརི།.......................................................................................49 ཤེརི་སྤྲུལོ་བོསྟན་འིཛིིན་འིཕྲིིན་ལོས་ཕུན་ཚོོགས། གཞིིས་བྱེས་བོོད་མིས་བོོད་ཀྱིི་རིིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱབོ་བྱེད་སྟངས་སྐོོརི་རིགས་ཙམ་གླེེང་བོ། ...................... 54 ཤེེལོ་གླེིང་ཚོེ་དབོང་རྣམ་རྒྱལོ། བོོད་ཀྱིི་སྐོད་ཡིིག་ལོ་སྲུང་སྐྱབོ་བྱེད་ཕྱིོགས། ................................................................................... 61 མཁརི་སྟོད་རྡོ་རྗེེ་དབོང་ཕྱུག བོོད་ཀྱིི་སྐོད་ཡིིག་སྲུང་སྐྱབོ་བྱེད་ཕྱིོགས་སྐོོརི། ................................................................................ 69 བོོད་དགེ་དགེ་འིདུན་སྤྱིིན་པ། བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་སྲུང་སྐྱབོ། ........................................................................................................ 74 དགེ་བོཤེེས་བོསོད་ནམས་རྒྱལོ་མཚོན། ཕུལོ་དུ་བྱུང་བོའིི་བོོད་སྐོད་དང་དེ་སྲུང་སྐྱབོ་བྱེད་ཕྱིོགས་སྐོོརི། ........................................................... 77 རྩོམ་པ་པོ་དངོས་གྲུབོ་ག་ཤེ ་བོས་མ་ཕྱིི་ཧིིན་སྐོད་ནས་བོསྒྱུརི་བོའིོ། ། བོོད་ཀྱིི་སྐོད་ཡིིག་འིབྲེི་རྗེོད་འིགྲོོ་ལུགས་གཅིག་གྱུརི་ཡིོང་ཐོབོས་སྐོོརི། ................................................. 89 བྲེག་གཡིབོ་བློོ་ལྡན་ཤེེས་རིབོ། གཞིིས་བྱེས་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱིོད་པའིི་བོོད་ཀྱིི་སྐོད་ཡིིག་འིབྲེི་བོརྗེོད་འིགྲོོ་ལུགས་གཅིག་གྱུརི་ཡིོང་ཐོབོས་དང་སྐོད་ ཡིིག་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིིན་པའིི་ཁྱད་ཆོོས་རྣམས་མི་ཉིམས་རྒྱུན་འིཛིིན་ཐུབོ་ཐོབོས་སྐོོརི། .......................... 94 ཨཙཱརྱཱ་བློོ་བོཟང་རྒྱལོ་མཚོན། བོོད་ཀྱིི་སྐོད་ཡིིག་སྲུང་སྐྱབོ་དང་གཅིག་གྱུརི་ཡིོང་ཐོབོས་སྐོོརི། ........................................................... 97 སློོབོ་དགེ་པདྨ་རྡོ་རྗེེ། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིིག་གཅིིག་གྱུར་ཡིོང་ཐབས།
བོོད་ཀྱིི་སྐོད་ཡིིག་ལོ་དེང་དུས་དང་མཐུན་པའིི་ཉིམས་ཞིིབོ་བྱ་ཚུལོ། .................................................. 103 ཐུབོ་བོསྟན་མཆོོག་སྒྲུབོ། དུས་མཐུན་དག་ཐོརི་འིཕྲིི་སྣོོན། ................................................................................................. 110 སློོབོ་དཔོན་སེམས་དཔའི་རྡོ་རྗེེ། ད་ལྟའིི་བོོད་ཡིིག་སློོབོ་དབོ་ཁག་ལོ་བོསྐྱརི་བོཅོས་དང་། གཞིོན་སྐྱེས་ཚོོའིི་བོོད་ཡིིག་ཤེེས་ཚོད་གོང་འིཕལོ་ གཏོོང་ཕྱིོགས། ད་ལྟའིི་བོོད་ཡིིག་སློོབོ་དབོ་ཁག་ལོ་བོསྐྱརི་བོཅོས་ཀྱིིས་བོོད་མིའིི་སློོབོ་ཕྲུག་དང་། གཞིོན་སྐྱེས་ ཚོོརི་སློོབོ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་ཕྱིོགས་ཀྱིི་ཐོབོས་ལོམ་དང་། ཤེེས་ཚོད་གོང་འིཕལོ་གཏོོང་ཕྱིོགས། ........................ 125 བྱམས་ཆོེན་སྤྲུལོ་སྐུ། བོཙན་བྱལོ་བོོད་མིའིི་སློོབོ་གྲྭ་ཁག་གི་ཉིམས་མྱོོང་དང་། སློོབོ་ཚོན་ཁྱོན་འིབོོརི་བོཅས་ཀྱིི་དངོས་ཡིོད་གནས་ ཚུལོ་དང་བོསྟུན་ཏོེ་སློོབོ་དབོ་ཁག་བོསྐྱརི་བོཅོས་བྱེད་ཕྱིོགས་དང་། སློོབོ་ཁྲིིད་བྱེད་ཐོབོས་ཡིརི་རྒྱས་བོཏོང་ སྟེ། དོན་དུ་བོོད་ཡིིག་གནས་ཚོད་གོང་མཐོོརི་གཏོོང་ཕྱིོགས་སྐོོརི། .................................................. 131 བོོད་དགེ་བྱམས་པ་ཆོོས་གྲོགས། བོོད་ཡིིག་ཐོོག་ཨིང་ཡིིག་གཙོ་བོོརི་གྱུརི་པའིི་ཕྱིི་རྒྱལོ་སྐོད་ཡིིག་གི་སྒྲོ་ཡིིག་དག་ཆོ་འིབྲེི་སྟངས་གཅིག་གྱུརི་ཡིོང་ ཐོབོས་དཔྱད་གཞིི། ................................................................................................................ 139 བོཀྲས་རིབོ་སྤྲུལོ་སྐུ་ངག་དབོང་བློོ་བོཟང་ཆོོས་ཀྱིི་ཉིི་མ། དེང་རིབོས་དང་མཐུན་པརི་བོོད་སྐོད་ལོ་གསརི་བོཅོས་མཛིད་ཕྱིོགས་སྐོོརི། 147 ཕུ་ཁང་མཁན་སྤྲུལོ་བྱམས་པ་སྐོལོ་བོཟང་། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིིག་སྲུང་སྐྱོོབ་བྱེེད་ཕྱོོགས། བོད་ཡིིག་སློོབ་དེབ་བསྐྱོར་བཅིོས་དང་ཤེེས་ཚད་གོང་འཕེེལ་གཏོོང་ཕྱོོགས། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིིག་འཕེེལ་རྒྱས་གཏོོང་ཕྱོོགས།
བོོད་སྐོད་ནང་རིིག་གསརི་དརི་བོའིི་ཐོབོས་ཚུལོ། .......................................................................... 152 སློོབོ་དཔོན་དགེ་བོཤེེས་ཐུབོ་བོསྟན་ཚོེ་རིིང་། བོོད་ཡིིག་ཐོོག་དབྱིན་ཡིིག་གཙོ་བོོརི་གྱུརི་པའིི་ཕྱིི་རྒྱལོ་སྐོད་ཡིིག་གི་སྒྲོ་ཡིིག་དག་ཆོ་འིབྲེི་སྟངས་གཅིག་གྱུརི་ ཡིོང་ཐོབོས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། ...................................................................................................... 156 སྣོརི་སྐྱིད་ངག་དབོང་དོན་གྲུབོ། ཟུརི་སྦྱོརི། ....................................................................................................................................... 162 ཟུར་བཀོོལ་ཡིིག་ཆེ། བོཙན་བྱལོ་བོོད་མིའིི་སློོབོ་གྲྭ་ཁག་ནང་འིབྱུང་འིགྱུརི་འིབྲེིང་རིིམ་འིཛིིན་གྲྭ་བོརི་བོོད་ཡིིག་གི་ལོམ་ནས་སློོབོ་ཚོན་ ཡིོངས་རྫོོགས་སློོབོ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱིོགས་ཀྱིི་འིཆོརི་ཟིན། (དཔྱད་གཞིི།) ................................................ 192 ཟམ་གདོང་སྤྲུལོ་སྐུ་བློོ་བོཟང་བོསྟན་འིཛིིན། STANNDARDISATION AND PRESERVATION OF TIBETAN LANGUAGE ....................... 227 K, Angrup THE CHINESE LOAN-WORD TIBETAN PUBLICATIONS OF CHINA 231 S. K. Pathak APPENDIX ............................................................................................................................... 239 TWRARDS A STRATEGY OF INTEGRATED DEVELOPMENT OF TIBETAN EDUCATION 245 Jos Koetsier ANNEX 260 STANDARDISATION OF TIBETAN EQUIVALENTS OF SCIENTIFIC AND TECHNICAL TERMS! ........................................................................................................................................... 263 S.L. Sharma
1 ཚོགས་འདུའི་སྙན་ཐོ། ཚོགས་འདུའི་སྙན་ཐོ། ཚོགས་འདུའི་སྙན་ཐོ། ༄༅། །བོད་རྒྱལ་ལོ་༢༡༡༤ ཕྱི་ལོ་༡༩༨༧ ཟླ་༣ ཚེས་༡༡ ནས་ཚེས་༡༨ བར་བོད་གཞུང་ཤེེས་རིག་ལྷན་ ཁང་ནས་བོད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་རིག་པའི་སྐོར་ལ་འཛོམ་གླིིང་ཤེ ར་ནུབ་ཡུལ་གྲུ་གང་ས་ནས་བོད་དང་ཧིི་མ་ ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀྱིི་མཁས་དབང་ལྔ་བཅུ་སྐོར་ཡོད་པའི་བགྲོ་གླིེང་ཚོགས་འདུ་ཞིིག་སྐོང་ཚོགས་གནང་ དོན་ལྟར་ ཚེས་༡༡ ཉིིན་ ཕྱེད་ ཡོལ་ ཚོུད་༡ ཐོག་ ཚོགས་འདུ་བ་རྣམས་སྤྱིི་ ནོར་༸ གོང་ས་༸ སྐྱི བས་ མགོན་ཆོེན་པའ་མཇལ་བཅར་སྐབས་ཟབ་གསལ་གསུང་གི་བདུད་རྩོིས་དབུགས་དབྱུང་འགོག་མེད་ དུ་ ཐོབ་པ་བཞིིན་བཀའ་ཕེེབས་ སྒོ་སྤྱིི་དང་། བྱེ་བྲག་ ཚོགས་འདུ འི་ གྲོས་གཞིི་ཁག་གཞིི་ རྩོ ར་བཟུང་ སྟེ་དོན་ཆོེན་སོ་སའ་སྐོར་ལ་ཚོགས་ཞུགས་མཁས་དབང་རྣམས་དང་། ཆོེད་ལས་པ་བཅས་ནས་འཕྲལ་ ཕུགས་རྒྱང་གསུམ་ལ་སྨོན་པའི་བཅོས་མིན་དགོངས་འཆོར་ལྷུག་འདོན་གནང་ཁོངས་ནས་སྤྱིི་མོས་རྩོེ་ མཐུན་བྱུང་ཁག་གི་ཚིག་ཐོ་གཤེམ་གསལ། གྲོོས་གཞིི་དོན་ཚོན་དང་པོ། གྲོོས་གཞིི་དོན་ཚན་དང་པོོ། བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་གང་ལ་ཁྱབ་པ འི་ བོད་ཡུལ་ སྟོད་ སྨོ ད་བར་གསུམ་ གྱི་ཡུལ་ལུང་ ཡོངས་དང་། ཕྱི་ རྒྱལ་ཁག་ནང་བཅས་པར་སྤྱིི་ཡོངས་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱིོད་པའི་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་འབྲི་བརྗེོད་འགྲོ་ལུགས་ ག ཅིག་གྱུར་ ཡོང་ཐབས་དང་། བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་ གི་ཐུན་ མོང་མ་ ཡིན་པ འི་ཁྱད་ཆོོས་རྣམས་རྒྱུན་ འཛོིན་ཐུབ་ཐབས་ལ་ཤུ གས་སྣོན་རྒྱག་ཕྱོགས་ཇི་དགའི་སྐོར། ཀ) ཡུལ་གྲུ་གཞིན་ལྟར་བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨོད་བར་གསུམ་གྱི་ཁ་སྐད་དམ། ཡུལ་མི་རང་བཞིིན་པའི་ སྐད་ཀྱིི་སྒྲི་གདངས་ཁྱད་པར་ཕྲན་བུ་ཡོད་པ་ཙམ་ལས་གཞིི་རྩོའི་སྐད་ཡིག་གི་ངོ་བོ་གཅིག་གྱུར་ ཡིན་པར་ཚོགས་འདུ་འདའི་ཐོག་ནས་ངོས་འཛོིན་གསལ་བོར་བྱེད་ཐུབ་པ་ནི། དཔེར་ན། རྒྱལ་ བའི་བཀའ་བསྟན་གྱིས་གཙོས་གསུང་རབ་ཡོད་དོ་ཅོག་དང་། གཞིན་ཡང་བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་རིག་ གཞུང་དང་མཐུན་པ འི་ བོད་ ཡིག་ ཐོག་ བྲིས་པ འི་ད པེ་ དེབ་ ཅི་ རིགས་ བོད་ཡུལ་ཆོོལ་ཁ་གསུམ་
2 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། གྱི་ས་ཁུལ་ཡོངས་རྫོོགས་ལྟ་ཅི་སྨོོས། མདོར་ན། ཧིི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀྱིི་མི་རིགས་ཚུན་ཆོད་ ནས་ གོ་ དོན་བ དེ་ བློ ག་ཏུ་ རྟོགས་ཐུབ་པ འི་སྐད་ ཡིག་ གི་ ངོ་ བོ་ག ཅིག་གྱུར་ ཡིན་པར་ ཐེ་ ཚོམ་ མི་ དགོས་ཤེ ིང་། དེ་ཡང་བར་དེར་བོད་ནང་རང་རིགས་མཁས་དབང་རྣམས་ནས་སྐུ་ངལ་བརྒྱ་ཕྲག་ ཁྱད་བསད་ཀྱིིས་སློོབ་གྲྭ་ཆོེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་གྱི་བོད་ཡིག་སློོབ་དེབ་དང་། དུས་དེབ། རྩོོམ་ དེབ་སོགས་ཇི་སྙེད་ཅིག་འདོན་འགྲེམས་གནང་དང་གནང་མུས་འགའ་ཞིིག་གི་ཚིག་སྦྱོོར་དང་། འབྲི་སྟངས་ཐད་བོད་མའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྩོོམ་གཤེིས་དང་མ་མཐུན་པར་རྒྱ་སྐད་ཀྱིི་ཤེ ན་ འདེབས་རྒྱ་ཆོེ་བ་དང་། ཕྱོགས་མཚུངས་ཚན་རིག་སོགས་ཀྱིི་དཔེ་དེབ་བོད་ཡིག་ཐོག་གསར་དུ་ ཕེབ་སྒྱུར་བྱས་པའི་དེབ་འགའ་ཤེས་ནང་མིང་ཚིག་གསར་བཟོ་བྱས་ཁོངས་རྒྱ་སྐད་ཀྱིི་མིང་ཚིག་ མང་པོ་བོད་ཡིག་ནང་མུ་འབྱམས་ཁྱབ་གདལ་གཏོང་མུས་འདི་རིགས་དང་། དེ་བཞིིན་བཙན་ བྱོལ་ བོད་ མ འི་སྤྱིི་ ཚོགས་ཁག་ལ་མ ཚོན་ནའང་གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་ སོ་ ས འ་སྐད་ ཡིག་ གི་ ཤུགས་རྐྱེེན་ཐེབས་ཏེ་འབྲི་བརྗེོད་གང་སར་འགྱུར་བ་འགྲོ་མུས་བཅས་པར་འབྲེལ་ཡོད་ཁག་ནས་ བག་ཟོན་དང་། ཐུགས་སྣང་དགོས་གལ། ཁ) རང་རིགས་བློོ་གསར་གཞིོན་ནུ་རྣམས་ནས་བོད་ཡིག་ལ་སྤྲོོ་ཤུ གས་གསར་སྤེེལ་གྱིས་སྦྱོངས་ བརྩོོན་ཆོེ་བསྐྱིེད་འབྱུང་ཐབས་སུ་དེ་སྔོན་རྗེེ་བཙུན་མི་ལ་རས་པའི་རྣམ་ཐར་དང་། ༸གོང་ས་ ༸ སྐྱི བས་མ གོན་སྐུ་ ཕྲེང་བཅུ་བཞིི་པ་ ཆོེན་ པ འ་མ ཛོ ད་རྣམ་ ཕྱོགས་བསྡུས་ རི་ མ འ་བ རྙོ ན་ དེབ་ དཔར་འགྲེམས་གནང་བ་འདི་རིགས་ཀྱིིས་ཕེན་ཐོགས་གང་ལེགས་མངོན་པ་ལྟར། ཕྲུ་གུའི་ ན་ཚོད་དང་། འཛོིན་རིམ་མཐོ་དམའ་གང་ལ་གང་འོས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱིི་འཁྲུངས་རབས་དང་། སྔོན་བྱོན་ལོ་པཎ་བཀའ་དྲིིན་ཅན་རྣམས་ཀྱིི་མཛོད་པ་རྣམ་ཐར། མི་རིགས་རང་ཉིིད་ཀྱིི་ལོ་རྒྱུས་ ཀྱིི་རང་བཞིིན་ལྡན་པའི་བོད་ཀྱིི་སྣོད་བཅུད་ཆོགས་རབས་དང་། སྤྱིི་སྒེར་དུས་དྲིན་སྲུང་རྩོི་བྱ་ ཕྱོགས། མི་སྣ་གྲགས་ཅན་ཁག་གི་ལོ་རྒྱུས་སོགས་མདོར་ན་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་སོགས་ལས་ བཏུས་ཏེ་ཀུན་གྱི་གོ་བདེ་ཞིིང་ཡིད་ངོར་འཇུག་སློ་བའི་སྒྲུང་དེབ་དང་། བརྙོན་དེབ། དེ་འབྲེལ་ ཐུན་མོང་རིག་གནས་ཁག་དང་། སྤྱིིར་བཏང་ཤེེས་བྱའི་སྐོར་གྱི་དུས་དེབ་གང་མང་འདོན་སྤེེལ་ དང་། དེང་རབས་འཛོམ་གླིིང་ཐོག་སྐད་གྲགས་ལྡན་པའི་གླིོག་བརྙོན་དང་། ཝིི་ཊིི་ཡོ་སོགས་བོད་
3 ཚོགས་འདུའི་སྙན་ཐོ། སྐད་དུ་ཕེབ་སྒྱུར་གྱིས་སྟོན་པ། དེ་བཞིིན་བོད་ཀྱིི་ལོ་རྒྱུས་དུམ་བུ་དང་། སྒྲུང་གཏམ་སོགས་སྐད་ གདངས་ཚད་ལྡན་འདེམས་སྒྲུག་གིས་སྒྲི་འཛོིན་འཁོར་ལའ་ནང་བླུགས་ནས་འགྲེམས་པ་བཅས་ གནང་ཐུབ་བྱུང་ན་དགེ་མཚན་ཆོེ་གནས་ལ། ལས་དོན་འདི་རིགས་ལ་འབྲེལ་ཡོད་སྡོེ་ཚན་སུ་ མཆོིས་ནས་ཐུགས་ཁུར་ཟབ་བཞིེས་ཀྱིིས་ལས་དོན་འབྲེལ་མཚུངས་ཀྱིི་མཁས་པ་དང་། ཆོེད་ལས་ པ༑ རིགས་གཅིག་རྐང་འཛོིན་པ་སོགས་ལ་ཐུགས་ཁུར་མཉིམ་སྐྱིེད་དང་། གཞིོགས་འདེགས་ དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ། ག) ཕྱོགས་མཚུངས་རང་རའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གནའ་བའ་དཔའ་བའ་གཏམ་རྒྱུད་ཁག་ དང་། ཡིག་སྲོལ། གཞུང་སྒེར་ཡིག་སྐུར་རྣམ་གཞིག་གསར་རྙོིང་རྣམས་ཀྱིི་འགོ་བརྗེོད་ཁག་ སྔར་བཞིིན་མུ་མཐུད་ བེད་ སྤྱིོད་ད གོས་ མིན་ལ་མ་ ལྟོས་པར་ བོད་ མ འི་སྤྱིི་ ཚོགས་དང་སློོབ་གྲྭ་ ཁང་ནང་མི་ཉིམས་རྒྱུན་འཛོིན་གནང་གལ་དང་། དེ་བཞིིན་ཡུལ་གང་ཞིིག་གི་སྐད་ཡིག་གཙང་ མར་ཡུན་གནས་ཐུབ་ཐབས་ཀྱིི་ སྒོ་དམ་པ་ ནི་རྣམ་ཀུན་ཉིིན་ ཞི ག་ཕྲུགས་ག ཅིག་ནང་རྒྱུན་ སྤྱིོད་ བྱེད་པ འི་ངག་ སྒྲིོས་ཀྱིི་སྨྲ་བ རྗེོད་ སྒྲི ་དག་གསལ་གསུམ་ ཡོང་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་ཤེ ིན་ཏུ་གལ་ ཆོེ་ ཡིན་ རུང་། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ། དེང་སྐབས་བོད་དང་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་གནས་འཁོད་བོད་མི་རྒན་བྱིས་ཚོས་ བོད་དང་། གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིི་མིང་ཚིག་ཉི་ཉུང་མཉིམ་བསྲེས་ཀྱིིས་བེད་སྤྱིོད་ཡོང་གི་ འདུག་པ་དཔེར་ན། རྒྱ་གར་ནང་ཉིིན་དགུང་ཞིལ་ལག་ལ“སྦ་ར་རྦ་ཅི”ཟེར་བ་དང་། དེ་བཞིིན་ སུད་ སི་ སོགས་སུའང་ བོད་ལུགས་ལྟར་སྡོོད་ ཅེས་པར“ ཏི་ བི་ ཏ ཛོི��” དེ་བཞིིན་ བོད་ནང་རྒྱ་ནག་ ལ“ཀྲུང་གོ”དང་། བདུན་ཕྲག་ལ“ཤེིང་རྗེིད”མངགས་པ་ལ“ཏིང”སོགས་སྐད་ཡིག་འདྲི་མ་འདྲིེས་ སེ་ བེད་ སྤྱིོད་ བྱེད་ལམ་རྒྱུན་འབྱམས་ ཡོང་མུས་འ དི་ རིགས་ལ་འ གོག་ཐབས་སུ་རྣམ་ཀུན་སྨྲ་ བརྗེོད་སྐབས་བརྗེོད་པ་ཆོ་ཚང་ལ་བརྡོ་དག་དང་མཐུན་ཞིིང་། སྐད་ཡིག་གཞིན་གྱིས་མ་བསློད་ པར་བརྗེོད་རྒྱུ་སྐད་ཡིག་གཉིིས་ཀའི་རྨང་གཞིི་ལྟ་བུར་ཤེ ིན་ཏུ་གལ་ཆོེར་བརྟེན། རང་རིགས་བུ་ ཕྲུག་གཞིོན་སྐྱིེས་རྣམས་ལ་ཆུང་བྱིས་པའི་དུས་ནས་ཕེ་མ་དང་། ལྷག་པར་སློོབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་ ཚོས་ཉིིན་རའི་སྨྲ་བརྗེོད་བྱེད་ཚུལ་ལུགས་མཐུན་ཚད་ལྡན་ཞིིག་ཡོང་ཐབས་སུ་དམིགས་བསལ་ ཐུགས་སྣང་མཛོད་གལ།
4 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ང) སྤྱིིར་བཏང་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ནང་མིང་བརྡོ་ཁག་ཅིག་ལ་ཚིག་སྡུད་འབྲི་སྲོལ་ཡོད་པ། དཔེར་ན། པདྨ་རྡོོ་རྗེེ་ལ་པད་རྡོོར་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་བྱང་སེམས་སོགས་གོ་དོན་འཁྲུལ་མེད་ དུ་རྟོགས་ཐུབ་ཅིང་། རྣ་བར་འཇེབས་པའི་བརྡོ་དག་གི་གཞུང་དང་མཐུན་པའི་ཚིག་སྡུད་འདི་ རིགས་འབྲི་སྲོལ་ཡོད་ནའང་། བར་ལམ་གཞུང་སྒེར་ཡིག་ཆོ་ཁག་དང་། དུས་དེབ། ཚགས་ ཤེོག་སོགས་ཀྱིི་ནང་མི་མིང་དང་། ཡུལ་མིང་སོགས་ལ་ཐལ་ཆོའི་ཚིག་སྡུད་འབྲི་སྲོལ་ཡོད་མུས་ དཔེར་ན། སྦེ་ལ་ཀོ་པི་ལ་སྦེ་ཀོབ་དང་། མོན་ཌ་གོ་ཊི་ལ་མོན་གོ་དང་། ཅན་དི་གྷར་ལ་ཅན་ གར། ཀ་ལོན་སྦུག་དང་། རྡོོ་རྗེེ་གླིིང་། སྒང་ཏོག་བཅས་པར་ཀ་རྡོོར་སྒང་གསུམ། དེ་བཞིིན་མུལ་ ཅཱནྡ་ལ་མུ་ཅན་ སོགས་འ བྲི་ སྲོལ་མུ་འབྱམས་སུ་ ཡོད་མུས་འ དི་ རིགས་ད་ལྟ འི་གནས་སྐབས་སུ་ གོ་དོན་རྟོགས་མ་ཐུབ་པའི་སྐྱིོན་གནད་མ་མངོན་ཡང་། མ་འོངས་པར་དུས་རབས་གང་འཚམ་ སོང་རྗེེས་མིང་ཚིག་འདི་དག་གི་གོ་དོན་ཇི་བཞིིན་རྟོགས་མི་ཐུབ་པར་ཉིམས་ཞིིབ་དང་། འཚོལ་ ཞིིབ་བྱ་དགོས་པ་སོགས་དོན་མེད་མགོ་རྙོོག་དང་། སྐྱིོན་གནད་ངེས་པར་ཡོང་རྒྱུར་ད་ཕྱིན་འདི་ རིགས་ལ་ཐུགས་སྣང་དགོས་གལ། ཅ) བོད་རྗེེ་མངའ་བདག་ཁྲིི་རལ་གྱི་སྐུ་དུས་སུ་སྐད་གསར་བཅད་ཀྱིིས་གཏན་ལ་ཕེབ་པའི་མཛོད་པ་ ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞིིག་བྱུང་ ཡོད་ནའང་ དེ་རྗེེས་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་ལ་ད མིགས་བཀར་དུས་བསྟུན་ ཉིམས་ཞིིབ་རིགས་བྱུང་མེད་སྟབས་ད་ཆོ་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་འཛོམ་གླིིང་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་དོ་སྣང་ དང་། སྦྱོངས་བརྩོོན་ལྷུར་ལེན་བྱེད་བཞིིན་པ་མ་ཟད། དུས་འགྱུར་དབང་གིས་འཕེེལ་འགྲིབ་ སྣ་ ཚོགས་ ཡོང་བཞིིན་པ འི་སྐབས་འ དིར་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་འ དི་བཞིིན་ཉི མས་པ་ སོར་ཆུད་ མི་ ཉིམས་གོང་འཕེེལ་ཡོང་སློད་དུས་བསྟུན་ཉིམས་ཞིིབ་དང་འབྲེལ་འཛོིན་སྐྱིོང་སྤེེལ་གསུམ་གྱི་ལམ་ ནས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཐབས་སུ་སྡོེ་ཚན་དམིགས་བསལ་ཟུར་འཛུགས་བྱེད་པའམ། ཡང་ན་ཆོ་ རྐྱེེན་ལྡན་པའི་འབྲེལ་ཡོད་ཤེ ར་ནུབ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིི་མཐོ་རིམ་སློོབ་གཉིེར་ཁང་ཁག་གང་འོས་ནས་ འགན་འཁུར་བ ཞིེས་ ཏེ་ལས་ དོན་ ད འི་ ཐོག་འ བྲེལ་ ཡོད་ལས་ཁུངས་དང་ བོད་ཀྱིི་མཁས་དབང་ རྣམ་པ་ནས་ཕྱར་གྲུ་མ ཉི མ་འ དེགས་ཀྱིི་ག ཞིོགས་འ དེགས་གནང་རྒྱུར་ད གོངས་འ ཆོ ར་བྱུང་ བར་ཚོགས་འདུ་བྱིངས་ནས་དགའ་བསུ་རྒྱབ་སྐྱིོར་ཐོབ་པ་ལྟར། གོང་གསལ་ལས་དོན་དངོས་སུ་
5 ཚོགས་འདུའི་སྙན་ཐོ། ཕྱག་ལེན་འགེལ་སྐབས་འབྲེལ་ཡོད་སྤྱིི་སྒེར་ཁག་ནས་ཐུགས་ཁུར་མཉིམ་སྐྱིེད་གནང་རྒྱུ། གྲོོས་གཞིི་དོན་ཚོན་གཉིིས་པ། གྲོོས་གཞིི་དོན་ཚན་གཉིིས་པོ། དེང་རབས་འཛོམ་གླིིང་ཡུལ་ཁག་གཞིན་གྱི་སྐད་ཡིག་དང་འདྲི་བར་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ནང་དུའང་དུས་ བསྟུན་ད གོས་གནད་ ཆོེ་བ འི་ རིག་གསར་ཚན་ རིག་ སོགས་ཀྱིི་ མིང་ ཚིག་གསར་བ ཟོ་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་ སྐད་ཡིག་ནས་བོད་ཡིག་ཏུ་དོན་སྒྱུར་དང་། སྒྲི་སོར་བཞིག་ཅི་རིགས་ཀྱིི་ཚིག་གསར་སྣོན་འཇུག་དང་། གཏན་འབེབས་བྱེད་ཕྱོགས་གང་དགེ་དང་། གསར་གཏོད་བྱས་པའི་མིང་ཚིག་རྣམས་གཞིིས་བྱེས་བོད་ མི་ཡོངས་ནས་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱིོད་ཅིང་། གོ་རྟོགས་ངོས་འཛོིན་གཅིག་གྱུར་ཐུབ་པ་ཡོང་ཐབས་ཇི་དགའི་ སྐོར། ཀ) བོད་ཀྱིི་ཤེེས་རིག་རྩོོམ་འབྲི་ཁང་ནས་འདས་པའི་ལོ་འགའ་ཤེས་ནང་དབྱིན་བོད་ཚིག་མཛོོད་རྒྱས་ པ་ཞིིག་ ཕྱོགས་བསྒྲིིགས་ཀྱིིས་ད་ ཆོ ་རྨང་གཞིིའི་ལས་ དོན་ ཟིན་ཉིེར་ ཡོད་པ་གཏམ་བཟང་ གི་ རང་བཞིིན་གང་ལེགས་ལྟར། རིག་གསར་འཕྲུལ་ལས་དང་། རྫོས་སྦྱོོར། རྩོིས་སོགས་ཀྱིི་ཐ་སྙད་ གསར་བསྒྲིིགས་སྐབས་གོང་གསལ་རིག་གནས་སོ་སོར་དམིགས་བཀར་མཁས་མྱོོང་ལྡན་པའི་མི་ སྣ་ཆོེད་ལས་བ་བསྐོ་འཛུགས་ངེས་པར་དགོས་པ་དང་། དེ་བཞིིན་ད་བར་ཕྱོགས་སྒྲིིག་ཟིན་པའི་ ཐ་སྙད་ དེ་ རིགས་འ བྲེལ་ ཡོད་མཁས་དབང་ སོ་ སོར་འ གྲེམས་སྤེེལ་དང་འ བྲེལ་དག་ ཐེར་དཔྱད་ ཞིིབ་ནན་ཏན་གྱི་ལམ་ནས་གཏན་འབེབས་ཐོག མ་འོངས་པར་ཡང་དུས་བསྟུན་ཡང་ཡང་ བསྐྱིར་ཞིིབ་ལེགས་བཅོས་མཛོད་གལ། མཐའ་དོན་གཏན་འབེབས་ཟིན་པའི་མིང་ཚིག་གསར་པ་ རྣམས་གཞུང་འབྲེལ་ལས་ཁུངས་ཁག་དང་། སློོབ་དེབ། ཚགས་ཤེ ོག རླུང་འཕྲིན་བཅས་པར་ གཅིག་གྱུར་རྒྱུན་སྲིང་བེད་སྤྱིོད་ཐུབ་པ་དགོས་རྒྱུ། ཁ) སྤྱིི་སྲོལ་ལྟར་རང་རེ་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ཐོག་དམིགས་བཀར་ཉིམས་ཞིིབ་སྡོེ་ཚན་ཞིིག་དགོས་གལ་ ཆོེ་གཤེིས་འབྲེལ་ཡོད་ཤེེས་རིག་རང་ཁོངས་སམ། ལས་དོན་འདི་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱིི་སྡོེ་ཚན་ ཆོོས་རིག་ལྷན་ཁང་། བོད་ཀྱིི་དཔེ་མཛོོད་ཁང་། ལྡི་ལི་བོད་ཁང་། ཝཱ་ཎཱ་བོད་ཀྱིི་ཆོེས་མཐའ་སློོབ་ གྲྭ་ སོགས་འ བྲེལ་བ་སུ་ ཆོ གས་ཤེ ིག་ནས་ཉི མས་ཞིིབ་ སྡོེ་ཚན་ཞིིག་ཟུར་འཛུགས་དང་འ བྲེལ་
6 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། དུས་བསྟུན་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་འ ཛོིན་ སྐྱིོང་སྤེེལ་གསུམ་ གྱི་ལས་ དོན་ཡར་རྒྱས་ག ཏོང་ཐབས་ ཕྱག་བཞིེས་ངེས་པར་ཡོང་བ་དང་། ལས་དོན་འདའི་ཐོག་མཁས་དབང་ཁག་ནས་ཚོགས་ཐོག་ ཞི ལ་བ ཞིེས་བྱུང་ དོན་ལྟར་ལས་ དོན་ལག་ ལེན་ད ངོས་སུ་འ གེལ་སྐབས་མཐུན་འགྱུར་ག ཞིོགས་ འདེགས་དང་། དགོངས་འཆོར་བཀའ་སློོབ་ཞུ་དགོས་བྱུང་མཚམས་སོ་སོར་ཕྱར་གྲུ་མཉིམ་ འདེགས་ཀྱིིས་ཐུགས་ཁུར་ཆོེ་སྐྱིེད་གནང་རྒྱུ། ག) སྤྱིི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱིབས་མགོན་ཆོེན་པའ་གཞིན་དྲིིང་མི་འཇོག་པའི་དབུ་འཁྲིིད་ལམ་སྟོན་འོག བར་དེར་འཛོམ་གླིིང་ཡུལ་གྲུ་མང་ཆོེ་བར་བོད་ཀྱིི་ཆོོས་དང་རིག་གཞུང་གི་བསྟི་གནས་རིས་སུ་ མ་ཆོད་པའི་བོན་དང་བཅས་པའི་ཆོོས་རྒྱུད་ཁག་གི་དགོན་སྡོེ་དང་། སློོབ་གཉིེར་ཁང་དུ་མ་ གསར་འཛུགས་དང་། དེ་བཞིིན་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱིི་གཙུག་ལག་སློོབ་གཉིེར་ཁང་ཁག་གི་ནང་ཕྱག་ ལས་གནང་བཞིིན་པའི་རང་རིགས་མཁས་པ་དང་། ཆོེད་ལས་པ་རྣམས་ཀྱིིས་བོད་ཀྱིི་ཆོོས་དང་། རིག་གཞུང་སྐད་ ཡིག་དང་བཅས་ཁྱབ་སྤེེལ་ག ཏོང་རྒྱུ འི་ཐུགས་ཁུར་ལ་བ རྟེན་ནས་ དེང་སྐབས་ བོད་རིག་པ་ཞིེས་འཛོམ་གླིིང་ཡུལ་གྲུ་ཚང་མས་དོ་སྣང་དང་། དང་ཞིེན་ཅི་ཆོེ་བྱེད་བཞིིན་པའི་ སྐབས་འ དིར་གཙུག་ལག་སློོབ་ག ཉིེར་ཁང་ སོ་ སོར་ བོད་ རིག་པ འི་ སྐོར་ལ་ད་དུང་ཉི མས་ཞིིབ་ སྡོེ་ཚན་ཡོད་རིགས་རྒྱ་སྐྱིེད་དང་། མེད་རིགས་ལ་གསར་འཛུགས་ཐུབ་ཐབས་སྐོར་ལ་ད་ལམ་ འདིར་ཕེེབས་མཁས་དབང་རྣམ་པ་བརྒྱུད་རང་རིགས་མཁས་པ་དང་། ཆོེད་ལས་པ་ཚང་མས་ སྔར་བཞིིན་དམིགས་བསལ་ཐུགས་ཁུར་སྐྱིེད་བཞིེས་དགོས་པའི་ནན་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ། ང) བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་འཕེེལ་རྒྱས་འགྲོ་ཐབས་ལ་སྨོན་པའི་སྤྱིིར་བཏང་ཡོངས་གྲགས་བེད་སྤྱིོད་ཆོེར་ མེད་རིགས་ཀྱིི་མིང་ཚིག་ཇི་ཡོད་༸རྒྱལ་བའི་བཀའ་བསྟན་དང་། གསུང་རབ་དེབ་ཐེར་སོགས་ ཡིག་ཆོ་རྙོིང་པ་ཁུངས་ལྡན་ཁག་ནས་བསྔོགས་བཤེེར་འཚོལ་ཞིིབ་ཀྱིིས་ཚིག་མཛོོད་ནང་བསྣན་ ཐོག དེ་བཞིིན་རྩོི་ཤེ ིང་མེ་ཏོག་དང་། དུད་འགྲོ་སྲོག་ཆོགས་རིགས་ཀྱིི་མིང་ཚིག་གསར་བསྒྲིིགས་ གཏན་འབེབས་མ་གནང་གོང་བོད་ཆོོལ་གསུམ་ས་ཁུལ་གང་སར་མིང་ཚིག་དེ་རིགས་ཡོད་མེད་ བོད་ མི་རྒན་རབས་རྣམས་ལ་འདྲིི་ རྩོ ད་མ ཐིལ་ ཕྱིན་གནང་རྒྱུ་ད ངོས་ དོན་ད གེ་མཚན་ ཆོེ་ཞིིང་།
7 ཚོགས་འདུའི་སྙན་ཐོ། དཔེར་ན་སྲེ་མོང་འདྲི་བའི་སྲོག་ཆོགས་ཆུང་ངུ་ Squirrel ཞིེས་པར་བོད་ནང་སློོབ་དེབ་ཕྱོགས་ སྒྲིིག་བྱེད་སྐབས་བོད་བརྡོའི་མིང་མ་རྙོེད་པར་ནགས་བྱི་དང་། ཐང་ཤེ ིང་སྲེ་མོང་སོགས་འདྲི་ བ་རྒྱུ་མཚན་ཙམ་དུ་བྱས་ཏེ་བཏགས་ཡོད་ཀྱིང་། རྗེེས་སོར་ཞིིབ་རྩོད་སྐབས་སྲོག་ཆོགས་དེ་ལ་ ཁམས་ཁུལ་ཐང་ལི་ཞིེས་འབོད་པ་དང་། རྗེེས་སུ་ཤེེས་རིག་ལྷན་ཁང་ནས་འགྲེམས་སྤེེལ་གནང་ བའི་བྲིས་བཀོད་རེའུ་མིག་ནང་འཇགས་མ་གི་ལི་ཞིེས་ཡུལ་སྐད་མི་འདྲི་བ་ཡོད་པ་ལྟར་ཕྱི་རྒྱལ་ གྱི་མིང་ཚིག་དང་། ཡང་ན་མིང་ཚིག་གསར་པ་མ་བཏགས་གོང་ངེས་པར་ཞིིབ་རྩོད་ནན་ཏན་ གནང་གལ། དེ་སྔོན་བོད་སྐད་ནང་བཟའ་བཅའ་དང་། ཉིེར་མཁའ་དངོས་ཆོས་སོགས་ཀྱིི་མིང་ ཚིག་འདྲི་མིན་རྒྱ་གར་དང་། རྒྱ་ནག་གཉིིས་ཀ་ནས་དར་ཁྱབ་བྱུང་བ་དཔེར་ན། ཐ་ན་དང་། ཀུ་ཤེ ཕེིང་། ལྕོག་རྩོེ། གྲུའུ་རྩོེ་ཟེར་བ་སོགས་རྒྱུན་འབྱམས་ཡོངས་གྲགས་ལ་སོང་། བོད་སྐད་ ནང་ མིང་ ཚིག་གསར་སྒྲིིག་བརྗེེ་ ལེན་གནང་རྒྱུ་ད མིགས་བསལ་མ གོ་རྙོོག་ ཡོང་གཞིི་ལས་ དོན་ ཕེན་དེ་ཙམ་མ་མངོན། ཡང་ད་ཕྱིན་ཕྱི་རྒྱལ་མིང་ཚིག་གསར་སྣོན་དགོས་རིགས་དང་། ལྷག་ པར་དགོས་དབང་གིས་བོད་བརྡོའི་མིང་ཚིག་ལ་སྣོན་འཕྲི་བྱེད་རིགས་ལ་དམིགས་བསལ་ཐུགས་ སྣང་དགོས་གལ། ཅ) ༸གོང་ས་༸སྐྱིབས་མགོན་ཆོེན་པའ་བཀའ་འབྲེལ་རང་རེ་བོད་ཀྱིི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ནང་དབྱིན་ཇི་ དང་། ཧིིན་དི་སོགས་ཉིེར་མཁའ་སྐད་ཡིག་མ་ཐེ་བའི་སློོབ་ཚན་བྱིངས་རྣམས་བོད་སྐད་ཐོག་ སློོབ་འཁྲིིད་བྱ་རྒྱུར་འཕྲལ་མཁའ་སློོབ་དེབ་རྣམས་བོད་ཡིག་ཏུ་ཕེབ་སྒྱུར་ཞུས་དང་ཞུ་བཞིིན་པ་ མ་ཟད། བོད་གཞུགས་རང་རའི་མཁས་དབང་དང་ཆོེད་ལས་པ་རྣམས་ནས་ཁུར་འགན་ཆོེ་ བཞིེས་ཀྱིིས། ༡༩༧༣ ཙམ་ནས་འགོ་བརྩོམས་ཏེ་བོད་ཀྱིི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་སློོབ་ཆུང་ཞིེས་སློོབ་ཡུན་ ལོ་༥ དང་། དམའ་རིམ་སློོབ་འབྲིང་ཞིེས་སློོབ་ཡུན་ལོ་༣ གྱི་རིང་སློོབ་པའི་ཨང་རྩོིས་དང་། རང་བྱུང་ཚན་རིག་རྫོས་གྱུར། དངོས་ཁམས་རིག་པ་སོགས་ཀྱིི་སློོབ་དེབ་ཆོ་ཚང་བོད་ཡིག་ཏུ་ ཕེབ་སྒྱུར་ཟིན་ཐོག སློོབ་གྲྭ་ཆུང་བའི་སློོབ་དེབ་ཁག་བོད་ས་སྟོད་སྨོད་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་སློོབ་སྤེེལ་བྱེད་ མུས་ ལེགས་ ཚོགས་དགའ་བསུ འི་རང་བཞིིན་ལ་བ རྟེན་འ དི་ནས་ ཕེ བ་སྒྱུར་བྱ་རྒྱུ འི་སློོབ་ དེབ་ ཕྱོགས་སྒྲིིག་སྐབས་ ལེགས་ ཆོ ་ བློ ངས་ ཏེ་ དོན་ སྙིང་གཞིིས་ བྱེས་གཉིིས་སུ་འཕྲལ་ཕུགས་ག ཅིག་
8 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། གྱུར་དུ་ བེད་ སྤྱིོད་ཐུབ་ཐབས་ ཡོད་ མེད་ཉི མས་ཞིིབ་ཚད་བསྡུར་ གྱི་ལམ་ནས་ཕྱག་ ལེན་འ གེལ་ ཐབས་དང་། གོང་གསལ་སློོབ་ཚན་ཁག་བོད་སྒྱུར་སྐབས་སློོབ་ཚན་སོ་སོར་དམིགས་བསལ་ སྦྱོང་བརྩོོན་ཅན་གྱི་ལས་བྱེད་པ་བསྐོ་འཛུགས་གནང་གལ་དང་། ཕྱོགས་མཚུངས་གནས་འབྲེལ་ གྱི་ལམ་ནས་འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣར་འབྲེལ་ལམ་གྱིས་སློོབ་སྟོན་ཡང་བཞིེས་གལ། གྲོོས་གཞིི་དོན་ཚོན་གསུམ་པ། གྲོོས་གཞིི་དོན་ཚན་གསུམ་པོ། བོད་ ཡིག་ནང་སྔགས་ ཡིག་གམ་ ལེགས་ སྦྱོ ར་ སཾསྐྲ�་ཏ འི་ སྒྲི ་ ཡིག་འ བྲི་ སྲོལ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞིིག་ སྲོལ་ གཏོད་སྔོན་ཡོད་ལྟར་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་ཁག་གཞིན་གྱི་བརྡོ་ཚིག་རྣམས་ཀྱིང་བོད་ཡིག་ཏུ་འབྲི་སྲོལ་གཅིག་ གྱུར་ཚད་འཛོིན་འོས་པ འི་གཏན་འབེབས་དགོས་རྒྱུ་ཤེ ིན་ཏུ་གལ་ཆོེར་བརྟེན། བོད་ཡིག་ཐོག་སྒྲི་ཡིག་ འབྲི་སྲོལ་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཇི་དགའི་སྐོར། ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་ཁག་ག ཞི ན་ གྱི་བ རྡོ ་ ཚིག་རྣམས་ བོད་ ཡིག་ཏུ་ ཕེ བ་སྒྱུར་གནང་ ཕྱོགས་ག ཅིག་གྱུར་ ཚད་འཛོིན་འོས་པ འི་གཏན་འབེབས་བྱེད་ཕྱོགས་ཐད། ད་ལམ་སྐུ་ཞིབས་སྣར་སྐྱིིད་ངག་དབང་ དོན་གྲུབ་ལགས་དང་། བཀྲས་རབ་སྤྲུལ་སྐུ་ངག་དབང་བློོ་བཟང་ཆོོས་ཀྱིི་ཉིི་མ་རྣམ་གཉིིས་ནས་ ཕྱི་རྒྱལ་ མིང་ ཚིག་ཁག་ གི་ སྒྲི ་གདངས་ བོད་ ཡིག་ ཐོག་ ཕེ བ་སྒྱུར་ བྱེད་ ཕྱོགས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིིའི་ ཡིག་ཆོ་ཟུར་ཡོད་སྐོར་ལ་གྲོས་བསྡུར་སྦྱོང་བཤེད་ཞིིབ་ཆོ་བྱུང་བའི་སྙིང་དོན་དུ། སྔོན་བྱོན་ལོ་ པཎ་བཀའ་དྲིིན་ཅན་རྣམས་ནས་ ལེགས་ སྦྱོ ར་ སཾསྐྲ�་ཏ འི་ སྒྲི ་ ཡིག་ བོད་ ཡིག་ ཐོག་འ བྲི་ སྲོལ་ཕུལ་ དུ་བྱུང་བ་ཞིིག་ཡོད་པ་དེ་དག་དཔྱད་ཞིིབ་མཐིལ་ཕྱིན་གནང་སྟེ་དོན་དུ་བོད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་རིག་ གནས་དང་ཡོངས་སུ་མཐུན་ཞིིང་། དེང་སྐབས་ཉིེར་མཁོ་ཆོེ་བའི་སྒྲི་གདངས་འབྲི་ཕྱོགས་ལ་ མེད་དུ་ མི་རུང་བ འི་ ཡིག་འབྲུ་གསར་ག ཏོད་གཏན་འ བེབས་གནང་ ཕྱོགས་ད་དུང་བ སྐྱི ར་ཞིིབ་ དང་འབྲེལ་གཏན་འབེབས་གནང་རྒྱུ། གྲོོས་གཞིི་དོན་ཚོན་བོཞིི་པ། གྲོོས་གཞིི་དོན་ཚན་བཞིི་པོ། བཙན་ བྱོལ་ བོད་ མ འི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ གི་ཉི མས་མྱོོང་དང་སློོབ་ཚན་ ཁྱོན་འ བོར་བཅས་ཀྱིི་ད ངོས་ ཡོད་
9 ཚོགས་འདུའི་སྙན་ཐོ། གནས་ཚུལ་དང་བསྟུན་ཏེ་སློོབ་དེབ་ཁག་བསྐྱིར་བཟོ་བྱེད་ཕྱོགས་དང་། སློོབ་འཁྲིིད་བྱ་ཐབས་ཡར་ རྒྱས་བཏང་སྟེ། དོན་དུ་བོད་ཡིག་གནས་ཚད་གོང་མཐོར་གཏོང་ཕྱོགས་སྐོར། ཀ) རང་གཞུང་ཤེེས་རིག་ལྷན་ཁང་ནས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་ད་ལྟ་རང་རའི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ནང་ སློོབ་བཞིིན་པའི་བོད་ཡིག་སློོབ་དེབ་སྤྱིི་དང་། ལྷག་པར་རྒྱལ་རབས་དང་། ཆོོས་འབྱུང་བཅས་ཀྱིི་ སློོབ་དེབ་རྣམས་ཀྱིི་ཚིག་སྦྱོོར་རྣམས་འཛོིན་རིམ་དང་། ཕྲུ་གུའི་ལོ་ཚད་དང་མཐུན་ཞིིང་། ཐེམ་ པ་ རིམ་འ ཛོེགས་ཀྱིི་སྤྱིི་འ གྲོས་ལྟ་བུ་མ་ ཡིན་པར་ ཚིག་སྦྱོོར་དང་འ བྲི་སྟངས་བཅས་ལ་ཕྲུ་གུ འི་ བློོ་དང་མ་འཚམས་ཤེ ིང་གོ་དོན་རྟོགས་དཀའ་བ་ཞིིག་ཡོད་པ་འདིས་སློོབ་ཕྲུག་རྣམས་ནས་སློོབ་ སྦྱོོང་ལ་དོན་གཉིེར་དང་སྤྲོོ་སྣང་ཇི་བཞིིན་ཡོང་གི་མེད་པ་དང་། འདིས་རྐྱེེན་བོད་ཡིག་ལ་མུ་ མཐུད་ དོ་སྣང་དང་གནས་ཚད་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་རང་བཞིིན་གྱིས་འགོག་རྐྱེེན་ཞིིག་ཏུ་འགྱུར་ བཞིིན་པ་ ལོ་མང་ཉི མས་མྱོོང་ གི་ལམ་ནས་དཀའ་ངལ་ ཇི་ ཡིན་ད ངོས་སུ་ ངོས་འ ཛོིན་ བྱེད་ཐུབ་ པ་ལྟར། ད་ཕྱིན་གཞིི་རིམ་སློོབ་དེབ་ཁག་བུམ་པ་གང་བྱའ་ཚུལ་དུ་མ་ཡིན་པར་བསྐྱིར་ཞིིབ་ གནང་སྐབས་བོད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་གཞུང་དང་མཐུན་ཞིིང་ཚིག་དོན་རྣམས་གོ་གང་བདའི་ལམ་ ནས་ཕྱོགས་སྒྲིིག་གནང་སྟེ། དོན་དུ་བོད་ཀྱིི་མ་འོངས་པ འི་ས་བོན་གཞིོན་སྐྱིེས་བུ་ཕྲུག་རྣམས་ ནས་བོད་མའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆོོས་དང་། རིག་གཞུང་། ལོ་རྒྱུས་བཅས་པ་བློོ་ངོར་འཇུག་ བདེ་ཞིིང་། རིམ་བཞིིན་སྤྲོོ་སྣང་གསར་དུ་བསྐྱིེད་དེ་བོད་མའི་རིག་གནས་རྣམས་རྒྱུན་འཛོིན་ ཐུབ་ཐབས་ལ་དགོངས་བཞིེས་གནང་གལ། ཁ) སྤྱིི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱིབས་མགོན་ཆོེན་པའ་སྔ་ཕྱའི་བཀའ་སློོབ་སྤྱིི་ཕེེབས་དགོངས་དོན་ཤེེས་ རིག་ལྷན་ཁང་ནས་གཞིི་རིམ་སློོབ་ཚན་ཁག་རང་སྐད་ཀྱིི་ལམ་ནས་སློོབ་ཁྲིིད་ཡོང་ཐབས་སུ་སྤྱིི་ ཚོགས་ཚན་རིག་དང་། ཨང་རྩོིས། ས་བཤེད་སོགས་སྤྱིིར་བཏང་སློོབ་ཚན་ཁག་བོད་ཡིག་ནང་ ཕེབ་སྒྱུར་བྱ་རྒྱུའི་ལས་གཞིི་འགོ་འཛུགས་ཟིན་པ་མ་ཟད། རྡོ་ས་བོད་ཁྱིམ་ནས་ཀྱིང་འཛོིན་རིམ་ གཉིིས་པ་བར་ གྱི་སློོབ་ དེབ་ཁག་ ཅིག་ བོད་ ཡིག་ ཐོག་ ཕེ བ་སྒྱུར་ ཟིན་ ཏེ་ད ངོས་སུ་སློོབ་ཁྲིིད་ བྱེད་ བཞིིན་པ་གང་ ལེགས་ལྟར་ད་དུང་ལས་ དོན་འ ད འི་ ཐོག་མཁས་པ་ཁག་ནས་ ཀྱི ང་ཐུགས་སྣང་
10 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། དང་འ བྲེལ་སྐབས་འཕྲལ་ ལེགས་སྤེེལ་ཉིེས་ཞིིའི་ད གོངས་འ ཆོ ར་བཀའ་སློོབ་ ཀྱི ང་རྒྱུན་མཐུད་ ཡོང་བའི་ཐུགས་ཁུར་བསྐྱིེད་བཞིེས་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིིན་བཀྲས་མཐོང་རག་ར་རིན་པོ་ཆོེ་ སོགས་ནས་ཕྲུ་གུའི་ཆོེད་བོད་ཀྱིི་རྒྱལ་རབས་དང་། སྔར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ལས་དྲིངས་པའི་སྒྲུང་ གཏམ་སོགས་འབྲི་རྩོོམ་གནང་རྒྱུའི་ཐུགས་ཁུར་ཆོེ་བཞིེས་མཛོད་པར་ཚོགས་འདུ་བ་བྱིངས་ནས་ དགའ་བསུ་ཐོབ་པ་ལྟར་ད་དུང་མཁས་དབང་གཞིན་དག་ནས་ཀྱིང་གོང་མཚུངས་འབྲི་རྩོོམ་གང་ མང་ཡོང་ཐབས་དང་། ཚོགས་ཐོག་ནས་འབོད་བསྐུལ་གནང་བ་ལྟར་ཡིག་འབྲི་དང་། པར་སྐྲུན་ སོགས་ཀྱིི་རྒྱུ་སྦྱོོར་མཐུན་རྐྱེེན་སྒྲུབ་ འ ོས་ཤེེས་ རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིིས་ག ཙོས་འ བྲེལ་ ཡོད་ སྡོེ་ཚན་ ཁག་ནས་ཕྱར་གྲུ་མཉིམ་འདེགས་ཀྱིི་གཞིོགས་འདེགས་དང་རོགས་རམ་ཞུ་རྒྱུ། ག) ད་བར་གཞིི་རིམ་སློོབ་གྲྭ་ཐོན་པའི་སློོབ་ཕྲུག་ཁོངས་ནས་བོད་ཡིག་གི་རྒྱུགས་ཚད་ལོན་མིན་ལ་ མ་ལྟོས་པར་དབྱིན་ཇིས་གཙོས་སློོབ་ཚན་གཞིན་བཞིིའི་སྤྱིི་ཡོངས་བརྒྱ་ཆོ་༦༠ ལོན་ཕྱིན་སློོབ་ ཕྲུག་རྣམས་ལ་རང་གཞུང་ནས་མ ཐོ་སློོབ་ཏུ་བ སྐྱིོད་རྒྱུ འི་སློོབ་ ཡོན་སྩལ་མུས་འ དིས་སློོབ་ཕྲུག་ ཚོས་ བོད་ ཡིག་ ཐོག་ དོ་སྣང་ ཇི་བཞིིན་བྱ་ གིན་ མེད་སྟབས་ད་ ཕྱིན་རྒྱུགས་ཚད་ ལོངས་ད གོས་ པ འི་ བོད་ ཡིག་བརྒྱ་ ཆོ ་དྲུག་ཅུ་ ལོན་ མེད་ ཚེ་མ ཐོ་སློོབ་ཏུ་བ སྐྱིོད་རྒྱུ འི་སློོབ་ ཡོན་ སྩོལ་ ཕྱོགས་ལ་ དཔྱད་མཚམས་ཤེ ིག་གཏན་འ བེབས་གནང་ ཚེ་སློོབ་ཕྲུག་ ཚོས་རང་བཞིིན་ གྱིས་ བོད་ ཡིག་ ཐོག་ དམིགས་བསལ་སྦྱོངས་བརྩོོན་ཤུ གས་སྐྱིེད་དོ་འཁོར་མི་བྱ་ཐུ་མེད་ཡོང་རྒྱུར། དེ་རྩོིས་ཤེེས་རིག་ ལྷན་ཁང་དང་བུ་ཁྱིམ་ཁག་བཅས་ནས་མཛོད་ཕྱོགས་གནང་ཐབས་ཡོང་བ། དེ་བཞིིན་སློོབ་ཐོན་ བོད་ མ འི་བུ་ཕྲུག་རྣམས་ བོད་ཀྱིི་ཆོོས་དང་ རིག་གཞུང་རྩོོམ་ རིག་བཅས་པར་མདུན་ལམ་ལམ་ སྟོན་ བྱེད་ ཕྱོགས་ཀྱིི་ལྟ་ སྐྱིོང་ བྱེད་མཁས་པ འི་ སྡོེ་ཚན་ཟུར་འཛུགས་མ ཛོ ད་ཐབས་ ཡོད་ མེད་ དང་། དེ་བཞིིན་རང་གཞུང་དབུས་དང་། ཕྱོགས་མཐའི་ལས་བྱེད་བསྐོ་གཞིག་གནང་སྐབས་ ཀྱིང་བོད་ཡིག་ལ་ཆོེ་མཐོང་དང་། གོང་བཀུར་གནང་མུས་སུ་ཡོད་པ་ལྟར་ད་དུང་སློོབ་ཕྲུག་ གསར་ཐོན་ཁོངས་ནས་བོད་ཡིག་གནས་ཚད་ལེགས་གྲས་རིགས་འདེམས་སྒྲུག་གནང་གལ། ང) སློོབ་ཚན་སྤྱིི་དང་། བྱེ་བྲག་བོད་ཡིག་གི་ཤེེས་ཚད་འདོད་བློོ་ཁེངས་ངེས་ཡོང་དང་མི་ཡོང་དགེ་
11 ཚོགས་འདུའི་སྙན་ཐོ། རྒན་གྱི་སློོབ་ཁྲིིད་ལམ་སྟོན་དང་། དགེ་ཕྲུག་གི་དོན་གཉིེར་སྦྱོངས་བརྩོོན། སློོབ་དེབ་སོགས་ དགོས་མཁོ་མཐུན་རྐྱེེན་བཅས་པར་རག་ལས་པ་ཞིིག་ཡིན་ནའང་། དེང་སྐབས་སློོབ་ཕྲུག་གི་ རྒྱུད་ལ་དོན་དངོས་ཀྱིི་ཤེེས་ཡོན་ཇི་ཙམ་ཡོད་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་མཐའ་མའི་སྦྱོངས་འབྲས་ཡིག་ རྒྱུགས་ཀྱིི་ཨང་རིམ་དང་བརྒྱ་ཆོ་ཙམ་ལ་ཆོ་འཇོག་བྱེད་སྲོལ་འདིས་འཛོིན་རིམ་༡༠ དང་༡༢ སོ་ སའ་མཐའ་མའི་རྒྱུགས་སྤྲོོད་ག ཏོང་ཕྱོགས་ཁག་ཚད་འཛོིན་ག དེང་འཇོག་འཕེེར་ངེས་ཤེ ིག་ཡོང་ གི་མེད་ལུགས་སྐོར་དཀའ་རྙོོག་ཡོད་མུས་ལ་བརྟེན་ད་ཕྱིན་མཐའ་མའི་སྦྱོངས་འབྲས་ཡིག་རྒྱུགས་ འདི་རིགས་སྤྱིི་སྙོམས་དྲིང་བདེན་དང་། ཞིིབ་ནན་ཡོང་ཐབས་སུ་ས་གནས་གཅིག་ཏུ་འདུ་རུབ་ ཀྱིིས་རྒྱུགས་བཞིེས་གནང་འོས་ སོགས་ཤེེས་རིག་ལྷན་ཁང་ནས་འདའི་སྐོར་ཐབས་ཤེེས་དང་ལག་ ལེན་གང་དགའི་དགོངས་བཞིེས་ངེས་པར་མཛོད་གལ། ཅ) རང་རིགས་མཁས་པ་དང་ཆོེད་ལས་པ་སུ་ཞིིག་ནས་སྐུ་ངལ་ཁྱད་བསད་ཀྱིིས་བཅུ་ཕྲག་རིག་ གནས་ཆོེ་ཆུང་གང་གི་སྐོར་ལ་ཉིམས་ཞིིབ་བགྱིས་པའི་རྩོོམ་བྲིས་ཁག་ལ་ཕྱོགས་སུ་མ་ལྷུང་བའི་ དཔྱད་ཞིིབ་དང་འབྲེལ་རྩོོམ་བྲིས་ཕུལ་བྱུང་ཁག་ལ་རང་གཞུང་ནས་ལོ་གསུམ་མམ། ལྔ་ཚན་ རའི་རྗེེས་དམིགས་བསལ་གཟེངས་རྟགས་ངོས་འཛོིན་སྩོལ་ཐབས་བྱུང་ཚེ་མིག་ལྟོས་ཡར་འགྲན་ གཞིོན་སྐྱིེས་རྣམས་ལ་བློོ་སྐྱིེད་དང་། དང་ཞིེན་གསར་དུ་སྤེེལ་ཐུབ་པ་ཡོང་རྒྱུར་དགེ་མཚན་ཆོེ་ བས་དེ་དོན་ཕྱག་བཞིེས་གནང་འོས་ ཡོད་པ་དང་། གཟེངས་རྟགས་དེ་དག་ཀྱིང་སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་ བློོན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་། ལོ་པཎ་བཀའ་དྲིིན་ཅན་རྣམས་རྗེེས་སུ་དྲིན་ཕྱིར་བེ་ རོ་ཙ་ན་དྲིན་རྟེན་གཟེངས་རྟགས་དང་། སཾ་བྷོོ་ཊི་དྲིན་རྟེན་གཟེངས་རྟགས་ཞིེས་པ་ལྟ་བུ་གནང་ ལམ་གསར་གཏོད་བྱུང་ཚེ་སྔོན་བྱོན་ལོ་པཎ་རྣམས་ནས་སྐུ་ངལ་བརྒྱ་ཕྲག་ལྷུར་བཞིེས་ཀྱིི་བཀའ་ དྲིིན་རྗེེས་དྲིན་དུ་འགྲོ་བ་ཙམ་མ་ཟད། དེང་རབས་ཀྱིི་མཁས་དབང་རྣམས་ནས་སྔོན་བྱོན་ལོ་ པཎ་དེ་དག་གི་ཞིབས་རྗེེས་སུ་བསྙེགས་ཏེ་སྐུ་ངལ་ལྷུར་བཞིེས་བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་ཉིམས་པ་སོར་ ཆུད་དང་། མི་ཉིམས་གོང་འཕེེལ་དུ་འགྲོ་བའི་ཞིབས་ཞུར་འཁུར་སྐྱིེད་དང་ལེན་ཡོང་བའི་མིག་ ད པེ་ཡར་འགྲན་ གྱི་ད པེ་བཟང་ད གེ་མཚན་ བློ ་ན་ མེད་པ་ ཡོང་རྒྱུར་བ རྟེན་འ ད འི་ སྐོར་མ ཛོ ད་ ཕྱོགས་དགོངས་བཞིེས་གནང་རྒྱུ།
12 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཆོ) སློོབ་མ་ལ་ཁྱོར་བ་གང་སྤྲོོད་པར་སློོབ་དཔོན་ལ་བུམ་པ་གང་དགོས་ཞིེས་པའི་དཔེ་ལྟར་སློོབ་ཕྲུག་ ཚའི་ཤེེས་ཡོན་ལེགས་ཉིེས་ཇི་ཡོང་དགེ་རྒན་གྱི་ཤེེས་ཚད་དང་། ལྷག་བསམ་ལ་རག་ལས་པར་ བརྟེན་སློོབ་དགེ་ཚོས་རང་གི་མི་རིགས་དང་རིག་གཞུང་གཅེས་འཛོིན་ཐུབ་ཐབས་སུ་རང་རྒྱུད་ ཀྱིི་ཤེེས་བྱ་ གོང་མ ཐོར་བཏང་ སྟེ་ དོན་དུ་རང་སྐལ་འཁུར་འཁྲིིའི་ བྱེད་ སྒོ་སློོབ་ཕྲུག་ གི་ སྒོ་གསུམ་ གྱི་ནུས་པ་གོང་མཐོར་གཏོང་ཐུབ་པར་འཁུར་བརྩོོན་ཆོེ་སྐྱིེད་དགོས་པ་དང་། དེ་བཞིིན་ཤེེས་རིག་ ལྷན་ཁང་ནས་ ཀྱི ང་དུས་བསྟུན་སློོབ་ད གེ་ ཚོར་དུས་ནས་དུས་སུ་བ སྐྱི ར་སྦྱོོང་བ ཀོད་སྒྲིིག་ ཐོག་ ཉིེར་མཁའ་གསུང་རབ་དཔེ་དེབ་སོགས་ཀྱིི་མཁོ་སྤྲོོད་སྦྱོོར་རྒྱུ་དང་། སོ་སའ་ལས་འགན་དང་ འཚམས་པའི་གནས་རིམ་དང་། ཐོབ་ཐང་སོགས་སྤྱིི་མཚུངས་ཡོང་ཐབས་ཐུགས་ཁུར་སྐྱིེད་མུས་ སུ་ཡོད་པ་འདི་དག་ཉིིན་འགྱངས་ཞིག་ལུས་སུ་མི་འགྲོ་བའི་ཕྱག་ལེན་འཁེལ་ཐབས་དགོས་གལ། གྲོོས་གཞིི་དོན་ཚོན་ལྔ་པ། གྲོོས་གཞིི་དོན་ཚན་ལྔ་པོ། དེང་རབས་འཛོམ་གླིིང་ཡུལ་ཁག་གི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་སྤྱིི་ཡོངས་སུ་སྤྱིོད་པའི་སློོབ་དེབ་ཁག་བོད་ཡིག་ཏུ་ ཕེབ་སྒྱུར་བྱེད་ཕྱོགས་དང་། དེ་འབྲེལ་བོད་ཕྲུག་ཚོར་དུས་བསྟུན་འོས་འཚམས་ཀྱིི་ཤེེས་ ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་ སྤྲོོད་སྟངས་ཀྱིི་འགྲོ་ལུགས་གསར་གཏོད་བྱེད་ཕྱོགས་ཇི་དགའི་སྐོར། ཀ) དེང་རབས་འཛོམ་གླིིང་སྤྱིི་སྲོལ་དང་མཐུན་པར་བོད་ཕྲུག་ཚོར་དུས་བསྟུན་འོས་འཚམས་ཀྱིི་ཤེེས་ ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་སྟངས་ཀྱིི་འགྲོ་ལུགས་གསར་གཏོད་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར་བོད་ཀྱིི་ཤེེས་རིག་ལྷན་ ཁང་ནས་ རེ་སྐུལ་གནང་ དོན་ལྟར་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིི་ བོད་ཀྱིི་མ ཐོ་ རིམ་སློོབ་གྲྭ འི་སྤྱིི་ཁྱབ་ཟམ་ག དོང་ རིན་པོ་ཆོེ་ནས་ཐུགས་ཁུར་ཆོེ་བཞིེས་ཀྱིིས་འབྱུང་འགྱུར་བོད་ཀྱིི་ཤེེས་རིག་སློོབ་གསོ་སྤྲོོད་ཕྱོགས་ ཀྱིི་ལམ་ལུགས་སམ་ སྲིད་བྱུས་དཔྱད་གཞིིའི་ ཡིག་ ཆོ ་ཞིིག་བ ཟོ་བསྒྲིིགས་གནང་བ་རྣམས་སྔ་ ལོ་ ༡༩༨༦ ཟླ་བ་༦ པའི་ནང་བོད་ཀྱིི་ཤེེས་རིག་ཚོགས་ཆོེན་ཐེངས་གསུམ་པའི་སྐབས་གོ་སྡུར་སྦྱོང་ བཤེད་ཞིིབ་གནང་གིས་མཐའ་དོན་གྲོས་ཆོོད་དགོངས་དོན་ལྟར་གོང་གསལ་འཆོར་གཞིི་དེ་དག་ འཕྲལ་ཕུགས་གང་སར་སྨོན་པའི་དགོས་དོན་དང་ལེགས་ཚོགས་རྒྱ་གང་ཆོེ་བཏུས་ཏེ་དངོས་སུ་ ལག་ལེན་འགེལ་ཕྱོགས་སྐོར་འཆོར་གཞིི་མ་ཟིན་སློོབ་གྲྭ་ཁག་དང་། འབྲེལ་ཡོད་ཕྱི་ནང་མཁས་
13 ཚོགས་འདུའི་སྙན་ཐོ། པ་ཁག་ལ་བསྐྱིར་འགྲེམས་བསམ་འཆོར་བསྡུ་ལེན་ཕྱིར་ཕུལ་ཐོག ད་ལམ་མཁས་པའི་བགྲོ་གླིེང་ ཚོགས་འདུར་དཔྱད་གཞིི་ ཕྱོགས་སྒྲིིག་མ ཛོ ད་ པོ་ནས་འ གྲེལ་བ ཤེ ད་དང་འ བྲེལ་མཚམས་སྦྱོོར་ འཛོིན་གྲྭ་དང་། ཕུགས་རེ་མེད་པར་སློོབ་སྦྱོོང་མཚམས་འཇོག་གིས་རང་རང་འོས་འཚམས་ཀྱིི་ ལས་ རིགས་ལ་བ ཀོད་ ཕྱོགས་ཀྱིི་མ ཛོ ད་ རིམ་ ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ ཡིག་ གི་སློོབ་ཚན་ ངོ་སྤྲོོད་ བྱེད་རྒྱུ འི་ འ ཛོིན་ རིམ་ སོགས་ཀྱིི་ སྐོར་ལ་ད་ལམ་ ཚོགས་འདུར་ད གོངས་འ ཆོ ར་སྣ་ ཚོགས་བྱུང་བ་ལྟར་ད་ དུང་ ལེགས་ ཆོ ་ སྣོན་འ ཕྲི་ སྤེོར་ག ཅོག་གནང་ འ ོས་གནང་ སྟེ་སྔ་འ ཕྲོས་ ཚོད་ལྟ འི་ ཆོེད་ཤེེས་ རིག་ ལྷན་ཁང་གི་ཐད་ཀའི་འཛོིན་སྐྱིོང་འོག་ ཡོད་པའི་སློོབ་གྲྭ་རེ་ཟུང་ནང་རྗེེས་ལོ་ནས་བཟུང་དངོས་ སུ་ཕྱག་ལེན་བསྟར་ཏེ་ཉིམས་མྱོོང་རིམ་གསོག་གནང་རྒྱུ། ཁ) སྔ་འཕྲོས་གཞིི་རིམ་ལྔ་པ་མན་གྱི་སློོབ་དེབ་ཁག་བོད་ཡིག་ཐོག་ཕེབ་སྒྱུར་བྱེད་ཕྱོགས་ཐད། རྒྱ་ གར་ཤེེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིི་ཁོངས་གཏོགས་ NCERT ནས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་སློོབ་ དེབ་དང་། ཉིི་ཧིོང་གི་སློོབ་དེབ་སོགས་ནས་ལེགས་ཆོ་ལེན་རྒྱུ་དང་ཆོབས་ཅིག་དའི་ཁོངས་ རྒྱལ་རབས་དང་། ས་བཤེད། སྤྱིི་ཚོགས་ཚན་རིག་སོགས་ཀྱིི་སློོབ་ཚན་ཁག་ལ་བོད་དང་བོད་ མའི་གནས་ཚུལ་འཁོད་པ་བྱ་རྒྱུ་དང་། སློོབ་དེབ་ཁག་ཕེབ་སྒྱུར་བྱ་རྒྱུ་སློོབ་གྲྭ་སོ་སོ་ནས་རྒྱུས་ མངའི་བབས་ཀྱིིས་ཟིན་བྲིས་ཕྱོགས་སྒྲིིག་བྱས་པ་ཁག་མིང་ཚིག་དང་སློོབ་ཚུལ་གཅིག་གྱུར་ཚད་ འཛོིན་ཡོང་ཐབས་སུ་སློོབ་དེབ་བསྐྱིར་ཞིིབ་ལས་ཁུངས་ནས་ངོས་འཛོིན་དང་། གཏན་འབེབས་ སྟངས་འཛོིན་ངེས་པར་དགོས་པ་མ་ཟད། སློོབ་དེབ་སྐོར་ལ་ལས་དོན་རྐང་འཛོིན་བྱེད་པའ་ ལས་ཁུངས་ཆོ་རྐྱེེན་ཚད་ལྡན་ཡོད་པ་ཞིིག་རྟག་ཚུགས་དགོས་གལ་ལ་འབྲེལ་ཡོད་ནས་དགོངས་ བཞིེས་ངེས་པར་གནང་གལ། ག) དེ་བཞིིན་གནས་ཡུལ་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་ཁྲིིམས་མཐུན་ངོས་འཛོིན་ཡོད་པའི་རྒྱུགས་བཞིེས་ མཁས་པའི་ཚོགས་ཆུང་ཞིིག་ཟུར་འཛུགས་གནང་ཕྱོགས་ཐད་གནས་སྟངས་ལ་ཆོོ་བབ་གཟིགས་ ཏེ་འབྲེལ་ཡོད་ནས་ཐབས་ལམ་ཇི་དགའི་མུ་མཐུད་ཐུགས་ཁུར་བཞིེས་རྒྱུ། ང) ཚོགས་འདུ་འདའི་དམིགས་ཡུལ་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཀྱིི་ལས་དོན་རྣམས་ཕྱག་ལེན་འཁེལ་ཐབས་སུ་ད་
14 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། དུང་མུ་མཐུད་ ཚོགས་འདུ་ ཐེངས་གཉིིས་པ་བ སྐྱི ངས་ ཕྱོགས་ སོགས་ག ཙོ་ བོ་ཤེེས་ རིག་ལྷན་ཁང་ ནས་ཐུགས་ཁུར་མུ་མཐུད་བཞིེས་རྒྱུ་དང་། ཕེན་ཚུན་འབྲེལ་མཐུད་ཞུ་མི་ལས་དོན་འབྲེལ་ཡོད་ ཀྱིི་ཆོ་ནས་རྩོོམ་སྒྱུར་དྲུང་ཆོེ་རི་ཁ་བློོ་བཟང་བསྟན་འཛོིན་ལགས་ནས་གནང་རྒྱུ། གོང་གསལ་སྤྱིི་ མཐུན་ལས་འཆོར་རྣམས་ལག་ལེན་བསྟར་ཕྱོགས་སྐོར་ཆོོས་རིག་ལྷན་ཁང་དང་། ཁྱབ་ཁོངས་ བོད་ཀྱིི་དཔེ་མཛོོད་ཁང་། ལྡི་ལི་བོད་ཁང་། ཝི་ར་ཎ་སི་བོད་ཀྱིི་ཆོེས་མཐའ་སློོབ་གཉིེར་ཁང་། དྲིིལ་བསྒྲིགས་ཁང་། ཤེེས་རིག་ལྷན་ཁང་དང་། ཁྱབ་ཁོངས་བོད་ཁྱིམ་ཁག་གཉིིས་བཅས་ཚོགས་ འཛོོམས་ཀྱིིས་ གྲོས་སྡུར་དང་འ བྲེལ་ལས་ དོན་འ བྲེལ་ ཡོད་ སྡོེ་ཚན་ སོ་ སོར་ལས་བ གོ་བརྒྱབ་ སྟེ། ལས་རིགས་འབྲེལ་ཡོད་སློོབ་གཉིེར་ཁང་དང་། མཁས་པ། ཆོེད་ལས་པ་བཅས་ནས་གང་ཅའི་ མཐུན་འགྱུར་དང་། གཡས་གཞིོགས་གཡོན་འདེགས་དགོས་པའི་འབོད་བསྐུལ་བྱུང་མཚམས་ སོ་སོར་འཁུར་འགན་མཉིམ་བཞིེས་གནང་རྒྱུ་བཅས་ལ་ཚོགས་ཐེངས་འདའི་ཐོག་ནས་དགོངས་ འཆོར་རྩོེ་མཐུན་བྱུང་སོང་བའི་ཚིག་ཐོར། བོད་རྒྱལ་ལོ་༢༡༡༤ མེ་ཡོས་ཆོོ་འཕྲུལ་ཟླ་བའི་ཚེས་༡༨ ཕྱི་ལོ་༡༩༨༧ ཕྱི་ཟླ་༣ ཚེས་༡༨ ལ།

AND ADDRESSES OF PARTICIPANTS OF THE FIRST INTERNATIONAL SEMINAR ON TIBETAN LANGUAGE HELD AT DHARAMSALA (MARCH 11th - 18th, 1987)

Dagyab Rinpoche, Narzissenweg-13. D-5308 Rheinbach,West Germany.

Kyongla Rinpoche, 220 East 36 Street, Apbp 4-5.. New York, N.Y- 10016, U.S.A.

Rev.Rakra Rinpoche, Pestolozzi Children’s Village, 9043, trogen A Rh Switzerland.

Prof.Samdong Rinpoche, Principal, Institute for Higher Tibetan Studies, P.O. Sarnath, Varanasi(U.P.)

Prof. Namkhai Norbu, Parco-degli Ulivil B-3, 04023-Formia (L.T.) Italy.

Ribur Rinpoche, c/o Namgyal Monastery, P.O. Mcleod Ganj, Dharamsala

Tarab Tulku, Hrsholm Kongevej-40. Horsholm 2970 DK, Denmark.

Nyichang Rinpoche, Kopa Ma. Narita Higashi 3-3517, Suginami-ku, 166 Tokyo, JAPAN

15 ཚོགས་བཅར་བའི་མཚན་གཞུང་། ཚོགས་བཅིར་བའི་མཚན་གཞུང་། NAMES
1) བྲག་གཡབ་བློོ་ལྡན་ཤེེས་རབ།
2) རྭ་སྟོད་སྐྱིོང་བློ་རིན་པོ་ཆོེ།
3) རག་ར་ཐུབ་བསྟན་ཆོོས་དར།
4) ཟམ་གདོང་བློོ་བཟང་བསྟན་འཛོིན།
Rev.L.S.
Rev.Rato
5) མཁས་དབང་ནམ་མཁའི་ནོར་བུ།
6) རི་འབུར་སྤྲུལ་སྐུ། Ven.
7) བཀྲས་རབ་སྤྲུལ་སྐུ་ངག་དབང་བློོ་བཟང་ ཆོོས་ཀྱིི་ཉིི་མ། Rev.
8) ཉིི་ལྕངས་སྤྲུལ་སྐུ།

9) ཕུ་ཁང་སྤྲུལ་སྐུ།

Ven. Jampa K.Phukhang Rinpoche, Ackevchen-4, 5202, Hennef-Rott, West Germany.

11) ལྷ་ལུང་པ་བློོ་བཟང་ཕུན་ཚོགས།

10) ཤེར་པ་རིན་པོ་ཆོེ།

Ven. Sharpa Rinpoche, C/o Publication Depart. Education Office, Dharamsala.

12) འགྱུར་མེད་ཚུལ་ཁྲིིམས།

Ven. Gyurmi Tsultrim, Sherabling Monastery. P.O. Sansala, via Baijnath, Distt- Kangra (H.P.) 13) བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱལ།

Mr. L.P. Lhalungpa, Lhalung House, 1860 Patton Terrace, Mclean, Virginia-22101, U.S.A.

14) སྐལ་བཟང་ཡེ་ཤེེས།

Mr. Sonam Topgyal, Secretary Information Office, Dharamsala.

16) རི་ཁ་བློོ་བཟང་བསྟན་འཛོིན།

Mr. Kalsang Yeshi, Secretary, Council for Religious Affairs, Dharamsala. 15) ཕྱག་མཛོོད་ཚང་བ སོད་ནམས་རབ་ བརྟན།

Mr. S.R. Chazotsang, Secretary. Education Office. Dharamsala.

Mr. Rikha L. Tenzin, Secretary. Publication Depart. CTE, Dharamsala. 17) རྗེེ་བཙུན་པདྨ།

18) ཕྱག་མཛོོད་ཚང་མཁའ་འགྲོ།

Mrs. Jetzun Pema, Director, Tibetan Children’s Village, Dharamsala Cantt (H.P.)

20)

Mrs. Khando Chazotsang, General Secretary, Tibetan Homes Foundation, Happy Valley, Mussoorie. Distt. Dehra Dun (U.P.) 19) ཚེ་རིང་རྡོོ་རྗེེ།

Mr. Tsering Dorje, Asstt. Secretary. Education Office Dharamsala.

Mr. N. Thondup Narkyid, c/o Michael Roach, R.R. # Box90, Howell, N.J. 07731. U.S.A.

16 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།
སྣར་སྐྱིིད་ངག་དབང་དོན་གྲུབ།

Mr. Lobsang Dhonden, Library of Tibetan Works & Archives,Dharamsala.

22)

Mr.T.N.Shekalingpa, C/o Kashag, Gangchen Kyishong, Dharamsala

24) Prof. Angrup,

Ven.Sonam Gyaltsen, Lecturer, Buddhist Sohool of Dialectics, P.O. Choglamsar, Leh, Ladhak.

Head of the Deptt. Central Asian Studies, Punjab University. Chandigarh.

Mr. Jampa Tenzin, Rector. C.S.T. Banu Sarni, P.O. Darjeeling. (W.B.)

28) Mr. S.L. Sharma, Research Scholar, Deptt. Central Asian, Studies. Punjab University, CHANDIGARH

Yeshe Tseten Kyetak, Rector, C.S.T. P.O. Dalhousie, Distt- Chamba (H.P.)

Karma Chophel, C.S.T. Mussoorie (U.P.)

Thupten Tsering, Institute of Higher Tibetan Studies, Sarnath, Varanasi (U.P.)

17 ཚོགས་བཅར་བའི་མཚན་གཞུང་།
21) བློོ་བཟང་དོན་ལྡན།
ཤེེལ་གླིིང་ཚེ་དབང་རྣམ་རྒྱལ།
23) དགེ་བཤེེས་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན།
25) དགེ་བཤེེས་བློོ་བཟང་རྒྱ་མཚོ།
29) བྱམས་པ་བསྟན་འཛོིན།
30) ཡེ་ཤེེས་ཚེ་བརྟན། Ven.
Geshe Lobsang Gyatso, Principal, Institute of Buddhist Dialectics, Dharamsala Cantt. 31) ཀརྨ་ཆོོས་འཕེེལ། Mr.
26) Shri. S.K. Pathak, Kavyatirtha, Sultavisarada Ruravaratha, Deptt. of Indo-Tibetan Studies, Visva-Bharati University, Santiniketan. (W.B.) 27) Mr. Jos Koetsier, Institute of Education Groningen State University A-Weg 30, 9718 CW Groningen, THE NETHERLANDS 32) དགེ་བཤེེས་ཐུབ་བསྟན་ཚེ་རིང་། Geshe

34)

Dr. Thupten Chikdup,

Archarya Sampa Dorjee,

35) མཁར་སྟོད་རྡོོ་རྗེེ་དབང་ཕྱུག

Mr. Dorjee Wangchuk Kharto.

Mr. Gendun Jinpa (TLT)

Officer’s Mess, Army Educationa & Centre. Panchmari, བོད་དགེ་དགེ་འདུན་སྤྱིིན་པ།

Central School for Tibetans, P.O., Bylakuppe, Distt. Mysore, KARNATAKA. STATE

37) བོད་དགེ་བྱམས་པ་ཆོོས་གྲགས།

38)

ཨ་ཙཱརྱཱ་བློོ་བཟང་རྒྱལ་མཚན།

ངག་དབང་ཆོོས་གྲགས།

Ngawang Chodak, Central School for Tibetans, P.O. Dalhousie, Distt- Chamba, (Himachal Pradesh) (after Hunsur Gurubura)

སློོབ་དགེ་པདྨ་རྡོོ་རྗེེ།

Ven. Pema Dorjee, Tibetan Children’s Village, Dharamsala Cantt, (Himachal Pradesh)

18 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།
ཌོག་ཌར་ཐུབ་བསྟན་མཆོོག་སྒྲུབ།
33)
Editor, Institute for Higher Tibetan Studies, P.O. Sarnath, Varanasi (U.P.) སློོབ་དཔོན་སེམས་དཔའ་རྡོོ་རྗེེ།
Institute for Higher Tibetan Studies, P.O. Sarnath, Varanasi (U.P.)
36)
Mr. Jampa Chodak, Central School for Tibetans, Tezu, P.O. Tindoling, Distt- Lohit (Arunachal Pradesh) (after Mundgod.)
Lobsang Gyaltsen, Central School for Tibetans, Mainpat, P.O. Kamleshwarpur, Distt- Surguja (Madhya Pradesh) (after Dalhousie)
39)
40)
19 བཀའ་སློོབ། སྤྱིི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱོབས་མགོན་ཆེེན་པོོ་མཆེོག་གིས་བོད་ཀྱིི་བརྡ་སྤྲོོད་རིག་གནས་སྐོར་ གྱིི་བགྲོོ་གླེེང་ཚོགས་འདུའི་ཚོགས་བཅིར་བ་རྣམས་ལ་སྩལ་བའི་བཀོའ་སློོབ། ༸གོང་ས་༸སྐྱབོས་མགོན་ཆོེན་པོའི་ཆོེད་བོསྩལོ་བོཀའི་སློོབོ། ༄༅། །ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བ་ཆོགས་ནས་ལོ་ཉིི་ཤུ ་རྩོ་བརྒྱད་སོང་བ་དའི་རིང་ང་ཚོས་རྒྱ་གར་ནང་སྤྱིིའི་ སྒྲིིག་འཛུགས་ཤེ ིག་བཙུགས་ནས་ལས་རིམ་མང་པོ་ཞིིག་ལག་ལེན་བསྟར་བའི་ནང་གཙོ་ཆོེ་ཤེ ོས་ཤེེས་ ཡོན་གྱི་ཐོག་ལ་གང་ཡོང་བྱས་ཡོད། ཡིན་ནའང་། རིགས་མང་པོ་ཞིིག་བྱེད་འདོད་ཀྱིང་དངོས་ཡོད་ གནས་ཚུལ་གྱིས་འགྲུབ་མི་ཐུབ་པ་དང་། ཡང་རིགས་ཁ་ཤེ ས་ནི་འགྲུབ་ཐུབ་ཀྱིི་རེད་སྙམ་ཡང་གྲ་མ་ འགྲིག་སྣ་ཚོགས་ཀྱིིས་དེ་མུར་ལུས་པ་དཔེར་ན། བོད་ཡིག་ནང་མིང་ཚིག་གསར་པ་བཟོས་ཏེ་གཏན་ འབེབས་བྱེད་དགོས་པ་དེ་ཚའི་ཐད་རྩོ་བའི་ལས་འགོ་བརྩོམས་ཏེ་རྩོོམ་སྒྲིིག་དང་པོ་བྱེད་སྐབས་ད་ལྟ་ འདིར་ཕེེབས་པའི་བྲག་གཡབ་རིན་པོ་ཆོེ་ཡང་ཡོད། ཕེལ་ཆོེར་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༠ - ༦༡ སློོབ་གྲྭ་ཐོག་མར་ འཛུགས་སྐབས་ང་ཚོས་གྲོས་འགོ་བཏོན་ནས་རིགས་ཁ་ཤེ ས་ལམ་སང་མཚན་ཉིིད་ཚང་བའི་སྤུས་དག་ པོ་ཞིིག་ཡོང་མ་ཐུབ་ཀྱིང་། མཚན་ཉིིད་ལམ་རོབ་ཚང་བ་ཞིིག་ཡོང་རྒྱུར་ཤུ གས་བརྒྱབ་ནས་སློོབ་ཚན་ ཡོངས་རྫོོགས་བོད་སྐད་ཐོག་ནས་བསློབ་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས་བཤེད་ཡོད། དའི་ཐོག་མར་ལྡི་ལི་བོད་ཁང་བཙུགས་ཏེ་ང་ཚོས་ཚད་ཚད་སྡུར་སྡུར་གང་ཡོང་བྱས་པ་ཡིན། དེ་དུས་ ལྷ་ལུང་བློོ་བཟང་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིང་འབྲེལ་བ་ཡོད། དེ་ནས་ད་བར་ལོ་གང་འཚམ་སོང་ཡང་། དེ་དུས་ ལས་ཀར་ཐེ་གཏོགས་ཡོད་མཁན་ཚོ་དེ་རིང་མཉིམ་འཛོོམས་ཐུབ་པ་འདི་ཡག་པོ་རེད། ད་ལམ་གྱི་དུས་ ཚོད་འདིར་ང་ཚོས་ལས་ཀ་ཇི་ཙམ་ཞིིག་བསྒྲུབ་ཐུབ་པའི་སྐོར་ཚང་མས་ལྷོད་པའ་ངང་གོ་བསྡུར་བྱེད་ དགོས། བར་ལམ་ཁྱེད་ཚོ་ཕྱོགས་དང་མཚམས་སུ་འཁོད་ནས་སོ་སའ་མཐོང་རྒྱ་དང་ཐོས་རྒྱ་ཆོེ་རུ་ཕྱིན་ ཡོད་པ་དང་། གང་ཅའི་གནས་ཚུལ་ཉིམས་མྱོོང་མང་པོ་ཞིིག་ཡོད་པར་བརྟེན་ད་རེས་ཏན་ཏན་གྲུབ་ འབྲས་རྡོོག་རྡོོག་ཅིག་ཐོན་ཐུབ་པའི་རེ་བ་དང་བཅས་ཚང་མར་བཀྲ་ཤེ ིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
20 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། འདས་པའི་དུས་ཡུན་རིང་བོད་ནང་ཧི་ལས་པའི་གཏོར་བཤེིག་བཏང་ཡོད། ཉིེ་བའི་ལོ་བདུན་བརྒྱད་ ནང་གཞིི་ནས་རྣམ་པ་གསར་པ འི་འགྱུར་བ་ཞིིག་བྱུང་ སྟེ་ད པེ་ དེབ་གསར་པ་མང་ པོ་ཞིིག་ ཐོན་ གྱི་ འདུག དེ་ཚའི་ནང་གི་རིགས་ཁ་ཤེ ས་ནི་ངོ་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་རང་ལ་དགོས་མཁོ་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་ དོད་པོས་བྲིས་འདུག ཡིན་ན་ཡང་མང་ཆོེ་བ་ནི་དཔོན་པོ་གསར་པའི་ངོ་ལ་མ་བསྟུན་ཀ་མེད་དང་ མི་འདོད་བཞིིན་དུ་ཤེ ོད་དགོས་པའི་གནས་ཚུལ་ཛོ་དྲིག་ཅིག་གི་འོག་ནས་ ཁོང་ཚོས་གང་ཐུབ་ཅི་ཐུབ་ ཀྱིིས་ སོ་ ས འ་ རིག་གཞུང་དང་། སོ་ ས འ་ ཕེ ་ཡུལ་ གྱི་ དོན་ལ་བསམ་བློོ་བཏང་ སྟེ་ བོད་ཀྱིི་ རིག་གཞུང་ ཐོག་ལེགས་སྐྱིེས་འབུལ་མཁན་གང་ལ་གང་འཚམ་ཡོང་གི་འདུག བོད་ནས་འབྱོར་བ་སྐུ་ཞིབས་ཁྱེད་ གཉིིས་སེར་སྨོད་རི་འབུར་སྤྲུལ་སྐུ་དང་། ཤེེལ་དཀར་གླིིང་པ་ཚེ་དབང་རྣམ་རྒྱལ་དང་། གཞིན་དག་ མི་འདུག་གམ། ཕེར་ལོག་མཁན་ཡིན་ན་ཡང་ད་རེས་རིག་གཞུང་གི་ཚོགས་འདུ་ཡིན་ཙང་སྟབས་མ་ བདེ་བ་མེད་ཚེ་ཡོང་ཐུབ་ན་ཡག་པོ་རེད། ཁྱེད་རང་གཉིིས་ནས་འདིར་སློེབས་པའི་གྲས་ལ་དོ་སྣང་དང་ ཉིམས་མྱོོང་ཡོད་པ་སུ་འདུག་རྒྱུས་ཡོད་བྱེད་དགོས། དེང་སང་བོད་ནང་ཤེེས་ཡོན་ཅན་གསར་པ་ཐོན་པའི་ནང་གང་འདྲི་ཡོད་ད་ལྟ་གསལ་པོ་རང་མི་ཤེེས། རྙོིང་པ་འཕྲོས་ལྷག་ཚའི་ནང་ནས་རིག་པ་བསྒྲིིམས་ཏེ་གང་ཡོང་ཅི་ཡོང་བྱེད་ཀྱིི་འདུག དེ་ཚའི་གྲས་ ནས་ཁྱེད་གཉིིས་སློེབས་ཡོད་པས་བློོ་གྲོས་འདོན་རྒྱུ་ཡོང་གི་རེད། དངོས་གནས་བོད་ནང་གི་མི་ཚོས་ ཆོེ་ས་ནས་བཤེད་ན་ཧི་ལམ་སྲོག་ལ་ཉིེན་ཁ་ཡོད་པ་དང་། ཆུང་ས་ནས་བཤེད་ན་རྒྱ་མའི་མིག་ནང་ ལ་མི་འགྲོ་བ་བྱུང་ནས་སོ་སའ་མི་ཚའི་མདུན་ལམ་ལ་འགོག་རྐྱེེན་ཡོང་རྒྱུར་བརྒྱ་ཆོ་བརྒྱ་ཐག་ཆོོད་པ་ བཅས་ཀྱིི་གནས་ཚུལ་འོག་འ བྲི་དགོས་ཀྱིི་ཡོད་ཅིང་། དེ་འདྲིའི་གནས་སྟངས་འོག་ ཁོང་ཚོས་གང་ཐུབ་ ཅི་ཐུབ་ཀྱིིས་བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་དོན་ལ་ཞིབས་འདེགས་ཞུ་གི་ཡོད། དེ་ནི་དངོས་གནས་རྗེེས་སུ་ཡི་ རང་གི་གནས་རེད། ང་རང་ཚོ་རང་དབང་ལུང་པར་བསྡོད་ཡོད་སྟབས་སུ་གཅིག་ལ་ཞིེད་སྣང་དང་། བསྟུན་དགོས་མེད། རང་དབང་ལུང་པར་བསྡོད་པའི་འབྲས་བུར་རང་སོ་སའ་ངོས་ནས་སྐབས་བབས་ བོད་སྤྱིིའི་ ཁེ་ ཕེ ན་ གྱི་ རིག་གཞུང་ལ་ ཞི བས་འ དེགས་ཞུ་ཐུབ་པ་འ དི་ ནི་རྒྱལ་བ འི་བསྟན་པ་ལ་ ཞི བས་ འདེགས་ཞུས་པ་ཞིིག་ཡིན། ད་དུང་རྒྱ་ཆོེ་ས་ནས་བཤེད་ན་འཛོམ་གླིིང་ཐོག་གི་རིག་གཞུང་རྙོིང་པ་ ཁུངས་ལྡན་ཞིིག་གི་དོན་ལ་ལས་ཀ་དང་ཞིབས་འདེགས་ཞུས་པ་ཞིིག་རེད།
21 བཀའ་སློོབ། ད་བར་རང་དབང་ལུང་པར་སྡོོད་མཁན་ཚོས་དའི་ཐོག་ལ་གང་ཐུབ་ཅི་ཐུབ་ཀྱིིས་འབད་བརྩོོན་བྱས་ ཡོད། ཡིན་ནའང་། མ ངོན་གསལ་ དོད་པ འི་གྲུབ་འབྲས་ ཆོེན་ པོ་ཞིིག་ དྲི ང་ པོ་བ ཤེ ད་ན་མ ཐོང་རྒྱུ་ མེད་པ་ལྟ་བུ་ཞིིག་ཡོད། འོན་ ཀྱིང་ད་རེས་ཀྱིི་ཚོགས་འདུ་འདའི་ཐོག་ནས་གྲུབ་འབྲས་དང་ལག་རྗེེས་ ཤེིག་བཞིག་ཐུབ་ཀྱིི་རེད་སྙམ། གཙོ་ཆོེ་ཤེ ོས་ཁྱེད་རང་ཚོ་ཕྱོགས་དང་མཚམས་གང་དུ་བསྡོད་ཀྱིང་སོ་ ས འ་འ ཇོན་ཐང་དང་མཐུན་རྐྱེེན་ལ་གཞིིགས་པ འི་ཁུངས་ སོ་ སོ་ནས་གང་ཐུབ་ཀྱིིས་ བོད་སྤྱིིའི་ རིག་ གཞུང་གི་ཞིབས་འདེགས་ལ་འགྱུར་བའི་རྩོོམ་ཡིག་རིགས་གང་མང་འདོན་ཐུབ་ན་ཕེན་ཐོགས་ཡོད་པ་ འདི་ནི་ངའི་བསམ་ཚུལ་ཡིན། ད་རེས་བོད་ཁོངས་མ་ཡིན་པ་རྒྱ་གར་བྱང་རྒྱུད་ནས་ཨང་གྲུབ་དང་། སེམས་དཔའ་རྡོོ་རྗེེ། རྒྱ་གར་བ་ ཁོང་སོགས་བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་ལ་དོ་སྣང་ཡོད་པ་ཁ་ཤེ ས་ཕེེབས་འདུག་པར་ཐུགས་རྗེེ་ཆོེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེང་སང་ང་ ཚོ་ བོད་པ་ཉི མ་ཐག་པ འི་སྐབས་ལ་ ཁྱེད་ ཚོས་བ སློ བ་བྱ་གང་ཞིིག་གནང་རྒྱུ་ ཡོད་ ཀྱི ང་ གནང་རོགས། ང་རང་ཚོ་འཕེགས་བོད་གཉིིས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འབྲེལ་བ་ཞིིག་ཡོད། རྩོ་བའི་ སྲིད་དོན་གྱི་གནས་སྟངས་ཀྱིི་ཐོག་ནས་བཤེད་ན་རྒྱ་གར་འདི་ང་ཚའི་གཞིན་ཡུལ་རེད། ཡིན་ནའང་ ཡུལ་འདའི་ནང་ང་ཚོར་ལག་འཁྱེར་འཁྱེར་དགོས་པའི་དཀའ་ངལ་ཕྲན་བུ་ཡོད་པ་ལས། གཞིན་ཡུལ་ རང་ཡུལ་དང་འདྲི་བར་རྐང་བརྐྱེངས་ལག་བརྐྱེངས་བྱས་ནས་སྡོོད་ཆོོག་པ་འདི་ནི་ཤེ ིན་ཏུ་བཀའ་དྲིིན་ ཆོེན་པོ་རེད། ང་རང་ ཚ འི་ ཆོ བ་ སྲིད་ཀྱིི་གནས་ཚུལ་ནས་བ ཤེ ད་ན་ད ངོས་གནས་འ གྱེལ་ས་ནས་ལངས་ཐུབ་པ འི་ བསམ་བློོ་ག ཏོང་ གི་ ཡོད། དེ་ཡང་ བོད་ཀྱིི་ ཆོ བ་ སྲིད་ རྐྱེ ང་པ འི་གནས་ཚུལ་མ་ ཡིན་པར་རྒྱལ་བ འི་ བསྟན་པ་དང་འབྲེལ་བའི་བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་གི་ལས་ཀ་མང་པོ་ཞིིག་ལ་བསམ་བློོ་བཏང་ནས་རེ་བ་ ཆོེན་པོ་བྱེད་ཀྱིི་ཡོད། ལྷག་པར་ཧིི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་དང་། ཆོོས་ ཀྱིི་རྗེེས་སུ་འབྲང་མཁན་དེ་ཚོ་དེ་སྔ་ཡིན་ན་ཁ་མིག་ལྟ་ས་བོད་ལ་བྱས་ནས་བོད་ནང་བསྐྱིོད་དེ་ས་དགེ་ བཀའ་རྙོིང་རིས་སུ་མ་མཆོིས་པའི་ཆོོས་ཞུ་བ་དང་། རིག་གནས་སྦྱོང་བརྩོོན་བྱེད་ཀྱིི་ཡོད། དཔེར་ན་ང་ལ་ཆོ་བཞིག་ན་ཁུ་ནུ་ལུང་པ་སྐྱིོ་པོ་དེ་ནས་ཐོན་པའི་ཁུ་ནུ་བློ་མ་བསྟན་འཛོིན་རྒྱལ་མཚན་ དང་། དགེ་བཤེེས་རིག་འཛོིན་བསྟན་པ་གཉིིས་ངས་བློ་མར་བསྟེན་པ་ཡིན། ཡུལ་དེ་ཚོ་བོད་ཀྱིི་ཆོོས་
22 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། དང་རིག་གཞུང་གི་རྗེེས་སུ་འབྲངས་མཁན་ཡིན་ཞིིང་། ད་ལྟ་བོད་ནང་ཁ་བལྟ་ས་ཤེ ིག་བསྡོད་མེད། དེར་བ རྟེན་རྒྱ་གར་ནང་ བོད་ མི་བཙན་ བྱོལ་བ་ ཚོས་ བོད་ཀྱིི་ཆོོས་དང་ རིག་གནས་ཀྱིི་བ སྟི་གནས་ མང་པོ་ཞིིག་བཙུགས་ཡོད་པ་དེ་དག་ནང་ཁོང་ཚོ་ནང་དོན་རིག་པ་སློོབ་སྦྱོོང་བྱེད་པར་ཡོང་གི་ཡོད། དཔེར་ན། སེ་འབྲས་ཚ འི་ནང་སློོབ་ག ཉིེར་དུ་མང་པོ་སློེབས་པ་དེ་ཚོས་བོད་མི་སྤྱིི་འགྲེ་སྤྱིི་མཚུངས་ ལྟར་སློོབ་གཉིེར་ཧུར་ཐག་བྱེད་ཀྱིི་འདུག ངས་དོ་སྣང་བྱུང་བ་ཞིིག་ལ་སྒོ་མང་གྲྭ་ཚང་གི་བསྟན་པ་འཛོིན་མཁན་ལ་དྭགས་ཟངས་དཀར་དང་། ཁུ་ནུ་བ་ཚོ་ཆོགས་འདུག འཛོིན་གྲྭ་མཐོ་བ་ཐོན་པའི་ཨ་མདོ་རྒད་པོ་ཚོ་རྫོོགས་འགྲོ་བའི་སྐབས་ལ་ མཇུག་མཐུད་དེ་མཛོོད་དང་། དབུ་མ་གསར་རྙོིང་། ཕེར་ཕྱིན་གྱི་གཞུང་གོང་འོག་ དེ་ཚོ་ཤུ གས་བརྒྱབ་ ནས་ལྟ་མཁན་མངའ་རིས་བ་ཤེ ་སྟག་རེད། སྒོ་མང་གྲྭ་ཚང་གི་རྩོ་བ་བཟུང་མཁན་རྒྱ་གར་བ་ཆོགས་ ཡོད་པའི་བཟོ་འདུག ཉིེ་དུས་ལོ་ཤེ ས་ནང་ཁམས་པ་ཨ་མདའ་གྲྭ་རྒྱུན་གང་འཚམ་ཞིིག་སློེབས་པ་དེ་ཚོ་ རིགས་ལམ་རྟགས་རིག་དང་བློོ་རིག་གཞིི་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ལྟ་གི་ཡོད། ཧིི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀྱིི་མི་ ཚོ་སྡོོད་སའི་ཆོ་ནས་རྒྱ་གར་ས་ཁོངས་ཆོགས་ཡོད་ཀྱིང་། ཆོོས་དང་རིག་གཞུང་ཐོག་ང་ཚོ་བོད་པ་དང་ གཅིག་པ་ཆོགས་ཡོད། ས་ཁུལ་དེ་ཚའི་ནང་ཆོོས་དང་རིག་གནས་ཀྱིི་གནས་སྟངས་དངོས་གནས་གང་འཚམ་སྐྱིོ་པོ་རེད། དེང་ སང་ལྟ་དུས་སྔོན་མ་དང་མི་འདྲི་བར་ནང་པའི་ཆོོས་དང་རིག་གནས་ལ་དོ་སྣང་གསར་པ་ཞིིག་སློེབས་ ཡོད་པ་མངོན་གྱི་འདུག ཧིི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ལ་བོད་ཀྱིི་ཆོོས་དང་རིག་གཞུང་རང་གཅིག་པ་ཡིན་ པའི་མི་འབུམ་ཕྲག་ཡོད། དེ་ཚོར་གང་ཐུབ་ཀྱིི་ཞིབས་འདེགས་དང་ཕེན་གྲོགས་བྱེད་དགོས་པ་དེ་ང་ ཚའི་ལས་འགན་ཡིན། ང་ཚོས་འགྲུབ་མ་ཐུབ་པ་མ་གཏོགས་བསམ་པའི་འཁྱེར་སོ་འདི་འདྲི་ཞིིག་སྔོན་ ནས་ཡོད། ད་རེས་ས་ཁུལ་དེ་ཚོ་ནས་ཁྱེད་ཚོ་ཁ་ཤེ ས་ཕེེབས་པ་ཡག་པོ་བྱུང་། འདི་ནི་བོད་པའི་དོན་ དག་རེད་ལ། སོ་སའ་ཡུལ་གྱི་དོན་དག་ཀྱིང་རེད། ད་དུང་ ཕྱོགས་ག ཅིག་ནས་བསམ་བློོ་བཏང་ན་ བོད་པ འི་ རིག་གཞུང་ ཞིེས་ལུང་པ་ སྒེར་ག ཅིག་ གི་ གནས་ཚུལ་རང་ ཕེ ལ་ ཆོེར་ ཆོ གས་ མེད། གོང་དུ་བ རྗེོད་པ་བཞིིན་ བོད་ཀྱིི་ རིག་གཞུང་འ དི་འ ཛོ མ་ གླིིང་གི་རིག་གཞུང་རྙོིང་ཤེ ོས་ཁུངས་ལྡན་ཞིིག་ཡིན། དེང་སང་འཛོམ་གླིིང་ཐོག་སྤྱིིར་བཏང་གི་དངོས་
23 བཀའ་སློོབ། པོ་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་ནས་མི་གྲུང་པོ་ཆོགས་ཏེ། བསམ་བློོ་རྙོོག་དྲི་ཚ་པོ་གཏོང་ཐུབ་པའི་དུས་ལ་སློེབས་ ནས་སྤྱིིར་བཏང་སྟབས་བདའི་ཆོོས་ལུགས་ཚོ་ཕྲན་བུ་ཁག་པོ་ཆོགས་ཡོད། ཡིན་ནའང་ནང་པའི་ཆོོས་ འ དི་ཚན་ རིག་ཡར་རྒྱས་ ཕྱིན་པ་དང་མ ཉི མ་དུ་འ གྲོ་ཐུབ་པ འི་རྣམ་པ་གསར་པ་ཞིིག་འ ཐོན་ ཡོང་ གི་ ཡོད། དེ་ཡང་སྤྱིིར་ནང་པ་དང་། ཡང་སྒོས་ཐེག་ཆོེན་གྱི་གཞུང་དང་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ནས་འགྲོ་རྒྱུ་ ཤེིན་ཏུ་གལ་ཆོེན་པོ་ཆོགས་པ་དང་། ལྷག་པར་སྔགས་ཀྱིི་རྒྱུད་སྡོེ་བཞིིའི་ནང་ཚན་བློ་མེད་ནས་བཤེད་ པའི་རྩོ་རླུང་ཐིག་ལའི་རྣམ་གཞིག་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་འབྲེལ་བ་སློེབས་ཀྱིི་ཡོད། དེར་བརྟེན་འཛོམ་ གླིིང་ཐོག་སྤྱིིར་ནང་པ་དང་། དའི་ནང་ཚན་ནས་བོད་ཀྱིི་ནང་ཆོོས་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་དོ་སྣང་ཞིིག་ སློེབས་ཡོང་གི་འདུག ནང་པ་སྤྱིིའི་གནས་ཚུལ་ནས་བཤེད་ན་སྐད་ཡིག་མང་པོ་ཞིིག་ཡོད་པའི་ནང་ནས་ནང་པའི་ཆོོས་གཞིི་ ལམ་འབྲས་གསུམ་ གྱི་རྣམ་ག ཞི ག་ ཆོ ་ཚང་ སྟོན་ཐུབ་པ འི་སྐད་ ཡིག་ག སོན་ པོར་ལྷག་པ་ ཕེ ལ་ ཆོེར་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ཁོ་ན་ཡིན་བཟོ་རེད། གནས་ཚུལ་དའི་ཆོ་ནས་ཀྱིང་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་ ཐུབ་པའི་འབད་བརྩོོན་བྱེད་རྒྱུ་དེར་གལ་ཆོའི་དོན་སྙིང་ལྡན་ཡོད། ང་རང་ཚོ་བོད་པའི་སྐད་ཡིག་འདི་ རྒྱ་མའི་སྐད་ཡིག་དང་མི་འདྲི་བའི་ཡི་གའི་འགྲོ་སྟངས་ཡག་པོ་ཞིིག་ཡོད་པ་འདི་བེད་སྤྱིོད་ལེགས་པར་ བྱས་པ་ ཡིན་ན་བ རྗེོད་བྱ་གང་ གི་ ཐོག་ལའང་ཡར་རྒྱས་ ཆོེན་ པོ་འ གྲོ་ཐུབ་རྒྱུར་ ཕེ ལ་ ཆོེར་ ཚོད་དཔག་ བྱེད་ཆོོག་པ་ཞིིག་རེད། ད་བར་བོད་ཡིག་གི་ནུས་པ་ཆོ་ཚང་སྤྱིད་ནས་འཚར་ལོངས་བྱེད་ས་དེ་གཙོ་ ཆོེ་ཤེ ོས་ནང་དོན་རིག་པའི་ཐོག་ལ་བྱས་པ་ལས། གཞིན་དག་ཐོག་གོ་སྐབས་བྱུང་མེད། རང་རེ་བོད་པས་གླིེན་རྟགས་དང་། ལྐུགས་པ་ཨུ་ཚུགས་བྱས་ནས་སོ་སའ་ལུང་པའི་ནང་མགོ་བརྒྱུས་ ཏེ་བསྡོད་པའི་ཉིེར་ལེན་གྱིས། འཛོམ་གླིིང་ཐོག་དངོས་པོ་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་པའི་རྒྱུ་རྫོས་ཀྱིི་རྣམ་གཞིག་ མང་པོ་ཞིིག་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ནང་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་མ་བྱུང་བ་རེད། དའི་ རྐྱེེན་པས་ད་ལྟ་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་ནང་མ་ ལྡེང་བ་མང་ པོ་ ཡོད། དེ་ལྟར་རྗེེས་ལུས་ ཐེབས་པ་ དེས་རྒྱ་ གར་ནང་ལ་ཆོ་བཞིག་ན་རང་རའི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་གི་ཕྲུ་གུ་ཚོ་ཐོག་མར་བོད་སྐད་མིང་ཚིག་གིས་མི་ལྡེང་ བ་ ཡིན་ཙང་ད བྱིན་ ཇ འི་ མིང་ ཚིག་མང་ པོ་ཞིིག་སློོབ་ཚན་ནང་ བེད་ སྤྱིོད་ མི་ བྱེད་ཐབས་ མེད་ ཆོ གས་ ཡོད། གནས་ཚུལ་དེས་ཕྲུ་གུ་ཚོར་སྐབས་ཐོག་སློོབ་སྦྱོོང་བྱེད་སྐབས་དཀའ་ངལ་བཟོ་གི་ཡོད་ལ། དེ་
24 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བས་གལ་ཆོེ་བ་ཞིིག་ལ་ཕྱིན་ཆོད་སློོབ་གྲྭ་ཐོན་སྐབས་བོད་ཡིག་རྐྱེང་པའི་ཐོག་མཁས་པོ་ཡོད་མཁན་ ཚོ་ལས་རིགས་གཞིན་གྱི་ནང་ཁུངས་འཁྱོལ་ཁག་པོ་བྱེད་ཅིང་། དཀའ་ངལ་དེ་ད་ཕེན་བོད་དུའང་བྱུང་ ཡོད། ཡིན་ནའང་བོད་དུ་ཉིེ་ཆོར་ནས་འཛོིན་རིམ་ལྔ་པ་བར་གྱི་སློོབ་ཚན་ཆོ་ཚང་བོད་སྐད་ནང་བོད་ ཆོོལ་ཁ་གསུམ་ ཡོངས་ལ་ག ཅིག་གྱུར་ཁྱབ་པ འི་སློོབ་ དེབ་གསར་པ་ཞིིག་བ ཟོས་འདུག དེ་ ནི་ཡང་ དག་པ་དང་བཀྲ་ཤེ ིས་པའི་གཏམ་བཟང་ཞིིག་རེད། རིམ་པས་འཛོིན་རིམ་གང་ལ་གང་འཚམ་གྱི་སློོབ་ཚན་ཆོ་ཚང་བོད་སྐད་ཐོག་བཟོ་ཐུབ་པ་འདུག་པ་ཧི་ ཅང་ཡག་པོ་རེད། དེ་འདྲི་མེད་དུས་སློོབ་ཚན་དང་ལས་རིགས་གཞིན་ཞིིག་ཐོག་ལ་སློེབས་དུས་བོད་ ནང་རྒྱ་སྐད་ཀྱིི་མིང་ཚིག་ཁོ་ན་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་དགོས་པ་དེས་དཀའ་ངལ་ཆོེན་པོ་འཕྲད་ཀྱིི་ཡོད་པ་རེད། བོད་ ཡིག་ཡག་ པོ་ཤེེས་ ཀྱི ང་ལས་ རིགས་ག ཞི ན་དག་ནང་ བེད་ སྤྱིོད་ བྱེད་ས་ མེད་དུས་ རིམ་པས་ བོད་ པའི་སྐད་ཡིག་ལ་ཤེ ་ཚ་ཡོད་ན་ཡང་ལག་ལེན་ཐོག་དགོས་མཁོ་ཆོ་ཚང་འགྲུབ་མ་ཐུབ་པར་བརྟེན་ཁག་ པོ་ཆོགས་ཀྱིི་འདུག དའི་སྐོར་ང་ཚོ་དེ་སྔོན་ཡང་སྐད་ཆོ་བྱུང་། ད་ཆོ་ཏན་ཏན་ཡག་པོ་ཡོང་གི་རེད། ཁྱེད་རང་ཚོས་ཀྱིང་ཧུར་ཐག་བྱས་ནས་ཤུ གས་རྒྱག་དགོས། ཐུགས་རྗེེ་ཆོེ་ཞིེས་བཀའ་བསྩལ།
25 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ཐོག་གི་མའི་འབྱུང་ཁུངས་ལ་ཞིིབ་ནན་དུ་དཔྱད་དགོས་པ། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིིག་ཐོག་གི་མའི་འབྱུང་ཁུངས་ལ་ཞིིབ་ནན་དུ་དཔྱད་དགོས་པོ། ནམ་མཁའིི་ནརི་བུ། ༄༅། །ད་ལམ་རང་གཞུང་ཤེེས་རིག་ལྷན་ཁང་ནས་ཐུགས་ཁུར་ཆོེ་བཞིེས་ཀྱིིས། ཤེིན་ཏུ་གནད་ཆོེ་ལ་རྩོ་ འགངས་ཆོེ་བའི། བོད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་རིག་གནས་བགྲོ་གླིེང་གི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དང་པོ་འདི་བཞིིན་ དངོས་སུ་ཚུགས་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་དང་། མ་ཟད་གུས་རང་ལའང་། བོང་བ་གསེར་གཟིགས་ཀྱིི་དཔེ་ལྟར། མཁས་དབང་ལྷན་ ཚོགས་འ དིར་ འ ོང་ད གོས་བཀའ་ཕེེབས་ནན་བསྐུལ་བཀའ་དྲིིན་ ཐོབ་པར་བ རྟེན། ཐེངས་འདའི་བོད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་རིག་གནས་སྐོར་གྱི་བགྲོ་གླིེང་ཚོགས་འདུ་འདིར་དངོས་སུ་བཅར་ནས། ཕྱོགས་སོ་སོ་ནས་ཕེེབས་གནང་བའི་མཁས་དབང་རྣམ་པ་དང་། དེར་མ་ཟད་བོད་ཀྱིི་ཤེེས་རིག་ལ་དོ་ སྣང་དང་བ རྩོེ་ ཞིེན་གནང་མ ཛོ ད་པ འི་མཁས་དབང་མང་ པོ་ ཞི ལ་མཇལ་ལྷན་ ཚོགས་ ཐོག་མ་ འ ོངས་ བོད་ཀྱིི་མི་བརྒྱུད་ཚའི་ཤེེས་ཡོན་གྱི་གོ་རྟོགས་མཐའ་དག་གི་རྨང་གཞིི་མེད་དུ་མི་རུང་བ། བོད་ཀྱིི་བརྡོ་ སྤྲོོད་ རིག་གནས་ སྐོར་རྣམས་ མི་ཉི མས་ གོང་འཕེེལ་དང་། ཉི མས་པ་ སོར་ཆུད་འབྱུང་བ འི་ད མིགས་ ཡུལ་གྱི་གཞིི་རྩོའི་ཐོག་ནས་བཀའ་མོལ་ཞུ་བའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་པ་ལའང་ཐུགས་རྗེེ་ཆོེ་ཞིེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གང་ལ་ཟེར་ན། ད་ལམ་བརྡོ་སྤྲོོད་རིག་གནས་སྐོར་གྱི་གྲོས་གཞིི་འདི་ནི། བོད་ཀྱིི་ཤེེས་རིག་ཡོད་དོ་ ཅོག་གི་གཞིི་རྩོ་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་རང་ལ་ཐུག་ཅིང་། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་དེ་ལ་བོད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་ཟེར་གྱི་ ཡོད་སྟབས། བརྡོ་སྤྲོོད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ལེགས་སྦྱོར་གྱི་སྐད་ཡིག་ཁོ་ན་ལ་ངོས་འཛོིན་པ་དང་། བོད་ཀྱིི་ སྐད་ཡིག་གི་ཁུངས་དེ་ལེགས་སྦྱོར་གྱི་སྐད་ཡིག་ཁོ་ན་ལ་ངོས་འཛོིན་བྱས་ན་འགྲིག་གི་ཨེ་ཡོད། སྤྱིིར་བཏང་ལེགས་སྦྱོར་གྱི་སྐད་ཡིག་དེ་ཉིིད་ཤེ ར་ཕྱོགས་པའི་སློོབ་གཉིེར་བྱེད་ཕྱོགས་དང་། མ་ཟད་ ནང་ཆོོས་ རིག་པ་དང་། དེ་འ བྲེལ་ གྱི་ཤེེས་ རིག་མང་ པོ་ཞིིག་ གི་ སྐོར་སློོབ་སྦྱོོང་ག ཏིང་ཚུགས་ བྱེད་ ཕྱོགས་སུ་ མེད་དུ་ མི་རུང་བ་ཞིིག་ ཡིན་ ངེས་ལ་ ཐེ་ ཚོམ་ ཅི་ཡང་ མེད་ ཅིང་། བོད་ཀྱིི་ཤེེས་ རིག་ལའང་ འབྲེལ་བ་ངེས་ཅན་ཞིིག་ཡོད་ངེས་པ་ནི་ཞུ་མ་དགོས། འོན་ ཀྱིང་། བོད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་གཞིི་རྩོ་བོད་
26 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཀྱིི་སྐད་ནི། བོད་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་སྲིད་པ་ནས་ཡོད་པ་ཞིིག་ཡིན་དགོས་ལ། ཡི་གེའང་། ང་ཚོར་ ཡོངས་གྲགས་སུ་ཆོོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་གྱི་དུས་ཐོན་མི་ཨ་ནུས་བོད་དུ་ཡི་གེ་གསར་དུ་འབྲི་བའི་སྲོལ་ གཏོད་པར་གྲགས་མོད། ང་ཚོས་གཟིགས་རྒྱ་ཆོེ་ཙམ་རེ་གནང་བ་ཡིན་ན། བོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་སུ་ གནའ་བའ་ཞིང་ཞུང་གི་ཡིག་རྒན་ནམ། ཞིང་ཞུང་གི་སྨོར་ཆོེན་ཞིེས་པ་ནས་སྨོར་ཆུང་གི་ཡིག་ཚུགས་ དང་། དེ་ནས་བོད་ཡིག་བྱུང་ཚུལ་མང་པོ་ཞིིག་གསུངས་སྲོལ་ཡོད་འདུག གསུངས་ཚུལ་དེ་ལ་དཔྱད་ ན༑ བོད་ཀྱིི་ཐོག་མའི་རྒྱལ་པོ་གཉིའ་ཁྲིི་བཙན་པའ་དུས་ནས་བཟུང་བོད་དུ་ཡི་གའི་འབྲི་སྲོལ་ཞིིག་ བྱུང་ཡོད་པ་འདྲི་ཞིིག་འདུག བོན་ གྱི་ལུགས་སུ་གྲགས་ ཆོེ་བ འི་ སྲིད་པ་སྤྱིི་མ དོས་ སུ་གྲགས་པ འི་ད པེ་འ དྲི ་ མིན་འགའ་རེ་ ཡོད་ འདུག ང་རང་གིས་མངོན་སུམ་མིག་མཐོང་བྱུང་བ་ལའང་། ཁམས་ནས་བྱུང་བ་དང་སྟོད་ནས་བྱུང་ བ་དང་། བལ་ཡུལ་ནས་བྱུང་བ་གསུམ་ཙམ་ཡོད་འདུག་པ། དེ་དག་གི་མཛོད་བྱང་དུ་ གཙོ་ཆོེན་ པོ་ ཞིེས་པ་དང་། གཤེེན་ པོ་ཁྲིི་ན་ ཁོད་ ཅེས་པ འི་མཚན་འ དི་གཉིིས་ ཡོད་འདུག་ལ། གཤེེན་པོ་ འདི་གཉིིས་ནི། བོད་རྒྱལ་གཉིའ་ཁྲིི་བཙན་པའ་འགོ་ཙམ་ན་བྱུང་བའི་བཙན་པོ་ཚའི་སྐུ་གཤེེན་ཡིན་ པའི་ཚུལ། བོད་ཀྱིི་ལོ་རྒྱུས་ཁག་མང་ནས་གསལ་པོར་བཤེད་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་ལ་ཐུགས་སྣང་ཅུང་ཟད་ རེ་གནང་བ་ཡིན་ན། ཆོོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་གྱི་གོང་བོད་ཀྱིི་གནའ་རབས་རྒྱལ་པོ་ཚའི་སྐུ་རིང་ལ་ཡི་ གེ་འབྲི་སྲོལ་ཡོད་པ་གསལ་པོར་མཁྱེན་ཐུབ། དེར་མ་ཟད་ལོ་ཆོེན་བེ་རའ་འདྲི་འབག་ཆོེན་མའ་ནང་ དུའང་། ཐོན་མིས་བོད་ཀྱིི་ཡི་གེར་བསྒྱུར། ཅེས་གསུངས་པ་ལས་སྔར་མེད་གསར་བཟོ་གནང་ཚུལ་མི་ གསལ། བོད་དུ་ཆོོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་གྱི་སྔོན་དུ་བོད་ལ་ཡི་གེ་འབྲི་སྲོལ་བྱུང་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་། ཡི་ གེ་ཡོད་པའི་ཁུངས་གསལ་པོ་ཞིིག་བསྟན་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། བོད་ཀྱིི་ཤེེས་རིག་གི་ཁུངས་བསྟན་ཐུབ་པ་ དང་། བོད་ཀྱིི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཤེེས་རིག་རང་ཁུངས་ནས་བྱུང་ཡོད་པར་བསྟན་ཐུབ་པའི་དགོས་པ་དང་ དགེ་མཚན་བློ་ན་མེད་པ་ཞིིག་ཡོད་ངེས་པ་ནི་གུས་རང་ནས་བྲིས་པའི་དེབ་ཆུང་། 《 ནོར་བུའི་དོ་ཤེ ལ།》 དུ་ཞིིབ་གསལ་ཡོད་པས་དེར་གཟིགས་ཙམ་གནང་ཐུབ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གུས་རང་ནས་དེ་སྔོན་མི་ལོ་ཉིི་ཤུ ་རྩོ་བཞིིའི་རིང་མཐོ་རིམ་སློོབ་གྲྭར་སློོབ་བསྐུལ་དང་འབྲེལ། བོད་ཀྱིི་
27 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ཐོག་གི་མའི་འབྱུང་ཁུངས་ལ་ཞིིབ་ནན་དུ་དཔྱད་དགོས་པ། ཤེེས་ རིག་གང་ ཅ འི་ སྐོར་ལ་ རྟོག་ཞིིབ་གང་ཐུབ་བ གྱིས་པ འི་ཉི མས་མྱོོང་དུ། བོད་ཀྱིི་ཤེེས་ རིག་ ནོར་ བུ འི་བང་མཛོོད་ལྟ་བུ་འདི་ཉིིད་ཀྱིི་གཞིི་རྩོ་དེ། རྒྱ་དཀར་ནག་དང་ཆོ ་འདྲི ་བར། ཐོག་མའི་འབྱུང་ ཁུངས་ དེ་ བོད་རང་ལ་གཏུགས་ཐུབ་པ་ཞིིག་མ་བྱུང་ཐབས་ མེད་ ཅིག་ ཡིན་འདུག་ལ། དེ་བཞིིན་ གཏུག་རྒྱུའང་ ཡོད་ ངེས་པ་འ དྲི ་ཞིིག་འདུག གལ་ ཏེ་རང་ཁུངས་བཙན་ པོ་ཞིིག་ མེད་ ཕྱིན་ ཆོེད་ཤེེས་ རིག་རྒྱ་ཆོེན་པོ་དང་གཏིང་ཟབ་པོ་ཅི་འདྲི་ཞིིག་ཡིན་ནའང་། ཤེེས་རིག་རྙོིང་མའམ། དེ་དག་གི་ལོ་ རྒྱུས་རྙོིང་མའི་གོ་སར་སློེབས་མི་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ཤེེས་རིག་དེ་ཚོ་ནི་གོ་སར་ཡོད་པའི་ཤེེས་རིག་ཁག་ གི་མཛོེས་རྒྱན་འདྲི་ཞིིག་ཏུ་ཆོགས་ནས། བོད་ཀྱིི་ཤེེས་རིག་གིས་དམན་ས་མི་འཛོིན་ཐབས་མེད་འདྲི་ ཞིིག་ཡོང་བ་མངོན་གསལ་ལགས། དེ་འདྲི་ཡིན་སྟབས། ང་ཚོ་བོད་མི་རང་ནས་བོད་མའི་ཤེེས་རིག་གི་ ཁུངས་གསལ་པོ་ཞིིག་སྟོན་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། མ་འོངས་པར་ བོད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་ཤེེས་རིག་ཚང་མའི་གཞིི་ རྐང་བརྟན་པོ་ཞིིག་ཚུགས་ཐུབ་པ་ཡོང་གི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཐོན་མིས་བོད་སྐད་དེ་ལེགས་སྦྱོར་ གྱི་རྣམ་དབྱའི་ལུགས་སུ་སུམ་རྟགས་ཀྱིི་བསྟན་བཅོས་མཛོད་ཅིང་། དེ་ཡང་། དཔེར་ན། ཞིང་ཞུང་གི་ སྐད་དུ། འབྲེལ་སྒྲིའི་ཕྲད་མི་འདྲི་བ་བཅུ་གཅིག་ཙམ་ཡོད་འདུག་པ། དེ་དག་ཐོན་མིས་འབྲེལ་སྒྲི་ལྔར་ བསྡུས་གནང་བས་མཚོན་བོད་ཀྱིི་ཡི་གེ་སྲོལ་དེ་སྟབས་བདེ་ལ། བེད་སྤྱིོད་བྱེད་སློ་བའི་སུམ་རྟགས་ཀྱིི་ ལུགས་འདི་བཞིིན་བཀའ་དྲིིན་གནང་བ་མིན་ནམ་བསམ་གྱི་འདུག གང་ལྟར་ཡང་། ང་ཚོས་ བོད་ ཀྱིི་བ རྡོ ་སྤྲོོད། ཅེས་གསུངས་པ འི་ ཚེ། ད འི་ ཁོངས་སུ་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་ རྙོིང་མ་ དེ་ ཚོ་ལའང་ཐུགས་ དགོངས་ཅུང་ཟད་རེ་བཞིེས་དགོས་པ་ཤེ ིན་ཏུ་གལ་ཆོེན་པོ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ད་ལམ་གྱི་ཚོགས་འདུ་འདིར། ཡུལ་ཁག་མི་འདྲི་བ་དུ་མ་ཞིིག་ནས་མཁས་དབང་མང་པོ་ཞིིག་ཕེེབས་ ནས། ལྷན་རྒྱས་ཚང་མས་ དེང་དུས་སུ་ད གོས་ ངེས་ཀྱིི་ མིང་ ཚིག་གསར་བ ཟོ་དང་། སྒྲི ་སྒྱུར་ཚུལ་ སོགས་ཀྱིི་སྐོར་དགོངས་འཆོར་དང་སློོབ་སྟོན་གཅིག་ལས་གཅིག་ཟབ་པ་འདྲི་བོ་མང་པོ་ཞིིག་གསུངས་ སོང་བ་དེ་ཚོ་ལ་དགའ་བསུ་དང་མོས་མཐུན་ཞུ་རྒྱུ་ཙམ་ལས་དམིགས་བསལ་ཞུ་དགོས་མི་འདུག འབྱུང་འགྱུར་ཚོགས་འདུ་འདི་བཞིིན་གྲུབ་མཚམས། ཤེེས་རིག་ལྷན་ཁང་དང་། རྩོོམ་སྒྲིིག་ཁང་བཅས་ ཀྱིིས་ཐུགས་འགན་ཆོེ་བཞིེས་དང་འབྲེལ་མཐུད་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས། རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་བཞུགས་གནང་ བ འི་མཁས་དབང་རྣམ་པ་ ཚོས་ ཀྱི ང་། ཚོགས་འདུར་བཀའ་མོལ་དང་། བ གྲོ་ གླིེང་དུ་ ཇི་ལྟར་ ཞི ལ་
28 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བཞིེས་གནང་བ་རྣམས་ཐུགས་འགན་གང་ཐུབ་ཐུབ་རེ་བཞིེས་ཐུབ་པ་དང་། ཚོགས་འདུ་འདི་འང་། འབྱུང་འགྱུར་བོད་ཀྱིི་ཤེེས་རིག་དར་རྒྱས་ཀྱིི་རྨང་གཞིི་ཤེ ིན་ཏུ་གལ་ཆོེན་པོ་ཞིིག་ཡིན་སྟབས། བསྐྱིར་དུ་ ཚོགས་ཐེངས་གཉིིས་པ་ཞིིག་གང་མྱུར་འབྱུང་ཐུབ་པ་ཞིིག་དང་། དེ་བར་སློོབ་གྲྭ་ཁག་གི་དགེ་རྒན་ རྣམ་པ་ཚོས་ཀྱིང་ཉིམས་མྱོོང་གང་མང་མང་ཞིིག་བསྡུ་གསོག་གནང་ཐུབ་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་ བཞུགས་པ འི་མཁས་དབང་རྣམ་པས་ ཀྱི ང་ཐུགས་ཁུར་ ཞི ལ་བ ཞིེས་གང་གནང་བ་རྣམས་ཀྱིི་མཇུག་ སྡོོམ་རེ་མཛོད་དུ་ཡོད་པ་བཅས་ཀྱིི་རེ་སྐུལ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
29 སྐད་ཡིག་ཕེན་ཚུན་དབར་གྱི་འབྲེལ་བའི་འཕེེལ་རིམ་ལ་རགས་ཙམ་དཔྱད་པ། སྐད་ཡིིག་ཕེན་ཚུན་དབར་གྱིི་འབྲེེལ་བའི་འཕེེལ་རིམ་ལ་རགས་ཙམ་དཔྱད་པོ། རིི་ཁ་བློོ་བོཟང་བོསྟན་འིཛིིན། རིིག་པ་དྲི་མེད་མཁའི་ལོམ་ཡིངས་པོ་ལོ། ། སྦྱོོརི་བོརྩོན་ཤེ ིང་རྟས་དྲངས་པའིི་ཤེེས་བྱའིི་ཟརི། ། རྣམ་དཔྱོད་འིོད་མདས་སྲིིད་པའིི་སྨག་རུམ་ཀུན། ། གཞིིལོ་བོའིི་མཐུ་ལྡན་མཁས་རྣམས་བློ་ན་འིཕགས། ། ༄༅། །དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་འདའི་སྟེང་གནས་ཤེ ིང་རྒྱུ་བའི་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ནང་ནས་རང་ ཅག་འ གྲོ་བ་ མ འི་ཐུན་ མོང་མ་ ཡིན་པ འི་ཁྱད་ཆོོས་ ནི་སྨྲ་ཤེེས་ དོན་ གོ་བ འི་རང་བཞིིན་ལྷན་ སྐྱིེས་ཀྱིི་ དཔལ་ཡོན་བློ་ན་མེད་པ་དེ་ཡིན་ཞིིང་། དེ་ནི་སྤྱིིར་མའི་མཚན་ཉིིད་དུའང་འཇོག་པར་བྱེད། འཛོམ་ བུའི་གླིིང་འདིར་མའི་འགྲོ་བ་ཆོགས་པ་ནས་བཟུང་ཐོག་མར་ལག་བརྡོ་རྣམ་འགྱུར་ཙམ་གྱི་ལམ་ནས་ གོ་བརྡོ་སྤྲོོད་པ་དང་། རིམ་བཞིིན་འདོད་རྒྱལ་དང་རྗེེས་གྲུབ་སོགས་ཀྱིི་ཐ་སྙད་ཀྱིི་འཕེེལ་རིམ་ལས་བྱུང་ བ འི་ཉིེ་བར་མ ཁོ་བ འི་སྐད་ལུགས་སྟབས་བ དེ་ མི་འ དྲི ་བ་ རེ་དར་ཁྱབ་ ཕྱིན་ ཡོད་པར་སྣང་། དེ་ལྟ་ ནའང་ལག་བརྡོ་རྣམ་འགྱུར་ཙམ་གྱིས་གོ་བརྡོ་བྱེད་པའི་དུས་སྐབས་ནས་སྐད་དང་ཡི་གའི་ལམ་ནས་ ཕེན་ཚུན་སེམས་ཀྱིི་འཆོ ར་སྒོ་དང་། རྣམ་རྟོག་ཕྲ་མོ་ཙམ་འཆོ ད་ཅིང་གོ་དོན་རྟོགས་ཐུབ་པ འི་བརྡོ་ སྤྲོོད་ཀྱིི་རྣམ་གཞིག་དང་ལྡན་ཞིིང་ཡན་ལག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྐད་ཡིག་ཅིག་ཏུ་མ་གྱུར་བར་གྱི་ དུས་ཡུན་ནི་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛོིན་གྱི་སློོབ་གཉིེར་བ་དག་གི་ཡང་མཐུན་སྣང་དུ་གྲུབ་པའི་བཞིེད་ ཚུལ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་ཞིིག་མེད། སྤྱིིར་འ ཛོ མ་གླིིང་འ དིར་སྐད་ རིགས་ མི་འ དྲི ་བ་དུ་མ་ ཇི་ལྟར་བྱུང་ཚུལ་ ནི་ ཐོག་མར་ཡུལ་གྲུ་ སོ་ སོར་
30 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། མི་སྡོའི་སྤྱིི་ཚོགས་ཀྱིི་གྲོང་ཚོ་ཆོགས་ཡུལ་དང་། དེ་དག་གི་ཉིེར་མཁའ་དགོས་གལ་ལ་ལྟོས་ཏེ་སྟབས་ བདེ་བའི་སྐད་ལུགས་རེ་དར་ཞིིང་། རིམ་འགྲོས་སུ་སྤྱིི་ཚོགས་ཀྱིི་དཔལ་ཡོན་དར་རྒྱས་སུ་ཕྱིན་པ་དང་ ཆོབས་ཅིག་ཡུལ་གྲུ་ཕེན་ཚུན་དབར་ལ་ཚོང་དང་། རིག་གཞུང་གི་འབྲེལ་བའི་ལམ་སྲོལ་འགོ་ཚུགས་ པ་ནས་བཟུང་སྐད་ཡིག་ཕེན་ཚུན་དབར་ཤུ གས་རྐྱེེན་ངེས་ཅན་ཞིིག་ཐེབས་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྒྲི་ རིག་ལ་ རྟོག་ཞིིབ་ བྱེད་ པོ་ ཚོས་འ ཛོ མ་གླིིང་འ ད འི་སྐད་ རིགས་ཁག་ གི་འབྱུང་ཁུངས་དང་ དེ་དག་ གི་ ཁྱབ་ཚད་ལ་དཔྱད་པ་བྱས་ཏེ་ཨཱར་ཡན་དང་། སེ་མི་ཊིིག ཧི་མི་ཊིིག་སོགས་སྐད་ཡིག་གི་ཁྱིམ་སྡོའི་ ཚན་ཁག་སྤྱིི་དང་། བྱེ་བྲག་ནང་གསེས་སུ་དབྱེ་ཚུལ་གྱི་བཞིེད་པ་མི་འདྲི་བ་རིམ་པར་བྱུང་། འོན་ ཀྱིང་ འ ཛོ མ་གླིིང་འ ད འི་སྐད་ རིགས་ མི་འ དྲི ་བ འི་དབར་ལ་ཤུ གས་རྐྱེེན་ ཆོེ་ཆུང་ ཇི་ཙམ་ ཡོད་ མིན་ལ་མ་ ལྟོས་པར་ཡུལ་བྱེ་བྲག་སོ་སོར་དར་བའི་སྐད་ཡིག་རེར་བརྗེོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་དང་། ཡི་གའི་གཟུགས། བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་རྣམ་གཞིག་སོགས་རྣམ་པ་ཐ་དད་དུ་མཚོན་ནུས་པའི་ཁྱད་ཆོོས་རེ་ཡོད། དཔེར་ན་དབྱིན་ ཇའི་སྐད་ཡིག་ལྟ་བུ་ལ་ཆོ་མཚོན་ན་མིང་ཚིག་མང་ཆོེ་བའི་འབྱུང་ཁུངས་གྷི་རིག་དང་། ལཱ་ཊིིན། ཕེ་ རེན་ཅེ་སོགས་ཡིན་མོད། འོན་ ཀྱིང་སྐད་ཡིག་དེ་ཉིིད་ཀྱིི་ངོ་བོ་ནི་སྐད་ཡིག་གཞིན་དག་ལས་རྣམ་པ་ འདྲིེས་མེད་དུ་རང་སོར་གནས་ཡོད་པར་མ་ཟད། འཛོམ་གླིིང་འདིར་དར་བའི་ཐུན་མོང་གི་རིག་པའི་ གཞུང་ལུགས་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ འི་འ ཛོ མ་གླིིང་སྤྱིི་སྐད་ལྟ་བུར་ཡང་གྱུར་ ཡོད་པ་ ནི་ད ངོས་ དོན་ ཡོངས་ གྲགས་ཤེ ིག་ཡིན། དེ་ལྟར་གླིིང་འདིར་ཡུལ་གྲུ་ཕེན་ཚུན་གྱི་དབར་ལ་རིག་གཞུང་དང་། ཚོང་འབྲེལ། གཡུལ་འགྱེད། མི་སེར་སྤེེལ་ཡུལ་རིང་ལུགས་སོགས་ཀྱིི་ལམ་ནས་ཤུ གས་རྐྱེེན་དང་། ཤེན་མ་ཞུགས་ པའི་སྐད་རིགས་ནི་འགའ་ཡང་མེད་ཅེས་སྡོོམ་ཚིག་ལྟ་བུར་ཐག་བཅད་དེ་བརྗེོད་ཆོོག་པ་ཞིིག་ཡིན། མཚམས་འ དིར་རང་ རེ་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་ གི་འཕེེལ་ རིམ་ སྐོར་ལ་ཅུང་ཞིིག་དཔྱད་ན། དེ་ཡང་སྤྱིིར་ ཡི་གའི་གཟུགས་དང་། བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་རྣམ་གཞིག་སྲོལ་ལུགས་དར་སྐབས་ཡུལ་དེ་དང་དེར་ཐོག་མ་ ནས་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་དར་བའི་ཡུལ་སྐད་དེ་ཉིིད་རྩོ་བར་བཟུང་བ་ཞིིག་ཡིན་མོད་ཀྱིང་། རིམ་གྱིས་ཡུལ་ ཁམས་ སོ་ སོར་དར་ཁྱབ་ ཕྱིན་པ འི་སྐད་ལུགས་ དེ་དག་ལ་འཕེེལ་ གྲིབ་ཀྱིི་འགྱུར་བ་སྣ་ ཚོགས་འ གྲོ་ བའི་ཚེ་བརྡོ་དག་དང་མཐུན་ཞིིང་ཡི་གེར་འཁོད་པའི་སྐད་དེ་ཕྱི་མོ་ལྟ་བུར་བྱེད་པ་ནི་སྐད་ཡིག་གཉིིས་ ཀ་དར་ཁྱབ་ ཕྱིན་པ འི་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ལ་མཚུངས་པ་ ཡིན། དེ་ལྟར་ད་ལྟ་ ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་ ཡོད་བཞིིན་ པའི་བོད་ཀྱིི་ཡི་གའི་གཟུགས་དང་། བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་རྣམ་གཞིག་བཅས་རྒྱ་གར་གྱི་ཡི་གེར་དཔེ་མཛོད་
31 སྐད་ཡིག་ཕེན་ཚུན་དབར་གྱི་འབྲེལ་བའི་འཕེེལ་རིམ་ལ་རགས་ཙམ་དཔྱད་པ། དེ་ བོད་པ་བཟང་ པོ་སློོབ་ད པོན་ཐུ་ མིས་ ཐོག་མར་གསར་ག ཏོད་མ ཛོ ད་པ འི་སྐབས་སུ་ཡང་ག དོད་ རབས་ནས་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་དར་བའི་བོད་སྐད་དེ་ཉིིད་གཞིི་རྩོར་བཟུང་སྟེ་མཛོད་ཡོད་པ་ལས་ཡི་གའི་ གཟུགས་དང་བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་རྣམ་གཞིག་སྲོལ་གཏོད་མཛོད་ཕྱིར་གདོད་མའི་བོད་སྐད་དེ་ལ་བཟོ་བཅོས་ མཛོད་ཡོད་པ་ག་ལ་ཡིན་ཏེ། ཞིར་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞིེས་ཁ་ཚོན་གཅོད་པར་ནུས། དེས་ན་བོད་ཀྱིི་ཡི་ གའི་གཟུགས་དང་། བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་རྣམ་གཞིག་གི་ཐོག་མའི་འབྱུང་ཁུངས་ཙམ་རྒྱ་གར་ལ་བྱེད་པ་ལས། བོད་སྐད་ཀྱིི་འབྱུང་ཁུངས་ནི་བོད་རང་ཡིན་པར་སོམ་ཉིི་ག་ལ་དགོས། དེ་ལྟ་ན་རིམ་བཞིིན་འཕེགས་བོད་དབར་གྱི་ཆོོས་དང་། རིག་གཞུང་གི་འབྲེལ་ལམ་ཇེ་ཟབ་ཏུ་ཕྱིན་ ཏེ་ཆོོས་རྒྱལ་མེས་དབོན་རྣམ་གསུམ་གྱི་སྐུ་དུས་ནས་བཟུང་རྒྱ་གར་ནས་རྒྱལ་བའི་བཀའ་དང་བསྟན་ བཅོས་གྲགས་ཆོེ་བ་ཕེལ་མོ་ཆོེ་བོད་སྐད་དུ་ཕེབ་སྒྱུར་མཛོད་ཅིང་། གསུང་རབ་དེ་དག་གི་དགོངས་ དོན་ཚང་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་བོད་སྐད་ནང་སློེབས་པའི་ཐབས་སུ་སྔོན་བྱོན་ལོ་པཎ་བརྒྱ་ཕྲག་གིས་ དཀའ་སྤྱིད་དུ་མའི་ལམ་ནས་ཆོོས་ཀྱིི་ཐ་སྙད་བགྲངས་ཀྱིིས་མི་ལང་བ་བོད་སྐད་དུ་དོན་སྒྱུར་དང་། སྒྲི་ སྒྱུར་ཅི་རིགས་པ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བར་མཛོད་དེ་བོད་བརྡོའི་ཐ་སྙད་ཀྱིི་བང་མཛོོད་བྱུར་བུར་བཀང་བར་ མཛོད་པའི་ཕྱག་རྗེེས་ལ་བརྟེན་ནས་དེང་འདིར་འཛོམ་གླིིང་ནང་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ཅེས་གཙིགས་སུ་ འཛོིན་ཅིང་། དགུང་དུ་འདེགས་ནུས་པ་འདི་བྱུང་བ་ཡིན། དེ་ལྟར་རྒྱ་གར་ནས་ཆོོས་དང་། རིག་གཞུང་ སོགས་ཀྱིི་འ བྲེལ་བ འི་ཤུ གས་རྐྱེེན་ལ་བ རྟེན་ནས་ རིམ་ བཞིིན་བོད་མི་དམངས་ཁྲིོད་ཀྱིི་ཉིིན་རའི་གཏམ་གླིེང་ནང་དུའང་ལེགས་སྦྱོར་གྱི་མིང་ཚིག་མང་པོ་དར་ ཁྱབ་ཕྱིན་ཡོད་པ་ནི་དཔེར་ན། པདྨ་དང་། ཀུ་མུད། ག་བུར། ཀ་པཱ་ལ། ཨིནྡྲ་ནཱིི་ལ། ཀ་ཏོ་ར། ཙནྡན། ཀུ་ཤེ པཎྜིི་ཏ། སོ་མ་ར་ཙ། ཨ་ཙ་ར། ཧིི་མ་ལ་ཡ། མཎྜིལ། པོ་ཏི། གུར་གུམ་སོགས་བོད་སྐད་ དང་གཉིིས་མེད་དུ་འདྲིེས་ཏེ་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་མཆོོག་དམན་ཀུན་གྱིས་སྤྱིོད་ཅིང་། ཕྱོགས་མཚུངས་བོད་ ཀྱིི་ཁྱིམ་མཚེས་ཡུལ་གྲུ་གཞིན་ཁག་ཀྱིང་དེ་དང་མཚུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རྒྱ་ནག་ལ་སྔ་རབས་ བོད་ཀྱིི་བཙན་ པོ་སྔ་རྗེེས་ཀྱིི་བཙུན་ མོར་རྒྱ་རྒྱལ་ གྱི་སྲས་ མོ་ཁབ་ཏུ་བ ཞིེས་ ཏེ་ད བོན་ ཞི ང་ གི་འ བྲེལ་ བ་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྐབས་གཞིན་དུ་གཡུལ་འགྱེད་དང་། ཚོང་འབྲེལ། རིག་གཞུང་། མཆོོད་ཡོན་ སོགས་ཀྱིི་འབྲེལ་བའི་ལམ་ནས་རྒྱ་སྐད་ཀྱིི་ཐ་སྙད་ཟུར་ཆོག་མང་པོ་བོད་སྐད་དང་འདྲིེས་ཏེ་ཉིིན་རའི་
32 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། སྨྲ་བརྗེོད་ནང་གོང་བཞིིན་རྒྱུན་སྤྱིོད་བྱེད་མུས་སུ་ཡོད་པ་དཔེ་མཚོན་ཙམ་དུ་རེ་ཟུང་སྨྲས་ན། ཡང་ལཱ། སྒྲིོག་ཙེ། ཁྲུ་ཐིལ། ཇེམ་ཙེ། པིར། ཕེིང་། མོག་རོ། དས་ཕེན། ཏིང་ཀྲང་། སི་ཤེ ན་སོགས་རྒྱུན་མཁའ་ ཡོ་ཆོས་དང་། ཁ་ཟས་ཀྱིི་མིང་ཚིག་ཁག་ཅིག་བོད་སྐད་ནང་ཁྱབ་གདལ་ཕྱིན་ཡོད་པ་དང་ཕྱོགས་འདྲི་ བ་མ་ཡིན་ནམ། དེས་ན་ཡུལ་ཕེལ་མོ་ཆོའི་སྐད་རིགས་ལ་ཁྱབ་པའི་མིང་ཚིག་ཁག་ལ་འབྱུང་ཁུངས་ མི་འདྲི་བ་རེ་ཡོད་མོད། འོན་ ཀྱིང་མིང་ཚིག་དེ་དག་གང་ལ་དར་ཁྱབ་འགྲོ་སའི་ཡུལ་དེ་དང་དའི་ཡུལ་ སྐད་ཀྱིི་རང་གཤེིས་དང་འཚམས་པའི་སྒྲི་གདངས་དང་། འབྲི་སྲོལ་བཅས་ཀྱིི་རྣམ་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་ པ་རེར་གྱུར་ཏེ་མཐར་སྐད་ཡིག་དེ་ཉིིད་ཀྱིི་ཆོ་ཤེ ས་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ནི་སྐད་ཡིག་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པའི་རྣམ་ པ་ཐུན་ མོང་བ་ཞིིག་ཏུ་སྣང་། དེ་ལྟ་ནའང་འ ཛོ མ་གླིིང་འ དའི་སྐད་ ཡིག་ ཕེ ན་ཚུན་དབར་ལ་ཤུ གས་ རྐྱེེན་དང་འ བྲེལ་བ་ ཇི་ཙམ་ ཡོད་ མེད་ལ་མ་ ལྟོས་པར་ཡུལ་ ཕྱོགས་ སོ་ ས འ་སྐད་ ཡིག་ གི་ ངོ་ བོ་གཙང་ མར་གནས་ཐབས་སུ་རྩོོལ་བ་བྱ་རྒྱུར་གལ་ཆོེར་བརྩོི་བ་ལྟར། རང་རེ་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གི་ངོ་བོ་ཡང་ གཙང་མར་གནས་ཐབས་སུ་ བོད་ མ འི་ མིང་ ཚིག་ ཡོད་བཞིིན་དུ་ཡུལ་སྐད་སྣ་ ཚོགས་ཀྱིི་ཐ་སྙད་ངག་ སྒོར་ཇི་སློེབས་ཅི་བདེར་བཀོལ་ཏེ་དེང་སྐབས་ཉིིན་རའི་གཏམ་གླིེང་བྱེད་སྐབས་རྒྱ་སྐད་དང་། དབྱིན་ སྐད། ཧིིན་སྐད་སོགས་ཉི་ཉུང་མཉིམ་བསྲེས་ཀྱིིས་སྤྱིོད་པ་འདི་རིགས་ལ་བག་ཟོན་བྱེད་པ་དང་ཆོབས་ ཅིག་དུས་བསྟུན་ བོད་སྐད་ལ་ཉིེ་བར་མ ཁོ་བ འི་ཐ་སྙད་མ ཆོིས་ སོ་ ཅོག་ ཀྱི ང་གསར་ སྣོན་ ཅི་ཐུབ་ བྱེད་ དགོས་པ་ལས། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ལ་སྲུང་སྐྱིོབ་དང་བྱི་དོར་བྱ་རྒྱུའི་ལས་དོན་གྱི་ཆོ་ཤེ ས་ལྟ་བུར་ཁྱིམ་ མཚེས་ཡུལ་གྲུ་གཞིན་ནས་བོད་དུ་ཁྱབ་གདལ་ཟིན་པའི་མིང་ཚིག་ཁག་གི་ཚབ་ཏུ་བོད་སྐད་ཀྱིི་དོད་རེ་ གསར་བཟོ་དགོས་གལ་ཡོད་ལུགས་ཀྱིི་གྲོས་འཆོར་འདོན་པ་དང་། བསམ་ཚུལ་འཛོིན་མཁན་ཡོད་པ་ འདི་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན་པ་ཞིིག་ཏུ་མ་མངོན། གང་གིས་ཤེེ་ན་གོང་དུ་འགྲེལ་བརྗེོད་ཟིན་པ་ལྟར་འཛོམ་ གླིིང་ཡུལ་གྲུ་ཕེན་ཚུན་གྱི་སྐད་ཡིག་དབར་ལ་དངོས་ཤུ གས་ཀྱིི་འབྲེལ་བ་དང་། ཤུགས་རྐྱེེན་འགོག་ མེད་དུ་ཐེབས་ཡོད་པ་མངོན་སུམ་དབང་པའ་སྤྱིོད་ཡུལ་དུ་གྲུབ་པ་བཞིིན། རང་རེ་བོད་སྐད་ལའང་རྒྱ་ གར་དང་། སོག་པོ། རྒྱ་ནག་སོགས་ཁྱིམ་མཚེས་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ནས་མིང་ཚིག་འདྲི་མིན་དར་ཁྱབ་ཏུ་ ཕྱིན་ཡོད་པ་དེ་ལ་ཡ་མཚན་ཆོེ་རྒྱུ་ག་ལ་ཡོད། གལ་ཏེ་འཕེོ་འགྱུར་ཆོེ་བའི་སྲིད་དོན་གྱི་གནས་སྟངས་ དང་ཐབས་བསྟུན་གྱི་མིང་ཚིག་ཁག་གི་འབྱུང་ཁུངས་ཙམ་ལ་འདྲིོགས་ཏེ་བོད་སྐད་ནས་ཕྱིས་བསུབ་ བཏང་བའམ། ཡང་ན་དེ་དག་གི་ཚབ་ཏུ་སྐད་དོད་གསར་པ་རེ་བཟོ་རྒྱུའི་གནད་དོན་ལ་ཐག་གཅོད་
33 སྐད་ཡིག་ཕེན་ཚུན་དབར་གྱི་འབྲེལ་བའི་འཕེེལ་རིམ་ལ་རགས་ཙམ་དཔྱད་པ། བྱ་དགོས་པ་ཞིིག་ཡིན་ཚེ་དེ་ལྟར་དངོས་སུ་ལག་ལེན་མ་བསྟར་གྱི་གོང་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ལ་དགེ་སྐྱིོན་ ཇི་འགྱུར་བློོ་ཁམས་ཡངས་པའ་སྒོ་ནས་ནན་དུ་བསམ་ཞིིང་དཔྱད་དགོས་པ་ནི་གནད་ཀྱིི་དོན་པོ་ཞིིག་ ཏུ་མངོན། ཅི་སྟེ་ཡུལ་གྲུ་གང་ཞིིག་གི་སྐད་ཡིག་དང་ཐ་སྙད་ཀྱིི་འབྱུང་ཁུངས་འབའ་ཞིིག་ལ་བལྟས་ཏེ་ ཡུལ་དེར་ངོས་འཛོིན་བྱེད་ཕྱོགས་ལ་འགྱུར་ལྡོག་འགྲོ་གི་ཡོད་ཚེ། འོ་ན་ད བྱིན་ཇའི་སྐད་ཡིག་ལྟ་བུར་ ཆོ་མཚོན་ན་ངོ་བོ་དང་། འབྱུང་ཁུངས་འདའོ་ ཞིེས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངོས་འཛོིན་བྱ་དཀའ་བ་ཞིིག་མ་ ཡིན་ནམ། དེས་ན་སྐད་ཡིག་གང་ཞིིག་ཕྱུག་པའི་ཚད་འཛོིན་བྱ་ཡུལ་ནི་སྐད་ཡིག་དའི་ཐ་སྙད་ཀྱིི་བང་ མཛོོད་ཕྱུག་མིན་འབའ་ཞིིག་ལ་རག་ལས་པར་བརྟེན། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་འདིར་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ བོད་སྐད་ནང་ཡོངས་གྲགས་སུ་དར་ཁྱབ་ཟིན་པའི་ཐ་སྙད་ཡོད་དོ་ཅོག་ལ་འཛོིན་སྐྱིོང་སྤེེལ་གསུམ་གྱི་ ལམ་ནས་གཅེས་སྲུང་བྱེད་པ་དང་། ཆོབས་ཅིག་སྔ་རབས་ལོ་པཎ་རྣམས་ཀྱིི་མཛོད་རྗེེས་བཟང་པའ་ ཞིབས་རྗེེས་སུ་བསྙེགས་ཏེ་ད་དུང་བོད་སྐད་ལ་ཉིེ་བར་མཁོ་བའི་ཐ་སྙད་ཅི་མཆོིས་བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་གཞུང་ དང་མཐུན་ཞིིང་། གོ་བདེ་ལ་རྒྱ་ཁྱབ་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་གཙོ་བོར་བྱས་ཏེ་མིང་ཚིག་གསར་སྣོན་ ཐུབ་ཐབས་ལ་ ཕེ ན་ཚུན་བློོ་ སྒོ་ཡངས་ཤེ ིང་འ བྲེལ་མཐུན་ཟབ་ མ འ་ སྒོ་ནས་ནུས་ཤུ གས་ ཕྱོགས་ག ཅིག་ ཏུ་སྤུངས་ཐུབ་པ་བྱུང་ན། བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་འ དི་བཞིིན་ གོང་ནས་ གོང་མ ཐོར་འ དེགས་ཐུབ་པ འི་ རླབས་ཆོའི་བྱ་གཞིག་བཟང་པོར་འགྱུར་བར་ངེས་སོ། ། སྨྲས་པ། རྣམ་མང་ལོོ་འིདབོ་འིབྲེས་བུས་ཡིོངས་དུད་པའིི། ། རྣམ་མང་མགུ་བོ་སྟརི་བོའིི་དཔག་བོསམ་ཤེ ིང་། ། རྣམ་མང་རྒྱུ་རྐྱེེན་ཚོོགས་ལོ་མ་ལྟོས་པརི། ། རྣམ་མང་སྐྱེ་རྒུའིི་གདུང་བོ་སལོ་ནུས་སམ། ། ཆོེས་ཆོརི་གདོང་ལྔས་སྤུད་ཅིང་འིགྱིིངས་སྟབོས་སུ། ། ཆོེས་ཆོརི་བོསྙེམས་པའིི་སེང་གེ་དཀརི་མོའི་ཚོོགས། ། ཆོེས་ཆོརི་འིབྱུང་བོཞིིའིི་རྐྱེེན་དང་མ་འིགྲོོགས་ན། ། ཆོེས་ཆོརི་གད་རྒྱངས་སྒྲོོག་པརི་ག་ལོ་འིགྱུརི། །
34 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བོད་གངས་ཅིན་ལྗོོངས་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མ་ཡིིན་པོའི་རིག་གནས་ཆེེ་འབྲེིང་ཆུང་གསུམ་སློར་ གསོ་དང་། གཅིེས་སྤྲོས་བྱེ་རྒྱུར་སྙིང་སྟོོབས་འགྱུར་བ་མེད་པོ་ཞིིག་དགོས་པོ། རིག་རི་སྤྲུལོ་སྐུ། ༄༅། །དེ་རིང་འདིར། བོད་གངས་ཅན་ལྗོོངས་ཀྱིི་གཞིིས་བྱེས་བོད་པ་ཡོངས་རྫོོགས་ཀྱིི་བློོ་གཏད་རེ་བ་ བ ཅོལ་ས་༸ གོང་ས་༸ སྐྱི བས་མ གོན་ ཡིད་བཞིིན་ ནོར་བུ འི་དབུ་ཁྲིིད་ལམ་ སྟོན་དང་བཀའ་ད གོངས་ དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས། བོད་གཞུང་ཤེེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས། རྒྱ་ཆོའི་བོད་རིགས་ཡོངས་རྫོོགས་ ཀྱིི་འཕྲལ་ཕུགས་ཀྱིི་བ དེ་སྐྱིིད་ཀྱིི་རྨང་གཞིིའམ་ རྩོ ་བ། བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིི་ཆོོས་ སྲིད་ རིག་གཞུང་ ཆོེ་ འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ཇི་ཡོད་མི་ཉིམས་གོང་འཕེེལ། ཉིམས་པ་སོར་ཆུད་ཐབས་ལ་དགོངས་ནས་དོན་ ཚན་གལ་པོ་ཆོེ་ལྔ་ཡོད་པའི་ལྷན་ཚོགས་འདི་གོ་སྒྲིིག་གནང་ནས། འདའི་ཐོག་གུས་རང་ལ་ཡང་ཆོེད་ མངགས་མགྲོན་བརྡོ་གནང་བར་ཐུགས་རྗེེ་ཆོེ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དེ་སྔོན་ལོ་མང་པོར་གོང་གསལ་དོན་ཚན་ ལྔ་འཁོད་པའི་དོན་ཚན་དང་པོ་དང་། དོན་ཚན་བཞིི་པའི་སྙིང་དོན་དང་ཆོ་མཚུངས་པ་ཞིིག ངོས་ རང་གི་བསམ་ཚུལ་ལ་ཡང་བྱུང་ནས། དེ་ཚའི་སྐོར་གསར་ཤེ ོག་ཁག་ལའང་བཀོད་པའི་ཐོག་ལ། ད་ རེས་འདིར། རང་གི་ལྷག་བསམ་ཟོལ་མེད་ཀྱིི་བསམ་ཚུལ་ཞིིག་ཞུ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་གནང་བ་དེ་ལ་སྐུ་ དྲིིན་ཆོེ་ཞིེས་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དེ་ཞིེ་དྲིག་གི་སྐལ་པ་བཟང་པོ་བྱུང་། དེ་ཐོག་ན་ནིང་ཕྱི་ཟླ་༤ ཚེས་༣༠ ཉིིན་ གནང་བའི་ཤེེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིི་བཀའ་ཡིག་ནང་། དེང་སང་ང་རང་ཚའི་བོད་ཡིག་གི་གནས་ཚད་ ཉིམས་རྒུད་ལ་འགྲོ་བཞིིན་པ་དེ་ཉིམས་པ་སོར་ཆུད་ཡོང་ཐབས། བོད་ཡིག་སློོབ་གཉིེར་བྱེད་རྒྱུ་ལ་སྤྲོོ་ བ་འཕེེལ་ཐབས་བྱེད་རྒྱུའི་དགོངས་འཆོར་གནང་བ་ཚང་མ་གཞིི་བཟུང་གི་ཐོག་ནས་ཞུས་ན། ངོས་ རང་ དེ་ རིང་ ཕེ ན་ལ་ མི་ ལོ་ཉིི་ཤུ ་ རྩོ ་དྲུག་ གི་ རིང་ལ་ ཕྱི་རྒྱལ་ལུང་པར་བ སྡོ ད། ཕྲུ་གུ་ ཚོ་ལ་ བོད་ ཡིག་ དང་། བོད་སྐད་བསློབ་ཁུལ་བྱས་པའི་སྐབས་དེར། ང་རང་ཚའི་སྐད་ཡིག་དེ་ལ་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་མ་ཐུབ་ པ་བྱས། ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་དའི་ཐོག་ནས་ཉིིན་རེ་ཉིིན་རེར་ཡོན་ཏན་སྣ་ཁ་མ་འདྲི་བ་མང་པོ་ཞིིག་ཤེེས་
35 བོད་གངས་ཅན་ལྗོོངས་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ར ག་གནས་ཆོེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་སློར་གསོ འགྲོ་ཡག་དེ། ག་རེ་ལ་ཐུག་པ་རེད་ཟེར་ནས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པའི་སྐབས་ལ། ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་ ཨིན་ཅི། འཇར་མེན། ཕེརེནྶ་ག་རའི་ནང་ལ་ཡིན་ན་ཡང་། ཁོང་ཚའི་གཞིི་རིམ་བསློབ་གྲྭའི་དེབ་དེ་ཚོ་ ཚང་མ་ནི། མི་མང་ཆོེ་བ་རྒྱ་ཆོེ་ས་དའི་གཞིི་རྩོའི་སྐད། ཉིིན་ཞིག་ཕྲུགས་གཅིག་གི་ནང་ལ་རང་རང་སོ་ སའ་མིས་ཤེ ོད་བཞིིན་པ་དང་། བེད་སྤྱིོད་བྱེད་བཞིིན་པ་དེ་ག་རང་ལ་གཞིི་བཞིག་ནས་བསློབ་ཡོང་དུས། ཤེེས་བདེ་པོ། སློོབ་ཚན་རིམ་པ་མི་འདྲི་བ་མང་པོ་ཡོད་པ། སློོབ་སྟངས་དེ་ཚོ་ཡང་། ལོ་རེ་ལོ་རེ་ལ་ བསྒྱུར་བཅོས་དག་ཐེར་བྱས་ནས། རང་རང་གི་ལུང་པའི་སྐད་ཆོའི་ངང་ནས་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཤེེས་ ཐུབ་པ་དང་། དེ་ཚའི་ཐོག་ལ་ཡང་ལུང་པ་གཞིན་པའི་སྐད་ནས་མི་ལེན་པར་རང་རང་སོ་སའ་ཐོག་གི་ སྐད་ དེ་ག ཞི ན་ལ་ རེ་མ་ད གོས་པ། ཕྲུ་གུ་འ ཛོིན་གྲྭ་ལྔ་པ་དྲུག་པར་ སློེབས་དུས་འ བྲི་ཀློོག་ གོ་འཕེེར་ ཡོང་མཁན། འཛོིན་གྲྭ་གཉིིས་པ་གསུམ་པ་ནས། སྒྲུང་དང་། ལོ་རྒྱུས་དང་། ཀོ་མེག་ཟེར་ཡ་དེ་ཚོ་རང་ རྐྱེ་འཕེེར་ནས་ཀློོག་ཐུབ་ཀྱིི་འདུག བྱས་ཙང་། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡར་རྒྱས་ཡར་རྒྱས་ཟེར་ཡག་དེ། འཕྲུལ་ འཁོར་དང་། དཔལ་འབྱོར་ལ་ཐུག་འདུག་གམ། ག་པར་ཐུག་འདུག་ཟེར་ནས་ཞིིབ་ཆོ་བྱས་ནས་ལྟ་ དུས། ཁོང་ཚའི་ཡར་རྒྱས་ཀྱིི་གཞིི་དང་རྩོ་བ་དེ། ཆུང་བྱིས་པའི་དུས་ནས་སྐད། ཡི་ག རྩོིས། རྒྱལ་ རབས། ཆོོས་སོགས་ཀྱིི་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཞིིག་བསློབ་ཡག་དེ། ཕྲུ་གུ་ཡིན་ན་ཡང་ཚིག་དོན་གཉིིས་ ཆོར་སེམས་ལ་ཤེ ར་བདེ་པོ། ངེས་བདེ་པོ་ཅིག ཉིིན་ནས་ཉིིན་མཐུད། ལོ་ནས་ལོ་བསྟུད་ཏེ་སྦྱོངས་ཡོང་ བ་ཡིན་ཙང་། ཡར་རྒྱས་ཀྱིི་རྩོ་བ་དེ། ཐ་ན་ཕྲུ་གུའི་གླིིང་ཁ། (K.G) གཞིི་རིམ་དང་པོ་ནས་འབྲིང་རིམ། མཐོ་རིམ་བྱས་ནས་ཡོང་བ་ཡིན་ཙང་། ད་ཆོ་ང་རང་ཚའི་བོད་སྐད་ཟེར་ཡག་འདི། ཁུངས་གཏུགས་ ས་དེ་རང་གི་སྐད་ཡིག་གི་ཤེེས་ཡོན་གོང་མ་ལ་གཏུགས། དོན་ཡང་སྙིང་། བོད་རང་གི་སྐད་ཀྱིི་ཆོ་ཤེ ས་ མ་ཉིམས་པ། ལུས་ཡོངས་སུ་རྫོོགས་པ་དའི་ཐོག་ལ་གཞིི་རིམ་ནས་བྱས་ཏེ་མཐོ་རིམ་བར་དུ་འགྲོ་ཐུབ་ པ་བཟོ་གནང་དགོས་ཡག་ཅིག་ཞིེ་དྲིག་གི་དོ་གལ་པོ། ཛོ་དྲིག་པོ་ཅིག་ལ་ཐུག་གི་འདུག དའི་ནང་ ནས་རྩོ་བའི་གཞིིའི་རིམ་གྱི་སློོབ་གྲྭ། སློོབ་སྟངས། སློོབ་ཚན་དེ་ཚོ། ང་རང་ཚའི་ཆོོས་སྲིད་གཉིིས་ཆོར་ གྱི་ཕེོ་བྲང་གི་རྨང་གཞིི་རྩོིག་པ་རང་ཡིན་པ། ཕྱི་རྒྱལ་བསློབ་གྲྭའི་བསློབ་སྟངས་ཀྱིི་ཐོག་ནས་རྗེེས་སུ་ དཔགས་ནས་མཐོང་ཐུབ་ཀྱིི་འདུག དེར་ཐུག་ཉིམས་མྱོོང་གི་ཐོག་ནས་ཡིན་ན་ཡང་གནས་ཚུལ་ཞུ་ ཐུབ་པ་ཞིིག་ད གོས་ཀྱིི་ ཡོད་པ་ ཡིན་ཙང། ངོས་རང་ནས་ ལོ་ ངོ་མང་ པ འ་ རིང་ལ་ཉི མས་མྱོོང་ ཡོད་ པའི་ཕྱི་རྒྱལ་དགེ་རྒན་མང་པོ་དང་མཉིམ་དུ་སྐད་ཆོ་བྱུང་། ཕྱི་རྒྱལ་མི་རིགས་རྐྱེང་པ་མ་ཡིན་པར། ང་
36 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། རང་ཚའི་བོད་རིགས་ཕྱི་རྒྱལ་དགེ་རྒན་གྱི་སློོབ་གྲྭ་ཐོན་པ་བསློབ་མྱོོང་བ། དེ་ག་ནང་བཞིིན་གྱི་བོད་ པའི་སྐད་ཡིག་ཐོག་ལ་སེམས་ཁྲིལ་ཡོད་མཁན། དོ་སྣང་བྱེད་མཁན་ཚོ་དང་མཉིམ་པོར་གོ་བསྡུར་མང་ པོ་བྱས་ནས། དོན་རྩོ་སྙིང་པོ་དེ་བོད་རང་བཙན་ཡོང་རྒྱུ་དང་། བོད་དང་བོད་ཀྱིི་མི་རིགས་བསྐལ་པ་ ནམ་གནས་བར་དུ་རང་དབང་རང་བཙན་དགོས་ཀྱིི་ཡོད་ཟེར་ཡག་དེ། བོད་པའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ གསུམ་ཟེར་ན་ཡང་འདྲི། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་པོ་འདི་གཞིན་དབང་ལ་མ་ཤེ ོར་བའི་རང་དབང་རང་ བཙན་ཞིིག་དགོས་ཀྱིི་ཡོད་པ་རེད། བྱས་ཙང་། ང་རང་ཚའི་བོད་པའི་ངག་ཞུས་ན་ཡང་འགྲིག བོད་ པའི་སྐད་ཀྱིི་ཐོག་ལ། དེ་རིང་ང་བོད་པ་མི་རྒན་ཅིག་གི་ཁ་ཆོེམས་འདྲི་པོ་ཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡོད། ད་ཁ་ཆོེམས་ཀྱིི་སྙིང་པོ་འདྲི་པོ་དེ། བོད་ཡིག་ཆུ་ཚད་དམའ་རུ་ཕྱིན་པའི་སྐོར། ཤེེས་རིག་ནས་བཀའ་ གནང་བ་དེར་བསམ་བློོ་གཏོང་དུས། བོད་ཡིག་ཆུ་ཚད་དམའ་རུ་ཕྱིན་པ་མ་རེད། བོད་སྐད་རང་ཆུ་ ཚད་དམའ་རུ་ཕྱིན་ནས་བོད་པའི་སྐད་ཡིག་གཉིིས་ཀྱིི་ནང་ནས་ཡི་གེ་དེ་དབང་ཆོེ་བ་ཆོགས། སྐད་ཁོ་ ཡི་གའི་བརྗེོད་བྱ་ཟེར་མཁན་ཞིིག་འབྲི་བའི་སྐབས་ལ་མ་གཏོགས། བཤེད་པའི་སྐབས་ལ་བེད་སྤྱིོད་ མི་བྱེད་མཁན་དབང་ཡོད་ཚ་པོ་ཞིིག་གི་འོག་ལ་ཤེ ོར་བ་རེད། དེ་རེད་དམ་མ་རེད། ཕེར་ཕྱི་རྒྱལ་ཡར་ རྒྱས་ལྡན་པ་ཡིན་ཟེར་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁམས་ཚོར་གཟིགས་རྟོགས་གནང་ན་ནི། ཨིན་ཅི། ཨ་མི་རི་ ཀ འཇའ་མེན། འཇའ་པན། ཀོ་རི་ཡ། ཕེ་རེནྶ། ཨི་ཛོི་རེལ། ཨུ་རུ་སུ། ནོར་ཝིེ། སུད་ཌེན། རྒྱ་ ནག རྒྱ་གར་ཚང་མར། ཉིིན་རེ་ཉིིན་རེ་ལ་རང་རང་སོ་སའ་སྐད་ཀྱིི་ནང་ལ། ཉིིན་རེ། བདུན་ཕྲག་རེ་ རེ༑ ཟླ་བ་རེ་རེ་བྱས་ནས་གནས་ཚུལ་དེབ་ག་ཚོད་བཏོན་གྱི་ཡོད་པ་རེད། རྒྱལ་ཁམས་ཚང་མའི་ནང་ ལ། ཐ་ན་ཞིོགས་ཇ་འཐུང་དུས་ནས་ཁ་སང་གི་གནས་ཚུལ་དེ་ཧི་ག ཡང་མིན་ན། དའི་ཉིིན་སྔོན་མ་ ནས་ T.V ནང་ནས་གནས་ཚུལ་མིག་གིས་མཐོང་ཨམ་ཅོག་གིས་ཉིན་ཚར་བ་རེད། མི་རྒན་པ་ ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཐ་ན་ཕྲུ་གུའི་དོན་དུ་ལ་ཡང་། དེ་ག་ནང་བཞིིན། ཞིིང་པ། ཚོང་པ། མི་ན་གཞིོན་ ཚའི་དོན་དག་ལ། རླུང་འཕྲིན་ནས་བཤེད་ཨམ་ཅོག་གིས་ཉིན། T.V ནས་ཤེེས་བྱ་ཡོན་ཏན་མང་པོ་ ངོ་སྤྲོོད་བྱས་ནས་ཤེེས་སུ་བཅུག་ཡག་དེ་ཚོ་ཚང་མ། རྩོ་བའི་བེད་སྤྱིོད་དེ་སྐད་ཀྱིི་ཐོག་ནས་བྱས་པ་རེད། ཡི་གའི་ཐོག་ནས་དེབ་འདྲི་མི་འདྲི་ས་ཡ་མང་པོ་ལོ་རེར་ཐོན་བཞིིན་པ་རེད། ང་རང་ཚའི་མི་ཚེ་ལ་འདི་ འདྲི་ཞུ་དུས། འགའ་ཤེས་ཀྱིིས། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐོག་ནས་ལྟ་བ་དེ་འདྲི་ཡོད་པ་ལ་ཧི་ལས་ཡག་ག་རེ་ ཡོད། ང་རང་ཚའི་ཆོོས་དང་རིག་གཞུང་ཁོ་རང་དོ་གལ་ཆོེ་ཤེ ོས་རེད་གསུང་མཁན་ཁག་ཅིག་དང་།
37 བོད་གངས་ཅན་ལྗོོངས་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ར ག་གནས་ཆོེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་སློར་གསོ ཡང་ཁག་ ཅིག་ནས། ཁོང་ ཚོ་ མི་རབས་ཁ་ཤེ ས་ནས་ཡར་རྒྱས་ ཕྱིན་ཚར་བ་ རེད། ད་ང་ ཚོས་རྗེེས་ ཟིན་གྱི་མ་རེད་གསུང་མཁན་ཡོང་གི་འདུག ང་རང་ཚའི་བོད་མི་མང་དེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ ཡིན་ན་མ་ག ཏོགས། འཇིག་རྟེན་པ་ཡིན་ན་ནམ་ཞིིག་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཤེེས་ཡོན་ཐོག་ལ་ཡར་རྒྱས་ དགོས་ཀྱིི་རེད། ཡང་ཁ་ཤེ ས་ནས་ཁོང་ཚོ་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་ཚར་བ་རེད། ང་ཚོས་རྗེེས་ཟིན་གྱི་མ་རེད་ཟེར་ ན༑ འཁྲུལ་འཁོར་དང་། རྩོིས་དང་། རྫོས་སྦྱོོར་གྱི་རིག་པ་རང་། འདི་འདྲི་མང་པོ་ཅིག་གི་ཐོག་ལ་རྗེེས་ ཟིན་གྱི་མ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་། ང་རང་ཚའི་སྐད་ཡིག་གི་ཐོག་ནས། ང་རང་ཚའི་ཡོན་ཏན་ཡར་རྒྱས་ གཏོང་ཡག་དེ། བོད་པ་རང་གི་བྱེད་དགོས་ཡག་ཅིག་དང་། བོད་རང་བཙན་བྱེད་དུས། གཞིན་པའི་ ཐོག་ནས་དཔུང་པ་བསྡུར་མ་ཐུབ་ན་ཡང་། རང་གི་སྐད་ཡིག་ཟུང་སྦྲེེལ་ཚད་ལོངས་པ་ཞིིག་མ་བྱུང་ན། དེ་ང་རང་ཚོ་བོད་པ་རང་གི་ནོར་འཁྲུལ་ཆོེན་པོ་བྱས་པ་ཞིིག་ཆོགས་འགྲོ་གི་རེད་བསམས་གིས། ང་རང་ཚོ་བོད་པའི་སྐད་འདི་ཉིམས་པ་སོར་ཆུད་བྱེད་ཡག་གི་རྒྱུ་ཆོ་སྤུས་དག་པོ། ཁུངས་བཙན་པོ། རིག་གཞུང་རྙོིང་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། རིག་གཞུང་རྒྱ་ཆོེ་གཏིང་ཟབ་འདི་ཙམ་ཡོད་པ་འདི་ཚོ་ཚང་མ་ མང་ཆོེ་བ་དང་། ལྷག་པར་ཕྲུ་གུ་ཚོ་ལ་གཞིི་རིམ་འཛོིན་གྲྭ་དང་པོ་ནས་རིམ་པས་ངོ་སྤྲོོད་བྱེད་ཡག་ དེ་གལ་ཆོེན་པོར་མཐོང་གིས། རིག་གཞུང་རྙོིང་པ་དང་མཐོན་པོ་ངོ་སྤྲོོད་བྱེད་ཡག་དེ། གཙོ་ཆོེ་ཤེ ོས་ བོད་སྐད་བཤེད་ནས་བོད་པ་ལ་ངོ་སྤྲོོད་བྱེད་དགོས་པའི་དུས་ལ་བབས་ཡོང་དུས། ཁྲིི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་ གྱི་སྐུ་དུས་ལ་ཡང་རྒྱལ་ཁམས་དཔེར་བློངས་ཀྱིི་ཁྲིིམས་ཀྱིི་ཐོག་ནས། ལྷ་ཆོོས་དགེ་བ་བཅུ་དང་མི་ཆོོས་ གཙང་མ་བཅུ་དྲུག་གི་ཁྲིིམས་གསར་དུ་གཏན་ལ་ཕེབ་གནང་བ་ནང་བཞིིན་ཅིག་གིས་ཐོག་ནས་བོད་ སྐད་ཀྱིི་ཐོག་ལ་བཀའ་གསར་བཅད་ཀྱིི་ཕྱག་ལས་ཤེ ིག་གནང་དུས། དོན་ཡང་སྙིང་དེ་བོད་རིགས་ས་ ཡ་དྲུག་གི་རྩོ་བའི་སྐད་ལ་འགྱུར་བཅོས་མ་ཕྱིན་པ་བྱས་ནས་དེང་སང་གི་ཡིག་སྐད་ཟེར་ཡག་འདི་ལ་ འགྱུར་བ་ཅིག་འགྲོ་གི་རེད། དེང་སང་གི་སྐད་ལ་འགྱུར་བ་ཕྱིན་ན་ཡང་བཀའ་བསྟན་བཅོས། མདོ་ སྔགས་ཀྱིི་གཞུང་གྱི་བརྗེོད་བྱ་སོགས་ལ་འགྱུར་བ་འགྲོ་ཐབས་རྩོ་བ་ནས་མེད་པའི་ཐོག་ལ། ད་དུང་ སྐད་དེ་ག་ཚོད་ཀྱིིས་སྤུས་དག་པ། ཕྱུག་པ་ཡོད་པ། བརྗེོད་བྱའི་ཉིམས་ཐོན་པ་དེ་གའི་ཚད་ཀྱིིས་གོ་བ་ ལ་ཕེན་པ། དེ་དཔེར་ན། དགེ་འདུན་ཆོོས་འཕེེལ་ལགས་ཀྱིིས། སྙན་ངག་གི་ལེའུ་ཐོག་མ་དང་། བར་ པ་ལ་ཚུལ་བཞིིན་དུ་སྦྱོངས་ན། རྣམ་འགྲེལ་དང་། ཚད་མའི་གཞུང་ལ་སྦྱོང་དུས་ཕེན་བསྐྱིེད་ཆོེན་པོ་ འདུག་ཅེས་གསུངས་པ་དེ་ནང་བཞིིན་རེད། གང་ལྟར། ད་ལྟ་དང་དུས་བསྟུན་རྒྱུ་འདི། དཔེར་ན།
38 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། དེང་སང་ང་ཚོས་དམག་ཅིག་བརྒྱག་དགོས་བྱུང་ན་ཡང་། སྔ་མའ་གོ་ཁྲིབ། མདའ་གདུང་ཞིགས་པ་ སྟ་གྲི་ཁྱེར་ནས། གནམ་གྲུ་དང་། ཊིེང་དང་། འབོམ་ལ་ཁ་གཏད་བཅག་ཐབས་མེད་པ་དང་གཅིག་པ་ རེད། བྱས་ཙང་། བོད་སྐད་ཐོག་ལ་དགོངས་པ་བཞིེས་དགོས་བགྱིས། དེ་བཞིིན། ཕྱའི་ཡར་རྒྱས་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁམས་ཚའི་ཡར་རྒྱས་ཀྱིི་གཞིི་རྩོའི་རྨང་གཞིིའི་ལྟེ་བ་དེ། རང་ གི་མི་མང་གི་ཤེེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་བཏང་ཡག་དེ། རྒྱལ་ཁམས་ཀྱིི་སྟོབས་ཤུ གས་སྙིང་པོ་དེ་དེ་ནས་ཡོང་ གི་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དེ་རང་ལ་གཏན་ལ་ཕེབ་པ་ཞིིག་འདུག དེ་འདྲིའི་ཡར་རྒྱས་དེ་ གཞིི་རིམ་འཛོིན་གྲྭ་དང་པོ་ནས་བྱས་ཏེ། ཆོོས་ཕྱོགས་ནས་བྱས་ན་ལམ་རིམ་དང་ལམ་འབྲས་ནང་གི་ སྐྱིེས་བུ་ཆུང་འབྲིང་ཆོེ་གསུམ་གྱི་རིམ་པ་ལ་བློོ་རིམ་པས་སྦྱོངས་པ་ནང་བཞིིན་བྱས་ཏེ། སྐྱིེས་བུ་ཆུང་ ངུའི་རྩོིས་གཞིི་འདྲི་པོ་གཞིི་རིམ་དང་པོ་ནས་དགུ་པའི་བར་གྱི་སློོབ་དེབ་དེ་ཚོ་གོ་བདེ་པོ། ངེས་བདེ་པོ་ བྱུང་ན། ཆུང་དུས་བློོ་ལ་ངེས་པ་འདྲི་པོ་རྒན་ལོངས་དུས་དེ་འདྲི་ཁག་པོ་སོང་ཙང་། ཕྲུ་གུའི་དེབ་དེ་ཚོ། ལྟ་སྣང་ལ་ལས་སློ་པོ། སྤྲོོ་བ་བསྐྱིེད་ཐུབ་མཁན། བལྟས་ན་ལམ་སེང་ཤེེས་ཐུབ་པ་ཞིིག་དགོས་ཀྱིི་འདུག དེ་འདྲི་ང་རང་ཚོ་ལ་མེད་པའི་རྐྱེེན་གྱིས་སྐྱིོན་རྩོ་ག་རེ་ལྷག་གི་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། ཕྱི་རྒྱལ་དགེ་རྒན་ མང་པོ་དང་། བོད་པའི་ཐོག་ལ་མོས་པོ་དང་དགའ་པོ་ཡོད་མཁན། རྒྱུས་ཕྲན་བུ་མང་པོ་ཡོད་མཁན་ མང་པོས། ཁྱོད་རང་ཚའི་ཆོོས་དང་རིག་གཞུང་མཐོ་ས་ལ་ཧི་ཅང་མཐོན་པོ། འཛོམ་གླིིང་གཞིན་ལ་ མེད་པ་འདྲི་པོ་འདུག མི་མང་ལ་དགོས་མཁོ་ཡོད་ངེས་ཀྱིི་ཆོ་རྐྱེེན་མ་ཚང་བ། མཐུན་རྐྱེེན་མ་ཚང་ བའི་ཐོག་ནས། བོད་མི་མང་པོ་ཞིིག་གིས། ཐ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིི་རྣམ་ཐར་ཁུངས་བཙན་པོ་གཅིག་དང་། རང་གི་ལུང་པའི་རི་ཀླུང་། ཆུ་མཚོ་སོགས་ཀྱིི་གནས་ཚུལ་ཙམ་ཡང་ཆོ་ཚང་མ་ཤེེས་པར། དེ་གཉིིས་ བར་དེར་སྟོང་ཆོ་ཆོེན་པོ་ཞིེ་པོ་ཅིག་ལྷག་བསྡོད་པ་འདི་ལ། ཟམ་པ་འདྲི་པོ་ཅིག་བཟོ་མ་ཐུབ། བོད་ པ་རང་གི་ཐོག་ལ་ཕུགས་ཀྱིི་ཉིེན་ཁ་ཆོེན་པོ་རེད་ཟེར་མཁན་མང་པོ་བྱུང་། རྒྱུ་མཚན་དེ་འདྲི་ལ་བརྟེན་ ནས། ཕེར་ལྟ་དུས། ཁོང་ཚའི་ཕྲུ་གུའི་ཀློོག་དེབ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཆོོས་ཕྱོགས་རང་ནས། ཡེ་ཤུ འི་ཆོོས་ ཀྱིི་ལོ་རྒྱུས་ལྟ་བ་འབཡེ་བྷོལ་ལ་ཆོ་བཞིག་ནའང་། Children’s Bible ཟེར་ནས་ལོགས་སུ་བྲིས་ནས། དེ་དང་ དེ་བཞིིན་ཆོོས་ ཕྱོགས། སྤྱིོད་ལམ་ སོགས་ཀྱིི་ སྐོར་སྒྲུང་ བྱེ་བ་ས་ཡ་མང་ པོ་འདུག ད་ ཆོ ་ང་ རང་ཚོ་ལ་དེ་འདྲི་ཅིག་བྱུང་ན་གང་དྲིག་བསམས། བོད་སྐད་མི་ཉིམས་གོང་འཕེེལ་ཉིམས་པ་སོར་ཆུད་
39 བོད་གངས་ཅན་ལྗོོངས་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ར ག་གནས་ཆོེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་སློར་གསོ བྱེད་ཐབས་ལ་ཞིིབ་ཏུ་བསམ་པ འི་སྐབས་ལ། བོད་སྐད་ཟེར་ཡག་འདི་རྒྱལ་ཁམས་པ་རང་བཙན་པ་ ཞིིག་གི་སྐད་དང་། མི་གྲངས་ས་ཡ་དྲུག་གིས་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་ཡག་དེ་ལ། མི་གཅིག་གཉིིས་ཀྱིི་མི་ཉིམས་ གོང་འཕེེལ། ཉིམས་པ་སོར་ཆུད་བྱེད་ཆོོག་གི་ལས་སློ་པོ་ཅིག་རྩོ་བ་ནས་རེད་མི་འདུག ཡིན་ན་ཡང་། ད་ལྟའི་དུས་ཚོད་འདི་ལ་ཡང་། བོད་པ་ནང་ཕེན་ཚུན་ཐུག་དུས། ལུང་པ་སོ་སའ་ཡུལ་སྐད་འདྲི་མི་ འདྲི་ཙམ་མ་གཏོགས། ག་ཚོད་འགོར་ན་ཉིིན་མ་གཉིིས་གསུམ་ནང་ཚུད་ལ། འདི་འདི་རེད། འདའི་ དོན་འདི་བཤེད་ཀྱིི་འདུག ཕྱག་དཔེ་རྙོིང་པ་ཁ་ཤེ ས་ནང་ལ་འབྲི་སྟངས་འདི་འདུག་བསམས་པ། ཉིན་ ན་གོ་ཐུབ་པ་དང་བྲིས་ན་ཁུངས་ཐུབ་འབྲི་ཐུབ་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་རེད། ད་ཆོ་ དོན་གྱི་རྡོོག་རྩོ་སྙིང་པོ་དེ། གཞིོན་གཞིོན་མང་པོས་སྐད་མང་པོ་བསྲེས་ནས་བརྒྱབ། བོད་ཡིག་གི་ གནས་ཚད་ཐབས་ཞིན་དུ་འགྲོ་གི་ཡོད་ན། འདི་ཚའི་སྐོར་ལ་ཞིིབ་འཇུག་ད་ཕེན་ག་རེ་བྱས་ཡོད་པ་ རེད། བྱས་ཙང་འདི་ཉིམས་པ་སོར་ཆུད་བྱེད་ཡག་དེ། བོད་སྐད་སྤུས་དག་པོ། ཁུངས་བཙན་པོ་ཅིག་ ཡོང་ཐབས་བྱས། ལས་ཀ་འ དི་ང་ ཚོ་ བོད་ རིགས་གཞིིས་ བྱེས་གཉིིས་ཀ འི་བ དེ་སྐྱིིད་ ཡོད་ས འི་གཞིི་ རྩོ་གཅིག་སོང་ཙ་ན། འདི་ཐོག་ནས་མ་བྱས་ན་བོད་རང་གི་འཕྲལ་ཕུགས་ཁེ་གྱོང་ཚང་མ་འདི་ལ་ཐུག་ བཞིག་བསམས་ནས། བསམ་པ་གཅིག་མཐུན་གྱི་དགེ་བའི་གྲོགས་པོ་དགའ་རབས་གཅིག་དང་མཉིམ་ དུ་ལས་ཀ་བྱེད་ཀྱིི་ཡིན་ན། མི་ལོ་གསུམ་བཞིིའི་ནང་ཚུན་ལ་འབྲས་བུ་གང་ལ་གང་འཚམ་ཏན་ཏན་ ཐོན་བགྱི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཕྱོགས་ག ཅིག་ནས་ བོད་སྐད་ མི་ཉི མས་ གོང་འཕེེལ་དང་ བོད་ ཡིག་གནས་ཚད་མ ཐོ་རུ་ག ཏོང་ད གོས་ པའི་སྐབས་འདིར། བོད་རང་བཙན་ཟེར་ཡག་དེ་སྔ་རྗེེས་ལ་མ་ལྟོས་པའི་ཉིིན་མ་གཅིག་རང་དབང་ ཡོང་རྒྱུ་གཏན་ཁེལ་བ་རེད་བསམས་པའི་ཡིད་ཆོེས་བརྟན་པོ་ཞིིག་དང་། རང་བཙན་ཡོང་དུས། རང་ བཙན་རྒྱལ་ཁབ་གཞིན་པ་དང་དཔུང་པ་གཤེིབ་ཐུབ་པ་ཞིིག དེ་འདྲིའི་རང་དབང་རང་བཙན་དེ་བོད་ མི་གྲངས་ས་ཡ་དྲུག་ལ་བདེ་སྐྱིིད་ཡོད་པའི་རང་དབང་རང་བཙན་ཅིག་དགོས་དུས། བོད་མི་མང་གི་ ཤེེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་གཏོང་མ་ཐུབ་ན། རྩོ་བའི་བདེ་སྐྱིིད་དེ་བརྟན་པོ་ཡོང་ཐུབ་ཀྱིི་མ་རེད། སྔ་མོ་ངོས་ རང་བོད་ལ་ཡོད་དུས་སྐབས་ཀྱིི་བོད་པ་མི་མང་གི་ཐོག་ནས། ཆོོས་སྲིད་གཉིིས་ལ་མཐོང་ཕྱོགས་དེ་ ག་འ དྲི ་ ཅིག་ ཡོད་ རེད་ ཟེར་ན། ཆོོས་ དེ་ད གོན་ སྡོེ་ཁག་ལ་འགན་འཁྲིི་བ སྡོ ད་པ་ཞིིག་དང་། སྲིད་ དེ་ཁྱིམ་པ་མི་སྐྱི་ལ་འགན་འཁྲིི་བསྡོད་པ་འདྲི་པོ་ཅིག་དང་། ཡང་མི་མང་པོ་ཞིིག་གི་བསམ་ཚུལ་ལ།
40 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཆོོས་དང་རིག་གཞུང་ཟེར་ཡག་དེ། སྡོེ་པ་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་དང་། དགོན་པའི་ཕྱག་ལས་རེད། ང་ ཚོས་དེ་ཚོར་བསྙབས་ས་ཁོ་རང་མི་འདུག་བསམས་པའི་སེམས་ཤུ གས་ཆོག་བསྡོད་པ་འདྲི་པོ་ཡིན་ཙང་། ༸སྐྱིབས་མགོན་ཡིད་བཞིིན་ནོར་བུས། རྒྱུ་མཚན་དེ་འདྲི་མང་པོ་ཅིག་ལ་དགོངས་ནས། ཆོོས་སྲིད་ གཉིིས་ཀྱིི་ཤེེས་བྱ་ ཡོན་ཏན་སློོབ་སྦྱོོང་ གི་ ཐོག་ལ། བོད་ རིགས་ ཕེོ་ མོ་འ དྲི ་མ ཉི མ་ གྱི་ ཐོབ་ཐང་བ ཟོས་ པ་གནང་ནས། ཡང་ནས་ཡང་དུ་ང་རང་ཚོ་ཚང་མར་རྒྱུད་བསྐུལ་གནང་དང་གནང་བཞིིན་པ་རེད། རྒྱུད་བསྐུལ་གནང་དང་གནང་བཞིིན་པ་དེ་ཚའི་ཐོག་ལ། ཐོབ་ཐང་ཞུ་རྒྱུ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། དཔེར་ ན་རྗེེ་ཙོང་ཁ་པ་ཆོེན་པོས། འདྲིེན་པ་མཆོོག་དེས་དཀའ་བ་དཔག་མེད་ཀྱིིས། ནས། རྣམ་པར་དཔྱོད་ པས་ཉིིན་མཚན་འདའ་བར་ཤེ ོག གསུངས་པ་ནང་བཞིིན། ཐབས་བརྒྱ་བྱུས་སྟོང་གང་འདྲི་ཞིིག་གི་ ཐོག་ནས་ལག་ལེན་བསྟར་དགོས་པ་འདུག་ཟེར་ནས། ཕྱག་བཞིེས་གནང་དགོས་ཀྱིི་འདུག ཕྱག་བཞིེས་དེ། ཆོོས་ཕྱོགས་ནས། དེང་སང་ཆོོས་སྡོེ་ཆོེན་པོ་རིས་སུ་མ་ཆོད་པ་ནས་འཆོད་རྩོོད་རྩོོམ་ གསུམ་གྱི་ཐོག་ནས་མཛོད་པ་འདི་ག་ཙམ་མཛོད་ནས་བཞུགས་དང་བཞུགས་བཞིིན་པ་འདའི་ཐོག་ལ་ དགའ་མགུ་རྗེེས་སུ་ཡི་རངས་ཞུ་རྒྱུ་མ་གཏོགས་ཞུ་འོས་ག ཞིན་པ་གང་ཡང་མེད། ད་སྤྱིི་ཚོགས་ཀྱིི་ཤེེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་ཀྱིི་རྩོ་བའི་སློོབ་གྲྭའི་ཐོག་ནས་བྱེད་དུས། ཐུན་མོང་བ་དང་། མང་ ཆོེ་བའི་ཕྱོགས་ལ། ང་རང་ཚའི་བོད་པའི་ཆོོས་སྲིད་གཉིིས་ཆོར་གྱི་རིག་གཞུང་ངོ་སྤྲོོད་བྱས། ཆོོས་ ཕྱོགས་ནས་སྟོན་པ་རྗེེས་འབྲངས་དང་བཅས་པའི་རྣམ་ཐར་ལོ་རྒྱུས། བསློབ་བྱ་ལེགས་བཤེད། སྲིད་ ཕྱོགས་ནས། རྒྱལ་རབས། དཔལ་འབྱོར་ཅི་དགའི་སྐོར། སྔར་བོད་ལ་འདི་རིགས་སློོབ་གྲྭའི་སྒྲིིག་ འཛུགས་གཅིག་གི་ཐོག་ནས་བསློབ་སྲོལ་མ་བྱུང་བ་ཅིག གསར་དུ་བཟོས། སྔར་ཡོད་ལ་ཡར་རྒྱས་ གཏོང་རྒྱུའི་ཕྱག་ལས་ཤེ ིག་ཕྱི་ལོ་༡༩༥༩ ཛོ་དྲིག་དུས་ཚོད་ཐབས་རྡུགས་པོ་དེ་འདྲིའི་དུས་ཤེ ིག་ནས་ དབུ་འཛུགས་གནང་ཐུབ་པ་ དེ་ ཐོག་ལ་ཡར་རྒྱས་ག ཏོང་ད གོས་པ འི་སྐབས་འ དིར། ད་ བོད་ ཡིག་ ལས་ ཀྱི ང་ བོད་སྐད་ ཟེར་ཡག་འ དི་གལ་ ཆོེན་ པོ་ ཅིག་ ཐོག་ལ་ སློེབས་ཀྱིི་ ཡོད་པ་ རེད། བྱས་ཙང་། རང་དབང་རང་བཙན་ ཡོང་རྒྱུ་ལ་ ཡིད་ ཆོེས་བརྟན་ པོ་འགྱུར་བ་ མེད་པ་ཞིིག་ གི་ ཐོག་ནས་ བྱེད་དུས། རང་དབང་རང་བཙན་བྱུང་བའི་བོད་པ་ཡོངས་རྫོོགས་རྒྱ་ཁྱབ་ལ། རང་དབང་གི་ཆོ་རྐྱེེན་གཙོ་བོ་བོད་ རང་གི་ཡོན་ཏན་གྱི་མཐུན་རྐྱེེན་གང་མང་པོ་ཅིག་གིས། རང་གི་རང་སྐད་དེ་ལ་བྱབ་ཆུང་བྱས། ལེགས་
41 བོད་གངས་ཅན་ལྗོོངས་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ར ག་གནས་ཆོེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་སློར་གསོ སྦྱོར་བཤེད་དུས་མི་མང་ལ་ཨིན་ཅི་དང་། ཕེེ་རན་ནང་ལ་བཤེད། ལས་དོན་ཚང་མ་རང་སྐད་ལ་མེད་ པ་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ལ་བྱེད་དུས། དོན་ཡང་སྙིང་སྐད་ཀྱིི་ཐོག་ནས་རང་དབང་མ་བྱུང་བ་རེད། ཁོང་ཚའི་ སྐད་དེ་ཨིན་ཅི་དང་འཛོོམས་པ་ཞིིག་མ་བྱུང་ན། ཨ་ཕེི་རི་ཀའི་རྒྱལ་ཁམས་རང་བཙན་ཡིན་ཟེར་བ་ མང་པོ་གཅིག་ཕེེ་རེནུའི་འོག་ནས་མ་ཐར་བ་ རེད། ང་ཚའི་དཔེ་བལྟ་ས་དེ། སྔོན་ལ་རྒྱལ་ཁམས་ཆོེ་ས་ ལ་མ་བལྟས་པར། འཇའ་པན། ཨི་སརེལ། ཀོ་རི་ཡ། འདི་ཚོ་ལ་བལྟ་དགོས་ཀྱིིས། བལྟས་ནས་བྱས་ ན༑ ང་ཚོས་ཁོང་ཚོ་ལས་ལྷག་པ་མ་བྱུང་ན་ཡང་། ཐབས་གཞིན་པ་རྩོ་བ་ནས་ཡོང་གི་མ་རེད། གང་ ཡིན་ཟེར་ན། བོད་པ་ཁྱེད་རང་ཚའི་སྐད་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་ཐོག་ལ། ལུང་པ་གཞིན་པར་རེ་མ་དགོས་ པ་རང་རྐྱེ་འཕེེར་ངེས་བཞིིན་པའི་ཤེེས་བྱ་ཡོན་ཏན་གྱི་རྣམ་གྲངས་འདང་ངེས་བཞིིན་པ་ཡོད་པས་རེད། དྲིི་མཁན་བྱུང་ན། ང་ཚོ་བོད་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཤེེས་རིག་འདང་ངེས་བཞིིན། ད་ལྟའི་གནས་ སྐབས་ལ་ཡོད་ཟེར་མགོ་བཀྱིགས་བཀྱིགས་བྱས་ནས་བཤེད་ཐུབ་ཀྱིི་རེད། བ ཤེ ད་ཐུབ་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། ཕྱི་རྒྱལ་མ ཐོ་ རིམ་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ལ་ བོད་པ་ཆོོས་ སྲིད་ཀྱིི་ རིག་གཞུང་ ཐོག་ལ་ཞིིབ་འཇུག་བྱས། དེ་ ཚ འི་ ཐོག་ལ་ ཕྱི་རྒྱལ་མ ཐོ་ རིམ་ གྱི་མཁས་པ་མང་ པ འ་ བོད་པ འི་བསྟན་ བཅོས་ཀྱིི་ཐོག་ནས་མཁས་པའི་གོ་ས་ཟིན་བསྡོད་པ་ག་ཚོད་ཡོད་རེད། དེ་ག་ནང་བཞིིན། ཉིེ་ཆོར་ བོད་རྒྱལ་ཁབ་ལྷ་ས་རང་ལ་རྒྱ་མིས་བོད་པའི་མཐོ་རིམ་སློོབ་གྲྭ་བཙུགས་པ་རེད། རྒྱ་མི་བཀའ་དྲིིན་ ཆོེ་དྲིག་པ་དང་། བོད་པ་ལ་ཤེ ་ཚ་བ་གང་ཡང་མ་རེད། ང་རང་ཚའི་ཆོོས་རྒྱལ་མེས་དབོན་རིམ་བྱོན། ལོ་པཎ་མཁས་གྲུབ་ཚོས་མི་རབས་ནས་མི་རབས་ལ་སྐུ་ལས་བསྐྱིོན་ནས་བཞིག་གནང་བའི་ཕྱག་རྗེེས་ དེ་བསུབ་མ་ཐུབ་པར་བ ཏོན་རྒྱུ་ ཁེལ་བ་ རེད། གང་ལྟར་ང་རང་ ཚོ་ བོད་པ འི་ ཡོན་ཏན་རྡོོག་བ རྫོིས་ གཏོང་མ་ཐུབ་པ་བྱས། དེ་འདྲིའི་ཐོག་ནས། ཡང་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་ལྟ་སྐོར་བ་ཚོ་ལ་བསྟན་ རྒྱུ་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལ་དབང་ཡོད་བཤེད་མེད་ཟེར་བའི་དྲིིལ་བསྒྲིགས་ཀྱིི་ལག་ཆོ་གཅིག་ལ་ བེད་སྤྱིོད་བྱས་པ་རེད། དོན་དངོས་ནས་བྱས་ན་རྒྱ་དམར་ནས་རྒྱལ་ཁམས་སྤྱིི་འདྲི་སྤྱིི་མཚུངས་ཀྱིི་འགྲོ་ སྟངས་ནང་བཞིིན་བྱས་ནས། བོད་རྒྱ་ཁྱབ་ལ་གཞིི་རིམ་ཁུངས་ལུང་ཡོད་པ་གཅིག་མ་བཙུགས་གོང་ ནས། མཐོ་རིམ་འཛུགས་ཡག་དེ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱིི་ཤེེས་རིག་ལ་བདག་པོ་བརྒྱབ་ཡོད་ཟེར་ནས་ རྒྱལ་ཁམས་ག ཞི ན་པ འི་ མི་ལ་བ ཤེ ད་རྒྱུ་བྱས། ད གོས་པ འི་གཞིི་ རིམ་དང་ མི་མང་ གི་ ཡོན་ཏན་ཡར་ རྒྱས་བཏང་ཡག་ལ། ག་ཚོད་ཕྱིར་འཐེན་རྒྱག་ཐུབ་ཐུབ་དང་། མི་མང་གི་ཡོན་ཏན་ཡར་རྒྱས་མི་འགྲོ་
42 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཡ་གི་ཐབས་ཤེེས་བྱེད་ཀྱིི་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། བོད་རྒྱལ་ཁབ་ལ་གཞིི་རིམ་ཕྲུ་གུའི་སློོབ་གྲྭ་ཡག་པོ་ གཅིག་བཙུགས་པ་ཡིན་ན། བོད་པའི་འབོམ་གྱི་བཟོ་གྲྭ་བཅུ་གྲངས་ཅིག་བཙུགས་པ་ལས། བོད་པར་ གཞིི་རིམ་གྱི་སློོབ་སྦྱོོང་བྱུང་ན། རྒྱ་མིར་ཕུགས་ཀྱིི་གནོད་ཚབས་ཆོེ་ཤེ ོས་དེ་ནས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་སོང་ ཙང་ཁོང་ཚོས་ཕྱིར་འཐེན་རྒྱག་གི་རེད། བོད་གཞིིས་བྱེས་གཉིིས་ཀས་གཞིི་རིམ་སློོབ་གྲྭ་ཡག་ཏུ་གཏོང་ ཐུབ་ན། ནམ་ཞིིག་རྒྱ་མིས་བོད་མིད་ཁྱུར་གཏང་རྒྱུའི་རེ་བ་བྲལ་འགྲོ་གི་རེད། བྱས་ཙང་། གཞིི་རིམ་གྱི་སློོབ་གྲྭ་བཙུགས་པའི་ཡར་རྒྱས་དེ་སྐད་ཀྱིི་ཐོག་ནས་བསློབ་རྒྱུ་ཅིག་ལ་ཐུག་ བསྡོད་བཞིག བྱས་ཙང་། སྐད་ཟེར་མཁན་དེ་དོན་དག་བསྟན་མཁན་ལྟེ་བ་དེ་དང་། ཡི་གེ་ཟེར་ཡག་ དེ་སྐད་ནས་བྱུང་བ འི་ དོན་དག་ དེ་བ རྗེོད་མ་བཅུག་པར་ མིག་ལ་བསྟན། སེམས་ལ་བརྟན་ པོ་ ངེས་ བཅུག་ཡག་གོ་དོན་དེ་དང་མཐུན་པའི་རི་མོ་ཞིིག་རེད། རྒྱུ་མཚན་དེ་འདྲི་ལ་བརྟེན་ནས། སྐད་ཡིག་ གཉིིས་ག་དུས་ཡིན་ནའང་ཟུང་དུ་འཇུག་ནའང་ལས་ཀ་བྱེད་དགོས་དུས། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ལས་སློ་ མདོག་ཁ་པོ། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཁག་པོ་འདྲི་པོ་ཞིིག་རེད། ངོས་རང་གི་ཐོག་ནས། ལོ་མང་པོ་སྔོན་ནས་ཕྲུ་གུའི་སློོབ་དེབ་དེ་ཕེལ་སྐད་རང་གི་ཐོག་ནས་བཟོས་པ་ གནང་དགོས་ཀྱིི་འདུག་ཟེར་ནས། རྒྱུ་མཚན་མང་པོ་དང་སྦྲེགས་ནས་ཞུས་པ་ཡིན། དེ་འདྲིའི་སྐབས་ སུ་མང་པོ་ཞིིག་གི་ཐུགས་དགོངས་ལ། ངས་བོད་སྐད་ཕེལ་སྐད་ཟེར་དགོས་རེད་དམ། བོད་པ་རང་ བཞིིན་པའི་སྐད་ཟེར་དགོས་རེད་དམ། དོན་ཡང་སྙིང་བོད་སྐད་ཀྱིི་ཐོག་ལ་བཟོས་ན་ཞུ་དུས། མང་ པོ་ཅིག་གིས། དེ་འདྲིའི་བྱས་ན། རིག་གཞུང་རྙོིང་པ་རྩོ་མེད་ལ་འགྲོ་གི་རེད་གསུང་མཁན་བྱུང་། བྱས་ ཙང་། དང་པོ་ནས་ཨུ་ཚུགས་བརྒྱབ་ནས་བསློབ་དགོས་རེད་ཟེར་གསུང་མཁན་བྱུང་། ཕེལ་སྐད་ རེད་ཟེར་དགོས་རེད་དམ། མང་ཆོེ་བའི་སྐད་དེ་ཡར་རྒྱས་བཏང་ནས་རིག་གཞུང་གོང་མ་རྩོ་བརླག་ལ་ འགྲོ་གི་ཡོད་ན། ད་ཆོ་ཨིང་ལེནྜ། འཇར་མེན། ཨུ་རུ་སུ་ལ་སོགས་པའི་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱིི་རིག་གཞུང་རྙོིང་ པ་མིང་མེད་པ་ཆོགས་ཚར་ཡོད་ཀྱིི་རེད། དེ་ག་ནང་བཞིིན་གྱི་ཨུ་ཚུགས་བརྒྱབ་ནས་ཚིག་མཐོན་པོ་ དང་། མཁྲིེགས་པོ་བསློབ་ནས་ཕེན་གྱི་ཡོད་ན། འཛོམ་བུ་གླིིང་ག་ས་ག་ལ་གཞིི་རིམ་སློོབ་གྲྭ་མི་དགོས་ པ་བྱས་ནས། ཀོ་ལེ་ཇི་དང་། མཐོ་རིམ་ནང་ལ་བཏང་རྐྱེང་བྱས་ན་མི་འགྲིག་པ་ཨེ་ཡོད། གང་ལྟར། ངོས་རང་གི་ཕྱོགས་ནས་བོད་པའི་ཕེལ་སྐད་དམ། བོད་པའི་སྤྱིི་པའི་སྐད་ཡང་མང་པོ་ཞིིག་
43 བོད་གངས་ཅན་ལྗོོངས་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ར ག་གནས་ཆོེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་སློར་གསོ གིས། ཕྲུ་གུས་ཚིག་མཁྲིེགས་པོ་སློོབ་འདོད་བྱེད་ཀྱིི་མ་རེད། ནང་ལ་ཕྲུ་གུ་ཚོ་དང་། མི་ནང་གི་ཤེེས་ ཡོན་ཡར་རྒྱས་བཏང་དགོས་རེད་ཟེར་ཡག་གི་སྐད་དེ། གང་འདྲི་ཞིིག་ལ་ཆོ་འཇོག་བྱེད་ཀྱིི་ཡོད་ཟེར་ ནས་བཀའ་འདྲིི་གནང་བ་ཡིན་ན། སྐད་དེ། དེ་རིང་བར་དུ་ང་རང་ཚོ་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་གིས་བེད་ སྤྱིོད་བྱས་དང་བྱེད་བཞིིན་པ་ང་རང་ཚའི་ཡུལ་སྐད་ལ་བརྟེན་ནས་ལམ་སང་གོ་བརྡོ་མ་འཕྲོད་ན་ཡང་། ཆུ་ཚོད་གཅིག་གཉིིས་ནང་རིག་པ་བསྒྲིིམས་ན་ཕེན་ཚུན་གོ་བརྡོ་འཕྲོད་ཐུབ་པ་འདའི་ཐོག་ལ་དགོངས་ པ་བཞིེས་ནས་ཉིམས་ཞིིབ་གནང་དགོས་ཀྱིི་འདུག སྐད་ཟེར་མཁན་འདི་དེང་སང་འཛོམ་གླིིང་ག་ས་ ག་ལ་རྒྱལ་ཁམས་ཀྱིི་ལས་ཀ་ དེ་གལ་ ཆོེ་ཤེ ོས་ཤེ ིག་ལ་བ རྩོིས་ནས། མ ཐོ་ རིམ་སློོབ་གྲྭ འི་ནང་ལ་སྐད་ ཡིག་གི་སྡོེ་ཚན་ (language department) ཟེར་ཡག་དང་། མཁས་པ་འགའ་ཤེས་སྐད་རྐྱེང་རྐྱེང་ གི་ཐོག་ལ་རྩོལ་དུ་བཏོན་ནས་ཐོན་པ་དེ་འདྲི་ཡང་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། གང་ལྟར། ང་རང་ཚའི་བོད་ སྐད་དང་། བོད་ཡིག་གནས་ཚད་སྐྱིོ་རུ་འགྲོ་གི་ཟེར་ཡག་འདི། བསློབ་གྲྭའི་ནང་ལ་བསློབས་ཡག་གི་ ད་ལྟའི་དེབ་དེ་ཚོ་གནས་ཚད་མཐོ་དྲིགས་ནས། འཛོིན་གྲྭ་ཚུགས་པའི་སྐབས་ལ་མ་གཏོགས་རྒྱུན་དུ་ བེད་སྤྱིོད་མེད་པ་ཞིིག་གི་རྐྱེེན་བྱས་ནས། འཛོིན་གྲྭ་གྲོལ་བ་དང་། དེ་རིང་བསློབ་པའི་ཚིག་མཐོན་པོ་ དེ་ཚོ་དང་། དེ་རིང་བསློབས་པའི་ཚིག་དོན་གཉིིས་ཆོར་སློོབ་གྲྭའི་ཅོག་རྩོའི་འོག་ལ་ལུས་བ སྡོད་གིས། དེ་དང་པོ་ངོས་རང་ལ་ཆོ་བཞིག་ན་ཡང་། ཕྲུ་གུ་ལ་ཤེ ་ཚའི་ཐོག་ནས་ཟེར་ན་ཡང་འདྲི། ལྐུགས་པ་ཨུ་ ཚུགས་ཟེར་ན་ཡང་འདྲི། དང་པོ་སློོབ་དེབ་གཞིིར་བཟུང་བྱས་པ་ཡིན། དེ་ནས། ཐབས་ཤེེས་དེས་ཡར་ རྒྱས་ཐོན་ཁག་པོ་ཞིིག་མཐོང་། ཕྱི་རྒྱལ་སློོབ་སྟངས་ལ་ཞིིབ་དཔྱོད་བྱས། དགེ་རྒན་ཚོ་ལ་སྐད་ཆོ་དྲིིས། ཁོང་ཚོས་ཕྲུ་གུ་ཚོར་ནང་སྦྱོོང་ག་རེ་སྤྲོད་འདུག་ལྟ་དུས། དང་པོ་ལྟ་དུས་བྱབ་ཆུང་བ་འདྲི་པོ། རྩོེད་ མོ་རྩོེས་བཞིག་པའི་བཟོ་འདྲི་པོ་ཞིིག་འདུག ཡིན་ན་ཡང་། ཞིིབ་དཔྱད་བྱེད་དུས། ང་རང་ཚའི་དེབ་ དེ་ཚོ་སློོབ་སྟངས་མཐོ་དྲིགས་པ་ཞིིག་དང་། ཚིག་མཁྲིེགས་དྲིགས་པ། ཕྲུ་གུའི་དུས་ཚོད་ལ་ཚིག་དོན་ གཉིིས་ཆོར་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་གྱིན་བྱེད་གྱིན་ལ་སྦྱོངས་པ་འཐོབ་ཡག་མེད་པ། ཉིིན་ཞིག་ཕྲུགས་གཅིག་ གི་ནང་ལ་མཁོ་བྱེད་མེད་པ། དའི་བར་ལ་སྤྱིིར་བཏང་ཤེེས་དགོས་ཡག་གི་ཚིག་དོན་མང་པོ་ཞིིག་མ་ ཤེེས་གོང་ནས། རིག་གཞུང་མཐོན་པའ་ཚིག་དོན་བསློབ་ཡག་ལ་ཨུ་ཚུགས་བརྒྱབ་བསྡོད་པ་འདྲི ་པོ་ ཅིག་གིས། ཕྲུ་གུའི་ཐོག་ལ་སྐབས་སུ་མ་བབས་པའི་བསློབ་སྟངས་ཤེ ིག་བྱང་བསྡོད་བཞིག དའི་ཐོག་ལ། ཕྲུ་གུའི་ཕྱོགས་ནས་ཡིན་ན་ཡང་དེང་སང་ང་རང་ཚའི་བོད་སྐད་ཀྱིི་ཐོག་ནས། མི་ཚའི་ཐོག་ལ་ལས་
44 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཀ་དང་། ཕེོགས་དང་། སྙིང་རྗེེ་པོ་བྱེད་ཡག་མེད་པ་གཅིག་ཕྲུ་གུ་ཚོས་མཐོང་། ཨིན་ཅི་དང་། འཇར་ མན་སོགས་གཞིན་དག་གི་ཐོག་ནས་ལས་ཀ་བྱེད་རྒྱུ་ཡོད་པ། ཕེོགས་ལེན་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཞིིག་མཐོང་ཡོང་ དུས། རང་ཤུ གས་ཀྱིིས་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཐོག་ལ་བརྩོོན་འགྲུས་དང་དོ་སྣང་ཆོེན་པོ་ཆོགས་འགྲོ་རྒྱུ་འདུག དེ་ག་ནང་བཞིིན་ གྱིས། ག ཞིོན་ག ཞིོན་ ཚོས་ བོད་སྐད་ནང་ལ་ ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་འ དྲིེས་ནས་བརྒྱབ་ཀྱིི་ འདུག དེ་ག་ནས་ཡོང་གི་འདུག་ཟེར་ནས་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་དུས། ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་དའི་ནང་ལ་རྒྱུན་དུ་ བེད་སྤྱིོད་ཡོད་པའི་ཚིག་མང་པོ་ཞིིག་ཤེེས། ང་རང་ཚའི་སྐད་ནང་ལ། རྒྱུན་དུ་དགོས་པའི་ཚིག་དེ་ཉུང་ དྲིགས་ཙ་ན། སྐབས་དེར་བོད་སྐད་ཀྱིི་ཚིག་དེ་མ་ལྡེང་བ་ཞིིག་དང་། ཚིག་ནུས་པ་ཡོད་པ་ཞིིག་མ་རྙོེད་པའི་སྐབས་ དེར། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐད་དེ། བོད་སྐད་དའི་ཚབ་ལ་འཁྲིིད་ཡོང་མཁན་འདྲི་པོ་ཞིིག་བྱེད་ཀྱིི་འདུག སྐབས་ རེར་གཤེེ་གཤེེ་གཏོང་དུས། ཕྲུ་གུ་ཚོས་དའི་ཚབ་གསུང་རོགས་གནང་ཟེར། བྱས་ཙང་། ད་ཆོ་ང་རང་ ཚའི་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གཉིིས་ལ་ཉིམས་པ་སོར་ཆུད་བྱེད་དགོས་དུས། རིག་གཞུང་རྙོིང་པ་རྒྱབ་སྐྱུར་ བྱས་ནས་སྐད་གསར་པ་བཟོ་གི་ཡིན་ཟེར་ན། དེ་ནོར་འཁྲུལ་ཆོེན་པོ་དཔེ་མ་སྲིད་པ་རེད། རིག་གཞུང་ རྙོིང་པ་དང་མཐོན་པོ་ལ་གཅེས་སྤྲོས་བྱེད་ཀྱིི་ཡིན་ཟེར་ནས། མི་མང་གི་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་ཡག་དང་། ཕྲུ་ གུས་ཤེེས་དགོས་པའི་ལམ་ཁ་ལས་སློ་པོ་བཟོ་ཡག་དེ་ལ་དགག་བྱ་བྱེད་ཀྱིིན་བསྡོད་ན། དེ་ཡང་ནོར་ འཁྲུལ་ཆོེན་པོ་ཞིིག་རེད་བསམ་གྱིན་འདུག གང་ལྟར། མི་མང་དང་ཕྲུ་གུའི་ཤེེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ རྒྱུའི་ས་ཆོ་འདའི་ཐོག་ལ། མི་མང་གི་ཤེེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་ཐབས་དང་། ཕྲུ་གུའི་ཤེེས་ཡོན་ཡར་ རྒྱས་འགྲོ་ཐབས་ཀྱིི་བསམ་བློོ་བཏང་ན་མཐོ་དྲིགས་པ་རེད། གང་ལྟར་མཐའ་གཉིིས་སུ་མ་ལྷུང་བ་ཞིིག་ གི་ཐོག་ནས་དགོངས་པ་བཞིེས་དགོས་ཀྱིི་འདུག ཡིན་ན་ཡང་། བོད་སྐད་ཟེར་ཡག་འདི། མི་གཅིག་དང་། ལུང་ཆུང་གཅིག་གི་སྐད་མ་རེད། ཡག་ ཉིེས་ལ་མ་ ལྟོས་པ འི་རྒྱལ་ཁམས་ག ཅིག་ གི་སྐད་ རེད། བྱས་ཙང་ ད འི་ནང་ལ། ལུང་པ་ སོ་ ས འ་ སྒྲི ་ འབོད་སྟངས་མི་འདྲི་བ་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡང་རྒྱལ་ཁམས་ཚང་མའི་ནང་ལ་ཡོད་པ་ཞིིག་རེད་ མ་གཏོགས། བོད་སྐད་རྐྱེང་རྐྱེང་ལ་མ་རེད། མང་པོ་ཞིིག་གི་བསམ་པ་ལ། བོད་སྐད་ཟེར་ན། དབུས་ སྐད་ལྷ་སའི་སྐད་ལ་གོ་འགྲོ་མཁན་ཞིིག་ཆོགས་གིས། དེ་ནོར་འཁྲུལ་ཆོེན་པོ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན།
45 བོད་གངས་ཅན་ལྗོོངས་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ར ག་གནས་ཆོེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་སློར་གསོ དཔེར་ན། ཨ་མདོ་བ་ཞིིག་དང་། སོག་པོ་གཅིག གཙང་པ་ཞིིག དབུས་པ་ཞིིག འབྲོག་པ་གཅིག་ བཅས་མཉིམ་དུ་བརྒྱད་སྟོང་པ་ཀློོག་པ་ཡིན་ན། མགོ་རྒྱ་གར་སྐད་དུ་ནས་ཀློོག་པ་ཆོ་ཚང་དེ། སོག་པོ་ ཨ་མདོས་ཀློོག་པའི་བརྒྱད་སྟོང་དེ་བརྒྱད་སྟོང་མ་རེད། དབུས་པའི་ཀློོག་པའི་བརྒྱད་སྟོང་དེ་བརྒྱད་སྟོང་ རྣམ་དག་ཡིན་ཟེར་ནས་བཤེད་ན་འགྲིག་ཐབས་རྩོ་བ་ནས་མེད་པ་དེ་ག་ནང་བཞིིན་རེད། དེ་ག་དང་། སྔ་མའ་ལོ་ཙཱ་བ་ཚོས་བཀའ་བསྟན་བསྒྱུར་བའི་ནང་ལ། རྒྱ་གར་སྐད་དུ། བོད་སྐད་དུ་མ་གཏོགས། རིག་ གཞུང་མཐོན་པའ་སྐད་དུ། མཁས་པའི་སྐད་དུ། བླུན་པའ་སྐད་དུ་ཟེར་ནས་གསུངས་ཡོད་པ་མ་རེད་པ། དཔེར་ན་བོད་སྐད་ལ་ཞིིབ་འཇུག་བྱེད་དུས། འདུལ་བ་གཞིིའི་གླིེང་གཞིི་ནས་མཇལ་དུས། དའི་ནང་ ལ༑ དེང་སང་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་བཞིིན་པའི་ཚིག་ག་ཚོད་འདུག མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་ནང་དེང་སང་ བེད་སྤྱིོད་བྱེད་བཞིིན་པའི་ཚིག་ག་ཚོད་ཐོན་གྱི་འདུག གཙང་སྐད། ཁམས་སྐད་ནང་བེད་སྤྱིད་པ་ ག་ཚོད་འདུག བར་སྐབས་དབུས་གཙང་ཁུལ་ལ་བེད་སྤྱིོད་མེད་པར་ལུས་ན། དེང་སང་ཨ་མདོ། ཆོ་ ཕྲེང་། རྨུ་ལི་ཁུལ་ལ་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་བཞིིན་པའི་ཚིག་ག་ཚོད་ཐོན་གྱི་འདུག དེ་ཚོ་ཚང་མར་ཡག་པོ་ གཟིགས་ན། སྐད་གསར་རྙོིང་གི་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་དེ་བརླག་ཐབས་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུའི་ལམ་ཁ་ཞིིག་ཀྱིང་ དེ་རང་ནས་རྙོེད་ཡོང་གི་འདུག དེ་དང་དེ་བཞིིན་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། བྱས་ཙང་། ངོས་རང་འདིར། བོད་སྐད་དང་། བོད་པའི་པུ་གུའི་སློོབ་དེབ་ལ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་རོགས་གནང་ཞུ་རྒྱུ་འདི། སྔར་མེད་ གསར་བཟོ་གནང་རོགས་གནང་ཞུ་གི་མེད། དེ་སྔ་བོད་ལ་མི་རབས་མང་པའ་ནང་ཡོང་མ་མྱོོང་བའི་ གཞིི་རིམ་སློོབ་དེབ་ཅིག ཡིད་བཞིིན་ནོར་བུ་༥༩ ལོ་ལ་རྒྱ་གར་ལ་ཕེེབས་པ་དེ་གར། གཞིི་རིམ་སློོབ་ དེབ་ཅིག་བཟོས་གནང་བ་འདི་ག་རང་གི་ཐོག་ནས་བཟོས། སྐབས་དེར་རེ་བཅོལ་གནང་བའི་བློ་སྤྲུལ་ དགེ་བཤེེས་མཁས་པ་ཚོ་ལ་དེ་དུས་དུས་བསྟུན་གྱི་ཕྲུ་གུའི་དེབ་བཟོ་རྒྱུའི་ཐུགས་རྒྱུས་མེད་པ་སོང་ཙང་། ཚིག་དེ་ཚོ་མཐོ་དྲིགས་པ་དང་མཁྲིེགས་དྲིགས་པའི་དཀའ་ངལ་བྱུང་བཞིག དེ་ལ་ཡར་རྒྱས་བཏང་རོགས་གནང་ཞུ་གི་ཡོད། དེབ་དེ་ཚོ་སྐབས་དེར་ཛོ་དྲིག་གི་ཐོག་ནས་བཟོས། དེ་ག་ནང་བཞིིན་གྱིས། ངོས་རང་ནས་བར་སྐབས་ཞིིག སྔ་མའ་རིག་གཞུང་གི་རྩོོམ་འབྲི་སྟངས་འདྲི་ པོ་བྱས་ནས་རྩོོམ་འདྲི་པོ་དེ་འདྲི་བྲིས་ཁུལ་བྱས་པ་ཡིན། དེ་ནས་ཉིིན་གཅིག་ས་སྐྱི་རྗེེ་བཙུན་བསོད་ ནམས་རྩོེ་མའ་བྱིས་པ་འཇུག་པའི་རྣམ་བཤེད་ཀྱིི་འགྲེལ་བ། ས་པཎ་གྱི་མཛོད་པ་དེ་མཇལ་དུས། དབུ་ དེར། འདིར་རྗེེ་བཙུན་བསོད་ནམས་རྩོེ་མོས། སྡོེབ་སྦྱོོར་གཙོ་ཆོེ་བ་དང་། ཕེན་པ་གཙོ་ཆོེ་བ་གཉིིས་
46 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ནང་ནས། ཕེན་པ་འབའ་ཞིིག་གཙོར་མཛོད་ཀྱིིས། སྡོེབ་སྦྱོོར་ལྷུར་མ་མཛོད་དེ་གསུང་མཁན་ཞིིག་ འདུག གསུང་དེ་ལ་ཞིིབ་ཏུ་བརྟག་དུས། ངོས་རང་གིས་རྩོོམ་བརྒྱབ་དུས་ཀྱིི་ཀུན་སློོང་ག་འདྲིས་བྱས་ འདུག་ལྟ་དུས། ཀུན་སློོང་དེ་ག་དུས་ཡིན་ན་ཡང་ཁྱད་མཚར་ཞིིག་བྱུང་བཞིག དེ་ནས་བཟུང་དེ་རིང་ བར་རྩོོམ་དེ་རིགས་མ་བྲིས་པར་ལོ་མང་པོ་ཕྱིན་སོང་། བྱས་ཙང་། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སློོབ་སྟངས་དང་ཕྲུ་ གུའི་དེབ་བཟོ་སྟངས་ལ་བལྟས་ན། བསློབ་དུས་ཡིན་ན་ཡང་འདྲི། ཕྲུ་གུའི་དོན་དག་ལ་དེབ་ཅིག་བྲིས་ ན་ཡང་འདྲི། སྐབས་དེར། རང་གི་ཤེེས་ཚད་ཀྱིི་ཡོན་ཏན་དེ་གལ་ཆོེན་པོ་མ་བརྩོིས་པར་ཕེར་ཕྱོགས་ཕྲུ་ གུ་ཚོར་ག་ཚོད་ཤེེས་ཐུབ་པ་འདུག ཕྲུ་གུའི་སེམས་ཀྱིི་ནུས་པས་ག་ཚོད་སློོབ་ཐུབ་ཀྱིི་འདུག ཕྲུ་གུ་ཚོ་ བསློབ་ཡག་ལ་དགའ་སྣང་སྐྱིིད་སྣང་གང་འདྲི་ཡོང་བགྱི་འདུག དེ་ལ་དཔགས་ནས་བསློབ་ཡག་རིམ་ པས་གོང་ནས་གོང་འཕེེལ་ལ་གཏོང་ཐབས་དེ་དགོས་གིས། ང་རང་ཚའི་བོད་པའི་རིག་གཞུང་ཟེར་ཡག་འདི། རྒྱ་ཆུང་ཆུང་ཞིིག་རྩོ་བ་ནས་མ་རེད། རིག་གཞུང་ ཟེར་དུས། དཔེ་ཆོ་པོ་ཏི་མང་པོ་ཞིིག་མཐོང་བསྡོད་པ་མ་ཡིན་པར། དེར་ནང་གསེས་ཀྱིི་ཆོ་བགོས་ན། རིག་པའི་གནས་ལྔ་ནས། བཅུ་ནས། གསུང་རབ་ཡན་ལག་༩-༡༢ དེ་ག་ནང་བཞིིན་དེང་སང་དུས་ བསྟུན་གྱི་ལག་ཤེེས་རིག་གནས་ང་རང་ཚོ་ལ་ཡོད་ཡོད་པ་འདི་ཚོ་རང་ལ་རིག་པ་བསྒྲིིམས་ནས་བཟོས་ པ་ཡིན་ན། ཕྱི་རྒྱལ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་མཁས་པ་ལ་དཔེ་བལྟས། ལེགས་ཆོ་ལོན་རྒྱུ་ཙམ་མ་གཏོགས། ང་རང་ ཚོ་ལ་ མེད་པ་ཞིིག་ ཕྱི་རྒྱལ་ནས་ ལེན་ད གོས་ཡག་དང་ རེ་ད གོས་ཡག་ གི་ བོད་པ འི་ ཡོན་ཏན་ལ་ བོད་ ཀྱིི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ཕེོངས་པ་རྩོ་བ་ནས་མེད་ངེས་རེད། མཐའ་དོན་ཞུས་ན། ང་རང་ཚའི་སློོབ་དེབ་སྐོར་ལ་ཕྱི་རྒྱལ་དགེ་རྒན་མང་པོ་དང་མཉིམ་དུ་གོ་བསྡུར་ བྱས་པ་ཡིན། ང་ཚའི་སློོབ་དེབ་ཀྱིི་དཀའ་ངལ་བཤེད་དུས། ཁོང་ཚོས། འོ་བྱས་ན། སློོབ་ དེབ་འབྲི་ སྟངས་དེ་མཁས་པའི་སྐད་ (Scholar Language) ནང་ལ་བྲིས་པའི་སྐྱིོན་རེད། དེས་མི་མང་དང་ཕྲུ་ གུར་ཕེན་ཐོགས་ལམ་སང་ཡོང་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད། ཕྲུ་གུའི་དེབ་དང་མི་མང་ལ་དགོས་པའི་དེབ་ཚང་མ་ རང་གི་ (Colloquial Language) སྐད་དེ། སྤྱིི་པའི་སྐད། ཕེལ་སྐད། དོན་ཡང་སྙིང་རང་བཞིིན་ པའི་རང་སྐད་ནང་ལ་དགོས་པ་རེད། དཔེར་ན། ང་ཚའི་ཉིིན་རེ། བདུན་ཕྲག་རེ་རེ། ཟླ་རའི་དེབ་མི་ འདྲི་བ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་ཐོན་དང་འདོན་བཞིིན་པ་འདི་ཚའི་ནང་། གཙོ་ཆོེ་ཤེ ོས་དེ་ཕེལ་སྐད་དང་
47 བོད་གངས་ཅན་ལྗོོངས་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ར ག་གནས་ཆོེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་སློར་གསོ དེ་ནས་ཆོོས། ལྟ་བ། སྒྱུ་རྩོལ། སྲིད་དོན། དཔལ་འབྱོར། འཕྲུལ་རིག ཁྲིིམས། ཚོང་དོན། རྩོེད་ མོ༑ རོལ་མོ་སྒྱུ་རྩོལ་ལ་སོགས་པ། སོ་སའ་རིག་གནས་ཀྱིི་འགྲོ་སྟངས་དང་མཐུན་པ འི་འབྲི་སྟངས་ དང་། བརྗེོད་བྱ་མི་འདྲི་བ་ཟབ་རྒྱས་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། གང་ལྟར་རྩོ་བའི་ (Standard Language) གཞིི་ རྩོའི་སྐད་ དེ་གལ་ པོ་ ཞིེ་ དྲི གས་ རེད། སྔ་ མོ་བཙན་དབང་ འ ོག་ལ་ཚུད་པ འི་རྒྱལ་ཁམས་མང་ པོས། རང་གི་གཞིི་རྩོའི་སྐད་དེ་མ་བརླག་པའི་ཐབས་ཤེེས་བྱས་ནས། ད་ཆོ་རང་བཙན་ཡོན་ཏན་ཆོ་ ཚང་ལྡན་པ་ཆོགས་ནས་བསྡོད་པའི་རྒྱལ་ཁམས། སུའི་ཌན། ནོར་ཝིེ། ཕེིན་ལེནྚ། པོ་ལེན་ཌ། དེ་ བཞིིན་ཤེ ར་ཕྱོགས་ལ་འཇའ་པན། ཀོ་རི་ཡ་ལ་སོགས་པ་ནང་བཞིིན་དགོས་པ་རེད་ཟེར་མཁན་མང་ པོ་བྱུང་། ཁོང་ཚོས་བཤེད་པ་དེ་བདེན་པ་ཡང་འདུག ང་རང་ཚོ་བོད་པ་ཚོ་ལ་འབྲི་བདའི་གོ་བདའི་ སྐད་ཡིག་ཅིག་མེད་པའི་རྐྱེེན་གྱིས། དཔེར་ན། འཇིའུ་ཚོར། དམག་ཆོེན་གཉིིས་པའི་སྐབས་ལ་བདེ་ སྡུག་ཇི་མྱོོང་གི་གནས་ཚུལ་ག་ཚད་བྲིས་འདུག་གམ། བྲིས་པ་དེ་ཚོ་ནས་བེ་སེ་ཀོབ་དང་། T,V ཐོག་ ནས་རྒྱལ་ཁམས་ཡོངས་ལ་བསྟན་ཐུབ། རང་གི་མ་འོངས་པ འི་མི་ལ་གནས་ཚུལ་བརྗེེད་ཐབས་མེད་པ་ རྡོོ་ལ་རི་མོ་བྲིས་པ་ལྟ་བུ་བྱུང་ཡོད་རེད། ང་རང་ཚོ་བོད་པ། རྒྱ་འོག་ལ་སྡུག་བསྔལ་འ ཇིའུ་ལས་ལྷག་ པ་ཞིིག་མྱོངས་པའི་གནས་ཚུལ་བརྒྱ་སྟོང་མང་པོ་ཡོད་ན་ཡང་། རང་གཞིན་མི་མང་གི་ཐོག་ལ་ག་རེ་ བྲིས་ཐུབ་ཡོད་པ་རེད། གང་ལྟར་ངོས་རང་ནས་ཞུས་པ་འདའི་ཐོག་ལ་ཕྱག་ལེན་ཞིིག་གནང་རོགས་ གནང་ན། ལེགས་ཉིེས་ཀྱིི་འབྲས་བུ་ཐོན་ཡོང་དུས། ལེགས་པོ་ཡག་པོ་ཡོང་གི་འདུག་ན་ཕྱག་བཞིེས་ གནང་རྒྱུ་དང་། ཉིེས་ནས་གྲ་མ་འགྲིག་པ་ཐོན་གྱི་འདུག་ན་དེ་གར་ལམ་སང་བཞིག་རྒྱུ་མ་ག ཏོགས། དེ་ཐོག་མཁྲིེགས་བཟུང་བྱེད་དགོས་དོན་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་། བསམ་བློོ་ཞིིབ་ཏུ་བཏང་དུས། བོད་སྐད་དང་བོད་པའི་རིག་གཞུང་ཟེར་ཡག་འདི། མི་འགའ་ཤེས་ཤེ ིག་དང་། དཔེ་ཆོ་པོ་ཏི་ཁ་ཤེ ས་ ཤེིག་ལ་ཐུག་པ་ཞིིག་མ་རེད། དོན་རྩོ་སྙིང་པོ་དེ། རྒྱལ་ཁམས་ཆོེན་པོ་ཞིིག་གི་སྐད་དང་། ཤེེས་ཡོན་ལ་ཐུག་པ་ལ་སོང་མང་པོ་ཞིིག་གིས་ལྷག་བསམ་གོང་ བུ་གཅིག་སྒྲིིལ་བྱེད་དགོས་ཡག་གི་ལས་ཀ་གཞིི་ལྗོིད་པོ། ལོ་ནས་ལོ། མི་རབས་ནས་མི་རབས་བྱས་ ནས་མུ་མཐུད་ནས་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་ཤེ ིག་རེད། ཡང་། ང་རང་ཚའི་བོད་སྐད། ཕྲུ་གུའི་སློོབ་དེབ་ཅི་དག་ (དེ་ཚོ་དང་འདྲི་)གི་སྐོར་ལ་བོད་པ་བསམ་ཡོད་ལོ་གཞིོན་མང་པོ་དང་གོ་བསྡུར་བྱས་པ་ཡིན། ཁོང་ཚོས། རཀ་རིན་ཁྱེད་རང་གིས་ནད་པའི་ནད་གཞིི་དེ་ངོས་འཛོིན་ཐུབ་འདུག ཡིན་ན་ཡང་། ཛོ་དྲིག་གི་དུས་
48 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཚོད་འདིར་སྨོན་བཅོས་ཀྱིི་ཐབས་ཤེེས་ཤེ ིག་མ་བྱས་ན། ནད་གཞིི་ངོས་ཟིན་པ་རྐྱེང་རྐྱེང་ཞིིག་གིས་ཕེན་ ཐོགས་གང་ཡང་མི་འདུག་ཟེར་བྱུང་། བྱས་ཙང་ད་ཆོ་ཛོ་དྲིག་གི་ཐོག་ལ་ཐུག་པ་སོང་ཙང་། སྔོན་ལ་ ང་རང་ཚའི་མི་མང་ལ་ཕེན་ཐོགས་ངེས་དང་། ཕྲུ་གུའི་དེབ་གོ་བདེ་པོ། སྙན་པོ། གང་མང་མང་ཞིིག་ ཉིིན་འགྱངས་ཞིག་འགྱངས་མ་སོང་བ་ཞིིག་གི་ཐོག་ནས་འདོན་ཐུབ་ན། ལོ་ཤེ ས་ནང་ཚུད་ལ་གང་ལ་ གང་འཚམ་གྱི་ཡར་རྒྱས་ཤེ ིག་དང་། འབྲས་བུ་ཞིིག་ཐོན་ཐུབ་ཀྱིི་རེད་བསམས་པའི་ཡིད་ཆོེས་ཤེ ིག་ཡོད། བོད་གངས་ཅན་ལྗོོངས་ཀྱིི་རྒྱལ་ཁམས་ཆོེན་པོ་དེ་རང་དབང་རང་བཙན་ཡོང་རྒྱུ་ལ་ཡིད་ཆོེས་བརྟན་ པོ་སྙིང་ལ་བཞིག་ནས། དེ་འདྲིའི་བོད་རང་དབང་གི་རྒྱལ་ཁམས་ཆོེན་པོ་དེ། ཕྱི་རྒྱལ་རྒྱལ་ཁམས་ གཞིན་པ་དང་འདྲི་མཉིམ་ཡོང་བའི་ཆོེད་དུ། བོད་པ་རང་གི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་པོ་དེ། གཞིན་ དབང་དུ་མི་ཤེ ོར་བའི་གདེང་རྙོེད་ཐབས་དང་། སྙིང་སྟོབས་འགྱུར་བ་མེད་པ་ཞིིག་སྐྱིེ་ཡག་གི་གཞིི་དང་ རྩོ་བ་ནི། བོད་རང་གི་ཤེེས་བྱ་ཡོན་ཏན་དེ་གཞིན་ལ་རེ་མ་དགོས་པར། བོད་རྒྱ་ཁྱབ་ཀྱིི་བོད་པ་ཡོངས་ སུ་རྫོོགས་པ་རང་ གི་བདག་ པོ་རྒྱག་ཐུབ་པ་ཞིིག་ད གོས་རྒྱུ འི་གདུང་འ བོད་དུ། བོད་རྒྱལ་ ལོ་༢༡༡༤ ཟླ་༡ ཚེས་༡༡ ཕྱི་ལོ་༡༩༨༧ ཟླ་༣ ཚེས་༡༡ ལ། ཕུལ། མདུན་ངོས། འབུམ་རམས་པ་ཐུབ་བསྟན་མཆོོག་སྒྲུབ་དང་། སློོབ་དཔོན་སེམས་དཔའ་རྡོོ་རྗེེ། S.K.Pathak
49 རྩོ་ཆོེའི་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱིོབ་སྐོར། རྩ་ཆེེའི་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིིག་སྲུང་སྐྱོོབ་སྐོར། ཤེརི་སྤྲུལོ་བོསྟན་འིཛིིན་འིཕྲིིན་ལོས་ཕུན་ཚོོགས། ༄༅། །བོད་གཞུང་ཤེེས་རིག་སྤྱིི་ཁྱབ་ཁང་ནས། གུས་པར་བོང་བ་གསེར་གཟིགས་ཀྱིིས་མཁས་དབང་ ལྷན་ཚོགས་སུ་མགྲོན་ཤེ ོག་གནང་སོན་གཟི་བརྗེིད་ཅན་གྱི་གོ་སྐབས་བསྩལ་བ་བཀའ་དྲིིན་བློ་མེད་དུ་ ཆོེ་ཞིིང་། འོན་ ཀྱིང་རང་ཉིིད་ལྷན་སྐྱིེས་ཀྱིི་ཤེེས་རབ་དང་། ཐོས་སྦྱོང་གསུམ་ཞིན་སྐྱིོན་བཞིེད་བསྐོངས་ ཡོང་རེ་དཀའ་ནའང་། ལྷག་བསམ་བཟང་པོས་ཀུན་ནས་བ སློངས་ཏེ་གྲོས་གཞིི་དོན་ཚན་རེ་གཉིིས་ དང་འབྲེལ་བའི་མཛོད་ཕྱོགས་ཐབས་ལམ་མཁས་དབང་འདུས་པའི་དགོངས་འཆོར་རྒྱ་ཆོེ་གཏིང་ཟབ་ རྒྱ་མཚའི་དབུས་སུ་གུས་པའི་རྨོངས་འཆོར་ཆུ་ཐིགས་ཀྱིི་འབྲེལ་མཚོན་ཞུ་རྒྱུར། ད་ལྟའི་དུས་སྐབས་འདིར་གཞིིས་ལུས་བོད་མི་རྣམས་དགྲ་འོག་ཏུ་ཚུད་ དེ་སྒོ་གསུམ་རང་དབང་བྲལ་ བ་དང་། རྒྱ་མིས་གསར་བརྗེེ་ཟེར་ནས་བོད་ཀྱིི་ཆོོས་རིག་གོམས་གཤེིས་ཀྱིིས་མཚོན་བོད་ཅེས་པའི་རྣམ་ པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་རྩོ་གཏོར་ཐོག རྒྱ་ཡིག རྒྱ་སྐད། རྒྱ་མའི་ལྟ་བ་བཅས་སློོབ་སྤེེལ་ཤུ གས་ ཆོེ་བྱས་དང་ བྱེད་བཞིིན་དང་། བྱེས་འ བྱོར་རྣམས་ ཀྱི ང་གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་ སོ་ ས འ་ མི་མང་དུང་ ཕྱུར་ཁྲིོད་དུ་མཉིམ་འདྲིེས་བྱེད་དགོས་སྟབས་ཀྱིིས་རང་རའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐད་ཡིག་ངང་ངམ་ ཤུགས་ཀྱིིས་ཉིམས་ལྷད་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་འདིར་ཐུགས་སྣང་དགོངས་བཞིེད་གཏིང་ཟབ་ཀྱིིས་ཉིམས་པ་ སོར་ཆུད་ཡར་རྒྱས་ཡོང་ཐབས་མཁས་དབང་ལྷན་ཚོགས་འདི་ལྟ་བུ་ཞིིག་བསྡུ་བསྐོང་གནང་བ་འདི་ནི་ རླབས་ཆོེན་གྱི་རྒྱལ་ཁ་མཛོད་ཐབས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བས་དགའ་སྤྲོོའ་རྦ་རླབས་མངོན་པར་འཕྱུར་བཞིིན་ པའི་ངང་ནས་བཀྲ་ཤེ ིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་ནས་བོད་ཡིག་ཏུ་སྒྲི་བསྒྱུར་དོན་བསྒྱུར་འཇུག་པའི་ཚིག་གསར་དང་། གསར་ཐོན་ ད ངོས་ མིང་ རིགས་འ བྲི་བ རྗེོད་ག ཅིག་གྱུར་ ཡོང་ཐབས་རྩོོམ་སྒྱུར་ལྷན་ཁང་རྒྱ་བ སྐྱིེད་ཀྱིིས་སྔར་ གྱི་
50 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཐོན་ མི་དང་། ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱིི་མ ཛོ ད་རྗེེས་དང་མཚུངས་པ འི་ཐ་སྙད་གསར་བསྒྲིིགས་གཏན་ལ་ ཕེབ་གནང་ན་ཕྱི་ནང་ཀུན་གྱི་རྩོ་འཛོིན་བྱེད་ས་དེ་ལྷག་མེད་པ་དང་། དེ་ལྟར་གཏན་འབེབས་སྐབས་ དེ་སྔའི་མ་དག་རྒྱུན་འཇགས་རྒྱ་སྐད་ཀྱིི་ལྷད་སྐྱིོན་འདྲིེས་པའི་དངོས་མིང་དང་། སྔོ་ཚོད་འདྲི་མིན་གྱི་ མིང་དེ་བཞིིན་ཕྱི་རྒྱལ་དངོས་རིགས་སྒྲི་ཐད་བསྒྱུར་གྱི་རིགས་སོགས་བཟོ་བཅོས་ངེས་པར་གནང་འོས། དེ་འ བྲེལ་ སྒྲི ་ ཡིག་འ བྲི་སྟངས་སྐུ་ ངོ་ངག་དབང་ དོན་གྲུབ་མཆོོག་ནས་ཐུགས་ཁུར་ གྱིས་དཔྱད་གཞིི་ བཟོ་འགྲེམས་གནང་བ་དེར་མཁས་དབང་དགོངས་པ་མཉིམ་བསྡུར་སྣོན་བཅོས་གནང་འོས་གནང་ སྟེ་ གཏན་འབེབས་མཛོད་ན་དོན་ཕེན་ཡོང་ངེས་སྙམ་པ་དང་། བོད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་རྒྱུན་འཛོིན་ཐུབ་ཐབས་ནི། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་རང་གཞུང་ལས་ཁུངས་མ་ལག ཕྱི་རྒྱལ་དོན་གཅོད་ཁག གཞིིས་འགོ་བདེ་དོན། ཆོོས་སྡོེ། སློོབ་གྲྭ དྲིག་སློོབ། ཟུར་སྐྱིོང་སྡོེ་ཚན་དང་ བཅས་པ་སྨོོས་ཅི་དགོས། ཚོགས་སྐྱིིད་ཁག་དང་བཅས་པའི་ཕྱི་འབྲེལ་དབྱིན་ཧིིན་ཡི་གེ་བེད་སྤྱིོད་མི་ བྱེད་མཐུ་མེད་ཀྱིི་རིགས་ལས་རྩོ་བའི་ཡིག་ཆོ་ཁག་དང་། གཞུང་འབྲེལ་ཡི་གེ་ཐམས་ཅད་བོད་ཡིག་ ཁོ་ནར་བེད་སྤྱིོད་དགོས་པའི་རྒྱས་དཔྱད་གཏན་འབེབས་དམ་པོར་དམ་བཅིངས་མཇུག་གནོན་རྒྱུན་ འཁྱོངས་དང་། སེར་སྐྱི་མི་མང་དང་བཅས་པས་གཏོང་ཡིག་ཚུན་བོད་ཡིག་ཁོ་ནར་བེད་སྤྱིོད་དགོས་ པ འི་རྒྱུ་མཚན་ ངོ་སྤྲོོད་དང་འ བྲེལ་བ འི་བཀའ་སློོབ་གསལ་བ སྒྲི གས་ཡང་ཡང་མུ་མཐུད་གནང་རྒྱུ་ ཤེིན་ཏུ་གལ་ཆོེར་མངོན། ཅའི་སློད་ཅེ་ན། དེ་སྔོན་གྱི་སྲི་ཞུའི་ལས་བྱེད་རྣམས་བགྲེས་སོང་ཞིེ་གཅིག་ ཁར་ རིམ་བཞིིན་དུས་བཞིིའི་འགྱུར་འ གྲོས་དང་མཚུངས་པར་འ ཕེོ་ ལེན་ ཕྱིན་ ཏེ། ད་ ཆོ ་བ གྲེས་གྲས་ ཉུང་ཤེ ས་ལས་མེད་ཅིང་། རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་སྲི་ཞུའི་ལས་བྱེད་བརྒྱ་ཆོ་བརྒྱ་ཐམ་པ་གཞིོན་སྐྱིེས་ ཁེ་གཙང་ ཆོ གས་སྐབས་ཐམས་ཅད་ད བྱིན་ ཇི་ཤེེས་མཁན་ཤེ ་སྟག་དང་། འ བྲི་བ རྗེོད་བ དེ་བ་དང་ བཅས་ནང་ཁུལ་དབྱིན་ཡིག་བེད་སྤྱིོད་ཤུ གས་ཆོེ་བྱེད་ཉིེན་ཆོེ་བས་དེ་ལྟར་གནང་བ་ཡིན་ན་བོད་ཡིག་ ཕུགས་སྐྱིོན་ཚད་མེད་བྱེད་ངེས། དུས་བསྟུན་སློོབ་དེབ་བསྐྱིར་བཟོ་དང་། སློོབ་འཁྲིིད་ཡར་རྒྱས་བཏང་སྟེ་བོད་ཡིག་གནས་ཚད་གོང་ མཐོར་གཏོང་ཕྱོགས་སྐོར། ནང་དོན་རིག་པ་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་རིག་གསར་འཕྲུལ་ལས། ཚན་རིག་སོགས་ དང་། ཕྱི་རྒྱལ་སློོབ་དེབ་ཁག་ནས་ལེགས་ཆོ་བཏུས་ཏེ་བོད་བསྒྱུར་གནང་སྟེ་སློོབ་དེབ་གསར་བཟོ་ཇི་
51 རྩོ་ཆོེའི་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱིོབ་སྐོར། ཙམ་གནང་ན་དེ་ཙམ་ཕེན་ཐོགས་ངེས་ཅན་ཡོང་རྒྱུ་མ་ཟད། ལྷག་པར་རང་རེ་རྣམས་ལ་ཁ་ཚ་དགོས་ གཏུགས་རྒྱལ་རབས་དང་། ཆོོས་འབྱུང་། གསུང་རྣམ་འདྲི་མིན། ཡིག་ཆོ་རྙོིང་པ་སོགས་ནས། བོད་ དང་རྒྱ་ནག་གཉིིས་ཁྱིམ་མཚེས་ས་འདྲིེས་ཀྱིིས་རྐྱེེན་པས་རྒྱལ་ཁབ་ཕེན་ཚུནའབྲེལ་ལམ་སྣ་ཚོགས་བྱུང་ མྱོོང་བ་ཞིིག་ལས། རྒྱ་ནག་བོད་ཁོངས་མ་ཡིན་ཞིིང་བོད་རྒྱ་ཁོངས་དེ་བས་མིན་པས་མ་ཚད། ཕྱི་རྒྱལ་ ག ཞི ན་དག་སུ་ཞིིག་ གི་ ཁོངས་ མིན་པ འི་ བོད་ ཅེས་པ འི་རྒྱལ་ཁབ་ཟུར་གསལ་ཅན་ཞིིག་ ཡིན་པ འི་ དག་སྐྱིེལ་གནད་འགག་གང་ན་ཇི་གསལ་ཟུར་འདོན་ཕྱོགས་བསྡོོམས་གནང་སྟེ་དབྱིན་སྒྱུར་འགྲེམས་ སྤེེལ་དང་སློོབ་དེབ་ནང་བཀོད་དེ། སློོབ་འཁྲིིད་གཏིང་ཟབ་གནང་འོས་སྐབས་བབས་ རྩོ་དོན་གཙོ་བོར་ བསམ་གྱི་འདུག རྩོ ་བ འི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ ཡོངས་ ཡིག་རྒྱུགས་ནང་འ གྲོ་ད གོས་ཀྱིིས་སློོབ་ཚན་ ཆོ ་བ གོས་ཉིིན་ རའི་འཛོིན་རིམ་དུས་ཚོད་གཏན་འབེབས་ལ་འགྱུར་བཅོས་གནང་ཐབས་མེད་པ་ཡིན་ན། བར་གསེང་ དུས་ཚོད་རིང་སྟབས། སྔ་དགུང་དགོང་གསུམ་གང་དགེར་ཉིིན་རའི་ནང་བོད་ཡིག་ཆུ་ཚོད་གཉིིས་ སམ་ག ཅིག་ནས་མ་ ཆོ ག་པ་ཞིིག་འཛོིན་གྲྭ་འ ཕེ ར་ཚུགས་ཀྱིིས་དུས་ ཚོད་ ད འི་ རིང་ དེ་སྔ འི་སློོབ་ དེབ་ གཏིང་ཟབ་རྣམས་སློོབ་འཁྲིིད་ཀྱིིས་བཟོ་འདོན་དག་གསུམ་ལ་རྒྱུགས་བཞིེས་ཞིིབ་འཇུག་གཟབ་ནན་ དང་། སུམ་རྟགས་སྐོར་བཤེད་གྲྭ་ཇི་བཞིིན་བརྒལ་བརྟགས་བརྒལ་ལན་གྱི་སྲོལ་གཏོད་བྱུང་ན་སློོབ་ ཕྲུག་ཚའི་ཤེེས་ཚད་ཡར་རྒྱས་ལ་ནུས་ཕེན་ཡོང་ངེས། རང་ ར འི་ ཆོ བ་ སྲིད་ཀྱིི་ཁ་ ཕྱོགས་ལམ་ སྟོན་༸ གོང་ས་༸ སྐྱི བས་མ གོན་ ཆོེན་ པ འ་སྔ་རྗེེས་བཀའ་སློོབ་ རིམ་བསྩལ་ཁག་ནས་དགོངས་དོན་ཕྱོགས་བཏུས་དང་། ལྷག་པར་སྔ་ལོ་ཧིོ་ལན་དུ་བསྩལ་བའི་བཀའ་ སློོབ། དེ་འབྲེལ་ཆོབ་སྲིད་ཚོགས་ཆོེན་ཐོག་བཀའ་ཤེག་གི་ཐོག་མཐའི་གསུང་བཤེད་སོགས་ཀྱིི་ནང་ དོན་རྣམས་སློོབ་ཕྲུག་ཡོངས་དང་། དའི་ནང་ཚན་ནས། འཛོིན་རིམ་བཅུ་པ་ཡན་ལ་གོ་དོན་རྟོགས་ ངེས་འགྲེལ་བཤེད་སློོབ་སྟོན་གསལ་པོ་གནང་རྒྱུ་གལ་གནད་ཅི་ཆོེར་མངོན། དགེ་རྒན་རྣམ་པར་སློོབ་ ཚན་འཕེར་མའི་དུས་ཡུན་ལ་གཞིིགས་པའི་ཕེོགས་སྣོན་ཤེེས་རིག་ལྷན་ཁང་ནས་གནང་ཐབས་ཡོད་ན་ དང་། དེ་མིན་དམིགས་བཀར་ཕྱི་ནང་ཡོངས་ལ་རྒྱུ་མཚན་གསལ་པའ་ཐོག་ནས་འབོད་བསྐུལ་གནང་ ན་སྙམ་པས་ངེས་པར་དགོངས་བཞིེས་དང་། གཞིན་རེ་གནང་དགོས་ཀྱིི་གལ་སྲིད་ཕེོགས་སྣོན་གྱ་ནོམ་
52 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། པ་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ན་དགེ་རྒན་རྣམ་པས་ཀྱིང་ཕེོགས་སྣོན་ཁོ་ནར་མ་དགོངས་པར། རིགས་མྱུག་རྣམས་ ཤེེས་ ཡོན་ཚད་ ལོངས་རྒྱལ་ཁབ་ སློ ར་ག ས འ་ སྲི་ཞུར་ནུས་འབྲས་རླབས་ ཆོ འི་མ ཛོ ད་རྗེེས་འ ཇོག་ ཐབས་རྒྱལ་བ་དགྱེས་པའི་མཆོོད་སྤྲོིན་དུ་དགོངས་བཞིེས་ཡོད་པ་ཞུ་རྒྱུ། དེ་སྔ་བོད་ནང་མི་ལོ་སུམ་ཅུ་བཞིི་བཅུའི་རིང་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛོིན་སློོབ་གཉིེར་དཔྱིས་ཕྱིན་པའི་ མཁས་དབང་གྲངས་ཀྱིིས་ མི་ལངས་ ཀྱི ང་། ད་ ཆོ ་གཞིིས་ལུས་རྣམས་རྒྱ་ མ འི་ སྲིད་དབང་ འ ོག་རང་ དབང་བྲལ་སྟབས་མ་འོངས་ དེ་འདྲིའི་མཁས་པ་བོད་ནས་ཐོན་རེ་བྲལ་བས། རྒྱ་གར་ནང་ཆོོས་སྡོེ་ཁག་ ཏུ་ནང་ རིག་པ་དང་། ཚད་མ འི་ རིག་པ་ ཐོག་ རིགས་ག ཅིག་རྐང་འ ཛོིན་སློོབ་ག ཉིེར་བ་གང་འཚམ་ ཤེིག་ལས། དེ་བྱིངས་སློོབ་ཐོན་བརྒྱ་ཆོ་དགུ་བཅུ་ལྷག་ངེས་ཤེ ིག་དབྱིན་ཇི་གནས་ཚད་མཐོ་བ་དང་། བོད་ཡིག་གནས་ཚད་ཞིན་པ་ཡོད་སྟབས། བོད་ཡིག་འདི་ཉིམས་ཆོག་སོང་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ ཅད་བདེ་བ་འདོད་ཅིང་། སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པ། གྲུ་ནང་བསམ་པ་གཅིག་མཐུན་དང་མཚུངས་ ཤེིང་། དེས་ན་ཐར་པ་དང་། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སར་བགྲོད་པའི་ཐབས་ལམ་ཕྱི་ནང་སུ་ཡིན་ཡང་ བོད་ཡིག་འདི་ཁོ་ནར་བརྟེན་དགོས་པས། བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་འདི་ནི་བོད་ཙམ་དུ་མ་ཟད། འཛོམ་ གླིིང་ རིལ་ མ འ་ ཁྱོན་ གྱི་སྨྲ་ཤེེས་ དོན་ གོ་བ འི་འ གྲོ་བ འི་ཐུན་ མོང་ གི་ རིག་གཞུང་ཁྱད་འ ཕེ གས་ག ཞི ན་ འགྲན་མ་མ ཆོིས་པས་རྒྱ་ ཆོ འི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ནང་ཆོོས་དང་ལྷག་པར་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་ ཐོག་ རིགས་ ག ཅིག་རྐང་འ ཛོིན་མཁས་པ འི་ཡང་ རྩོེར་ སོན་པ་གྲངས་མང་ ཐོན་ཐབས་ད གོངས་བ ཞིེས་ཕྱག་ ལེན་ ངེས་པར་མཛོད་གལ་ཆོེ་བ་དང་། ད་ རེས་ལྷན་ ཚོགས་འ ད འི་ ཐོག་བྲག་གཡབ་ རིན་ པོ་ ཆོ འི་གསུང་བ ཤེ ད་ནང་དང་། མཁས་དབང་ གཞིན་ནས་ཀྱིང་དགོངས་འཆོར་གནང་བ་ལྟར་ད་ཕེན་སྤྱིོད་བཞིིན་པའི་ཆོོས་དང་རིག་གཞུང་གི་ཚིག་ སྦྱོོར་བརྡོ་དག་རྣམས་གཞིོན་སྐྱིེས་མི་རབས་རྣམས་ཀྱིི་གོ་དོན་རྟོགས་རྒྱུ་ལས་སློ་པོ་ཡོང་ཆོེད། རྒྱུན་ སྤྱིོད་ཀྱིི་ངག་སྐད་ལྟ་བུར་མཁས་དབང་རྣམས་ནས་རྩོོམ་འ བྲི་གནང་རྒྱུ་གལ་ ཆོ འི་ད གོས་པ་ ཡོད་ ལུགས་གསུང་པ་དེ་ལྟར་དངོས་འབྲེལ་ཡང་། ཐབས་ཚུལ་དེ་དག་རྟག་ཆོད་ཀྱིི་མཐའ་གཉིིས་སུ་མ་ལྷུང་ པར་མཁས་དབང་སོ་སོས་བཀོད་གནང་ཚེ་གཞིོན་སྐྱིེས་རྣམས་ནས་བརྡོ་གསར་རྙོིང་གཉིིས་ཀའི་རྣམ་ གཞིག་གོ་དོན་རྟོགས་ཐུབ་པའི་དགེ་མཚན་ཆོེ་བ་ཡོང་རྒྱུ་དང་།
53 རྩོ་ཆོེའི་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱིོབ་སྐོར། དེ་མཚུངས་མཁས་དབང་མང་ པོས་ དེང་སྐབས་ག ཞིོན་ སྐྱིེས་ ཚོས་ བོད་སྐད་རྒྱག་སྟངས་ལ་ད གོངས་ འཆོར་གནང་བ་ལྟར། རང་རའི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ནང་བོད་སྐད་ར་མ་ལུག་འདྲི་མི་ཆོགས་པ་མང་པོ་ཞིིག་ རྒྱག་བཞིིན་པས་མ་ཚད། སློོབ་གྲྭ་ཐོན་ནས་ཀྱིང་མ་དག་རྒྱུན་འཇགས་གཞིོན་སྐྱིེས་ཕེལ་ཆོེ་བ་བོད་ སྐད་ཉི མས་ ཆོ ག་འ གྲོ་བཞིིན་པ་འ དིར་རང་ཉིིད་ལའང་ དོ་སྣང་དང་ སེམས་འཚབ་རྒྱུན་མར་ ཡོད་ན། མཁས་དབང་མང་པའ་དགོངས་ཚུལ་གཅིག་མཐུན་འདི་ལ་ཤེེས་རིག་ལྷན་ཁང་ནས་འདི་ཐོག་ཐུགས་ ཁུར་ཆོེ་བཞིེས་ཀྱིིས་སློོབ་གྲྭ་ཁག་གི་དགེ་རྒན་དང་། ལས་བྱེད། ཕེ་ཚབ། མ་ཚབ། རྒྱ་ཁྱབ་ས་གནས་ སོ་སའ་ཕེ་མའི་ཚོགས་ཆུང་བཅས་ལ་ཕྲུ་གུའི་སྐད་ཆོ་ཤེ ོད་སྟངས་སྐོར་ལ་ཚང་མས་དོ་སྣང་དང་། སློོབ་ ག སོ་གཟབ་ནན་མུ་མཐུད་ བྱེད་ད གོས་ཀྱིི་སྒྲིིག་གཞིིའམ། བ ཀོད་ཁྱབ་འཐུས་འ དེམས་གནང་ འ ོས་ དགོངས་བཞིེས་ཕྱག་ལེན་གནང་རྩོིས་ཀྱིང་ཁེལ་བ་དང་། འཇུག་གནོན་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཡོད་པ་ཞུ་རྒྱུ། དེ་བཞིིན་རྒྱལ་ས་ལྷ་ས་ལྟ་བུ་བོད་ནང་དུའང་། ཁ་སྐད་ལྷད་སྐྱིོན་ཉིམས་ཆོག་འགྲོ་བཞིིན་པ། དཔེར་ ན༑ ཆོོག་རྡོོ། རྒྱུ་བུ་ཟེར་བ་སོགས་ཤེ ིན་ཏུ་མི་སྙན་པའི་རང་བཞིིན་ལ་བརྟེན་གཞིིས་ལུས་མི་མང་རྣམས་ ནས་ཀྱིང་རང་སྐད་ལ་མི་ཉིམས་བདག་གཅེས་གནང་རྒྱུའི་ཆོབས་ཅིག རེ་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་བཅས། ཤེར་ སྤྲུལ་བསྟན་འཛོིན་འཕྲིན་ལས་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིིས། ཕུལ།
54 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། གཞིིས་བྱེེས་བོད་མིས་བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོོབ་བྱེེད་སྟོངས་སྐོར་རགས་ཙམ་གླེེང་བ། ཤེེལོ་གླེིང་ཚོེ་དབོང་རྣམ་རྒྱལོ། ༄༅། །སྤྱིི་ལོ་༡༩༥༩ ལོ་བཙན་འཛུལ་བ་རྒྱ་མི་དམར་པོས་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཆོེན་པའ་མངའ་ཁོངས་ཡོངས་ རྫོོགས་བཙན་བཟུང་བྱས་ཤེ ིང་། བོད་མི་ཁྲིི་སྟོང་མང་པོ་བཙོན་འཇུག་སྡུག་མནར་གྱིས་རང་ཅག་གི་ མཛོེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཕེ་ཡུལ་དེ་སྐབས་ཤེ ིག་རིང་མི་ཡུལ་གྱི་དམྱོལ་བ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་དང་། ༸གོང་ས་ ༸སྐྱིབས་མགོན་ཆོེན་པོ་མཆོོག་ནས་དབུ་ཁྲིིད་པའི་བོད་མི་འབུམ་གཅིག་ལྷག་ཙམ་རྒྱ་གར་སོགས་ཕྱི་ རྒྱལ་ཁག་ཏུ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེེབས་འབྱོར་རྗེེས་༸གོང་ས་མཆོོག་ནས་བཙན་བྱོལ་གྱི་ཞིིབ་ཕྲའི་མཛོད་ ཕྱོགས་ སྲིད་བྱུས་རབས་དང་ རིམ་པ་ཕྱག་བསྟར་མ ཛོ ད་པར་གྲུབ་འབྲས་རླབས་ པོ་ ཆོེ་ ཐོབ་པ འི་ནང་ ནས་ཆོེས་རྩོ་བར་གྱུར་པ་ནི་མ་འོངས་པ འི་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་གི་རྒྱང་རིང་གི་ལམ་སྟོན་ཁ་ཕྱོགས་ལྟ་བུ་ བོད་ཀྱིི་གཏན་ཉིིན་སློོབ་གྲྭ་ཁག་དབུ་འཛུགས་གནང་ནས་སྐབས་དེར་སློོབ་ལོ་ལོན་པའི་བོད་ཕྲུག་ཁྲིི་ གཅིག་ལྷག་ཙམ་ལ་ཤེེས་རིག་སློོབ་གསའ་ས་བོན་བཟང་པོ་འདེབས་གནང་མཛོད་པར་གཡུར་དུ་ཟ་ བའི་འབྲས་བུ་སྨོིན་ཏེ་དེང་རབས་རྒྱལ་སྤྱིིའི་ཤེེས་ཚད་ལྡན་པའི་རང་རིགས་གཞིོན་ནུ་ཕེོ་མའ་མི་རབས་ གསར་པ་ཞིིག་བདེ་ལྡན་ངང་འཚར་ལོངས་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིིན་པ་འདི་ནི་འཕེགས་མཆོོག་འཇིག་ རྟེན་མགོན་པོ་གང་དའི་ཐུགས་རྗེེ་ཉིག་ཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བར་བསམ་བཞིིན་བཀའ་དྲིིན་དྲིན་པ་ དང་། རང་རིགས་ཀྱིི་མི་རབས་རྗེེས་མ་དེ་ལྟ་བུ་ཞིིག་ཡོད་པར་སྤེོབས་སེམས་དང་། དགའ་སྤྲོོ་འཕེེལ་ བ་ཞིིག་ཡོང་གི་འདུག འོན་ ཀྱིང་། འཇིག་རྟེན་ཐོག་གི་བྱ་བ་དང་དངོས་པོ་ཚང་མ་ནོར་འཁྲུལ་ཡོ་ བསྲང་ གི་བྱ་ རིམ་བརྒྱུད་ཡར་རྒྱས་ ཕྱིན་པ་ ཞིེ་ ཅིག་ལས་ག ཡོར་གྲུ་རླུང་ གི་ དེད་པ་ལྟ་བུ་ཞིིག་གཏན་ ནས་བྱུང་མྱོོང་ མེད་པར་བ རྟེན་རང་ ར འི་བ རྗེིད་རླབས་ ཆོེ་བ འི་རྒྱང་ རིང་ གི་འ ཆོ ར་འ གོད་ དེ་ཡང་ གཤེམ་རིམ་ནས་ཞིིབ་ཕྲའི་ལག་ལེན་བྱེད་སྐབས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིིའི་ཤེེས་ཚད་དང་། སྐབས་ བབ་རྒྱ་གར་གྱི་གཞིི་རིམ་སློོབ་སྦྱོོང་གི་ལམ་སྲོལ་གཞིིར་བཞིག་མཛོད་དགོས་བྱུང་སྟབས་ཡུལ་དུས་ཀྱིི་
55 བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་སྟངས་སྐོར་རགས་ཙམ་གླིེང་བ། ཕྱོགས་ལྷུང་ལྟ་བུས་རང་ རིགས་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་སྦྱོོང་བ རྡོ ར་ཐད་ཅུང་ཟད་ ལྷོད་ག ཡེང་ གི་རྣམ་པ་ ཞིིག་ཐོན་པའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིིན་པ་འདི་ནི་ཧི་ལམ་སྤྱིི་ལོ་༡༩༧༥ ཡས་མས་ཙམ་ནས་ བྱུང་བར་གྲགས། དའི་ཐད་རང་ངོས་ནས་ཞུས་ན། བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱིོབ་ཅེས་པ་ནི་ཕྱི་ཚུལ་ ཐོག་རྒྱ་ མི་གུང་ ཁྲི ན་ གྱིས་ ཀྱི ང་ གླིེང་ གི་ ཡོད་ ཀྱི ང་། ཁོ་ ཚ འི་མཐར་ཐུག་ གི་ད མིགས་ཡུལ་ ནི་ བོད་ མི་ ཡོངས་དང་། བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་རྩོ་མེད་གཏོང་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་སྨོོས་ཅི་དགོས། དེར་བརྟེན་རང་རའི་ བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ནས་ཀྱིང་རྒྱ་དམར་གྱི་སྤྱིོད་ངན་ལ་ཐེར་འདོན་སྐྱིོན་བརྗེོད་རིམ་པ་མཛོད་དང་ མཛོད་བཞིིན་པར་བརྟེན་རྒྱ་དམར་ནས་ཀྱིང་མངོན་བརྩོི་ལྐོོག་འགལ་གྱི་རྣམ་པ་རྫུས་མ་ཞིིག་མི་སྟོན་ ཀ་མེད་བྱུང་བ་དང་། མཐོང་ཕྱོགས་རྙོོག་བཟོ་བྱེད་པའི་གཏན་འབེབས་ཀྱིི་ཡིག་ཆོ་རེ་ཟུང་འགྲེམས་ སྤེེལ་བྱེད་དགོས་བྱུང་བའི་གོ་སྐབས་དེ་དམ་པོར་བཟུང་ནས་གཞིིས་ལུས་བོད་མི་སྤྱིི་དང་། ལྷག་པར་ ཤེེས་ཡོན་ཅན་རྒན་གཞིོན་རྣམས་ནས་རྒྱ་དམར་གྱི་དབང་སྒྱུར་བཙན་གནོན་དང་། བཀག་འདོམས་ ནན་པའ་འོག་ བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་པའི་བྱ་སྤྱིོད་ངོ་མ་མང་དག་ཅིག་ཐོན་བཞིིན་ཡོད་པ་ དཔེར་ན། ༡༩༧༣ ཙམ་ནས་འགོ་བརྩོམས་ཏེ་བོད་ཀྱིི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་སློོབ་ཆུང་ཞིེས་སློོབ་ཡུན་ལོ་༥ དང་། དམའ་རིམ་སློོབ་འབྲིང་ཞིེས་སློོབ་ཡུན་ལོ་༣ གྱི་རིང་སློོབ་པའི་ཨང་རྩོིས་དང་། རང་བྱུང་ཚན་ རིག རྫོས་འགྱུར། དངོས་ཁམས་སོགས་ཀྱིི་སློོབ་དེབ་ཆོ་ཚང་བོད་ཡིག་ཏུ་ཕེབ་སྒྱུར་ཟིན་པ་མ་ཟད། སློོབ་ཆུང་ལོ་ལྔའི་རིང་བོད་ཀྱིི་ས་གནས་ཁག་ཏུ་གོང་གསལ་སློོབ་ཚན་རྣམས་དངོས་སུ་བོད་སྐད་ཐོག་ ནས་འཁྲིིད་བཞིིན་ཡོད། དེ་བཞིིན་ཚན་རིག་དང་། ས་གཤེིས། འཕྲོད་བསྟེན་སོགས་ཀྱིི་དཔེ་དེབ་མང་ པོ་ཞིིག་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་དང་སྒྱུར་བཞིིན་པ་དང་། སྤྱིན་རས་གཟིགས་ཀྱིི་སྤྲུལ་པར་གྲགས་པའི་ཐང་ སན་བློ་མ་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་གནས་སྐོར་བསྐྱིོད་པ་ཞིེས་པའི་ནང་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མངའ་བརྙོེས་པའི་སྤྲོེའུ་སུན་ ཨུ་ཁུང་གི་སྐོར་དང་། ཆུ་ངོགས་གཏམ་རྒྱུད་ཅེས་པ་སོགས་ནང་དོན་ཡིད་དབང་འཕྲོག་ཅིང་། སྙན་ ངག་གིས་གང་བའི་དེབ་དེ་ཚོ་ཡིག་སྒྱུར་བྱེད་སྐབས་བོད་ཀྱིི་མཁས་པ་མང་པོས་བོད་ཡིག་གི་སྙན་ངག་ ཉིམས་འགྱུར་ལེགས་ཤེ ིང་། རྗེོད་བྱེད་ཀྱིི་ཚིག་སྙན་པའི་བློོ་གྲོས་ཀྱིི་རྩོལ་བཏོན་ནས་དཔེ་དེབ་མང་པོ་ བོད་ཡིག་ལ་བསྒྱུར་བར་མ་ཟད། ཐང་སན་བློ་མ་དང་། ཆུ་ངོགས་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱིི་དུམ་བུ་འགའ་ཤེས་ ཧིོང་ཀོང་དང་མཉིམ་སྦྲེེལ་གྱིས་བའི་ཌི་ཡོ་བཟོས་པ་དེ་ཚོ་བོད་སྐད་ལ་བསྒྱུར་ནས་སྟོན་པ། དེ་བཞིིན་ ཧིོང་ཀོང་དང་། འཇར་པན། རྒྱ་གར། དབྱིན་ཇི་ལ་སོགས་པའི་སྐད་གྲགས་ལྡན་པའི་གླིོག་བརྙོན་དང་།
56 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བའི་ཌི་ཡོ་ཁག་མང་པོ་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བ་དེ་ཚོ་སྐད་ཆོ་གོ་བདེ་ལ་ཚིག་ཚོ་བ། དགོད་བྲོ་བ། སྐྱིོ་ སར་ངུ་ཤེ ོར་བའི་ཚིག་གི་ཉིམས་འགྱུར་ལེགས་པར་མཚོན་པ་བཅས་ཡོད་པ་དང་། ད་དུང་མཚོ་སྔོན་ དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནི་བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་པར་བློོ་ཁོག་ཆོེ་ཤེ ོས་ཡིན་པ་དེས། རྗེེ་ཙོང་ཁ་པའི་ གསུང་རྣམ་དང་། མི་ལ་རས་པའི་གསུང་མགུར། མདོ་མཛོངས་བླུན། ལམ་རིམ་ལ་སོགས་པའི་ཆོོས་ དཔེ། གླིིང་གེ་སར་གྱི་སྒྲུང་། རོ་སྒྲུང་སོགས་དེབ་གཟུགས་སུ་པར་སྐྲུན་བྱས་ཡོད། འོན་ ཀྱིང་སྐད་ཡིག་ ཕེབ་སྒྱུར་གྱི་ལས་དོན་དེ་ཚའི་ནང་ཡོངས་རྫོོགས་ཡང་དག་པ་ཞིིག་ཡིན་པར་ཤེ ོད་མ་ཐུབ་ཀྱིང་། བོད་ ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ཕུན་སུམ་ཇེ་ཚོགས་སུ་གཏོང་རྒྱུའི་གལ་ཆོ འི་གྲུབ་འབྲས་དང་། དཔྱད་གཞིི་ཡིན་པར་ སུས་ཀྱིང་ཁས་ལེན་མི་བྱེད་ཐུ་མེད་རེད། ད་ལྟའི་དུས་སུ་ང་ཚའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གཞུང་མི་ ཉིམས་གོང་འཕེེལ་དང་། ཉིམས་པ་སོར་ཆུད་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་དོན་ནི་གཞིིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་དང་། ལྷག་པར་ང་ཚོ་རང་དབང་གི་ཡུལ་དུ་ཡོད་པའི་བཙན་བྱོལ་བ་རྣམས་ཀྱིི་ཕྲག་ཐོག་ཏུ་བབས་པ་ལྟར་ བྱེས་འབྱོར་གྱི་གདན་ས་སེ་འབྲས་དགའ་གསུམ་གྱིས་གཙོས་དགོན་སྡོེ་ཁག་ཏུ་ཆོེས་རྩོ་བར་གྱུར་པའི་ ནང་པ་སངས་རྒྱས་པ འི་གཞུང་ ཆོེན་བཀའ་པོད་ལྔ འི་འ ཆོ ད་རྩོོད་རྩོོམ་གསུམ་གང་ གི་ཐད་ལ་ཡང་ འཛོམ་གླིིང་ནང་སྐད་གྲགས་ཆོོད་པ འི་མི་ཉིམས་གོང་འཕེེལ་ཡར་ངའ་ཟླ་ལྟར་ཡོད་པའི་ནང་ཆོོས་ཀྱིི་ ཤུགས་རྐྱེེན་བཟང་པོ་དེས་ཚན་རིག་སྔོན་ཐོན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་མི་སྣ་མང་པོ་ཞིིག་ཀྱིང་བློོ་སྣ་ཆོོས་ ལ་བསྒྱུར་ནས་དེ་ཚོས་བོད་དོན་ལ་ནུས་ལྡན་གྱི་རྒྱབ་སྐྱིོར་ཡོང་བ་སོགས་ཀྱིི་གྲུབ་འབྲས་རེ་རེ་བཞིིན་ བརྗེོད་ཀྱིིས་མི་ལངས་ཤེ ིང་། འཛོམ་གླིིང་ལ་གྲགས་པའི་རྡོ་ས་བོད་ཀྱིི་དཔེ་མཛོོད་ཁང་ནང་བོད་ཡིག་ ག ཙོ་ བོར་བྱས་པ འི་ ཕྱི་རྒྱལ་ གྱི་ ཡིག་ རིགས་མང་ པ འ་ རིག་གཞུང་ གི་ ནོར་མཛོོད་ བློ ངས་ན་འ ཛོ ད་པ་ མེད་པ་ཞིིག་ཡོད་པ་སོགས་འདི་ཚའི་ཐད་དུ་སུ་ཞིིག་གིས་ཀྱིང་འགྲན་དུ་མ་མཆོིས། འོན་ ཀྱིང་དེ་སྔོན་ སྤྱིི་ ལོ་༡༩༦༡ ཙམ་ནས་༸ གོང་ས་༸ སྐྱི བས་མ གོན་ ཆོེན་ པོ་མཆོོག་ནས་རྒྱང་ རིང་ གི་འ ཆོ ར་འ གོད་ དགོངས་བཞིེད་ཀྱིིས། ཨང་རྩོིས་དང་། ཚན་རིག རྫོས་འགྱུར། དངོས་ཁམས་སོགས་ཀྱིི་སློོབ་དེབ་ རྣམས་ བོད་ ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་ད གོས་པ འི་བཀའ་སློོབ་ཟབ་ མོ་བསྩལ་ ཡོད་ ཚོད་ ཀྱི ང་ད་བར་ད པེ་ དེབ་ གཅིག་ཀྱིང་བོད་བསྒྱུར་བྱས་པ་ངས་མ་མཐོང་། དེང་རབས་རྒྱལ་སྤྱིིའི་ཐོག་སྲིད་དོན་དང་། དཔལ་ འབྱོར། རིག་གཞུང་། ཚན་རིག་ལ་སོགས་པའི་སྔོན་ཐོན་ཅན་གྱི་གྲགས་ཅན་རྩོོམ་དེབ་བོད་ཡིག་ཏུ་ ཕེ བ་སྒྱུར་བྱ་རྒྱུ འི་ཐད་ཉིེ་ ཆོ ར་ཁྲིིམས་ལུགས་ཐད་ཀྱིི་ དེབ་ ཅིག་ལ་ ཕེ བ་སྒྱུར་གནང་ནས་ཞུས་དག་
57 བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་སྟངས་སྐོར་རགས་ཙམ་གླིེང་བ། མཛོད་བཞིིན་པ་དེ་ལས་གཞིན་པའི་བོད་སྒྱུར་དཔེ་དེབ་དེ་རིགས་ཀྱིང་ངས་མ་མཐོང་། མ་མཐོང་བ་ནི་ མེད་པ་མིན་ཞིེས་གསུངས་པ་ལྟར། གཅིག་བྱས་ན་རང་ཉིིད་མཐོང་རྒྱ་ཆུང་བས་མ་མཐོང་བ་ཡིན་ཤེ ས་ ཆོེ། རྒྱ་གར་གྱི་གླིོག་བརྙོན་མང་ཆོེ་བའི་ནང་ལས་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱིི་ནང་དོན་ཡོད་པས་རང་རིགས་ཆོོས་ སྲིད་ཟུང་སྦྲེེལ་ གྱི་ལམ་ལུགས་དང་ཤེ ིན་ཏུ་འཚམས་པ འི་ གླིོག་བ རྙོ ན་ དེ་དག་ང་ ཚོ་རྒྱ་གར་དུ་གནས་ ཀྱིང་རྒྱ་གར་གྱི་གླིོག་བརྙོན་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བ་གཅིག་ཀྱིང་མཐོང་རྒྱུ་མེད་པར་དེང་སྐབས་བོད་ནས་ ཕེ བ་སྒྱུར་བྱས་པ འི་རྒྱ་གར་ གྱི་ གླིོག་བ རྙོ ན་འ དི་གར་ སྟོན་བཞིིན་ ཡོད་པ་བཅས་ གོང་གསལ་གནས་ ཚུལ་དེ་ཚོ་བྱུང་དོན་ནི་ང་ཚོར་ཆོ་ལག་ཚང་བའི་ཡིག་སྒྱུར་གྱི་ལས་ཁུངས་ཙམ་འཛུགས་ཐུབ་མེད་པས་ ཡིག་སྒྱུར་གྱི་དོན་དངོས་དེ་ཚོ་ཐོན་ཐབས་གང་ནས་ཡོང་། དེ་ལྟ་བུའི་ཡིག་སྒྱུར་གྱི་དཔེ་དེབ་དང་བོད་ སྐད་ཀྱིི་བའི་ཌི་ཡོ་སོགས་མཐོང་རྒྱུ་དཀོན་པ་དང་། སློོབ་གྲྭའི་ནང་དུ་ཡང་བོད་ཡིག་དེ་ཟུར་བསྣན་ ཙམ་ལས་མེད་པའི་རྐྱེེན་གྱིས་ད་ཆོ་ང་ཚའི་གཞིོན་ནུའི་ཁྲིོད་དུ་རྒྱུན་སྲོལ་གྱི་ཁ་སྐད་དང་མི་མཐུན་པའི་ སྐད་ཆོ་ཤེ ོད་སྲོལ་འགའ་ཤེས་མ་དག་རྒྱུན་འཇགས་ལྟ་བུས་རང་རའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐད་ཡིག་ ཉིམས་དམས་སུ་འགྲོ་བཞིིན་ཉིེན་ཚབས་ཆོེ་བས་དེང་སྐབས་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་ཀྱིི་རྒྱུན་སྤྱིོད་བོད་ ཡིག་གི་བཟོ་འདོན་དག་གསུམ་དང་བོད་སྐད་གཙང་མ་ཞིིག་མི་ཉིམས་རྒྱུན་འཛོིན་བྱེད་པར་ད་ནས་ བཟུང་ང་ཚོས་བོད་ཀྱིི་གླིོག་བརྙོན་དང་བའི་ཌི་ཡོ་སྟོན་པ་དང་། བོད་ཡིག་གི་སྒྲུང་དེབ་སྣ་ཚོགས་དང་ ཚན་ རིག་ད ངོས་ཁམས་ སོགས་ཀྱིི་ དེབ་ བོད་ ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་ནས་འ གྲེམས་པ། སློོབ་གྲྭར་ བོད་ ཡིག་ ཤུགས་ཆོེན་སློོབ་པ་མ་ཟད། རྒྱུན་དུ་བོད་སྐད་ཀྱིི་རྒྱང་བསྒྲིགས་འབབ་ཚུགས་བཙུགས་ནས་ཉིིན་རེ་ཆུ་ ཚོད་ཕྱེད་ཙམ་ལས་མ་བྱུང་རུང་༸གོང་ས་མཆོོག་གི་བཀའ་སློོབ་དང་། ལོ་རྒྱུས་ཀྱིི་གལ་ཆོའི་དུམ་བུ། སྒྲུང་གཏམ་སྣ་ཚོགས། སུམ་རྟགས་སློོབ་ཁྲིིད། བོད་གཞིས་དང་། རྣམ་ཐར་སོགས་གཏོང་བ་དང་། གཟའ་འཁོར་རེར་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ཙམ་གྱི་དུས་ཚོད་བཏང་ནས་གོང་གསལ་ནང་དོན་དེ་ཚོ་སློོབ་ཁྲིིད་ གནང་མཁན་མཁས་པ་གདན་ཞུས་ཀྱིིས་སློོབ་ཁྲིིད་གནང་རོགས་ཞུ་བ་བཅས་བྱས་ན་ལོ་བཅུ་གྲངས་ སོང་རྗེེས་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་དེ་གང་འདྲི་ཞིིག་ཏུ་འགྱུར་གྱི་རེད་དམ། དཔེ་མཛོོད་ཁང་དེ་ལྟ་བུ་ཞིིག་ ཡོད་དུས་དཔེ་ཆོས་ཁ་ནི་མི་གྲགས། མཚན་ཉིིད་པའི་ཚིག་དོན་རྣམས་རྒྱུན་སྤྱིོད་སྐད་ཡིག་ཏུ་སྤྱིད་ན་ གང་ལ་འཚམས། རིག་གཞུང་རྒྱུན་འཛོིན་ཞིེས་པ་བོད་མའི་ཀློད་པར་རྒྱུན་འཛོིན་མ་ཐུབ་ན་དེ་ནི་ཉིེན་ ཁ་ཆོེ་ལ་སྐྱིོ་བ་སྐྱིེ་འོས་པ་ཞིིག་ ཡིན་པར་སྙམ། དེར་བརྟེན་ང་ཚོ་རང་ཉིིད་ཀྱིིས་གླིོག་བརྙོན་བོད་སྐད་ལ་
58 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། སྒྱུར་རྒྱུ་དང་དེང་དུས་འཛོམ་གླིིང་གི་དཔེ་དེབ་ཁག་ལམ་སེང་བོད་བསྒྱུར་མ་ཐུབ་རུང་། རྒྱ་མིས་ཤེ ོད་པ་ ལྟར། ཞིི་མི་དཀར་ནག་གང་ཡིན་ཀྱིང་། ཙི་ཙི་བཟུང་ན་ཁྱད་པར་མེད། ཅེས་པ་ལྟར་ང་ཚོས་བྱེད་མ་ ཐུབ་པ་ དེ་ག ཞི ན་ གྱིས་བྱས་འདུག་ན་ དེ་ང་ ཚོས་ཚུར་ བློ ངས་ནས་ཞིིབ་འཇུག་ གིས་ང་ ཚོར་ད གོས་པ་ རྣམས་ ལེན་པའམ་དཔྱད་གཞིིར་བཟུང་ན་ ཕེ ན་པ འི་རྒྱུ་རྐྱེེན་ལས་ག ནོད་པ འི་རྒྱུ་རྐྱེེན་དུ་མ་མ ཐོང་། དཔེར་ན། ཉིེ་ཆོར་རྒྱ་ནག་ནས་ཐོན་པའི་བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོོད་ཆོེན་མོ་དའི་ནང་ཆོབ་སྲིད་ཀྱིི་ཚིག་སྐྱིོན་ རྣམས་བཟོ་བཅོས་ཀྱིིས་བསྐྱིར་དུ་པར་སྐྲུན་བྱས་ན་ཕེན་ཐོགས་ཆོེན་པོ་ཡོང་ངེས། དེ་བཞིིན་བོད་ཡིག་ ཏུ་བསྒྱུར་བའི་ཨང་རྩོིས་དང་། རང་བྱུང་ཚན་རིག དངོས་ཁམས། རྫོས་འགྱུར་སོགས་ཀྱིི་སློོབ་དེབ་ དང་། དའི་མ་དཔེ་རྒྱ་ཡིག་བཅས་ཚུར་བློངས་ནས་སྐྱིོན་ཆོ་ལེགས་བཅོས་དང་བཟང་ཆོ་སྡུད་ལེན་ གྱིས་ང་ཚོས་སློོབ་དེབ་དེ་ཚོ་སྒྱུར་རྒྱུའི་དཔྱད་གཞིིར་བེད་སྤྱིོད་བྱས་ན་མ་འོངས་པར་ བོད་རང་བཙན་ བྱུང་སྐབས་གཞིིས་ བྱེས་ག ཅིག་གྱུར་ གྱི་སློོབ་ དེབ་ ཆོ ་ཚང་ཞིིག་ ཡོང་ཐབས་ཐད་ད གེ་མཚན་ ཆོེན་ པོ་ མཐོང་བ་བཅས་གོང་ཞུས་ལྟར་འདི་གར་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་དཔེ་དེབ་མཐོང་དཀོན་པའི་གཞིིས་ བྱེས་གཉིིས་ཀྱིི་ཡིག་སྒྱུར་བྱེད་སྟངས་ཐད་བསམ་ཚུལ་འདྲི་མིན་ཞུ་རྒྱུ་མ་རྙོེད་ཀྱིང་མངོན་གསལ་དོད་ པ་ཁ་ཤེ ས་ཞུ་ན། དབྱིན་སྐད་དུ་ Education རྒྱ་སྐད་དུ། 教育 ཅའོ་ཡུ འི་ཞིེས་པ་དེ་བོད་དུ་སློོབ་གསོ་ ཞིེས་པར་བསྒྱུར་ཡོད། འདིར་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་ཤེེས་རིག་ཅེས་གསུང་སྲོལ་འདུག གནའ་རབས་བོད་དུ་ སློོབ་གསོ་དང་ཤེེས་རིག་གི་བྱ་བ་དེ་ཡོད་རུང་དའི་འགོ་འདོམས་དམིགས་བཀར་གྱི་ལས་ཁུངས་ཤེ ིག་ མེད་པས་དའི་མིང་ཚིག་གཏན་ཁེལ་ཞིིག་མེད་ཚོད་ལ་བརྟེན་བོད་དུ་སློོབ་གསོ་ཞིེས་ཟེར་བ་ནི་རྒྱ་སྐད་ དུ་ཅའོ་ཡུ འི་ཞིེས་པ་ཐད་སྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ཚོད། འདིར་ཤེེས་རིག་གསུངས་པ་དའི་ཐད་རྨོངས་ཚོད་ཀྱིི་ དཔྱད་ཞིིབ་ཕྲན་བུ་ཞུས་ན། Education ཞིེས་པ་ད Oxford Dictionary: 1 Systematic Training and Instruction. 2 Knowledge and ability and mental power resulting from such training. ཞིེས་འཁོད་འདུག་པས། རང་ངོས་ནས་གོ་བ་བློངས་ན་བརྒྱུད་རིམ་ལྡན་པའི་སྦྱོོང་ བརྡོར་གྱི་བྱ་བ་དེར་ Education ཞིེས་ཟེར་བ་ཡིན་ནམ། དཔེར་ན། Construction རྒྱ་སྐད་དུ་ 建 设 དེ་བོད་སྐད་དུ་འཛུགས་སྐྲུན་ཞིེས་བསྒྱུར་བ་དེ་ནི་རྩོོལ་བའམ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་དང་། འབྲས་བུ་ནི་ཁང་ པ་དང་། ཟམ་པ། ལམ་ཁ་སོགས་ཡིན་པས་སློོབ་གསའ་རྩོོལ་བ་དེར་ཤེེས་རིག་ཅེས་མིང་བཏགས་ན་ འཛུགས་སྐྲུན་ལས་ཁུངས་ལ་ཁང་པའི་ལས་ཁུངས་ཞིེས་འདོགས་པ་དང་། འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་
59 བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་སྟངས་སྐོར་རགས་ཙམ་གླིེང་བ། ལ་སྨོན་ཁང་ལས་ཁུངས་ཞིེས་འདོགས་པ་དང་ཁྱད་པར་ཆོེར་མ་མངོན། བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོོད་ཆོེན་མའ་ ནང་ 教育 སློོབ་གསོ་ནི། ཤེེས་རིག་གོང་དུ་སྤེེལ་ཐབས་སམ། བསམ་བློོའ་གོ་རྟོགས་མཐོ་རུ་གཏོང་བའི་ བསློབ་བྱ་ཞིེས་འཁོད། མདོར་བསྡུས་ན་སློོབ་གསོ་ནི་རྩོོལ་བའམ་རྒྱུ་དང་། ཤེེས་རིག་ནི་དའི་འབྲས་བུ་ ཞིིག་ མིན་ནམ་སྙམ་པ འི་དཔྱད་གཞིི་ རྨོངས་ ཚོད་ཙམ་ལས་ད་ ཡོད་ཤེེས་ རིག་ལས་ཁུངས་ ཞིེས་པ་ དེ་ སློོབ་གསོ་ལས་ཁུངས་ཞིེས་པར་བསྒྱུར་དགོས་ཞུས་པ་མིན། ངོ་ལོག་ཅེས་པ་དེ་ལ་རྒྱས་སྐད་དུ་ 叛乱 ཕཱན་སློོའན་ཞིེས་ཟེར་བ་དང་། དབྱིན་སྐད་དུ་ rebel ཞིེས་པ་དང་། འགོག་རྒོལ་ཞིེས་པར་རྒྱ་སྐད་དུ་ 反抗 ཞིེས་དང་། དབྱིན་སྐད་དུ་ resist ཞིེས་བོད་དུ་མིང་ཚིག་དེ་གཉིིས་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་སྐབས་བོད་ སྐད་དང་རྒྱ་སྐད་གཉིིས་ཀར་ ངོ་ ལོག་ ཅེས་པ་ ནི་རང་ འ ོག་ མི་ སེར་ གྱིས་ ད འི་ སྲིད་གཞུང་ལ་ཁྲིིམས་ འགལ་གྱིས་ངོ་ལོག་བྱེད་པར་བརྩོི་བ་དང་། འགོག་རྒོལ་ཞིེས་པ་ནི་བཙན་འཛུལ་བ་ཞིིག་གིས་གཞིན་ ས་བཟུང་བ་དེ་འགོག་པ་དང་། དེར་རྒོལ་བའི་དོན་དུ་གོ་གི་ཡོད་ཀྱིང་། འོ་ན་ང་ ཚོ་བོད་མིས་བཙན་ འཛུལ་རྒྱ་དམར་ལ་འགོག་རྒོལ་བྱས་པ་ཟེར་བ་དེར་འགོག་རྒོལ་གྱི་མིང་ཚིག་དེ་མ་ཡིན་པ་མིང་ཚིག་ གང་འདྲི་ཞིིག་བེད་སྤྱིོད་གནང་གི་ཡོད་མེད་ད་ལྟ་གསལ་བོ་ཤེེས་མ་སོང་། དབྱིན་སྐད་དུ་དེ་གཉིིས་ ཁྱད་ མེད་དུ་ སྤྱིོད་ཆོོག་པ་རེད་འདུག་ཀྱི ང་། བོད་རྒྱ་གཉིིས་སུ་ཁྱད་པར་ ཆོེན་ པོ་འདུག་པས་དཔྱད་ གཞིི་ཙམ་ཞུ་རྒྱུ། སྤྱིི་ ལོ་ ཞིེས་པ་ དེ་འ དིར་སྤྱིི་ ལོ་ ཞིེས་འ བྲི་ སྲོལ་འདུག་པ་ དེ་ ནི་ ཕེ ལ་ ཆོེར་ སྔོན་ ཆོ ད་ད བྱིན་ ཇིར་ ཕྱི་གླིིང་ བ་ཞིེས་འབོད་པ་དེ་ནས་རྒྱུ་མཚན་དྲིངས་པ་མིན་ནམ་སྙམ། ངས་རྨོངས་ཚོད་ཞུས་ན། སྤྱིི་ལོ་དེ་དེང་ སྐབས་འཛོམ་གླིིང་སྤྱིི་ཡོངས་ཀྱིིས་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་པ་ཞིིག་ཡིན་པས་དེར་སྤྱིི་ལོ་ཞིེས་ཟེར་བ་དེ་ནི་ཡོངས་ ཁྱབ་ཀྱིི་ནང་དོན་མཚོན་པ་ཞིིག་ཏུ་གསལ་པོར་ག ཕྱི་ལོ་ཞིེས་ཟེར་ན་དུས་སང་གི་ལོ་དེར་ཕྱི་ལོ་ཞིེས་ ཟེར་བ་དང་ནོར་ཉིེན་ཡོད་པ་དཔེར་ན་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༨ ལོ་ཡིན་ཞིེས་པ་ལྟ་བུ་བརྗེོད་མི་ཡང་ཡོད་པར་ མངོན། ཤེེས་རིག་དཔར་ཁང་ནས་བསྐྲུན་པའི་ Vegetable Chart ཞིེས་པའི་ནང་ cucumber ལ་ག་གོན་ ཞིེས་འཁོད་འདུག་ཀྱིང་བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོོད་ནང་། ག་གོན་ནི་ཉུང་མ་དང་ཞི་ཉིའི་དོན་ཡིན་ཞིེས་འཁོད། མི་དམངས་ཞིེས་པ་དེ་འདིར་མི་མང་ཞིེས་འབྲི་སྲོལ་འགའ་ཤེས་འདུག་པ་དེ་ནི་ཕེལ་ཆོེར་དམངས་ཞིེས་
60 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། པ་དེ་དཔོན་འབངས་ཀྱིི་དབྱེ་བ་ལྟ་བུ་ཡོད་པར་དགོངས་པ་མིན་ནམ་སྙམ། ངས་བལྟས་ན། དེ་ནི་སྤྱིི་ དང་བྱེ་བྲག་གི་ཁྱད་པར་ཙམ་ལས་དཔོན་འབངས་ཁོ་ནར་གོ་བ་ཨེ་ཡིན་སྙམ། དམངས་ཞིེས་པ་ནི་སྲིད་ གཞུང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱལ་ཁོངས་མི་སྣ་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པ་ཞིིག་ཡིན་པ་ལས་དཔོན་དང་གཡོག་ལྟ་བུར་མི་ག དེ་འདྲི་ཡིན་ན། དམངས་གཙོ་ཞིེས་ཀུན་གྱི་ཁས་ལེན་པའི་མིང་ཚིག་དེར་ཡང་མང་གཙོ་ཞིེས་ཟེར་ན་ འགྲིག་གམ། དེ་ལྟ་བུའི་མིང་ཚིག་རྣམས་མཁས་དབང་ཚོས་དཔྱད་ཞིིབ་གནང་རྒྱུར་འབུལ་ལམ་ཞུ་རྒྱུ་ ཡིན།
61 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ལ་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་ཕྱོགས། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིིག་ལ་སྲུང་སྐྱོོབ་བྱེེད་ཕྱོོགས། མཁརི་སྟོད་རྡོ་རྗེེ་དབོང་ཕྱུག ༄༅། །དབུ་བཞུགས་རྣམ་པ་དང་། མཁས་དབང་རྣམ་པ་ལྷན་རྒྱས་སུ། ད་ལམ་རང་ཅག་བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་ ཐོག་རྒྱལ་སྤྱིིའི་ཉི མས་ཞིིབ་ དོན་ག ཉིེར་ ཚོགས་འདུ་འ དིར་གུས་རང་ད ངོས་སུ་བཅར་རྒྱུ འི་ གོ་ སྐབས་ཐོབ་པར་དགའ་གུས་ཀྱིིས་ཐུགས་རྗེེ་ཆོེ་ཞུ་བ་དང་ཆོབས་ཅིག་གང་དྲིན་ཟོལ་མེད་མདོར་བསྡུས་ ཤེིག་ཞུ་རྒྱུ་ ཡིན། ནོར་འཁྲུལ་འགལ་ཉིེས་ ཡོད་ རིགས་ལ་མཁས་དབང་རྣམ་པས་སྐབས་མཚམས་ སྐྱིོན་སེལ་དོགས་འདྲིི་གནང་ན་བཅོས་མིན་ཡིད་དགའི་རྒྱན་དུ་མཆོིས་ངེས། ད་རེས་ཀྱིི་ཚོགས་འདུ་ འ དི་ཉིིད་ཁ་ཚ་ད གོས་གཏུགས་ཀྱིི་གལ་འགངས་ ཧི ་ཅང་ ཆོེན་ པོ་ཞིིག་ ཡིན་པར་ ཐེ་ ཚོམ་སྤུ་ཙམ་ཡང་ བྲལ། སྤྱིིར་མའི་བསམ་བློོ་གཏོང་ཚུལ་དང་། མི་རིགས་ཀྱིི་ཁྱད་ཆོོས། ཤེེས་རིག གོམས་གཤེིས་སོགས་ སྐད་ཡིག་གི་ཐོག་ནས་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་། སྒོས་སུ་རང་ཅག་བོད་མའི་འགྲོ་འདུག་སྤྱིོད་གསུམ་དེ་ སྔ་གང་འདྲི ་ཡོད་མེད། ད་ཆོ ་གང་འདྲི ་ཆོགས་མིན། འགྱུར་བ་ཇི་བྱུང་སོགས་རྟོགས་ཐབས་དང་། ལེགས་ཆོའི་ཁྱད་ཆོོས་ལྡན་པའི་གོམས་སྲོལ་བཟང་པོ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་རྣམས་མི་ཉིམས་རྒྱུན་འཛོིན་ གཅེས་ཉིར་ཐུབ་ཐབས་དང་། བོད་མི་རིགས་ཀྱིི་ཁྱད་པར་མཚོན་བྱེད། བོད་མའི་བསམ་སྤྱིོད་གཅིག་ མཐུན་ཡོང་ཐབས་བཅས་ནི་སྐད་ཡིག་འདི་ལ་རག་ལུས་ཡོད། དེང་སྐབས་བོད་མི་རྣམས་འཛོམ་གླིིང་ ཡུལ་གྲུ་གང་སར་ཁ་འ ཐོར་དུ་གནས་པས་ན་ག ཞིོན་མང་ པོར་རང་ གི་ཡུལ་ གོམས་ག ཤེིས་ལུགས་ སོགས་དངོས་སུ་མཐོང་བའི་གོ་སྐབས་ཕྲ་ཞིིང་རང་ཡུལ་གྱི་སྐོར་དེབ་ཐོག་ནས་ཤེེས་དགོས་པའི་དུས་ སྐབས་ཤེ ིན་ཏུ་སྐྱིོ་བོ་ཞིིག་ཆོགས་ཡོད་པ་ནི་ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་ལྟར་རེད། དེ་ཙམ་མ་ཟད་འགྲོ་བ་ མི་རིགས་ཡོད་དོ་ཅོག་གིས་གཙོས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིི་དོན་དུ་བོད་ཡིག་ནི་ཤེ ིན་ཏུ་དགོས་གལ་ ཆོེ་བ་ཡིན་ཏེ་ཞིི་བ་དང་བདེ་སྐྱིིད་འདོད་མཁན་ཚང་མ་འདྲི ་འདྲི་ཡིན་པ་དང་། ཞིི་བདེ་སྒྲུབ་ཐབས་ མ་ཤེེས་པའི་དབང་གིས་སྐྱིེ་བོ་གྲངས་ཀྱིིས་མི་ཆོོད་པས་རང་གཞིན་ཚང་མ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མུན་ཁུང་དུ་
62 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བ ཅིངས་དང་འ ཆོིང་མུས་ཀྱིི་ཉིེས་པ འི་བྱ་བ་མཐའ་དག་འ གོག་ བྱེད་ ནི་ཡང་དག་པ འི་བསམ་བློོ་དང་ སྤྱིོད་པ་ཡིན། ཡང་དག་པའི་ཀུན་སློོང་དང་སྤྱིོད་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་ཡང་དག་པའི་ལམ་ ལས་བྱུང་དང་འབྱུང་བ་གང་ཞིིག་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིི་བདེན་པ་བཞིིའི་སྒོ་ནས་ལེགས་ པར་གསུངས་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་ཚང་ལ་མ་ནོར་བར་དེང་སྐབས་བོད་ཡིག་གི་ནང་དུ་གནས་ཡོད་པ་དེ་ལྟ་ བུ་སྐད་ཡིག་གཞིན་དུ་མ་མཆོིས་་པས་ཀློ་ཀློོ་དང་དྲིག་པའ་བྱེད་ཚུལ་རྣམས་མ་རིག་པ་ལས་ཡོང་ཚུལ་ སོགས་ཇི་མ་ཇི་བཞིིན་གོ་བརྡོ་གསལ་པོར་སྤྲོོད་བྱེད་ལ་བོད་ཡིག་ནི་སྒྲིོན་མའི་མཆོོག་ལྟ་བུར་ངེས། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ནི་བརྡོ་དག་གི་རྣམ་བཞིག་ཆོ་ཚང་ལ་གོ་བདེ་དོན་གསལ་གྱི་སྐད་ཡིག་ཡང་རྩོེ་ཞིིག་ ཏུ་ཆོ་འཇོག་འཕེེར་ངེས་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་རྒྱལ་བའི་བཀའ་དང་། དའི་དགོངས་འགྲེལ་བསྟན་ བ ཅོས་ གླིེགས་བམ་བརྒྱ་ཕྲག་ཁ་ཤེ ས་ ལེགས་ སྦྱོ ར་ལས་ བོད་ ཡིག་ཏུ་ ཇི་མ་ ཇི་བཞིིན་བསྒྱུར་ཐུབ་ སྟེ་ བཀའ་འགྱུར་དང་བསྟན་འགྱུར་ ཞིེས་ནང་པ འི་གསུང་རབ་ བོད་སྐད་དུ་ ཡོད་པ་རྣམས་ དེང་སྐབས་ ནང་པ་སྤྱིི་དང་། ཁྱད་པར་དུ་ཐེག་པ་ཆོེན་པའ་མདོ་སྔགས་ཀྱིི་གཞིིར་བཅོལ་བའམ་ཕྱི་མོ་ཉིག་གཅིག་ ཏུ་ ཡོངས་གྲགས་ ཡིན་པར་ད པྱོད་ལྡན་སུ་ ཡིས་འཕྱང་ མོ་ཉུག དྲི ང་ ངེས་དམ་པ འི་ཆོོས་ཀྱིི་ གོ་ དོན་ ཟབ་མོ་རྣམས་ལེགས་པར་སྟོན་བྱེད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་དྲི་མ་ཞིིག་ཆོགས་ཟིན་པའི་རྗེེས་སུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་ གཞིག་མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་རྣམས་གོ་བརྡོ་སྤྲོོད་མི་ཐུབ་པ་གང་ཡང་མེད། འོན་ ཀྱིང་སྐད་ཡིག་འདའི་ བརྡོ་དག་ལ་སྦྱོངས་པ་མཐར་མ་ཕྱིན་པའི་དབང་གིས་ཡིག་ནོར་མང་ཞིིང་ཚིག་སྦྱོོར་མི་མཛོེས་པ་དང་། འབྲི་བ་པོ་སོ་སོས་ཀྱིང་ཚིག་དོན་ཇི་བཞིིན་མ་རྟོགས་པས་བརྡོ་ལ་རྨོངས་པའི་གྱ་ཚོམ་ཧིམ་པར་ཐལ་ བའི་ཉིེས་པ་ནི་བགྲང་བྱའི་ཡུལ་དུ་དཀའ། ཁྱད་ཤེེས་རིག་པའམ་ཚན་རིག་དང་། བཟོ་འཕྲུལ་རིག་ པ༑ གསོ་བ་རིག་པ། རྩོིས་ཀྱིི་རིག་པ་སོགས་རིག་གསར་གྱི་སྐོར་ལ་མིང་ཚིག་གསར་པ་མང་པོ་ཞིིག་ བསྣན་ད གོས་པ་ དེ་བ དེན་པ་ ཡིན། འ ོན་ ཀྱི ང་སྔར་ ཡོད་ མིང་ ཚིག་ གོ་བ དེ་ དོན་གསལ་ ཇི་ སྙེད་ཤེེས་ རྒྱུར་ལུས་པ་དཔེར་ན། ཕེོ་ལོང་ལྟ་བུའི་མིང་ཡོངས་གྲགས་མ་ཤེེས་པ་ལས་པོ་ལོ་ཟེར་བ་སོགས་ཡོང་གི་ འདུག་པ་དང་། མིང་ཚིག་གསར་པ་སྣོན་ཐབས་ལ་མ་རྨོངས་ན་བསྣན་བྱའི་ཚིག་མི་ལྡེང་བའི་དཀའ་ ངལ་ཡོང་གི་མ་རེད། གོང་གསལ་ཕེོ་ལོང་ཞིེས་པའི་མིང་འདི་ནས་རྐང་རྩོེད་ཕེོ་ལོང་ངམ་དེ་བསྡུས་ན་ རྐང་ཕེོལ་དང་། སྣོད་རྩོེད་ཕེོ་ལོང་ངམ་སྣོད་ཕེོལ། དྲི་རྩོེད་ཕེོ་ལོང་ངམ་དྲི་ཕེོལ་སོགས་གོ་དོན་གསལ་ པོར་སྟོན་ནུས་པའི་མིང་ཚིག་མང་པོ་བཟོ་ཐུབ་ཀྱིི་ཡོད།
63 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ལ་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་ཕྱོགས། སྔོན་བྱོན་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིིས་ཐ་སྙད་ཀྱིི་རྣམ་གཞིག་ཇི་སྙེད་སྲོལ་གཏོད་མཛོད་ནས་ད་ལྟ་ཡང་མ་ ནུབ་པར་ཡོད་མུས་དེ་ཚོ་མ་མཁྱེན་པ་མང་པོས་བོད་ཡིག་གི་ཐོག་ནས་ཚན་རིག་སོགས་གོ་བརྡོ་སྤྲོོད་ ཐབས་དཀའ་བར་དགོངས་ཀྱིི་ཡོད་པ་ནི་བོད་ཀྱིི་བརྡོ་དག་ལ་མཁྱེན་རྒྱ་ཆུང་སྐྱིོན་ཁོ་ནར་ཟད། ཐ་སྙད་ལ་འཇུག་ཚུལ་མདོ་ཙམ་ཞུས་ན་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་སོགས་ལ་བལྟོས་ཏེ་ངོ་བའ་སྒོ་ནས་མིང་ འདོགས་པ་དང་། འདྲི་བ་དང་། འབྲེལ་བ། ལྡོག་པ་སོགས་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ཏེ་དཔའི་སྒོ་ནས་མིང་ འདོགས་པ། རྒྱུ་མིང་འབྲས་བུ་དང་འབྲས་མིང་རྒྱུ་ལ་འདོགས་པ་སྟེ་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱིི་སྒོ་ནས་མིང་འདོགས་ པ༑ གནས་དུས་ཀྱིི་སྒོ་ནས་མིང་འདོགས་པ་སོགས་དང་། འདོད་རྒྱལ་གྱི་མིང་ནི་ཇི་ལྟར་བརྗེོད་འདོད་ གཙོ་བོར་བྱས་ཏེ་མིང་འདོགས་པ་དང་། དེ་བཞིིན་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱིི་ཁྱད་ཆོོས་སམ་ཡོན་ཏན་ཇི་མ་ ཇི་བཞིིན་བརྗེོད་པའི་སྒོ་ནས་ཁྱད་གཞིི་མཚོན་ནུས་པ་རང་བཞིིན་བརྗེོད་པ་ལ་སོགས་བརྡོ་དོན་འཁྲུལ་ སྤེོང་ གི་ཐབས་ཤེེས་ ཇི་ སྙེད་ ཡོད་པ་རྣམས་ས་ བོན་དུ་བྱས་ ཏེ་ སྦྱོ ངས་བརྩོོན་ ལྷོད་ མེད་གནང་ན་དུས་ བསྟུན་ཉིེར་མ ཁ འ་ཐ་སྙད་གསར་ག ཏོད་ཀྱིི་འབྲས་བུ་རང་ལག་ཏུ་ སོན་པར་ ཐེ་ ཚོམ་ད གོས་ དོན་ ཅི། ཡིན་ན་ཡང་བ རྡོ ་དག་ གི་བསྟན་བ ཅོས་ལ་ སྦྱོ ངས་པ་མ་བྱས་པར་རང་བཞིིན་ གྱིས་ བོད་ ཡིག་ ལེགས་ པར་ཤེེས་སོང་སྙམ་པས་བརྡོ་སྦྱོོར་ཡ་མ་ཟུང་ཇི་སྙེད་དང་། སྙན་འཇེབས་ཉིམས་འགྱུར་བྲལ་བའི་གྲོང་ ཚིག་ གི་ཤེ ན་ཞུགས་ ཏེ་ མིང་ ཚིག་སྡུད་སྟངས་མི་མ ཛོེས་པ། རྒྱུ་མཚན་ མེད་པར་ མིང་ ཚིག་མ ཐོན་ པོ་ གོ་དཀ འི་ རིགས་རྣམས་གནས་སྐབས་དང་འཚམས་ མིན་ལ་མ་བ ལྟོས་པར་རང་གར་ བེད་ སྤྱིོད་ བྱེད་ པ༑ རྣམ་ཀུན་སྐད་ ཆོ ་ལབ་སྟངས་དང་མཐུན་ཐབས་ ཡིན་ཁུལ་ གྱིས་ ཕེལ་སྐད་འདྲི ་ མིན་སྣ་ཚོགས་ ཀྱིི་རྗེེས་སུ་གཡམ་རྒྱུག་བྱས་ ཏེ་ སྔོན་ ཡོད་ ཚིག་ རྩོ ་ ཇི་ ཡིན་མ་དཔྱད་པར་གང་བྱུང་ ཐོན་ཚད་འ བྲི་བ། གཅོད་མཚམས་མི་སྙོམས་པ་སོགས་ནི་ལོང་བ་གླིང་མཇུག་ཏུ་འཐམས་པ་ལྟ་བུའི་གྱ་ཚོམ་འཁྲུལ་མེད་ དུ་རེ་བའི་ཉིེས་སྐྱིོན་གསལ་རྗེེན་དུ་མངོན་ཐབས་ཀྱིི་སྒོ་ནས་བོད་ཀྱིི་བརྡོ་དག་རིག་གནས་ལ་སློོབ་སྦྱོོང་ མཐིལ་ཕྱིན་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་གཞིེན་བསྐུལ་གནང་རྒྱུའི་ཐུགས་འགན་ནི་མཁས་དབང་རྣམས་ཀྱིི་ ཕྲག་སྟེང་དུ་བབས་ཡོད་པ་རེད། ཡི་གའི་སྦྱོོར་ཚུལ་འཁྲུལ་བ་མེད་པ་དང་། རྗེོད་པ་རིང་ཐུང་འཚམས་ པ༑ བརྗེོད་བྱེད་མིང་ཚིག་རྣམས་སྙན་ཆོ་དང་ལྡན་པ། བཤེད་སྒྲིོས་སྙིང་རྗེེ་པོ། ཤུགས་སུ་རྟོགས་དགོས་ པ་གང་ཡོད་ལས་སློ་པོར་སྣོན་ཐུབ་པ་བཅས་ནི་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ཡིན། དཔེར་ན། དོན་ལྡན་གྱིས་ ཡི་གེ་བྲིས་འདུག ལྟ་བུར་ཤུ གས་བསྟན་བསྣན་ན་དོན་ལྡན་གྱིས་ཡི་གེ་བྲིས་ཏེ་མཐོང་རྒྱུ་འདུག ལྟ་
64 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བུའམ། ཡང་ན། དོན་ལྡན་གྱིས་ཡི་གེ་བྲིས་པ་རེད། དེ་མཐོང་རྒྱུ་འདུག ལྟ་བུ་བསྣན་བྱ་གང་ཡོད་པ་ ལས་ སློ ་ པོར་ རྟོགས་ནུས་པ་གང་ཞིིག་འ བྲི་པ་ པོ་ སོ་ སོས་ སྔོན་ནས་གསལ་ པོར་མ ཁྱེན་གལ་ ཆོེ་བ་ ནི་ སྨོོས་མ་དགོས་པ་རེད། ཡང་བྱ་ཚིག་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱིི་འཁྲུལ་བ་སྤེོང་ཐབས་ལ་བདག་གཞིན་དུས་གསུམ་གྱི་ རྣམ་བཞིག་མ་མཁྱེན་ན་སྐྱིོན་ཆོེན་པོ་ཡོད། དཔེར་ན། ཁྱབ་བསྒྲིགས་ལྟ་བུར་རྒྱུན་དུ་འདས་ཚིག་ འབྲི་སྲོལ་ཡོད་པ་ནི་ནོར་བ་རེད། དག་ཡིག་ཁག་ཏུ་དྲིིལ་བསྒྲིགས་ཞིེས་འདས་ཚིག་ཡོད་པ་དེ་ནི་བྱ་ བ་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟ་བ་ སོགས་ཤུ གས་སུ་བྱར་དགོས་པ་ལས་དུས་རྟག་ཏུ་འདས་ཚིག་དགོས་པའི་ དོན་མ་རེད། དེ་བཞིིན་སྐོར་བྱེད་པ་ལ་བསྐོར་བྱ་བ་ཞིེས་འབྲི་བ་ནི་བདག་གཞིན་གྱི་གནད་མ་ཤེེས་ པ་དང་། དེ་མ་ཤེེས་ན་ནོར་འཁྲུལ་མང་པོ་ཡོང་རྒྱུ་གདོན་མི་ཟ་ཞིིང་། ཚིག་ཉུང་ངུས་དོན་ཆོ་ཚང་ སྟོན་ཐུབ་པར་ཚིག་མང་པོས་ཀྱིང་དོན་ཆོ་མི་ཚང་བ་སོགས་སྤྱིི་སྐྱིོན་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན། གདམ་ བྱ་འ དེམས་ བྱེད་ཀྱིི་དབང་ ཆོ ་ ཞིེས་པར་ འ ོས་ཤེ ོག་བླུག་མཁན་ གྱི་ ཁོངས་སུ་འཚུད་ཆོོག་པ འི་དབང་ ཆོ་དང་། འོས་ མའི་ཁོངས་སུ་འཚུད་པའི་དབང་ཆོ་གཉིིས་ཀ་ཞིེས་སོགས་ཚིག་མང་པོ་འབྲི་དགོས་པ་ སོགས་བདག་གཞིན་བྱ་བྱེད་ཀྱིི་འགྲོ་སྟངས་ཡག་པོ་མ་ཤེེས་ན་བོད་ཡིག་གི་རྩོ་བ་ཆོོད་ཐབས་མེད་པ་ནི་ གསལ་པོར་མཆོིས། ཡང་གསང་ཤེེས་དམག་སྡོེ་ལྟ་བུ་དགོས་པ་ལ་གསང་བའི་དམག་སྡོེ་ཞིེས་འབྲི་བ་ ནི་འགྱུར་དང་དོན་ལ་ཞིིབ་ཚགས་མ་བྱས་པའི་སྐྱིོན་ཡིན། གང་ལྟར་མིང་ཚིག་གསར་པ་བསྒྱུར་བསྣན་ བྱེད་དགོས་ན་དོན་གང་ཡིན། བྱ་བ་ཅི་བྱེད། ཁྱད་ཆོོས་ཅི་ཡོད་སོགས་ལ་བསམ་ཞིིབ་ནན་ཏན་གྱིས་ གང་ལ་གང་འཚམ་ཀྱིི་མིང་འདོགས་པའམ་ངོ་སྤྲོོད་པ་ལས་གང་བྱུང་རང་གིས་ཧིམ་བཟོ་བྱེད་པ་ནི་ག་ ལ་རིགས། མིང་ཚིག་གི་གོ་དོན་ནི་ཤེེས་བྱའི་གནས་ལ་ལྟ་བའི་མིག་ཡིན་པ་དང་། གང་ཞིིག་གསལ་པོ་ མེད་པ་དང་། སྐྱིོན་ཅན་ཡིན་ན་ཤེེས་བྱ་རྣམས་ཇི་མ་ཇི་བཞིིན་མཐོང་གི་མ་རེད། དཔེར་ན། Government of the United States of America ཞིེས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ན། ཨ་མེ་རི་ཀ་མངའ་སྡོེ་ མཉིམ་འབྲེལ་གྱི་གཞུང་། ཞིེས་འབྱུང་བ་ལྟ་བུ་ཚིག་དོན་གང་ཐད་ནས་མཐུན་པ་དང་གོ་བདེ་བ་འདི་ ལྟར་བྲིས་ན་ཡག་པོ་རེད། དེ་མིན་རྗེོད་བྱེད་ཚིག་དོན་མི་གསལ་བ་དང་། གོ་རིམ་འཁྲུལ་ན་བརྗེོད་བྱ་ མི་མཚོན་པའི་རྐྱེེན་ངན་དུ་འགྱུར་བར་ངེས་སོ། །
65 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ལ་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་ཕྱོགས། དེས་ན་ བོད་ཀྱིི་ སྒྲིའི་རྣམ་བ ཞི ག་གམ་ ཡི་ ག འི་རྣམ་བ ཞི ག་ ལེགས་པར་མ ཁྱེན་པ འི་བློོ་ རྩོ ལ་ གྱིས་ བོད་ སྐད་ཀྱིི་བ རྡོ ་སྦྱོོར་ལ་ སྐྱིོན་ ཡོན་ གྱི་རྣམ་ད བྱེ་འ བྱེད་ཐུབ་པ འི་ སྒོ་ནས་ད གེ་འ དི་དང་ སྐྱིོན་འ དི་ ཞིེས་ མཛུབ་ སྟོན་གནང་ད གོས་པ་ལས་བ རྡོ ་དག་ གི་གནད་མ་ཤེེས་པར་ ཧི མ་བ ཟོ་ བྱེད་པ་ ནི་ཡག་ པོ་མ་ རེད། རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་ལས། སྐྱིེ་བོ་བསྟན་བཅོས་མི་ཤེེས་པས། སྐྱིོན་དང་ཡོན་ཏན་ཇི་ལྟར་དབྱེ། གཟུགས་ཀྱིི་དབྱེ་བ་དམིགས་པའི་སྐབས། ལོང་བ་དག་ལ་ཡོད་དམ་ཅི། ཞིེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། ། བརྡོ་དག་སོགས་ལ་མཁས་པའི་སྒོ་ནས་ཡིག་དོན་སྐྱིོན་མེད་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་གང་ཞིིག་མི་མང་ ལ་ཕེན་ཐོགས་ཆོེ་བ་འདོད་འཇའ་བ་དང་མཚུངས་པས་བརྩོམ་བྱ་དང་རྩོོམ་པ་པོ་གཉིིས་ཀ་བསྔགས་ འོས་ཀྱིི་གནས་སུ་མ ཆོིས་ཤེ ིང་། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་ཉིེས་པར་སྦྱོར་བ་གང་ཞིིག་ལྡན་པའི་ཡོན་ཏན་དང་མི་ ལྡན་པས་རྩོོམ་པ་པོ་བ་ལང་དང་། རྩོོམ་བྱེད་མིང་ཚིག་རྣམས་བ་ལང་གི་སྐད་དང་ཁྱད་པར་མེད་པས་ བརྩོམ་བྱའི་དོན་ཡང་མི་ལེགས་པ་ཤུ གས་ཀྱིིས་གོ་ཞིིང་སྨོད་འོས་ དོར་བྱར་ངེས་པས་དབྱུག་པ་ཅན་གྱིས། མཁས་པས་ཡང་དག་རབ་སྦྱོར་བའི། ངག་ནི་འདོད་འཇའ་བ་རུ་བཤེད། དེ་ཉིིད་ཉིེས་པར་སྦྱོར་ན་སློར། སྤྱིོར་པོ་བ་ལང་ཉིིད་རྗེོད་བྱེད། ཅེས་གསུངས་པ་བཞིིན་ནོ། ། ཡིག་ནོར་ཕྲ་མོ་ཙམ་གྱིས་ཀྱིང་སྒྲི་སྙན་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལ་ སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོ་ཕེལ་ཆོེར་ཉིམས་ ཤེིང་སྐྱིོན་ཅན་དུ་འགྲོ་བས་སྐྱིོན་ཕྲན་བུའམ་ཆུང་ངུ་ཙམ་ཡང་བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག་པ་མི་རིགས་ཏེ་ དཔེར་ན། བྱད་གཟུགས་ཤེ ིན་ཏུ་མཛོེས་པའི་བུད་མེད་ཅིག་རྐང་པ་གྱོལ་པོ་ཡིན་པའམ་གདོང་པར་རྨ་ རྗེེས་ཅུང་ཟད་ ཡོད་པ་ ཡིན་ན་མ ཛོེས་མ འི་གྲལ་དུ་ཚུད་པ འི་སྐལ་བ་ངན་པ་ སྟེ་དམན་པར་འགྱུར་ ཏེ་ དབྱུག་པ་ཅན་གྱིས། དེ་ཕྱིར་སྙན་ངག་དག་ལ་སྐྱིོན། །ཆུང་བར་གྱུར་ཀྱིང་ཅི་ཞིིག་ལྟའི། །བཏང་སྙོམས་ མི་བྱ་ལུས་མཛོེས་ལ། །སྐྱིོན་གཅིག་གིས་ནི་སྐལ་ངན་འགྱུར། །ཞིེས་གསུངས་པ་བཅས་ནི་དངོས་འབྲེལ་ ཡིན་པས་བ རྡོ ་སྦྱོོར་ མི་མ ཛོེས་པ་དང་། དག་ ཡིག་ ནོར་བ་ སོགས་ སྐྱིོན་ཕྲ་ མོ་ཙམ་ཡང་སྣང་ཆུང་དུ་ སོང་བ་འགྲིག་ཐབས་མེད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་སློོབ་དེབ་ཁག་གི་ནང་ཐུགས་སྣང་ཆོེན་པོ་མ་གནང་ ན་ཡིག་ནོར་རྒྱུན་འབྱམས་ཀྱིི་ཉིེན་ཁ་དེ་རང་རའི་སྒོ་རྩོར་ཡོད་པ་རེད། སློོབ་དེབ་རྣམས་ཕྲུ་གུའི་ལོ་ ཚོད་དང་བསམ་བློོའ་ཆུ་ཚད་ལ་བསྟུན་ཏེ་བཟོ་དགོས་པ་ཡིན། སྣོད་བཅུད་གོ་འཛོོལ་གྱིས་ཕྲུ་གུའི་བློོ་ ཁར་མི་འཚམས་པ་དང་། བརྡོ་དག་གི་ནོར་འཁྲུལ། རྒྱུ་མཚན་ཁ་གསལ་མེད་པ་སོགས་ཀྱིི་ཉིེས་སྐྱིོན་
66 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བརྗེོད་བྱ་རྗེོད་བྱེད་གང་རུང་ལ་དངོས་ཤུ གས་གང་དུ་ཡོད་ཀྱིང་སྐབས་འཕྲལ་བསྒྱུར་བཅོས་ངེས་པར་ གནང་དགོས། རྗེོད་བྱེད་ཚིག་སྙན་པོ་དང་། བརྗེོད་བྱའི་དོན་གོ་བདེ་ལ་སྙིང་པོ་ཡོད་པ། བརྡོ་དག་ མ་ནོར་བ་སོགས་སྒོ་གང་ས་ནས་ལེགས་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྤུད་པ་ཧི་ཅང་ཡག་པོ་ཞིིག་དགོས་གལ་ཆོེ་བ་ གསལ་པོར་མངོན། བོད་ཡིག་གི་སློོབ་དེབ་རྣམས་བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་རྒྱུན་སྤེེལ་གྱི་ས་བོན་དང་རྨང་ གཞིི་གཉིིས་ཀ་ ཡིན་པས་གཟབ་གཟབ་གནང་ད གོས་པ འི་ཁར། ཚན་ རིག་ སོགས་ཀྱིི་ ཚིག་གསར་ རྣམས་ ཀྱི ང་འ ཛོིན་གྲྭ་དམའ་རིམ་ནས་ ཐེག་པ་ རིམ་བ གྲོད་ཀྱིིས་ ངོ་སྤྲོོད་གནང་རྒྱུ་གལ་ ཆོེན་ པོ་ རེད། འཛོིན་གྲྭ་དང་པོ་ནས་བཟུང་ལོ་རེར་འཛོིན་རིམ་གཅིག་གི་སློོབ་དེབ་ཁག་བོད་སྐད་དུ་གོ་སྒྲིིག་གང་ ཐུབ་གནང་ སྟེ་ ལོ་ ངོ་བཅུ་གཉིིས་ རིང་ལ་འ ཛོིན་ རིམ་བཅུ་གཉིིས་བར་ གྱི་སློོབ་ དེབ་རྣམས་ བོད་སྐད་ ནང་གསར་བ ཟོ་ཐུབ་ན་ཤེ ིན་ཏུ་ཡག་ པོ་ ཡོང་ གི་ རེད། ཡིན་ན་ཡང་སློོབ་ དེབ་གསར་བསྒྲིིག་གནང་ རྒྱུ་ནི་ལས་ཀ་ཧི་ཅང་འགན་ཆོེན་པོ་དང་དཀའ་ལས་ཆོེན་པོ་ཞིིག་ཡིན་པ་མ་ཟད་ལས་ཀ་དེ་མུ་མཐུད་ དགོས་པ་ལས་ཉིིན་ཁ་ཤེ ས་ཀྱིི་ལས་ཀ་ལྟ་བུ་རྩོ་བ་ནས་མ་རེད། དེར་བརྟེན་སློོབ་དེབ་ཐོག་ཕྱག་ལས་ གནང་མཁན་གྱི་སྒྲིིག་འཛུགས་ཤེ ིག་གཏན་དུ་དགོས་པ་དང་། དའི་ནང་བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་དང་སྐད་ ཡིག་གིས་གཙོས་སློོབ་ཚན་བྱེ་བྲག་སོ་སོར་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པའི་མཁས་པ་གང་མང་དགོས་ཤེ ིང་། མཁས་ པ་ དེ་ ཚོ་མ ཉི མ་འ བྲེལ་ གྱི་ ཐོག་ནས་ བོད་སྐད་ནང་ མིང་ ཚིག་གསར་པ་ ཇི་ད གོས་ཉི མས་ཞིིབ་ཀྱིིས་ མིང་ཚིག་གསར་པ་གཏན་ལ་འབེབས་པ་དང་། ཕེབ་ཟིན་པ་རྣམས་མི་མང་གིས་ཤེེས་ཐབས། སློོབ་ ཚན་ཉིེར་མ ཁོ་ཁག་ བོད་སྐད་དུ་པར་བསྐྲུན་གནང་རྒྱུ། བོད་སྐད་ནང་ད པེ་ དེབ་འ བྲི་གནང་རྒྱུ་ སོགས་ཀྱིི་ཕྱག་ལས་རྒྱ་ཆོེ་ཡོད་པ་གདོན་མི་ཟ་བ་རེད། དེ་སྔ་ཆོོས་རྒྱལ་ཚའི་སྐུ་དུས་སུའང་ལོ་པཎ་ རྣམས་ཀྱིིས་ ལེགས་ སྦྱོ ར་ནས་ བོད་ ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བ་རྣམས་ལ་བ སྐྱི ར་ཞིིབ་ཡང་ཞིིབ་ སོགས་ཞུ་དག་ ཐེངས་མང་པོ་གནང་རྗེེས་རྒྱལ་པོས་བཀས་བཅད་དེ་གཏན་ལ་ཕེབ་སྲོལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཕྱག་ལས་ཧི་ཅང་ ཚགས་ཚུད་པ འི་ཕྱག་རྗེེས་བཟང་ པོ་རྣམས་ མིག་ད པེར་གནང་ སྟེ་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་ མི་ཉི མས་རྒྱུན་ འཛོིན་དང་། ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཐབས་བཅས་ལ་ཐུགས་སྣང་གཟབ་གཟབ་གནང་དགོས་པ་རེད། ཡང་གསར་ཤེ ོག་དང་། རླུང་འཕྲིན་སོགས་མི་མང་ཐོག་འབྲེལ་ཁྱབ་ཆོེན་པོ་ཡོད་པ་དེ་ཚའི་ནང་བོད་ སྐད་ཀྱིི་ མིང་ ཚིག་ལས་ སློ ་ པོ་དང་། བ ཤེད་ སྒྲིོས་ སྙིང་རྗེེ་ པོ། བ རྗེོད་པ་ རིང་ཐུང་འཚམས་ཤེ ིང་སྙན་ ཆོ་ལྡན་པ་སོགས་གང་ཅའི་སྒོ་ནས་བོད་སྐད་ཡག་པོ་ཡོང་ཐབས་ལ་སྨོན་པའི་ཕྱག་ལས་རླབས་ཆོེན་
67 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ལ་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་ཕྱོགས། གནང་ཐུབ་པ་ཐུགས་ལ་ངེས་ནས་གསར་ཤེ ོག་དང་། རླུང་འཕྲིན་ནང་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་ཚང་ མས་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ལ་ཐུགས་སྣང་ཆོེན་པོ་གནང་དགོས། རང་སྐད་ནི་ཨ་མ་ནང་བཞིིན་ཡིན། དེ་བརྗེེད་ན་རང་གི་ཨ་མ་བརྗེེད་པ་ནང་བཞིིན་རེད། འོ་ན་ བོད་ མིས་བོད་སྐད་བརྗེེད་པ་དང་མ་ཤེེས་པའི་ཉིེན་ཁ་ཡོད་དམ་ཞིེ་ན་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན། ཕྲུ་གུ་ཆུང་ ཆུང་རྣམས་ཨ་མ་དང་། ཁ་བྲལ་ནས་སྡོོད་དགོས་བྱུང་ན་རང་གི་ཨ་མ་བརྗེེད་འགྲོ་བ་དང་། ངོ་མི་ཤེེས་ པ་ནང་བཞིིན་ བོད་ཕྲུག་ ཚོར་རྒྱུན་གཏན་ བོད་སྐད་ བེད་ སྤྱིོད་ བྱེད་རྒྱུ འི་ གོ་སྐབས་མ་ ཐོབ་ན་རང་ སྐད་བརྗེེད་པ་དང་མི་ཤེེས་པའི་ཉིེན་ཁ་དེ་ཡོད་མུས་ཡིན་པ་དང་། ཉིེན་ཁ་དེ་འགོག་ཐབས་ཀྱིི་ལས་ འགན་ཆོེ་ཤེ ོས་ནི་ཕེ་མ་ཚོར་ཡོད་པ་རེད། ཕྲུ་གུ་ནི་སྣམ་བུ་དཀར་པོ་དང་འདྲི་བས་ཚོན་མདོག་བསྒྱུར་ བ་ལས་སློ་པོ་རེད། ཚོས་གཞིི་ཡག་པོར་སྒྱུར་མཁན་གཙོ་བོ་ཕེ་མ་ཚོ་ཡིན་པས་བོད་ཕྲུག་ཚོས་བོད་ སྐད་ཤེེས་པ་དང་། བོད་མའི་སྤྱིོད་བཟང་ལ་གོམས་འདྲིིས་ཡོང་ཐབས་གནང་དགོས་པ་ལས་མི་རྒན་ ཆོ གས་ནས་བ ཟོ་བ ཅོས་རྒྱག་རྒྱུ་ ཧི ་ཅང་དཀའ་ལས་ཁག་ པོ་ ཡིན་པས་ཕྲུ་གུ འི་ལུས་ སེམས་ སྐྱིོན་ མེད་ དུ་འཚར་ལོངས་ཡོང་ཐབས་ལ་ཕེ་མ་ཚང་མས་ཐུགས་སྣང་ཆོེན་པོ་གནང་དགོས་པ་ཡིན། བོད་ཡིག་གི་དགེ་རྒན་རྣམས་ནི་ཧི་ཅང་གལ་ཆོེན་པོ་ཡིན། ཁོང་ཚོ་ཁང་བཟང་གི་ཀ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་ དང་། ཀ་བ་བརྟན་པོ་མེད་ན་ཁང་བཟང་རྒྱུན་རིང་གནས་མི་ཐུབ་པ་བཞིིན་དགེ་རྒན་ཡག་པོ་མེད་ན་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་དབང་མེད་དུ་རྒུད་པར་འགྱུར་བས་དགེ་རྒན་ཚོས་གཟབ་གཟབ་ གནང་དགོས་ཤེ ིང་། སྙན་སུམ་དང་། དག་ཡིག ལོ་རྒྱུས་སོགས་ཆུང་བའི་རིགས་མ་ནོར་བར་འགྲེལ་ བ ཤེ ད་ལྷུག་ པོར་གནང་ཐུབ་པ་དང་། མིང་ ཚིག་ གོ་དཀ འི་ རིགས་ལྷུ་ལག་སྒྲིིག་སྟངས་དང་འཕྲལ་ སྟངས། ཤུགས་བསྟན་ སྣོན་སྟངས་ སོགས་མ ཁྱེན་པ འི་ སྒོ་ནས་སློོབ་ཕྲུག་ ཚོས་ལས་ སློ ་ པོར་ རྟོགས་ ཐབས་གནང་སྟེ་རིམ་བཞིིན་གཞུང་ཆོེན་ཁག་ལ་སློོབ་སྦྱོོང་དགོས་པའི་གཞིེན་བསྐུལ་གནང་རྒྱུ་བཅས་ དང་། དུས་བསྟུན་ཐབས་ཤེེས་སྟབས་བདེ་པོ་རྣམས་ཕྱག་ལེན་གནང་དགོས་པ་ཡིན། དེ་བཞིིན་བོད་ཀྱིི་ཚིག་མཛོོད་ཚད་ལྡན་ཞིིག་དགོས་པ་དང་། ཚིག་མཛོོད་ཀྱིི་འགྲེལ་བ་གོ་བདེ་ལ་ནོར་ འཁྲུལ་མེད་པ་། མིང་དོན་ཆོ་ལག་ཚང་བ། མིང་ཚིག་སོ་སའ་འབྱུང་ཁུངས་རྟོགས་ཐུབ་པ་སོགས་ཀྱིི་ རྣམ་བཤེད་ཡོད་པ། གོ་རིམ་འཚོལ་བདེ་བ་སོགས་དགོས་གལ་ཆོེན་པོ་ཡིན། ཚིག་མཛོོད་འགའ་ཤེས་
68 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཀྱིི་འ གྲེལ་བ་ ཧི ་ཅང་བསྡུས་ སྐྱིོན་དང་། འགའ་ཤེ ས་ཀྱིི་འ གྲེལ་བ་ གོ་དཀའ་བ་ སོགས་ ཡོང་ གི་འདུག སྔོན་བྱོན་མཁས་པའི་བསྟན་བཅོས་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་ལས་བཏུ་བར་བྱ་ཞིིང་། མིང་ཚིག་གསར་པ་ རྣམས་འགྲེལ་བ་དང་བཅས་བསྣན་ཏེ་དེང་དུས་དང་མཐུན་པ་བཟོ་ཆོོག་གི་རེད། དཔེར་ན། གོ་འཇོ་ དབང་འདུས་ཀྱིིས་བཏུས་པ འི་ག སོ་བ འི་ ཚིག་མཛོོད་ ཅིག་འདུག་པ་ དེ་ལྟ་བུ་ ཞིེ་ དྲི ག་ཡག་ པོ་ ཡོང་ གི་ རེད། མཐའ་དོན་རང་ཅག་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིི་རང་ཡུལ་དང་། རང་སྐད། རང་གི་རིག་གཞུང་སོགས་ལ་ལྟ་ བའི་སྒྲིོན་མེ་ནི་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་འདི་ཉིིད་ལས་གཞིན་དུ་མ་མཆོིས་ན་གང་ཞིིག་མི་ཉིམས་རྒྱུན་འཛོིན་ ཆོེད་བོད་བརྡོའི་སྣང་གསལ་ལྷམ་མེར་སྤེར་ཏེ་རྗེེས་ཤུ ལ་མི་རབས་ལ་ཆོ་ཚང་རྩོིས་སྤྲོོད་གནང་ཐུབ་པའི་ སྨོོན་འདུན་ཞུ་རྒྱུ་དང་། སྤྱིི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱིབས་མགོན་ཆོེན་པའ་རླབས་ཆོེན་དགོངས་བཞིེད་ཟབ་ མའ་འོག་རང་གཞུང་ཤེེས་ རིག་སྤྱིི་ཁྱབ་ལྷན་ཁང་གིས་ཐུགས་ཁུར་བཞིེས་ཏེ་ད་རེས་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ ཐོག་རྒྱལ་སྤྱིིའི་ཉིམས་ཞིིབ་དོན་གཉིེར་ཚོགས་འདུ་འདི་ལྟ་བུ་ཚོགས་ཐུབ་པ་ནི་གཟི་བརྗེིད་ལྡན་ཞིིང་ དོན་ ཕེ ན་ ཧི ་ཅང་ ཆོེ་བས་ སྙིང་ ཁོང་ནས་ཐུགས་རྗེེ་ ཆོེ་ཞུ་བ་དང་ ཆོ བས་ ཅིག་ ནོར་འཁྲུལ་འགལ་ཉིེས་ བྱུང་རིགས་ལ་བཟོད་བཞིེས་གནང་རོགས་གནང་།
69 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར། བོོད་ཀྱིི་སྐོད་ཡིིག་ལོ་སྲུང་སྐྱབོ་བྱེད་ཕྱིོགས། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིིག་སྲུང་སྐྱོོབ་བྱེེད་ཕྱོོགས་སྐོར། བོོད་དགེ་དགེ་འིདུན་སྤྱིིན་པ། བོསྟན་པ་ཡིོངས་ལོ་མཁྱེན་པའིི་ཡིེ་ཤེེས་ཁྱབོ། ། འིགྲོོ་བོ་ཡིོངས་ལོ་བོརྩེ་བོའིི་ཐུགས་མངའི་བོ། ། ཕྱིག་ན་པདྨོ་བོསྟན་འིཛིིན་རྒྱ་མཚོོ་ལོ། ། གསལོ་བོ་འིདབོས་སོ་དགེ་ལོེགས་ཆོརི་དུ་སྙལོ། ། ཅེས་གསོལ་བ་འདེབས་པའི་ཚིགས་བཅད་གཅིག་གིས་མདུན་བསུས་ཏེ་སྐབས་སུ་གླིེང་བར་བྱ་བ་ནི། ད་ལམ་རང་གཞུང་ཤེེས་ རིག་ལྷན་ཁང་ གིས་ གོ་སྒྲིིག་གནང་བ འི་ བོད་ཀྱིི་བ རྡོ ་སྤྲོོད་ རིག་གནས་ སྐོར་ གྱི་བ གྲོ་ གླིེང་ ཚོགས་འདུ འི་ གྲོས་གཞིི་དོན་ཚན་དང་ པོ་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གང་ལ་ཁྱབ་པ འི་ བོད་ཡུལ་ སྟོད་སྨོད་བར་གསུམ་གྱི་ཡུལ་ལུང་ཡོངས་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་བཅས་པར་སྤྱིི་ཡོངས་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱིོད་ པའི་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་འབྲི་བརྗེོད་འགྲོ་ལུགས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་དང་། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གི་ ཐུན་ མོང་མ་ ཡིན་པ འི་ཁྱད་ཆོོས་རྣམས་རྒྱུན་འ ཛོིན་ཐུབ་ཐབས་ལ་ཤུ གས་ སྣོན་རྒྱག་ ཕྱོགས་ ཇི་ད ག འི་ སྐོར་ལ་རང་གི་བསམ་པའི་འཆོར་ཚུལ་ཆོེ་ལོང་ཙམ་ཞིིག་ཡིན་ལ། དེའང་བསིལ་ལྡན་སཱི་ལའི་སྨོན་ལྗོོངས་མཐའ་དབུས་ཀུན་ཏུ་བོད་སྐད་འབྲི་བརྗེོད་འགྲོ་ལུགས་གཅིག་ གྱུར་ ཡོང་བ་ལ་ ཐོན་ མ འི་བ རྡོ ་སྤྲོོད་ རིག་པ འི་གཞུང་ལུགས་ སྲོག་ཏུ་བཟུང་བ འི་བསྟན་བ ཅོས་ཀྱིི་ཐ་ སྙད་ཆོོས་སྐད་དམ་ཡིག་སྐད་ལ་རྩོ་འཛོིན་ཆོ་འཇོག་བྱེད་པ་ནི་རེ་འདོད་བདེ་བློག་ཏུ་སྐོང་བའི་དཔག་ བསམ་གྱི་ཤེ ིང་ལྟ་བུ་སྟེ། གང་གིས་ན། བརྡོ་སྤྲོོད་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་གཙིགས་སུ་བཟུང་ནས་རྩོོམ་ སྤེེལ་བགྱིས་པའི་དཔེ་དེབ་ཅིག་ཡིན་ན། སྟོད་མངའ་རིས་ནས། སྨོད་མདོ་ཁམས་ཀྱིི་བར་དུ་ཁྱེར་ཡང་ ཀུན་གྱིས་གོ་ཐུབ་པ་ཡིན་ལ། དེ་མིན་ལ་རའི་རྒྱབ་ལོགས་སུ་སློེབས་ན་ལུང་ཆུང་རེ་ཡོད་པ་དེ་དག་སོ་
70 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། སའ་ཕེལ་སྐད་དུ་བྲིས་པའི་དཔེ་དེབ་ཅིག་ཡིན་ན་གོང་བཞིིན་གོ་མི་ཐུབ་པར་མ་ཟད། ད་དུང་མགོ་ རྨོངས་པའི་རྐྱེེན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན། དོན་གྱི་གནད་འདི་ལ་གཞིིགས་ན་ཐུན་མོང་འཇིག་རྟེན་ཡ་རབས་ཀྱིི་སྤྱིོད་བཟང་ནས་ཐུན་མིན་མདོ་ སྔགས་ལམ་བཟང་གི་རིམ་པའི་བར་གྱི་བརྗེོད་དོན་ཐམས་ཅད་ཆོ་ཚང་ལ་དཔྱིས་ཕྱིན་པར་སྟོན་པའི་ ནུས་པ་ཅན་གྱི་ཐོན་མའི་བརྡོ་སྤྲོོད་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་སྒོ་ཀུན་ནས་མཐུན་པའི་བསྟན་བཅོས་ ཀྱིི་ཐ་སྙད་དྲིི་མ་མེད་པ། སྔོན་བྱོན་སྤྲུལ་བའི་ཆོོས་རྒྱལ་ལོ་པཎ་བཀའ་དྲིིན་ཅན་རྣམས་ཀྱིིས་དག་ཐེར་ ལེགས་པར་མ ཛོ ད་པ འི་ཆོོས་སྐད་ ཟེར་ཡང་རུང་། རིག་པ འི་གཞུང་ལུགས་ ཡོད་པ འི་ཡུལ་གངས་ ཅན་གྱི་སྤྱིི་སྐད་ཟེར་ཡང་རུང་། གང་ལྟར་བོད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་པའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱིི་དགོངས་དོན་དང་ ཡོངས་སུ་མཐུན་པའི་སྒྲི་སྐད་ཐུན་མོང་བ་ཞིིག་ཡོད་པ་འདི་རང་གཞིིས་བྱེས་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་སྤེེལ་གྱི་བྱ་བ་ ལ་བརྩོོན་པ་བསྐྱིེད་དེ་གཞིོལ་ན། བོད་ཡུལ་ཡོངས་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་བཅས་པར་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱིོད་ པའི་བོད་སྐད་འབྲི་བརྗེོད་འགྲོ་ལུགས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་རེ་ཆོེ་བ་ལས། ཕྱིས་ཀྱིི་ལོ་ཙཱ་བ་དགེ་འདུན་ ཆོོས་འཕེེལ་གྱིས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་བཞིིན་དབུས་ཀྱིི་ཕེལ་སྐད། ལ་དྭགས་ཀྱིི་ཕེལ་སྐད་སོགས་སྣང་ བ་གང་དྲིན་གྱི་སྐད་མཛོོད་དང་། གླིེགས་བམ་སྡོེབ་པ་འདི་རིགས་བརྒྱ་ལ་དར་སྲོལ་ཆོེ་རུ་སོང་ན། སྤྱིི་ ཡོངས་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱིོད་པའི་བོད་སྐད་འབྲི་བརྗེོད་འགྲོ་ལུགས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་རྒྱུ་ལྟ་ཞིོག ལུང་ཚན་ སོ་སའ་ཕེལ་སྐད་མི་འདྲི་བའི་རྐྱེེན་གྱིས་སྐད་དང་ཡི་གེ་ཕེན་ཚུན་བརྡོ་མི་འཕྲོད་པའི་དུས་ངན་ཞིིག་ ཤེར་རྒྱུར་གདོན་མི་ཟ། དེ་ལྟར་སྐད་ཡིག་སོ་སོར་གྱེས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནང་བསམ་པའི་ལྟ་བ་འཁྱེར་ སོ་དང་། ཕྱི་ལུས་ཀྱིི་ སྤྱིོད་ལམ་ སོགས་ ཀྱི ང་ཐ་དད་དུ་ སོང་ནས་མཐར་ བོད་ཀྱིི་ རིགས་དང་། རྒྱལ་ ཁམས་སིལ་བུར་འཐོར་བའི་རྐྱེེན་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ནི་བརྟག་མི་དགོས་པར་ཤེེས་ནུས་པའི་ཚོད་དུ་སྣང་ཡང་། ཚུལ་འདི་ཙམ་ལའང་རྟོག་འཇུག་གནང་མཁན་དཀོན་པར་གདའ། མདོ་དོན་དྲིིལ་ཏེ་བརྗེོད་ན། བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་གི་གཙོ་བོ་ནི་ནང་ཆོོས་ཡིན་ལ། དའི་བརྗེོད་དོན་མ་ ལུས་པ་ ལེགས་པར་ སྟོན་པ འི་ནུས་པ་ཅན་ གྱི་ ཡིག་སྐད་དམ་བསྟན་བ ཅོས་ཀྱིི་ཐ་སྙད་ཆོོས་སྐད་ཐུན་ མོང་བ་ཞིིག་ ཡོད་པ་འ དི་ལ་བ རྟེན་ནས་ཆོོལ་གསུམ་ བོད་ རིགས་ ཡོངས་རྫོོགས་གྲུ་ནང་ གི་མ གྲོན་ པོ་ ལྟར་བསམ་པ་ཆོིག་སྒྲིིལ་བྱུང་བ་ཡང་ཤེེས་པར་བྱ་བའི་གནད་ཀྱིི་དོན་པོ་ཞིིག་ཡིན།
71 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར། གལ་ཏེ་ཕེལ་སྐད་དམ་གྲོང་སྐད་ཐུན་མོང་བ་ཞིིག་དར་བའི་དབང་དུ་བྱས་ཀྱིང་། སྔོན་བྱོན་ལོ་པཎ་ རྣམས་ཀྱིི་ཡིག་སྐད་དམ་ཆོོས་སྐད་དུ་བྲིས་བསྒྱུར་གནང་བའི་མདོ་སྔགས་རིག་གནས་དང་བཅས་པའི་ གཙུག་ལག་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུ་ཞིིག་ཡོད་པ་འདི་རྣམས་རིམ་གྱིས་སུས་ཀྱིང་མི་གོ་བའི་གླིེགས་བམ་གྱི་ཕུང་ པོ་ཙམ་དུ་འགྱུར་བར་གོར་མ་ཆོག དེ་ལྟ་ན་ བོད་ཀྱིི་ རིག་གཞུང་ གི་ག ཙོ་ བོ་ནང་ཆོོས་ལ་ལུང་ རྟོགས་ཀྱིི་ཆོོས་གཉིིས་ ཡོད་པ་ལས་ མིང་ ཚིག་ ཡི་ ག འི་བདག་ཉིིད་ཅན་ གྱི་ལུང་ གི་ཆོོས་བཀའ་དང་། ད གོངས་འ གྲེལ་ གྱི་བསྟན་བ ཅོས་ལ་ འཆོད་ཉིན་བྱེད་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིིང་། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ལུང་གི་བསྟན་བྱ་རྟོགས་པ་རྒྱུད་ལ་སྐྱིེས་ ནས་བ སློ བ་གསུམ་ཉི མས་བ ཞིེས་ བྱེད་པའང་ མེད་པར་འགྱུར་བས་ཆོོས་ལྡན་ བོད་ཀྱིི་རྒྱལ་ཁབ་ ཅེས་ པའང་དོན་གྱིས་སྟོང་པའི་མིང་ཙམ་དུ་འགྱུར་བར་ངེས་པས་ན། བསྟན་རྩོ་འཛོིན་བྱེད་གྲོང་སྐད་དམ་ ཕེལ་སྐད་ལ་ཨ་འཐས་སུ་མི་ཞིེན་པར་ལུགས་ཟུང་གཙུག་ལག་གཉིིས་ལ་ལྟ་བའི་མིག་ཏུ་གྱུར་བ་ཐོན་ མའི་བརྡོ་སྤྲོོད་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་གཞིི་རྩོར་བཟུང་བའི་ཆོོས་སྐད་དམ་ཡིག་སྐད་ལ་གཞིིས་བྱེས་ བོད་རིགས་ཡིན་ནོ་ཅོག་བློོ་ཁ་ཕྱོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཐབས་བརྒྱ་བྱུས་སྟོང་གནང་བ་ཡིན་ན། བསིལ་ ལྡན་སཱི་ལའི་སྨོན་ལྗོོངས་སུ་ཆོོས་སྲིད་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་སྲོལ་བཟང་གི་ཉིི་མ་ནུབ་པ་མེད་པར་རྟག་ ཏུ་གནས་པའི་དགེ་མཚན་ཆོེ་བར་མཐོང་། ཅི་ སྟེ་གངས་ཅན་ གྱི་ ཐོག་མ འི་ ལོ་ཙཱ་བ་སམ་བྷོོ་ ཊི ས་ག ཙོས་སྤྲུལ་པ འི་ ལོ་པཎ་རྣམས་ཀྱིིས་གཏན་ འ བེབས་གནང་བ འི་ ཡིག་སྐད་དམ་ཆོོས་སྐད་ལ་ ཆོ ་འ ཇོག་ རྩོ ་འ ཛོིན་ མི་ བྱེད་པར་ གྲོང་སྐད་དམ་ ཕེལ་སྐད་ལ་ཨ་འཐས་སུ་ཞིེན་ནས་དེ་རང་འཛོིན་སྤེེལ་བྱེད་པ་ནི་རིན་ཐང་བྲལ་བའི་གཅེས་ནོར་ཐལ་ བའི་ཕུང་པོར་བརྗེེ་བ་དང་སྒོ་ཀུན་ནས་མཚུངས། དེ་ཡང་བཤེད་པའི་སྐབས་ཡིན་ན་གོམས་པའི་དབང་གིས་ཕེལ་སྐད་དེ་འདྲི་བེད་སྤྱིོད་བྱ་དགོས་བྱུང་ ནའང་། དེ་ཙམ་ གྱིས་ག ནོད་པར་ མི་འགྱུར་ མོད། འ བྲི་རྩོོམ་ གྱིས་སྐབས་ གྲོང་སྐད་དང་འ དྲིེས་ན་ སྐྱིོན་དུ་འགྱུར་བ་སྙན་ངག་གི་སྐབས་སུ་ཡང་གསལ་བ་ལྟར་གྲོང་སྐད་ཐོག་དཔེ་དེབ་གང་བྱུང་མི་འབྲི་ བ འི་བག་ ཡོད་བ སྟེན་ན་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་ གི་ཐུན་ མོང་མ་ ཡིན་པ འི་ཁྱད་ཆོོས་རྣམས་ཉི མས་བརླག་ ཏུ་མི་འགྲོ་བར་ཡུན་གནས་འབྱུང་བའི་རྐྱེེན་དུ་འགྲོ་རྒྱུར་མ་ཟད། ཆོོས་སྲིད་སྲོལ་བཟང་གི་སྲོལ་ཀའང་
72 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཉིམས་པ་མེད་པ་ཡུན་གནས་ཡོང་བའི་མཐུན་པའི་རྐྱེེན་དུ་འགྲོ་ངེས་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱིིས་གནས་འདི་ ལ་བག་ཡོད་དྲིན་ཤེེས་བསྟེན་པ་ཅི་ནས་མཛོད་གལ། ཡང་ཤེེས་པར་བྱ་བའི་གནད་དོན་ག ཞིན་ཞིིག་ནི། བོད་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ འི་སྐད་ཡིག་གི་ཁྱད་ ཆོོས་རྣམས་རྒྱུན་འ ཛོིན་ཐུབ་པ་ལ། བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་ རིག་གཞུང་ལ་ བོད་འབངས་སུ་ག ཏོགས་པ་ མཆོིས་སོ་ཅོག་གིས་དོ་སྣང་དགོས་གལ་ཆོེ་ཞིིང་། དེ་འདྲིའི་དོ་སྣང་འབྱུང་བའང་རང་སྐད་རིག་གཞུང་ ལ་རང་གཞུང་གི་མཐོང་དང་། དེ་མཁྱེན་མཁས་པ་རྣམས་ལ་ཞིེ་མཐོང་རྩོི་འཇོག་ཡོད་མེད་ལ་རག་ ལས་པར་མངོན་པས། ཚུལ་འདི་ལ་གཟིགས་རྒྱང་རིང་བའི་དགོངས་བཞིེས་ཟབ་ལ་རྒྱ་ཆོེ་བ་ཞིིག་མ་ གནང་ཚེ་རང་སྐད་རིག་པའི་སྲོལ་བཟང་གི་ཁྱད་ཆོོས་དྲིི་མ་མེད་ཅིང་། ཉིམས་ན་ཆོེས་ཤེ ིན་ཏུ་ཕེངས་ པ་ཞིིག་ཡོད་པ་འདི་དག་ཆོོས་ཉིིད་ཀྱིི་གཤེིས་སུ་ནུབ་ཉིེན་ཆོེ་བའི་དུས་ལ་སློེབས་ནས་ཡོད། ཅི་སྟེ་དེ་དབང་དུ་སོང་བ་ཡིན་ན། རང་ཅག་གིས་དགྲ་ལ་འཐབ་རྒོལ་བྱས་པའང་དོན་མེད་དུ་སོང་ བ་མ་ཡིན་ནམ། དགྲ་བོར་རྒོལ་བ་ནི་མི་རིགས་རང་ཉིིད་ཀྱིི་ཆོོས་དང་རིག་གཞུང་དེ་འཛོིན་མི་རིགས་ རང་དབང་དང་བཅས་པའི་ཆོེད་དུ་ཡིན་པ་ལས། མི་ཚེ་གཅིག་གི་ལྟོ་འགྲང་བཟའ་བཏུང་ཙམ་གྱི་ཆོེད་ དུ་ག་ལ་ཡིན། གལ་ཏེ་དེ་ཙམ་གྱི་ཆོེད་དུ་ཡིན་ན། བཟའ་བཏུང་ནི་དུད་འགྲོས་ཀྱིང་སྒྲུབ་ནུས་པས་ དོན་ཆོེན་པོར་མ་མཐོང་། དུད་འགྲོ་རྣམས་རྩྭ་ཆུ་གང་བཟང་གི་སར་ཕྱིན་ནས་གནས་འཚོལ་བ་ལྟར། རང་ཅག་ གི་ད མིགས་ཡུལ་བཟའ་བཏུང་ཙམ་ ཡིན་ན་ང་ ཚོའང་བཟའ་བཏུང་གང་བཟང་ གི་ཡུལ་དུ་ བསྐྱིོད་དེ་གཏན་སྡོོད་གནས་འཚོལ་བྱས་ན་འགྲིག་བཟོ་ཡང་། དེ་འདྲི་ག་ལ་ཡིན། རང་ཅག་གིས་ཐོག་ མར་དགྲ་ལ་རྒོལ་བ་ནི་ཆོོས་དང་རིག་གཞུང་དེ་འཛོིན་མི་རིགས་རང་དབང་དང་བཅས་པའི་དོན་དུ་ ཡིན། དེས་ན་གངས་ལྗོོངས་ཆོོལ་ཁ་གསུམ་གྱི་བོད་རིགས་ཡོངས་ཀྱིི་སྤྱིི་སྐད་ཟེར་ཡང་རུང་། ནང་རིག་སྡོེ་ སྣོད་གསུམ་ གྱི་ད གོངས་ དོན་བ དེ་ བློ ག་ཏུ་ རྟོགས་པ འི་ཐབས་དམ་པར་གྱུར་བ་ ཐོན་ མ འི་བ རྡོ ་སྤྲོོད་ རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་གཞིི་རྩོར་བཟུང་བའི་གཙུག་ལག་ཆོོས་ཀྱིི་ཐ་སྙད་ཡིག་སྐད་རྣམས་རྒྱ་དམར་ མི་བཞིི་ཤེ ོག་ཁག་དང་བཅས་པས་ནག་འབྱམས་སུ་བཏང་ སྟེ་གངས་ལྗོོངས་སུ་ཆོོས་དང་ཆོོས་ཀྱིི་ སྒྲི ་ སྐད་ཙམ་ཡང་ མེད་པར་བ ཟོ་བ འི་ལས་འགུལ་བ རྩོ མས་ ཀྱི ང་བ ཟོ་མ་ཐུབ་པ་ ནི་ ཆོེས་སྐལ་བཟང་ གི་
73 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར། གནས་ཚུལ་ཞིིག་ཡིན་ན། ད་གཟོད་ཐོན་མའི་བརྡོ་སྤྲོོད་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་གཞིི་རྩོར་བཟུང་བའི་ གངས་ཅན་གྱི་ཐུན་མོང་སྤྱིི་སྐད་དམ་ཡིག་སྐད་ལ་བོད་གཞུང་ཤེེས་རིག་སྤྱིི་ཁྱབ་ལྷན་ཁང་གིས་གཙོས་ བོད་ རིགས་མཁས་པ་ ཡོངས་ནས་ རིན་ཐང་ ཆོེན་ པོར་བ རྩོིས་ ཏེ་ རྩོ ་འ ཛོིན་ ཆོ ་འ ཇོག་དང་འ བྲེལ་ ཉིམས་པ་སོར་ཆུད། མི་ཉིམས་གོང་མཐོར་སྤེེལ་བ་ཡིན་ན། མ་འོངས་པར་ བོད་ཀྱིི་ཡུལ་ལུང་ཡོངས་ཀྱིི་ སྐད་རིགས་འདྲི་མིན་སྣ་ཚོགས་སུ་མི་འགྱུར་བར་གཅིག་ཏུ་གནས་རེ་ཆོེ་བ་མ་ཟད། བོད་རིགས་རྣམས་ ཆོོས་སྲིད་ལུགས་གཉིིས་གང་གི་ཐད་ལ་ལྟ་སྤྱིོད་ཀྱིང་འགལ་མེད་གཅིག་མཐུན་ཡོང་བ་ལ་ཐབས་ཚུལ་གྱི་ སྒོ་དེ་ལས་ཟབ་པ་གཉིིས་པ་ཞིིག་མི་འདུག་སྙམ་པ་བཅས་ཁོ་བའ་མ་བཅོས་སེམས་ཀྱིི་ངོ་ལ་ཤེར་བ་ཇི་ལྟ་བ་ བཞིིན་བཀོད་པ་ལགས་སོ། །
74 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་ལོ་སྲུང་སྐྱབོ་བྱེད་ཕྱིོགས། བོད་ཀྱིི་བརྡ་སྤྲོོད་སྲུང་སྐྱོོབ། དགེ་བོཤེེས་བོསོད་ནམས་རྒྱལོ་མཚོན། ༄༅། །རང་ཅག་གངས་ལྗོོངས་ཆོོས་ལྡན་ཞིིང་དུ་ཆོོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པའ་དུས་སུ། ཐོན་མི་ཉིིད་ ནས་ད་ལྟ་བེད་སྤྱིོད་བཞིིན་པའི་བརྡོ་སྤྲོོད་འདི་ཉིིད་གཏན་ལ་ཕེབ་པ་ནས་བཟུང་། མངའ་བདག་ཁྲིི་ རལ་པ་བར་དང་། ཁྲིི་རལ་ནས་ལོ་ཙཱ་བ་རིན་ཆོེན་བཟང་པའ་བར་ལ་བརྡོ་དག་ལེགས་དཔྱོད་རིམ་པ་ ཁ་ཤེ ས་བྱུང་ཡོད། དེ་ནས་བཟུང་ད་ལྟའི་བར་འདའི་མུར་གནས་མུས། དེང་སྐབས་སྤྱིི་ཚོགས་འཕེེལ་ འ གྲིབ་ཀྱིིས་ བོད་སྐད་ལ་ཚན་ རིག་ གི་ ཐོག་ནས་ མིང་ ཚིག་གསར་བ ཟོ་གནང་ད གོས་པ འི་དུས་ ཚོད་ ཅིག་སློེབས་ཡོད་པ་ལས། དེ་མིན་བོད་སྐད་ཀྱིི་མི་ལྡེང་བ་གང་ཡང་མེད། འོན་ ཀྱིང་བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་གཞུང་ རྣམས་སུ་ཐོན་མིས་ལེགས་སྦྱོར་ནས་བོད་སྐད་ཐོག་བསྟན་བཅོས་སྒྱུར་སྐབས་ལེགས་སྦྱོར་གྱི་གསལ་ བྱེད་དུ་མེད་པའི་བོད་དུ་ཅ་ཆོ་ཇ་གསུམ་དང་། ཞི་ཟ་འ་གསུམ་གསར་དུ་བསྣན་ཚུལ་ཞིིག་རླུང་ལྟར་ གྲགས་མོད། ལེགས་སྦྱོར་དུ་ཅ་ཆོ་ཇ་གསུམ་ཡོད་པ་དེང་སྐབས་གསལ་པོ་མཁྱེན་རྟོགས་ཡོད་ན་ཙ་ཚ་ ཛོ་གསུམ་གསར་དུ་བསྣན་པ་ལས་གོང་གསལ་དེ་ནོར་འཁྲུལ་མིན་ནམ་སྙམ། དེ་ནི་དཔྱད་གཞིིའི་ཚུལ་ དུ་ཞུས་ཡོད། དེང་དུས་བོད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་སྟངས་ནི། སྔོན་གྱི་བརྡོ་སྤྲོོད་གཞུང་རྣམས་ གཞིི་རྩོར་བཟུང་བའི་ཐོག་དེང་སྐབས་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་བཞིིན་པའི་ཚན་རིག་གི་མིང་ཚིག་ཚང་མ་བོད་ བསྒྱུར་གྱིས་བོད་རང་གི་སྤྱིི་ཚོགས་ནང་ལས་དོན་ཇི་འདྲི་ཞིིག་བྱ་དགོས་ཀྱིང་། མི་རིགས་གཞིན་གྱི་ སྐད་ཡིག་ལ་མགོ་བཏགས་ཞུ་མ་དགོས་པ་བྱ་རྒྱུ་ནི་ཐབས་ལམ་བཟང་ཤེ ོས་སུ་མངོན། དེ་ནི་མཁས་ དབང་རྣམས་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐད་ཡིག་ལ་ཞིིབ་འཇུག་ལེགས་པར་གནང་སྟེ། སྤྱིི་ཚོགས་ནང་དགོས་ མཁོ་ཆོེ་བའི་མིང་ཚིག་ཆོ ་ཚང་བ་གསར་བཟོས་ཀྱིིས་བོད་སྐད་རང་གི་ཐོག་འབྲི་རྩོོམ་གང་མང་ཞིིག་ གནང་ནས་མང་ཚོགས་སུ་ཁྱབ་ཐུབ་པ་དང་། རང་གཞུང་དྲིིལ་བསྒྲིགས་ལྷན་ཁང་གིས་མཚོན་བོད་ ཡིག་དུས་དེབ་པར་སྐྲུན་རྣམས་ནས་ཀྱིང་བོད་སྐད་གཙང་མའི་ཐོག་འབྲི་བརྗེོད་ཐུབ་པ། རྒྱུན་ལྡན་
75 བོད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་སྲུང་སྐྱིོབ། རང་རིགས་སུ་འདྲི་ཞིིག་ནས་བོད་སྐད་བེད་སྤྱིོད་གནང་སྐབས་ཉི་ཉུང་མཉིམ་བསྲེས་མ་སོང་བ་གནང་ རྒྱུ་བཅས་ནི་ཕུལ་བྱུང་གི་ཐབས་ལམ་ཞིིག་ཡིན། མདོར་ན་བོད་སྐད་ཐོག་མིང་ཚིག་མི་ལྡེང་བ་མེད་པ་ ཤེིན་ཏུ་ཕྱུག་པའི་ལྷ་དབང་གི་བང་མཛོོད་ལྟ་བུ་ཞིིག་བྱུང་ན། སྐད་ཡིག་ཐོག་ནས་དཀའ་ངལ་རིམ་སེལ་ ཡོང་རྒྱུ་བ རྗེོད་ མི་ད གོས་པ་ཞིིག་ ཡིན། དེ་ཡང་རྒྱུན་ལྡན་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་སློོབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་ད གེ་ རྒན་སོ་སོས་སློོབ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་སྟངས་ལའང་ཁྱད་པར་ཆོེན་པོ་ཡོད། དཔེར་ན་སློོབ་ཕྲུག་ཚོས་གཟུགས་ མཐོང་གླིོག་འཕྲིན་ཞིེས་པའི་ཚིག་བེད་སྤྱིོད་མ་བྱས་པར་ནང་ལ་ཨ་མ་ལྟ་བུ་ཞིིག་ལ་ཊིི་བི་ཞིེས་ལབ་པ་ ཡིན་ན། དེ་ནས་བཟུང་ནང་མི་ཚང་མས་ཊིི་བི་ཞིེས་ལབ་པ་ལས་བོད་ཀྱིི་མིང་ཚིག་བརྗེོད་ཤེེས་ཀྱིི་མེད་ པ་རེད། དེར་བརྟེན་མིང་ཚིག་གསར་པ་བཟོས་པའི་ཚིག་མཛོོད་རི་ཙམ་ཞིིག་ཡོད་ཀྱིང་། ཚིག་དེ་བེད་ སྤྱིོད་མ་གནང་ཚེ་དེབ་ནང་དུ་ལུས་པ་ལས་ཕེན་ཐོགས་གང་ཡང་མེད་ན་དེ་ཐོག་དགོངས་བཞིེས་ཟབ་ མོ་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆོེ་བ་ཡིན། དེ་དག་ཀྱིང་མི་ཐོབ་པ་དང་མི་འགྲུབ་པའི་ལས་ཤེ ིག་གང་ཡང་མིན་པ་ནི། ཐོན་མིས་ཐོག་མར་བོད་ཡིག་གསར་བཟའ་སྐབས་ལེགས་སྦྱོར་ལ་དཔེ་ལྟ་བུ་མཛོད་ཡོད་ཀྱིང་། གཙོ་ བོར་བོད་མི་མང་ཆོེ་བའི་སྐད་ལ་བརྟག་དཔྱད་ཀྱིིས། བོད་སྐད་ལ་མི་མཁོ་བའི་ལེགས་སྦྱོར་གྱི་བྱིངས་ དང་། ཚིག་ཕྲད་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞིིག་དོར་ནས། བོད་སྐད་རང་དུ་རྣམ་དབྱེ་བརྒྱད་དང་། སློར་བསྡུ། ཟླ་སྡུད། ལྷག་བཅས། འབྱེད་སྡུད། དགར་བསྣན་སོགས་ཀྱིི་རྣམ་གཞིག་མཛོད་དེ། འབྲི་བརྗེོད་ཇི་འདྲི་ ཞིིག་བྱེད་དགོས་ཀྱིང་བྱེད་ཐུབ་པ། ཡི་གེ་ཉུང་ལ་འབྲི་སློ་བ་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་སུ་ཡང་འདྲིེས་ལྷད་མེད་ པའི་རང་བཙན་གཙང་མར་གནས་པའི་མི་རིགས་ཤེ ིག་གི་ཡེ་གེ་ཡིན་པ་མཚོན་ཐུབ་པའི་ཁྱད་ཆོོས་དུ་ མས་ཕྱུག་པ་ཞིིག་ཡིན། གཞིན་ཡང་དེང་སྐབས་རང་རིགས་མང་པོ་ཞིིག་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱིི་བསྟན་ པའི་དོན་དུ་ཡིན་ནམ། རང་མིང་དོན་དུ་ཡིན་ཆོ་མ་འཚལ་ཡང་དོན་དུ་བོད་སྐད་ཐོག་ཡོད་པའི་ནང་ ཆོོས་དུ་མ་ཞིིག་ ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ ཡིག་ ཐོག་བསྒྱུར་རྒྱུ འི་བརྩོོན་པ་ ཆོེ་ སྐྱིེད་གནང་བཞིིན་པ འི་ བྲེལ་ ཟིང་ ཆོེན་པོ་ཞིིག་འདུག་པ་གང་ལེགས་ཡིན་རུང་། དེ་དང་ཆོབས་ཅིག་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་ནས་རང་རེར་ མཁོ་བའི་ཚན་རིག་གིས་མཚོན་དེང་དུས་དགོས་གལ་ཆོེ་བའི་ཆོ་རྐྱེེན་རྣམས་ཀྱིང་གོང་མཚུངས་བོད་ སྐད་དུ་ཚུར་བསྒྱུར་གནང་མ ཛོ ད་ན་གང་ ལེགས་ མིན་ནམ་སྙམ། ཐབས་ག ཞི ན་ཞིིག་ནས་ཞུས་ན། རང་སྐད་སྲུང་སྐྱིོབ་གནང་རྒྱུ་ནི་བོད་རིགས་ཡོངས་ལ་འཁྲིི་བའི་ལས་འགན་ཞིིག་ཏུ་སོང་། སློོབ་ཕྲུག་ ཙམ་མ་ཡིན་པར་བོད་རིགས་ཡོངས་ཀྱིིས་སློོབ་སྦྱོོང་བྱ་དགོས་པར་བརྟེན། ཚང་མས་སློོབ་སྦྱོོང་ཐུབ་
76 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། པའི་ཐབས་ལམ་ཞིིག་དགོས་པ་དེ་ནི། སློོབ་སྦྱོོང་བྱ་ཡུལ་གྱི་དཔེ་དེབ་གང་མང་ཞིིག་མི་མང་ནང་ཁྱབ་ པར་བྱ་ད གོས་པས། ད པེ་ དེབ་ཁག་ལ་ཡང་ རིན་ གོང་འཚམས་པ་ཞིིག་བྱུང་ན་ལས་ དེ་ མིན་སློོབ་ སྦྱོོང་བྱ་འདོད་ཡོད་ཀྱིང་ཆོ་རྐྱེེན་མ་འཛོོམས་པའི་དཀའ་ངལ་ཆོེན་པོ་འཕྲད་རྒྱུ་གདོན་མི་ཟ་བས། དེ་ དག་ལ་ད གོངས་འཇགས་ཀྱིིས་སྤྱིི་ སྒེར་གཉིིས་ནས་རང་ གི་སྐད་ ཡིག་ལ་རང་ གི་ སྙིང་དང་འ དྲི ་བ འི་ གཅེས་སྐྱིོང་གནང་རྒྱུ་ནི་ཤེ ིན་ཏུ་གལ་ཆོེ་བ་ཡིན་པ་དགོངས་འཇགས་འཚལ།
77 ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་བོད་སྐད་དང་དེ་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར། ཕུལོ་དུ་བྱུང་བོའིི་བོོད་ཀྱིི་སྐོད་ཡིིག་དང་། དེ་ལོ་སྲུང་སྐྱབོ། ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་བོད་སྐད་དང་དེ་སྲུང་སྐྱོོབ་བྱེེད་ཕྱོོགས་སྐོར། རྩོམ་པ་པོ་དངོས་གྲུབོ་ག་ཤེ ་བོས་མ་ཕྱིི་ཧིིན་སྐོད་ནས་བོསྒྱུརི་བོའིོ། ། ༄༅། །སྤྱིིར་བཏང་བོད་སྐད་ཅེས་པ་བོད་ཆོོལ་ཁ་གསུམ་དང་། ཧིི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ལ་གནས་པའི་ མི་དམངས་ ཕེ ལ་ མོ་ ཆོེས་ཉིིན་ལྟར་སྨྲ་ རྗེོད་ བྱེད་བཞིིན་པ འི་ངག་ གི་ སྒྲི ་གདངས་ དོན་ལྡན་ཕུན་སུམ་ ཚོགས་པ་ཞིིག་ལ་ངོས་འཛོིན་བྱེད་དགོས་པ་ཞིིག་ཡིན་ན་ཡང་། བོད་སྐད་དེ་ལའང་ནང་གསེས་ཀྱིིས་ དབྱེ་འབྱེད་བྱེད་ན་སྐད་རིགས་མི་འདྲི་བ་དུ་མ་ཞིིག་ཡོད་པ་ཡིན། གཙོ་ཆོེ་བ་ནི་མདོ་རྒྱུད་དང་བསྟན་ བཅོས་སོགས་རྒྱ་གཞུང་བོད་སྐད་ཐོག་ཕེབ་སྒྱུར་བྱས་པའི་ཆོོས་སྐད་དང་གཅིག བོད་གཞུང་དགའ་ ལྡན་ ཕེོ་བྲང་ གིས་ ཆོ བ་ སྲིད་འ ཛོིན་ སྐྱིོང་ གི་ ཆོེད་དུ་ ཡིག་ཚང་ཁག་ཏུ་བདག་ག ཉིེར་བྱས་པ འི་གཞུང་ སྐད་དང་གཉིིས། དེ་བཞིིན་ཞིིང་འབྲོག་མི་དམངས་ཀྱིིས་ཉིིན་ལྟར་ལབ་རེས་བྱེད་བཞིིན་པའི་ཁ་སྐད་ དམ་ཡུལ་སྐད་སོགས་གསུམ་དུ་འདུ་དགོས་པ་ཡིན་ལ། བོད་སྐད་ཅེས་པ་དེ་ཡང་དུས་སྐབས་ནམ་ ཞིིག་ནས་འ ཇིག་ རྟེན་པ འི་ཐ་སྙད་དུ་གྲགས་པ་ ཡིན་ ཟེར་ན། སྤྱིིར་བཏང་སྐད་ རིགས་ཀྱིི་ ལོ་རབས་ འཆོད་རྒྱུ་དཀའ་མོ་ཞིིག་ཡིན་ནའང་། ཕྱག་དེབ་ཁག་དང་། དེང་རབས་སྐད་རིགས་ཀྱིི་ཚན་རིག་ལ་ མཁས་པ་ ཚ འི་རྩོོམ་ ཡིག་དང་། དེ་བཞིིན་མཁས་དབང་རྣམ་པ་ག ཞི ན་དག་ ཚ འི་ད གོངས་བ ཞིེད་ ལྟར་ཁུངས་སུ་བྱས་ནས་རགས་ཙམ་ཞུས་ན། བོད་དུ་དང་ཐོག་མའི་སྲིད་པ་ཆོགས་པ་དང་མཉིམ་དུ་ འགྲོ་འདུག་ཉིལ་འཆོག་སོགས་སྤྱིོད་ལམ་རྣམ་པ་བཞིི་དང་། ཟ་བ་དང་། འཐུང་བ་དང་གྱོན་པ་ལ་ སོགས་པ་འཚོ་སྐྱིོང་གི་ཀུན་སྤྱིོད་དང་། དེ་བཞིིན་སོ་སའ་བདེ་སྡུག་གི་གནས་སྟངས་སོགས་ལ་རོལ་པོ་ ལ་གོ་བརྡོ་སྤྲོོད་པའི་ཆོེད་དུ་སྐད་རིགས་ཤེ ིག་ཀྱིང་རིམ་པས་འཕེེལ་རྒྱས་བྱུང་བ་ཡིན་ལ། འོན་ ཀྱིང་ གནའ་སྔ་མའ་སྐད་རིགས་དེ། དེ་རིང་ཁ་སང་གི་སྐད་རིགས་བྱིངས་དང་འདྲི་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ ཞིིག་མེད་རུང་སྐད་རིགས་ཤེ ིག་ནི་ཅི་ནས་ཀྱིང་ཡོད་དགོས་པ་ཡིན་ལ། སྤྱིིར་བཏང་འཛོམ་གླིིང་ཧྲིིལ་ པོ་འ ད འི་ ཐོག་སྐད་ རིགས་ ཇི་ སྙེད་ ཅིག་ལབ་ སྲོལ་ ཡོད་པ་མཐའ་དག་དུས་ རིང་ པོར་ མི་གནས་ཤེ ིང་
78 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། དུས་དབང་གིས་དའི་རྣམ་པའམ་ངོ་བོ་འགྱུར་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལྟར་མི་ལོ་ཆོིག་སྟོང་ཙམ་གྱི་ དུས་ཡུན་ལ་སྔ་ མ འ་སྐད་ རིགས་ དེ་ལ་འགྱུར་ ལྡོག་སྣ་ ཚོགས་ཤེ ིག་བྱུང་བ འི་དབང་ གིས་སྐད་ རིགས་ གསར་པ་ཞིིག་ཆོགས་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན་དེ་རིང་ཁ་སང་ང་རང་ཚོས་ཁ་ནས་བེད་སྤྱིོད་ བྱེད་བཞིིན་པའི་སྐད་དེ་ཡང་མི་ལོ་ཆོིག་སྟོང་ཙམ་སྔོན་གྱི་བོད་སྐད་དང་མི་འདྲི་བ་ཞིིག་ཡིན་པ་ཏན་ ཏན་རེད། འོན་ ཀྱིང་ད་ལྟའི་བོད་སྐད་ནང་སྔ་མའི་སྒྲི་གདངས་ཤེ ིག་དང་མིང་ཚིག་སོགས་ཀྱིི་གཞིི་རྩོ་ འདྲི་བོ་ཞིིག་ནི་ངེས་པར་ཡོད་དགོས་པ་ཡིན་ལ། དེས་ན་སྐད་ཀྱིི་ཐོག་མ་ནི་མི་རིགས་དའི་ཐོག་མའོ་ ཟེར་བ་ལྟ་བུ་རེད། དེ་ལྟར་ཡིན་ལུགས་ཀྱིང་སྐད་རིགས་ཀྱིི་ཚན་རིག་ལ་མཁས་པ་ཚའི་བཞིེད་སྲོལ་ ལྟར་ན། སྐད་ཅེས་པ་ནི་མི་རབས་ནས་མི་རབས་སུ་བརྒྱུད་ནས་ཡོང་བའི་དབང་གིས་སྐད་རིགས་དའི་ རྒྱུན་འདྲི་བོ་ཞིིག་དའི་མི་རབས་རྗེེས་མ་པ་རྣམས་ཀྱིིས་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་དུ་སྨྲ་རྗེོད་ཀྱིི་ཚུལ་དུ་བེད་ སྤྱིོད་བྱེད་ཀྱིི་ཡོད་པར་བརྟེན་སྐད་རིགས་དའི་རྒྱུན་ཞིིག་གཏན་དུ་གནས་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ ན༑ ཕེའི་སྐད་དེ་བུས་བསློབ་གོམས་བྱས་ནས་སྨྲ་བ་དང་། དེ་བཞིིན་བུ་དའི་སྐད་ཀྱིང་དའི་བུ་དང་ བུ་རྒྱུད་རིམ་པས་སྨྲ་རྗེོད་བྱེད་རྐྱེེན་གྱིས་སྐད་རིགས་ཀྱིི་རྒྱུན་ཞིིག་མི་རིགས་དའི་སྲིད་པ་མཐའ་མ་ཚུན་ ཆོ ད་དུ་གནས་ཀྱིི་ ཡོད་པ་ རེད། འ ོན་ ཀྱི ང་སྐད་རྒྱུན་ དེ་ནང་དུས་དབང་ གིས་ ཚིག་གསར་ རེ་གཉིིས་ རྟག་པར་འཛུལ་བའི་དབང་གིས་རྣམ་པ་གཞིན་ཞིིག་ཏུ་ཆོགས་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་རེད། སྐད་རྒྱུན་སྔ་མར་ ཚིག་གསར་འཛུལ་སྟངས་དེ་ཡང་ཧི་ཅང་དལ་ཞིིང་འཇམ་པ འི་ཚུལ་གྱིས་ཡིན་སྟབས་དེ་དག་འཕྲལ་ འཕྲལ་དུ་ གོ་ རྟོགས་འབྱུང་བ་ཁག་ པོ་ཞིིག་ ཡིན་པ་ རེད། ད་ལྟ་ང་རང་ ཚ འི་ བོད་སྐད་ལ་ ཆོ ་མ ཚོན་ ན༑ འདས་པའི་ལོ་ལྔ་བཅུ་དྲུག་ཅུ་ཙམ་སྔོན་གྱི་རྩོོམ་རིགས་ཁག་དང་ཕྱག་དཔེ་རྣམས་སུ“བོད་སྐད་ ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིིག་རེད”ཅེས་གསུངས་པ་མ་གཏོགས་བོད་སྐད་ཕྱུག་པོ་ཞིིག་རེད་ཅེས་མཁས་པ་ ཚོས་བེད་སྤྱིོད་བྱས་མེད་པ་འདྲི་བོ་ཞིིག་རེད། ཁ་སང་དེ་རིང་ནི་མཁས་དབང་རྣམ་པ་སུ་ཞིིག་ཡིན་ ནའང་དབྱིན་ཇའི་ཐ་སྙད་ Rich Language ཞིེས་པའི་སྒྲི་ཐད་བསྒྱུར་བྱས་ནས“བོད་སྐད་ཕྱུག་པོ་ ཞིིག་རེད”ཅེས་ལྷུག་པར་འབྲི་རྗེོད་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནི་བོད་སྐད་ནང་སྔར་མེད་པའི་ཚིག་ གསར་ཤེ ན་ཞུགས་པའི་རྣམ་པ་ཞིིག་སྟོན་གྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལྟར་སྐད་རིགས་རང་ཉིིད་ཀྱིི་གཤེིས་ལུགས་ལྟར་དང་པོ་མིང་ཚིག་འདུས་ནས་ཚིག་སྡུད་འགྱུར་བ་ དང་། གཉིིས་པར་ཚིག་གི་ཟུར་རྣམས་ཆོག་ནས་ཟུར་ཆོག་ཏུ་འགྱུར་བ་དང་། གསུམ་པར་ཚིག་གསར་
79 ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་བོད་སྐད་དང་དེ་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར། སོགས་ཀྱིི་ཤེ ན་ཞུགས་ནས་སྐད་རིགས་ཀྱིི་ཐོག་མའི་ངོ་བོ་གྱུར་ནས་རྣམ་པ་གཞིན་ཞིིག་ཏུ་ཆོགས་འགྲོ་ གི་ ཡོད་པ་ རེད། དེ་ལྟར་ཤེེས་བྱ་ ཇི་བཞིིན་སྐད་ རིགས་ཀྱིི་འགྱུར་སྟངས་ དེ་ ནི་འ གོག་ཐབས་ མེད་པ་ ཞིིག་ ཡིན་པ་ རེད། གལ་ ཏེ་བཀག་བསྡོོམས་བྱས་ནའང་ ཕེ ན་ ཐོགས་རྒྱུ་བ ཞི ག་ནས་སྐད་ རིགས་ཀྱིི་ འཕེེལ་རྒྱས་ཀྱིི་རིམ་པ་ལ་གནོད་སྐྱིོན་ཆོེན་པོ་ཞིིག་ཆོགས་ཀྱིི་ཡོད་པ་རེད། སྐད་རིགས་ཇི་འདྲི་ཞིིག་ ཡིན་རུང་ དེ་དག་ནུས་ལྡན་ཕུན་སུམ་ ཚོགས་པ་ཞིིག་ ཡིན་ ཕྱིན་ ཆོ ད་རང་ཉིིད་ཀྱིི་ག ཤེིས་ལུགས་ལྟར་ ད འི་ནང་འགྱུར་བ་སྣ་ ཚོགས་ཤེ ིག་ ཐེབས་ད གོས་ཀྱིི་ ཡོད་པ་ རེད། དེ་ ནི་སྐད་ རིགས་ དེ་ལ་དབུགས་ ཡོད་པའི་རྟགས་འདྲི་བོ་ཞིིག་ཡིན་པ་རེད། དེ་མིན་སྐད་རིགས་ཀྱིི་གནས་ཚད་ལ་འགྱུར་ལྡོག་རྩོ་བ་ ནས་ མེད་པར་རང་སར་གནས་ སོང་ན། ནམ་ཞིིག་སྐད་རིགས་དེ་ རྩོ་ མེད་དུ་འགྲོ་བ འི་ཉིེན་ཁ་ཡང་ ཆོགས་ཀྱིི་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན། འཁྱིལ་ཆུ་དང་རྒྱུག་ཆུ་ལྟ་བུ་ཞིིག་ལ་མཚོན་ན། འཁྱིལ་ཆུ་ནི་ཆུ་ རྒྱུན་གསར་འབྱོར་དཀོན་སྟབས་ཀྱིིས་རུལ་ནས་མཐའ་མ་སྐམ་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་དང་། ཅིག་ཤེ ོས་རྒྱུག་ ཆུ་ ནི་ཆུ་རྒྱུན་གསར་པ འི་རྐྱེེན་དབང་ གིས་རྒྱུན་ མི་འ ཆོ ད་པར་གནས་པ་མ་ཟད། འཐུང་ན་ཞིིམ་པ་ དང་ལྟོ་བ་ལའང་ཕེན་ཐོགས་པ་ཞིིག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལྟར་སྐད་རིགས་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེེལ་ གཏོང་ཕྱོགས་སྐོར་ལ་སོ་སའ་སྐད་རིགས་ནང་མིང་ཚིག་གསར་འབྱོར་མང་དག་བདག་གཉིེར་གནང་ དགོས་པ་གལ་ཆོེན་པོ་ཞིིག་ཡིན་པ་རེད། བོད་སྐད་དེ་ཡང་གོང་དུ་སྨོོས་པ་ནང་བཞིིན་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ངོ་བོ་འགྱུར་པའི་ཆོོས་ཉིིད་ལས་ མ་འདས་ཤེ ིང་། དེ་མིན་མི་རིགས་དང་སྐད་རིགས་གཅིག་གྱུར་ཡིན་པའི་དབུས་པ་དང་གཙང་པ་ཚོས་ ཁམས་དང་མགོ་ལོག་གི་ཁ་སྐད་ཇི་མ་ཇི་བཞིིན་གོ་གི་མེད་པའི་རྐྱེེན་ག་རེ་ཡིན་པ་རེད། དེ་བཞིིན་ སྟོད་མངའ་རིས་ཁུལ་གྱི་ཕེལ་སྐད་དེ་ཡང་ཁམས་པ་དང་ཨ་མདོ་བ་དག་གིས་ལེགས་པར་གོ་རྟོགས་ བྱེད་ཀྱིི་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ག་རེ་ལ་ཐུག་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཙམ་མ་ཟད་སྐད་རིགས་ཀྱིི་རྣམ་པ་འགྱུར་སྟངས་དེ་ལ་ཡུལ་ལུང་གི་ཆོགས་སྟངས་དང་། ཆུ་རླུང་ སོགས་གནམ་གཤེིས་ཀྱིི་ཁྱད་པར་དང་། དེ་བཞིིན་ཁྱིམ་མཚེས་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་ཡུལ་གོམས་གཤེིས་ ལུགས་སོགས་རྒྱུ་རྐྱེེན་མང་པོ་ཞིིག་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱིང་རྣམ་པ་མི་འདྲི་བ་མང་པོ་ཞིིག་ཆོགས་འགྲོ་གི་ཡོད་ པ་རེད།
80 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། དེ་ལྟར་སྐད་རིགས་གཅིག་ལས་འཕྲོས་པའི་སྐད་རིགས་ཆོེ་ཆུང་ཇི་སྙེད་ཅིག་ཡོད་རུང་། གལ་ཏེ་དེ་ རྣམས་ཀྱིི་དག་ཆོ་དང་། འཕུལ་མཐའ་རྟེན་གྱི་ཐོབ་ཐང་དང་། དེ་བཞིིན་རྐྱེེན་དང་རྣམ་དབྱེ་སོགས་ ཀྱིི་སྦྱོོར་ཚུལ་བརྡོ་སྤྲོོད་པའི་བསྟན་བཅོས་ཤེ ིག་གི་དགོངས་དོན་དང་ཡོངས་སུ་མཐུན་པ་ཡིན་ན་སྐད་ རིགས་ཆོེ་ཕྲ་མཐའ་དག་སྐད་རིགས་ཁྱིམ་སྡོེ་གཅིག་པའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་རེད། དེས་ན་བོད་ཆོོལ་ཁ་གསུམ་གྱི་སྐད་རིགས་ཙམ་མ་ཟད། སྟོད་ལ་དྭགས། ཟངས་དཀར། གར་ཞི སྤྱིི་ ཏི༑ ཁུ་ནུ། ཨུཏྟ་པྲ་དེ་ཤེེ་ཞིེས་པའི་མངའ་སྡོའི་བོད་རིགས་ཀྱིི་ཁ་སྐད། རྟ་མང་། ཤེར་པ། ལེབ་ཅཱ་ དང་འབྲས་ལྗོོངས། དེ་བཞིིན་རྒྱ་གར་ཤེ ར་ཕྱོགས་ཀྱིི་མངའ་སྡོེ་ཨ་རུ་ཎ་ཅལ་གྱི་ཡུལ་སྐད་དང་། དེ་ནས་ རིམ་པས་འབྲུག་ལུང་པ འི་སྐད་རིགས་སོགས་མང་ཙམ་ཡོད་པ་མཐའ་དག་གི་བརྡོ་སྤྲོོད་པ འི་གཞུང་ ལུགས་ཐོན་མི་ཨ་ནུའི་བུས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་རག་ལས་ཀྱིི་ཡོད་སྟབས། གོང་ གསལ་ཡུལ་ལུང་ སོ་ ས འ་སྐད་ རིགས་མཐའ་དག་ བོད་ཀྱིི་ཐུན་ མོང་མ་ ཡིན་པ འི་སྐད་ རིགས་ཀྱིི་ ཁྱིམ་ སྡོའི་ནང་གཏོགས་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་རེད། གཞུང་ངམ་སྐུ་དྲག་གི་སྐོར། སྤྱིིར་བཏང་རྒྱལ་ཁབ་ཆོེ་ཆུང་གང་འདྲི་ཞིིག་ཡིན་རུང་། རྒྱལ་ཁབ་དའི་གཞིི་རྩོ་ཆོིག་སྒྲིིལ་དང་། ཆོབ་ སྲིད་ཀྱིི་འཛོིན་སྐྱིོང་དང་། དེ་བཞིིན་མི་དམངས་ཀྱིི་བདེ་དོན་དུ་སོ་སའ་སྐད་རིགས་ངེས་ཅན་ཞིིག་ ཡོད་དགོས་པ་གལ་ཆོེན་པོ་ཞིིག་ཡིན་པ་རེད། དེར་བརྟེན་སྔ་རབས་བོད་ཀྱིི་མེས་དབོན་རྣམ་གསུམ་ གྱི་སྐུ་དུས་ནས་ ཆོ བ་ སྲིད་འ ཛོིན་ སྐྱིོང་ གི་ལས་ དོན་ཁག་ཏུ་ བེད་ སྤྱིོད་ བྱེད་ ཆོེད་ལྷ་ས འི་ཁ་སྐད་ ཅིག་ ཡར་རྒྱས་བཏང་ནས་ཆོབ་སྲིད་ཀྱིི་བཀའ་ཤེོག་དང་། སྙན་ཞུ་དང་། དེ་བཞིིན་ཁྲིིམས་ར་ཁག་གི་ཡིག་ ཆོ ་རྩོོམ་པ འི་ ཆོེད་དུ་བདག་ག ཉིེར་བྱས་པ འི་སྐད་ རིགས་ དེ་ རིམ་པས་གཞུང་ངམ་སྐུ་ དྲི ག་ གི་སྐད་ ཅེས་སྙན་པར་གྲགས་པ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། ། སྐད་རིགས་དེ་ལ་སྐུ་དྲིག་གི་སྐད་ཅེས་ཐ་སྙད་བྱུང་སྟངས་ཀྱིང་། དའི་ཚེ་དའི་མདུན་ན་འདོན་མང་ཆོེ་ བ་ནི་ལྷ་སའི་མི་ཚང་ཆོེ་རིགས་ཁོངས་ནས་ཡིན་སྟབས། སྐུ་དྲིག་དེ་ཚོས་སོ་སའ་ལས་ཤེ ག་དང་ཡིག་ ཚང་ཁག་ཏུ་གཞུང་ གིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་ནང་བཞིིན་སྐད་ རིགས་ དེ་ཉིིད་ བེད་ སྤྱིོད་བྱས་རྐྱེེན་
81 ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་བོད་སྐད་དང་དེ་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར། གྱིས་སྐུ་དྲིག་གི་སྐད་ཅེས་མིང་ཐོགས་པ་ཡིན་ནོ། །དཔེར་ན། ཅིག་ཤེ ོས་མི་དཀྱུས་མའམ་ཕེལ་པ་ཚོས་ ལབ་གླིེང་བྱེད་པའི་སྐད་རིགས་དེ་ལ་ཕེལ་སྐད་ཅེས་པ་ལྟ་བུའོ། ། སྐུ་དྲིག་གི་སྐད་རིགས་དེ་ཡང་ཡུལ་ཁག་གཞིན་ཞིིག་ནས་བློངས་པའམ། ཡང་ན་མི་སེར་སྤེེལ་ཡུལ་ རིང་ལུགས་ཀྱིི་ངན་བྱུས་ལྟར་བཙན་དབང་ངམ་ཐབས་ཤེེས་ཀྱིི་ སྒོ་ནས་ཁྱབ་སྤེེལ་བྱས་པ་ཞིིག་ ཀྱི ང་ མ་ཡིན་ལ། གནའ་སྔ་མོ་ནས་ལྷ་སའི་གྲོང་ཁྱེར་ནང་གི་མི་ཚང་ཆོེ་རིགས་ཁག་ཏུ་སྨྲ་རྗེོད་བྱེད་བཞིིན་ པའི་ཁ་སྐད་ཤེ ིན་ཏུ་སྙན་ཞིིང་འཇེབས་པ་ཞིིག་ཡོད་པ་དེ་ཉིིད་ཡར་རྒྱས་བཏང་ནས་བོད་ཀྱིི་ཆོབ་སྲིད་ འཛོིན་སྐྱིོང་གི་སློད་དུ་བདག་གཉིེར་བྱས་པ་ཞིིག་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་བོད་ཀྱིི་ཆོོས་སྲིད་ཟུང་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ རབས་ནང་བརྗེེད་ཐབས་མེད་པའི་ཕྱག་རྗེེས་ཤེ ིག་ཡིན་སྟབས། ངོ་རྒོལ་གྱི་ངལ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་བསྟེན་ ནའང་དོན་དུ་རང་ཉིིད་ཉིམས་པ་ལས་དངོས་དོན་གྱི་ཚ་ཟེར་བཀག་ཀྱིང་འགོག་ཐབས་མེད་པ་ཞིིག་ ཡིན་པ་རེད། སྐད་ རིགས་གང་འ དྲི ་ཞིིག་ ཡིན་རུང་ དེ་ ནི་རང་ ངོས་ནས་ཕུལ་བྱུང་ཡིན་པ་ཤེ ་སྟག་ རེད། འོན་ ཀྱི ང་ བོད་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐུ་དྲིག་གི་སྐད་རིགས་ནི་འཛོམ་གླིིང་ནང་གི་སྐད་རིགས་གཞིན་དག་ ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕེགས་པ་ཞིིག་ཡིན་པ་རེད། འཕེགས་སྟངས་དེའང་ཅི་འདྲི་ཞིིག་ཡིན་ཞིེ་ན། སྤྱིིར་ བཏང་སྐད་ཀྱིི་བྱ་བ་ནི། མའི་སེམས་ཀྱིི་ནང་དུ་ཡོད་པའི་བསམ་ཚུལ་དེ་དག་གི་ལམ་ནས་ཕེ་རོལ་པོ་ ལ་གོ་བརྡོ་སྤྲོོད་རྒྱུ་ཙམ་ཡིན་ན་ཡང་། གོང་གསལ་སྐུ་དྲིག་གི་སྐད་རིགས་དེ་ལ་ནི། རྗེོད་དོན་གོ་བརྡོ་ སྤྲོོད་རྒྱུ་ཙམ་མ་ཟད། བྱ་ཡུལ་འགངས་ཆོེ་ཆུང་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཞིེ་ས་དང་ཕེལ་པའི་རྣམ་གཞིག་གིས་རྗེོད་ སྟངས་ རྩོ ་བ་ནས་ མི་འ དྲི ་བ་གཉིིས་ བེད་ སྤྱིོད་ བྱེད་ སྲོལ་ ཡོད་པ་ དེ་ ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་བདག་ བྱེད་པ་ པོ་སྐྱིེས་བུ་རབ་ཡིན་ན་དེ་ལ་ཕེལ་སྐད་དང་། གཞིན་བྱ་བའི་ཡུལ་ལམ་སྐྱིེས་བུ་འབྲིང་དང་ཐ་མ་ལ་ མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཞིེ་ས་དང་ལྡན་པའི་མིང་དང་། ཚིག་དང་། དེ་བཞིིན་བྱ་བ་ཕེེབས་བཞུགས་སོགས་ བེད་སྤྱིོད་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་པ་དེ་ནི་དངོས་གནས་དྲིང་གནས་བོད་མི་རིགས་ཕུལ་བྱུང་བ་དག་གི་སྐད་ རིགས་ཀྱིི་ཁྱད་པར་ཞིིག་ ཡིན་པ་ རེད། དེ་ལྟ་ན་རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིི་བདག་པས་ག ཞི ན་ག ཅེས་ཀྱིི་ སྤྱིོད་པ་དང་མཚུངས་པར་རང་དོན་དུ་ཕེལ་ཚིག་དང་། ཅིག་ཤེ ོས་གཞིན་དོན་དུ་ཞིེ་ས་དང་ལྡན་པའི་ མིང་ཚིག་ལེགས་པ་ཤེ ་སྟག་བཏུས་ནས་འབྲི་རྗེོད་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་པ་དེ་ནི་ཡ་རབས་ཀྱིི་ཚུལ་ལ་མཁས་
82 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། པའི་མི་རིགས་ཤེ ིག་གི་ཁྱད་ཆོོས་ཡིན་པ་མ་གཏོགས་ཐུན་མོང་བའི་མཛོད་སྤྱིོད་ཨེ་ཡིན་སོམས་ཤེ ིག བོད་དང་བོད་ཀྱིི་སྤྱིི་ཚོགས་ནང་ཤེེས་རིག་གི་དར་ཁྱབ་ཆོེར་མ་བྱུང་གོང་ཙམ་ན། བོད་གཞུང་ལས་ ཤེག་ཁག་གི་སྐད་རིགས་དེ་ལ་སྐུ་དྲིག་ཚའི་སྐད་ཅེས་ལབ་རྒྱུན་ཡོད་པ་བདེན་མོད། དེ་རིང་ཁ་སང་ བོད་ཀྱིི་མཁས་པ་དང་ཤེེས་ ཡོན་ཅན་ ཚ འི་ད གོངས་ཚུལ་ ནི་ དེ་ལས་ ལྡོག་ སྟེ་ གོང་སྨོོས་གཞུང་ ཞི བས་ པ འི་སྐད་ རིགས་ དེ་ བོད་ མི་ རིགས་སྤྱིི་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིི་སྐད་ རིགས་ ཅིག་ཏུ་ རྩོི་འ ཇོག་ གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་འདྲི་གནང་དགོས་ཀྱིང་བྱེད་ཀྱིི་རེད་ལ། སོ་སོར་སྐད་རིགས་སྤུས་དག་ཅིག་ དང་། ཁུངས་དང་ལྡན་པ་ཞིིག་དང་། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིིག་ཡོད་ན། སྤྱིི་ཚོགས་ཀྱིི་རྡོོག་རྩོ་ཆོིག་ སྒྲིིལ་ཡོང་བ་དང་། ཕྱར་བ་གྲུ་འདེགས་ཡོང་བ་དང་། དེ་བཞིིན་རང་དབང་རྩོོད་ལེན་བྱེད་པ་སོགས་ སྤྱིི་དོན་གྱི་ཕྱག་ལས་མཐའ་དག་གཞིི་རྩོ་སྐད་རིགས་ཤེ ིག་ལ་རག་ལས་ཀྱིི་ཡོད་ཙང་དེ་དག་ལག་ལེན་ དུ་བསྟར་བར་ལས་སློ་པོ་ཡོང་གི་རེད། དེ་ལྟར་སྐད་རིགས་ལ་ཇི་ཙམ་ཅ་ཅོ་ཉུང་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་དགེ་ མཚན་ཆོེ་བ་ཡིན་པ་རེད། ། གོང་དུ་ཞུས་པ་ལྟར་སྤྱིིར་སྐད་རིགས་མཐའ་དག་རང་ངོས་ནས་ཕུལ་བྱུང་ཡིན་པ་ཤེ ་སྟག་རེད་དེ། བྱེ་ བྲག་འཛོམ་གླིིང་ཚུལ་ལུགས་དང་མཐུན་པ་གནང་ན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིི་སྐད་རིགས་ཤེ ིག་དམིགས་བསལ་ གྱིས“ཕུལ་བྱུང”ཞིེས་པའི་གོ་གནས་ཀྱིིས་སྤུད་དགོས་ཀྱིང་བྱེད་ཀྱིི་ཡོད་པ་རེད། སྤུད་སྟངས་དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིི་སྐད་ རིགས་ཀྱིི་ ཁྱིམ་ སྡོ འི་ནང་ཚན་ནས་སྐད་ རིགས་ ལེགས་པ་ཞིིག་བདམས་ནས་ དེ་ ཕུལ་བྱུང་ཅན་དུ་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནི་ཁ་སྐད་དམ་འབྲི་རྒྱུ་ཀློོག་རྒྱུ་ཡོད་པ་སྐད་རིགས་གང་ འདྲི་ཞིིག་ཡིན་ནའང་འགྲིག་གི་ཡོད་པ་རེད། འོན་ ཀྱིང་སྐད་རིགས་དེ་སྐད་རིགས་ཁྱིམ་སྡོེ་ཚན་ཁག་ གཅིག་པའི་སྐད་རིགས་ཆོེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིི་མིག་དཔེར་འོས་པ་ཞིིག་ད གོས་ངེས་ཡིན་སྟབས། དའི་ འཕུལ་མཐའ་རྟེན་དང་། རྐྱེེན་དང་། བྱིངས་སོགས་ཀྱིི་རྣམ་གཞིག་དང་། མཐའ་ན་མིང་ཚིག་དང་ ཡི་གེ་རེ་རའི་བྱེད་རྩོོལ་སོགས་སྒྲི་གདངས་ཡན་ཆོད་བརྡོ་སྤྲོོད་པའི་གཞུང་ལུགས་ཤེ ིག་དང་དགོངས་ དོན་མཐུན་པ་ཞིིག་ ཡོད་ད གོས་ཀྱིི་ རེད། དེ་ཙམ་མ་ཟད་ དེང་རབས་ཀྱིི་ རིག་གསར་དང་ཚན་ རིག་ སོགས་ཀྱིི་ མིང་ ཚིག་གསར་པ་མཐའ་དག་ ཀྱི ང་སྐད་ རིགས་ དེ་ནང་ ཇི་མ་ ཇི་བཞིིན་སྒྱུར་ཐུབ་པ འི་ ཚིག་གི་ནུས་པ་དང་། དེ་བཞིིན་བོད་སྐད་མ་ཡིན་པའི་མའི་མིང་དང་ས་གནས་ཀྱིི་མིང་སོགས་སྒྲི་ཡིག་
83 ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་བོད་སྐད་དང་དེ་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར། ཇི་བཞིིན་བྱེད་ཐུབ་པའི་ནུས་ཤུ གས་ཀྱིང་དགོས་ངེས་ཡིན་ལ། གལ་ཏེ་མ་འོངས་པར་ བོད་སྐད་ཀྱིི་ཁྱིམ་ སྡོའི་ཚན་ཁག་ནས་སྐད་རིགས་ཤེ ིག་ཕུལ་བྱུང་ཅན་དུ་གནང་དགོས་བྱུང་ཚེ། ང་རའི་བསམ་ཚོད་ལྟར་ ན་བོད་ཀྱིི་ལས་ཤེ ག་ཁག་གི་དཔོན་སྐད་དེ་རང“ཕུལ་བྱུང”ཞིེས་པའི་གོ་གནས་ཀྱིིས་སྨྲས་པར་གནང་ ན༑ དའི་སྐད་རིགས་ཤེ ིག་ཕུལ་བྱུང་ཅན་དུ་གནང་བའི་མཛོད་བྱུས་ལ་སྟབས་བདེ་མོ་དང་། ད་ཡོད་ རྒྱལ་ཁབ་ག ཞི ན་དག་ གི་སྐད་ རིགས་ཕུལ་བྱུང་བ་དག་ལས་ཆུ་ཚད་ ཀྱི ང་དམའ་བ་ མེད་པ་ ཡོང་ གི་ རེད་ཅེས་ཁ་ཚོན་བཅད་ནས་ཞུས་ཆོོག་པ་ཞིིག་རེད། འོ་ན་ ཁྱོད་རང་ལ་ཁ་ཚོན་གཅོད་པའི་གདེང་ ཚོད་འདྲི་ག་རེ་ཡོད་དྲིིས་ན། སྤྱིིར་བཏང་འཛོམ་གླིིང་ཧྲིིལ་པོ་འདའི་ནང་སྐད་རིགས་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ ཅུ་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་སྣ་ཚོགས་ཤེ ིག་ཡོད་པ་ཡིན་ནའང་། བོད་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དཔོན་སྐད་དེ་ནི་ མི་རིགས་ཕུལ་བྱུང་བ་ཁག་གིས་སྨྲ་རྗེོད་བྱེད་པའི་སྐད་རིགས་ཤེ ིག་ཡིན་སྟབས། དའི་ཚིག་སྙན་ཞིིང་ འཇེབས་པ་དང་། རྗེོད་བདེ་བ་དང་། མིང་ཚིག་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་པའི་སྐབས་སུ་སྐྱིེས་བུ་གསུམ་གྱི་ཟླས་ ཕྱེ་ནས་ཆོེ་བ་ལ་ཆོེ་ཚིག་དང་། ཆུང་བ་ལ་ཆུང་ཚིག་དང་། དེ་བཞིིན་ཕུལ་བྱུང་བ་དག་ལ་ཕུལ་བྱུང་གི་ ཚིག་ཁོ་ན་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་པ། དཔེར་ན། སྐྱིོད། ཕེེབས། ཆོིབས་སྒྱུར་གནང་ཟེར་བ་སོགས་ དོན་དག་གཅིག་པ་རེད། ཡིན་ནའང་བྱ་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཚིག་རིས་ལ་ལྕི་ཡང་གི་ཁྱད་ཆོོས་ ཡོད་པ་དང་། དེ་ཙམ་མ་ཟད་སྐད་རིགས་གཞིི་རྩོ་གཅིག་པ་ཉིིད་ཡིན་པ་ཞིིག་ལ་སྐྱིེས་བུ་རབ་འབྲིང་ གི་ཁྱད་པར་ལ་ ལྟོས་ ཏེ་ རྗེོད་པ་ མི་འ དྲི ་བ་ཁག་གཉིིས་སུ་ བེད་ སྤྱིོད་ བྱེད་ སྲོལ་ ཡོད་པ་ ནི་ གོང་གསལ་ སྐད་རིགས་ཁོ་ནའི་ཁྱད་ཆོོས་ཤེ ིག་ཡིན་པ་རེད། དེ་ཙམ་མ་ཟད་གོང་སྨོོས་ལྟར་བོད་ཀྱིི་གཞུང་སྐད་དེ་ ནི་ མི་ རིགས་ཕུལ་བྱུང་བ་དག་ གིས་ལབ་ གླིེང་ བྱེད་པ འི་གསུང་སྐད་ ཅིག་ ཡིན་སྟབས། སྐད་ རིགས་ དེ་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ཡང་ཡུལ་ཁུག་གམ་ལུང་ཁུག་ལྟ་བུའི་སྐད་རིགས་དང་མི་འདྲི་ བ་མི་རིགས་ཡ་རབས་དག་གི་སྐད་རིགས་ཤེ ིག་སྨྲ་བརྗེོད་བྱེད་ཀྱིི་ཡོད་ཅེས་སྨྲ་བ་བའ་སེམས་ལ་ཡང་ ཉིམས་སྣང་ལྷང་ངེ་བ་ཞིིག་འཆོར་གྱི་ཡོད་པ་དེ་ནི་སྐད་རིགས་རང་དངོས་ནས་ཕུལ་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ རྟགས་མཚན་གསལ་པོ་ཞིིག་སྟོན་གྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལྟར་བོད་ཀྱིི་གཞུང་ཞིབས་པ་སྐུ་དྲིག་གི་སྐད་ རིགས་ ནི་ད མིགས་བསལ་ གྱིས“ཕུལ་བྱུང” ཞིེས་པ འི་ གོ་གནས་ཀྱིིས་བརྒྱན་པར་མ་བྱས་ནའང་སྐད་ རིགས་དེ་ཉིིད་ཕུལ་བྱུང་གི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ཕྱུག་པ་ཞིིག་རེད། ཇི་སྐད་དུ། མི་རིགས་ཕུལ་བྱུང་བ་དག་ གི་གསུང་སྐད་ཀྱིང་ཕུལ་བྱུང་གི་ཡོན་ཏན་གྱིས་རྣམ་པར་བརྒྱན་པའོ་ ཞིེས་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་རེད།
84 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། དེ་ལྟ་ན་ཡང་སྐུ་ དྲི ག་ གི་སྐད་ རིགས་ དེ་ཕུལ་བྱུང་ཅན་དུ་མ་གནང་ གོང་ ད འི་ ཚིག་མཛོོད་ ཅིག་ ངེས་ པར་བསྒྲིིག་དགོས་ཀྱིི་རེད། དེ་གང་ལགས་ཤེེ་ན། སྐད་རིགས་གང་འདྲི་ཞིིག་ཡིན་རུང་ཕུལ་བྱུང་ཅན་ དུ་གྱུར་རྗེེས་དེ་ཉིིད་ཁོ་ནའི་གདུལ་ཞིིང་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་མི་རིགས་ཀྱིི་ལབ་རེས་བྱེད་པའི་མཚམས་ལས་ འདས་ ཏེ་ མི་མང་སྤྱིིའི་སྐད་ རིགས་ཤེ ིག་ཏུ་འགྱུར་འ གྲོ་ གི་ ཡོད་སྟབས་སྐད་ རིགས་ཀྱིི་གཞིི་ རྩོའི་ཁྱད་ ཆོོས་དེ་བརླགས་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་རེད། དའི་ཕྱིར་དང་ཐོག་ཚིག་མཛོོད་ཅིག་བཟོས་ནས་བོད་ཀྱིི་ཐུན་ མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐུ་དྲིག་ཚའི་གསུང་སྐད་དེ་སྲུང་སྐྱིོབ་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆོེན་པོ་ཞིིག་རེད། འོན་ ཀྱིང་ གཞུང་སྐད་དེ་ཕུལ་བྱུང་ཅན་དུ་གནང་བ་ལ་ཕྲན་བུའི་དཀའ་ངལ་ཞིིག་ཡོད་པ་དེ་ནི་ཐུ་མའི་གཞུང་ ལུགས་ལྟར་ཡིག་ཐོག་བཀོད་པ་ནང་བཞིིན་ངག་ནས་རྗེོད་སྲོལ་མེད་པ་དེ་ཡིན་པ་རེད། དེ་ལྟར་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ རིགས་སྲུང་ སྐྱིོབ་གནང་སྐབས་ གོང་གསལ་སྐད་ རིགས་ ཆོེ་ཕྲ་མཐའ་དག་ལ་ དགོངས་ཞིིབ་གནང་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆོེན་པོ་ཞིིག་ཡིན་པ་རེད། དེ་མིན་ཁྱིམ་སྡོེ་གཅིག་པའི་སྐད་རིགས་ དེ་གཉིིས་ཤེ ིག་དམིགས་ཡུལ་དུ་བཟུང་ནས་བོད་སྐད་བྱིངས་ལ་ཕེན་ཐོགས་རྒྱུའི་དགོངས་པ་བཞིེས་ན་ནི། དེ་ནི་དེ་འདྲི་ཡོང་ཐབས་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཞིིག་རེད། དཔག་བསམ་ལྗོོན་བཟང་ཡིན་ནའང་ཡལ་འདབ་ སྐྱིོན་ཅན་དུ་གྱུར་ཚེ་དེ་ལས་འབྲས་བུ་བཟང་པོ་སུ་ཡིས་རེ། དེ་ལྟར་འདའི་སྐོར་ལ་གཟིགས་རྒྱང་རིང་ བའི་དགོངས་བཞིེས་གནང་དགོས་བྱེད་ཀྱིི་རེད། དེས་ན་སྐད་རིགས་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར་ལའང་དེང་དུས་ཀྱིི་མཁས་དབང་རྣམ་པ་དང་། སྐད་ རིགས་ཀྱིི་ཚན་ རིག་ལ་མཁས་པ་ ཚ འི་བ ཞིེད་ སྲོལ་ལྟར་རགས་བསྡུས་ཤེ ིག་ཞུས་ན། དང་ ཐོག་སྐད་ རིགས་ ཁྱིམ་ སྡོེ་ག ཅིག་པ འི་སྐད་ རིགས་ ཆོེ་ཕྲ་ ཡོད་ དོ་ ཅོག་ གི་ ཚིག་མཛོོད་བ ཟོ་ད གོས་པ་དང་། དེ་ ནས་རིམ་པས་སྐད་རིགས་དེ་ཚའི་ཁ་རྒྱུན་དུ་ཡོད་པའི་རིག་གཞུང་། དཔེར་ན། གླུ། གཞིས། ཆོོབ། སྒྲུང་། དེ་བཞིིན་གཏམ་དཔེ་སོགས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་འགོད་དགོས་པ་དང་། མཐར་ཚིག་རིགས་སྣ་མང་ གིས་བརྒྱན་པ འི་སྐད་ རིགས་ཤེ ིག་གཏན་འ བེབ་གནང་ནས་སྐད་ རིགས་ དེ་ཉིིད་དུ་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ གི་ ཀློོག་དེབ། དེ་ནས་རིམ་པས་མཐོ་རིམ་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་དགོས་མཁའ་རིག་གཞུང་དག་ཀྱིང་སྐད་རིགས་ དེ་ཉིིད་དུ་རྩོོམ་སྒྱུར་གནང་ནས་ཁྱབ་སྤེེལ་གནང་གལ་ ཆོེན་ པོ་ རེད། དེ་ལྟར་སྐད་ རིགས་ཤེ ིག་སྲུང་ སྐྱིོབ་གནང་ཕྱོགས་ཀྱིི་སྲིད་བྱུས་ཀྱིང་དེ་ཙམ་གྱིས་འགྲིག་གི་ཡོད་པ་རེད།
85 ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་བོད་སྐད་དང་དེ་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར། རིག་གཞུང་གི་སྐད་དམ་ཆེོས་སྐད། དེ་ཡང་བོད་གངས་ཅན་གྱི་སྐད་དུ་ཆོོས་ཀྱིི་གཙུག་ལག་ཇི་སྙེད་ཅིག་བཞུགས་ཡོད་པ་དག་ནི་མཁས་ དབང་རྣམ་པས་མ ཁྱེན་གསལ་ལྟར་ལགས་ཤེ ིང་། དེ་རྣམས་ ཕེ ལ་ ཆོེ་བ་ ནི་སངས་རྒྱས་བ ཅོམ་ལྡན་ འདས་ཀྱིི་གསུང་རབ་ད གོངས་འ གྲེལ་དང་བཅས་པ་ ལེགས་ སྦྱོ ར་ནས་ བོད་སྐད་ ཐོག་ ཕེ བ་སྒྱུར་བྱས་ པའི་གླིེགས་བམ་བཀའ་འགྱུར་དང་བསྟན་འགྱུར་རིན་པོ་ཆོེ་གཉིིས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ཐོག་མར་བོད་ ཀྱིི་ལོ་ཙཱ་བ་ཚོས་རྒྱ་གཞུང་བོད་སྐད་ཐོག་ཕེབ་སྒྱུར་གནང་སྐབས་རྒྱ་དཔའི་བཅད་ལྷུག་སྤེེལ་མ་སོགས་ སྡོེབ་སྦྱོོར་བོད་སྐད་ཐོག་ཇི་མ་ཇི་བཞིིན་སྒྱུར་མི་བདེ་ཞིིང་དོན་ཡང་དཀའ་བར་གྱུར་བ་དང་། དེ་ནས་ རྒྱལ་པོས་བཀའ་ལོ་པཎ་རྣམས་བཀའ་བགྲོས་ནས་ལེགས་སྦྱོར་གྱི་བྱིངས། རྣམ་དབྱེ། ཚིག་ཕྲད། ཉིེ་ སྒྱུར། མདོར་ན་བྱིངས་ལས་བསྒྲུབས་པའི་མིང་ཚིག་དག་ཀྱིང་སྒྲི་ཐད་བསྒྱུར་སོགས་བྱས་ནས“བྱེ་བྲག་ རྟོགས་བྱེད”ཅེས་པའི་ཚིག་མཛོོད་ཅིག་གསར་དུ་འཛུགས་སྐྲུན་གནང་། དེ་ནས་རིམ་པས་ཚིག་མཛོོད་ དུ་གཏན་འ བེབས་བྱས་པ འི་ མིང་ ཚིག་ནང་ལྟར་རྒྱ་གཞུང་ བོད་སྐད་ ཐོག་སྒྱུར་བར་འ གོ་བ རྩོ མས་པ་ ཡིན་ལ། གོང་གསལ་ཚིག་མཛོོད་དེ་ཁ་སང་དེ་རིང་བར་བསྟན་འགྱུར་དུ་བཞུགས་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། ། དེ་སྐབས་ཀྱིི་ལོ་ཙཱ་བ་མང་ཆོེ་བ་ནི། བོད་ཀྱིི་གཙང་དང་རྒྱལ་རྩོེ་ངོས་ཀྱིི་མི་རིགས་ཡིན་སྟབས་བོད་ ཀྱིི་ རིག་གཞུང་ངམ་ཆོོས་སྐད་ དེར་རྒྱལ་ རྩོེ་ཡུལ་ཁག་ཁུལ་ གྱི་ལུང་སྐད་ཤེ ན་ཞུགས་པ་ཞིིག་ ཡིན་པ་ རེད། ལོ་ཙཱ་བ་བཀའ་དྲིིན་ཅན་དེ་ཚོས་བོད་སྐད་དཀྱུས་མ་ཞིིག་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེེལ་དུ་བཏང་ནས་ བོད་གངས་ཅན་ གྱི་ཡུལ་དུ་རྒྱལ་བསྟན་ རིན་ པོ་ ཆོེ་ཁྱབ་སྤེེལ་མ ཛོ ད་པ འི་ཕྱག་རྗེེས་ ནི་ བློ ་ན་ མེད་པ་ ཞིིག་རེད། དེ་ལྟར་ཁ་བ་རི་པ་ཀུན་གྱིས་གཅེས་སྤྲོས་སུ་འཛོིན་པའི་རིག་གཞུང་གི་སྐད་དམ་ཆོོས་སྐད་ ནི་ ཡིག་ ཐོག་ཏུ་བ ཀོད་ ཡོད་པ འི་དབང་ གིས་ དེ་ སློ ད་མར་སྲུང་ སྐྱིོབ་གནང་ད གོས་ མེད་པ་ཞིིག་ རེད། བཏགས་ཚར་བ་སློར་འཐག་དགོས་ཀྱིང་མ་མཆོིས་པས་སོ། ། གནའ་རབས་ཀྱིི་ཚིག་གམ་བརྡ་རྙིིང་། སྤྱིིར་བཏང་བརྡོ་རྙོིང་ཞིེས་པ་ཆོོས་རྒྱལ་ཁྲིི་ལྡེ་སྲོང་བཙན་༨༤༧-༨༧༧ གོང་གི་ལོ་པཎ་རྣམས་ཀྱིིས་ཆོོས་ སྒྱུར་བའི་ཚེ་ལེགས་སྦྱོར་གྱི་མིང་ཚིག་གི་དོན་དུ་བོད་སྐད་ཀྱིི་མིང་ཚིག་གསར་བསྐྲུན་བྱས་པ་དག་ལ་
86 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། གོ་རྒྱུ་ཞིིག་ ཡོད་ནའང་འ དིར་བསྟན་བ རྡོ ་ རྙོིང་ ཞིེས་པ་ ནི་ བོད་ཀྱིི་གནའ་སྔ་ མ འ་ མིང་ ཚིག་ དེང་སང་ ཁ་རྒྱུན་དང་འ བྲི་རྒྱུན་དུ་ བེད་ སྤྱིོད་ བྱེད་ཀྱིི་ མེད་པ་དག་ གི་ དོན་ ཡིན་ལ། སྨྲ་ཤེེས་ དོན་ གོ་བ་རང་ གི་ཕེ་མ་དང་། འཁོར་དང་། དེ་བཞིིན་སྤྱིི་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐད་རིགས་ངེས་ཅན་ཞིིག་སྦྱོངས་ གོམས་བྱས་ནས་སྨྲ་ཤེེས་ཀྱིི་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཡང་དུས་དབང་གིས་སྐད་རྒྱུན་དའི་ནང་ཚིག་གསར་ རེ་གཉིིས་རྒྱུན་མར་མཐུད་འགྲོ་གི་ཡོད་སྟབས་ཀྱིིས་ནམ་ཞིིག་གཞིི་རྩོའི་མིང་ཚིག་མང་པོ་ཞིིག་བཏང་ སྙོམས་སུ་ལུས་ནས་མཐར་བརླགས་འ གྲོ་ གི་ ཡོད་པ་ རེད། བྱས་ཙང་སྐད་ རིགས་ཀྱིི་ ངོ་ བོ་རྒྱུན་མར་ འ ཇོག་ཐབས་སུ་ དེ་ཉིིད་ ཡིག་ ཐོག་ཏུ་འ གོད་ད གོས་པ འི་གནད་འགག་ དེ་ལ་ཐུག་ གི་ ཡོད་པ་ རེད། འོན་ ཀྱིང་སྐད་རིགས་རང་ཉིིད་ཀྱིི་གཤེིས་ལུགས་ལྟར་རྟག་པར་རྣམ་པ་འགྱུར་འགྲོ་བའི་ཆོོས་ཅན་ཞིིག་ ཡིན་པས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་བཀོད་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱིང་དེ་ཉིིད་འགྱུར་བ་མེད་པ་གཡུང་དྲུང་ལྟ་བུ་བཟོ་མ་ཐུབ་ ནའང་ཉིམས་རྒུད་ཀྱིི་ཆུ་ཚད་གང་འཚམ་ཞིིག་ངེས་པར་དལ་དུ་གཏོང་ཤེེས་ཀྱིི་རེད། དེ་རིང་ཁ་སང་ང་རང་ཚའི་ཁ་ནས་ལབ་གླིེང་བྱེད་བཞིིན་པའི་བོད་སྐད་ཀྱིི་ངོ་བོ་ཡང་མི་ལོ་ཆོིག་སྟོང་ ཙམ་འདས་པ འི་ བོད་སྐད་ཀྱིི་རྣམ་པ་དང་ག ཅིག་གྱུར་ མིན་པ་ གོང་ཞུས་ལྟར་ལགས་ཤེ ིང་། དེ་ལྟར་ དུས་ཡུན་ རིང་ པོ་ཞིིག་ གི་རྗེེས་སུ་ད་ལྟ འི་ བོད་སྐད་ཀྱིི་ ངོ་ བོ་ཡང་ཞིིག་ནས་རྣམ་པ་ག ཞི ན་ཞིིག་ཏུ་ ཆོགས་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནི་སྐད་རིགས་ཀྱིི་རང་གཤེིས་ཤེ ིག་ཡིན་སྟབས་འགོག་ཐབས་མེད་པ་ ཞིིག་རེད། འ དི་ལྟར་སྐད་ རིགས་གང་འ དྲི ་ཞིིག་ ཡིན་རུང་དུས་སྐབས་དང་བསྟུན་ནས་ སོ་ ས འ་རྣམ་པ་ ཇི་ཙམ་ མྱུར་མགྱོགས་ཀྱིིས་འགྱུར་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་དེ་ནི། སྐད་རིགས་དའི་ནང་དེ་ཙམ་གྱིས་དབུགས་ཡོད་པའི་ རྟགས་ཤེ ིག་ཡིན་པ་རེད། དེས་ན་སྐད་རིགས་ཀྱིི་རྣམ་པ་མཐའ་མ་འདི་རེད་ཅེས་ཁ་ཚོན་བཅད་ནས་ ནམ་ཡང་ལབ་མི་ཤེེས་པ་ཞིིག་ཡིན་པ་རེད། བོད་སྐད་ལ་མཚོན་ན་ཡང་དེ་རིང་ཁ་སང་ང་རང་ཚའི་ཁ་ནས་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་བཞིིན་པའི་མིང་དང་། དེ་བཞིིན་བྱ་བ་མང་ པོ་ཞིིག་གནའ་སྔ་མའ་ཚིག་མཛོོད་དང་དག་ཡིག་ གི་ཕྱག་ད པེ་རྣམས་སུ་བཙལ་ ཀྱིང་རྙོེད་རྒྱུ་མེད་པ་དག་ནི་སྐད་རིགས་འདའི་ནང་རྗེེས་སུ་འཛུལ་འཇུག་བྱས་པའི་ཚིག་གསར་དག་ ཡིན་པ་རེད། དེ་བཞིིན་ཕྱག་དཔེ་དེ་དག་ཏུ་ལེགས་པར་བཀོད་ཡོད་པ འི་མིང་ཚིག་མང་པོ་ཞིིག་དེ་
87 ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་བོད་སྐད་དང་དེ་སྲུང་སྐྱིོབ་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར། རིང་ཁ་སང་གི་ཁ་རྒྱུན་དང་ལབ་རྒྱུན་ཙམ་དུ་མ་ཟད་མཁས་དབང་རྣམ་པ་ཚོས་ཀྱིང་ཚིག་རིས་རྙོིང་པ་ ཞིེས་མིང་བཏགས་ནས་སོ་སའ་རྩོོམ་ཡིག་དང་ཕྱག་དཔེ་ཁག་ཏུའང་བེད་སྤྱིོད་གནང་གི་མེད་པ་དག་ ནི༑ དངོས་གནས་བྱས་ན། བོད་སྐད་ཀྱིི་བརྡོ་རྙོིང་དེ་དག་རེ་རའི་ཐོག་ཏུ་བོད་ཀྱིི་བརྗེིད་ཉིམས་ལྡན་ པ འི་རྒྱལ་རབས་དང་ མི་རབས་ཀྱིི་གནས་ཚུལ་ཁག་ལུང་མ་བསྟན་པ འི་ཚུལ་དུ་འ ཁོད་ ཡོད་པ་ ཡིན་ ལ༑ དེར་བརྟེན་གོང་གསལ་གཞུང་ཞིབས་སྐུ་དྲིག་ཚའི་གསུང་སྐད་ནང་བཞིིན་བོད་ཀྱིི་རིན་ཐང་བྲལ་ བ འི་གནའ་སྔ་ མ འ་སྐད་ རིས་བ རྡོ ་ རྙོིང་ གི་ མིང་ ཚིག་བྱ་བ་དང་བཅས་པ་སྲུང་ སྐྱིོབ་གནང་ད གོས་པ་ གནད་འགག་ཆོེན་པོ་ཞིིག་ལ་ཐུག་ཡོད་པ་རེད། བོད་སྐད་ལ་ཆོེ་ཕྲ་སྣ་ཚོགས་ཤེ ིག་ཡོད་ནའང་དོན་ལ་བོད་སྐད་མཐའ་དག་གཅིག་གྱུར་ཡིན་པ་ལས་ ཐ་དད་པ་ཞིིག་གང་ཡང་མེད་པ་རེད། བྱས་ཙང་གོང་སྨོོས་གནའ་སྔ་མའ་ཚིག་རིས་རྙོིང་པ་དག་ནི་ བོད་སྤྱིི་བའི་མིང་ཚིག་རིན་ཐང་བྲལ་བ་ཞིིག་ཡིན་པ་རེད། དེ་དག་ནི་ཟུར་ཆོག་ཀྱིང་མ་ཡིན་ལ། སྐད་ རིགས་ཤེ ིག་ གི་འཕེེལ་རྒྱས་ཀྱིི་ རིམ་པར་ས་གནས་དང་། དེ་བཞིིན་ཡུལ་ གོམས་ག ཤེིས་ལུགས་ཀྱིི་ རྐྱེེན་དབང་གིས་ས་གནས་ལ་ལར་གནའ་སྔ་མའ་མིང་ཚིག་ཁ་ཤེ ས་རྩོ་བ་ནས་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་སྲོལ་མེད་ པ་དང་། ས་གནས་ལ་ལར་མིང་ཚིག་དེ་དག་སྟར་ཆོགས་སུ་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་ཀྱིི་ཡོད་དང་། དེ་བཞིིན་ ས་གནས་ལ་ལར་དེ་དག་གི་རྣམ་པ་ཙམ་ཡང་ངོས་འཛོིན་བྱེད་ཀྱིི་མེད་པ་སོགས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། དོན་ལ་བརྡོ་རྙོིང་ཞིེས་པ་མིང་ཚིག་རྙོིང་པ་ཞིིག་མ་ལགས་ཏེ། མི་རྣམས་ཀྱིི་ཁ་རྒྱུན་དང་། ལབ་རྒྱུན་ དང་། དེ་བཞིིན་མཁས་དབང་རྣམ་པའི་འབྲི་རྩོོམ་གྱི་གནས་སྐབས་སུ་བེད་སྤྱིོད་གནང་གི་མེད་པའི་ ཚིག་རིས་ཁག་ལ་བརྡོ་རྙོིང་ཞིེས་ལབ་སྲོལ་ཞིིག་ཆོགས་ཡོད་པ་རེད། གལ་ཏེ་ཚིག་རིས་དེ་ཉིིད་རྒྱུན་ མར་བེད་སྤྱིོད་བྱས་ན་དེ་བརྡོ་རྙོིང་གི་ཐ་སྙད་ལས་འདས་འགྲོ་གི་རེད། དངོས་གནས་དྲིང་གནས་བྱས་ ན“དཔར”ཞིེས་པའི་ཚིག་དེ་བརྡོ་རྙོིང་གི་ཚིག་རིས་ཤེ ིག་ཡིན་པ་དང་། དེང་སང་བྱེས་འབྱོར་བོད་མའི་ འབྲི་རྩོོམ་མཐའ་དག་ཏུ“པར”གྱི་དོན་དུ་དཔར་ཞིེས་འབྲི་རྒྱུན་ཞིིག་ཆོགས་ཡོད་སྟབས་དཔར་ཞིེས་པའི་ ཚིག་དེ་བརྡོ་རྙོིང་གི་ཐ་སྙད་ལས་འདས་ཏེ་བརྡོ་གསར་གྱི་རྣམ་པར་གྱུར་སོང་བ་ལྟ་བུ་ཞིིག་རེད་དོ། །
88 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། འགྱུར་འདིར་བེད་སྤྱིོད་བྱེས་པོའི་ཚིག་གསར་ཁག ༡ ཕུལ་བྱུང། Standard ༢ ཕུལ་བྱུང་ཅན། Standardization ༣ སྲུང་སྐྱིོབ། Preservation ༤ སྐད་རིགས་ཁྱིམ་སྡོེ། Language group ༥ སྒྲི་ཡིག Transcript ༦ སྒྲི་ཡིག་ཅན། Transcription 
89 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་འབྲི་རྗེོད་འགྲོ་ལུགས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་སྐར། བོོད་ཀྱིི་སྐོད་ཡིིག་གཅིག་གྱུརི་ཡིོང་ཐོབོས་སྐོོརི། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིིག་འབྲེི་རྗོོད་འགྲོོ་ལུགས་གཅིིག་གྱུར་ཡིོང་ཐབས་སྐོར། བོོད་ཀྱིི་སྐོད་ཡིིག་འིབྲེི་རྗེོད་འིགྲོོ་ལུགས་གཅིག་གྱུརི་ཡིོང་ཐོབོས་སྐོོརི། བྲེག་གཡིབོ་བློོ་ལྡན་ཤེེས་རིབོ། ༄༅། །ད་རེས་ང་ལ་ཚོགས་འདུའི་གྲོས་གཞིིའི་དོན་ཚན་དང་པའ་སྐོར་ལ་སྐད་ཆོ་ཞིིག་བཤེད་རྒྱུ་གཏན་ འབེབས་གནང་བཞིག གྲོས་གཞིི་འདའི་ནང་། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གང་ལ་ཁྱབ་པའི་བོད་ཡུལ་སྟོད་ སྨོད་བར་གསུམ་གྱི་ཡུལ་ཡོངས་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ནང་བཅས་པར་སྤྱིི་ཡོངས་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱིོད་པའི་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་འབྲི་བརྗེོད་འགྲོ་ལུགས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་གསུངས་འདུག་སྟེ། ངས་གོ་ནོར་ ཐེབས་མེད་ན། བོད་ཆོོལ་གསུམ་སོ་སའ་ནང་ཚན་ཡུལ་མི་རང་བཞིིན་པའི་སྐད‘ཡུལ་སྐད’ཟེར་མཁན་ རིགས་མང་པོ་ཞིེ་པོ་གཅིག་སོང་ཙང་། སྐད་ཆོ་ཤེ ོད་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་གནང་རྒྱུ་ཧི་ཅང་ གཏིང་རིང་པའ་འཆོར་གཞིི་ཁག་པོ་ཞིིག་མིན་འགྲོ། འདའི་ཐོག་ལ་དགོས་པ་དགེ་མཚན་ཡོད་མེད་ དང་། གནང་སྟངས་འདི་འདྲི་གནང་རྒྱུ་མེད་འགྲོ་བསམ་པ་འདྲི་པོ་ཞུ་ཚོད་ཐིག་གི་མི་འདུག ཡིན་ནའང་། ཡི་གེ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ལ་ཆོ་བཞིག་ན་ཡིག་སྐད་དང་། ཆོོས་སྐད་ གཉིིས་འ དྲི ་ པོ་ ཕྱེས་ནས་ ད འི་ ཐོག་ད གོངས་པ་བ ཞིེས་ན་ ནི། ད་ལྟ་བར་དུ་ ཕེ ལ་ ཆོེར་ག ཅིག་གྱུར་ ཡིན་པ་འདྲི་པོ་སོང་ཙང་། ད་ཆོ་གལ་ཆོེ་ཤེ ོས་གཞིོན་པ་ཚོས་ཀྱིང་བོད་ཀྱིི་ཡི་གེ་ཞིིག་བེད་སྤྱིོད་ཡག་ པོ་ག ཏོང་ཐུབ་པ་ཞིིག་ད གོངས་པ་བ ཞིེས་རྒྱུ་འ དི་ རེད། ད་ལྟ་ང་ ཚོ་ ཕྱི་རྒྱལ་ལུང་པར་སྐད་ ཡིག་ མི་ གཅིག་པ་སྣ་ཚོགས་ཤེ ིག་གིས་ཉིིན་ཞིག་ཕྲུགས་གཅིག་གི་གནས་ཚུལ་ཐོག་ལ་འབྲེལ་བ་ཧི་ཅང་ཤུ གས་ ཆོེན་ པོ་ ཡོང་དུས་སློོབ་སྦྱོོང་ བྱེད་མཁན་ ཚོས་ ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ ཡིག་ ཐོག་ཤུ གས་ སྣོན་རྒྱག་ད གོས་ཀྱིི་ ཡོད་ རེད་ལ། མི་རྒྱག་ཀ་མེད་རེད། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡེ་གེ་ནི་ཁ་ནས་བཤེད་པ་ནང་བཞིིན་འབྲི་རྒྱུ་སོང་ཙང་ གོ་དོན་རྟོགས་རྒྱུར་ལས་སློ་བོ་ཡོང་དུས་སློོབ་སྦྱོོང་ལ་དཀའ་ལས་ཆུང་བ་དང་། དོ་སྣང་ཆོེ་བ་ཤུ གས་ མ་ཐུབ་ཀྱིིས་ཡོང་གིན་ཡོད་རེད། ང་ཚའི་སྐད་ཡིག་ནི་ཡི་གེ་འབྲི་སྟངས་དང་། སྐད་ཆོ་ཤེ ོད་སྟངས་
90 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། གཉིིས་དབར་ཁྱད་པར་ཡོད་ཙང་། གཞིོན་པ་ཚོས་སྐད་ཆོ་ཤེ ོད་ཤེེས་ནའང་། ཡིག་ཐོག་ཐུག་དུས་སྐད་ ཡིག་ག ཞི ན་དག་ ཅིག་ ཡིན་པ་ནང་བཞིིན་མ ཐོང་ སྟེ། སེམས་ཤུ གས་ ཆོ ག་ནས་ དོ་སྣང་ཆུང་དུ་འ གྲོ་ བཞིིན་པ་དང་། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་གཞིི་རྩོའི་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱིོད་རྣམས་ཉིམས་རྒུད་འགྲོ་བ། དེ་ག་ ནང་བཞིིན་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ནང་ཡིན་ནའང་བར་ལམ་རྒྱུགས་ཚད་ཇེ་ཞིན་འགྲོ་མུས་ཀྱིི་དཀའ་ངལ་འདི་ ཚའི་སྐོར་དེ། གྲོས་གཞིི་དོན་ཚན་བཞིི་པར་འབྲེལ་ཡོད་ཆོ་ཤེ ས་ཤེ ིག་ཡིན་ནའང་། འདིར་ཏོག་ཙམ་མི་ ཞུ་ཀ་མེད་འདྲི་པོ་མཐོང་གིན་འདུག་པས་ཕྲན་བུ་ཞུས་ཆོོག་པར་ཞུ། ང་ཚོས་གཙོ་ཆོེ་ཤེ ོས་གཞིོན་པ་ཚའི་ཆོེད་དུ་དགོངས་བཞིེས་གནང་དགོས་པ་ཡིན་ཙང་། ཁོ་ཚོས་དོ་ སྣང་མུ་མཐུད་ནས་བྱེད་སྙིང་འདོད་པོ་ཡོད་པའི་གཏམ་རྒྱུད་དང་། ལོ་རྒྱུས། རྩོོམ་རིག་ལ་སོགས་པ་ སྣ་མིན་སྣ་ཚོགས། དཔེར་ན་བར་ལམ་ཐོན་པའི་སྒྲུང་དེབ་འདྲི་པོ། བྱ་སྒྲུང་བྱིས་སྒྲུང་རོ་སྒྲུང་། ཁོ་མིག་ སི་ཡན་ཆོད་ཀྱིི་སྒྲུང་ཕེལ་པ་མཆོོག་དམན་རིམ་པ་ཁག་དང་། གཞིན་ཡང་མདོ་མཛོངས་བླུན། སྟོན་ པ འི་ སྐྱིེས་རབས་ལ་ སོགས་པ་ཆོོས་དང་འ བྲེལ་བ་ ཡོད་པ་དང་ མེད་པ འི་ རིགས་སྣ་ ཚོགས་ཤེ ིག་ རི་ མོ་ དང་ཆོབས་ཅིག་ཕེལ་སྐད་རང་གི་ཐོག་ཏུ་གོ་བདེ་རུ་བཏང་ནས་འདོན་རྒྱུ་དང་། དེས་མ་ཚད། སྔོན་ འགྲའ་སློོབ་དེབ་དང་། གཞིི་རིམ་སློོབ་དེབ་ཚོ་ལའང་ཕེལ་སྐད་རང་གི་ཐོག་ནས་བྲིས་ན་ཕེན་ཐོགས་ ཆོེན་པོ་ཡོང་བ་འདུག ངས‘ཕེལ་སྐད’ཞུ་ཡ་འདི། བོད་སྐད་གོ་བདེ་པོ་ཁ་ནས་ཤེ ོད་པ་ནང་བཞིིན་ དབུས་པའི་ཕེལ་སྐད་ལྟ་བུ་བོད་སྤྱིི་ཡོངས་ལ་གོ་ཁྱབ་ཆོེ་བ། དེ་ཡང་བརྡོ་དག་གི་འགྲོ་སྟངས་དང་མི་ འགལ་བ་ཕེལ་སྐད་སྤྱིིར་བཏང་དེ་ལ་ཆོ་བཞིག་ནས་ཞུ་གིན་ཡོད། གང་ལགས་ཟེར་ན། དབུས་སྐད་ སྤྱིིར་བཏང་འདི་ཆོོལ་ཁ་གསུམ་གྱི་ཡུལ་སྐད་བྱིངས་ལས་ང་ཚོས་རྒྱུན་གཏན་གཏོང་ཡིག་འདྲི་པོ་འབྲི་ བཞིིན་པའི་ཡིག་སྐད་དཀྱུས་མ་འདི་དང་མཐུན་ཆོེ་ཤེ ོས་ཡིན་པ་འདྲི། དེ་ག་ནང་བཞིིན་ཆོོས་ཀྱིི་སློོབ་སྦྱོོང་སྐོར་ལ་ཆོ་བཞིག་ནའང་། ཐོག་མར་དཀོན་མཆོོག་གསུམ་ངོ་སྤྲོོད་ བྱས་པ་ནས་བཟུང་། སྐྱི བས་འ གྲོ་དང་ལས་འབྲས་ཀྱིི་རྣམ་བ ཞི ག་ལ་ སོགས་པ། ཐ་སྙད་ད མིགས་ བསལ་འགའ་ཤེས་མ་གཏོགས། ཕེལ་སྐད་རང་གི་ཐོག་ལ་ཁ་གསལ་དུ་བཏང་ནས་མ་བྲིས་ན། གཞིོན་ པ་ཚོས་ཉིིན་རའི་སྤྱིོད་ལམ་དང་། ཆོོས་ཀྱིི་གོ་དོན་གཉིིས་ཀྱིི་བར་དབྲག་ལ་འབྲེལ་བ་གང་འདྲི་ཡོད་ མེད་ཧི་མ་གོ་ནས། ཆོོས་ཟེར་བ་ག་རའི་དོན་དག་ལ་བྱེད་ཀྱིི་ཡོད་མེད་དང་། དའི་ངོ་བོ་གང་འདྲི་ཞིིག་
91 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་འབྲི་རྗེོད་འགྲོ་ལུགས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་སྐར། ཡིན་ མིན་ཙམ་ཡང་ མི་ཤེེས་པ འི་རྐྱེེན་ག ཅིག་ ནི་ ཡིག་སྐད་ གོ་བ རྡོ ་མ་འ ཕྲོད་པ་འ དི་རང་ལ་ཐུག་ གི་ ཡོད་རེད་བསམ་གྱི་འདུག དཔེར་ན་དེང་སང་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆོའི་གསུང་ཆོོས་དེ་ཚོ་བློ་མ་གཞིན་ དག་གིས་གནང་བའི་གསུང་ཆོོས་ལས་དམིགས་བསལ་གོ་བདེ་བ་འདུག་ཟེར་ནས་ཚང་མས་བཤེད་ པའི་རྒྱུ་མཚན་གཅིག་ནི། གསུང་སྟངས་མི་སྤྱིིའི་ཁམས་དང་མཐུན་པའི་ཕེལ་སྐད་གཙོར་བཟུང་གནང་ ཙང་ཡིན་པ་རེད། ང་ ཚོས་སྤྱིིར་བཏང་ བོད་ ཡིག་ ཡིག་སྐད་ ཐོག་ བྲིས་དུས་ གོ་ཁག་ པོ་ ཡོད་པ འི་སྒང་ལ། ཆོོས་སྐད་ དེ་ འཐོལ་པ་ཞིིག་སློེབས་ཡོང་དུས་དེ་རྐྱེང་ཉིིད་ནས་གོ་ཁག་པོ་བྱུང་ཙང་། འདྲིོགས་ཐག་ཆོོད་ནས། བོད་ ཡིག་ཆོོས་དང་བཅས་པར་ དོ་སྣང་བྱ་རྒྱུ འི་ སེམས་ཤུ གས་དང་ ཐོག་ནས་ ཆོ ག་པ འི་ རྩོ ་བ་ག ཅིག་ཏན་ ཏན་འདི་རང་ཡིན་པ་དེ། དེང་སང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མི་རིགས་དང་བོད་རིགས་གཞིོན་སྐྱིེས་བོད་ཡིག་སློོབ་ མཁན་ཚོར་གཟིགས་དང་མཁྱེན་མཁྱེན་པ་འདི་རེད། ཕྱི་རྒྱལ་ཡིག་རིགས་གང་འདྲི་ཞིིག་ལ་གཟིགས་ནའང་། ལོ་གསུམ་བཞིི་ཙམ་སློེབས་པའི་ཕྲུ་གུ་ཚོས་ ཉིན་ཐུབ་པ་དང་། ཉིན་འདོད་བྱེད་པའི་སྒྲུང་དེབ་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཞིིག་ནས། རྒན་གཞིོན་བར་ གསུམ་གྱིས་ཀློོག་ཐུབ་པའི་སྒྲུང་དང་། ལོ་རྒྱུས། རྩོོམ་ཡིག་ལ་སོགས་པའི་ཡིག་ཆོ་བརྗེོད་བྱ་དང་། རྗེོད་ བྱེད་ཟབ་ལོད་གྲངས་ལས་འདས་པ་ཡོད་པའི་རྐྱེེན་གྱིས། ཚང་མས་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱིོད་ཁྱབ་གདལ་ ཆོེན་ པོ་ཐུབ་པ་འདི་དང་སྐད་ ཡིག་ཡར་རྒྱས་ ཀྱི ང་ དེ་ལ་བ རྟེན་ནས་འགྲོ་ གིན་ ཡོད་ རེད། འད འི་རྒྱུ་ རྐྱེེན་ཡང་དེབ་དེ་ཚོ་རྒན་བྱིས་སོ་སའ་གནས་ཚད་དང་མཐུན་པའི་སྐད་ཡིག་ཅིག་ཐོག་བྲིས་པའི་ཉིེར་ ལེན་རང་ཡིན་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་དགོངས་པ་བཞིེས་དགོས་པ་ཞིིག་ལ། དེ་སྔ་བོད་དུ་སོ་སའ་ལུང་པར་སོ་སོས་སྐད་ཡིག་ ག ཅིག་པུ་ བེད་ སྤྱིོད་ག ཏོང་ གི་ ཡོད་ཙང་། ཡིག་སྐད་སློོབ་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་ཆུང་བ་བྱུང་བ་ རེད། ཡིན་ནའང་ང་ཚོར་ཆོོས་དང་རིག་གནས་ཚད་མཐོ་བའ་བསྟན་བཅོས་ཧི་ལས་པ་ཞིིག་ཡོད་པ་རེད་མ་ གཏོགས། སྤྱིིར་བཏང་གི་རྩོོམ་ཡིག་ཕེལ་པའི་རིགས་ཧི་ཅང་དཀོན་པོ་ཡིན་ཙང་། ཡི་གེ་ཀློོག་མི་ཤེེས་ མཁན་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་། ཆོོས་དང་རིག་གཞུང་ལོ་རྒྱུས་དང་བཅས་པར་དབང་རྟུལ་དད་པའི་རྗེེས་ འབྲང་ཡང་མང་པོ་བྱུང་བ་གཅིག་ནི་དེ་འདྲི་མིན་འགྲོ།
92 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ད་ལྟ་གོང་དུ་གང་ཞུས་རྩོོམ་ཡིག་མང་པོ་དང་གཞིི་རིམ་སློོབ་དེབ་ལ་སོགས་པ་ཕེལ་སྐད་ཐོག་བཏོན་ ནས། དེ་ནས་འ བྲིང་ རིམ་སློོབ་ དེབ་ནས་ ཡིག་སྐད་ བེད་ སྤྱིོད་ རིམ་པས་མང་དུ་མང་དུ་ག ཏོང་བ་ གནང་ན་སློོབ་གྲྭ་ ཐོན་དུས་ ཡིག་སྐད་དང་ཆོོས་སྐད་ཀྱིི་འ གྲོ་སྟངས་ ཀྱི ང་ གོ་ དོན་ རྟོགས་ ངེས་ཤེེས་པ་ ཞིིག་ཡོང་གི་རེད་བསམ་པ་འདུག དེ་སྔ་མཁས་པ་འགའ་རེས། ཕེལ་སྐད་ནང་བཞིིན་ཡིག་ཐོག་ཏུ་འབྲི་རྒྱུ་ཁྱབ་གདལ་བྱུང་ན། རྒྱལ་བའི་ བཀའ་འགྱུར་དང་བསྟན་འགྱུར་ གྱིས་མ ཚོན་པ འི་ང་ ཚོ་ སྔོན་ བྱོན་མཁས་པ འི་གསུང་རབ་ པོ་ ཏི་ སྟོང་ ཕྲག་མང་པོ་ཡོད་པ་འདི་ཚའི་གོ་བ་ལོན་མི་ཐུབ་པ་བཟོ་རྒྱུའི་རྐྱེེན་རྩོ་ཞིིག་ཆོགས་ཉིེན་ཡོད་རེད་གསུང་ མཁན་ཡོད་རེད་དེ། དེ་སྔ་བཞིིན་ད་དུང་ཡིག་སྐད་འདི་རང་ལ་ཨུ་ཚུགས་གནང་ན། གསུང་རབ་ཚོ་ ཕེར་ཞིོག་ཚགས་པར་ཞིིག་གི་དོན་དག་ཀྱིང་ཡག་པོ་ཧི་གོ་མ་ཐུབ་ནས། དེ་ཚོ་ཀློོག་རྒྱུར་ཡང་ཉིོབ་འགྲོ་ གིན་ཡོད་པ་འདི་མཁྱེན་གསལ་རེད། གལ་ཆོེ་ཤེ ོས་གཞིན་དག་ཅིག་ནི། ཕེལ་སྐད་དང་། ཡིག་སྐད་གང་འདྲི་ཞིིག་བྲིས་ནའང་། དེང་སང་ གཞུང་དང་སྒེར། ཚགས་པར་ཚུན་ཆོད་ནང་མིང་ཚིག་བསྡུས་ནས་དཔེར་ན། སྦའི་ལ་ཀུ་པི་ལ། སྦེ་ ཀོབ། མུན་ཌི་སྒོ་ཌི་ལ། མོན་གོར། འཕེགས་པ་ཤེ ིང་ཀུན་ལ། འཕེགས་ཤེ ིང་། འཇོ་ལ་ཁེལ་ལ། འཇོ་ ཁེལ། དེ་གཉིིས་སྦྲེེལ་ནས། འཇོ་འཕེགས། ལྷ་སའི་རླུང་འཕྲིན་ལ ལྷ་རླུང་། ཟེར་བ་འདྲི་པོ་རྣམ་ གྲངས་མང་པོ་དང་། འབྲི་སྟངས་ཀྱིང་ཧི་ལས་དགོས་པ་ཞིིག་འདུག འདི་ཚོ་ད་ལྟ་ང་ཚའི་མི་རབས་ འདི་དང་། འདའི་རྗེེས་ཙམ་ལ་གོ་བརྡོ་འཕྲོད་འགྲོ་གིན་ཡོད་ནའང་། རྩོ་བའི་ཐ་སྙད་ངོ་མ་དེ་ལས་ མིང་ཟུར་དང་། སྒྲི་ཟུར་གཉིིས་ཀ་ཆོག་པ་སོང་ཙང་། དུས་རབས་གང་འཚམ་སོང་ནས་ད་ལྟའི་ལོ་ རྒྱུས་ལ་དཔྱད་པ་བྱེད་མཁན་ཡོང་དུས། ཁོང་ཚོ་མགོ་འཁྲུགས་ནས་རིགས་བཅོས་འདྲི་མི་འདྲི་བྱས། ང་ ཚ འི་ ལོ་རྒྱུས་ ཐོག་ལ་བ སྲེ་ལྷད་འཇུག་རྒྱུ འི་གཞིི་ རྩོ ་ ཆོེད་དུ་ག ཉིེར་ནས་བ ཟོས་པ་འ དྲི ་ པོ་ཞིིག་ མཐོང་གི་འདུག ད་ལྟ་ཡིག་འབྲུ་རེ་ཙམ་གཉིིས་ཙམ་འཐོལ་པ་འབྲི་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་དང་། སྣག་ཤེ ོག་ གི་ཐོག་ནས་གཞུང་གྲོན་བསྲི་ཚགས་ལ་ནི་ཁྱད་པར་དེ་ག་ཙམ་མེད་ངེས་ཡིན་དུས། ང་ཚོ་ད་ལྟ་ཡི་གེ་ འབྲི་མཁན་ཚང་མས་ང་རང་ཚའི་མ་འོངས་པ འི་ལོ་རྒྱུས་ལ་བསྲེ་ལྷད་མི་འཇུག་པའི་བསམ་བློོ་གཏོང་ དགོས་ངེས་ཅན་ཞིིག་རེད་བཞིག
93 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་འབྲི་རྗེོད་འགྲོ་ལུགས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་སྐར། དོན་ཚན་གཞིན་དག་ཅིག་ལ། ད་གིན་ཞུས་པའི་སྒྲུང་གཏམ་ལ་སོགས་པ་ཕེལ་སྐད་ཐོག་འབྲི་རྒྱུ་འདི་ ལ༑ ད་ལྟ་བར་ཡིག་སྐད་ཐོག་ཡོད་པའི་ནང་ནས་གོ་བདེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་གསར་པ་རྩོོམ་རྒྱུ། དེ་ག་ ནང་བཞིིན་ བོད་ མི་རྒན་པ་སྔ་རབས་ དེང་རབས་བ ཤེ ད་རྒྱུ་ ཡོད་པ་ ཚོ། སྒྲི ་འ ཛོིན་འ ཁོར་ ལ འ་ནང་ བཅུག་ནས་རིམ་པས་ཡིག་ཐོག་ཕེབ་བྱས། དེ་ཚོས་མཚོན་པ འི་རྩོོམ་ཡིག་ག ཞི ན་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་ པའི་དུས་དེབ་འདྲི་མི་འདྲི་ཁ་ཤེ ས་ཤེ ིག་བཏོན་ཐུབ་པ་བྱུང་ན། མི་མང་ནང་ལ་བོད་ཡིག་ཐོག་དོ་སྣང་ དང་བེད་སྤྱིོད་འཕེེལ་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་དགེ་མཚན་ཏན་ཏན་ཡོང་གི་རེད། བར་ལམ་༡༩༨༡ ལོ་ཙམ་ནས་ བཟུང་བོད་རང་ནང་ཡང་ཆོོལ་ཁ་གསུམ་གའི་ཁོངས་ནས་རིམ་པས་དུས་དེབ་དང་རྩོོམ་ཡིག་ཕྱོགས་ བསྒྲིིགས་ཐོན་དང་འདོན་མུས། ང་རང་གི་ལག་པར་ཐེབས་པ་ཁག་མི་འདྲི་བ་བཅུ་ཙམ་འདུག དེ་ག་ ནང་བཞིིན་གྲོང་ཁྱེར་ཆོེ་ཁག་ཚོར་ཉིིན་རའི་གསར་ཤེ ོག་ཀྱིང་འདོན་བཞིིན་འདུག དེ་འདྲིའི་ཕེལ་སྐད་ཡིག་ཐོག་ཕེབ་ནས་ཤེེས་ཡོན་གྱི་རྨང་གཞིི་ཡག་པོ་ཞིིག་བཏིང་ན། གང་ཅའི་དོ་ སྣང་དང་གོ་རྒྱ་རིམ་པས་འཕེེལ་ནས། རིམ་པས་ཡིག་སྐད་སྤྱིིར་བཏང་བབ་ཆོགས་པོ་དང་། སྙན་ངག་ གི་འགྲོས་དང་མཐུན་པའི་འབྲི་སྟངས་སྙན་པོ། མདོ་སྔགས་ཀྱིི་ཆོོས་ཚིག་ཟབ་ཅིང་བརླིང་བའི་བརྗེོད་ བྱ་རྗེོད་བྱེད་ཀྱིི་ཉིམས་འགྱུར་བཅས་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཆོགས་ནས། ང་ཚའི་སྐད་ཡིག་གི་ཐུན་མོང་ མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོོས་རྒྱུན་འཛོིན་ཐུབ་ཐབས་མི་ཡོང་ངམ་བསམ་གྱི་འདུག་སྟེ། ད་རེས་འདིར་ཕེེབས་ མཁན་མཁས་དབང་རྣམ་པ་ ཚོས་འ དི་ སྐོར་ད་དུང་བཀའ་བསྡུར་གནང་ རོགས་གནང་ཞུ་རྒྱུ་ དེ་འ དྲི ་ ཙམ་ཞིིག་ཡིན།
94 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། གཞིིས་བྱེེས་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱིོད་པོའི་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིིག་འབྲེི་བརྗོོད་འགྲོོ་ལུགས་གཅིིག་གྱུར་ ཡིོང་ཐབས་དང་སྐད་ཡིིག་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིིན་པོའི་ཁྱད་ཆེོས་རྣམས་མི་ཉིམས་རྒྱུན་ འཛིིན་ཐུབ་ཐབས་སྐོར། ཨཙཱརྱཱ་བློོ་བོཟང་རྒྱལོ་མཚོན། ༄༅། །རང་ཅག་བོད་གངས་ཅན་པའི་ཡི་གའི་རིག་གནས་ནི་གཙུག་ལག་གི་འཇུག་སྒོ་ཡངས་པ་ལེགས་ སྦྱོར་ལྷའི་སྐད་ལྟར་ཕྱུག་ཅིང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡོད་ནའང་། བར་ལམ་ཀློ་ཀློོས་བཙན་གནོན་མི་ བཟད་པའི་དུས་འགྱུར་དབང་གིས་བྱེས་འབྱོར་བོད་མི་ཁྲིི་ཕྲག་བཅུ་ལས་བརྒལ་བ་ཕྱི་ཡུལ་དུ་སྐྱིབས་ བཅོལ་གྱར་གནས་དགོས་པ་དེ་དང་། གཞིིས་ལུས་རྣམས་ཀྱིང་རྒྱ་འོག་ཏུ་ཚུད་ དེ་གནས་ཚུལ་འདྲི་མིན་ གསར་པ་མང་པོ་མཐོང་ཐོས་དང་། རིག་གསར་ཤེེས་ཡོན་གྱི་རླུང་པོ་མི་ཉུང་བ་ཕེོག་ཡོད་སྟབས། བསམ་ བློོའ་འགྱུར་བ་ཡང་དེ་ཙམ་ཕྱིན་པ་དེས། རང་གི་རིག་གཞུང་ཐོག་དགེ་སྐྱིོན་ཇི་བྱུང་གཅིག་ཏུ་བརྗེོད་ པར་དཀའ་ཡང་མང་ པོ་ཞིིག་ གིས་ད བྱིན་ཧིིན་རྒྱ་ སོགས་ནས་གསར་སྤྲོོས་ད པེར་བཀབ་ཀྱིིས་བསམ་ ཚུལ་སྣ་ཚོགས་པ་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རགས་རྩོིས་འདི་ལྟར་ཏེ། ཁ་ཅིག་རང་རའི་ཡུལ་གྱི་སྨྲ་བརྗེོད་དང་། རྒྱུན་གྱི་འབྲི་སྲོལ་མ་མཐུན་པ་མི་ལེགས་སྙམ་སྟེ། དབྱིན་ཇི་སོགས་ལྟར་ངག་ནས་གང་སྨྲ་བ་ཇི་བཞིིན་ བྲིས་ན་ལེགས་སྙམ་པ་དང་། ལ་ལས་ཆོོས་ཚིག་ཟབ་མོ་དང་། སྙན་ངག་མངོན་བརྗེོད་སོགས་ཟབ་ཅིང་ སྙན་ལ་ རྫོིག་པ འི་ཉི མས་འགྱུར་ཅན་འ བྲི་བ་ ནི་ བྱེད་པ་ པོ་རང་ཉིིད་མཁས་པ་མ ངོན་ཐབས་ ཁོ་ནར་ བྱས་པ་ཙམ་ལས་དམངས་ཀྱིིས་མ་གོ་བ་དགོས་པ་མེད་པ་དང་། ཆོོས་ཀྱིི་གཞུང་ལུགས་དང་། བཅུ་ཕྲག་ རིག་པ་དག་ནི་བློོ་ཁ་མཐོ་བ་བློ་མ་དགེ་བཤེེས་དང་། ཆོེ་མཐའ་མི་སྣ་བཅས་ལ་མཁོ་བ་ཙམ་ལས་མི་ དམངས་བྱིངས་ལ་དེ་ལྟར་དགོས་པ་མེད། དེ་བས་གྲོང་ཚིག་ཕེལ་སྐད་ཀུན་ཀྱིིས་གོ་བདེ་བ་ཡང་དག་ པར་བསམས་ནས་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་ཕེལ་སྐད་རང་དར་ཁྱབ་བྱས་ན་ལེགས་སྙམ་པ་དང་། འགའ་ཞིིག་གིས་ ཕེལ་སྐད་དེའང་ཡུལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིིས་སྐད་ལུགས་ལྟར་མ་ཡིན་པར་ཡུལ་དབུས་རྒྱལ་ས་ལྷ་སའི་སྐད་
95 སྐད་ཡིག་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོོས་རྣམས་མི་ཉིམས་རྒྱུན་འཛོིན་ཐུབ་ཐབས་སྐོར། ཁོ་ནར་བྲིས་ན་ལེགས་སྙམ་པ་དང་། འགའ་ཞིིག་གིས་ཕེལ་ཚིག་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བཀག་པ་སོགས་ བསམ་ཚུལ་མི་འདྲི་བ་སྣ་ཚོགས་བྱུང་བ་དང་། གཞིན་ལུགས་ཤེ ན་ཞུགས་པའི་མིང་ཚིག་གསར་གཏོད་ སོགས་འབྲི་སྲོལ་འདྲི་མིན་གྱིས་རང་གི་སྐད་ཡིག་ལ་བསྲེ་ལྷད་ཡོང་བཞིིན་པ་དག་ལ་ཞིིབ་ཏུ་བསམས་ ཚེ༑ བརྒྱ་ལ་གང་སྨྲ་བ་བཞིིན་བྲིས་ན། བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨོད་བར་གསུམ་དུ་ཡུལ་སྐད་མི་འདྲི་བ་སྣ་ ཚོགས་ཡོད་དབང་གིས་ཡི་གེ་དེ་ལྟར་མང་དུ་འགྱུར་བའི་སྐྱིོན་དུ་མ་ཟད། སྐད་ཡིག་ཐ་དད་པར་སོང་ དབང་གིས་བོད་མི་ནང་ཁུལ་ཕྱོགས་འཛོིན་འཐེན་འཁྱེར་གྱིས་ཆོིག་སྒྲིིལ་གྱི་ནུས་ཤུ གས་ལ་གནོད་ཅིང་། སྟོད་ལ་དྭགས་ནས་སྨོད་ཨ་མདོ་ཡན་བོད་ཡིག་གཅིག་གིས་ཁྱབ་མ་ཐུབ་པའི་སྐྱིོན་མང་དུ་སྣང་། ཡང་ཆོོས་དང་ཆོོས་ཚིག་ཟབ་མོ་དང་། སྙན་དངགས་མངོན་བརྗེོད་སོགས་བརྗེོད་བྱ་རྗེོད་བྱེད་ཕུན་ སུམ་ཚོགས་པ་དག་ནི་མ་ཤེེས་པ་ཤེེས་པར་བྱེད་པ འི་ཚབ་ཏུ། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་འཕེོངས་ཕྱིས་པའི་རྡོོ་ བཞིིན་རིང་དུ་དོར་ནས། འཕྲལ་མངོན་སློ་བཅོས་ཀྱིིས་ཕེལ་སྐད་ཁོ་ནར་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་དར་ཁྱབ་བྱས་ཚེ། སློད་ནས་མདོ་རྒྱུད་བསྟན་བཅོས་རྣམས་ཀྱིི་བརྗེོད་དོན་ལྐོོག་ཏུ་གྱུར་ཏེ་གླིེགས་བམ་གྱི་ཕུང་པོ་ཙམ་དུ་ འགྱུར་ཉིེན་ཆོེ་བ་སྙམ་པའི་སྐྱིོན་དང་། གསེར་གྱི་ཐང་གཞིི་རག་ལ་བཏང་བའི་དཔེ་ལྟར་འགྱུར། ཡང་ཕེལ་སྐད་དེའང་དབུས་སྐད་ཁོ་ནར་འབྲི་བར་བྱེད་ན། ཁམས་པ་ཨ་མདོ་སོགས་ཀྱིིས་དབུས་སྐད་ མི་ཤེེས་པས་ཁྱབ་ཆུང་བའི་སྐྱིོན་དང་། ཨ་ཕེའི་རྟ་ལ་རྟེའུ་ཡོད་ན། ཨ་མའི་བ་ལ་བེའུ་ཡོད་ཆོོག་པའི་ དཔེ་དོན་གྱི་སྐྱིོན་སོ་ན་གནས་སོ། ། ཡང་བསྟན་བ ཅོས་ ཆོེན་ མ འ་ལུགས་བཞིིན་ཟབ་ ཅིང་བ རླིང་ལ་སྙན་པ འི་བ རྗེོད་ ཚིག་ཁྱད་པར་བ་ ཁོ་ ན་ལས་ཕེལ་སྐད་མཐའ་གཅིག་ཏུ་འགོག་པར་བྱེད་ན། ན་ཚོད་ཕྲ་བའི་བྱིས་པ་དང་། དབང་པོ་དང་ སྦྱོངས་པ་གཉིིས་དམན་གྱི་རིགས་རྣམས་བོད་བརྡོ་ལ་ཐོག་མར་འཇུག་པ་དཀའ་བ་འཇུག་སྒོ་འགོག་ པའི་བློོ་སྦུག་དོག་པའི་སྐྱིོན་དུའང་སྣང་ངོ་། ། འོ་ན་ཐབས་ལམ་ ཇི་ལྟ་བུ་ཞིིག་གིས་རིག་གཞུང་གཅེས་འཛོིན་བྱ་ཞིེ་ན། ཐབས་མཁས་ལ་ཐུགས་རྗེེ་ ཆོེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་འོ་ཅག་ གི་སྟོན་པ་བདེ་བར་གཤེེགས་པས་གདུལ་བྱའི་ཁམས་དང་དབང་པོ་རིམ་ པ་དང་འཚམས་པའི་ཐབས་ལམ་དུ་མའི་སྒོ་ནས་ལམ་ལ་བཀྲིས་པར་མཛོད་པའི་བཞིིན། རང་རའི་བོད་ ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གཞིི་མར་གྱུར་བའི་རིག་གཞུང་ལ་བཀྲི་བའི་ཐབས་ཀྱིང་བོད་བརྡོ་གཙུག་ལག་གི་འཇུག་
96 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། སྒོ་ཧི་ཅང་ཟབ་ལ་རྒྱ་ཆོེ་བ་རྗེོད་བྱེད་ཚིག་གཅིག་ཉིིད་ལའང་། དོན་དུ་མ་བཀྲལ་དུ་ཡོད་པ་མཐའ་དྲུག་ ཚུལ་བཞིིའི་རྒྱས་བཏབ་པ་དང་། མིང་གཅིག་དོན་མང་དང་། དོན་གཅིག་མིང་མང་བ། ཕྲད་དང་། རྣམ་དབྱེ། བདག་གཞིན་དུས་གསུམ་དང་བྱ་བྱེད་ལས་གསུམ། ཕེོ་མའ་ཁྱད་པར་དང་སྒྲིའི་ལྕི་ཡང་། སྡོེབ་ལེགས་ལ་དཔེ་གཟུགས་ཀྱིི་རྒྱན་སོགས་ཟབ་ལ་སྙན་ཞིིང་འཇེབས་པའི་ཆོེས་ཕྱུག་པའི་སྐད་ཡིག་ ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡོད་པ་དེ་རྣམས་སྔར་བཞིིན་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་གོང་ནས་གོང་འཕེེལ་དུ་གཏོང་ཐབས་གཙོ་ བོ་གནང་གལ་ཐོག ན་ཚོད་ཕྲ་བའི་བྱིས་པ་དང་། དབང་པོ་དམན་པའི་ལས་དང་པོ་བ་རྣམས་ལ་སློོབ་ དེབ་དང་། སྒྲུང་གཏམ་ལོ་རྒྱུས་བཅས་གོ་སློ་བའི་མིང་ཚིག་ནག་པོ་འབྲུ་གཤེེར་གྱིས་གང་སློ་གང་བདའི་ ཐོག་ནས། ཡང་སྙིང་རགས་པའི་ལམ་ནས་ཕྲ་བའི་ལམ་དང་། སློ་བའི་ལམ་ནས་དཀའ་བའི་ལམ་དུ་ འཇུག་ཐབས་རིམ་པ་མ་འཛོོལ་བ་གནང་གལ་མ་ཟད། རིག་གསར་འཕྲུལ་ལས་དང་ཚན་རིག་རྫོས་ སྦྱོོར་སོགས་ཐ་སྙད་གསར་སྣོན་དང་། རང་སྐད་ཐོག་བསྒྱུར་དགོས་རིགས་ཕུད། དེ་མིན་རྒྱ་དབྱིན་ སོགས་ནས་ཞྭ་དཔེ་ལྷམ་འགེབས་དང་། གསེར་བྱེ་མཉིམ་བསྲེས་ཀྱིིས་རང་གི་སྐད་ཡིག་དེ་ཚུར་བསྒྱུར་ བཅོས་གཏོང་ཐབས་དང་། ཁུངས་མེད་གྲོང་ཚིག་གང་བྱུང་འཆོོལ་ཉིོག་ཏུ་འབྲི་བརྗེོད་བྱེད་ཐལ་ཆོེས་ དྲིག་ན། ད་ལྟ་རྒྱ་གར་གྱི་སྐད་རིགས་ཆོེན་པོ་བཞིིའི་ཡ་གྱལ་སསྐྲི་ཏ་ལེགས་སྦྱོར་ལྷའི་སྐད་དེ། དེང་ སྐབས་བྲམ་ཟེ་རྒད་པོ་འགའི་སྒེར་ཆོོས་སམ་ལྐོོག་ཆོོས་ལྟ་བུར་གྱུར་ཟིན་པ་མཐོང་ཆོོས་སུ་ཡོད་པ་ལྟར། སློད་ནས་རང་རའི་གཞུང་ལའང་ལྡོག་ཏུ་མེད་པའི་ཉིེས་པ་དེ་འབྱུང་ངེས་གདའ། མདོར་ན་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་འབྲི་སྲོལ་དུས་བསྟུན་ལེགས་བཅོས་གནང་ཕྱོགས་བོད་ཡིག་གི་སྲོག་ཤེ ིང་ གཅིག་པུ་སློོབ་དཔོན་ཐུ་མའི་བརྡོ་སྤྲོོད་རིག་པའི་དགོངས་དོན་ལ་གཞིི་བཅོལ་བའི། བོད་ཡིག་དར་ ཁྱབ་བྱུང་ནས་བཟུང་། ད་ལྟ་བརྒྱ་ཕྲག་ཉིི་ཤུ ་བར་མི་ལོ་ཆོིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་རིང་བོད་ཡུལ་ སྟོད་སྨོད་བར་གསུམ་དུ་མ་ཟད། འབྲུག་དང་ལ་དྭགས་ཚུན་བོད་ཡིག་འབྲི་སྲོལ་འགྲོ་ལུགས་གཅིག་ གིས་ཁྱབ་གནས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད་གཤེིས། ད་དུང་ཡང་སྐད་ཡིག་དང་བརྡོ་དག་ཡ་མ་བྲལ་ན་སྐད་ ཡིག་འབྲི་བརྗེོད་འགྲོ་ལུགས་གཅིག་གྱུར་ལས་ཀྱིིས་ཡོང་བ་དང་། ཐུན་མིན་ཁྱད་ཆོོས་བཟང་པོ་རྒྱུན་ འཛོིན་བྱེད་རྒྱུར་ནད་བརྒྱ་སྨོན་གཅིག་དེ་ལྷག་མ་མཆོིས་སོ་སྙམ་པའི་རྨོངས་འཆོར་འདི། རང་གི་རིག་ གཞུང་ལ་མངོན་ཞིེན་བཏང་མི་བྲ་བའི་ཟོལ་མེད་ལྷག་བསམ་གྱིས་གསོལ་བ་རྣམས་འཐད་ལྡན་ཡིན་ མིན་ཇི་ལྟར་ཡང་མཁས་དབང་རྣམ་པའི་དགོངས་པའི་དཔྱད་གཞིི་ཙམ་དུ།
97 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱིོབ་དང་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་སྐར། བོོད་ཀྱིི་སྐོད་ཡིིག་ལོ་སྲུང་སྐྱབོ་དང་གཅིག་གྱུརི་ཡིོང་ཐོབོས་སྐོོརི། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིིག་སྲུང་སྐྱོོབ་དང་གཅིིག་གྱུར་ཡིོང་ཐབས་སྐོར། སློོབོ་དགེ་པདྨ་རྡོ་རྗེེ། ༄༅། ། བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་ བེད་ སྤྱིོད་པ འི་ མི་ རིགས་དང་ཡུལ་ལུང་ཀུན་ལ་འ བྲི་བ རྗེོད་ཀྱིི་འ གྲོ་སྟངས་ གཅིག་མཐུན་ཡོང་ཆོེད་ཀྱིི་བསམ་ཚུལ། དང་ པོ་འ བྲི་བ རྗེོད་འ གྲོ་སྟངས་ག ཅིག་མཐུན་ ཡོང་བ འི་འགལ་རྐྱེེན་ ངོས་བཟུང་བ་དང་ དེ་དག་ སྤེོང་ ཐབས་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བཤེད་པ་དང་། གཉིིས་པ་འབྲི་བརྗེོད་ཀྱིི་འགྲོ་སྟངས་གཅིག་མཐུན་ཡོང་བའི་ མཐུན་པའི་རྐྱེེན་བསྟན་པ་དང་དེ་དག་བསྒྲུབ་པའི་ཐབས་མདོར་བསྡུས་དཀྱུས་མར་བསྟན་པ་བཅས་ ཡིན། དང་པོ་འབྲི་བརྗེོད་གཅིག་མཐུན་ཡོང་བའི་འགལ་རྐྱེེན་ངོས་བཟུང་བ་དང་དེ་དག་སྤེོང་ཐབས་དཀྱུས་ གཅིག་ཏུ་བཤེད་པ་ལ། ༡ཿ ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐད་ཡིག་འདྲི་མིན་སྣང་མེད་དུ་བསྲེ་བ། ༢ཿ རང་རེ་བོད་ཀྱིི་ཡུལ་ལུང་འདྲི་མིན་གྱི་ཕེལ་སྐད་འདྲི་མིན་བསྲེ་བ། ༣ཿ བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་གཞུང་ཁུངས་མ་དང་མི་མཐུན་པའི་འབྲི་བརྗེོད་ཐོལ་བྱུང་དུ་བྱེད་པ། དང་པོ་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐད་ཡིག་འདྲི་མིན་རང་རེ་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གི་ནང་དུ་བསམ་བཞིིན་དུའམ་སྣང་ མེད་དུ་བསྲེས་པའི་ཉིེར་ལེན་ལ་བརྟེན་ནས་ནོར་འཁྲུལ་ཇི་འདྲི་ཡོང་གི་ཡོད་པའི་དཔེ་རགས་པ་ཞིིག་ ཞུས་ན། བོད་ནས་གསར་དུ་འབྱོར་བའི་བོད་མིས་བོད་སྐད་ནང་རྒྱ་སྐད་བསྲེས་ཏེ་སྨྲ་བ་ཞིིག་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཡུལ་ བྱོལ་ ཏེ་གནས་པ འི་ བོད་ རིགས་ ཡིན་པ་ལ་རང་ གི་སྐད་ ཡིག་ལ་ ཞིེ་ནས་ དོ་སྣང་ མེད་ པ་ ཕྱི་རྒྱལ་ གྱི་སྐད་ཕྲན་བུ་ཤེེས་པ འི་ སྤེོབས་པ་ ངོམ་ ཆོེད་ད བྱིན་སྐད་ སོགས་ བོད་སྐད་ནང་བ སྲེས་ ཏེ་
98 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བཀའ་མོལ་གནང་མཁན་གཉིིས་ཐུག་དུས་གཉིིས་ཀའི་མགོ་བོ་འཁྲུག་རྐྱེེན་བྱེད་པ་དང་། ཆོབས་ཅིག་ ཏུ་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་མི་དགའ་བའི་སྣང་བ་ལྟ་བུ་ཤེ ར་ཏེ་བསམ་ཚུལ་ལའང་རིང་ཐུང་དུ་འགྲོ་བ་དུ་ མ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བཞིིན་པ་དང་། དེ་བཞིིན་འབྲི་རྩོོམ་སོགས་ཀྱིི་སྐབས་སུའང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐད་ རིགས་འ དྲི ་ མིན་བ སྲེས་པ་ལ་བ རྟེན་ནས་ དེ་འ དྲིའི་འ བྲི་རྩོོམ་ དེ་ བོད་ ཡིག་ གི་ ཐོག་ལ་མཁས་ཤེ ིང་ ཉིམས་མྱོོང་ཅན་ཚད་ལྡན་སུས་བཀློགས་ཀྱིང་གོ་དོན་བསྒྲུག་རྒྱུ་ཁག་ལ་དོན་མེད་ཀྱིི་རྙོོག་གཞིི་ཆོེན་པོ་ ཡོང་རྒྱུ་ཐག་ཆོོད་པ་ རེད། རང་ རེ་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་ གི་ཐུན་ མོང་མ་ ཡིན་པ འི་ཁྱད་ཆོོས་ བློ ་ན་ མེད་ པ་འདའི་ཉིམས་རྐྱེེན་ཡོང་གཞིི་ཡང་འབྲི་བརྗེོད་ཀྱིི་སྐབས་སུ་བསྲེ་ལྷད་འཇུག་པ་འདི་ཉིིད་ཡིན་པས་ གནས་འ དི་ལ་ བོད་ཀྱིི་ རིག་གཞུང་དང་ བོད་ཀྱིི་ རྩོ ་ དོན་ སོགས་ཁ་ཙམ་ མིན་པར་ ཞིེ་ཐག་པ་ནས་ཤེ ་ ཞིེན་ ཡོད་ ཕྱིན་རང་ གིས་ ཀྱི ང་འ བྲི་བ རྗེོད་བ སྲེ་ལྷད་ མེད་པ་ཞིིག་བྱས། ག ཞི ན་བ སྲེ་ལྷད་འཇུག་པ་ རྣམས་ལའང་ལྷག་བསམ་རབ་ཏུ་དཀར་བའི་བསམ་ཚུལ་རྨ་མེད་པ་འདྲི་བཏོན་ཏེ་ལས་འགུལ་རྩོོམ་པ་ ནི་བོད་གངས་ཅན་ལྗོོངས་ཀྱིི་ལྷ་སྐལ་༸གོང་ས་༸སྐྱིབས་མགོན་ཆོེན་པའ་དགོངས་པ་དང་མཐུན་ཞིིང་ སྔོན་བྱོན་གྱི་མཁས་དབང་ཐོན་མི་སོགས་ཀྱིིས་གཙོས་དབང་པོར་གྱུར་པའི་ཚད་མའི་སྐྱིེས་བུ་དམ་པ་ རྣམས་ཀྱིང་ཐུགས་མཉིེས་པའི་མཆོོད་པར་ཡང་འདི་འགྲོ་བར་ངེས་པས་བོད་མི་ཡིན་ནོ་ཅོག་སྤྱིི་དང་ བྱེ་བྲག་དེང་དུས་ཀྱིི་ཤེེས་ཡོན་གྱིས་ཕྱུག་པའི་ན་གཞིོན་རྣམས་ཀྱིིས་ཐུགས་ལ་བཅངས་ཏེ་ལག་ལེན་དུ་ བསྟར་དགོས་པ་གནད་དམ་པར་མཐོང་ངོ་། ། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོོས་འཕེེལ་ལགས་ཀྱིི་གསུང་ལས། རིང་གི་རིིགས་ལོ་ཞིེན་པ་དཀརི་པོའི་མདངས། ། རིང་བྱུང་སྙིང་གི་དབུས་སུ་གནས་པ་འིདིས། ། རིང་ཡུལོ་ཁ་བོ་ཅན་གྱིི་རྗེེ་འིབོངས་ལོ། ། རིང་གི་ནུས་པས་སྲིི་ཞུ་ཅུང་ཟད་བོསྒྲུབོས། ། གཉིིས་པ་རང་རེ་བོད་ཀྱིི་ཡུལ་ལུང་འདྲི་མིན་གྱི་བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་གཙུག་ལག་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕེལ་སྐད་ བསྲེས་པ་ཡིན་ནའང་རྩོ་བ་ནས་འགྲིགས་ཐབས་མེད། རྒྱུ་མཚན་གང་ཞིེ་ན། དཔེར་ན། ཚད་ལྡན་ གཞུང་ལུགས་ཁག་བོད་ཡུལ་གྱི་ཆོ་ཤེ ས་སྟོད་མངའ་རིས་ནས་སྨོད་མདོ་ཁམས་ཀྱིི་བར་དུ་བཀྲམ་ཡང་
99 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱིོབ་དང་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་སྐར། བོད་ཡིག་ཚད་ལྡན་ཤེེས་པ་ཀུན་གྱིས་ཀློོག་ཐུབ་པ་དང་དའི་སྟེང་ནས་གོ་བ་ལེན་ཐུབ་པ་ཞིིག་ཡོད་ཀྱིང་ ད འི་ནང་དབུས་སམ། མ དོ་ སྟོད་དམ་མ དོ་ སྨོ ད་ སོགས་ཀྱིི་ཐུན་ མོང་མ་ ཡིན་པ འི་ ཕེ ལ་སྐད་ དེ་འ དྲི ་ བཅུག་ སྟེ་འ བྲི་ སྲོལ་དར་བ་ ཡིན་ན་ དེ་འ དྲིའི་སྐད་ ཡིག་ དེ་དབུས་ཀྱིིས་ ཕེ ལ་སྐད་བ སྲེས་པས་མ དོ་ སྟོད་ སྨོ ད་ཀྱིིས་ མི་ གོ་བ་དང་། མ དོ་ སྟོད་ སྨོ ད་ཀྱིི་ ཕེ ལ་སྐད་བ སྲེས་པས་དབུས་པས་ མི་ གོ་བ་ སོགས་ ཡོང་རྒྱུ་ངེས་པ་ཡིན། དེ་འདྲིའི་འབྲི་སྲོལ་དང་སྨྲ་བརྗེོད་བྱེད་པའི་སྲོལ་ངན་དར་ཚེ་དངོས་གནས་ཀྱིི་ བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་གཞུང་ལུགས་ཚད་ལྡན་དང་དེ་དག་གི་འགྲོ་སྟངས་དང་མཐུན་པའི་བཀའ་བསྟན་ཁུངས་ མ་ཡོངས་རྫོོགས་ཀྱིི་གནད་དོན་མི་གོ་བའི་གླིེགས་བམ་གྱི་ཕུང་པོ་ཙམ་དུ་འགྱུར་བའི་རྐྱེེན་དུ་ཡང་འགྲོ་ བར་སྲིད་པས་འདི་ལས་ཐབས་སྐྱིོ་བའི་བྱ་བ་ཅི་ཞིིག་བསྒྲུབ་རྒྱུ་ཡོད། དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་བོད་མི་ནང་ ཁུལ་དུ་སྐད་ ཡིག་ མི་མཐུན་པ་བྱུང་བ འི་རྐྱེེན་ གྱིས་བསམ་ཚུལ་ མི་མཐུན་པ་དང་ལྟ་བ་ མི་མཐུན་པ་ འ དྲི ་ མིན་ ཕྱོགས་སུ་ ཟིན་ ཏེ་ བོད་ཡུལ་ གོང་བུ་ག ཅིག་ཏུ་ མི་གནས་པ འི་རྐྱེེན་ཡང་འ དིས་ བྱེད་ སྲིད་པ་ ཡིན། དེ་བཞིིན་བཀའ་དྲིིན་བློ་མེད་མཁས་མཆོོག་ཐོན་མིས་མཛོད་པའི་གཞུང་ཕྱི་མོ་རྣམས་ནམ་ཞིིག་ ན་རིང་དུ་དོར་ཏེ་རང་རང་ཕྱོགས་ཞིེན་གྱིས་སོ་སའ་ཡུལ་སྐད་ཕེལ་པ་རེ་ལ་མགོ་བོ་འཁོར་ཏེ་གསེར་ གྱི་ལྷུན་པོ་ལྟ་བུའི་རིན་ཐང་བྲལ་བའི་ཟབ་བརླིང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བོད་མའི་སྤྱིི་ནོར་ཐུན་མོང་མ་ ཡིན་པའི་སྐད་ཡིག་ག ཟི་བརྗེིད་ཅན་འདི་ཉིམས་བརླགས་སུ་མི་འགྲོ་བའི་ངེས་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱིང་མེད་ སྟབས། གནས་འདི་ལྟ་བུ་ལ་རྒྱལ་ཞིེན་ལྷག་བསམ་གྱིས་ཕྱུག་པ འི་གངས་ཅན་པ་སྤྱིི་དང་ལྷག་པར་ བོད་ཀྱིི་བསྟན་སྲིད་རིག་གནས་དང་བཅས་པའི་འགན་འཁུར་ཐོག་ཏུ་བབས་པར་ངེས་བའི་གཞིོན་ནུ་ ཚོས་ཕེ་ནོར་དམ་པ་བུའི་ལག་པ་ནས་མ་འཆོོར་བ་བྱེད་པའི་དུས་སུ་སློེབས་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་འཕྱིས་ ཀྱིང་དྲིགས་པ་ལྟ་བུ་སྣང་བས་ཀུན་གྱི་བློོ་གྲོས་གྱི་རྩོལ་ནང་དུ་བསྣུན་ཏེ་ཆོེས་གཟབ་པར་མཛོོད་ཅེས་ ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཕེ ་ ནོར་ རིན་ཐང་བྲལ་བ འི་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་འ དི་བུ་ལག་པ འི་ནང་ནས་ མི་འཆོོར་བ འི་ཐབས་ཚུལ་ ཇི་ལྟར་ཡོད་ཅེ་ན། མདོར་བསྡུས་ཏེ་བརྗེོད་ན་དཔེར་ན་གསེར་དང་རག་མི་ནོར་བའི་ཆོེད་དུ་བརྟག་ པར་མཁས་པ འི་མདུན་སར་འ ཁྱེར་ ཏེ་ཞིིབ་ད པྱོད་མ ཐིལ་ ཕྱིན་པ་བྱས་རྗེེས་གཞིི་ནས་ཉིོ་བར་ བྱེད་པ་ བཞིིན། རང་ ར འི་ བོད་སྤྱིི་བ འི་སྐད་ ཡིག་འ དི་ཡང་ཚད་ལྡན་ གྱི་མཁས་པ འི་དྲུང་དུ་གསན་བསམ་ མཛོད་དགོས་པ་དང་སྔོན་བྱོན་མཁས་པས་མཛོད་པའི་ཚད་ལྡན་གྱི་གཞུང་ལུགས་རྫོོགས་མཐའ་མེད་
100 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། པ་ལྟ་བུ་འདི་ཀུན་ལ་ནང་གི་ནུས་ཤུ གས་ཡོངས་རྫོོགས་བསྒྲིིལ་ཏེ་སློོབ་སྦྱོོང་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ཕྱའི་ སྐད་ཡིག་གི་འགྲོ་སྟངས་ཕྲན་ཚེགས་རེ་ཤེེས་པ་འདིས་ལྟོ་གོས་སྐྱིེལ་ཐུབ་པའི་གདེང་ཚོད་འཁྱེར་ཏེ་ལྟོ་ གོས་མཐུན་འགྱུར་ལས་ཀ་རེ་ཐོབ་རྗེེས་བརྗེེད་དུ་ཕེང་བའི་རང་རའི་རིག་གཞུང་སྤྱིི་དང་བྱེ་བྲག་བོད་ ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ལ་སྦྱོང་པ་མི་བྱེད་པར་དོན་མེད་ཅལ་ཅོལ་གྱིས་དུས་འདའ་བར་བྱེད་པ་ནི་ད་སྐྱིིད་རྗེེས་ འགྱོད་བྱེད་པའི་ནོར་འཁྲུལ་གྱི་ཕུང་པོར་ངོས་འཛོིན་གྱིས་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ལ་སློོབ་སྦྱོོང་བྱེད་པ་དང་ ཆོབས་ཅིག་ཏུ་ཅི་ནུས་དག་ཐེར་གྱི་ཞིབས་འདེགས་ཞུ་ཐུབ་པའི་ཐབས་ཚུལ་ལེན་པ་ནི་གནད་ཀྱིི་དོན་ པོ་ཆོེར་བདག་སེམས་སོ། ། གསུམ་པ་བ རྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་གཞུང་ཁུངས་མ་རྣམས་དང་ མི་མཐུན་པ འི་འ བྲི་བ རྗེོད་ ཐོལ་བྱུང་དུ་ བྱེད་པ འི་ སྐྱིོན་ངོས་འཛོིན་པ་དང་དེ་ལྟར་མི་འབྱུང་བའི་གཞིེན་སྐུལ་འདེབས་པ་ལས་དང་པོ་འབྲི་བརྗེོད་ཐོལ་ བྱུང་དུ་བྱེད་པའི་སྐྱིོན་ནི་སྐད་ཡིག་གང་འདྲི་ཞིིག་ཡིན་ནའང་ལེགས་ཆོ་ལེན་འོས་པ་རྣམས་ ལེན་པ་ ལ་རང་ལུགས་གཏད་ སོ་ ཡོད་པ་ཞིིག་ གི་ སྟེང་དུ་ ལེགས་ ཆོ ་ ལེན་ད གོས་པ་ལས་རང་ གི་སྐད་ ཡིག་ གི་ འ གྲོ་སྟངས་ཁྱ་ ཁྱོར་ཙམ་ཡང་མ གོ་ མི་འ དྲིོངས་པ འི་ སྟེང་དུ་སྐད་ ཡིག་ག ཞི ན་ གྱི་ ལེགས་ ཆོ ་ ཡིན་ཁུལ་ གྱིས་རྨོངས་ཚོད་ཀྱིིས་བསྲེ་བ་ནི་གསེར་གྱི་ནང་ར་གན་བསྲེས་པ་དང་སྒོ་ཀུན་ནས་མཚུངས་པས་འདི་ ལྟ་བུ་ལ་རྣམ་དཔྱོད་དང་ལྡན་པའི་མཁས་པ་སུས་ཀྱིང་དགའ་བསུ་མི་ཞུ་མོད། བླུན་པོ་འགས་བསྟོད་ བསྔགས་དང་དགའ་བསུ་ཞུ་བ་ སྲིད་ ཀྱི ང་འ དི་ལ་དགའ་རྒྱུ་ ཅི་ཞིིག་ ཡོད། རྒྱུ་མཚན་ དེས་ན་ད བྱིན་ ཡིག་གམ། རྒྱ་ཡིག་ལྟ་བུ་སྦྱོ ངས་པ་གང་འཚམ་བྱས་ལ་བོད་ཡིག་གི་ཁོག་ཆོ་ཚང་མ་ལོངས་པ་དག་ གིས་རང་གིས་བོད་ཡིག་མ་ཤེེས་པ་ངོས་མ་བཟུང་བར་བོད་ཡིག་གིས་འབྲི་བརྗེོད་འདང་གི་མི་འདུག་ ཅེས་རྒྱུ་མཚན་ལྟར་སྣང་ རེ་བ ཀོད་ནས་གང་བྱུང་བ སྲེ་ལྷད་ཀྱིིས་ སྦྲེ གས་ ཏེ་འ བྲི་བ རྗེོད་ བྱེད་པ་འ དི་ སྐྱིོན་ཆོེ་ཤེ ོས་ཤེ ིག་ཏུ་མཐོང་ཞིིང་དེ་བཞིིན་གཏོང་ཡིག་ལྟ་བུ་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡི་གེ་འབྲི་སྲོལ་ཐོག་མར་འགོ་ བརྗེོད་དང་། འབེབས། འཚམས་ཞུ། དོན་གནས། རྗེེས་ཡོང་གི་རེ་འདུན། ཟླ་དུས་ཚེས་གྲངས་སོགས་ དང་དེ་བཞིིན་འབྲི་རྩོོམ་ལྟ་བུ་ལ་མཚོན་ནའང་གོ་རིམ། སྡོེབ་སྦྱོོར་སོགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ ཆོོས་རྣམས་ཡོད་བཞིིན་དུ་དེ་དག་རིང་དུ་དོར་ཏེ་སྐད་ཡིག་གཞིན་གྱི་འབྲི་སྲོལ་ནན་གྱིས་བཅུག་སྟེ་ ད་དུང་དཔེ་བཟང་གི་ངོ་སོ་འཁྱེར་བ་ནི་བོད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་པའི་བསྟན་བཅོས་ཕྱི་མོ་ཀུན་རྡོོག་རོལ་དུ་ གཏོང་བའི་མིག་ལྡན་གཡང་མཆོོང་གི་བྱ་ངན་ནོར་འཁྲུལ་ཅན་ཞིིག་ཏུ་ངོས་འཛོིན་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན།
101 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱིོབ་དང་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་སྐར། སྐྱིོན་འདི་རྣམས་སྤེོང་ཆོེད་གོང་དུ་ཞུས་པ་ལྟར་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ལ་གང་ཡོང་ཅི་ཡོང་གིས་སྦྱོངས་པ་ བྱེད་དགོས་པ་དང་། ཉིམས་མྱོོང་ཅན་གྱི་རྒན་རབས་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིི་དྲུང་དུ་བཅར་ཏེ་གསུང་རྒྱུན་ ཚུན་ལ་དོ་སྣང་བྱས་ཏེ་གང་བྲིས་དང་གང་སྨྲས་ཁུངས་དག་ཏུ་འགྲོ་བའི་ཐབས་ཤེེས་བྱས་ན་རང་ཉིིད་ ལ་བཟང་གོམས་ཡོང་རྒྱུ་དང་བོད་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐད་ཡིག་ལ་ཞིབས་འདེགས་བློ་ན་མེད་པ་ འགྲོ་བས་འདི་ལྟ་བུའི་བྱ་བཟང་སྤེེལ་བའི་ཁུར་ལེན་པའི་དུས་ལ་ངེས་པར་སློེབས་འདུག་ག ། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གི་འབྲི་བརྗེོད་ཀྱིི་འགྲོ་སྟངས་གཅིག་མཐུན་ཡོང་བའི་མཐུན་པའི་རྐྱེེན་བསྟན་པ་ནི། ༡། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གི་ཁུངས་ནི་མཁས་མཆོོག་ཐོན་མི་ལ་ཐུག་སྟབས་ཁོང་གིས་བརྩོམས་པའི་བརྡོ་ སྤྲོོད་ཀྱིི་གཞུང་ལ་སྦྱོངས་པ་བཅོས་མིན་ཞིིག་བྱེད་དགོས། ༢། དུས་དེང་གི་བར་དུ་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གཅིག་མཐུན་དུ་གནས་པར་ཕྱག་རྗེེས་དང་ཐུགས་བརྩོོན་བློ་ ན་ མེད་པ་མ ཛོ ད་པ འི་ སྔོན་ བྱོན་མཁས་པ འི་གཞུང་ལུགས་ཁུངས་མ་རྣམས་ལ་དཀའ་འ ཛོེམས་ མེད་པར་སྦྱོང་བརྩོོན་བྱེད་གལ། ༣། དེང་གི་དུས་སུའང་ཞིལ་བཞུགས་པའི་མཁས་པ་དང་རྒན་རབས་ཉིམས་ཆོེན་རང་གི་རིགས་ལ་ ཤེ ་ ཞིེན་ གྱིས་ཐུགས་རྒྱུད་ ལེགས་པར་གཏམས་པ འི་ཤེེས་ལྡན་རྣམས་ཀྱིི་གསུང་རྒྱུན་ཚུན་ལའང་ རིན་བྲལ་ ལེགས་བ ཤེ ད་དུ་ད གོངས་ ཏེ་མ ཐོང་ཆུང་ཁྱད་ག སོད་དུ་མ་ སོང་བར་ག ཞིོན་ སྐྱིེས་ ཚོས་ཐུགས་སྣང་གནང་གལ་ཤེ ིན་ཏུ་ཆོེ། ༤། དུས་རྒྱུན་སྨྲ་བརྗེོད་ཀྱིི་སྐབས་སུ་ཡིན་ནའང་ཡིག་སྲོལ་དང་མཐུན་པར་སྨྲ་བ་གཤེོམ་ཐབས་བྱེད་པ་ ལས་ངག་གི་བརྗེོད་པ་དྲིན་པས་མ་ཟིན་པར་བརྗེོད་པ་ལྟ་བུ་བྱ་མི་རུང་། ༥། སྤུན་མཆོེད་དང་། ཕེ་མ་བུ་ཕྲུག དགེ་རྒན་དགེ་ཕྲུག གྲོགས་པོ་གྲོགས་མོ་སོགས་ནང་ཁུལ་གཏོང་ ཡིག་འབྲི་སྐབས་ཀྱིང་ཐུགས་སྣང་ཆོེན་པོས་གང་ནུས་ཅི་ནུས་ཀྱིིས་རང་གི་རིག་གཞུང་ལ་ཤེ ་ཞིེན་ བྱས་ཏེ་ཁུངས་དག་འབྲི་ཐབས་བྱེད་གལ། ༦། ནང་དོན་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་བཟོ་རྩོིས་སོགས་རིག་གནས་ཀྱིི་གཞུང་ལུགས་ཚད་ལྡན་
102 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། གྱི་བརྗེོད་བྱ་རྗེོད་བྱེད་དང་བཅས་པ་ལ་ཐུགས་སྣང་མཛོད་དེ་རང་གི་གང་བྲིས་དང་གང་བརྗེོད་ ཀྱིང་དེ་འདྲིའི་འགྲོ་ལུགས་དང་མཐུན་པར་མཛོད་གལ། ༧། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གི་ཁྱད་ཆོོས་ཁྱད་དུ་འཕེགས་པ་མང་པོ་ཡོད་པའི་ནང་ནས་གཙོ་བོ་ལྟ་བུ་སྡོེབ་ གཟུགས་དག་གསུམ་ཚད་ལྡན་ཡོང་ཐབས་སུ་བརྩོོན་དགོས། མ དོར་ན་འ བྲི་བ རྗེོད་ག ཅིག་མཐུན་དུ་ ཡོང་བ འི་ ཆོེད་མཁས་དབང་ད གེ་འདུན་ཆོོས་འཕེེལ་ལགས་ ཀྱིིས་ཇི་ལྟར་གསུངས་ཞིེ་ན། རང་ རེ་རྣམས་ ཇི་ སྲིད་བསྟན་བ ཅོས་ཀྱིི་ཐ་སྙད་དང་ཆོོས་སྐད་ལ་ ཆོ ་འ ཇོག་ བྱེད་པ་ དེ་ སྲིད་དུ་ བོད་ ཡུལ་ཡོངས་རྫོོགས་ཀྱིི་སྐད་རིགས་ཀྱིང་གཅིག་ཏུ་གནས་པ་ཡིན་ཞིིང་། དཔེར་ན་ཆོོས་སྐད་དུ་བྲིས་ པ འི་ གླིེགས་བམ་ཞིིག་མངའ་རིས་ནས་ཨ་མ ད འ་བར་དུ་འ ཁྱེར་ཡང་ཐམས་ཅད་ཀྱིིས་ རྟོགས་ཤེ ིང་ གོ་ ཐུབ་པ་ཡིན་ཞིེས་སོགས་གསུངས་པ་སྙིང་དབུས་སུ་བཅངས་ནས་ཏེ་ཐུགས་སྣང་གནང་གལ།
103 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ལ་དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་ཉིམས་ཞིིབ་བྱ་ཚུལ། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིིག་ལ་དེང་དུས་དང་མཐུན་པོའི་ཉིམས་ཞིིབ་བྱེ་ཚུལ། བོོད་ཀྱིི་སྐོད་ཡིིག་ལོ་དེང་དུས་དང་མཐུན་པའིི་ཉིམས་ཞིིབོ་བྱ་ཚུལོ། ཐུབོ་བོསྟན་མཆོོག་སྒྲུབོ། ༄༅། །འཛོམ་གླིིང་འདིར་ཡར་རྒྱས་དང་ལྡན་པའི་སྐད་རིགས་ཁག་གི་ནང་ནས་རང་ཅག་གངས་ཅན་ པའི་སྐད་འདི་ནི་ཐུན་མོང་མིན་པའི་སྐད་ཡིག་ཤེ ིན་ཏུ་ཕྱུག་ལ། གཙོ་ཆོེ་བ་ཞིིག་ཡིན་ལ། སྐད་རིགས་ འདའི་ནང་། ནང་དོན་རིག་པ་དང་། གསོ་བ་རིག་པ་དང་། གཏན་ཚིགས་རིག་པ་སོགས་གཞུང་ ལུགས་གྲངས་ལས་འདས་པ་བཞུགས་ཡོད་པས་བོད་མི་ཙམ་མ་ཟད། རྒྱ་གར་བྱང་རྒྱུད་ས་ཁུལ་ཕེལ་ མོ་ཆོེ་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་དུ་མར་ཁྱབ་བརྡོལ་ཆོེན་པོ་ཡོད་པ་རེད། སྔོན་དུས་སུ་བོད་སྐད་ལ་ཉིམས་ ཞིིབ་དང་། གསར་བཅོས་སོགས་ཚུལ་མཐུན་མཛོད་འདུག་པ་དེ། སྐད་གསར་བཅད་ཀྱིིས་གཏན་ལ་ ཕེབ་ཞིེས་གསུངས་པས་ཤེེས་ནུས། བར་སྐབས་དེར་སྐད་ཡིག་འདི་ལ་ཉིམས་ཞིིབ་དང་གསར་བཅོས་ སོགས་མུ་མཐུད་བྱེད་སྲོལ་ཉིམས་པ་དང་། འོན་ ཀྱིང་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་སྤྱིི་ཚོགས་ཀྱིི་གནས་སྟངས་ རིམ་འགྱུར་བྱུང་བ་སོགས་ཀྱིིས་བསྟན་བཅོས་ཀྱིི་སྐད་དམ། ཆོོས་སྐད་དང་། སྐྱིེ་བོ་ཕེལ་མོ་ཆོེས་བེད་ སྤྱིོད་བྱས་པའི་སྐད་གཉིིས་བར་ཐག་རིང་པོ་ཞིིག་ཡོད་པར་མཐོང་སྣང་འབྱུང་བ་ཆོོས་ཉིིད་རེད། ལྷག་ པར་དུ་འདས་པ འི་ མི་ ལོ་བཅུ་ཕྲག་གསུམ་ཙམ་ རིང་ཡུལ་དུས་གནས་སྐབས་ སོགས་ཀྱིི་རྐྱེེན་དུ་མ་ ཞིིག་ལས་བོད་སྐད་ལ་འགྱུར་བ་སྣ་ཚོགས་ཤེ ིག་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིིན་པ་རེད། བོད་རིགས་མིན་པའི་མི་རིགས་གཞིན་དག་ཚོས་བོད་སྐད་སློོབ་སྦྱོོང་བྱེད་པར་དཀའ་ངལ་འདྲི་མིན་ ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་། ཉིམས་ཞིིབ་ཚུལ་མཐུན་ཞིིག་མ་བྱུང་བའི་དབང་གིས་དོན་གནད་མང་པོར་ཤེེས་ རྟོགས་མ་ཐུབ་པའམ། ཡང་ན་ལོག་པར་རྟོགས་པ་སྣ་ཚོགས་བྱུང་བ་དང་འབྱུང་བཞིིན་པ། དཔེར་ ན༑ རྒྱ་གར་གྱི་མཁས་པ་མང་པོས་སྐད་ཀྱིི་ཚན་རིག་སྐོར་འབྲི་སྐབས་བོད་སྐད་ནི་རྒྱ་ནག་གི་སྐད་ཀྱིི་ ཁོངས་གཏོགས་ཡིན་ཞིིང་། དེ་ལ་བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་རྣམ་གཞིག་སོགས་མེད་ཅེས་སོགས་བྲིས་འདུག
104 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། མི་རབས་གསར་པའི་བོད་རིགས་གཞིོན་སྐྱིེས་རྣམས་ཀྱིིས་ཀྱིང་སྐབས་རེར་བོད་སྐད་ལ་དེང་དུས་དང་ མཐུན་པའི་ཉིམས་ཞིིབ་དང་། གསར་བཅོས་ཚུལ་མཐུན་བྱུང་ན་སྙམ་པའི་བསམ་ཚུལ་ཡོང་གི་ཡོད་ ཚོད་ལ། དེ་ནི། དངོས་འབྲེལ་གལ་ཆོེ་ཤེ ོས་ཤེ ིག་རེད། དེར་བརྟེན་བོད་སྐད་བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་སྔོན་དུས་ ཀྱིི་བ རྗེོད་བྱ་ དེ་མ་ཉི མས་པར་བ ཞི ག་ནས་ཉི མས་ཞིིབ་ཚུལ་མཐུན་ ཐོག དེང་དུས་དང་མཐུན་པ འི་ བཤེད་ཚུལ་བྱེད་ཐུབ་ན་བོད་སྐད་འདི་ཉིིད་ཡར་རྒྱས་ཀྱིི་ངང་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་འགྲོ་ཐུབ་པ་དང་། སྐད་རིགས་ གཞིན་ལྟར་བོད་སྐད་དུའང་རིག་གསར་དང་། དེང་དུས་ཀྱིི་མིང་ཚིག་གསར་བཟོ་དང་། སྐད་ཡིག་ གཞིན་ནས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བ་སོགས་ལས་སློ་པོར་བྱེད་ཐུབ་རྒྱུ་མ་ཟད། བོད་སྐད་ཀྱིི་གནས་ཚད་ ཀྱིང་མཐོན་པོར་གནས་ཐུབ་ཀྱིི་རེད། སྐད་ཀྱིི་སྐོར་ཉིམས་ཞིིབ་གནང་མཁན་མཁས་པ་ཚའི་དགོངས་འཆོར་ལྟར་བརྡོ་སྤྲོོད་པའི་བསྟན་བཅོས་ ཞིེས་པ་རྩོ་ཁྲིིམས་ལྟ་བུ་ཞིིག་བཟོས་ཏེ། མིང་ཚིག་གི་སྦྱོོར་བ་ཐམས་ཅད་དའི་རྗེེས་སུ་དབང་མེད་དུ་ འབྲངས་འཇུག་རྒྱུ་མིན་པར་དམངས་ཁྲིོད་དུ་ཁྱབ་བཞིིན་པའི་སྐད་དང་མིང་ཚིག་གི་སྦྱོོར་བ་རྣམས་ཀྱིི་ ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་མིན་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ཡིན་ཞིིང་། དམངས་ཁྲིོད་ལ་འགྱུར་བ་ཆོེན་པོ་བྱུང་རྗེེས་ བརྡོ་སྤྲོོད་ལ་ཡང་གསར་བཅོས་བྱེད་དགོས། དེ་ལྟར་མ་བྱས་ན་ལེགས་སྦྱོར་གྱི་སྐད་ནང་བཞིིན་སྤྱིིར་ སྐད་ཤེ ིན་ཏུ་ཡག་པོ་ཡིན་བཞིིན་དུ་མི་རབས་རྗེེས་མ་ཚོས་རྟོགས་དཀའ་ཞིིང་། དམངས་ཁྲིོད་དུ་ཁྱབ་ རྒྱ་ཤེ ིན་ཏུ་ཆུང་བ་ཞིིག་ ཡོང་ ངེས། གལ་ སྲིད་དམངས་ ཁྲིོད་ཀྱིི་སྐད་ཀྱིི་འགྱུར་བ་འབའ་ཞིིག་ གི་རྗེེས་ སུ་འབྲངས་ནས་གསར་བཅོས་ཐལ་ཆོེ་ན་རྩོ་ཆོ འི་སྔོན་དུས་ཀྱིི་གསུང་རབ་ཁག་སྐད་གང་གི་ཐོག་ཏུ་ འཁོད་པའི་སྐད་རིགས་དེ་སུས་ཀྱིང་མི་ཤེེས་པ་ཞིིག་ཏུ་འགྱུར་ཉིེན་ཡོད་པས་མཐའ་དེ་གཉིིས་ཀར་མི་ ལྷུང་བ་ཞིིག་གི་ལམ་དུ་འགྲོ་དགོས་གལ་ཆོེ་བར་མངོན། དེར་བརྟེན་བོད་ཀྱིི་སྔོན་དུས་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་ ཀྱིི་བརྗེོད་དོན་འཇུག་ཚུལ་གཞིིར་བཞིག་གིས། དེང་དུས་ཀྱིི་བཤེད་ཚུལ་དང་། ཉིམས་ཞིིབ་བྱེད་པ་དེ་ གལ་ཆོེ་བར་སེམས། རང་རའི་བོད་ཀྱིི་སྐད་དུ་ཡི་གེ་ཕེན་ཚུན་གྱི་འཕྲད་སྟངས་དང་། མིང་དང་ཁྱད་ཆོོས་བྱ་ཚིག་སོགས་ཀྱིི་ གྲུབ་སྟངས། མིང་ཚིག་དེ་རྣམས་བརྗེོད་པའི་ནང་དུ་སྦྱོོར་ཚུལ་སོགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞིིག་ཡོད་ པ་དེ་ག་རང་སོར་བཞིག་ནས་གཏན་འབེབས་བྱེད་པ་ལས། སྐད་རིགས་གཞིན་གྱི་ཤེ ན་ཞུགས་ནས་
105 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ལ་དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་ཉིམས་ཞིིབ་བྱ་ཚུལ། གཡས་འཐེན་གཡོན་འདྲུད་བྱེད་པ་ནི་བོད་སྐད་ཉིམས་ཆོ ག་འགྲོ་བའི་གཞིི་ཡིན་པ་མ་ག ཏོགས་ཡར་ རྒྱས་འགྲོ་བའི་ཐབས་ཤེེས་མིན་པས་རང་རེ་གངས་ཅན་པ་དཔྱོད་ལྡན་རང་སྐད་ལ་གཅེས་སྤྲོས་གནང་ མཁན་ཚང་མས་དོ་སྣང་ཆོེན་པོ་གནང་གལ་ཆོེ། ༡) མིང་གི་ངོ་བོ། བོད་སྐད་ཀྱིི་ མིང་ ཚིག་ གི་ སྐོར་ ཅི་ ཡིན་ གོ་ རྟོགས་ ཡོང་བ་དང་། བོད་སྐད་ནང་སྔར་ མེད་པ འི་ མིང་ ཚིག་གསར་བཟོ་བྱེད་པ་ལ་ཐོག་མར་བོད་སྐད་ཀྱིི་མིང་ཚིག་གི་གྲུབ་སྟངས་དེ་ཤེེས་གལ་ཆོེ་ཞིིང་། སྐད་ རིགས་ཕེལ་མོ་ཆོེར། མིང་ལ་འདོད་རྒྱལ་གྱི་མིང་དང་། རྗེེས་གྲུབ་ཀྱིི་མིང་གཉིིས་ཡོད་པ། དཔེར་ན། ཀ་བ། བུམ་པ། མེ་ཏོག ས། ཆུ། མེ། རླུང་སོགས་མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་ནི་འདོད་རྒྱལ་གྱི་མིང་ཡིན་ པས་དེ་རྣམས་ལ་སྒྲི་བཤེད་དུ་མེད། སངས་རྒྱས་དང་། མི་དབང་། དྲིི་འཛོིན། རོ་འཛོིན། ཆུ་འཛོིན། རི་བོང་ཅན་སོགས་ནི་རྗེེས་གྲུབ་ཀྱིི་མིང་ཡིན་ཞིིང་། དེ་རྣམས་ལ་སྒྲི་བཤེད་དུ་ཡོད། དེང་དུས་གསར་ བཟོ་བྱས་པའམ་བྱ་བར་འགྱུར་བའི་མིང་ཚིག་རྣམས་ཕེལ་ཆོེར་འདོད་རྒྱལ་གྱི་མིང་མིན་པར་སྒྲི་བཤེད་ དུ་ཡོད་པ་འབའ་ཞིིག་ལས་ཡོང་མི་ཐུབ་པ་ལྟ་བུར་མངོན། ༢) བྱེ་ཚིག་ལས་མིང་ངམ་ཐ་སྙད་གྲུབ་ཚུལ། མིང་ངམ་ཐ་སྙད་གསར་བཟོ་བྱེད་པར་འཁྲུལ་གཞིི་ཆོེ་ཤེ ོས་ནི་བྱ་ཚིག་ལས། མིང་རྐྱེང་། (Noun) དང་། ཁྱད་ཆོོས། (Adjective) སོགས་བཟོ་ཚུལ་དེ་ཡིན་ཞིིང་། འདི་ལ་ནོར་འཁྲུལ་ཤེ ོར་བའི་དབང་གིས། རང་རའི་ཁྲིོད་དུ་མིང་ཚིག་ཁུངས་ལྡན་གཅིག་གྱུར་མི་འབྱུང་བར་དག་ཆོ་འདྲི་མིན་ཡ་མ་ཟུང་ཡོང་གི་ ཡོད་པ་རེད། བྱ་ཚིག་ལས་ཐ་སྙད་གསར་བཟོ་སྐབས་བྱིངས་ (verbroot) ནས་ཐད་ཀར་མིང་རྐྱེང་ བཟོ་པའམ། ཡང་ན་བདག་གཞིན་དུས་གསུམ་གྱི་གཟུགས་གང་འོས་ཤེ ིག་ལས་མིང་བཟོ་དགོས་མིན་ དཔྱོད་པ་གལ་ཆོེ་ཞིིང་། དེར་མ་ཟད། མིང་རྐྱེང་གཞིན་དང་མཉིམ་དུ་བྱ་ཚིག་སྦྱོར་ནས་བཟོ་པའམ། བྱ་ཚིག་དུ་མ་སྦྱོར་ནས་མིང་རྐྱེང་བཟོས་པའམ་བཟོ་དགོས་མིན་ལེགས་པར་བརྟག་དགོས། བྱ་ཚིག་ལས་མིང་རྐྱེང་བཟོས་པ་ལ་རྣམ་པ་གསུམ་ཙམ་ཡོད་པར་གསལ་ཏེ། དང་པོ་ནི། མིང་རྐྱེང་སྔོན་ མ་དང་། བྱ་ཚིག་མཐའ་ཅན་གྱི་ཐ་སྙད་མང་པོ་བོད་སྐད་དུ་ཡོད་པ་དཔེར་ན། སྔོན་འཇུག རྗེེས་འཇུག རྗེེས་དཔོག གཟུགས་འཛོིན། ཆུ་འཛོིན། ཆུ་སྐྱིེས་སོགས་སུ་སྔོན་དང་། རྗེེས་དང་། གཟུགས་དང་།
106 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཆུ་སོགས་མིང་རྐྱེང་གི་རྗེེས་སུ་འཇུག་པ་དང་། དཔོག་པ་དང་། འཛོིན་པ་དང་། སྐྱིེས་པ་སོགས་བྱ་ ཚིག་སྦྱོར་ནས་བཟོས་པ་ཡིན། གོང་གསལ་མིང་དེ་རྣམས་ལས། ཆུ་སྐྱིེས་མ་གཏོགས་གཞིན་ཚང་མར་ བྱ་བའི་གཟུགས་དེ་ད་ལྟ་བའམ། བྱིངས་གཟུགས་བེད་སྤྱིོད་བྱས་འདུག་པ་དང་། ཆུ་སྐྱིེས་ནི། ཆུའི་ རྗེེས་སུ། སྐྱིེས་པ། ཞིེས་འདས་པའི་གཟུགས་བཀོད་འདུག་པའང་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན། གཉིིས་པ་ནི། བྱ་ཚིག་སྔོན་དང་། མིང་རྐྱེང་རྗེེས་ལ་ཡོད་པའི་ཐ་སྙད་མང་པོ་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། འགྲོ་ལམ། ཡང་ན་ བགྲོད་ལམ། འབྱོར་ཚེས། ཉིལ་ཁང་། ཟ་ཁང་། ཚོགས་ཁང་། སྐྱིེས་སྐར། འཁྲུངས་ཁང་། འཁྲུངས་ ཡུལ་སོགས་སུ་ནི། བྱ་ཚིག་སྔོན་ལ་བཀོད་ནས་དའི་རྗེེས་སུ་མིང་རྐྱེང་བཀོད་འདུག གསུམ་པ་ནི། སྔ་ ཕྱི་གཉིིས་ཀ་བྱ་ཚིག་ཡིན་པ། དཔེར་ན། གོ་རྟོགས། སློོབ་སྟོན། སྲུང་སྐྱིོབ། འདུ་བྱེད། འཁྲིབ་ སྟོན། རྩོི་བཀུར། འཐབ་རྩོོད། འགྲོ་སྐྱིོད། བགྲོ་གླིེང་། འགྲོ་སྡོོད། སློོབ་སྦྱོོང་། གསོད་རྡུང་། ལྟ་སྐོར། འཛོིན་སྐྱིོང་། འབོད་སྐུལ། ཟ་འཐུང་། སོགས་མཐའ་ཡས་པ་ཡོད། འདི་ལྟ་བུའི་བྱ་ཚིག་ཕེན་ཚུན་སྦྱོར་ ནས་མིང་བཟོ་བ་ལ་བྱ་ཚིག་སྔ་ཕྱི་གཉིིས་ཀ་བྱིངས་གཟུགས་སམ། ད་ལྟ་བའི་གཟུགས་བྲིས་ན། གཞིི་ བརྟན་ལ། སྟབས་བདེ་ཞིིང་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན་པ་དེ་ལྟ་ན་ཡང་། དེང་དུས་ཐ་སྙད་འགའ་ཤེས་ལ། བྱ་ ཚིག་སྔ་ཕྱི་གཉིིས་དུས་མི་འདྲི་བའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། དཔེར་ན། འཛོིན་བཟུང་། བཅིངས་བཀྲོལ། བཅོས་སྒྱུར། སོགས་མང་པོ་འདུག་པ། འཛོིན་བཟུང་། ལྟ་བུ་ལ། བྱ་ཚིག་སྔ་མ་འཛོིན། ད་ལྟ་བའི་ གཟུགས་དང་། བཟུང་འདས་པའི་གཟུགས་བཀོད་འདུག་པའི་རྒྱུ་མཚན་གོ་དཀའ་བར་སྣང་ལ་འཛོིན་ པ་པོས་བཟུང་པ་ཞིེས་པ་ཙམ་ཞིིག་གོ་རྒྱུ་འདུག་ཀྱིང་འཛོིན་བཟུང་བྱེད་པ་ཞིེས་དའི་བྱ་ཚིག་ཐུན་མོང་ བ་སྦྱོར་བས་སྟབས་བདེ་པོ་རང་མེད་པ་ཞིིག་འདུག དེ་བཞིིན་བཅིངས་བཀྲོལ་སོགས་ལའང་དཔྱད་ དགོས་པར་སྣང་། བྱ་ཚིག་སྔ་ཕྱི་གཉིིས་ཀྱིི་དུས་རིམ་དང་། བདག་གཞིན་གཉིིས་དང་། དུས་གསུམ་གང་ལ་སྦྱོར་དགོས་ པ་བཅས་རྒྱུ་མཚན་ཚད་ལྡན་ཞིིག་ནི་ངེས་པར་དུ་བཤེད་རྒྱུ་དགོས་པར་སེམས། དེ་བཞིིན་མིང་དང་ བྱ་ཚིག་སྦྱོར་བ་ལ་ཡང་། དཔེར་ན། དྲིིལ་བསྒྲིགས་ལྷན་ཁང་ལྟ་བུ་ལ། བསྒྲིགས་ཞིེས་འདས་པའི་ གཟུགས་སྦྱོར་བ་འདའི་རྒྱུ་མཚན་ཤེ ིན་ཏུ་གོ་དཀའ། སྤྱིིར་བཏང་དྲིིལ་བསྒྲིག ཟིན་པའི་འདས་པ་ལ་ དྲིིལ་བསྒྲིགས་དང་། མ་འོངས་པའམ། ག ཞིན་ལ་དྲིིལ་བསྒྲིག་བྱེད་པོའམ་བདག་དང་། ད་ལྟ་བ་སྟོན་ བྱེད་ཡིན་ན། དྲིིལ་སྒྲིོག་འབྲི་བ་རིགས་པ་སྨྲ་བའི་ལུགས་ཡིན་མོད། དེང་དུས་འདི་ལྟ་བུའི་མིང་འབྲི་
107 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ལ་དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་ཉིམས་ཞིིབ་བྱ་ཚུལ། སྲོལ་འདུག་པར་རྒྱུ་མཚན་ཡང་དག་འཚོལ་དགོས། ༣) ཚིག་སྡུད། བོད་སྐད་ནང་ཚིག་སྡུད། (Compound Word) ཤེིན་ཏུ་མང་པོ་ཡོད་པར་མ་ཟད་འདི་ནི་ཤེ ིན་ཏུ་ གལ་གནད་ཆོེ་བ་ཞིིག་ཡིན་པར་ཤེེས་ཐུབ། ལེགས་སྦྱོར་ནང་ཡོད་པ འི་ཚིག་སྡུད་ཚང་མ་བོད་སྐད་ ནང་ཡོང་པར་དཀའ་ཞིིང་། མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཡོད་དགོས་པའང་མིན་ལ། དའི་སྐྱིེས་བུ་དང་། ཟླ་སྡུད་ སོགས་ཚིག་སྡུད་མང་པོ་བོད་སྐད་ནང་རྣམ་ཀུན་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་བཞིིན་པ་རེད། ཚིག་སྡུད་ནང་མིང་ སོ་སའ་ཆོ་ཤེ ས་ཕྱེད་ཀ་ཙམ་ཕྱེས་པའམ་དོར་ཏེ་སྦྱོར་བས་མིང་ཐུང་ཐུང་སྟབས་བདེ་པོ་བཟོ་ཐུབ་ཀྱིི་ཡོད་ པ་རེད། ག ཙོ་བོར་རྣམ་ད བྱའི་ཕྲད་ཕྱིས་ནས་བསྡུས་བ་ལ་ད འི་སྐྱིེས་བུ་དང་། མིང་འགལ་བའམ། མི་མཐུན་པ་གཉིིས་སམ་དེ་ལས་མང་བ་བསྡུས་པ་ལ་ཟླ་སྡུད་དང་། དོན་མཚུངས་པའམ་འདྲི་བའི་མིང་ ཕེན་ཚུན་བསྡུས་པ་ལ་རྣམ་གྲངས་སྡུད་པ་ཞིེས་ཟེར་ཆོོག དའི་སྐྱིེས་བུ་ནི་དཔེར་ན། མི་ཡི་དབང་པོ་ལ། མི་དབང་། རྒྱལ་པའ་སྲས་ལ། རྒྱལ་སྲས། ཁང་པའི་ བདག་པོ་ལ། ཁང་བདག གངས་ཀྱིི་རི་ལ། གངས་རི། གནམ་ལ་འགྲོ་བའི་གྲུ་ལ། གནམ་གྲུ། མེ་ ཤུགས་ཀྱིིས་འཕུར་བའི་མདེལ་ལ། མེ་ཤུ གས་འཕུར་མདེལ། ས་ནས་ཐོན་པའི་སྣུམ་ལ། ས་སྣུམ། རླུང་ གི་བརྒྱུད་ནས་འོང་བ འི་ཕྲིན་ལ། རླུང་ཕྲིན། སོགས་ཡིན་ནོ། ། ཟླ་སྡུད་ནི། ཕེ་དང་མ་ལ། ཕེ་མ། ཞིི་བ་དང་དྲིག་པོ་ལ། ཞིི་དྲིག ཉིི་མ་དང་ཟླ་བ་ལ། ཉིི་ཟླ། ཞིིང་པ་ དང་འབྲོག་པ་ལ། ཞིིང་འབྲོག སེར་མོ་བ་དང་སྐྱི་བོ་ལ། སེར་སྐྱི་སོགས་དང་། རྣམ་གྲངས་སྡུད་པ་ནི། དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ལ། དགའ་བདེ། ཞིི་བ་དང་བདེ་བ་ལ། ཞིི་བདེ། ཤེེས་ པ་དང་རྟོགས་པ་ལ། ཤེེས་རྟོགས། འགྲོ་བ་དང་སྐྱིོད་པ་ལ། འགྲོ་སྐྱིོད། འབད་པ་དང་རྩོོལ་བ་ལ། འབད་རྩོོལ། སོགས་ནི་ཤེ ིན་ཏུ་མང་། གོང་གསལ་ ཚིག་སྡུད་ཁག་ནང་ ཕེ ལ་ ཆོེར་ ཚེག་དབར་ (Syllable) གཉིིས་ རེ་ ཡོད་པ འི་ མིང་སྔ་ ཕྱི་ གཉིིས་ཀའི་ཚེག་དབར་ཕྱི་མ་ཚང་མ་ཕྱིས་འདུག་ལ། འོན་ ཀྱིང་། མེ་ཤུ གས་འཕུར་མདེལ་ཞིེས་པའི་ ཚིག་དབར། (Syllable) མང་པོ་ཡོད་པའི་མིང་མང་པོར་དེ་ལྟར་བྱས་མི་འདུག་ཅིང་། སྐབས་འགའ་
108 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཤེས་སུ་རྗེེས་འཇུག་ལ་ཡང་དོ་ཕེོག་འབྱུང་གི་ཡོད་པ། དཔེར་ན། ཆོེན་པོ་དང་ཆུང་ཆུང་ལ། ཆོེ་ཆུང་ དང་། མཐོན་པོ་དང་དམའ་བོ་ལ། མཐོ་དམན་ཞིེས་རྗེེས་འཇུག་ན་ཕྱིས་པའི་འགྱུར་བ་སྣ་ཚོགས་འདུག དེར་བརྟེན་ཚིག་སྡུད་འདི་ཤེ ིན་ཏུ་གལ་ཆོེ་ཞིིང་། བོད་སྐད་མིང་ཚིག་གསར་བཟོ་བྱེད་པར། འདི་ལ་མ་ བརྟེན་པར་ཐབས་ལམ་མེད་པས། ཚིག་སྡུད་སྐབས། མིང་ཚིག་སྔ་ཕྱའི་ཆོ་ཤེ ས་ག་རེ་དོར་དགོས་མིན་ སོགས་ཚུལ་ངེས་ཅན་ཞིིག་དགོས་པར་སེམས། དེང་དུས་གཞིིས་ བྱེས་གང་སར་ བོད་ཀྱིི་ཐ་སྙད་གསར་བ ཟོ་བྱས་པ་རྣམས་ ཕེ ལ་ ཆོེར་སྐད་ རིགས་ གཞིན་ཞིིག་ལ་གཞིི་བཅོལ་ནས་བཟོ་སྟངས་བརྡོ་སྤྲོོད་དང་མཐུན་པ་དང་། གྲུབ་པའི་མཐའ་འདི་ལྟ་བུ་ ཞིིག་ལ་གཞིི་བྱས་པ་ཡིན་ཞིེས་བཤེད་རྒྱུ་མེད་ན། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གིས་ཁྱབ་པའི་ཡུལ་ལུང་ཡོངས་ དང་། བོད་སྐད་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་མཁན་ཚང་མའི་ཆོེད་དུ་གཅིག་གྱུར་ཡོང་བ་ཁག་པོ་རེད། གོང་ཞུས་ ལྟར། བོད་སྐད་ཀྱིི་ཐ་སྙད་ཕེལ་མོ་ཆོེ་བྱ་ཚིག་ལ་གཞིི་བྱེད་དགོས་ཤེ ིང་། དེ་ཡང་། བྱ་ཚིག་དའི་དུས་ གསུམ་དང་། བདག་གཞིན་གྱི་གཟུགས་གང་ལ་གཞིི་བྱེད་དགོས་མིན་གྱི་གནད་དོན་ལེགས་པར་ཤེེས་ རྒྱུ་དེ་གལ་ཆོེ་ཤེ ོས་སུ་སྣང་། དེར་མ་ཟད་བྱ་བྱེད་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་དང་། མི་དད་པ་དང་། བྱེད་པ་པོ་ལ་ ཡོད་པའི་བྱ་བ་དང་། བྱ་བའི་ཡུལ་ལ་གནས་པའི་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱིི་ངོས་འཛོིན་དང་། སྦྱོོར་ཚུལ་རྣམས་ བཏང་སྙོམས་སུ་བཞིག་ནས་ཚིག་སྦྱོོར་ཡ་མ་ཟུང་སྣ་ཚོགས་ཤེ ིག་ཡོང་གི་འདུག་པ་དཔེར་ན། དེས་ཕྱིན། ཁོས་བྲོས། བཀྲ་ཤེ ིས་ཀྱིིས་ཉིལ། སོགས་བྱ་བྱེད་ངོ་བོ་ཐ་མི་དད་པ་རྣམས་ལ་བྱེད་སྒྲི་བཀོད་པ་མང་པོར་ སྣང་། ཞིིབ་ཏུ་དཔྱད་ན། བྱེད་སྒྲི་འཇུག་ཚུལ་འདི་ལ། བྱ་བྱེད་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་དང་། མི་དད་པ་ དང་། དུས་གསུམ་སོགས་ཀྱིི་ཁྱད་པར་འབྱེད་དགོས་པར་སྣང་། སྔོན་གྱི་ཡིག་རྙོིང་ཁུངས་ལྡན་ཁག་ ཏུའང་ཁྱད་པར་ཕྱེས་འདུག ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་སྐད་རིགས་གཞིན་གྱི་སྐོར་ལ། སྐད་དེ་དང་དེ་ལ་སྒྲི་གདངས་མི་འདྲི་བ་རྣམ་པ་ག་ ཚོད་ ཡོད་ མིན་དང་། མིང་ ཚིག་ག ཅིག་ལ་དག་ ཆོ ་འ བྲི་སྟངས་ མི་འ དྲི ་བ་བྱས་པ་ག་ ཚོད་ ཡོད་ མིན་ བཤེད་ཆོོག་ཡོད་ཀྱིང་། རང་རའི་བོད་སྐད་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ། བོད་སྐད་ནང་སྤྱིིར་སྒྲི་གདངས་མི་འདྲི་བ་ ག་ཚོད་ཡོད་མིན་དང་། དག་ཆོ་མི་འདྲི་ཡང་སྒྲི་གདངས་གཅིག་པ་ག་ཚོད་ཡོད་མིན་ཙམ་ཡང་བཤེད་ ཆོོག་ངེས་མེད་རེད། དེ་ནི་རང་སྐད་ལ་ཉིམས་ཞིིབ་ཞིན་པའི་དབང་གིས་རེད།
109 བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ལ་དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་ཉིམས་ཞིིབ་བྱ་ཚུལ། སློོབ་དེབ་ཁག་ཏུ་བོད་སྐད་ཐོག་མར་ངོ་སྤྲོོད་སྐབས། ཡི་གེ་དུ་མ་འདུས་པ་ལས་མིང་དང་། མིང་དུ་མ་ འདུས་པ་ལས་ཚིག་འབྱུང་ཚུལ་རིམ་བཞིིན་གོ་བདེ་ཞིིང་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་པ་དགོས་པ་དང་། མིང་རྐྱེང་ དང་། ཁྱད་ཆོོས། བྱ་ཚིག བྱ་བའི་ཁྱད་ཆོོས། གཅིག་ཚིག་དང་། མང་ཚིག བརྗེོད་པ་ (Sentences) བཟོ་སྟངས་སོགས་གསལ་ཞིིང་ཁུངས་དང་ལྡན་པ་དགོས་ཤེ ིང་། སློོབ་གྲྭའི་འཛོིན་རིམ་མཐོ་དམན་ལ་ གཞིིགས་པའི་སྐད་ཀྱིི་གནས་ཚད་ཀྱིང་ཇེ་ཟབ་ཏུ་བཏང་ན་ལེགས། དེ་ལྟར་སློོབ་དེབ་ཚད་ལྡན་ཁག་གྲ་ སྒྲིིག་བྱེད་པ་དང་། བོད་སྐད་ནང་སྔར་མེད་རིག་གསར་གྱི་མིང་ཚིག་གསར་བཟོ་བྱེད་པ་ལ། བོད་སྐད་ ལ་དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་ཉིམས་ཞིིབ་མུ་མཐུད་བྱ་རྒྱུ་ནི་རྩོ་བའི་རྨང་གཞིི་ཞིིག་ཡིན་ཞིིང་། ཉིམས་ ཞིིབ་ཀྱིིས་གཏན་འ བེབས་ མེད་ན་ཚང་མས་ཐུན་ མོང་དུ་ སྤྱིོད་ཆོོག་ གི་སློོབ་ དེབ་དང་ མིང་ ཚིག་བ ཟོ་ སྐྲུན་སོགས་མི་ཐུབ་པས་ཚང་མས་དོ་སྣང་དགོས་པར་ཞུ། ཕྱི་མི་བོད་སྐད་སྔར་མི་ཤེེས་པ་རྣམས་ལ་བོད་སྐད་གསར་དུ་སློོབ་པ་དང་། བོད་སྐད་ཤེེས་པའི་རང་ རིགས་ ཚོས་ བོད་སྐད་ཀྱིི་ སྐོར་ གོ་ རྟོགས་ ལེགས་ པོ་ ཡོང་བ་དང་། དེང་དུས་དང་མཐུན་པ འི་གནས་ སྟངས་ཇི་བཞིིན་ངོ་སྤྲོོད་བྱེད་རྒྱུ་ནི་རང་རའི་དམིགས་ཡུལ་ཡིན། སྤྱིིར་བཏང་ བོད་སྐད་ཀྱིི་བ རྡོ ་སྤྲོོད་པ འི་བསྟན་བ ཅོས་ ཆོེས་མང་བ་ལས་ཉུང་ སྐྱིོན་ མེད་ ཀྱི ང་། འ གོ་ བརྗེོད་དང་། མིང་ཤེ ིན་ཏུ་རྫོིག་པོ་དང་རིང་པོ་འཁོད་པ་མ་གཏོགས། རྩོ་དོན་བོད་སྐད་ཀྱིི་ཚིག་སྦྱོོར་ སྟངས་ཆོ་ཚང་བ་མ་མཐོང་བ་བློོ་ཕེམ་གྱི་གནས་སུ་གྱུར། ལོ་མང་བསགས་པའི་ཉིམས་ཞིིབ་ཚུལ་མཐུན་ བྱས་ཏེ་ཕྲན་གྱིས། 《 བོད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་པའི་སྐོར་ལ་དཔྱོད་པ།》 ཞིེས་བྱ་བ་ཞིིག་ཧིིན་སྐད་དུ་བྲིས་ཡོད་ པའི་ནང་། བོད་ཀྱིི་ཡི་གེ་ནས་བཟུང་ཚིག་བརྗེོད་བར་ཆོ ་ཐམས་ཅད་ནས་དཔྱད་པ་བྱས་ཁུལ་ཡིན་ ཞིིང་། བོད་སྐད་ལ་ཉིམས་ཞིིབ་གནང་མཁན་ཚོར་དཔྱོད་པའི་སྒོ་ལྟ་བུ་ཞིིག་ཏུ་འགྱུར་རེ་ཡོད། རིང་ མིན་དཔེ་དེབ་འདི་དཔར་སྐྲུན་ཡོང་རྒྱུ་དང་། བོད་སྐད་དུ་ཡང་འགོད་རྩོིས་ཡོད།
110 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། དུས་མཐུན་དག་ཐེར་འཕྲིི་སྣོོན། དུས་མཐུན་དག་ཐོརི་འིཕྲིི་སྣོོན། སློོབོ་དཔོན་སེམས་དཔའི་རྡོ་རྗེེ། ༄༅། །སྤྱིིར་ཡུལ་དུས་སོ་སོ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་དང་། མི་རིགས་སོ་སའ་སྐད་རིགས་ཀྱིི་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་ སྟངས་དང་ཡི་གའི་འབྲི་སྲོལ་སོགས་ལ་དུས་བསྟུན་གྱི་འགྱུར་བ་དང་། བརྗེོད་བྱའི་གོ་དོན་ལ་འགྱུར་ བ༑ སྒྲི་གདངས་ཀྱིི་འགྱུར་བ་དང་འགྲོ་སྟངས་བཅས་ཀྱིི་སྐོར་ལ་བསམ་ཞིིབ་ཅུང་ཟད་བྱས་ཚེ་སྐད་ཡིག་ གང་ཡིན་ཡང་རུང་དུས་བསྟུན་འགྱུར་བ་མ་སོང་བར་སྔ་སྲོལ་ཉིམས་མེད་དུ་གནས་པ་ནི་མི་སྲིད་པ་ ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། ཁྱད་པར་ཡི་གའི་བྲི་ཚུགས་དང་། ངག་གི་བརྗེོད་པ་གཉིིས་ཀར་འགྱུར་བ་ཤེ ིན་ཏུ་མང་ ཡང་། དེ་གཉིིས་ལས་ངག་གི་བརྗེོད་ཕྱོགས་དང་སྒྲི་གདངས་ནི་ཤེ ིན་ཏུ་འཇུག་པ་སྐྱིེན་ཅིང་། འགྱུར་བ་ ཆོེ་བ་ནི་ངག་རིག་གི་གཞུང་ལ་བཤེད་པ་ལྟར་ཡིན་ལ། འོན་ ཀྱིང་སྒྱུར་བཅོས་དང་། འཕྲི་སྣོན་བྱེད་ ཕྱོགས་དེ་སྔར་གྱི་རང་སྐད་དང་འབྲེལ་བའི་བརྡོ་དག་ཡིག་སྲོལ་ལས་འབྲེལ་ཐག་ཤེ ིན་ཏུ་རིང་པོར་མ་ སོང་བ་ཞིིག་དང་། གནའ་རབས་གོམས་གཤེིས་དང་རང་ཆོས་སུ་འབྲེལ་བ་ཞིིག་གཞིི་བཟུང་ཐོག་བྱེད་ ཐུབ་ན་དགེ་མཚན་ཆོེ་བ་ཡོད་ངེས། ༡། བོད་སྐད་ཀྱིི་གནས་སྟོངས། སྤྱིིར་སྐད་དང་ ཡི་ གེ་གང་ ཡིན་ཡང་ ད འི་རང་བཞིིན་ དེ་ཡུལ་ སོ་ ས འ་ཁ་སྐད་བ རྗེོད་ ཚིག་ལས་བྱུང་ བ་ ཡིན་པས་ཡུལ་གནས་ སོ་ ས འ་ མི་ རིགས་ཁག་ གི་ངག་ནས་ སྒྲི ་གདངས་ ཇི་ལྟར་འ དོན་པ་དང་། བརྗེོད་ཚུལ་ལ་བརྟགས་ཏེ་ཡི་གའི་སྐྱིེ་གནས་དང་སྦྱོར་ཏེ་ཕེན་ཚུན་སྒོ་བསྟུན་པའི་སྒོ་ནས་གཙུག་ལག་ གི་སྐད་བརྡོ་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས་པ་ནི་སྒྲི་རིག་གི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཡིན་ལ། སྔོན་གྱི་སྒྲི་མཁན་ རྣམས་ཀྱིི་གྲུབ་མཐའི་ཚུལ་དེ་ཉིིད་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྐད་རིགས་དང་། ཡིག་སྲོལ་གཏོད་པར་གཙུག་ལག་ གི་གནའ་རབས་ལས་གསལ་བ་ལྟར་རོ། །དེས་ན་གཙུག་ལག་གི་སྐད་རིགས་གང་ཡིན་ལ། དའི་མ་ཕྱའི་
111 དུས་མཐུན་དག་ཐེར་འཕྲི་སྣོན། ཚུལ་དུ་ཡུལ་སྐད་དམ། ཁ་སྐད་རང་ག་བ་ཞིིག་ངེས་པར་དུ་ཡོད་དགོས་ཤེ ིང་། དེ་ལྟར་ན་བོད་ཀྱིི་སྐད་ རིགས་འ དི་ལ་ཡང་རང་ གི་མ་ ཕྱ འི་ཚུལ་དུ་ མི་རང་ག་བ འི་ཁ་སྐད་ ཅིག་ ངེས་པར་དུ་ ཡོད་ད གོས་ ཤེིང་། དཔེར་ན། ལེགས་སྦྱོར་དང་། གྲིཀ་དང་། ལེ་ཀྲིན། སོགས་བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་ཆོ་རྐྱེེན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ ཤེིང་། བརྗེོད་བྱའི་དོན་གྱི་རྣམ་འགྱུར་ཕྲ་ཞིིང་ཕྲ་བ་གསལ་བར་སྟོན་ནུས་པའི་སྐད་རིགས་རྣམས་ཀྱིང་ དང་པོ་ཡུལ་སྐད་རང་ག་བ་ཞིིག་ཡིན་པ་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་ནས་བརྒྱ་ཕྲག་བརྒྱུད་དེ་ཡུན་རིང་པོ་ཞིིག་གི་ རིང་ལ་ལེགས་བཅོས་དང་འཕྲི་སྣོན་མཐའ་ཡས་པ་ཞིིག་བྱས་པའི་གྲུབ་འབྲས་སུ་ཐོན་པ་ལྟར། བོད་ ཀྱིི་བརྡོ་དག་ཡི་གའི་རྣམ་བཞིག་འདི་ཡང་། མ་ཕྱི་ཁ་སྐད་ཀྱིི་རང་བཞིིན་ནས་བཟུང་ད་བར་བརྡོ་དག་ གི་རིག་པ་མང་པོས་བརྒྱན་ཏེ་སྔོན་གྱི་སྐད་རིགས་ཆོེན་པོ་རྣམས་ཀྱིི་འགྲན་ཟླ་ལོངས་ཐུབ་པའི་གནས་ ཚད་ཅིག་ལ་སློེབས་ཡོད་པ་ཀུན་གྱི་སྤྱིན་ལམ་དུ་གྱུར་པ་ལྟར་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་འདི་ནི་སྔོན་བོད་ཀྱིི་ས་ གནས་སོ་སའ་ཉིིན་རའི་བྱ་བྱེད་བསམ་ཚུལ་གྱི་བརྡོ་སྟོན་བྱེད་པའི་གྲོང་ཚིག་རང་ག་བ་རྣམས་ལ་གཞིི་ བྱས་ཏེ་རྗེེས་སུ་རིམ་གྱིས་བརྡོ་དག་གི་ལམ་ནས་དྲིངས་ཏེ་སྐད་ཀྱིི་རང་བཞིིན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། དེ་ ཡང་གཙུག་ལག་ གི་གཞུང་ སྒྲི ་སྙན་ སྨོ ན་ རྩོིས་ སོགས་དང་། ནང་ རིག་བཀའ་བསྟན་ གྱི་གཞུང་ བོད་ སྐད་དུ་སྒྱུར་སྐབས་ལོ་ཆོེན་སོ་སའ་ཕྱག་ལེན་དུ་ཡོད་པའི་བརྡོ་དག་གི་ལམ་སྲོལ་ཐུན་མོང་བ་ཞིིག་དེ་ སྔར་ནས་ ཡོད་ ཀྱི ང་། བ རྡོ ་དག་ གི་བྱ་བ་འཇུག་པ འི་གཞིི་ངག་ གི་རང་བཞིིན་གང་ ཡིན་པ་ དེ་དང་། ལེགས་ སྦྱོ ར་ སོགས་སུ་བཞུགས་ ཡོད་པ འི་གསུང་རབ་ཀྱིི་བ རྡོ ་སྐད་ཀྱིི་ དོད་དུ་འ ཇོག་རྒྱུ འི་ངག་ ཚིག་ དེ་ལ་ཡང་ས་གནས་སོ་སའ་མ་སྐད་ཐ་དད་པའི་དབང་གིས་མི་མཐུན་པ་ཡང་མང་དག་ཅིག་བྱུང་བ་ དང་། གསུང་རབ་ཀྱིི་བརྡོ་སྟོན་གཅིག་གྱུར་མི་ཡོང་བའི་རྐྱེེན་མང་པོ་ཞིིག་ལ་བརྟེན་ཕྱིས་སུ་སློར་བོད་ ཀྱིི་གཙུག་ལག་གི་སྐད་རིགས་དེ་ལ་གསར་བཅད་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས་བྱུང་ཡོད། ད་ལྟའི་བོད་སྐད་ཀྱིི་འབྲི་སྲོལ་དང་ངག་གི་བརྗེོད་སྲོལ་འདི་སྔོན་གྱི་རྡོོ་རིང་ཁག་ལ་བྲིས་ཡོད་པ་དང་། ཤེོག་དྲིིལ་རྙོིང་པ་དང་། མཆོོད་རྟེན་གྱི་སྲོག་ཤེ ིང་དང་། དྲིིལ་བུའི་ཁ་བྱང་དང་། སྦ་བཞིེད་རྙོིང་པ་ཁག ད་ལྟ་ཏུན་ཧུང་ནས་ཐོན་པའི་ཡིག་ཆོ་རྙོིང་སོང་མང་པོ་ཞིིག་གི་ནང་འཁོད་པའི་བོད་ཡིག་དང་། བོད་ སྐད་ཀྱིི་འ བྲི་ སྲོལ་དང་ངག་ གི་འགྲོ་སྟངས་བརྒྱ་ཆོ ་དྲུག་ཅུ་ལྷག་ཙམ་མི་མཐུན་པར་སོང་ ཡོད་སྟབས་ ཡི་གེ་དང་། དའི་བརྡོ་དག་དང་འབྲེལ་བ་ཞིིག་ཨེ་ཡིན་བསམ་པ་ཡོང་གི་ཡོད། སྐད་རིགས་དེ་རྣམས་ ཐོན་མིས་སྲོལ་གཏོད་པའི་ཡི་གེ་དང་། དེས་ན་ད་ལྟའི་བོད་སྐད་ཀྱིི་ངག་གི་སྒྲི་གདངས་ལ་བརྟགས་ན་
112 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། སྔོན་ གྱི་བ རྡོ ་དག་དང་ལྡན་པ འི་སྐད་ རིགས་ ད འི་ཟུར་ ཆོ ག་ཞིིག་ མིན་ནམ་སྙམ་པ འི་ དོགས་པ་ཡང་ ཡོང་གི་འདུག ག ཞི ན་ཡང་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ དེ་ལ་ ཡི་ གེ་འ བྲི་ཚུལ་དང་ངག་ གི་བ རྗེོད་ཚུལ་ལམ་ངག་ གི་ སྒྲི ་གདངས་ གཉིིས་ལ་ དེ་སྔ་ ལེགས་ སྦྱོ ར་ལ་ སོགས་པ འི་སྐད་ ཡིག་ལྟར་ ཇི་ལྟར་ བྲིས་པ་ དེ་ལྟར་ སྒྲི ་གདངས་ ཐོན་ ངེས་སུ་ཀློོག་པའི་སྲོལ་ཞིིག་ཡོད་པར་ངེས་ཏེ། ད་ཆོ་བོད་ཀྱིི་ས་འབྲེལ་དུ་ཡོད་པའི་སྦལ་ཏའི་ཡུལ་དང་། སོག་པ འ་རིགས་འགའ་ཞིིག་གི་ངག་རྒྱུན་ལ་སྔར་གྱི་ཡི་ག འི་སྦྱོོར་ཀློོག་མ་ཉིམས་པར་ཀློོག་སྲོལ་ཡོད་ པ་ལྟར་ཏེ། དཔེར་ན། ཕྲ་མོ་ལ་ཕེར་མོ་དང་། གྲི་ལ་གེ་རི། དྲིི་ལ་དི་རི་ཟེར་བ་ལྟར་རོ། །ཀློོག་ཚུལ་ དེ་ཤེ ིན་ཏུ་དག་པ་དང་། སྔར་སྲོལ་ཉིམས་མེད་ཡིན་པ་དང་དའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་གནའ་རབས་ཀྱིི་ཚད་ མ་དང་། མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་སྟེ་ཕྱི་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིིས་བཅུ་གསུམ་ནང་གི་མཁས་མཆོོག་ས་ ཆོེན་བསོད་ནམས་རྩོེ་མའ་གསུང་ལས། བོརྩེགས་སམ་ཕུལོ་ལོམ་འིཕུལོ་ཞིིང་བོརྩེགས། ། ཚོེག་བོརི་གཅིག་ན་ཡིི་གེའིི་གྲོངས། ། དུ་ཡིོད་དེ་དག་ཐོམས་ཅད་ཀྱིིས། ། གུག་སྐྱེད་མཉིམ་པརི་ཐོོབོ་པ་ཡིིན། ། དཔརི་ན་སྒྲུ་ལོ་སྒུ་རུའིམ། ། སྦྲེེལོ་ལོ་སྦེེ་རིེ་ཇི་བོཞིིན་ནོ། ། དེ་ལྟརི་མ་ཤེེས་ཐོམས་ཅད་ལོ། ། གུག་སྐྱེད་བོཅས་པ་ཕྲིལོ་ཞིིང་སྦྱོརི། ། 1ཀ ཞིེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེས་ན་ད་ཆོ་ཡི་གའི་བྲིས་གཟུགས་དང་ཀློོག་ཚུལ་གྱི་སྒྲི་གདངས་གཉིིས་ཤེ ིན་ ཏུ་མི་མཐུན་པ་དང་། ཡི་གའི་བྲིས་གཟུགས་གཅིག་པ་ལ་ས་གནས་སོ་སའ་ཀློོག་ཚུལ་གྱི་སྒྲི་གདངས་ ཀྱིང་ཤེ ིན་ཏུ་མི་མཐུན་པ་མང་པོ་ཞིིག་ལྷག་སྟེ་བོད་སྐད་གསར་དུ་སློོབ་དགོས་ཀྱིི་རིགས་ལ་དཀའ་ངལ་ ཡང་མང་ཙམ་ ཡོད་མུས་དང་། ལྷག་པར་ བོད་ རིགས་མ་ ཡིན་པ འི་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ལ་ བོད་སྐད་སྦྱོོང་ (1) ཀ ཡིི་གེའིི་བོཀློག་ཐོབོས་དང་། ཤེོག་༤ པ། བོསོད་ནམས་རྩེ་མོའི་བོཀའི་འིབུམ། ང། ཤེོག་༣༢༤
113 དུས་མཐུན་དག་ཐེར་འཕྲི་སྣོན། དགོས་ཚེ་དཀའ་ངལ་ཆོེན་པོ་ཞིིག་ཀྱིང་ཡོང་གི་ཡོད་པར་མཐོང་། ཡི་གེ་འབྲི་ཚུལ་ལ་ཡང་སྔར་ལོ་པཎ་རྣམས་ཀྱིིས་གསུང་རབ་བསྒྱུར་དུས་རྒྱ་རིམ་པ་བདུན་གྱིས་བཏབ་ པ་སྟེ། མགོ་མཇུག་རྒྱབ་མདུན་མི་འཁྲུགས་པ་དང་ཀྱིོག་གི་རྒྱ་སོགས་ཚིག་མཚམས་གཅོད་ས་དང་། ལེ་གྲངས། བམ་གྲངས་སོགས་ཀྱིི་བརྒྱན་ཏེ་འབྲི་སྲོལ་ཡོད་པ་ལ་ད་ཆོ་ཚིག་མཚམས་དང་། ཤེད་ཀྱིི་ མཚམས་གཅོད་ཚུལ་སོགས་ཀྱིང་མི་མཐུན་པ་དང་། ཡི་གེ་དབུ་མེད་ལྟ་བུ་ལ་ཕེལ་ཆོེར་ཤེ ད་ཀྱིི་རྣམ་ བཞིག་བྱེད་མི་དགོས་པ་ལྟར་སོང་བ་དང་། རིན་ཆོེན་སྤུངས་ཤེ ད་སོགས་ཀྱིི་བྲིས་གཟུགས་དང་། བྲིས་ པའི་གནས་མི་འདྲི་བ་མང་ཞིིང་ཕེལ་ཆོེར་ཆོ་འཇོག་ས་མེད་པ་ལྟར་བྱེད་ཅིང་། སྔར་གྱི་བརྡོ་དག་གི་ གཞུང་ལ་དེ་དག་ལེགས་པར་བཤེད་ཡོད་ཀྱིང་དོ་སྣང་ཆོེར་མེད་པ་ལྟར་སོང་ལ། མདོར་ན། ད་ཆོ་བོད་ ཡིག་གི་བྲི་ཚུགས་དང་ངག་གི་སྒྲི་གདངས་དང་། བརྡོ་དག་གི་ཆོ་རྐྱེེན་མང་པོ་ཞིིག་འབྲེལ་མེད་ལྟར་ གྱི་གནས་སྟངས་ཤེ ིག་ལ་སློེབས་པ་མིན་ནམ་སྙམ་པའི་དོགས་པ་ཆོེ། ༢། དག་ཐེར་དགོས་གནད་ཆེེ་ཚུལ། སྤྱིིར་གསུང་རབ་དང་། གཙུག་ལག་གི་བརྗེོད་བྱ་དང་། གོ་བའི་གནད་དོན་འཕྱུགས་མེད་དུ་རྟོགས་ པ་ལ་མིང་ཚིག་ཡི་གའི་འཇུག་པ་རྣམས་དང་། དེ་དག་གི་ཐ་སྙད་ཀྱིི་གནད་དོན་འཕྱུགས་མེད་དུ་ངེས་ པ་ཞིིག་དགོས་ལ། དེ་ཡང་མཐར་ཡི་གའི་སྦྱོོར་བ་དང་། བརྡོ་དག་ཉིིད་ལ་ཐུག་ཡོད་ཅིང་། བརྡོ་དག་ གི་གནས་ཚུལ་འདི་ནང་རིག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན། བསྟན་པ་སྤྱིི་དང་ཁྱད་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱིི་བསྟན་ པའི་གཞིི་རྟེན་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། ཡོངས་འཛོིན་པཎྜིི་ཏའམ། དཀའ་ཆོེན་ཡེ་ཤེེས་རྒྱལ་མཚན་གྱི་གསུང་ ལས། གང་ན་ཡི་གེ་ལ་དག་ཐེར་དང་། དག་པོར་འབྲི་རྒྱུ་ཡོད་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིི་བསྟན་པ་ཡང་གནས་ ལ་ཡི་གེ་མི་དག་པའི་སར་སངས་རྒྱས་ཀྱིི་བསྟན་པ་ཡང་མི་གནས་པར་གསུངས་པ་བཞིིན་དང་། རིག་ གནས་ཀྱིིས་དབང་དུ་བྱས་ན་དེ་བས་ཀྱིང་བརྡོ་དག་མི་ཤེེས་ན་ཐུན་མོང་རིག་གནས་གཞིན་ཐམས་ཅད་ ཀྱིི་ཤེེས་སྒོ་ཁེགས་ནས་སྡོོད་པ་ལྟར་རོ། ། དེས་ན་རང་ ར འི་ཆོོས་ རིག་ གོམས་ག ཤེིས་ཀུན་ གྱི་གཞིི་ རྩོ ར་གྱུར་པ འི་སྐད་ ཡིག་འ དི་ལ་གྱ་ ཚོམ་དུ་ འཇུག་པ་དང་། འོལ་ ཚོད་ཀྱིི་ཆོ་འཇོག་མང་པོ་ཞིིག་བྱས་ཏེ་བསྒྱུར་བཅོས་བཏང་དྲིགས་ན་ཉིེས་སྐྱིོན་ ཆོེ་བར་མ་ཟད། ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་ཁ་ཤེ ས་རིང་ལ་ཆོོས་རིག་གོམས་གཤེིས་ཀྱིི་སྲོག་སྟེར་བའི་གསོ་སྨོན་
114 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ལྟ་བུ འི་སྐད་ ཡིག་ གི་ལྗོོན་ཤེ ིང་འ ད འི་ཡལ་ག་སྡོོང་ པོ་དང་བཅས་པ་ལྷག་ མེད་དུ་ཉི མས་པ འི་ཉིེན་ཁ་ ཞིིག་ཀྱིང་ཡོད་ངེས། རྒྱུ་མཚན་དེར་བརྟེན་ད་ལྟ་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཐོག་ན་ཡོད་པའི་མེས་པའ་གཅེས་ ནོར་སྐད་ཡིག་འདི་ལ་ལེགས་བཅོས་དང་། དག་ཐེར་བྱེད་དགོས་གལ་ཆོའི་རིགས་རྣམས་སྔོན་གྱི་མ་ རྩོ ་མ་བརླག་མ་ཉི མས་པ་ཞིིག་ གི་ ཐོག་ནས་ སྒྲི ་ རིག་སྤྱིི་དང་ཁྱད་པར་ བོད་ཀྱིི་སྔར་ ཡོད་བ རྡོ ་དག་ གི་ ལམ་སྲོལ་ལས་དྲིངས་ཏེ་དེ་དང་མི་འགལ་བར་དུས་བསྟུན་གྱི་དགོས་མཁོ་ལ་སྨོན་པ་རྣམས་ལ་ཕྲི་སྣོན་ ལག་ལེན་དུ་བསྟར་ཐུབ་ན་ཤེ ིན་ཏུ་ལེགས་པར་སེམས་སོ། ། ༣། བསྒྱུར་བཅིོས་བྱེེད་དགོས་དོན། དེ་ལ་སྤྱིིར་ས་སྟེང་འདིར་སྐད་ཡིག་དེ་ད་ལྟ་མངོན་གསལ་དུ་ཡོད་པ་དང་། གཙུག་ལག་གི་གཞུང་དུ་ བེད་ སྤྱིོད་ ཡོད་དང་ ཡོད་བཞིིན་པ་ཐམས་ཅད་ ཐོག་མ་ནས་ད་ལྟ་བར་མ་འགྱུར་རང་ ཆོ ས་སུ་གནས་ པ་ནི་གཅིག་ཀྱིང་མེད། དུས་རབས་མང་པོ་ཞིིག་གི་རིང་མཁས་པའི་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིིས་དག་ཐེར་བསྒྱུར་ བཅོས་ལན་མང་བྱས་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཤེ ིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་བཞིིན་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་འདི་ཡང་སྔ་ཕྱི་ ལེགས་བཅོས་མང་དག་ཅིག་གི་ལམ་ནས་འོང་བ་དང་། ད་ ཆོ་ཡང་འདི་ལ་ལེགས་བཅོས་འཕྲི་སྣོན་ བྱེད་དགོས་ཀྱིི་རིགས་ངེས་པར་དུ་ཡོད་དགོས་ཤེ ིང་། ཁྱད་པར་རིག་གསར་གྱི་ཡི་གེ་འབྲི་སྲོལ་དང་། ཚིག་རྒྱས་བསྡུས་སུ་གཏོང་ཚུལ་སོགས་ལེགས་བཅོས་དར་རྒྱས་ཤེ ིན་ཏུ་ཆོེ་བའི་སྐབས་རང་རའི་སྐད་ ཡིག་བ རྡོ ་དག་ གི་ལམ་ སྲོལ་ དེ་ལ་ཡང་ ལེགས་ ཆོ ས་ཀྱིིས་བརྒྱན་ འ ོས་འདུག་ན་ ངེས་པར་དུ་བརྒྱན་ དགོས། དེ་ཡང་འཇུག་པ་བདེ་ལ་བརྡོ་དག་དོན་ཟབ་གཏིང་རིང་དུ་འགྲོ་བའི་ཆོ་རྐྱེེན་དུ་འགྲོ་བ་ཞིིག་ དགོས་པ་ལ་ཚིག་དོན་སློ་པོ་ཁ་གཡར་དུ་འགྲོ་བའི་རིགས་ལ་དོགས་ཟོན་བག་ཡོད་ཀྱིང་བྱེད་དགོས་ པར་སེམས། ༤། སྒྲ་གདངས་བསྒྱུར་བཅིོས། གོང་སྨོོས་ལྟར་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་འད འི་སྔོན་ནས་ད་བར་གྱི་གནས་སྟངས་ལ་གཞིིགས་ན་སྐད་ཡིག་ འདའི་རྩོ་བའི་སྒྲིིག་འཛུགས་དང་། དེ་དག་གང་ལ་བརྟེན་པ འི་སྒྲི་རིག་གི་ལྟ་གྲུབ་དེ་ཤེ ིན་ཏུ་ཁུངས་ བཙན་པ་དང་། མཐའ་ཆོོད་པོ་ཞིིག་ཡིན་པར་བརྟེན་སྐད་ཡིག་འདི་ལ་འཕྲལ་གྱི་བསྒྱུར་བཅོས་དེ་ཙམ་ མི་དགོས་ཤེ ིང་། གསུང་རབ་ཀྱིི་བརྡོ་དོན་མང་པོ་ཞིིག་དུས་སྐབས་དེ་དང་དེར་གསར་བཟོ་བྱེད་དགོས་
115 དུས་མཐུན་དག་ཐེར་འཕྲི་སྣོན། ཀྱིི་རིགས་རྣམས་ཀྱིང་ལོ་ཆོེན་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱིི་ལམ་སྲོལ་ལྟར་སྐད་ཡིག་སྔ་མའི་རང་བཞིིན་དེ་ཉིིད་ལ་ ཡི་གེ་དང་ཚིག་སྣ་འཕྲི་སྣོན་ཅུང་ཟད་རེ་བྱས་ཏེ་བཟོ་ཐུབ་པ་དང་། ལེགས་སྦྱོར་དང་ཟུར་ཆོག་གི་སྐད་ དང་། ཡུལ་སྡོེ་གཞིན་གྱི་ཡི་ག སྒྲི་གདངས། ཚིག་སྦྱོོར་སོགས་ཀྱིང་བོད་སྐད་ཀྱིི་སྒྲི་གདངས་དང་ཡི་ གའི་སྒྲི་གདངས་ལེགས་པར་སྦྱོར་ཏེ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིིན་མཚོན་ནུས་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པས། ཡི་གའི་སྒྲི་ གདངས་ལས་བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་དགོས་ཆོེར་མེད་མོད། འོན་ ཀྱིང་ཨིན་སྐད་དང་རྒྱ་སྐད་སོགས་ཀྱིི་ མིང་ཚིག་དང་། དེང་སང་ཨིན་སྐད་བོད་ཡིག་ཏུ་འབྲི་བ་དང་། བོད་ཡིག་གི་སྒྲི་གདངས་རོ་མན་གྱི་ ཡི་ གེར་འ བྲི་ སྲོལ་ ཡོད་ ཅིང་ དེ་བཞིིན་སྐད་ ཡིག་ག ཞི ན་དང་ག ཞི ན་ ཡིག་ རིགས་ག ཞི ན་དང་ག ཞི ན་ དུ་འབྲི་དགོས་སྐབས་བབ་ཞིིག་ལ་སློེབས་ཡོད་སྟབས་རོ་མན་གྱི་ཡི་གེ་སྒྲི་གདངས་བོད་ཡིག་ཐོག་འབྲི་ དགོས་ཚེ་སྔར་གྱི་ཡིག་གཟུགས་སྒྲི་གདངས་ཀྱིིས་མི་ལྡེང་ཚེ། ངེས་པར་དུ་བརྡོ་གསར་སྟོན་གྱི་ཡི་གེ་ གསར་དུ་བ ཟོ་ཡང་ མི་རུང་བ་ ཆོེར་ མེད་པར་མ ངོན་ ཏེ། སྔོན་གསུང་རབ་བསྒྱུར་སྐབས་རྒྱ་སྐད་ཀྱིི་ ཡི་གེ་སྒྲི་གདངས་མཚོན་པའི་ཡི་གེ་བོད་ཡིག་དཀྱུས་མ་ལ་མེད་སྟབས་གྷ་ལྟ་བུ་གསར་དུ་བཟོས་པ་ལྟ་ བུའོ། ། འོན་ ཀྱིང་། བོད་ཡིག་སོ་སོར་མཚམས་སྦྱོར་ཏེ་མིང་ཚིག་གི་རང་བཞིིན་དུ་གྲུབ་པའི་བོད་སྐད་ དཀྱུས་མ་ལ་ནི་འབྲི་ཀློོག་གི་སྒྲི་གདངས་མཐུན་པ་སྤྱིི་ཁྱབ་ཏུ་ཡོད་པ་ཞིིག་དགོས་ཀྱིང་ད་ཆོ་དེ་གཉིིས་ ཤེིན་ཏུ་མི་མཐུན་པ་ཐག་ རིང་དུ་ སོང་བ་ལྟར་མ ངོན་ ཏེ། བྲིས་གཟུགས་ག ཅིག་ལ་ས་གནས་ སོ་ས འ་ སྐྱིེ་བོ་ཕེལ་ཆོེར་རང་རང་གི་ཀློོག་ཚུལ་རེ་སྦྱོངས་ཏེ་ཀློོག་པ་མ་གཏོགས་བོད་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱིི་ཐུན་མོང་བ་ ཞིིག་མེད་པ་ལྟ་བུར་མངོན། དཔེར་ན། ཨ་མདོ་ཞིིག་གིས་བོད་སྐད་ལབ་ན་བོད་པ་རང་གིས་མི་གོ་ བའི་གནས་ཚུལ་ལྟ་བུ་ཡིན། ཨིན་སྐད་ལྟ་བུ་སྐད་རིགས་གཞིན་ལ་ཡང་སྒྲི་གདངས་མི་མཐུན་པ་ཤེ ིན་ ཏུ་མང་ཡང་མི་སུ་འདྲི་ཞིིག་གི་ཨིན་སྐད་ལབ་ན་ཨིན་ཇའི་མིས་མི་གོ་བ་མི་སྲིད་བ་ལྟ་བུ་ཡིན། དེ་ཡང་། དེ་སྔ་ལེགས་སྦྱོར་དང་ཟུར་ཆོག་སོགས་ཀྱིི་སྐད་རིགས་ལ་ཡོད་པའི་གཟུངས་སྔགས་དང་། རིག་སྔགས་སོགས་བོད་ཡིག་ཐོག་བྲིས་ཚེ། ལོ་ཆོེན་སོ་སོར་དེ་དག་ཀློོག་པ་ལ་དཀའ་ངལ་གང་ཡང་ མེད་རུང་། དེ་དག་བོད་མི་རང་ག་བས་ཀློོག་དགོས་དུས་ཀློོག་ཚུལ་ནོར་བ་དང་སྒྲི་གདངས་འཕྱུག་པ་ སོགས་ཀྱིི་ སྐྱིོན་དུ་མ་བྱུང་བས། དེ་རྣམས་བསལ་བ འི་ ཆོེད་དུ་སྔགས་ཀློོག་ཐབས་ཀྱིི་བསྟན་བ ཅོས་ ཟུར་དུ་བྱེད་དགོས་བྱུང་བ་ལྟར། ད་ཆོ་བོད་ཡིག་གི་སྦྱོོར་ཀློོག་སྒྲི་གདངས་བེད་སྤྱིོད་བོད་རྒྱལ་ཡོངས་ ལ་ཐུན་ མོང་དུ་གྲགས་པ་ཞིིག་ ཡོང་ཐབས་སུ་ བོད་ ཡིག་ཀློོག་ཐབས་ཀྱིི་བསྟན་བ ཅོས་ཟུར་དུ་ བྱེད་
116 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། དགོས་པ་དང་། དེ་ལ་སློོབ་སྦྱོོང་བྱེད་དགོས་ནའང་འགལ་བ་ཨེ་ཡོད་སྙམ་སྟེ། ཕྱི་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་༡༢-༡༣ བ འི་ནང་མཁས་མཆོོག་ས་ ཆོེན་བ སོད་ནམས་ རྩོེ་ མོས་ ཀྱི ང་ བོད་ ཡིག་བ ཀློག་ཐབས་ཀྱིི་བསྟན་བ ཅོས་ ཤེིག་ཟུར་དུ་མཛོད་པར་སྣང་ངོ་། ། ཡིི་གའི་སྐྱོེ་གནས་དང་མཐུན་པོའི་ཀློོག་ཐབས། དེ་ཡང་སྦྱོོར་ཀློོག་དག་ཐེར་བྱེད་སྐབས། ངག་འགྲོས་སྒྲི་གདངས་ལ་བསྟུན་ཏེ་ཡི་གེར་བསྒྱུར་བཅོས་ བྱེད་པ་ནི་བརྡོ་སྤྲོོད་པའི་གཙུག་ལག་དང་རིག་ཚུལ་ལ་ཤེ ིན་ཏུ་མི་འོས་པ་ཞིིག་ ཡིན་པས། མི་འཐད་ ལ༑ དེ་ལྟར་ན་ཡི་གའི་སྡོེབ་སྦྱོོར་སྔར་སྲོལ་ལྟར་ལ། དའི་ཀློོག་ཚུལ་གྱི་སྒྲི་གདངས་ལ་བཅོས་བསྒྱུར་ དང་དག་ཐེར་ངེས་པར་བྱེད་དགོས། དེ་ཡང་ཡི་གེ་འབྲི་ཀློོག་གི་གནའ་རབས་ལ་ཕེར་བལྟས་ཚེ། ལོ་ ངོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པའ་སྔོན་རིག་བྱེད་ཀྱིི་ཡི་གེ་ཀློོག་སྟངས་དང་སྔགས་ཀྱིི་སྦྱོོར་ཀློོག་ལ་ཉིམས་ཆོག་བྱུང་ སྐབས་སྐྱིོན་དེ་བསལ་བའི་ཆོེད་དུ་རིག་བྱེད་ཀྱིི་ཀློོག་ཐབས་དང་དའི་དབྱངས་གསལ་གྱི་ཡི་གེ་རྣམས་ རིང་ཐུང་ཅི་ཡང་མ་ ནོར་བ་སོགས་ཀྱིི་ཐབས་སྟོན་ རིག་ བྱེད་ཀྱིི་ཡན་ལག་ཏུ‘ ཤེིཀྵཱ’བ སློ བ་པ་ཞིེས་པ འི་ གཞུང་དེ་བྱུང་བ་དང་། དེ་ནས་བཟུང་ད་ལྟ་ཡི་བར་ལ་སྒྲི་རིག་གི་གཞུང་ཤེ ིན་ཏུ་མང་པོ་ཞིིག་བྱུང་བ་ ཡིན་པ་དང་། ད་ལྟ་ཡང‘པཱཎི་ནི’ཞིེས་པའི་སྒྲི་གཞུང་སོགས་ལ་རིག་བྱེད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་དམིགས་བསལ་ བ་ལེ་ཚན་ལོགས་སུ་ཡོད་པ་དང་། དའི་སྒྲི་གདངས་ཀྱིི་སློོབ་སྟོན་བྱེད་ཚུལ་ད་ལྟ་ཡང་མ་ཉིམས་པར་ གནས་ཡོད་པ་ལྟར། རང་རའི་བོད་སྐད་འདི་ལ་ཡང་དག་ཐེར་གཅེས་སྤྲོས་བྱེད་ཕྱོགས་སུ། ཡི་གའི་ སྐྱིེ་གནས་དང་མཐུན་པའི་སྒྲི་གདངས་ཐོན་པའི་ཀློོག་ཚུལ་ཞིིག་ངེས་པར་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས་ ཏེ༑ ས་ཆོེན་མཆོོག་གི་ཞིལ་སྔ་ནས། གང་གིས་འིབྱུང་གནས་མི་ཤེེས་པས། ། ལོོག་པརི་སྨྲ་བོ་དུ་མ་མཐོོང་། ། དེ་ཕྱིིརི་དག་པརི་བོརྗེོད་ཤེེས་ཕྱིིརི། ། ཡིི་གེའིི་འིབྱུང་གནས་བོརྗེོད་པརི་བྱ། ། 1ཁ། ཞིེས་གསུངས་པ་ལྟར་དང་། ཡི་གའི་སྐྱིེ་གནས་ལེགས་པར་ཤེེས་ན་དའི་སྒྲི་འབྱིན་ཐབས་རྣམས་ལ་སྦྱོོང་ (1) ཁ། ས་ཆོེན་བོཀའི་འིབུམ། ཡིི་གེ་བོཀློག་ཐོབོས། ཤེོག ༣-ང།
117 དུས་མཐུན་དག་ཐེར་འཕྲི་སྣོན། དགོས་ཏེ་ཇི་སྐད་དུ། ད་ནི་སྒྲོ་ཡིི་འིབྱིན་ཐོབོས་བོརྗེོད། ། དེ་ཡིང་ཡིི་གེའིི་གོ་རིིམ་བོཞིིན། ། ཞིེས་པ་ནས། གང་དང་གང་ལོ་གང་བོཏོགས་པ། ། གོ་རིིམ་བོཞིིན་དུ་གནས་ནས་འིབྱུང་། ། དེ་ལོ་རི་མགོ་ལྕེེ་རྩེ་འིདརི། ། ལོ་མགོ་ལྕེེ་ཀློོད་རྒྱ་ཡིང་བོསྐྱེད། ། ཞིེས་སོགས་དང་། དེ་ནས་འིཕུལོ་བོ་བོསློབོ་པརི་བྱ། ། གས་འིཕུལོ་ཐོོག་མརི་རྐན་ནས་དབྱུང་། ། དས་འིཕུལོ་ལྕེེ་རྩེ་ཀློོད་པ་ལོས། ། ཞིེས་དང་ཁྱད་པར་བརྩོེགས་པའི་ཡི་གའི་ཀློོག་ཚུལ་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། འིཕུལོ་ཞིིང་བོརྩེགས་པའིི་ཡིི་གེ་ཡིང་། ། གོ་རིིམ་བོཞིིན་དབྱུང་མ་ཕྱིིན་ན། ། འིདི་ཡིང་ཕྲིལོ་ཞིིང་བོཀློག་པ་སྟེ། ། མཁྲི་ལོ་མཁའི་རི་ཇི་བོཞིིན་ནོ། ། སྦྱོོརི་དང་ཕྲིལོ་ཞིིང་ནན་ཏོན་བོསྐྱེད། ། ཞིེས་གསུངས་ཤེ ིང་། དེ་བཞིིན་དུ་ཡི་གེ་བརྩོེགས་པ་ལ་དབྱངས་ཞུགས་པའི་ཀློོག་ཚུལ་དམིགས་བསལ་ བ་ཞིིག་ཀྱིང་གསུངས་ཏེ། བོརྩེགས་སམ་འིཕུལོ་ལོམ་འིཕུལོ་ཞིིང་བོརྩེགས། ། ཚོེག་བོརི་གཅིག་ན་ཡིི་གེའིི་གྲོངས། ། དུ་ཡིོད་དེ་དག་ཐོམས་ཅད་ཀྱིི། ། གུག་སྐྱེད་མཉིམ་པརི་ཐོོབོ་པ་ཡིིན། །
118 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། དཔརི་ན་སྒྲུ་ལོ‘སྒུ་རུ’འིམ། སྦྲེོ་ལོ‘སྦེོ་རིོ’ཇི་བོཞིིན་ནོ། ། 1ག ཞིེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཤེེས་དགོས་ལ། དེ་ཡང་འདི་དག་གི་ཡི་གའི་སྒྲི་གདངས་ངག་ནས་འདོན་ཚུལ་ གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་གྱི། དབྱངས་གསལ་གྱི་ཐོབ་སྟངས་ཀྱིི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ‘དབྱངས་དང་ང་རིོ་འིོག་མ་ད བོང་། །’ ཞིེས་གསུངས་པ་ལྟར‘སྒྲུ’ལྟ་བུ་ལ་དབྱངས་ ཡིག་ཨུ་ ནི་ཐ་མ་ར་ཉིིད་ལ་དབང་བ་ ཡིན་ གྱི་གསལ་ བྱེད་ གཞིན་གྱིས་བར་དུ་ཆོོད་པའི‘ག’ལ་དབང་བ་ག་ལ་ཡིན། དེ་བཞིིན་དུ་སྦྱོོར་ཚུལ་གཞིན་ལ་ཡང་ཤེེས་ སློའོ། ། ཁྱད་པར་བོད་ཀྱིི་ཡུལ་སྐད་རྒྱ་ཆོེ་ཤེ ོས་དབུས་གཙང་གི་ཡུལ་སྐད་དམ་ཁ་སྐད་ལ་མཐའ་རྟེན་རྫོོགས་པ་ ཤེིན་ཏུ་ཉུང་བ་དང་། དེ་གཉིིས་ཀྱིིས་ཤེ ན་ཆོེ་བའི་ད་ལྟའི་བོད་སྐད་ཀྱིི་འབྲི་ཀློོག་བྱེད་ཕྱོགས་འདི་ལ་ མཐའ་རྟེན་རྫོོགས་པ་ཞིིག་མི་སྣང་བས། བྲིས་པ་དང་ཀློོག་ཚུལ་མཐའ་རྟེན་རྫོོགས་པ་ཞིིག་དགོས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། དབུས་གཙང་གཉིིས་ཀའིི་ཡུལོ་མཐོལོ་གྱིི། ། ཐོ་མལོ་པ་ཡིི་སྐོད་རྣམས་ལོ། ། མཐོའི་རྟེན་རྫོོགས་པ་རིབོ་ཏུ་ཉུང་། ། དེ་བོས་བོསྡུ་ཚོེ་མཐོའི་རྟེན་གཟབོ། ། 2 ང་། ཞིེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེས་ན་མཐའ་རྟེན་ཏེ་རྗེེས་འཇུག་དང་ཡང་འཇུག་གི་ཀློོག་ཚུལ་སྒྲི་གདངས་ ཐོན་པ་ཞིིག་ངེས་པར་དུ་གཟབ་ད གོས། མདོར་ན་བོད་སྐད་ཀྱིི་བརྡོ་དག་གཙུག་ལག་གི་སློོབ་སྦྱོོང་ རྣམས་མེས་པའ་ལམ་སྲོལ་ལ་བརྟེན་ཅིང་དེ་ཉིིད་གཞིིར་བཟུང་གི་ཐོག་དུས་བསྟུན་ལེགས་ཆོ་གནད་ འཕེིགས་མཁས་ཚུལ་དང་ལྡན་པའི་འཕྲི་སྣོན་བསྒྱུར་བཅོས་རྣམས་ཀྱིང་སྐབས་བབ་དང་དགོས་མཁོ་ (1) ག ཡིི་གེ་བོཀློག་ཐོབོས། ས་ཆོེན་བོཀའི་འིབུམ། ཤེོག་ ༤-ང་། (2) ང་། ཡིི་གེ་བོཀློག་ཐོབོས། ས་ཆོེན་བོཀའི་འིབུམ། ཤེོག་ ༤-ང་།
119 དུས་མཐུན་དག་ཐེར་འཕྲི་སྣོན། ལ་དཔག་སྟེ་དང་ལེན་བྱེད་གལ་ཆོེ། སྐད་ཡིིག་གཞིན་བོད་ཡིིག་ཏུ་འབྲེི་སྟོངས། དུས་རབས་ཀྱིི་འགྱུར་བ་དང་སྐད་ཡིག་ཤེེས་ཡོན་དར་ཁྱབ་ཆོེ་བའི་དུས་སྐབས་སུ་མཁས་པ་ནང་ཕེན་ ཚུན་ཤེེས་རིག་བརྗེེ་ལེན་གྱི་ལམ་སྲོལ་ཞིིག་དེ་སྔ་ནས་བོད་ཀྱིི་ཤེེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་ཆོེ་བར་ཡོད་སྟབས། ད་ཆོ་ཡང་ལམ་སྲོལ་དེ་ལ་ཡར་རྒྱས་དང་ལེན་དགོས་ལ། དེས་ན་སྐད་ཡིག་གཞིན་དང་གཞིན་ལ་བོད་ ཀྱིི་སྐད་དང་ཡི་གེ་འབྲི་དགོས་པ་དང་། གཞིན་གྱི་སྐད་དང་ཡི་གའི་སྒྲི་གདངས་བོད་ཀྱིི་སྐད་དང་ཡི་ གེར་འབྲི་དགོས་དུས་དའི་འབྲི་ཚུལ་དང་སྒྲི་གདངས་ཀློོག་ཚུལ་ངེས་གཏན་ཞིིག་ངེས་པར་དུ་དགོས་ པས་དེ་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས་པ་གལ་ཆོེ། དེ་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་གདངས་མཚོན་བྱེད་ཀྱིི་ཡི་གེ་བྲིས་གཟུགས་ཆོ ་རྐྱེེན་ཕེལ་ཆོེར་ཆོ ་ ཚང་བ་བོད་ཀྱིི་ཡི་གེ་ལ་ཡོད་པ་དང་། ཁྱད་པར་རྒྱ་སྐད་ལ་དགོས་མཁའ་ཡི་གེ་དམིགས་བསལ་བ་ གྷ་སོགས་མཐུག་པའ་ཡི་གེ་རྣམས་དང་། ཊི་ལྟ་བུ་ལོག་པའི་ཡི་གེ་རྣམས་དང་ལྕེ་རྩོེ་ཅན་དང་མཆུ་ཅན་ གྱི་ཡི་གེ་དང་། ཛྙ་དང་། ཀྵ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་གསར་བཟོ་བྱས་ཏེ་ལེགས་སྦྱོར་དང་། ཟུར་ཆོག་དང་། རང་བཞིིན་གྱི་སྐད་ཀྱིི་སྒྲི་གདངས་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ཡི་གའི་སྒྲི་གདངས་ལེགས་པར་མཚོན་ནུས་པའི་སྒོ་ ནས་ལེགས་སྦྱོར་སོགས་ཀྱིི་སྐད་བོད་ཡིག་ཐོག་ཏུ་བྲིས་པ་ཡོད་ལ། དེ་ལྟ་བུའི་སྐད་ཡིག་འབྲི་ཚུལ་དང་ སྐད་དོད་དང་ཡིག་དོད་འཇོག་ཚུལ་དང་། དའི་ཐོག་ནས་བརྡོ་སྐད་སྒྱུར་ཚུལ་དང་འབྲི་ཚུལ་འདི་ནི་ བོད་ཀྱིི་ ལོ་ ཆོེན་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱིི་ཐུན་ མོང་མ་ ཡིན་པ འི་ སྲོལ་ཞིིག་ ཡིན་པར་ ངེས་ཤེ ིང་ད་ ཆོ ་སྐད་ ཡིག་ གཞིན་གྱི་སྒྲི་གདངས་བོད་ཡིག་ལ་འབྲི་དགོས་དང་བོད་སྐད་ཡི་གེ་གཞིན་ལ་འབྲི་དགོས་སྐབས་སྔ་ མའི་ལམ་སྲོལ་ལ་བརྟེན་ན་ལེགས་པར་སེམས། ངག་གི་སྒྲ་གདངས་ཡིི་གེ་ལ་ཐུག་ཚུལ། སྤྱིིར་སྐད་གང་ཡིན་གྱི་རྩོ་བ་ཚིག་ལ་ཐུག ཚིག་མིང་དང་། མིང་ཡི་གེ་ལ་ཐུག་ཅིང་། ཡི་གེ་དེ་ལ་ཡང་ ཕྱི་སྒྲི་འཛོིན་སྙན་ཤེེས་ཀྱིི་སྤྱིོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ངག་གི་རང་བཞིིན་ཡིན་པ་ཞིིག་དང་། ནང་གི་རྣམ་ རྟོག་ལ་འཆོར་བའི་རང་བཞིིན་ཏེ། དེ་ཡང་རྣམ་རྟོག་གཡོ་བ་དང་། རླུང་ག ཡོ་བ། རླུང་དང་རྣམ་ རྟོག་གི་ས་བོན་ཡི་གེ་དང་། བརྗེོད་པའི་རྣམ་པར་རྣམ་རྟོག་ལ་འཆོར་ཏེ། རླུང་ངག་གི་ལམ་ནས་ཕྱིར་
120 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། མ་ ཐོན་ གོང་ གི་བ རྗེོད་པ་དང་ ཡི་ ག འི་རང་བཞིིན་ གྱི་རྣམ་བ ཞི ག་རྣམས་ སྒྲི ་ རིག་པ འི་གཞུང་ལུགས་ ལས་གསལ་བ་ལྟར་བསམ་གཞིིག་བྱས་ཏེ་སྐད་དོད་འཇོག་ཚུལ་དང་། ཡིག་དོད་འབྲི་སྟངས་གཏན་ འབེབས་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིིག་བྱུང་ན་དགེ་མཚན་ཆོེ། མདོར་ན་རྒྱ་སྐད་དང་ཨིན་སྐད་སོགས་གང་ཡིན་ཡང་དེ་དག་བོད་ཡིག་ཐོག་བྲིས་དགོས་པ་དང་། རོ་ མན་དང་ནཱི་ག་རའི་ཡི་གའི་སྒྲི་གདངས་བོད་ཡིག་ལ་འབྲི་དགོས་དུས་སྐད་ཀྱིི་རིགས་སོ་སོ་པ་རྣམས་ དང་སྐད་དེ་དང་དེ་མཚོན་བྱེད་ཀྱིི་སོ་སའ་ཡི་གའི་ཐོག་ནས་འབྲི་དགོས་ལ་ཡི་གེ་རྣམས་ནི་ཡི་གའི་སྐྱིེ་ གནས་ཀྱིི་ སྒོ་ནས་གཏན་འ བེབས་བྱས་ ཏེ་ དེ་དང་ ད འི་ ཡིག་ དོད་རྣམས་འ བྲི་ད གོས་པ་གལ་ ཆོེ་བར་ སེམས། དེ་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་ཡི་གེ་དང་བོད་ཀྱིི་ཡི་གེ་སོ་སའ་སྐྱིེ་གནས་དེ་སྔ་ནས་སྒྲི་གཞུང་སོ་སོས་ཐག་གཅོད་ བྱས་ཟིན་པས་འདིར་བཤེད་མི་དགོས་ལ། དེ་བཞིིན་རོ་མན་གྱི་ཡི་གེ་དང་ཨིན་སྐད་བོད་ཡིག་གི་སྒྲི་ གདངས་ལ་འབྲི་བའི་སྐབས་སུ་ཡང་རོ་མན་གྱི་ཡི་གའི་སྒྲི་གདངས་དང་། དེ་ཡང་མི་རིགས་སོ་སའ་ཁ་ ནས་བརྗེོད་ཚུལ་གྱི་སྒྲི་གདངས་ལ་གཙོ་བོར་མི་བྱེད་པར་རོ་མན་གྱི་བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་གཞུང་ལ་ཡི་གའི་སྐྱིེ་ གནས་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད་པ་ཉིིད་རྩོ་བར་བཟུང་ན། ཡིག་དོན་སྒྲི་གདངས་ཀྱིི་དོད་དུ་བོད་ཡིག་ གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས། དེ་ལྟར་གཏན་འ བེབས་ ཡིག་ ཐོག་ནས་བྱས་ ཚེ་སྐད་ རིགས་ག ཞི ན་དང་ ཡི་ གེ་ག ཞི ན་ གྱི་ སྒྲི ་གདངས་ བོད་ཡིག་གི་སྒྲི་གདངས་ལ་འདྲིེན་པ་དང་། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་གདངས་རོ་མན་དང་ནཱི་གརའི་ ཡི་གེ་སོགས་ལ་འདྲིེན་ཚུལ་དང་། དྲིངས་པ་དེ་ཉིིད་རྩོ་བ་བརྟན་པ་དང་། གཙུག་ལག་གི་གཞུང་གིས་ ཆོ་འཇོག་བྱེད་ཐུབ་ངེས་ཤེ ིག་ཡོང་བར་སེམས་ཏེ། དཔེར་ན། གངྒྷ ཞིེས་པའི་ཆུ་བོ་གངྒཱའི་མིང་དུ་བྲིས་ པའི་ཡི་གེ་དང་ཡི་གའི་སྦྱོོར་བ་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་དེ་ས་གནས་སོ་སའ་མའི་ངག་གི་བརྗེོད་ཚུལ་ལ་ ལྟོས་པ་མ་ ཡིན་པར་ མིང་གཞིི་ རྩོ ་བ འི་ ཡིག་ ཐོག་ནས་གཏན་འ བེབས་བྱས་ ཏེ་ བྲིས་པ་ ཡིན་སྟབས་ས་ གནས་སོ་སོས་བརྗེོད་ཚུལ་དང་སྒྲི་གདངས་འདོན་ཚུལ་ཇི་ལྟར་བྱེད་ཀྱིང་གངྒྷའི་མིང་འཁྲུལ་མེད་དུ་ད་ ལྟ་ཡང་གོ་ནུས་པ་དང་དའི་བྲིས་གཟུགས་ད་ལྟ་ཡང་ནོར་མི་དགོས་པ་གནས་ཡོད། དེ་ལྟ་མིན་པར། ཀློོག་པ་ པོ་ སོ་ ས འ་ སྒྲི ་གདངས་དང་ངག་ གིས་བ རྗེོད་ཚུལ་ སོ་ སོ་ལ་བ ལྟོས་ད གོས་པ་དང་ཉི ན་ད གོས་ བྱུང་ན་དེ་ལ། འགང་འགའ་དང་། གང་ག་དང་། གང་རྒ་དང་། སྒང་སྒ་དང་། གྷང་གྷ་དང་། དགོང་
121 དུས་མཐུན་དག་ཐེར་འཕྲི་སྣོན། ག་དང་། གུང་ག་དང་། ཁང་ཁ་དང་། ཁང་ཁའ་དང་། ཀང་ཀ་དང་། ཀང་ཀའི་ཟེར་བ་སོགས་མཐའ་ ཡས་ཤེ ིང་། སྒྲི་གདངས་དེ་དག་གང་གི་རྗེེས་སུ་འབྲངས་ཏེ་བྲིས་ཀྱིང་གངྒཱའི་རྩོ་བའི་མིང་ངོ་མ་འཕྲོད་ པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། ། དེ་ཡང་བོད་ཡིག་ཏུ་ཡི་གེ་གཞིན་གྱི་དོད་བྲིས་ཚེ། ཡི་གེ་གཙོ་བོར་བྱེད་པ་དང་སྒྲི་གདངས་གཙོ་བོར་ འབྲི་ཚུལ་གཉིིས་ཏེ། དཔེར་ན། कोोशि�कोा ལ། ཀཤེཀཿ དང་། ཀོའུཤེཀཿ ལྟ་བུ་སྟེ། དང་པོ་ནི་ཡི་ གེ་གཙོ་བོར་བྱས་པ་ཡིན་ལ། ཕྱི་མ་ནི་སྒྲི་གདངས་གཙོ་བོར་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིིན་དུ་གཞིན་ཡང་ མང་། དེ་ལྟར་བརྡོ་དག་གི་ཚུལ་གཏན་འབེབས་ཤེ ིན་ཏུ་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིིག་ཡོད་ཀྱིང་དེ་ལ་བདག་ བཟུང་སློོབ་སྟོན་མཐིལ་ཕྱིན་ཞིིག་བྱེད་མ་ཐུབ་ཅིང་ཉིམས་ཆོག་ཏུ་སོང་སྟེ་ད་ལྟ་ལེགས་སྦྱོར་བོད་ཡིག་ ཏུ་བྲིས་པ་ལ་ཆོ་འཇོག་ཆོེར་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཞིིག་ཀྱིང་མངོན་རྒྱུ་ཡོད། དེ་བཞིིན་དུ། ཨིན་སྐད་དང་། དའི་ཡི་གེ་སྒྲི་གདངས་བོད་ཡིག་ལ་བྲིས་ཚ ‘A’ལྟ་བུའི་ཡིག་དོད་ལ་ ཨ དང་། ‘o’ཡི་དོད་ལ་ཨོ་འཇོག་པ་རུང་ཙམ་ལ་དོན་སྙིང་། ‘A’ཡི་སྒྲི་གདངས་བོད་ཡིག་གི་ཨ་དང་ཨེ་ གཉིིས་ཀྱིི་བར་ན་གནས་པ་ཞིིག་ཡིན་གྱི་ཨ་དང་ཨེ་གཙང་མ་ཞིིག་མ་ཡིན་ཞིིང། དེ་ངག་ནས་འདོན་ ཚེ་ཨྱ། ཞིེས་པ་ལྟ་བུ་ཞིིག་ཡོང་གི་ཡོད། དེ་བཞིིན་དུ‘o’ཡང་། ཨ་དང་ཨུའི་བར་གྱི་སྐད་གདངས་ ཤེིག་གིས་བརྗེོད་དགོས་ཚུལ་སོགས་དང་། རྒྱ་གར་དང་བོད་སོགས་ཀྱིི་ ཀ ག ཅ། ཏ། པ་སོགས་ལ་ ནུབ་ཕྱོགས་པ་རྣམས། ཁ། ཁ། ཆོ། ཐ། ཕེ། སོགས་ཀྱིི་སྒྲི་གདངས་ཀྱིི་ཀློོག་པ་དང་། རོ་མན་གྱི་ B. K. P. T སོགས་ལ། ལྦིི། འབི། བི། ཁེ། ཕེི། ཐི། ཋེེ། ཞིེས་འདོན་པར་བྱེད་ཀྱིང་། ཡིག་ཐོག་ཏུ་ བྲིས་དུས། བི། ཀ པི། ཊིི། རང་བྲིས་བ་ལེགས་ཏེ། བོད་ཡིག་གི་ཀེ་དང་། རོ་མན་གྱ‘K’གང་བྲིས་ ཀྱིང་ནུབ་ཕྱོགས་པས་གཉིིས་ཀར་ ཁེ། རང་འདོན་པ་ཡིན་གྱི། ཀེ་མི་འདོན་པ་བཞིིན་ནོ། དེ་བཞིིན་ དུ་ ‘SIX’ ལྟ་བུ་ལ། སིཀས་ཟེར་བ་ལ། སིགསེ་དང་། སིགསི་ལྟ་བུ་བྲིས་ན་སྒྲི་ནོར་དང་ཡིག་ནོར་ གཉིིས་ཀ་ཡོང་ཉིེན་ཡོད་པ་དང་། ‘INK’ལྟ་བུ་ལ་ ཨིངཀ བྲིས་པ་ནི། བོད་ཀྱིི་ཡི་གའི་ཀློོག་ཚུལ་ འབྲི་ཚུལ་དང་ནུབ་ཕྱོགས་པ་རང་གི་ཀློོག་ཚུལ་དང་ཡང་མཐུན་པར་སྣང་། སྤྱིིར་ཡི་གེ་ཀློོག་ཚེ་རྟགས་ མཚུངས་འདྲིེན་ཚུལ། བརྗེོད་བདེ་འདྲིེན་ཚུལ། འོག་མ་ཀ་ སྡོེ་ཡིན་ན་རྟགས་མཐའི་ང་རོ། ང་རུ་ཀློོག་ དགོས་ཚུལ་ཡོད་པ་ལྟར་རོ། །གཞིན་དུ། ‘INK’ ལ། ཨིནཀ་བྲིས་ན་བརྗེོད་ཚུལ་དང་རྟགས་མཚུངས་
122 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། གང་དང་ཡང་ཨེ་མཐུན་བསམ་པ་འདུག དའི་རིགས་གཞིན་ཡང་མང་སྟེ། རེ་ཞིིག་འཕྲོས་དོན་འདི་ ཙམ་ཡིན། མཚམས་འབྱེེད་རྒྱ་འདེབས་གསར་པོ་དགོས། བོད་ཀྱིི་གསུང་རབ་འབྲི་སྲོལ་དུ་ལོ་ཆོེན་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱིི་རྒྱ་རིམ་པ་བདུན་བཏབ་ཏེ་བྲིས་པ་ནི། རྒྱབོ་མདུན་མི་འིཁྲུགས་དང་ཀྱིོག་གི་རྒྱ། ། མཐོའི་མི་འིཆོོལོ་བོ་སྣོེ་ཐོིག་གི་རྒྱ། ། གཞུང་ཚོད་རྟོགས་པ་བོམ་པོའི་རྒྱ། ། བོམ་པོ་མི་འིཁྲུགས་པ་བོམ་གྲོངས་རྒྱ། ། ཚོིག་སྔ་ཕྱིི་མི་འིཁྲུགས་པ་ཚོེག་གི་རྒྱ། ། དོན་ཚོན་མི་འིཁྲུགས་པ་ལོེའུའིི་རྒྱ། ། གླེེགས་བོམ་མི་འིཁྲུགས་སྤྱིན་ཁྱརི་རྒྱ། ། རྣམས་ཏེ། འདི་རྣམས་ལ་ཚིག་སྔ་ཕྱི་མི་འཁྲུགས་པ་ཚེག་གི་རྒྱ། འདི་ལ་དེ་སྔ་ནས་རྐྱེེན་གྱི་ཡི་གེ་ཞིེས་ བཤེད་ཅིང་། དའི་འབྲི་གཟུགས་ཀྱིི་དབྱེ་བ་ཡང་། དང་ཀྱིོག་དང་། ཚེག་དང་། ཤེད་དང་། སྦྲུལ་ ཤེད་དང་། རིན་ཆོེན་སྤུངས་ཤེ ད་དང་། ཉིིས་ཤེ ད་དང་། བཞིི་ཤེ ད་དེ་ནང་གསེས་དབྱེ་བ་བདུན་དུ་ བཤེད་ཅིང་། དའི་སྟེང་དེང་སང་ཤེ ར་ནུབ་རྒྱལ་སྤྱིི་ཡོངས་ཀྱིི་ཁས་ལེན་བྱས་ཟིན་པའི་གཤེམ་གསལ་ རྐྱེེན་ གྱི་ ཡི་ གེ་རྣམས་ ཀྱི ང་ཉིེར་མ ཁོ་དང་བསྟུན་ ཏེ་གསར་ སྣོན་བྱས་ ཚེ་ ལེགས་ ཆོ ་དང་ད གེ་མཚན་ ཆོེ་ བར་སེམས་ཏེ་དཔེར་ན། ༡། བོད་ཡིག་གི་ཚེག་རང་སོར་བཞིག་པ། (.) ༢། ཚིག་མཇུག་མ་རྫོོགས་པར་ཅུང་ཟད་ངལ་གསོ་བའི་རྟགས། (,) ༣། རྫོོགས་མཚམས་ཆུང་མཐར་ཕྱེད་ཤེ ད། (;) ༤། ཚིག་རྫོོགས་མཐར་ཆོིག་ཤེ ད། (།) ༥། དྲིི་བ་གསལ་བྱེད་ཀྱིི་རྟགས། (?)
123 དུས་མཐུན་དག་ཐེར་འཕྲི་སྣོན། ༦། འབོད་པ་དང་། བདེ་སྡུག་ཡ་མཚན་སྒྲི་གདངས་གསལ་བྱེད། (!) ༧། ཚིག་དོན་གོང་འོག་མཚམས་སྦྱོོར་རྟགས། (_) ༨། དོན་ཚིག་ངེས་བཟུང་བྱེད་པའི་རྟགས། (-) ༩། ས་བཅད་སོགས་མདོར་བསྟན་རྒྱས་བཤེད་འབྲེལ་རྟགས། (:-) ༡༠། གཞུང་གཞིན་གྱི་ལུང་ཚིག་ལོགས་སུ་དགར་བའི་རྟགས། (“ ”) ༡༡། ཡིག་ཚིག་དོན་གནད་ཆོེ་བ་ལོགས་སུ་དགར་བའི་རྟགས། (‘ ’) ༡༢། རེའུ་མིག་ཆུང་བ། ( ) ༡༣། རེའུ་མིག་ཆོེ་བ། (རྟགས་འདི་གསལ་འདུག) ༡༤། རྟོག་གེ་དང་། རྩོོད་པ་སོགས་གསལ་བྱེད་ཀྱིི་རྟགས། (*) ༡༥། ཟུར་མཆོན། ཟུར་བརྗེོད་སོགས་ཡོད་པའི་རྟགས། ( ) ༡༦། ཚིག་གམ་ཡི་གེ་མང་པོ་བསྡུས་ཡོད་པའི་རྟགས། (རྟགས་གསལ་མི་འདུག) ༡༧། ཚིག་དང་ཡི་གེ་མ་ཚང་བའི་རྟགས། (...+...) ༡༨། ལེའུ་དང་དོན་ཚན་རྫོོགས་པ་དང་སྡོེ་ཚན་རྫོོགས་པའི་རྟགས། (|| ||) ༡༩། ཚིག་དེ་དོན་གཞིན་ལ་འཇུག་པ་དང་ནོར་བའི་རྟགས། (རྟགས་གསལ་མི་འདུག) ༢༠། ཡི་གེ་དང་ཚིག་ལྷག་མ་ཡོད་ཀྱིང་མི་གསལ་བའི་རྟགས། (...) ༢༡། རྣམ་གྲངས་གསལ་བྱེད་ཀྱིི་རྟགས། (=) ༢༢། དོན་དམིགས་བསལ་བ་ཡོད་པའི་རྟགས། (རྟགས་གསལ་མི་འདུག) འདའི་རིགས་ད་དུང་ཡང་མང་སྟེ། སྐབས་བབ་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ཏེ་བློང་དོར་ལ་འཇུག་དགོས་ པ་ ཡིན་ ནོ། ། དེ་ལྟར་ ཡིག་མཚམས་དང་ ཚིག་མཚམས་འ བྱེད་ བྱེད་དང་། འ བྲེལ་ བྱེད་ཀྱིི་རྐྱེེན་དང་ རྟགས་རྣམས་སྔར་སྲོལ་ལ་གང་འོས་ཀྱིིས་འ ཕྲི་སྣོན་ལེགས་བཅོས་བློང་དོར་བྱས་ཚེ། གཞུང་དོན་མ་ འདྲིེས་པར་རྟོགས་པ་དང་། གཞུང་ཚིག་མ་འདྲིེས་པར་ངོས་འཛོིན་བྱེད་ཐུབ་པ་དང་། ཚིག་ཚོགས་ མང་པའ་ནང་ནས་གནད་དོན་ཆོེ་ཤེ ོས་གང་ཡིན་ཤེེས་རྟོགས་ཡོང་བ་དང་། ཚིག་དང་དོན་སྔ་ཕྱི་ལེགས་ པར་འབྲེལ་ཚུལ་དང་། མིང་ཚིག་དམིགས་བསལ་བ་གང་ཡིན་ཚེགས་མེད་དུ་ཤེེས་རྟོགས་ཡོང་བའི་ དགེ་མཚན་ཆོེ། གནད་དོན་དེར་བརྟེན་རྟགས་འདའི་རིགས་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱིིས་ཁས་ལེན་ཞུས་ཟིན་པའི་
124 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། རིགས་ཡིན་ནོ། ། འདི་རྣམས་བོད་ཡིག་འབྲི་སྲོལ་གྱི་གནའ་རབས་དང་ཡང་མཐུན་ཚུལ་ནི་རིགས་པ་ལ་འཇུག་པའི་གླིེང་ བརྗེོད་དུ་ཅུང་ཟད་སྤྲོོས་ཏེ་བྲིས་ཟིན་པས་འདིར་མི་སྤྲོོ།
125 བོད་ཡིག་སློོབ་དེབ་ཁག་ལ་བསྐྱིར་བཅོས་ཀྱིིས་བོད་མིའི་སློོབ་ཕྲུག་དང་། ད་ལྟའི་བོད་ཡིག་སློོབ་དེབ་ཁག་ལ་བསྐྱིར་བཅོས་དང་། གཞིོན་སྐྱིེས་ཚའི་བོད་ཡིག་ཤེེས་ཚད་གོང་འཕེེལ་གཏོང་ཕྱོགས། ད་ལྟའི་བོད་ཡིིག་སློོབ་དེབ་ཁག་ལ་བསྐྱོར་བཅིོས་ཀྱིིས་བོད་མའི་སློོབ་ཕྲུག་དང་། གཞིོན་སྐྱོེས་ཚོར་སློོབ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་ཕྱོོགས་ཀྱིི་ཐབས་ལམ་དང་། ཤེེས་ཚད་གོང་འཕེེལ་གཏོོང་ཕྱོོགས། ད་ལྟའིི་བོོད་ཡིིག་སློོབོ་དབོ་ཁག་ལོ་བོསྐྱརི་བོཅོས་དང་། གཞིོན་སྐྱེས་ཚོོརི་སློོབོ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་ཕྱིོགས་ཀྱིི་ཐོབོས་ལོམ། བྱམས་ཆོེན་སྤྲུལོ་སྐུ། ༄༅། །སྤྱིི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱིབས་མགོན་ཆོེན་པའ་བློ་ན་མེད་པའི་ཐུགས་བསྐྱིེད་དང་། ཐུགས་རྗེེའི་ཆུ་ གཏེར་ལས་ཉིེ་བར་བལྟམས་པའི་བོད་གཞུང་ཤེེས་རིག་ལྷན་ཁང་གི་ལམ་སྟོན་གཟིགས་སྐྱིོང་འོག མ་ འོངས་ བོད་མའི་ཆོོས་རིག་གཅེས་འཛོིན་བྱེད་པོ་ལྷག་བསམ་གྱི་ལྗོོན་རྩོ་བརྟན་ཅིང་། ཤེེས་ཡོན་རྣམ་ ད པྱོད་ཀྱིི་ ལོ་འབྲས་རབ་ཏུ་བཀྲ་བ་ ཞིེ་ག ཅིག་ ཐོན་ཐབས་ཀྱིི་ད མིགས་ཡུལ་ད གོངས་གཞིི་ད གོས་པ་ ཁྱད་པར་ཅན་གཞིིར་བཞིག་པ འི་ཐོག དེ་དག་གི་རྩོ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེེན་དང་པོར་གལ་ཆོེ་ཤེ ོས་མེད་དུ་མི་ རུང་བ་དེ་ནི། ཤེེས་ཡོན་དང་ལྷག་བསམ་གཉིིས་ལས། དེ་གཉིིས་ཀྱིང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ཚུལ་དུ། རྒྱུ་ ཕྱི་ནང་ཤེེས་ཡོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་རྒྱུད་ཕྱུག་ན། འབྲས་བུ་ལྷག་བསམ་རྣམ་པར་དག་པ འི་ནུས་ པ་བསམ་སྦྱོོར་ལག་ལེན་ཐོག་ཐོན་ངེས་པ་རེད། དེས་ན། བར་སྐབས་ནས་ཤེེས་ཡོན་སྤྱིི་དང་། ཁྱད་ པར་བོད་ཡིག་རིག་གནས་ཀྱིི་ཤེེས་བྱའི་ཆུ་ཚད་གང་འཚམ་ཉིམས་དམས་འགྲོ་བཞིིན་པའི་དངོས་ཡོད་ ཀྱིི་གནས་སྟངས་ལས་ཉིམས་པ་སློར་གསོ། མི་ཉིམས་གོང་འཕེེལ་རྒྱུན་འཛོིན་ཐུབ་ཐབས་སུ་འཕྲལ་ ཕུགས་རྒྱང་གསུམ་ ཐོག་ད གོས་པ་ད གེ་མཚན་འབུམ་ གྱིས་མ ངོན་པར་ཕྱུག་པ འི་ཤེ ིན་ཏུ་ རྩོ ་འགངས་ ཆོེ་བ འི་ད མིགས་ཡུལ་འ ད འི་ ཐོག་རང་གཞུང་དབུས་ཤེེས་ལྷན་དང་རྩོོམ་སྒྲིིག་ལྷན་ཁང་ནས་ཐུགས་ འགན་ ཆོེ་བ ཞིེས་ཀྱིིས་ ཕྱི་ནང་ རིག་གནས་ཀུན་ལ་མ ཁྱེན་རབ་ཀྱིི་ འོད་ སྟོང་འབར་ཞིིང་། ཆོོས་ རིག་ འཛོིན་སྐྱིོང་སྤེེལ་གསུམ་ཐོག་མཛོད་རྗེེས་དང་ཉིམས་མྱོོང་གི་ཡང་རྩོེར་སོན་པའི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་ མཁས་དབང་ཁག་ཆོེད་དུ་གདན་ཞུ་གནང་སྟེ་བརྡོ་སྤྲོོད་རིག་གནས་ཀྱིི་བགྲོ་གླིེང་ལྷན་ཚོགས་གནང་ བའི་སྐབས་འདིར་མཁས་དབང་རྣམ་པའི་དགོངས་པའི་དཔྱད་གཞིིར་གྲོས་གཞིི་དོན་ཚན་བཞིི་པ་དང་
126 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ལྔ་པ་གཉིིས་ཀྱིི་སྐོར་འབྲེལ་ཡོད་བསམ་ཚུལ་སྙིང་དོན་གསོལ་རྒྱུར། རིག་གཞུང་སྤྱིི་དང་། ཁྱད་པར་ བོད་ཀྱིི་ རིག་གཞུང་ ཐོག་ཤེེས་བྱ འི་གནས་ཚད་ གོང་མ ཐོར་ག ཏོང་ ཕྱོགས་ལ་སྨོན་པའི་ཐབས་ལམ་སྦྱོོར་དངོས་རྗེེས་གསུམ་གྱི་བྱ་བ་རིམ་པ་གསུམ་ལས་དང་པོར། སྔོན་ འགྲོ་སྦྱོོར་བའི་སྒོ་ནས་བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་ཐོག་སློོབ་ཕྲུག་ལ་སྤྲོོ་བ་དང་། དག་སྣང་འཕེེལ་ཞིིང་། བློོ་ དབྱིངས་འཕེར་ཐབས་ཀྱིི་དུས་བསྟུན་ཆོ་རྐྱེེན་ཇི་སྙེད་ཚང་དགོས་པའི་གནད་འགག་གཙོ་ཆོེ་བ་གསུམ་ ལས་དང་ པོར། ཐོག་མར་སློོབ་གྲྭ་དབུ་འཛུགས་སྐབས་ནས་ལོ་རྒྱུན་གང་འཚམ་ རིང་། སློོབ་ཕྲུག་ ཕེལ་ཆོེ་བ་བོད་སྐྱིེས་ཡིན་པ་མ་ཟད། ན་ཚོད་དང་། གོམས་གཤེིས། སྤྱིི་ཚོགས་ཀྱིི་མིག་དཔེ། ཕེ་ མ འི་ སེམས་ཤུ གས་གནང་སྟངས་ སོགས་གང་ གི་ ཆོ ་ནས་ ཀྱི ང་ཞིིང་ས་ག ཤེིན་ པོ་དང་འ དྲི ་བ འི་ སེམས་ རྒྱུད་ཀྱིི་ས་གཞིིར། ཕྱི་ནང་ཤེེས་བྱའི་ས་བོན་ཅི་འདྲི་ཞིིག་བཏབ་ཀྱིང་སྦྱོངས་འབྲས་ཤེེས་ཡོན་གྱི་སྨྱུ་གུ་ དམིགས་ཡུལ་དང་འཚམས་པ་འཚར་ལོངས་ཡོང་བཞིིན་པའི་སྐབས་དེར། བོད་ཡིག་སློོབ་དེབ་སྔོན་ ཡོད་རྣམས་ ཀྱི ང་སྐབས་ དེར་ འ ོས་ཤེ ིང་འཚམས་ ངེས་ཤེ ིག་ ཡིན་རུང་། དེ་རྗེེས་ རིམ་པས་སློོབ་ཕྲུག་ རྣམས་ ཕྱི་རྒྱལ་དུ་གསར་ སྐྱིེས་ ཐོག་ ལོ་ན་ལྔ་དྲུག་ཙམ་ནས་འགའ་ཞིིག་ལ་ ནི་ སྔོན་འགྲ འ་སྦྱོོང་བ རྡོར་ ཙམ་མེད་པར་འཛོིན་རིམ་དང་པའ་ནང་འཇུག་དགོས་པ་དང་བཅས་ཕྲུ་གུའི་ལོ་ནའི་བབས་ཀྱིིས་ཤེེས་ ཡོན་གྱི་གོ་རྟོགས་དམན་ལ། གོམས་གཤེིས་མིག་རྒྱང་སོགས་གང་གི་ཆོ་ནས་ཀྱིང་། དེ་སྔའི་བསམ་ སྦྱོོར་མཐུན་རྐྱེེན་གྱི་གནས་སྟངས་ཡོངས་རྫོོགས་གོ་ལྡོག་ལྟ་བུར་འགྱུར་བཞིིན་པར་བརྟེན་དེས་ན་གང་ ལ་གང་འདུལ་ཐབས་སྤེེལ་ གྱིས་རགས་པ འི་ལམ་ནས་ཕྲ་བ འི་ལམ་དུ་བློོ་སྣ་ཁྲིིད་ཐབས་འ ཛོིན་ རིམ་ གཉིིས་པ་ནས། དྲུག་པ་བར་གྱི་སློོབ་དེབ་རྣམས་བློོ་ལ་འཇུག་བདའི་རྒྱས་བསྡུས་འོས་འཚམས་ཤེ ིག་ གི་ སྟེང་ནས་ད མིགས་ཡུལ་ཟབ་ ཅིང་རྒྱ་ ཆོ འི་ རིག་གཞུང་རྒྱ་མ ཚ འི་ནང་འཇུག་པར་སྤྲོོ་ཤུ གས་སྤེེལ་ ཐབས་ལ་སྨོན་ངེས་ཀྱིི་དུས་བསྟུན་ལེགས་བཅོས་གནང་འོས་ ཇི་སྙེད་ཡོད། དེ་བཞིིན་འཛོིན་རིམ་སོ་ སའ་ཐད་ཀྱིི་སློོབ་དེབ་བརྗེོད་དོན་ཀྱིང་འབྲེལ་ཡོད་འགྲེལ་བཤེད་ཁ་སྐོང་ལྟ་བུར་པར་རིས་མང་ཙམ་ ཡོད་པ། བ རྡོ ་སྤྲོོད་དང་མཐུན་པ འི་ ཚིག་སྦྱོོར་ཤེ ིན་ཏུ་ གོ་བ ད འི་ ཐོག་ནས་མ དོ་མ ཛོ ངས་བླུན་དང་། མཛོད་བརྒྱ་དཔག་བསམ་ཁྲིི་ཤེ ིང་སོགས་ལ་ཁུངས་བཅོལ་བའི་དོན་དུ་ལས་འབྲས་ཀྱིི་རྣམ་བཞིག་ལས་ བརྗེོད་བྱ་སྟོན་དང་བསྟན་པའི་ཆོེ་བ་སྟོན་པའི་རྗེོད་བྱེད་ཟློས་གར་བསྟན་བཅོས་ཀྱིི་ཚུལ་དུ་བྲིས་པ་དེ་ ལྟ་བུ་དང་འཇིག་རྟེན་ཡ་རབས་ཀྱིི་སྲིད་ལུགས་ཀྱིི་རྣམ་བཞིག་སྟོན་པའི་སྒྲུང་དེབ་ཆོེ་ཆུང་ཚན་པ་མང་
127 བོད་ཡིག་སློོབ་དེབ་ཁག་ལ་བསྐྱིར་བཅོས་ཀྱིིས་བོད་མིའི་སློོབ་ཕྲུག་དང་། ཙམ་གསར་བསྐྲུན་གྱི་ཆོ་རྐྱེེན་ཚང་དགོས། རིམ་པ་གཉིིས་པ་དེར། རང་རའི་སློོབ་དེབ་རྣམས་ནི་ཆོོས་ རིག་བརྡོ་སྤྲོོད་རྒྱལ་རབས་སོགས་ཉིེར་མཁའ་ཤེེས་བྱ་ཀུན་བསྡུས་ལྟ་བུའི་ནང་བརྗེོད་དོན་གཏིང་ཟབ་ གོ་དཀའི་རིགས་ལ། སློོབ་དཔོན་ནས་སློོབ་དེབ་ནག་པོ་འབྲུ་བཤེེར་ཀློོག་འདོན་རྗེེས་ཟློས་ཐུབ་ཙམ་མ་ ཡིན་པར་སློོབ་ཕྲུག་གི་མོས་བློོ་ཤེེས་ཚད་གོ་སྟོབས་དང་འཚམས་ཤེ ིང་། བློོ་ལ་འཇུག་བདའི་ཁྲིིད་ཚུལ་ ག ཙོ་འ དོན་ ཐོག་ད མིགས་ཡུལ་ཚད་མ ཐ འ་ རིག་གཞུང་ གི་ཁང་བཟང་དུ་བ གྲོད་ཐབས་ སློ ་བ འི་ལམ་ ནས་དཀའ་བའི་ཟབ་གནད་རྟོགས་ཐབས་གཞིི་རིམ་ཐེམ་སྐས་རིམ་འཛུགས་བྱེད་སྒའ་སློོབ་ཁྲིིད་ཀྱིི་ལྟ་ བ འི་གནད་ ཇི་བཞིིན་ ངེས་པར་ལག་ ལེན་ དོན་ ཐོག་ཏུ་འབབ་ ངེས་ད གོས། དེ་བཞིིན་སློོབ་སྦྱོོང་ལ་ མཁོ་བའི་གླིོག་བརྙོན་ལེགས་ཆོ་ལྡན་པའི་རིགས་བརྡོ་སྤྲོོད་དང་མཐུན་ལ་ཚིག་སྦྱོོར་སྙན་ལ་གོ་བདའི་ བོད་སྐད་ཐོག་བསྒྱུར་ཏེ་བརྙོན་པར་འོད་སྒམ་ནང་ སྟོན་ཆོེད། ཀས་སེ་ཀྲི། ཟེར་བའི་བརྙོན་པར་པིང་ ཤེོག་(སྤྱིིན་ཤེ ོག)བཟོ་འདོན་ཐུབ་པའི་ཐབས་ཤེེས་མཐུན་རྐྱེེན་ཡང་ཚང་དགོས། རིམ་པ་གསུམ་པ་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་གཞིི་ རྩོ ར་བྱས་པ འི་རང་ གི་ རིག་གཞུང་ལ་ད ངོས་ཤུ གས་བརྒྱུད་ གསུམ་ནས་ ཆོེ་མ ཐོང་ རིན་ཐང་ གི་ ཆོེ་བ་ སྒོ་ཀུན་ནས་འ དོན་སྤེེལ་ད གོས་པ་དང་། དེ་ ཐོག་ནས་ གཞིོན་སྐྱིེས་ཚའི་བསམ་བློོའ་ནང་གོ་རྟོགས་ཇེ་མཐོར་སློེབས་པ་བྱེད་དགོས། དེ་མེད་ན་བོད་ཡིག་ནི་ སློོབ་གྲྭར་སྡོོད་ རིང་འ ཛོིན་གྲྭར་ ཡོང་ ཆོེད་ ཡིག་ཚད་ བྲིས་རྒྱུགས་ཙམ་ གྱི་ཆུ་ བོ་ལས་བརྒལ་ཐབས་ཀྱིི་ འཕྲལ་སེལ་གྲུ་གཟིངས་ལྟ་བུ་ཞིིག་ལས། གཞིི་རིམ་སློོབ་ཐོན་རྗེེས་སུ་བོད་ཡིག་གི་ཐ་ན་གཏོང་ཡིག་ དང་ཁ་བྱང་ཙམ་ལ་ཡང་མ ཁོ་གནད་ མེད་བསམས་ནས་ བོད་ཀྱིི་ རིག་གཞུང་ ནི་ དེ་ལྟ་བུ འི་ག ཟིངས་ ལྟར་སྤེང་བར་བྱ་བའི་རིགས་སུ་གནས་པ་ལྟ་བུ་མཐོང་སྟེ། རང་གི་ལས་རིགས་འཚོ་ཐབས་ཀྱིི་མདུན་ ལམ་སྐམ་ས་ཆོེན་པོར་བགྲོད་པ་དང་། གྲུ་གཟིངས་ཀྱིི་མཁོ་གནད་ཆོེད་དཔེ་ལྟ་བུའི་བསམ་རྒྱ་ཆུང་ ཞིིང་། མིག་ལྟས་ངན་པ འི་ཡམས་ནད་ཀྱིི་ཤུ གས་རྐྱེེན་མཐུ་ ཆོེན་ཞིིག་ ཡོང་བཞིིན་པ་འ དི་ནས་ སྐྱིོབ་ ཐབས་སུ། བོད་ཀྱིི་ཤེེས་ རིག་སློོབ་གྲྭ་ད མིགས་བསལ་ཟུར་འཛུགས་ སྐྱིོང་ད གོས་པ འི་ད གོངས་གཞིི་ དགོས་པ་དང་། བོད་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མིན་པའི་རིག་གཞུང་ནི། བོད་མི་སྤྱིི་དང་། ཁྱང་པར་རིག་གཞུང་ དེ་དག་བདག་གཅེས་འཛོིན་སྐྱིོང་སྤེེལ་གསུམ་བྱེད་པོར་ཐུགས་རེ་བཅོལ་ཡོད། ཁབ་འཚེམ་མངགས་ དང་སྦུད་པ་དབུགས་མངགས་ཀྱིི་དཔེ་ལྟར། དོན་དེ་ལ་མངགས་པའི་མངགས་པ་རིགས་མྱུག་གཞིོན་ སྐྱིེས་ ཚ འི་སྐབས་བབས་འཁུར་འགན་ ཡིན་པ་ དེ་ཙམ་མ་ཟད། རིག་གཞུང་ གི་ ངོ་ བ འ་ ཆོ ་ནས་ ཀྱི ང་
128 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ངོ་མཚར་ཁྱད་ཆོོས་བསམ་བ རྗེོད་ལས་འདས་པ འི་ ཆོེ་བ་ ཇི་ ཡོད་ནས་ མོས་གུས་སྤྲོོ་བ་འཕེེལ་ཐབས་ ད གེ་རྒན་རྣམ་པས་ཐབས་ཤེེས་ ཡོད་རྒུ་ རྩོ ལ་འ དོན་ གྱིས་སློོབ་ག ས འ་མཐུན་རྐྱེེན་མཚམས་སྦྱོོར་རྒྱུན་ མཐུད་གནང་བཞིིན་པ་ དེ་ལྟར་ཡང་། ཆོོས་ཟབ་སར་བདུད་ཟབ་ཀྱིི་ད པེ་ལྟར་ཡུལ་དུས་སྤྱིི་ ཚོགས་ ཀྱིི་ལྟ་སྤྱིོད་གོམས་གཤེིས་མིག་དཔེ་འདྲི་མིན་འགལ་རྐྱེེན་སྣ་ཚོགས་མཐུ་ཆོེ་བ་དང་། བསོད་ནམས་ ཀྱིི་སྐྱིབས་མཐུ་ཆུང་བ་ལྟ་བུས་རེ་བ་དང་འཚམས་པའི་ཕེན་ནུས་རྔོོ་ཐོགས་པ་ཞིིག་ཡོང་དཀའི་གནས་ སུ་གྱར་བཞིིན་ཡང་། ད་དུང་སློོབ་སྟོན་བྱེད་པ་པའ་ངོས་ནས་ལན་དགུ་ཆོ ད་མཐུད། ད་དུང་སྔར་ ལྷག་ཐབས་གསར་ སྒོ་དུ་མ་ནས་བ ཤེ ད་ སྦྱོ ངས་ལྷག་བློོ་ ཆོེ་བ སྐྱིེད་མ་ལན་མ་འ གྱོད་པ་རྒྱུན་འ ཁྱོངས་ གནང་དགོས་སྨོོས་མེད་ཁར། ཡིག་རྒྱུགས་སྐབས་ཐབས་ཤེེས་གཡོ་བྱུས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིི་ལམ་ནས་ཨང་ ཚད་གྲངས་ག སོག་ བྱེད་ཐུབ་ཙམ་ལས་བྱུང་བ འི་ལག་འ ཁྱེར་ ཐོབ་པ་ཙམ་ གྱིས་མ་ཆོོག་པར་ བོད་ཀྱིི་ རིག་གཞུང་ ཐོག་གཞིི་ རྩོའི་ཤེེས་ཚད་ ཆོ ་འ ཇོག་འཕེེར་ ངེས་ཀྱིི་གནས་ཚད་ དེ་འ དྲི ་ཞིིག་བྱུང་ན། དེ་ ལ་ད མིགས་བསལ་ གྱི་མདུན་ལམ་ གོ་སྐབས་འ ཕེ ར་མ་འ དི་དང་འ དི་འ དྲི ་ ཡོད་ ཅེས་བ རྡོ ་ སྟོན་ དོན་ འཁྱོལ་ཐུབ་པའི་འཆོར་གཞིི་གོ་རིམ་གཏན་འབེབས་ཤེ ིག་བྱུང་ན། འབྲས་བུ་ལ་སྤྲོོ་སེམས་ཡིད་རངས་ སྨོོན་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱུ་དུས་སུ་བརྟུན་པ་སྐྱིེད་པ་ཡང་ཆོོས་ཉིིད་ཡིན་པ་དང་། ད་ལྟ་ལོ་ལྟར་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ གི་མཐོ་རིམ་འཛོིན་གྲྭ་ནས་བུ་དང་བུ་མོ་ག ཤེིས་སྤྱིོད་དང་ཤེེས་ཚད་སོགས་ཀྱིི་ཆོ ་རྐྱེེན་ལྡན་པ་གཉིིས་ རེར་བུམ་སྐྱིོན་གསུམ་བྲལ་གྱི་གཟེངས་རྟགས་རེ་གནང་སྲོལ་ཡོད་མུས་དེ་ཡང་འཛོིན་རིམ་བརྒྱད་པ་ ནས་བཅུ་གཅིག་བར་བོད་ཡིག་ཐོག་ཆོ་སྙོམས་ཨང་ཚད་བརྒྱ་ཆོ་དྲུག་ཅུར་མ་མཐར་ལོན་ངེས་ཀྱིི་ཁྱད་ ཆོོས་ཚང་རིགས་ལ་གནང་ལམ་སྲོལ་གཏོད་མཛོད་ན་ལེགས་ཚོགས་ཆོེ་བ་དང་། དེ་བཞིིན་འཛོིན་ རིམ་དང་པོ་ནས། གསུམ་པ་བར་དང་། བཞིི་པ་ནས། ལྔ་པ། དྲུག་པ་ནས་བདུན་པ་བཅས་ལོ་རིམ་ གཉིིས་རའི་མཚམས་བོད་ཡིག་འབྲི་ཀློོག་དང་། གཟུགས་དག་འདོན་གསུམ་ཐོག་བརྗེོད་དོན་བློོ་ངེས་ བཅས་ཀྱིི་སྦྱོངས་འབྲས་རྩོེ་ཕུད་སློོབ་ཕྲུག་རེ་ལ། རང་མིང་འཁོད་པའི་གཟེངས་རྟགས་རེ་དང་། བྱ་ དགའ་གནང་སྐྱིེས་འོས་འཚམས་བཅས་གནང་ལམ་གསར་ག ཏོད་མཛོད་ཐོག དེ་ཡང་སློོབ་གྲྭའི་ནང་ རྒྱུན་ལྡན་ག ཏོང་བཞིིན་པ འི་འ ཆོ ར་ཅན་ གྱི་ ཡིག་རྒྱུགས་ དེ་ མིན་པར། ད མིགས་བསལ་དུས་ ཚོད་ འོས་འཚམས་ཤེ ིག་ལ་རང་གཞུང་ཤེེས་ལྷན་གྱི་སྐུ་ཚབ་སློོབ་ཚན་བསྐྱིར་ཞིིབ་རྒྱུགས་བཞིེས་མཁས་པའི་ ཚོགས་ཆུང་ནས་ངེས་དོན་གྱི་རྒྱུགས་བཞིེས་གནང་རྒྱུ་དང་། དེ་ཡང་ཤེེས་ཚད་ཀྱིི་ཚད་གཞིི་ལྟར་རྒྱུགས་
129 བོད་ཡིག་སློོབ་དེབ་ཁག་ལ་བསྐྱིར་བཅོས་ཀྱིིས་བོད་མིའི་སློོབ་ཕྲུག་དང་། སྤྲོོད་མ་ཐུབ་ཚེ་སྡུག་པའི་ནང་ནས་དྲིག་པ་ཞིིག་ལ་གང་ལྟར་འཆོར་ཅན་གཟེངས་རྟགས་གནང་དགོས་ པ་དེ་རིགས་མ་ཡིན་པ་དགོས། དེ་བཞིིན་མཐོ་སློོབ་ནང་སློོབ་གྲོན་རོགས་རམ་གནང་ལམ་གྱི་ཐོག་ཏུ་ ཡང་། བོད་ཡིག་ཐོག་དམིགས་བསལ་ཤེེས་བྱའི་ཆོ་རྐྱེེན་འདི་འདྲི་ཞིིག་ཀྱིང་དགོས་ཞིེས་གོང་མཚུངས་ ལྟར་སྒྲིིག་སྲོལ་གཏན་འབེབས་གནང་དགོས་པ་སོགས་འདི་དང་འདི་རིགས་སུ་གཏོགས་པའི་བོད་ཀྱིི་ རིག་གཞུང་ཐོག་རིན་ཐང་དང་། ཆོེ་མཐོང་གི་ཐབས་ལམ་གསར་གཏོད་ཀྱིི་རྒྱུ་མཚན་འདི་རིགས་ཀྱིིས་ བོད་ཀྱིི་ རིག་གནས་ ཐོག་ སྦྱོ ངས་བརྩོོན་ གྱི་སྤྲོོ་སྣང་ སེམས་ཤུ གས་འཕེེལ་རྒྱུར་ད ངོས་ཤུ གས་ ཅི་ རིགས་ ནས་དོན་ཕེན་ངེས་པར་ཡོང་ངེས་སྙམ། བོད་ ཡིག་གཞིི་ རྩོ ར་བྱས་པ འི་ཆོོས་ རིག་ གི་གནས་ཚད་ གོང་མ ཐོར་ག ཏོང་ཐབས་ལ་ད མིགས་པ འི་ ད ངོས་གཞིི་ལག་ ལེན་ དོན་འ ཁྱོལ་ བྱེད་ སྒ འ་ཐབས་ལམ་ རིམ་པ་དང་ པོ་ དེ། སྤྱིིར་ བོད་ ཡིག་ གི་ད གེ་ རྒན་གྲངས་ཚད་ལྡེང་ངེས་དགོས་པ་དང་། ཁྱད་པར་འཛོིན་རིམ་དང་པོ་ནས་ལྔ་པ་བར་སྤྱིིར་བཏང་ སློོབ་ཚན་དགེ་རྒན་རྣམས་བོད་ཡིག་སློོབ་ཐོན་པ་གང་མང་བསྐོ་འཛུགས་ཐུབ་ཐབས་གནང་རྒྱུ་དང་། དའི་ཐོག་སྔ་འཕྲོས་ཚན་རིག་སོགས་སློོབ་ཚན་གཞིན་རྣམས་བོད་ཡིག་ཐོག་ཕེབ་སྒྱུར་གྱིས་སློོབ་དེབ་ ཟུར་སྣོན་རེ་སྤྲོོད་འགྲེམས་དང་འབྲེལ་རྩོ་བའི་སློོབ་ཚན་དེ་དག་དབྱིན་ཡིག་ཏུ་ཡོད་ཀྱིང་། དའི་གོ་ དོན་འགྲེལ་བ ཤེད་ཚང་མ་ བོད་ ཡིག་དང་བོད་སྐད་ ཐོག་ནས་གནང་ཐུབ་ན། སློོབ་ཚན་དེ་དག་ གི་ གོ་དོན་ལེགས་རྟོགས་ཡོང་བར་ཕེན་ནུས་རྒྱ་ཆོེར་ཡོང་རྒྱུ་སྨོོས་མེད་ཐོག་ཁྱད་པར་དུ་བོད་ཡིག་དག་ འདོན་གཟུགས་གསུམ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་འཛོིན་ཐེངས་འཕེར་མ་ལྟ་བུ་ཞིིག་ཞིོར་ལ་གོ་ཆོོད་དེ་བོད་ ཡིག་གི་བརྡོ་སྤྲོོད་བརྗེོད་བྱ་རྗེོད་བྱེད་ཐོག་མྱོོང་གོམས་ཤེེས་ཚད་རིམ་འཕེར་ཡོང་ཐབས་ལ་གཅིག་ཕེན་ གཉིིས་གྲོགས་ངེས་པར་ཡོང་ངེས་ལགས། དེ་བཞིིན་ཡིག་རྒྱུགས་ཀྱིི་ཨང་གྲངས་ཚད་གཞིི་སློོབ་ཚན་ རེར་བརྒྱ་ཆོ་ ༣༣ ལོན་ཐུབ་ཙམ་བྱུང་ན། ཚད་ལོན་ཁོངས་སུ་ཚུད་ཀྱིི་ཡོད་པ་མ་ཟད། དབྱིན་ཡིག་ སོགས་སློོབ་ཚན་གཞིན་གྱི་ཐོག་གོང་གསལ་ཚད་གཞིིའི་ཨང་གྲངས་ལོན་ཙམ་ཡོད་ན། བོད་ཡིག་ཐོག་ དཔེར་ན། འཛོིན་རིམ་དང་པོ་ནས་ལྔ་པ་བར་ཨང་གྲངས་༢༠ ལས་མ་ལོན་རུང་། འཛོིན་རིམ་གནས་ སྤེར་ཁོངས་སུ་བཏང་སྟེ་འཛོིན་རིམ་འཕེར་བར་དཀའ་ངལ་མེད་པའི་སྒྲིིག་སྲོལ་འདི་ལ་ལེགས་བཅོས་ ཀྱིིས་རྩོ་བའི་བོད་ཀྱིི་སློོབ་གྲྭ་ཡིན་པ་དང་། དེང་སྐབས་བོད་ཡིག་ཐོག་ཤེེས་ཚད་ཉིམས་རྒུད་འགྲོ་བཞིིན་ པའི་རྒྱུ་མཚན་ལ་བརྟེན་ལར་ནས་བོད་ཡིག་ཐོག་ཚད་ལོན་ངེས་པར་དགོས་པ་དང་། བྱུང་ན་ད་མུས་
130 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཨང་གྲངས་༣༣ ཀྱིི་ཚད་གཞིིའི་སྟེང་ཨང་གྲངས་༧ བསྐྱིར་བསྣན་གྱིས་དོན་དུ་བོད་ཡིག་ཐོག་ཨང་ གྲངས་༤༠ རེ་ངེས་པར་ལོན་ངེས་དགོས་པའི་སྒྲིིག་གཞིི་གསར་གཏོད་ཅིག་ཛོ་དྲིག་གི་དགག་དགོས་ རྒྱུ་མཚན་ལ་བརྟེན་ནས་ངེས་པར་དགོས་གལ་ཡོད། སློོབ་ཕྲུག་ཚའི་ཤེེས་ཚད་ལ་དག་ཐེར་ནན་ཏན་ཡོང་ཐབས་སུ་འཛོིན་རིམ་༡༠ དང་༡༢ ཡིག་ཚད་ གཏོང་ཡུལ་རང་ཁོངས་སློོབ་གྲྭ་སོ་སའ་ནང་དུ་མིན་པར་ཝི་ར་ན་སི་ལྟ་བུ་དབུས་ས་གནས་གཅིག་ཏུ་ སྡོེབ་འཛོོམས་ཀྱིིས་སྒྲིིག་སྲོལ་དམ་བསྒྲིགས་ཚད་མཐུན་གྱི་སྒོ་ནས་རྒྱུགས་བཞིེས་གནང་ན། དགེ་སློོབ་ གཉིིས་ཀར་ཁུར་འགན་སྐུལ་ལྕག་ཚད་ མེད་ ཐེབས་ ངེས་མ་ཟད། ཁ་ ཡོད་ལག་ ཡོད་ཀྱིི་མཐུན་པ འི་ རྐྱེེན་དུ་འགྲོ་ངེས་ཡིན། དེ་ལྟར་ཕྱག་ལེན་བསྟར་རྒྱུར་རྒྱ་གར་དབུས་ཡིག་རྒྱུགས་དོ་དམ་ལས་ཁུངས་ སུ་འགྲོ་གྲོན་འཕེར་མ་དང་། སྒྲིིག་གཞིི་དང་ཕྱོགས་འགལ་འགྲོ་གཞིི་སོགས་ཀྱིི་སྐྱིོན་གནད་གང་ཡང་ མེད་པ་མ་ཟད་མཐོ་རིམ་འཛོིན་གྲྭའི་རྒྱལ་ཡོངས་རྒྱུགས་སྤྲོོད་གཏོང་མི་སློོབ་ཕྲུག་ལོ་ལྟར་གྲངས་འབོར་ བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ཡས་མས་ལས་ མི་ཉུང་བ་ཞིིག་ ཡིག་རྒྱུགས་ག ཏོང་ཡུལ་ས་གནས་ག ཅིག་ཏུ་འ གྲིམ་ འགྲུལ་བྱ་རྒྱུའི་འགྲོ་གྲོན་ཐད་འཕེར་གྲོན་དམིགས་བསལ་ཆོེ་བ་མེད། དེ་ལྟར་གོང་དུ་ད་ལྟ་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་སློོབ་ཕྲུག་རྣམས་ཀྱིི་ཤེེས་ཚད་ཉིམས་པ་སློར་གསོར་ཆུད་ཐབས་ དང་། མི་ཉིམས་གོང་འཕེེལ་ཐུབ་ཐབས་ལ་སྨོན་པའི་ལོ་མང་ཉིམས་མྱོོང་ལས་གྲུབ་པའི་བསམ་ཚུལ་ སྙིང་བསྡུས་ཞུ་རྒྱུ་དེ་ཙམ་ཡིན་ལགས།
131 སློོབ་དེབ་ཁག་བསྐྱིར་བཅོས་བྱེད་ཕྱོགས་དང་། སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཐབས་ཡར་རྒྱས་བཏང བོོད་ཡིིག་སློོབོ་དབོ་ཁག་ལོ་དུས་བོསྟུན་ལོེགས་བོཅོས་བྱེད་ཕྱིོགས། བཙན་བྱེོལ་བོད་མའི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་གི་ཉིམས་མྱོོང་དང་། སློོབ་ཚན་ཁྱོན་འབོར་བཅིས་ ཀྱིི་དངོས་ཡིོད་གནས་ཚུལ་དང་བསྟུན་ཏོེ་སློོབ་དེབ་ཁག་བསྐྱོར་བཅིོས་བྱེེད་ཕྱོོགས་དང་། སློོབ་ཁྲིིད་བྱེེད་ཐབས་ཡིར་རྒྱས་བཏོང་སྟོེ། དོན་དུ་བོད་ཡིིག་ གནས་ཚད་གོང་མཐོར་གཏོོང་ཕྱོོགས་སྐོར། བོོད་དགེ་བྱམས་པ་ཆོོས་གྲོགས། ༄༅། །འདས་པའི་ཉིམས་མྱོོང་གི་ས་གཞིི་ལ་བརྟེན་ནས་མ་འོངས་པ འི་ཡར་རྒྱས་ཀྱིི་མྱུ་གུ་སྐྱིེད་ཐབས་ དགོས་སྟབས། གནའ་སྲོལ་བོད་ཡིག་སློོབ་སྦྱོོང་བྱེད་སྟངས་ཀྱིི་ཁྱད་ཆོོས་དང་། ད་སྲོལ་བོད་ཡིག་སློོབ་ དེབ་རྩོོམ་སྒྲིིག་དང་། བསྐྱིར་ཞིིབ་ཇི་བྱས་ཀྱིི་ལོ་རྒྱུས། སློད་མར་གནང་ཕྱོགས་དགོངས་པའི་དཔྱད་ གཞིི་བཅས་སྙན་སྒྲིོན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ཡང་ཕྱི་ལོ་༡༩༥༩ གོང་རང་རེ་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ནི། སྟོད་མངའ་རིས་ནས་སྨོད་དར་རྩོེ་མདོ་བར་ བོད་ལྗོོངས་ཆོོལ་ཁ་གསུམ་ཡོངས་རྫོོགས་ཙམ་མ་ཟད། ལ་དྭགས་ནས་བྷོར་མའི་ས་མཚམས་བར་ཧིི་ མ་ལའི་རི་རྒྱུད་ཁྱོན་ཡོངས་དང་། འབྲུག་ཡུལ། སོག་ཡུལ་སོགས་མདོར་ན་བོད་ཡིག་བརྒྱུད་ནས་ ནང་པ་སངས་རྒྱས་པ འི་བསྟན་པ་གར་ཁྱབ་ཐམས་ཅད་དུ་ བོད་ཀྱིི་བ རྡོ ་སྤྲོོད་སྐད་ ཡིག་ གིས་ཁྱབ་ ཡོད་ཅིང་། ཁྱོན་དེ་དག་ཡོངས་སུ་བོད་ཡིག་སློོབ་སྟངས། དང་ཐོག་སློོབ་དེབ་ངེས་གཏན་མེད་པར་ དབུ་ མེད་དབྱངས་གསལ། མ གོ་འ དོགས། སྔོན་རྗེེས་ མིང་གསུམ་ སོགས་སྦྱོོར་ཀློོག་དང་། ཐད་ ཀློོག མགྱོགས་ཀློོག་བཅས་ལ་སྦྱོངས་པ་དང་མཉིམ་དུ་བྲིས་གཟུགས་ཀ་ཁ། ཟློས་ཧྲིལ། ཚུགས་རིང་། ཚུགས་ཐུང་། ཡིག་ཆུང་། འཁྱུག་མ་ཚུགས་རྣམས་ལོ་མང་རིང་སྦྱོངས་ཤེ ིང་དང་ཤེ ོག་བུ་སོགས་ལ་ རིམ་བཞིིན་བསློབ་པ་དང་ཆོབས་ཅིག་ཞིོར་དུ་བརྡོ་དག་རྒྱས་བསྡུས། སྙན་སུམ། དགུ་མཐའ། ཆོ་ འདྲིེན་སོགས་ལ་གོམས་པ་བྱས་ཏེ་ཁག་ཅིག་གཞུང་དམངས་ཀྱིི་སྲི་ཞུར་བརྩོོན་པ་དང་། ཁག་གཅིག་ སློོབ་གཉིེར་བ་སོ་སའ་ཁམས་དང་མོས་པ། སྔོན་བསགས་ལས་དང་བསོད་ནམས། སྒྲི་དང་སྡོེབ་སྦྱོོར་
132 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། སོགས་རིག་གནས་ཆོེ་ཆུང་དང་། མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིི་གཞུང་ལུགས་སོགས་ལ་མི་ཚེ་ཕྱེད་ལྷག་ཙམ་ ཐོས་བསམ་སློོབ་ག ཉིེར་གྱིས་དུས་འདའ་བར་བྱེད་པ་ནི་སྔར་སྲོལ་རང་ལུགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ སློོབ་སྦྱོོང་ བྱེད་སྟངས་ ཆོེས་ཁྱད་དུ་འ ཕེ གས་པ་ཞིིག་ ཡིན་པ་ ནི་གཅམ་བུ འི་ ཟོལ་བ སྟོད་ཙམ་མ་ ཡིན་ པར་ལམ་ སྲོལ་ ད འི་ ཐོག་སློོབ་སྦྱོོང་གནང་བ འི་ དེང་སང་འ ཚོ་བཞུགས་ བོད་ཀྱིི་མཁས་དབང་མང་ པོར་ རིག་གསར་ཡར་ ཐོན་ཅན་ གྱི་ ཕྱི་རྒྱལ་བ འི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིིས་ ཕེ ་མས་ལམ་ སྟོན་ བྱེད་ ཕྱོགས་ སོགས་ཀྱིིས་ཁ་ལོ་བསྒྱུར་ཏེ། སྨོན་དང་རྩོིས། ཡིད་སྨོོན་དང་། བསྔགས་བརྗེོད་ཞུས་པ་ཁག་ནས་ ཁུངས་སྐྱིེལ་བྱུང་བ་ཞིིག་ཡིན། ཕྱི་ལོ་༡༩༥༩ ལོར་གངས་ལྗོོངས་ཆོོས་ལྡན་གྱི་ཞིིང་ས། བསྟན་པའི་དགྲ་བོས་ནག་འབྱམས་སུ་བཏང་ སྟེ༑ སྤྱིི་ ནོར་༸ གོང་ས་༸ སྐྱི བས་མ གོན་༸རྒྱལ་བ འི་དབང་ པོ་མཆོོག་འཕྲལ་ཕུགས་བསྟན་ སྲིད་ ཀྱིི་བ དེ་ དོན་ བློ ་ན་ མེད་པ འི་ ཆོེད་དུ་རྒྱ་གར་འ ཕེ གས་པ འི་ཡུལ་དུ་ སྐྱི བས་བ ཅོལ་དུ་ ཞི བས་ སོར་མ་ བ ཀོད་ཐབས་ མེད་བྱུང་སྐབས་གང་ གི་ ཞི བས་རྗེེས་སུ་འབྲངས་པ འི་ སྐྱི བས་བ ཅོལ་ བོད་ཕྲུག་རྣམས་ ལ་མ་འོངས་ བོད་ལྗོོངས་ཆོོས་སྲིད་རང་དབང་སློར་གསའ་སོན་རྩོ་བོད་ཕྲུག་ཁེར་གཙང་སློོབ་གྲྭ་ཟུར་ འཛུགས་ཀྱིིས་རིག་གསར་དང་མཉིམ་དུ་རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆོོས་དང་རིག་གཞུང་གི་ཤེེས་ ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་རྒྱུ་རྩོ་འགངས་ཆོེ་ཤེ ོས་ཡིན་པ་རླབས་ཆོེན་དགོངས་བཞིེས་ཀྱིིས་རྒྱ་གར་གཞུང་ལ་ རོགས་སྐྱིོར་ཞུ་བསྐུལ་དོན་འབྲས་ལེགས་པར་སྨོིན་ཏེ་མ་སུ་རི་སོགས་བབ་འོས་ས་གནས་ཁག་ལ་ རིམ་ བཞིིན་བོད་མའི་གཏན་འཇགས་དང་། ཉིིན་མའ་སློོབ་གྲྭ་གསར་འཛུགས་ཐུབ་པ་བྱུང་སྟེ། ཆོེད་དུ་ བསྐོ་བཞིག་བསྩལ་བའི་བོད་ཀྱིི་མཁས་དབང་སློོབ་དེབ་རྩོོམ་སྒྲིིག་ཚོགས་ཆུང་གིས་དེང་དུས་གསར་ ལུགས་དང་མཐུན་པའི་འཛོིན་གྲྭ་སྔོན་འགྲོ་ནས་ལྔ་པ་བར་གྱི་བོད་ཡིག་སློོབ་དེབ་གསར་དུ་རྩོོམ་སྒྲིིག་ གནང་བའི་བརྗེོད་བྱར། སྦྱོར་བྱ་ཡི་གའི་རྣམ་གཞིག་དང་སྦྱོོར་ཚུལ་ཚིག་ཕྲད་དང་རྣམ་དབྱའི་འཇུག་ ཚུལ། བོད་མ འི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ འི་ཁྱད་ཆོོས་གསལ་བའི་སྒྲུང་དང་། གླུ་ག ཞིས། གཏམ་དཔེ། རྒྱལ་རབས། ཆོོས་འབྱུང་མདོ་ཙམ་སོགས་བཀོད་དེ་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༣ ཕྱི་ཟླ་༡༠ ཚེས་༡༩ ལ་དཔར་སྐྲུན་ འགྲེམས་སྤེེལ་དང་། དེ་ནས་ཉིམས་མྱོོང་རིམ་བསགས་ཀྱིིས་ལེགས་ཆོ་དང་། ཤེེས་རིག་ཚོགས་ཆོེན་ ཐེངས་དང་པའ་གྲོས་ཆོོད། སྤྱིི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱིབས་མགོན་ཆོེན་པའ་བཀའ་སློོབ་ལམ་སྟོན་བཅས་ ཀྱིི་དགོངས་དོན། བོད་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གནས་སྣེ་འཛོོམས་དང་། ནང་ཆོོས། རིགས་
133 སློོབ་དེབ་ཁག་བསྐྱིར་བཅོས་བྱེད་ཕྱོགས་དང་། སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཐབས་ཡར་རྒྱས་བཏང ལམ་ སོགས་ཁ་ སྣོན་ གྱིས་ ལོ་ རིམ་ སོང་ གིས་འ ཛོིན་གྲྭ་འ ཕེ ར་ཚད་དང་བསྟུན་པ འི་ གོང་གསལ་སློོབ་ དེབ་ཁག་བསྐྱིར་བཅོས་དང་། འཛོིན་གྲྭ་དྲུག་པ་ནས་བརྒྱད་པ་བར། སྙན་ངག་དང་སུམ་རྟགས་རྒྱལ་ རབས་དང་ཆོོས་འབྱུང་། རིགས་ལམ་དང་ནང་ཆོོས། ཞིེས་འཛོིན་གྲྭ་རེར་ནང་གསེས་སློོབ་དེབ་གསུམ་ རེ་དང་། འཛོིན་གྲྭ་དགུ་པ་ནས་བཅུ་གཅིག་བར། རྒྱལ་པོ་ཨོ་ཊི་ཡ་ནའི་རྟོགས་བརྗེོད། ཆུ་དང་ཤེ ིང་ གི་བསྟན་བཅོས། ༸གོང་ས་མཆོོག་གི་མཛོད་དེབ་བཅས་ཀྱིི་ཐོག་ཁ་སྐོང་དུ། ཕྱོགས་བསྡུས་བྱས་པའི་ བོད་ཀྱིི་ཆོོས་འབྱུང་དང་རྒྱལ་རབས། རིག་གནས་ལྔའི་བྱུང་བ། བོད་མཁས་སྙན་འགྲེལ་ལེའུ་བར་པ། སུམ་རྟགས་སི་ཏུའི་འགྲེལ་ཆོེན། ཕྱི་ནང་གི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བའི་རྣམ་གཞིག་སོགས་ཕྱོགས་བསྒྲིིགས་ ཀྱིིས་ཕྱི་ལོ་༡༩༦༥ ལོར་གཏན་ཉིིན་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ལ་འགྲེམས་སྤེེལ་གནང་བར། སྐབས་དེ་དག་གི་སློོབ་ ཕྲུག་རྣམས་སྐྱིབས་བཅོལ་བའི་རླངས་པ་ཡལ་བ་དང་། ལོ་ཚད་ལོངས་ངེས་ཡོད་སྟབས་རང་དགོས་ ཤེེས་ཡོན་ལ་རང་དོན་རང་གཅེས་ཀྱིིས་བརྩོོན་འགྲུས་ཤེེས་པ། མང་ཆོེ་བ་བོད་ནས་ཡིག་ངོ་ལམ་ཙམ་ ཤེེས་པ། ཕེ་མ་རྣམས་ཀྱིང་སོ་སའ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་གཅེས་ཞིེན་གྱི་དྲིི་མ་མ་ཡལ་བས་སྐུལ་ ལྕག་རྒྱབ་ག ནོན་དང་བཅས་པ། ལྷག་པར་སྐབས་ དའི་སློོབ་གྲྭ འི་ ངོ་ བོ་ཡང་ བོད་ མི་ སྐྱི བས་བ ཅོལ་ བ འི་ མིང་དང་སྒྲིིག་གཞིིར་བ རྟེན་པ འི་སློོབ་ཚན་ག ཞི ན་པ་ད བྱིན་ ཇི་དང་། ཨང་ རྩོིས། ཚན་ རིག་ སོགས་ སྐྱི བས་བ ཅོལ་བ འི་ད གོས་མ ཁོ་དང་འཚམས་པ འི་གལ་ ཆོ འི་སློོབ་ཚན་ཁ་ཤེ ས་མ་ག ཏོགས་ མེད་སྟབས་བོད་ཡིག་ལ་སྦྱོངས་བརྩོོན་གཙོར་འདོན་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་མི་ཉུང་ཙམ་ཡོད་པའི་རྗེེས་ འབྲེལ་གྱིས་སློོབ་གཉིེར་བའི་བོད་ཡིག་གནས་ཚད་ཀྱིང་ཀུན་གྱིས་སྨོད་འོས་སུ་མ་གྱུར་ཙམ་བྱུང་ཞིིང་། དེ་ནས་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༠ ཡས་མས་སུ་བོད་མི་སྐྱིབས་བཅོལ་བའི་སློོབ་གྲྭའི་མིང་དང་། སྒྲིིག་གཞིི་ཆོབས་ ཅིག་དབུས་བོད་མའི་སློོབ་གྲྭའི་ངོ་བོར་བསྒྱུར་ཏེ་སློོབ་ཚན་སྒྲིིག་གཞིི་གཏན་འབེབས་བྱས་པ འི་ནང་། གཙོ་བོ་དབྱིན་ཇི་དང་། ཨང་རྩོིས་ཁག་༢ སྤྱིིར་བཏང་ཚན་རིག སྤྱིི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཁག་༢ དཔལ་ འབྱོར་ཚན་རིག འཛོམ་གླིིང་ས་བཤེད། ཧིིན་དཱིིའི་སྐད་ཡིག ཤེིང་བཟོ། རི་མོ། འཚེམ་བུ ལུས་ རྩོལ། ཟློས་གར། བོད་ཡིག་བཅས་སྐྱིབས་བཅོལ་བའི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམས་མིན་ཅི་རིགས་སློོབ་ ཚན་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཞིིག་བསྣན་ཏེ་བོད་ཡིག་སློོབ་དེབ་ནང་གི་རིག་གནས་ཐམས་ཅད་ཁུག་ཀྱིོག་ ཏུ་བཅུག་ཅིང་གཞིན་དབང་སྟབས་བསྟུན་དགོས་དབང་གིས་དེ་མུར་གྱུར་པ་རེད། ཕྱི་ལོ་༡༩༧༢ ལོར་རྡོ་སར་བཞུགས་སྒར་དུ་ཤེེས་རིག་ཚོགས་ཆོེན་ཐེངས་གཉིིས་པ་བསྐྱིངས་པའི་གྲོས་
134 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཆོོད་དུ། ད་ ཡོད་ བོད་ ཡིག་སློོབ་ དེབ་རྣམས་རྩོོམ་སྒྲིིག་གནང་ནས་ ལོ་རྒྱུས་གང་འཚམས་ སོང་བར་ བ རྟེན། སློོབ་ དེབ་ཀྱིི་བ རྗེོད་ དོན་ཁག་ སྟེང་ འ ོག་ གོ་བརྗེེ་བསྒྱུར་སྒྲིིག་ད གོས་ རིགས་དང་། གསར་ སྣོན། དེ་བཞིིན་དུས་བསྟུན་སློོབ་ཚུལ་སོགས་ད་ཆོ་ལེགས་བཅོས་དགོས་གལ་ཆོེ་ལུགས་དགོངས་པ་ གཅིག་མཐུན་བྱུང་བ་ལྟར། སློོབ་དེབ་བསྐྱིར་ཞིིབ་ཚོགས་ཆུང་ནས་ཚོགས་ཆོེན་གྱི་གྲོས་ཆོོད་འབྲུ་དོན་ གཞིིར་བཟུང་། མཁས་དབང་རྣམས་དང་། ལོ་མང་ལས་དོན་ཉིམས་མྱོོང་བསགས་པའི་དགེ་རྒན་རྣམ་ པ་སོགས་ནས་གནང་བའི་དགོངས་འཆོར་ཁག་དང་། ཚོགས་མི་སྤྱིིའི་དགོངས་འཆོར་ཚིག་ཐོ་སོགས་ ལས་ལམ་སྟོན་བསློབ་བྱ་བློངས་ཏེ། བོད་ཡིག་སློོབ་དེབ་ཁག་གི་ཆོོས་སྲིད་རིག་གནས་ཀྱིི་བརྗེོད་བྱ་ སྔར་ ཡོད་ སྲོག་ཏུ་བཟུང་ སྟེ་སློོབ་ག ཉིེར་བ འི་ ལོ་ རིམ་གནས་ཚད་དང་བསྟུན་ ཏེ་ གོང་ འ ོག་ གོ་བརྗེེས་ དང་། ཟློས་སྐྱིོན་ཡོད་རིགས་ཁུ་བསྡུ། ད་དུང་དགོས་ངེས་མ་ཚང་བ་རྣམས་གསར་བསྣན་གྱིས་བསྐྱིར་ ཞིིབ་བགྱིས་པ། དཔེར་ན། སྔོན་འགྲོ་དང་འཛོིན་གྲྭ་དང་པའ་སློོབ་དེབ་གཉིིས་ཀ་གསར་བརྗེེ་བྱས་ ཏེ༑ རྗེོད་བྱེད་ཡི་གེ་མིང་ཚིག་རྣམས་བྱིས་པའི་སྨྲ་བརྗེོད་དང་བསྟུན་ཞིིང་དབྱངས་གསལ། བརྩོེགས་ འདོགས་གོ་རིམ་བཞིིན་བསྒྲིིགས་ཏེ། བརྗེོད་བྱ་རྣམས་དཔེ་རིས་ཚོན་ཁྲི་ཅན། བལྟས་པ་ཙམ་གྱི་ཡིད་ དབང་འགུགས་ཐབས་གཙོ་འདོན་བྱས། འཛོིན་གྲྭ་གཉིིས་པའི་སློོབ་དེབ་ཀྱིི་ཚིག་དོན་རྣམས་ཕྲུ་གུའི་ བློོ་དང་འཚམས་ཤེ ིང་དུས་བསྟུན་སློོབ་ཚུལ་ གྱི་ཁྱད་ཆོོས་ལྡན་པ་ ཡོད་ལུགས་ད གེ་རྒན་མང་ པ འ་ ད གོངས་ ཕྱོགས་ག ཅིག་མཐུན་ལ་བ རྟེན་སློོབ་ཚན་ལ་བ སྐྱི ར་ཞིིབ་མ་ད གོས་པར་རང་འཇགས་ཀྱིིས་ དབུ་ཅན་ཀློོག་ཐབས་སུ་བར་བར་གྱི་གྲངས་ཡིག་རྣམས་དབུ་ཅན་ཐོག་བྲིས་ཏེ་དཔར་བསྐྲུན་བསྐྱིར་དུ་ བྱ་རྒྱུ་བྱས་ཀྱིང་འབྲེལ་ཡོད་ནས་ཐུགས་ཁུར་མ་བཞིེས། དེ་མིན་འཛོིན་གྲྭ་གསུམ་པ་ནས་བརྒྱད་པ་བར་ གྱི་སློོབ་དེབ་ཏུ། བྱེ་མདོ་དབུ་སེམས་སོགས་ནང་པའི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བའི་རྣམ་གཞིག་ས་དགེ་བཀའ་ རྙོིང་ སོགས་ བོད་ཀྱིི་ཆོོས་བརྒྱུད་ ཆོེན་ པོ་བཞིིའི་བཀའ་སྲོལ་དར་ཚུལ། ག ཞི ན་ཡང་ནང་ཆོོས་དང་། རིགས་ལམ། ཆོོས་འབྱུང་། རྒྱལ་རབས། སྙན་ངག་དོན་རྒྱན་ཁག་བཞིི་བཅས་སྟེང་འོག་ གོ་བརྗེེས་ ཐོག གསར་དུ་བསྣན་པ་ཡིག་གཟུགས་ཆོེ་ཆུང་ཁག་གི་འབྲི་དཔེ་དང་། བྱིས་པ་དག་ཡིག དག་ཡིག་ གསལ་སྒྲིོན། སུམ་ཅུ་པའི་སྙིང་པོ་ལེགས་བཤེད་ལྗོོན་དབང་རྩོ་འགྲེལ། རྟགས་འཇུག་དཀའ་གནད་ གསལ་བ འི་ མེ་ ལོང་ རྩོ ་འ གྲེལ། མཚན་འ ཁོད་སྙན་ཞུ་དང་། དབུས་མཐ འི་ལས་ཁུངས་ཁག་ལ་ཞུ་ ཡིག་འབུལ་སྟངས། ལུགས་ཟུང་བསློབ་བྱ་མུ་ཐི་ལའི་ཕྲེང་བ་དང་། ལེགས་པར་བཤེད་པ་རིན་པོ་ཆོའི་
135 སློོབ་དེབ་ཁག་བསྐྱིར་བཅོས་བྱེད་ཕྱོགས་དང་། སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཐབས་ཡར་རྒྱས་བཏང གཏེར་གཉིིས་ལས་བསློབ་པའི་ཚིགས་བཅད་ཁག ཁ་ཆོེ་ཕེ་ལུ་ནས་བསློབ་བྱ་ལེ་ཚན། རྒྱལ་ཞིེན་ལྡན་ པའི་གླུ་གཞིས། བོད་ཀྱིི་ལོ་གསར་གྱི་ལོ་རྒྱུས། ཕེ་མ་རྒན་རབས་ལ་གུས་བཀུར་དགོས་པའི་སྔོན་བྱུང་ སྒྲུང་གཏམ། ནམ་རྒྱུན་ཡ་རབས་ཀྱིི་སྨྲ་བརྗེོད་བྱེད་སྟངས་དཔེ་སྟོན། སྲིད་པ་འཁོར་ལའ་དཔེ་རིས་དང་ རྟེན་འབྲེལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིིས་ཀྱིི་དཔེ་དོན་སྐྱིབས་འགྲའ་རྣམ་གཞིག བློོ་རིག་རྣམ་གཞིག སངས་ རྒྱས་ཤཱཀྱི་ཐུབ་པས་མུ་སྟེགས་སྟོན་པ་དྲུག་བཏུལ་ཚུལ། ཆོོ་འཕྲུལ་ཟླ་བའི་ལོ་རྒྱུས། ཆོོས་རྒྱལ་གྱི་གདུང་ དྲིི་མ་མེད་པ་ལྷ་བློ་མ་ཁུ་དབོན་རྣམ་གཉིིས་ནས་རྒྱལ་བསྟན་ཉིམས་པར་ཐུགས་ཀྱིིས་མ་བཟོད་པར་སྐུ་ སྲོག་དང་བསྡོོས་ ཏེ་ཆོོས་ཀྱིི་ དོན་དུ་དཀའ་སྤྱི ད་མ ཛོ ད་ཚུལ་ སོགས་གསར་དུ་ཁ་ སྐོང་ བྱེད་པ་མ་ཟད། སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སོ་སའ་མཇུག་ཏུ་སློོབ་གཉིེར་བའི་རང་སྦྱོོང་བྱེད་བདའི་ཆོེད་སློོབ་ཚན་གྱི་དོན་ སྙིང་འདུས་པའི་དྲིི་བ་སྡོེ་ཚན་རེ་བཀོད། སྔར་ཡོད་ཆོོས་རྒྱལ་མྱོ་ངན་མེད་ཀྱིི་ལོ་རྒྱུས་དང་། སྐྱི་སེང་བུ་ ལྔའི་ལོ་རྒྱུས། ཁྱབ་འཇུག་གི་འཇུག་པ་བཅུའི་གཏམ་རྒྱུད། ཆུའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱིི་ཚིགས་བཅད་ཁག སྙན་ངག་ དོན་རྒྱན་གསལ་ བྱེད་ཀྱིི་རྒྱན་དང་ སྐོར་རྒྱན་རྣམ་ད བྱ འི་ད པེར་བ རྗེོད་དང་ མིང་ གི་མ ངོན་ བརྗེོད་ཁག་གཅིག་བཅས་ཁུ་བསྡུ་བྱས། སེམས་དང་སེམས་བྱུང་གི་རྣམ་གཞིག་ཚུལ་གསུམ་གྱི་རྣམ་ གཞིག བསློབ་པ་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞིག མཚན་མཚོན་གྱི་རྣམ་གཞིག་སོགས་སུ་དཔར་བསྐྲུན་དག་ ནོར་ཡོད་རིགས་དག་བཅོས་ཞུས། སྒྲིིག་ཕྱོགས་ལྟ་ཀློོག་བདེ་བའི་བྱེད་ཐབས་བཟུང་བ་བཅས་མདོར་ ན་འཛོིན་གྲྭ་སྔོན་འགྲོ་ནས་བརྒྱད་པ་བར་གྱི་བོད་ཡིག་སློོབ་དེབ་ཀྱིི་བརྗེོད་དོན་ཉིམས་ཆོག་མ་བཏང་ བར། ཕྱི་ནང་མི་རིགས་དོན་གཉིེར་ཅན་རྣམས་དང་། ལྷག་པར་མ་འོངས་ བོད་ལྗོོངས་ཆོོས་སྲིད་སློར་ གསའ་སོན་རྩོ་བོད་ཕྲུག་ན་གཞིོན་རྣམས་ཀྱིི་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་དེབ་ཏུ་བསྐྱིར་ཞིིབ་ཡང་དག་པར་བགྱིས་ པར། དཔར་བསྐྲུན་ཞུ་དག་སྐྱིོན་ཆོ་ཕྲན་བུ་ལས་གཞིན་སློོབ་དེབ་སོ་སའ་ཟིན་བྲིས་དང་། བསྐྱིར་ ཞིིབ་བྱེད་སྟངས་རེའུ་མིག་ཅི་རིགས་ཟུར་འདོན་གྱིས་འབྲེལ་ཡོད་མཁས་དབང་ཁག་དང་། སློོབ་གྲྭའི་ དགེ་རྒན་རྣམ་པར་སྤྱིན་ཞུས་ཀྱིི་སློར་ཡང་དགོངས་འཆོར་ཇི་བྱུང་ཕྱོགས་མཐུན་མང་བ་གཙོར་བཟུང་ གཏན་འབེབས་ཐག་གཅོད་ཀྱིིས་སློོབ་དེབ་སོ་སའ་མདུན་ཤེ ོག་ཏུ། ཐོན་མི་སམ་བྷོོ་ཊི། ཆོོས་རྒྱལ་མངའ་ བདག་ཁྲིི་རལ། ཕྱ་པ་ཆོོས་ཀྱིི་སེང་ག གསུམ་གྱི་སྐུ་དཔར་དང་བཅས་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༥ ལོར་འགྲེམས་སྤེེལ་ བྱས་ནས་ལོ་ངོ་༡༣ ཙམ་སོང་བ་རེད། འོན་ ཀྱིང་། བོད་སློོབ་འཛོིན་ཚོགས་ཁོངས་ཀྱིི་གཏན་ཉིིན་སློོབ་ཁག་ཚང་མར། བོད་ཡིག་ཀློོག་སྟངས།
136 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཡིག་གཟུགས། དག་ཆོ། སུམ་རྟགས། སྙན་ངག རྒྱལ་རབས། ཆོོས་འབྱུང་། ནང་ཆོོས། རིགས་ ལམ་སོགས་སློོབ་ཚན་ཚང་མར་བོད་ཡིག་ཅེས་སློོབ་ཚན་གཅིག་གི་ཐོབ་ཐང་ལས་མེད་པ་དང་གཅིག འཛོིན་གྲྭ་རེར་ཉིིན་རེར་བོད་ཡིག་སློོབ་རྒྱུའི་དུས་ཡུན་སྐར་མ་བཞིི་བཅུ་ལས་ལྷག་མེད་པ་དང་གཉིིས། དེའང་སློོབ་ཚན་གྲལ་མཐའ་ཁུག་ཀྱིོག་ཏུ་བཞིག་པ་དང་གསུམ། སློོབ་ཕྲུག་ཁ་གྲངས་ཉིིས་བརྒྱ་བརྒལ་ བ་ཡོད་ནའང་བོད་ཡིག་སློོབ་དགེ་རེ་རེ་མ་གཏོགས་ཐོབ་ཐང་མེད་པ་དང་བཞིི། སློོབ་ཐོན་བོད་ཡིག་ གནས་ཚད་ལེགས་གྲས་ལ་མིག་དཔེ་རེ་ཡུལ་མ་བྱུང་བ་དང་ལྔ། བོད་ཡིག་མ་ཡིན་པའི་སློོབ་ཚན་གོང་ གསལ་ཁག་བཅུ་གཉིིས་ཙམ་ཡོད་སྟབས་འ་འུབས་མ་འདུས་པ་དང་དྲུག་བཅས། རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་ལ་ བརྟེན་ནས་ད་ཆོ་དངོས་ཡོད་སློོབ་ཕྲུག་ཚའི་བོད་ཡིག་གནས་ཚད་ཐད། ཐོག་མའི་དམིགས་ཡུལ་ལྟར་ རེ་བ་མ་ཁེངས་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡང་། རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་ཐུགས་རྒྱུས་མེད་རིགས་རྣམས་ཀྱིི་ དགོངས་པར། དང་ཐོག་སློོབ་དེབ་རྩོོམ་སྒྲིིག་སྐབས་རིག་གཞུང་རྩོ་བརླག་ཏུ་འགྲོ་བའི་ཛོ་དྲིག་ཉིེན་ ཁ་མ་བ ཟོད་པར་ཚང་མ་སློོབ་ དེབ་ནང་སྤུངས་པ་མཛོོ་ཁལ་ལུག་འ གེལ་གྱུར་ལུགས་ སོགས་ཐུགས་ དོགས་ཅི་རིགས་ཀྱིིས་ད་དུང་ཡང་བསྐྱིར་སློོབ་དེབ་བསྐྱིར་ཞིིབ་བྱས་ན་ཕེན་ཐོགས་བྱུང་རིགས་གླིེང་ གཞིི་ཡང་ཡང་བྱུང་དང་འབྱུང་མུས་ལ་སོང་ད་ཡོད་སློོབ་དེབ་སྙིང་ཁུ་ཐམས་ཅད་བསྡུ་གསོག་ཞུས་ཏེ་ བསྐྱིར་ཞིིབ་བྱས་ན་ཕེན་ལས་གནོད་ཚབས་ཆོེ་བའི་དངོས་ཡོད་རྒྱུ་མཚན་ཇི་སྙེད་ལ་བརྟེན། ད་ཆོ་སློད་ཕྱིན་མཛོད་ཕྱོགས་དགོངས་པའི་དཔྱད་གཞིི་ཙམ་དུ་ཞུ་དོན་སྙིང་པོར། རང་གཞུང་ཐད་ ཀ འི་ག ཟིགས་ སྐྱིོང་ འ ོག་ གི་སློོབ་གྲྭ་རྣམས་ལ་ཤེེས་ ཡོན་སྤྲོོད་ ཕྱོགས་ཤེེས་ རིག་ ཚོགས་ ཆོེན་ ཐེངས་ གསུམ་པའི་གྲོས་ཆོོད་དུ་གསལ་བར་བརྟེན་ཞུ་མ་དགོས་པ་ཕུད། བོད་སློོབ་འཛོིན་ཚོགས་ཁོངས་ཀྱིི་ གཏན་ཉིིན་སློོབ་གྲྭ་རྣམས་ཀྱིི་སློོབ་ཚན་སྒྲིིག་གཞིིའི་ནང་། ཕེན་ཐོགས་ཆུང་བའི་སློོབ་ཚན་གཞིན་པ་ ཁ་ཤེ ས་ཀྱིི་ཚབ་ཏུ་འཛོིན་གྲྭ་རེར་བོད་ཀྱིི་བརྡོ་སྤྲོོད་སྐད་ཡིག་སློོབ་རྒྱུའི་དུས་ཚོད་ཚོགས་ཐེངས་གཅིག་ དང་། བོད་ཀྱིི་རིག་གནས་གཞིན་དག་སློོབ་རྒྱུའི་དུས་ཚོད་གཅིག་བཅས་ཁྱོན་འཛོིན་གྲྭ་རེར་ཉིིན་རེར་ ཉུང་མཐའ་བོད་ཡིག་ཚོགས་ཐེངས་གཉིིས་རེ་དང་། ད་དུང་མཉིམ་དུ་འཛོིན་ཁག་ལྔ་རེ་ལ་བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་སློོབ་མཁན་བོད་དགེ་རེ་དང་། རིག་གནས་སློོབ་མཁན་བོད་དགེ་རེ་བཅས་ཁྱོན་གཉིིས་རེ་སྤེར་ ཆོ་མཛོད་ཐབས་བྱུང་ན། ད་ཡོད་བོད་ཡིག་སློོབ་དེབ་རྣམས་དཔར་སྐྲུན་དག་ནོར་ཡོད་རིགས་ཞུ་དག་ ཙམ་གྱི་འཐུས་རེ་དང་།
137 སློོབ་དེབ་ཁག་བསྐྱིར་བཅོས་བྱེད་ཕྱོགས་དང་། སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཐབས་ཡར་རྒྱས་བཏང གལ་ སྲིད་ དེ་དག་དུས་ ཚོད་དང་ བོད་ད གེ་ སྤེ ར་ ཆོ ་མ ཛོ ད་དཀར་གྱུར་ ཚེ་ ལྡི་ ལི་དབུས་ ཡིག་རྒྱུགས་ ཚོགས་པའི་སློོབ་ཚན་སྒྲིིག་གཞིི་ནང་། བོད་ཡིག་སློོབ་ཚན་གནས་ཚད་ཁག་དང་པོ་དང་། གཉིིས་ པ་ ཞིེས་ཚན་ཁག་གཉིིས་སུ་ ཕྱེས་ ཏེ་ཚན་ཁག་ག ཅིག་ གི་སློོབ་ཚན་བ ཀོད་སྒྲིིག་དང་། ཡིག་རྒྱུགས་ དྲིི་ཤེ ོག་ག ཏོང་ ཕྱོགས་རང་གཞུང་ནས་གནང་འཐུས་ཀྱིི་འ བྲེལ་བ་མ ཛོ ད་ཐབས་བྱུང་ན་ནང་ཆོོས་ དང་། རིགས་ལམ། རྒྱལ་རབས། ཆོོས་འབྱུང་། སྙན་ངག་སོགས་སློོབ་ཚན་གལ་ཆོེ་རྣམས། འཛོིན་ གྲྭ་དགུ་པ་ནས་བཅུ་གཉིིས་པའི་བར་གྱི་སློོབ་ཚན་དུ་བཅུག་ཐུབ་པ་དང་། ཡིག་རྒྱུགས་དྲིི་ཤེ ོག་ཀྱིང་དེ་ དག་དང་མཐུན་པའི་ཚད་ལྡན་ཞིིག་ཡོང་རྒྱུར་སོང་། དེ་མཚམས་གཞིི་ནས་སློོབ་ཚན་བསྐྱིར་བཅོས་ ཀྱིིས་འཛོིན་གྲྭ་སྔོན་འགྲོ་ནས་ལྔ་པ་བར་དབུ་མེད་དང་། དབུ་ཅན་ཀློོག་སྟངས་དང་། ཡིག་གཟུགས་ ཆོེ་ཆུང་གོང་གསལ་སྔར་སྲོལ་དང་མཐུན་པ་སྦྱོང་གཞིིར། སྔར་ཡོད་སྒྲུང་གླུ་གཏམ་གསུམ་ཁག་རང་ འཇགས་ཐོག་བར་དུ་དེང་སང་གི་སྐད་ཡིག་བརྡོ་སྤྲོོད་སློོབ་སྟངས་ལྟར། སུམ་ཅུ་པའི་ཚིག་ཕྲད་དང་ རྣམ་དབྱེ། རྟགས་འཇུག་གི་བདག་གཞིན་དུས་གསུམ། བྱ་བྱེད་ལས་གསུམ་སོགས་ཀྱིི་དཔེར་བརྗེོད་ ཚང་བའི་རྒྱུན་སྤྱིོད་ཀྱིི་བརྗེོད་གཏམ་གོ་བདེ་བརྡོ་སྤྲོོད་དང་མཐུན་པ་གང་མང་དང་། དཔལ་སྤྲུལ་ཨོ་ རྒྱན་འཇིགས་མེད་ཆོོས་ཀྱིི་དབང་པ འ་གསུང་སྒྲིོས་ཞི ལ་ཏ་ལུགས་གཉིིས་སྙིང་བཅུད་ལྟ་བུ་ཆོོས་དང་ འཇིག་རྟེན་གྱི་བསློབ་བྱ་གོ་བདའི་རིགས། བྱིས་པ་དག་ཡིག་གསལ་སྒྲིོན་སོགས་བབས་གཟིགས་ཀྱིིས་ བརྗེོད་བྱ་རྣམས་དཔར་རིས་ཚོས་གཉིིས་མ་མང་ཙམ་ཡོད་པ་བཅས་དང་། འཛོིན་གྲྭ་དྲུག་པ་ནས་བརྒྱད་པ་བར་གྱི་སློོབ་དེབ་ནང་ལྗོོན་དབང་རྩོ་འགྲེལ། དཀའ་གནད་གསལ་ བའི་མེ་ལོང་རྩོ་འགྲེལ། དག་ཡིག་ངག་གི་སྒྲིོན་མེ། མིང་གཅིག་དོན་མང་ལ་འཇུག་ཚུལ། བརྡོ་རྙོིང་ གཞིན་ཡང་། རྩོོམ་རིགས་གླིེང་ཕྱོགས་ཆུང་ཙག་ཁག ཡིག་བསྐུར་རྣམ་གཞིག རྒྱལ་རབས་ཆོོས་འབྱུང་ ནང་ཆོོས་སོགས་ཀྱིི་མདོར་བསྟན་གཅེས་བསྡུས་རེ། རྒྱལ་བ་ཚངས་དབྱངས་ཀྱིི་གསུང་མགུར་སོགས་ འཛོིན་གྲྭ་རེར་སློོབ་དེབ་རེ་དང་། སྦྱོོང་དེབ་ཅེས་དབུ་མེད་ཐོག་བྲིས་པ་སློོབ་དེབ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ པ་ རེ་བཅས་གང་འགབ་བ སྐྱི ར་བ ཅོས་གནང་ན་ཆོོས་དང་ རིག་གཞུང་ གི་སློོབ་ཚན་ཁུག་ལུས་ མི་ འབྱུང་བ་དང་། བོད་ཕྲུག་ ཁེར་གཙང་སློོབ་གྲྭ་ཟུར་འཛུགས་གནང་བ འི་ད མིགས་ཡུལ་སློོབ་སྦྱོོང་ གི་མདུན་ལམ་སློ་བ་ནས་དཀའ་བའི་ལམ་ཕྱོགས་སུ་བཀྲི་བའི་ཐབས་ཤེེས་ལ་བརྟེན། མ་འོངས་ བོད་ ལྗོོངས་ཆོོས་སྲིད་རང་དབང་སློར་གསའ་སོན་རྩོར་ཐུགས་རེ་གནང་ཡུལ་བློོ་གསར་བོད་ཕྲུག་ན་གཞིོན་
138 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། རྣམས་ཀྱིི་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་ཏེ། ད་གཟོད་ཆོོས་སྲིད་ཀྱིི་སྲི་ཞུར་ཞིབས་འདེགས་རེ་བ་ བཅས་ཞུ་བྱ་དེ་ཙམ་ལགས་ན། ཞུ་མ་མཁས་ཀྱིིས་སྔ་ཕྱི་འགལ་ནོར་དང་། ཞུ་ཐལ་ནོར་རིགས་བཟོད་ བཞིེས་དང་། ཐུགས་དོགས་བྱུང་རིགས་ཐད་ཀར་བཀའ་བརྩོད་ཡོང་བ་ཞུ།
139 བོད་ཡིག་ཐོག་ཨིང་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་དཔྱད་གཞིི། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་འཕེེལ་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས། བོད་ཡིིག་ཐོག་ཨིིང་ཡིིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པོའི་ཕྱོི་རྒྱལ་སྐད་ཡིིག་གི་སྒྲ་ཡིིག་དག་ཆེ་འབྲེི་ སྟོངས་གཅིིག་གྱུར་ཡིོང་ཐབས་དཔྱད་གཞིི། བོཀྲས་རིབོ་སྤྲུལོ་སྐུ་ངག་དབོང་བློོ་བོཟང་ཆོོས་ཀྱིི་ཉིི་མ། ༄༅། །དེ་ཡང་། སྤྱིིར་འཛོམ་གླིིང་ཆོེས་མཐའ་སློོབ་གཉིེར་ཁང་གི་སྲོལ་ལུགས་ལྟར་བྱས་ན། སྐད་ཡིག་ རིགས་འ དྲི ་ མིན་ ཡོད་པ་རྣམས་ག ཅིག་ནས་ག ཅིག་ཏུ་ ཕེ བ་སྒྱུར་བྱ་བ འི་ཐབས་ཚུལ་འ དི་ལ། སྐད་ རིགས་རྣམས་ཀྱིི་ཡི་གེ་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་ཕེབ་སྒྱུར་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཞིིག་དང་། ཡང་སྐད་ཡིག་ རྣམས་ཀྱིི་ སྒྲི ་འ དོན་ཐབས་ག ཙོ་ བོར་བྱས་པ འི་ སྒོ་ནས་ ཕེ བ་སྒྱུར་ བྱེད་པ འི་ཚུལ་གཉིིས་ ཡོད་པ་ལས། འདིར་དང་པོ་ཡིག་སྒྱུར། གཉིིས་པ་ལ་སྒྲི་སྒྱུར་ཞིེས་པའི་མིང་གིས་བསྙད་ནས། དེ་དག་གི་དོན་ཅུང་ ཟད་བཤེད་པའི་སྒོ་ནས་དཔྱད་པར་བྱ་ཞིིང་། དེ་ལ་སྤྱིིར་ཡིག་སྒྱུར་བྱས་པ་འདི་ལས་རིག་གནས་ཀྱིི་ཆོོས་གང་དག་སྟོན་པའི་བསྟན་བཅོས་དང་དེབ་ ཐེར་ སོགས། ཡུལ་དང་དུས་ཀྱིི་ རིང་ པོར་འདས་པ འི་ རྙོིང་ སོང་ ཅི་འ དྲི ་ཞིིག་ ཡིན་རུང་། ཚིག་ དོན་ ལ་འགྱུར་བ་མ་ཕྱིན་པར་གནས་ཐུབ་པའི་ཐབས་ཚུལ། ཡིག་རིགས་དཔྱད་ཞིིབ་དག་གཉིེར་བྱེད་པར་ མཁོ་བའི་གལ་གནད་ཅན་ཞིིག་ཡིན་པ་དང་། སྒྲི་སྒྱུར་ལ། སྐད་ཡིག་རྣམས་ཀྱིི་སྒྲི་ཡི་ཕྱོགས་ཙམ་ནས་ འདོན་པའི་ཐབས་ཚུལ་སྒྲི་སྒྱུར་ཙམ་པོ་བ་དང་། སྐད་ཡིག་རྣམས་ཀྱིི་སྒྲི་གདངས་ཇི་བཞིིན་འདོན་ཐུབ་ པའི་སྒྲི་འདོན་དག་ཆོའི་ཡི་གེ་འབྲི་ཚུལ་དང་གཉིིས་ཡོད་པ་ལས། དེ་གཉིིས་ནི་ཡུལ་གཞིན་གྱི་སྐད་ ཡིག་སློོབ་སྦྱོོང་བྱེད་པར་མཁོ་བའི་ཐབས་ཚུལ་ཞིིག་ཡིན། འོན་ ཀྱིང་། རང་རེ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིིས་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་སྐད་རིགས་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་བྱེད་པའི་ཆོེད་ དུ༑ ཨིང་ ཡིག་ལྟ་བུ་ནུབ་ ཕྱོགས་པ འི་སྐད་ ཡིག་ནས། བོད་ ཡིག་ཏུ་ ཕེ བ་སྒྱུར་ བྱེད་ད གོས་པ འི་ ཚེ། བོད་ཡིག་ནང་དུ་ཡིག་སྒྱུར་བཟོ་བ་དང་། སྒྲི་སྒྱུར་ཙམ་པོ་བ་བཟོ་བ། ཡང་ན་སྒྲི་འདོན་དག་ཆོའི་ཡི་
140 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། གེ་བཟོ་བ་བཅས་གང་ལེགས་པ་འདི་དག་ལ་དཔྱད་པ་བྱ་དགོས་པ་དང་། དེ་ལ་ཡང་། དང་པོ་ཡིག་སྒྱུར་བྱེད་ཚུལ་ནི། སྐད་ཡིག་འདྲི་མིན་རྣམས་ཀྱིི་ནང་ནས། ཀ་ཁ་ཡོད་པའི་ སྐད་ ཡིག་ལ། གང་ནས་བསྒྱུར་བ འི་སྐད་ ཡིག་ཀ་ཁ འི་ ཡི་ གེ་ རེ་ རེ་བཞིིན་གང་དུ་བསྒྱུར་བྱ འི་སྐད་ ཡིག་དའི་ཡི་གེར་དོད་ཐུབ་ཞིིག་བཟོས་ནས། ཡི་གེ་དེ་དག་གཞིི་མར་བཞིག་སྟེ་སྐད་ཡིག་གཅིག་ནས་ སྐད་ཡིག་གཞིན་དུ་ཡི་གེ་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་ཕེབ་པའི་ཐབས་ཚུལ་ཨིང་སྐད་དུ། Transliteration (ཏྲནས་ལི་ཏེ་ར་ཏེ་ཨཽན་) ཞིེས་པ་དེ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་འདིར་མཚོན་ན། ལོ་སུམ་བརྒྱའི་ གོང་དུ་བྱུང་བའི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མཁས་པ་བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་ལ་དཔྱད་ཞིིབ་བྱེད་པའི་ཐོག་མ་ Alexander Csoma de Koros ཨལེ་ཀན་དེར། དེ། ཀོ་རོས། ནས་ད་ལྟའི་བར་གྱི་ཕྱི་རྒྱལ་མཁས་པ་རྣམས་ ནས། བོད་ཀྱིི་ཆོོས་ཤེེས་རིག་གཞུང་སྐོར་ལ་རྩོོམ་བྲིས་བྱེད་སྐབས། བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་ཁག་ནས་བོད་ ཀྱིི་སྐད་ཐོག་ལུང་འདྲིེན་བྱེད་དགོས་པ་སོགས་ལ། བོད་ཀྱིི་ཡི་གེ་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་གའི་ནང་ཡིག་སྒྱུར་བྱེད་ པའི་སྲོལ་ཞིིག་ཡོད་ཅིང་། དེ་ནི་བོད་ཀྱིི་ཡི་གེ‘ཀ’ལ་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་ག K དང་། དེ་བཞིིན་བོད་ཀྱིི་ཡི་ གེ‘ག’ལ་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་ག G ལ་སོགས་པའི་བོད་ཀྱིི་གསལ་བྱེད་དབྱངས་དང་བཅས་པ་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་ གེར་ཕེབ་སྟེ། བོད་ཡིག་སྦྱོོར་ཀློོག་བྱེད་སྟངས་ཡི་གའི་སྔོན་རྗེེས་ལ་སོགས་པ་ཆོ་ཚང་བ། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ ཡི་གའི་ནང་འབྲི་བ་དང་། དཔེར་ན། གང་ལ་ཡོན་ཏན་མཆོོག་མངའ་བ། ཞིེས་པ་ལྟ་བུའི་ཚིག་ལ་ཕྱི་ རྒྱལ་གྱི་ཡི་གའི་ནང་། gan-la-yon-ten mchog mna’-ba ཞིེས་འབྲི་བ་ལྟ་བུ་བོད་ཡིག་ནས་ཕྱི་ རྒྱལ་གྱི་ཡི་གེར་ཕེབ་པའི་ཡིག་སྒྱུར་བྱེད་ཚུལ་དང་། ཡང་རང་ ཚོ་ བོད་ཀྱིི་ སྲོལ་ལུགས་ལའང་སྐད་ ཡིག་ག ཞི ན་ གྱི་ ཡི་ གེ་ བོད་ ཡིག་ནང་ ཡིག་བསྒྱུར་བྱས་ པ འི་ཚུལ་ ཡོད་པ་ ཡིན་ཞིིང་། དེ་ ནི་ སྔོན་ ལོ་ ངོ་ སྟོང་ཕྲག་ལྷག་ གི་ གོང་ནས་ བོད་ཀྱིི་ ལོ་པཎ་རྣམས་ ཀྱིིས་ལེགས་སྦྱོ ར་སྐད་ནས། བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་པ འི་མདོ་རྒྱུད་བསྟན་བ ཅོས་རྣམས་ཀྱིི་མཚན་བྱང་ ཁག་ལེགས་སྦྱོར་ནས་བོད་ཀྱིི་ཡི་གེར་ཡིག་བསྒྱུར་མཛོད་ཡོད་པ་དེ་དག་དང་། དེ་བཞིིན་གཟུངས་ སྔགས་ཤེ ིན་ཏུ་མང་པོ་བོད་ཡིག་ཐོག་བཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱིང་། ལེགས་སྦྱོར་གྱི་ཡི་གེ་བོད་ཡིག་ཏུ་ཡིག་ སྒྱུར་མཛོད་པ་ཡིན་ཞིིང་། དཔེར་ན། བརྒྱད་སྟོང་པའི་མཚན་བྱང་ལ། ཨཱར་ཨཥྚ་སཱི་ཧི་སྲི་ཀཱ་པྲཛྙ་པཱ་ ར་མི་ཏཱ། ཞིེས་པ་དང་། སྤྱིན་རས་གཟིགས་ཀྱིི་གཟུངས་སྔགས་ལ། ༀ་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུཾཾ། ཞིེས་པ་ལ་
141 བོད་ཡིག་ཐོག་ཨིང་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་དཔྱད་གཞིི། སོགས་པ་ལེགས་སྦྱོར་བོད་ཡིག་ནང་ཡིག་བསྒྱུར་ཏུ་མཛོད་ནས། དེ་དག་གི་ཡི་གའི་སྦྱོོར་བ་བྱེད་ཚུལ་ རྣམས་ཀྱིང་། ལེགས་སྦྱོར་གྱི་ཡི་གེ་དང་ཕྱོགས་མཐུན་པར་བོད་ཡིག་ནང་གཏན་ལ་ཕེབ་པར་མཛོད་ ཅིང་། མ་ཟད། སྔོན་གྱི་ལོ་པཎ་རྣམས་ཀྱིིས་མཛོད་པའི་བསྟན་བཅོས་བྱེ་བྲག་རྟོགས་བྱེད་ཆོེན་མོ་ཞིེས་ པ༑ ལེགས་སྦྱོར་གྱི་སྐད་ཡིག་ནས་བོད་ཡིག་ཏུ་ཡིག་བསྒྱུར་མཛོད་པའི་ལེགས་སྦྱོར་དང་། བོད་སྐད་ ཤེན་སྦྱོར་གྱི་ཚིག་མཛོོད་ཆོེན་མོ་ལྟ་བུ་ཞིིག་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནི་འཛོམ་གླིིང་ནང་ལེགས་སྦྱོར་གྱི་སྐད་ ཡིག་ནས་སྐད་ཡིག་གཞིན་གྱི་ནང་དུ། ཡིག་བསྒྱུར་གྱི་གཏན་འབེབས་དང་། ལེགས་སྦྱོར་གྱི་སྐད་ཡིག་ ནས་སྐད་ཡིག་གཞིན་གྱི་ཤེ ན་སྦྱོར་ཚིག་མཛོོད་ལྟ་བུ་བཟོས་པའི་ཐོག་མ་དེ་ཡིན་ཞིིང་། སྔོན་གྱི་རང་ རའི་ལོ་པཎ་རྣམས་ནི་སྒྲིའི་ཚན་རིག་ལའང་དེང་དུས་ལྟར་མཛོད་ཡོད་པས། རང་ཚོས་གཞིན་སྨོོན་ མ་དགོས་པ་ཞིིག་ཡིན་པ་དང་། དེང་དུས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མིང་ཚིག་བོད་སྐད་ནང་ཕེབ་དགོས་པ་རྣམས་ ཀྱིི་ཀྱིང་། ཡི་གའི་རྣམ་བཞིག་དང་། སྦྱོོར་བ་བྱེད་ཚུལ་སོགས་ཀྱིི་ཆོེད་དུ་དཔེ་དང་མིག་ལྟོས་བྱེད་ས་ ནི༑ སྔོན་གྱི་རང་རའི་ལོ་པཎ་རྣམས་ཀྱིི་མཛོད་སྲོལ་ཕྱི་མོ་ལྟ་བུ་འདི་དག་ཡིན་ཞིིང་། གཞིན་ཡང་ ཡིག་སྒྱུར་ བྱེད་ཚུལ་འ དི་ལ་ བོད་ཀྱིི་ ཡིག་ རྙོིང་ སྒྲི ་སྦྱོོར་བམ་ པོ་གཉིིས་པ་ལས་འ དི་ལྟ་བུ་ཞིིག་འབྱུང་ སྟེ༑ ལེགས་སྦྱོར་སྐད་ནས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བ་ན། སེམས་ཅན་དང་། མེ་ཏོག རྩོི་ཤེ ིང་སོགས་གང་ གི་མིང་བསྒྱུར་དཀའ་བའི་རིགས་རྣམས། ལེགས་སྦྱོར་གྱི་སྒྲི་སོར་བཞིག་བྱས་ནས་བོད་ཡིག་ཐོག་ཡིག་ བསྒྱུར་བྱེད་དགོས་པ་གསུངས་འདུག་ན། སྔོན་གྱི་ལོ་པཎ་རྣམས་ཀྱིིས་ཀྱིང་སྐད་གཞིན་ནས་གཞིན་དུ་ བསྒྱུར་མ་ཐུབ་པའི་རིགས་ལ། སྒྲི་སོར་བཞིག་གིས་ཡིག་བསྒྱུར་བྱེད་པ་འདིར་དགོས་པ་ཆོེན་པོ་ཞིིག་ ཡོད་པ་གཟིགས་པ་དང་། རྩོ་བའི་ས་བཅད་གཉིིས་པ་སྒྲི་སྒྱུར་བྱེད་ཚུལ་ནི། ཨིང་སྐད་དུ། Transcription (ཏྲནས་ཅྲིིབ་ཏཨོན) ཞིེས་པ་དེར་བྱ་ཞིིང་། དེ་ལ་ཡང་། སྒྲི་སྒྱུར་ཙམ་པོ་བ་དང་། སྒྲི་འདོན་དག་ཆོའི་ཡི་གེ་འབྲི་ཚུལ་ གཉིིས་ཡོད་པ་ལས། དང་པོ་ནི། སྐད་ཡིག་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་སྒྲིའི་འདོན་ཚུལ་ཕྱོགས་ཙམ་གྱི་སྒོ་ ནས་ཀློོག་ཐབས་ཀྱིི་ཡི་གེ་འབྲི་ཚུལ་ཞིིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་ལ་ཡང་། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་གའི་ནང་བོད་སྐད་ ཀྱིི་སྒྲི་ཙམ་པོ་བའི་འདོན་ཐབས་འབྲི་སྲོལ་ཡོད་པའི་དཔེར་མཚོན་ཙམ་བཀོད་ན། བོད་སྐད་དུ་བཀའ་ འགྱུར་ཞིེས་པར་ཨིང་ཡིག་ནང་། kangyur ཞིེས་འབྲི་བ་དང་། དེ་བཞིིན་སྤྱིན་རས་གཟིགས་ཞིེས་པའི་ མཚན་ལ། ཨིང་ཡིག་ནང་། Chenrezi ཞིེས་འབྲི་བ་སོགས་ཡོད་པ་དེ་དག་ཡིན་ཞིིང་། འོན་ ཀྱིང་། དེ་
142 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ལྟ་བུའི་སྒྲི་འདོན་ཐབས་ལས་སྐད་རིགས་རྣམས་ཀྱིི་སྒྲི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིིན་འབྱུང་ཐུབ་ཐབས་མེད་པ་ཚང་ མར་མངོན་གསལ་དང་། དེ་འདྲིའི་ཡིག་སྒྱུར་ཙམ་པོ་བ་དེ་ནི། སྔོན་དུས་བོད་ཡིག་ནང་དུའང་མཛོད་པའི་སྲོལ་བྱུང་བ། དཔེར་ ན༑ dun-huang (ཏུན་ཧུའང་) ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཀྱིི་ཡིག་རྙོིང་། The Tibetan Manuscripts, by Sir Aurel Stein, No.120 ནང་། རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨ་རྱ་ཕྲད་ཉི་པ་ར་མྱོི་ཏ་་སྲི་ཏ་ཀཱ། ཞིེས་ པ་དང་། སྔགས་ལ། ཏད་ཐྱ་ཐཱ་འགའ་ཏེ། འགའ་ཏེ་ཕེ་ར་འགའ་ཏེ་ཕེ་ར་སང་འགའ་ཏེ་བྷོོ་ད་སྭ་ཧི། ཞིེས་པ་སོགས་མདོ་རྒྱུད་ཀྱིི་མཚན་དང་། གཟུངས་སྔགས་ལེགས་སྦྱོར་ནས་བོད་ཡིག་ཏུ་སྒྲིའི་ཕྱོགས་ ཙམ་ཐོན་པའི་སྒྲི་བསྒྱུར་མཛོད་པ་དེ་དག་དང་། མ་གཞིི་སྒྲི་སྒྱུར་ཙམ་པོ་དེ་ནི་འཛོམ་གླིིང་ནང་ཡོངས་ གྲགས་ཕེལ་ཆོེ་བས། རང་རང་གི་སྐད་དང་བསྟུན་པའི་སྒོ་ནས། སྐད་ཡིག་གཞིན་གྱི་སྒྲི་འདོན་པའི་ ཐབས་སུ་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་པ་ཞིིག་ཡིན་པ་དང་། གཉིིས་པ། སྒྲི་གདངས་དག་ཆོའི་ཡི་གེ་འབྲི་ཚུལ་ནི། ཨིང་སྐད་དུ། phonetics (ཕེོ་ནེ་ཏིཅས་)ཞིེས་པ་དེ་ ཡིན་ལ། དེ་ནི་སྐད་ཡིག་འདྲི་མིན་རྣམས་ཀྱིིས་སྒྲི་གདངས་རྩོ་བ་རྣམས་སྒྲིའི་ཀ་ཁའི་ཡི་གེར་གཏན་ ལ་ཕེབ་སྟེ་སྒྲི་སྒྱུར་དག་ཆོའི་ཐབས་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་སྐད་རིགས་རྣམས་ཀྱིི་སྒྲིའི་འདོན་ཐབས་ཤེ ིག་དང་། སྒྲི ་གདངས་དག་ ཆོའི་ཀ་ཁ་ དེ་ཡང་འ ཛོ མ་གླིིང་སྤྱིི་ ཡོངས་ཐུན་ མོང་བ འི་ ཆོེད་དུ་ག ཅིག་གྱུར་བྱས་པ་ ཞིིག་ཡིན་ཞིིང་། དེ་ལྟ་བུའི་སྒྲི་འདོན་དག་ཆོའི་ཀ་ཁ་སྔ་ཕྱི་ཁག་ཡོད་པ་ནས། འདིར་དཔེ་ཡིག་ཅིག་ ཟུར་དུ་ སྟོན་ ཡོད་པར་ག ཟིགས་ རྟོག་དང་། དེ་བཞིིན་ སྒྲི ་གདངས་དག་ ཆོ འམ་ སྒྲི་སྒྱུར་དག་ ཆོ ་འ དི་ ཡང་། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་འདོན་ཐབས་སུ་སྦྱོར་ཡོད་པ་རྣམས་མཚན་ཙམ་བཀོད་ན། Modern Spoken Tibetan Lhasa Dialect, by M. Goldstein, Kathmandu, 1978. ནང་། དེབ་ག་པར་ འདུག དེབ་འདིར་འདུག ཞིེས་པའི་སྒྲི་སྒྱུར་དག་ཆོར། thep ghapaa tóó? thep téé tuu ཞིེས་ བྲིས་པ་ལྟ་བུ་དང་། དེ་ལྟ་བུའི་ལྷ་སའི་སྐད་ཀྱིི་སྒྲི་སྒྱུར་དག་ཆོ་འབྲི་ཚུལ་འདི་གཅིག་པུ་ལའང་། སྐད་ ཀྱིི་སྒྲི་གདངས་ཕྲན་བུ་འདྲི་མིན་ཡོད་པ་དང་། སྒྲི་སྒྱུར་བྱེད་པོས་བསམ་ཚུལ་སོགས་ཀྱིིས། སྒྲི་སྒྱུར་ དག་ཆོ་ལའང་འདྲི་མིན་འགའ་ཞིིག་བྱུང་ཞིིང་། སྤྱིིར་སྒྲི་སྒྱུར་དག་ཆོ་འབྲི་ཚུལ་འདི་ནི་དཀའ་རྙོོག་ཆོེ་ བའི་སྒྲིའི་རིག་གནས་ཤེ ིག་ལ་བརྟེན། ལྷག་པར་བོད་ཡིག་སྟེང་སྒྲི་བསྒྱུར་དག་ཆོ་གསར་བཟོ་བྱེད་པ་
143 བོད་ཡིག་ཐོག་ཨིང་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་དཔྱད་གཞིི། འདི་ནི་ཤེ ིན་ཏུ་དཀའ་རྙོོག་ཆོེ་བ་ཞིིག་ཡིན་ནོ། ། སྐད་ཡིག་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་ཕེབ་པའི་གཞིིའམ་རྩོ་བ་ལྟ་བུ་ཅི་ཡིན་ཞིེ་ན། དེ་ལྟར་སྒྲི་སྒྱུར་དང་། ཡིག་སྒྱུར་གང་ཡིན་ཡང་ཐོག་མའི་རྩོ་བ་ལྟ་བུར། སྐད་ཡིག་ཀ་ཁ་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་དེ་དག་གི་གསལ་ བྱེད་དབྱངས་དང་བཅས་པ་ཡིག་སྒྱུར་བྱེད་པ་འདི་གལ་ཆོེ་ཞིིང་། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཨིང་ཡིག་ལྟ་བུ་ཕྱི་ རྒྱལ་གྱི་སྐད་ཡིག་ནས། བོད་ཡིག་ཏུ་སྒྲི་བསྒྱུར་དང་། ཡིག་བསྒྱུར་གང་གཏན་འབེབས་བྱེད་པ་ལའང་། བོད་ཡིག་ནང་ཨིང་ཡིག་ལྟ་བུའི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་གསལ་བྱེད་དབྱངས་དང་བཅས་པ་ཕེབ་སྒྱུར་བྱེད་དགོས་ པ་དང་། དེ་ནི། སྤྱིིར་ལེགས་སྦྱོར་དང་། བོད་ཀྱིི་གསལ་བྱེད་དབྱངས་དང་བཅས་པ་གཉིིས་ཀ་ཨིང་ ཡིག་ལྟ་བུའི་ནང་དུ་བསྒྱུར་ཡོད་ཅིང་། དེ་དག་ཁ་ཚུར་སློོག་ནས་བོད་ཡིག་ནང་བྲིས་པ་ཡིན་ན། ཕྱི་ རྒྱལ་གྱི་སྐད་ཡིག་ནས་ཨིང་ཡིག་ལྟ་བུའི་གསལ་བྱེད་དབྱངས་དང་བཅས་པ་ཕེལ་ཆོེ་བ་བོད་ཡིག་ནང་ འབྱུང་བ་དང་། དེ་ཡང་། A ལ་ཨ་དང་། B ལ་བ། C ལ་ཅ། D ལ་ད། E ལ་འགྲེང་པོའམ། ཨེ་ལ་ སོགས་པ་བཅས་བོད་ཡིག་ནང་ཕེབ་སྒྱུར་བྱེད་ཆོོག་ཅིང་། འོན་ ཀྱིང་། ཡོངས་གྲགས་བོད་ཡིག་ནང་འབྲི་སྲོལ་མེད་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་གེ་ལ། F, Q, V, X, བཅས་ བཞིི་ཡོད་པ་ལས། དེ་རྣམས་བོད་སྐད་ནང་ཇི་ལྟར་འབྲི་བར་བྱ་བ་འདིར་དཔྱད་གཞིིའི་བསམ་ཚུལ་ ནི༑ ཐོག་མར་ཨིང་ཡིག་ལྟ་བུའི་ཡི་གེ་ F འདི་བོད་ཡིག་ནང་། ཕེ་ལ་ཙ་ལྷག་བཏགས་པའི་ ཕེ༹་ ཞིེས་ འབྲི་བ་འདི་ལ་སྒྲི་ཐོན་པ་དང་། ཡི་གེ་འབྲི་བདེ་སོགས་ཀྱིི་ཁྱད་ཆོོས་ཡོད་པ་དངོས་འབྲེལ་ཡིན་པ་དང་། གཉིིས་པ། V ཡིག་འདི་ལ་བོད་ཡིག་ནང་ བ་ ལ་ཙ་ལྷག་བཏགས་པའི་ བ༹་ འབྲི་བར་དགོས་དོན་ ཐམས་ཅད་ཚང་ཡོད་པ་ཡིན་ཞིིང་། འོན་ ཀྱིང་སྔོན་དུས་བོད་ཀྱིི་ཡི་གེ་ ཝི་ འདི་ལ། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་གེ་ V ཡིག་སྒྲི་ཡོད་པར་བྱས་པ་ལྟ་བུ་ ཞིིག་འབྱུང་སྟེ། དེ་ཡང་། སྔོན་གྱི་ལོ་པཎ་རྣམས་ཀྱིིས་ལེགས་སྦྱོར་གྱི་གསལ་བྱེད་བོད་ཡིག་ཏུ་ཡིག་ བསྒྱུར་མཛོད་པ་ན། ལེགས་སྦྱོར་གྱི་ཡི་གེ་ व བོད་ཀྱིི་ཡི་གེ་ ཝི་དང་སྦྱོར་ནས་གཏན་འབེབས་མཛོད་ ཅིང་། ལེགས་སྦྱོར་གྱི་ཡི་གེ་ ब འདི་ལ་སྔོན་གྱི་ལེགས་སྦྱོར་རྙོིང་པའི་སྒྲིར་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་གེ་ V ཡིག་ གི་སྒྲི་དང་གཅིག་མཚུངས་སུ་ཡོད་པར་བཤེད་པ་དང་། མ་ཟད། བོད་ཀྱིི་གསལ་བྱེད་ ཝི་ འདི་ལ་ འ དང་། བ༹་ བཅས་གསུམ་ཚོགས་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ཡང་། འ སྔོན་འཇུག་ཏུ་བྱས་པའི་ བ་ ཡིག་གི་
144 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། སྒྲི་ལ་ འབའ་ ཞིེས་པ་དང་། ཡི་གེ་དེ་ལ་ཙ་ལྷག་བཏགས་པ་ འབ འདི་ལྟ་བུ་དང་། དེ་ཉིིད་ལས་སྔོན་ འཇུག་ཡི་གེ་ འ་ དེ། མིང་གཞིིའི་ཡི་གེ་ བ ཡིག་གི་སྟེང་དུ་བྲིས་པ་བཅས་ཀྱིིས། ལེགས་སྦྱོར་གྱི་ཡི་གེ་ व དང་། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་གེ་ V ཡིག་གི་སྒྲི་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱིི་ཡི་གེ་ ཝི ཡིག་འདི་བྱུང་བ་ལྟ་བུ་མཐོང་ ཞིིང་། མ་གཞིི་ལེགས་སྦྱོར་གྱི་ཡི་གེ་ व དང་། ब གཉིིས་ཀྱིི་སྒྲི་ཕེན་ཚུན་འདྲིེས་པ་ཡང་བྱུང་ཡོད་པ་ དང་། དེ་བཞིིན་བོད་ཡིག་ བ་ འདི་ལའང་། ཝི་ ཡི་སྒྲི་སྐབས་འགར་ཕེན་ཚུན་འདྲིེས་ཡོད་པ་ལྟ་བུར་ བྱུང་བ་ནི། དཔེར་ན། བཛྲ། ཞིེས་པ་ལེགས་སྦྱོར་གྱི་ཡི་གེ་བོད་ཡིག་ནང་བསྒྱུར་ན། ལེགས་སྦྱོར་གྱི་ ཡི་གེ་ ཝི་ དང་། ཝི་ ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་ག V དང་། བོད་ཀྱིི་ཡི་གེ་ ཝི་ བཅས་པའི་ཕེན་ཚུན་སྒྲིའི་འབྲེལ་ བ་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་འདི་ལ་སློར་ཡང་དཔྱད་པ་བྱེད་དགོས་པ་ཞིིག་ཡིན་ཞིིང་། འོན་ ཀྱིང་རང་ཚོས་ ཝི་ ཡིག་གི་སྒྲི་འདོན་པ་ན། W ཡིག་གི་སྒྲི་ལྟར་འདོན་པ་ཡོངས་གྲགས་ཡིན་པ་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་མཁས་པ་ འགའ་ནས་ཀྱིང་། ཝི་ ཡིག་འདི་ W འདིར་བྱས་ཡོད་པ་བཅས་ཀྱིིས། V ཡིག་འདི་བོད་ཡིག་ཏུ་ བ་ ལ་ཙ་ལྷག་བཏགས་པ་ བ༹་ འདི་ལ་བྱས་པ་ནི་ལེགས་པར་བསམ་པ་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་གེ་ Q འདི་བོད་ཡིག་ནང་གང་དུ་སྦྱོར་བར་བྱ་བ་ལ། དཔེར་ན། ཨིང་སྐད་དུ་ Queen ཞིེས་པ འི་ སྒྲི ་ལ་ སོགས་པ་དང་ སྦྱོ ར་ན། Q འ དི་ བོད་ ཡིག་ནང་། ཁྭ་ ཞིེས་པ འི་ སྒྲི ར་བྱས་པ་ནས། ཁྭུཨཨེན་ ཞིེས་བྲིས་ན་མི་ལེགས་པ་ཨེ་ཡོད་བསམ་ཞིིང་། Q ཡི་གའི་སྒྲི་གདངས་ལ་ ཁྭ དང་། ཝི་ཟུར་ གཉིིསཀའི་སྒྲི་དངོས་སུ་བྱུང་བ་ལས། Q ཡོད་པའི་ཨིང་ཡིག་གི་ཚིག་འབྲི་བ་ནི་དགོས་དོན་རྫོོགས་ པར་ཡོད་པ་ལྟ་བུར་འདུག་པས། Q འདི་བོད་ཀྱིི་ཡི་གེ་ ཁྭ འདིར་བྱས་ན་ལེགས་པར་བསམ་པ་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་གེ་ X འདའི་སྒྲིའི་འདོན་ཚུལ་དང་སྦྱོར་ན། བོད་ཡིག་ནང་ ཀྶ་ ཞིེས་འབྲི་ནས། Xerox ཞིེས་པ་ལྟ་བུ་ལ། ཀྶརོཀྶ་ ཞིེས་ཡིག་སྒྱུར་བྱས་ན་མི་མཐུན་པ་མེད་པ། དཔེར་ན། བོད་ཡིག་གི་ ཀློ་ ལ་ སོགས་པའི་ལ་བཏགས་ཅན་གྱི་ཡི་གའི་སྒྲི་ལ། མིང་གཞིིའི་ཡི་གའི་རང་སྒྲི་མ་སྟོན་པར་ ལ ཡིག་གི་ སྒྲི་མཐོ་བ་ཞིིག་ཐོན་པ་དང་། ཡང་། ཀློ་ ཞིེས་པའི་ཡི་གེ་འདི་རྗེེས་འཇུག་ཏུ་བྱུང་བ་བརྟག་པ་མཐའ་ བཟུང་བྱས་ན། ཀ་ ཡིག་གི་སྒྲི་འབྱུང་དགོས་བཅས་ཀྱིི་རྒྱུ་མཚན་ལ་བརྟེན། བོད་ཀྱིི་ཡི་གེ་ ཀྶ དང་། ཕྱི་ རྒྱལ་གྱི་ཡི་གེ་ X གཉིིས་སྦྱོོར་རུང་བར་བསམ་ཞིིང་། དེ་ལྟར་བྱས་ན་ཨིང་ཡིག་ལྟ་བུའི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་གེ་ ཉིེར་དྲུག་ཐམས་ཅད་བོད་ཡིག་ནང་ཡིག་སྒྱུར་ཐུབ་པ་དང་།
145 བོད་ཡིག་ཐོག་ཨིང་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་དཔྱད་གཞིི། གཞིན་ཡང་། ཕྱི་རྒྱལ་དབྱངས་གཞིན་པ་ A,O,U འདི་གསུམ་པོ་བོད་ཀྱིི་ཡི་གའི་ནང་ཕེབ་ན་ ཨཱེ་ ཨཽ་ ཨེུ་ གསུམ་ལ་བྱས་ན་འགྲིགས་ཤེ ིང་། དེ་ནི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་གེར་དབྱངས་དེ་གསུམ་ལ། AE, OE, UE བཅས་འབྲི་སྲོལ་ཡོད་པ་ཡིན་པས། བོད་ཡིག་ནང་དུའང་དེ་ལྟར་བྱས་ཆོོག་པར་མཐོང་བ་དང་། དེ་ ལྟར་བྱས་ན་ ཨིང་ ཡིག་ག ཙོ་ བོར་གྱུར་པ འི་ ཕྱི་རྒྱལ་ གྱི་གསལ་ བྱེད་དབྱངས་དང་བཅས་པ་ བོད་ ཡིག་ ནང་ཕེབ་སྒྱུར་ཐུབ་པས། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐད་ཡིག་བོད་ཡིག་ནང་ཡིག་སྒྱུར་དང་། སྒྲི་སྒྱུར་བྱེད་དགོས་པར་ བྱུང་རིགས་ལ་མཁོ་བའི་གཞིི་རྩོ་ལྟ་བུ་ཞིིག་འབྱུང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ་བསམས་པ་དང་། དཔྱད་གཞིིའི་དོན་གནད་བསྡུས་ཏེ་བཤེད་པ། དེ་ལྟར་ཨིང་ཡིག་ལྟ་བུ་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་གེ་གསལ་བྱེད་ དབྱངས་དང་བཅས་པ་བོད་ཡིག་ཏུ་ཕེབ་པ་ནི། བོད་ཡིག་ནང་གཙོ་བོར་ཡིག་སྒྱུར་དང་། སྒྲི་སྒྱུར་ གཉིིས་བྱེད་ཐུབ་པའི་གཞིི་རྟེན་ལྟ་བུ་ཞིིག་ཡིན་ཞིིང་། ཚུལ་དེ་དང་མཐུན་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་ མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིིས་ ཀྱི ང་། བོད་ ཡིག་གསལ་ བྱེད་དབྱངས་དང་བཅས་པ་ ཕྱི་རྒྱལ་ གྱི་ ཡི་ ག འི་ནང་ གཏན་འབེབས་བྱས་ནས། དེ་གཞིི་རྩོར་བཞིག་སྟེ་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐད་ཡིག་ཏུ་ཕེབ་སྒྱུར་ བྱས་པ་དང་། དེ་ལ་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ནས་ཚིག་དོན་གཉིིས་ཀར་ཇི་བཞིིན་ཚང་བ་ཞིིག་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ ཡིག་ནང་ངེས་པར་དུ་བསྒྱུར་ནས་ལུང་འདྲིེན་ལྟ་བུ་བྱེད་དགོས་ཀྱིང་། དེ་དག་ཇི་བཞིིན་བྱེད་མ་ཐུབ་ པའི་རིགས་ལ་ཡིག་བསྒྱུར་གཙོ་བོར་བྱེད་པ་གལ་ཆོེ་བར་བརྩོིས་པ་ཡིན་ཞིིང་། དེ་ལས་གཞིན་པའི་ བོད་སྐད་ཀྱིི་སྒྲི་འདོན་ཐབས་ཙམ་ལ་སྒྲི་སྒྱུར་ཙམ་པོ་པ་བྱེད་པ། ཡང་བོད་སྐད་ཀྱིི་སྒྲི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིིན་ འདོན་པའི་ཐབས་སུ། སྒྲི་གདངས་དག་ཆོའི་ཡི་གེ་འབྲི་བའི་ཐབས་ཚུལ་ལ་བརྟེན་པ་བཅས་ནི་ཡོངས་ གྲགས་ཤེ ིག་ ཡིན་པ་དང་། དེ་ལ་བ རྟེན་ནས་རང་ རེས་ ཀྱི ང་ ཕྱི་རྒྱལ་ གྱི་སྐད་ ཡིག་ནས་ བོད་ ཡིག་ཏུ་ ཕེབ་སྒྱུར་བྱེད་རྒྱུར་ཡང་། དེ་བཞིིན་དུ་བྱེད་དགོས་པ་ལྟ་བུ་ལས། དེ་མིན་ཨིང་སྐད་སོགས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ སྐད་ཡིག་བོད་ཀྱིི་ཡི་གའི་ནང་སྒྲི་གདངས་དག་ཆོ་བཟོ་བའི་ངལ་བརྟེན་པ་ནི། དཀའ་ལས་ཆོེ་ལ་དོན་ གོ་ཆུང་བའི་དཔེ་ལྟར་མ་ཡིན་ནམ་བསམས། དང་པོར་རང་ཚོར་གལ་ཆོེ་ཤེ ོས་ཤེ ིག་ནི། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐད་ཡིག་ནས་བོད་ཡིག་ཕེབ་སྒྱུར་བྱེད་དགོས་ ངེས་ཅན་རྣམས། བོད་སྐད་རང་དུ་བསྒྱུར་ཐབས་ངེས་པར་དུ་བྱེད་དགོས་ཤེ ིང་། གལ་ཏེ་མིང་ཚིག་ དེ་དག་ནས་འགའ་ཞིིག་ཤེ ིན་ཏུ་བསྒྱུར་དཀའ་བའི་རིགས། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐད་སོར་བཞིག་བྱས་ནས་ཡིག་
146 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བསྒྱུར་བྱ་བའམ། ཡང་ན་ཨིང་སྐད་ལྟ་བུ་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐད་ཡིག་སོར་བཞིག་བྱས་ནས། བོད་ཡིག་གི་ བར་དུ་བྲིས་ན་ལེགས་པར་མཐོང་བ་དང་། གལ་སྲིད་མིང་ཚིག་དགོས་གལ་ཆོེ་བའི་རིགས་འགར། དེ་དག་གི་སྒྲི་ཞིིག་ངེས་པར་དུ་འབྲི་དགོས་ ནའང་། སྒྲི་ཙམ་པོ་བ་འདིར་བྱས་ན་མི་མཐུན་པ་མེད་པ་དང་། དཔེར་ན། ཕྱི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིིས་ བོད་ཚིག་བཀའ་འགྱུར་ཞིེས་པར། ཁོ་རང་ཚའི་ཡི་གའི་ནང་ kangyur ཞིེས་བྲིས་པ་དང་མཚུངས་པ་ གོང་སྨོོས་ལྟར་དང་། དེ་མིན་ཨིང་སྐད་ལྟ་བུའི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐད་དཀྱུས་མའི་རིགས་ thank you ཞིེས་ པ་སོགས། བོད་ཡིག་ནང་སྒྲི་གདངས་དག་ཆོ་དང་། ཡིག་སྒྱུར་བྱས་པ་ལ་དགོས་པ་མེད་ཅིང་། གལ་ ཏེ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིིས་ཨིང་སྐད་ལྟ་བུའི་སྒྲི་ཇི་བཞིིན་འདོན་ཐུབ་པའི་ཐབས་ཡིན་ན་ནི། འཛོམ་གླིིང་སྤྱིི་ ཡོངས་ཀྱིི་སྒྲི་གདངས་དག་ཆོའི་ཐབས་ཚུལ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ན་ལེགས་པ་ལས། གཞིན་པའི་ཐབས་ འཚོལ་བྱེད་མི་དགོས་པ་དང་། མ་ཟད་གོང་དུ་བརྗེོད་པ་བཞིིན་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་བདག་གཉིེར་བྱེད་པ་ལ་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ནི། ཕྱི་ རྒྱལ་གྱི་སྐད་ཡིག་ཤེ ན་རང་ཚོ་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ནང་མ་འདྲིེས་པ་བྱེད་པ་དེ་ཡིན་ལ། དེ་འབྱུང་བའི་ ཐབས་ཤེེས་ནི། ང་རང་ཚོས་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་དགོས་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མིང་ཚིག་མཐའ་དག་བོད་སྐད་རང་ དུ་བསྒྱུར་གང་ཐུབ་ བྱེད་ད གོས་པ་དང་། ཡང་གལ་ ཆོེ་བ་ཞིིག་ལ་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་ནང་རང་ ཚ འི་ ཤེེས་བྱའི་གནས་སོགས་ཀྱིི་བརྗེོད་བྱ་སྟོན་སྟངས་སམ། བརྗེོད་བྱ་འབྲི་སྟངས་ལ་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་བརྗེོད་བྱ་ སྟོན་སྟངས་སམ། ཁྱད་ཆོོས་ད མིགས་བསལ་ཞིིག་ཡོད་པ་དེ་མ་ཉིམས་པར་འབྲི་ཐབས་བྱེད་པ་འདི་ དག་ ནི། མེད་དུ་ མི་རུང་བ འི་ཐབས་ཚུལ་གནད་དམ་པ་ཞིིག་ ཡིན་ནམ་བསམས་པ་བཅས་ཀྱིི་ དོན་ གནད་རྣམས་དཔྱད་གཞིིའི་ཚུལ་དུ། གུས་པ་བཀྲས་རབ་སྤྲུལ་མིང་ངག་དབང་བློོ་བཟང་ཆོོས་ཀྱིི་ཉིི་ མས། བོད་རྒྱལ་ལོ་༢༡༡༤ ཕྱི་ལོ་༡༩༨༧ ཟླ་བ་དང་པའ་ཚེས་གཉིིས་བཟང་པོར་ཕུལ།
147 དེང་རབས་དང་མཐུན་པར་བོད་སྐད་ལ་གསར་བཅོས་མཛོད་ཕྱོགས་སྐོར། དེང་རབས་དང་མཐུན་པོར་བོད་སྐད་ལ་གསར་བཅིོས་མཛིད་ཕྱོོགས་སྐོར། ཕུ་ཁང་མཁན་སྤྲུལོ་བྱམས་པ་སྐོལོ་བོཟང་། ༄༅། །ད་ རེས་ངས་བ རྡོ ་སྤྲོོད་ རིག་གནས་ ཚོགས་འདུར་ དོན་ཚན་གཉིིས་ཞུ་རྒྱུར། དང་ པོ། ད་ལྟ་ ཡོད་བཞིིན་པའི་བོད་ཀྱིི་རྩོ་བའི་སྐད་ཡིག་གི་ངོ་བོ་གཙང་མར་གནས་ཐོག དེང་རབས་དང་མཐུན་ པའི་བོད་སྐད་ལ་ཕྲན་བུ་གསར་བཅོས་ཀྱིིས་ཚན་རིག་དང་འཕྲུལ་ཆོས་ལ་སོགས་པའི་ཐ་སྙད་གསར་ བསྣན་རྣམས་གཅིག་གྱུར་གཏན་འབེབས་མཛོད་ཕྱོགས་ཀྱིི་གནད་དོན་དང་། གཉིིས་པ། འབྱུང་འགྱུར་ ང་ཚའི་སྐད་ཡིག་ཐོག་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཚན་རིག་དང་འཕྲུལ་རིག་གི་ཐ་སྙད། རྒྱལ་ཁབ་གཞིན་གྱི་ཡུལ་མིང་། གྲོང་མིང་སོགས་བསྒྱུར་ཕྱོགས་དང་སྒྲི་ཡིག་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་གཏན་འབེབས་མཛོད་ཕྱོགས་ཀྱིི་ གནད་དོན་གཉིིས་ཡིན། སྤྱིིར་ང་ཚོ་གངས་ཅན་པའི་སྐད་ཡིག་འདི་དེང་རབས་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གཞིན་གང་འདྲི་ཞིིག་དང་བསྡུར་ ནའང་དེ་དག་དང་འགྲན་ནུས་པ་ཞིིག་ཡིན། ཆོོས་ཕྱོགས་ཀྱིི་ཐོག་ནས་བྱས་ན་གངས་ཅན་གྱི་ཡི་གའི་ བྱེད་པོ་ཐོན་མི་སམ་བྷོོ་ཊི་དང་། སྔར་བྱོན་ལོ་པཎ་མཁས་གྲུབ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིི་བཀའ་དྲིིན་ལ་བརྟེན་ ནས་སྐད་ཡིག་གཞིན་གང་ལ་ཡང་ལྟོས་མི་དགོས་པར་བོད་སྐད་རྐྱེང་པའི་ཐོག་བརྡོ་སྤྲོོད་ཐུབ་པ་དང་ བརྗེོད་ནུས་པ་ཡོད་པ་རེད། དེང་དུས་མང་པོས་འཛོམ་གླིིང་སྐད་ཡིག་ཅེས་གྲགས་པའི་དབྱིན་སྐད་ ནང་ནང་ཆོོས་ཀྱིི་ ཚིག་ དོན་ཟབ་ མོ་ཞིིག་བསྒྱུར་སྐབས་ ལེགས་ སྦྱོ ར་ གྱི་སྐད་ལ་ སྐྱི བས་བ ཅོལ་ད གོས་ པ་དང་། ཡང་ན་བོད་སྐད་ཆོོས་ཚིག་ཐུང་ངུ་ཞིིག་ཡིན་ནའང་དབྱིན་སྐད་ཐོག་འབྲེལ་བརྗེོད་རིང་པོ་ ཞིིག་མ་བརྒྱབ་པར་ གོ་ དོན་མ་ ཐོབ་པ་མ ཁྱེན་གསལ་ རེད། གསར་བསྣན་ད གོས་པ འི་འཕྲུལ་ རིག་ དང་། ཕྱི་རྒྱལ་ཚན་རིག་གི་ཐ་སྙད་རྣམས་ཀྱིང་གང་དྲིན་རང་བཟོ་མ་ཡིན་པར་མཁས་དབང་རྣམས་ ནས་གཅིག་གྱུར་གཏན་འབེབས་མཛོད་དེ། གཞིི་འབྲིང་སློོབ་གྲྭ་དང་། མཐོ་སློོབ་རྣམས་ཀྱིི་སློོབ་དེབ་ དང་། གསར་ཤེ ོག ཚིག་མཛོོད་སོགས་ཀྱིི་ནང་ཁྱབ་སྤེེལ་གྱིས་རྩོ་འཛོིན་བྱེད་འོས་པ་ཞིིག་བྱུང་ན། དེང་
148 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། རབས་ཀྱིི་ཚིག་གསར་གྱི་ཐོག་ལ་ཡང་ཕྱའི་ལྷད་བོད་སྐད་ནང་མཉིམ་བསྲེས་མི་དགོས་པ་ཡོང་རྒྱུ། ཐ་སྙད་གསར་བ ཟོ་དང་གསར་ ལེན་ག ཅིག་གྱུར་ ཡོང་ཐབས་ སྐོར་ལ་རང་ གི་ རྨོངས་འ ཆོ ར་ཞུས་ན། ཕྱ འི་ཚན་ རིག་དང་འཕྲུལ་ རིག་ གི་ ཚིག་གསར་ ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ ཡིག་ནས་ ཕེ བ་སྒྱུར་ བྱེད་ད གོས་ རིགས་ དབྱིན་སྐད་རང་ལ་གཙོ་བཟུང་ཐོག་སྒྲི་ཐད་བསྒྱུར་མ་ཡིན་པར་དོན་བསྒྱུར་རང་བྱུང་ན་གོ་དོན་བདེ་ བློག་ཏུ་རྟོགས་རྒྱུར་དགེ་མཚན་ཡོད་པ་དང་། གལ་སྲིད་ཐ་སྙད་འགའ་ཞིིག་བསྒྱུར་མི་བདེ་པའམ་བོད་ སྐད་དུ་ཚིག་དོན་ཇི་བཞིིན་རྟོགས་མི་ཐུབ་པ་བྱུང་ཚེ། དབྱིན་སྐད་རང་སོར་བཞིག་ནས་ཚིག་དེ་སྒྲི་ ཡིག་དག་པོ་ཞིིག་གི་ཐོག་གཏན་འབེབས་མཛོད་ན་སྐྱིོན་ཆོ་ཨེ་ཡོད་སྙམ། ཡང་དངོས་རྫོས་གང་ཞིིག་ལུང་པ་གང་ཞིིག་གི་དམིགས་བསལ་ཐོན་རྫོས་ཤེ ིག་ཡིན་ན། ཡུལ་དེ་གའི་ སྐད་ཡིག་ནས་བསྒྱུར་ལེན་གནང་ནའང་མི་འགྲིག་པ་མེད་པ་དང་། ད་བར་བོད་སྐད་དུ་ཡོངས་གྲགས་ མེད་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡུལ་མིང་དང་གྲོང་མིང་རྣམས་དབྱིན་སྐད་རང་སོར་བཞིག་པའམ། བོད་གཞུང་ དང་མཛོའ་འབྲེལ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ན་ཡུལ་དེ་གའི་སྐད་ཀྱིི་ཡུལ་མིང་བོད་སྐད་དུ་གསར་ བསྣན་གནང་ན་འགྲིག་རྒྱུ། གལ་ཆོེ་ཞིིག་ལ། དུད་འགྲོ་སྲོག་ཆོགས་ཀྱིི་རིགས་དང་། ཤེིང་སྣ་འདྲི་མིན། མེ་ཏོག་དང་། ཤེིང་ཏོག ཚོད་མ་རྣམས་རིགས། ནད་རིགས་སོགས་ཐ་སྙད་གསར་ལེན་དགོས་པ་དག་ལམ་སེང་སྐད་རིགས་ གཞིན་ནས་ལེན་ཐལ་མེད་པར། སྔོན་དུ་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིི་ཡུལ་ཕྱོགས་གང་ཞིིག་ཏུ་སྲོག་ཆོགས་མེ་ ཏོག་ལ་ སོགས་པ་ དེ་འ དྲིའི་ རིགས་ དེ་ ཡོད་ མེད་ཉི མས་ཞིིབ་གནང་སྟེ། ཡོད་པ་རྣམས་ དེ་ག འི་ཡུལ་ སྐད་དེ་བོད་ཡིག་ཐོག་ད་ཆོ་གཏན་འབེབས་མཛོད་ན་དགེ་མཚན་ཆོེན་པོ་མཐོང་གི་འདུག དེ་ལྟ་བུའི་ དངོས་རིགས་དང་བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་ཚིག་མང་དག་ཅིག་ང་ཚོར་མེད་པ་རེད་མི་འདུག་སྟེ། ང་ཚོ་གངས་ ཅན་པ་ཚོས་སོ་སའ་ལུང་པ་དང་། དའི་ནང་གི་རང་བཞིིན་ཐོན་དངོས་ཀྱིི་སྐོར་ལ་ཐོས་ཤེེས་ཉུང་བ་ དང་། བོད་དབུས་ལྟ་བུ་ལ་དེ་ལྟའི་དངོས་པོ་ཞིིག་དང་མིང་ཚིག་ཅིག་མེད་པ་ཙམ་གྱིས་སྤྱིིར་བོད་དུ་ མེད་པར་འཛོིན་པའི་བློོ་སྐྱིོན་ཅན་ཞིིག་ཡོང་གི་འདུག དཔེར་ན། དབྱིན་སྐད་དུ་ BANANA འབེ་ ནཱི་ན་ཞིེས་པ་དང་། ལེ་མཱན་ཞིེས་པའི་ཤེ ིང་ཏོག་གཉིིས་བོད་དབུས་དང་བྱང་ཕྱོགས་སོགས་ལ་སྨོིན་སྐྱིེས་ མེད་ཀྱིང་བོད་ཤེ ར་ལྷའ་ཕྱོགས་སུ་རི་བོ་གནམ་ལྕགས་འབར་བའི་ལྷོ་དངོས་སུ་གནས་པའི་མེ་ཏོག་ལུང་
149 དེང་རབས་དང་མཐུན་པར་བོད་སྐད་ལ་གསར་བཅོས་མཛོད་ཕྱོགས་སྐོར། པའི་ཁུལ་དུ་གོང་སྨོོས་ཤེ ིང་ཏོག་གཉིིས་ལ་སོགས་པ་རང་བཞིིན་གྱིས་སྐྱིེས་པ་ཡོད་ཙ་ན། དེ་ལ་བརྡོར་ བཏགས་པ འི་མིང་གི་ཐ་སྙད་ཅིག་ཀྱིང་ཡོད་པ་གོར་མ་ཆོ ག་པས། དེ་ལྟ་བུ འི་ཐ་སྙད་གསར་བསྣན་ གྱིས་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་དེང་དུས་དང་མཐུན་པ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཐུབ་རྒྱུ། ངས་དེང་རབས་དང་མཐུན་ པའི་བོད་སྐད་གསར་བཅོས་ཞུས་པ་དེ་ཡིག་ཐོག་འབྲི་སློ་བའི་ཆོེད་ད་ཡོད་ཀྱིི་མིང་ཚིག་དག་ཡིག་འབྲི་ སྲོལ་ དེ་ སྤེ ངས་ནས་ ཕེ ལ་སྐད་ལྟར་འ བྲི་ཚུལ་གསར་བ ཅོས་གནང་ད གོས་ ཞིེས་ཁ་ ཅིག་ གི་འ དོད་པ་ ལྟར་ཞུ་རྒྱུ་མིན། དེ་འདྲིའི་གསར་བཅོས་ནི་བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་གཞུང་དང་འགལ་བ་མ་ཟད། ནམ་ཞིིག་བོད་ ཡིག་གི་དག་ཆོ་དེ་མཛུབ་སྟོན་བྱ་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིིག་ཏུ་འགྱུར་ཉིེན་རེད། འདིར་ངའི་ཞུ་དོན་གང་ཡིན་ ཟེར་ན། དེང་སྐབས་རྒྱལ་སྤྱིིའི་ལམ་ལུགས་བཞིིན་མ་འོངས་པར་ བོད་རྒྱ་ཆོའི་མི་མང་རྣམས་རང་གི་ ལུང་པའི་སྤྱིི་ཚོགས་ཀྱིི་དཔལ་འབྱོར། སྲིད་དོན། ཤེེས་རིག གཞིན་ཡང་སྤྱིིར་བཏང་ཤེེས་བྱ་སོགས་ཀྱིི་ སྐོར་ཕེན་ཚུན་བགྲོ་གླིེང་བྱ་དགོས་པ་མ་ཟད། དེ་དག་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ནང་དང་། རླུང་འཕྲིན་གསར་ཤེ ོག་ སོགས་ཀྱིི་ནང་མཐོ་དམན་མེད་པར་གོ་བདེར་བརྗེོད་ཐུབ་པ་ཞིིག་དང་། ཡིག་ཐོག་ཏུ་གཅིག་གྱུར་འབྲི་ ཐུབ་པ་དགོས་རྒྱུར་བརྟེན། ད་ལྟ་ང་ཚོས་རྒྱུན་དུ་ཕེལ་སྐད་དང་ཡིག་སྐད་གཉིིས་ཀར་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་ བཞིིན་པའི་ཚིག་ ཡིན། ཡོད། རེད། འདུག ཡོད་པ་རེད། ཅེས་པ་འདི་དག་འདས་མ་འོངས་ད་ལྟ་ གསུམ་གྱི་ཁྱད་པར་གསལ་འབྱེད་ཐུབ་པའི་བྱ་བའི་ཚིག་གྲོགས་གལ་ཆོེ་ཞིིག་ལ་རྩོ་འཛོིན་གྱིས། དཔེར་ ན༑ ལྷ་སའི་སྐད་ཀྱིི་དུས་གསུམ་འགྲོ་སྟངས་ལྟ་བུ་ཞིིག་སྐད་གསར་བཅོས་ཐོག་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ གཏན་འབེབས་ཡོང་ཐབས་ཤེ ིག་མཛོད་ན་བརྡོ་སྤྲོོད་གཞུང་དང་འགལ་བ་ཨེ་ཡོད་སྙམ། སློོབ་དེབ་བསྐྱིར་ཞིིབ་མཛོད་ཕྱོགས་སྐོར། ད་ལྟའི་སློོབ་དེབ་ནང་སྔར་གྱི་རྒྱལ་རབས་དང་ཆོོས་འབྱུང་ ལ་སོགས་པ་གསལ་ཡོད་ཀྱིང་། རང་རའི་བོད་ཁ་བ་ཅན་གྱི་ཡུལ་དེ་འཛོམ་གླིིང་ནང་གང་དུ་གནས་ ཡོད་པ་དང་། ས་ཆོའི་རྒྱ་ཁྱོན་ཇི་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་གང་དང་ས་མཚམས་འབྲེལ་ཡོད་མེད། མི་འབོར་ མང་ཉུང་། ཐོན་སྐྱིེད་ཅི་ཡོད་སོགས་ས་ཁྲི་དང་བཅས་ད་བར་གསལ་འཁོད་བྱུང་མེད་སྟབས། འབྱུང་ འགྱུར་ དེ་དག་གཞིི་ རིམ་འ ཛོིན་གྲྭ་བཞིི་པ་ཡན་ གྱི་སློོབ་ དེབ་ནང་ ངེས་པར་དུ་གསལ་བ་ད གོས་རྒྱུ། ལྷག་པར་ང་ ཚ འི་ ཕེ ་ཡུལ་གངས་ལྗོོངས་ ཕྱི་རྒྱལ་བཙན་དབང་ འ ོག་གནས་བཞིིན་པ འི་སྐབས་འ དིར་ ང་རང་ ཚའི་ག ཞིོན་ སྐྱིེས་སློོབ་ཕྲུག་ཚོར། ༡༩༥༠ བར་གངས་ལྗོོངས་འདིར་གནས་པ འི་རང་བཙན་ གཙང་མ འི་རྒྱལ་ཁབ་ ཅིག་ ཡིན་ནའང་། ༡༩༥༠ ལོར་རྒྱ་དམར་ གྱིས་བཙན་འཛུལ་བྱས་ སྐོར་དང་།
150 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། མཐར་༡༩༥༩ ལོར་གངས་ལྗོོངས་ཡོངས་རྫོོགས་དྲིག་གནོན་བཙན་ཤུ གས་ཀྱིིས་དབང་བསྒྱུར་བྱས་པ། དགོན་སྡོེ་ཁག་བཅས་པ་རྩོ་གཏོར་ཐོག་གཞིིས་ལུས་མི་མང་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་དམྱོལ་བ་ལྟར་མྱོངས་ པ་སོགས་ཀྱིི་ལོ་རྒྱུས་གསལ་བཤེད་དགོས་པ་ནི་ཤེ ིན་ཏུ་གལ་ཆོེ་ཡིན་ཙ་ན། དེ་ཡང་སློོབ་དེབ་ནང་རྒྱལ་ རབས་ཀྱིི་མཇུག་ཏུ་ངེས་པར་གསལ་དགོས་པ་དང་། གཞིི་རིམ་འཛོིན་གྲྭའི་སློོབ་དེབ་ནང་བརྗེོད་བྱའི་ ཚིག་གྲུབ་ཧི་ཅང་རྒྱས་སྤྲོོས་མེད་པར་གོ་བདེ་ཞིིང་བརྗེོད་སློ་བ་ཞིིག་དགོས། ད་ལྟ འི་སློོབ་ དེབ་དང་། ཚན་ རིག་འཕྲུལ་ རིག་ལ་ སོགས་པ འི་ཐ་སྙད་གསར་བ ཟོ་རྣམས་རྒྱུན་ལས་ མཁས་དབང་མ་ཉུང་བ་ཞིིག་ཡོད་པའི་ཤེེས་རིག་དཔྱད་ཞིིབ་རིག་གནས་ཁང་ཞིིག་ནས་དེ་དག་གཅིག་ གྱུར་གཏན་འབེབས་མཛོད་དེ། ཚིག་མཛོོད་གསར་བསྣན་མཛོད་རྒྱུས་མཚོན། གསར་ཤེ ོག་ཁག་དང་། སློོབ་གྲྭ་ཁག ལས་ཁུངས་ཁག དགེ་ལས་རྣམས་དང་བཅས་པས་རྒྱུན་དུ་བེད་སྤྱིོད་གནང་དགོས་པ་ཧི་ ཅང་གལ་ཆོེན་པོར་མཐོང་གི་འདུག དེ་ལྟར་བྱུང་ཚེ་ང་ཚའི་སྐད་ཡིག་མི་ཉིམས་གོང་འཕེེལ་ཡོང་རྒྱུར་ གདོན་མི་ཟ། གཉིིས་པ། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡུལ་མིང་དང་། མའི་མིང་སོགས་བོད་ཡིག་ཐོག་འབྲི་སྟངས་སྒྲི་ ཡིག་གཅིག་གྱུར་གཏན་འབེབས་མཛོད་ཕྱོགས་སྐོར། སྐུ་སྒེར་ཡིག་ཚང་ནང་གསེས་མཛོད་རྣམ་རྩོོམ་ སྒྲིིག་ཚོགས་ཆུང་ནས་དཔྱད་གཞིི་ཞིིག་རྩོོམ་བྲིས་མཛོད་འདུག་པ་ལྟར། ཕེལ་ཆོེ་བ་དེ་རང་ལ་གཅིག་ གྱུར་མཛོད་ན་ལེགས་ཤེ ིང་། ལྷག་པར་དབྱིན་ཡིག་ F,V,TH བཅས་ལ་ཙ་ལག་ཡོད་པའི་ ཕེ༹་ དང་། བ༹་ ཐ༹་ འད༹་ ཞིེས་འབྲི་སྟངས་འདི་ཐོན་མའི་དགོངས་པ་དང་མཐུན་པ་ཤེ ིན་ཏུ་ལེགས། འོན་ ཀྱིང་འབྲི་ ཚུལ་དེ་འཇར་མན་ལ་སོགས་པའི་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་སྐད་ཡིག་གཞིན་ལ་མི་འདྲི་བ་འབྲི་དགོས། དཔེར་ ན༑ འཇར་མན་ལ། V ཞིེས་པ་ ཕེ༹་ དང་། བ༹་ གཉིིས་ཀ་འབྲི་དགོས་པ་ཡོད་པ། བུམ་པ་ལ། VASE བ༹�་སེ་ དང་། ཕེ་ལ་ VATER ཕཱ་ཐར་ཞིེས་པ་ལྟ་བུ་རེད། དབྱིན་ཡིག་ TH ལ་ ཐ༹་ འད༹་ འབྲི་དགོས་ པ་དེ་འཇར་མན་ལ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡང་དབྱིན་ཡིག་ T,D ལ་ལོག་ཡིག ཊི་ དང་། ཌ འབྲི་ཚུལ་དེ་ ཡང་འཇར་མན་སོགས་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་སྐད་ཡིག་ཕེལ་ཆོེར་ལ་མི་འགྲིག་ཅིང་། དེ་དག་ལ་ ཏ་ དང་། འད་རང་འབྲི་དགོས། རྩོ་བའི་གཏན་འབེབས་མཛོད་རྒྱུའི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གསུངས་པ་དེ། དབྱིན་སྐད་ཐོག TRANSCRIPTION ཊིེ་རཱནསེ་ཀི་རིབ་ཤེ ོན་ཞིེས་པ་དང་། TRANSLITERATION ཊིརཱན་སེ་ལི་ཊིེ་རད་ཤེ ོན། ཞིེས་པ་གཉིིས་ཡོད་པས་གང་ལ་གསུང་གི་ཡོད་དམ། དང་པོ་ལ་
151 དེང་རབས་དང་མཐུན་པར་བོད་སྐད་ལ་གསར་བཅོས་མཛོད་ཕྱོགས་སྐོར། གསུངས་ན། དེ་ནི་གང་གིས་བརྗེོད་པའི་ངག་སྐད་དེ་བཞིིན་བརྗེོད་སྒྲི་དག་པོར་སྟོན་ནུས་པའི་སྒྲི་ཡིག་ ཅིག་ལ་ཟེར་བས་ K, P, T རྣམས་ལ་ ཀའི་ པའི་ ཊིིའི་ ཞིེས་བྲིས་པ་མི་འགྲིག་ཅིང་། དེ་དག་ལ་ ཁའ ཕེའ ཋེའ ཞིེས་འབྲི་དགོས། གཉིིས་པ་ལ་གསུང་པ་ཡིན་ན། དེ་ནི་གཙོ་བོ་ཡིག་འབྲུ་གང་ཞིིག་ཡིག་བསྒྱུར་སྒྲི་ཡིག་ཐོག་བྲིས་པ་ ཙམ་མ་གཏོགས་བརྗེོད་སྒྲི་ཇི་བཞིིན་གོ་ནུས་པའི་སྒྲི་ཡིག་ཅིག་མི་དགོས། དཔེར་ན། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་བོད་ཀྱིི་ རིག་གནས་ཉིམས་དཔྱད་པ་ཚོས་ ཀ་ཁ་ལ་ K, KH དང་ཙ་ཚ་ལ་ TS, TSH ཡང་ལ་ལས་ C, CH ཞིེས་བྲིས་པ་ལྟར་རེད། གོང་ཞུས་ལྟར། ཕྱའི་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མིང་བོད་སྐད་དུ་མེད་པ་རྣམས་ དབྱིན་སྐད་ནས་གསར་བསྣན་མཛོད་དེ་བརྗེོད་སྒྲི་ཡང་དབྱིན་སྐད་བཞིིན་གཅིག་གྱུར་གཏན་འབེབས་ གནང་ན་དགེ་མཚན་ཆོེ་བ་མེད་དམ། དེ་ལྟར་མིན་པར་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སའ་རང་སྐད་ཀྱིི་སྒྲི་བརྗེོད་ལྟར་ འབྲི་དགོས་བྱུང་ཚེ། འགའ་ཞིིག་དོན་ཐོག་དང་འགའ་ཞིིག་སྒྲི་བརྗེོད་ཀྱིི་ཐོག་ནས་དཀའ་རྙོོག་ཆོེན་པོ་ ཡོང་རྒྱུར་ཞུ་མི་དགོས་པ་རེད། དཔེར་ན། དབྱིན་སྐད་ TURKEY ཊིར་ཀི་ཞིེས་པར་ཏུར་ཀི་འམ་ཏུར་ ཀིསྠཱན་ ཞིེས་བརྗེོད་ན་ནུབ་གླིིང་ས་མཚམས་སུ་གནས་པའི་ཏུར་ཀི་ལ་གོ་དང་མི་གོ་ཐེ་ཚོམ་རེད། སྔར་ གྱི་བོད་ཡིག་དང་དེབ་ཐེར་ནང་ཏུར་ཀི་ཞིེས་པ་མ་མཐོང་ཞིིང་། ཏུ་རུ་ཀ་ཞིེས་པ་བོད་ཀྱིི་བྱང་དང་བྱང་ ཤེར་ཁ་ཆོའི་ཡུལ་ལ་གོ་བ་དང་། ཡང་ཤེ ར་ཏུར་ཀིསྠཱན་ཞིེས་པ་དེང་སང་མང་པོས་ཤེ ིན་ཅང་ཟེར་བ་ལ་ གོ་བ་ལྟ་བུ་ཡོད་ཙ་ན། ཊིར་ཀི་ལ་ཏུར་ཀི་ཞིེས་བརྗེོད་ནུས་དང་མི་ནུས་རྩོོད་གཞིི་རེད། སྤྱིིར་ང་ཚོ་གངས་ཅན་པ་རྣམས་ཕྱི་མི་གཞིན་དང་མི་འདྲི་བར་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གང་འདྲི་ཞིིག་སློོབ་ སྦྱོོང་བྱེད་པ་ཡིན་ནའང་། དེ་དང་དའི་བརྗེོད་སྒྲི་བཞིིན་བརྗེོད་ཐུབ་པ་ཡོད་ཀྱིང་། སྐབས་རེར་སྒྲི་ བརྗེོད་མ་དག་པའི་མིང་ཚིག་འགའ་རེ་ཡོང་གི་འདུག་པ། དཔེར་ན། བོད་སྐད་དུ་འཇའ་པན་ལ་དེ་ གའི་ཡུལ་སྐད་ལྟར། ནི་ཧིོན་ ནམ་ ནིབ་པཱོན་ཞིེས་བརྗེོད་རྒྱུ་ཡང་། གསར་ཤེ ོག་སོགས་ལ་ ཉིི་ཧིོང་། ཞིེས་བྲིས་གནང་མཛོད་པ་མ་དག་པ་རེད་འདུག ནིབ་པཱོན་གྱི་མི་ལ་དེ་ལྟར་བརྗེོད་སྐབས་གོ་རྟོགས་ ཐུབ་ཀྱིི་ མི་འདུག དེ་འ དྲིའི་ཐ་སྙད་གསར་པ འི་འ བྲི་སྟངས་ག ཅིག་གྱུར་གཏན་འ བེབས་མ་མ ཛོ ད་ གོང་དཔྱད་ཞིིབ་ནན་མཛོད་ཡོད་པ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
152 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བོད་སྐད་ནང་རིག་གསར་དར་བའི་ཐབས་ཚུལ། སློོབོ་དཔོན་དགེ་བོཤེེས་ཐུབོ་བོསྟན་ཚོེ་རིིང་། ༄༅། །བོད་སྐད་རིམ་དར་བྱུང་ཚུལ་དང་། མིང་འདོགས་སྟངས་སམ་འདོགས་ཚུལ། མིང་གི་དབྱེ་ བ། མིང་ཚིག་གི་དགོས་པའམ་དོན་ཇི་ལྟར་སྟོན་པ། སྔོན་བྱོན་བོད་ཀྱིི་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམ་པས་ནང་ཆོོས་རྒྱ་ གར་སྐད་ཡིག་ནས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ཞུས་ཕེབ་གསུམ་མཛོད་ཚུལ་སོགས་ལ་བསྐྱིར་དུ་དཔྱད་ཞིིབ་ གནང་ཚེ། དེང་དུས་རིག་གསར་གྱི་བསྟན་བཅོས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་པར་བྱེད་པ་ལ་ཉིེ་བར་མཁོ་བའི་ མིང་ཚིག་གསར་བཟོ་དང་གཏན་འབེབས་བེད་སྤྱིོད་གཅིག་གྱུར་དུ་འཕེེལ་རྒྱས་འབྱུང་ཐབས་གནང་ ཕྱོགས་སོགས་མཁྱེན་བདེ་ཡོང་ངེས་སྙམ་པས་དེ་དག་གི་སྐོར་མདོར་བསྡུས་ཙམ་ཞིིག་འབྲི་འདོད་བྱུང་། རང་ཅག་གངས་ཅན་པ་རྣམས་ཀྱིི་ངག་ཐོག་དང་། དཔེ་དེབ་ཡིག་རིགས་ཁག་ཏུ་དེང་སང་བེད་སྤྱིོད་ བྱེད་བཞིིན་པའི་བོད་སྐད་ཀྱིི་མིང་ཚིག་འབུམ་ཕྲག་མང་པོ་ཞིིག་ཡོད་པ་རྣམས་སྡོེབ་གཅིག་ཏུ་བྱུང་བ་ ཞིིག་མིན་པར་རིམ་དར་བྱུང་ཚུལ་ནི། དཔེར་ན། ཕྲུ་གུ་སྐྱིེས་མ་ཐག་པས་མིང་ཚིག་གཅིག་ཀྱིང་སྨྲ་ བརྗེོད་ཤེེས་ཀྱིི་མེད་མོད། དེ་རྗེེས་པ་ཕེ། ཨ་མ། འོ་མ་ ཟེར་བ་སོགས་རིམ་གྱིས་བརྗེོད་ཐུབ་པ་བྱུང་སྟེ་ མཐར་མི་ཚེ་གཅིག་ནང་མིང་ཚིག་ཁྲིི་ཕྲག་མང་པོ་ཤེེས་མཁན་ཞིིག་ཆོགས་ཀྱིི་ཡོད་པ་བཞིིན་དུ་བོད་ ཀྱིི་མི་རིགས་ཐོག་མར་བྱུང་བ་ནས་བཟུང་ད་ལྟའི་བར་ཕྱའི་ལོངས་སྤྱིོད་སོགས་ཀྱིི་གནས་སྟངས་དང་ ནང་བསམ་པ འི་རང་བཞིིན་ གྱི་རྗེེས་སུ་མཐུན་པར་ས་ཆུ་ མེ་རླུང་ཡུལ་དུས་ཞིིང་འབྲུ་ ཟེར་བ་ སོགས་ བོད་སྐད་ཀྱིི་མིང་ཚིག་སྐད་རྣམས་རིམ་བཞིིན་ཇེ་མང་དུ་གྱུར་ཞིིང་། དར་འཕེེལ་ལེགས་བཅོས་འགྱུར་ བ་སྣ་ཚོགས་ཐེབས་ཀྱིིན་ཐེབས་ཀྱིིན་སྐད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་འདི་ཙམ་བར་བསློེབས་ཤེ ིང་། མིང་བརྡོ་རྙོིང་ པ་ཕེོན་ཆོེ་ཞིིག་དེང་སང་གཏན་བརླགས་ཟིན་ངེས་དང་། རྙོིང་པ་གང་འཚམ་ཞིིག་ད་ལྟ་བརྡོ་གསར་ རྙོིང་གི་ངོ་སྤྲོོད་བྱ་རྒྱུ་ཙམ་དུ་ལྷག་བསྡོད་ཡོད་པ་དེ་ཡིན། མིང་འདོགས་པ་པོར་འདོད་རྒྱལ་མཁན་པོའམ། བརྡོ་སྤྲོོད་མཁན་པོ་ཞིེས་ཟེར་སྲོལ་ཡོད་པ་ལྟར་རྒྱུ་
153 བོད་སྐད་ནང་རིག་གསར་དར་བའི་ཐབས་ཚུལ། མཚན་ ཡོད་ མེད་ལ་མ་ ལྟོས་པར་ག ཙོ་ ཆོེན་འ དོགས་པ་ པ འ་འ དོད་དབང་ གིས་ མིང་རྣམས་འ དོགས་ པར་བྱེད། དཔེར་ན། ཆུ་ཞིེས་པའི་མིང་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། སྐད་རིགས་གཞིན་ནས་བསྒྱུར་པའམ་ཡང་ ན་དེ་ལྟར་འདོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་གང་ཡང་མིན་ངེས་ཀྱིང་། བོད་ཀྱིི་མི་རིགས་བྱུང་ནས་ རིང་པོར་མ་སོང་བའི་དུས་ན། མི་གཅིག་གིས་འདོད་དབང་གིས་ཆུ་ཞིེས་ལབ། དེ་ནས་གཞིན་གྱིས་ ལད་མོ་ལྟ་བུ་བྱས་ནས་རིམ་གྱི་ཐ་སྙད་དེ་ཆུའི་མིང་དུ་ཡོངས་གྲགས་སུ་འཇགས་པ་བྱུང་ཞིིང་། ཆུ་ཡིན་ མིན་ནི་རླན་བཤེེར་ཡིན་མིན་ཏེ་མཚན་ཉིིད་ཀྱིི་འབྱེད་དགོས། དེ་བཞིིན་དུ་མི་འགའ་ཞིིག་ལ་རྡོོ་རྗེེ་ཞིེས་ མིང་འདོགས་སྐབས་དེ་ལྟར་ཟེར་བའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་མེད་ཀྱིང་། བརྡོ་སྤྲོོད་མཁན་པའ་འདོད་པ་ ཙམ་གྱིས་བཏགས་རྗེེས་ག ཞིན་གྱིས་རྡོོ་རྗེེ་ཞིེས་འབོད་པ་དང་། ཁོ་རང་ནས་ཀྱིང་ང་རྡོོ་རྗེེ་ཡིན་ཞིེས་ ངོས་ལེན་བྱེད་པ་ཞིིག་འབྱུང་། འོན་ ཀྱིང་མིང་བརྡོ་མ་སྦྱོར་པའམ་བརྡོ་སྦྱོར་ཟིན་ཀྱིང་མིང་དོན་ལ་མི་ འཕྲོད་པའི་སྔོན་དུ་དེ་ལྟར་འབོད་པ་དང་། ངོས་ཟིན་པ་མི་འབྱུང་སྟེ། སློོབ་དཔོན་དབྱིག་གཉིེན་གྱི་ ཉིི་ཤུ ་པ་ལས། མིང་གི་སྔ་རོལ་བློོ་མེད་ཕྱིར། ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན། ཡང་གངས་རི་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་ གངས་ཀྱིིས་བཀབ་པ འི་ རི་ ཡིན་པས་གངས་ རི་ ཞིེས་རྒྱུ་མཚན་ གྱི་ སྒོ་ནས་བཏགས་པ་ ཡིན་པ་ གོར་མ་ ཆོག་ཀྱིང་འདོད་དབང་གིས་མ་བཏགས་པ་མིན་ནོ། །དེ་ལྟར་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་ནུས་པ་སོགས་ཀྱིི་ སྒོ་ནས་མིང་བཏགས་པ་དང་། རྒྱུའི་མིང་འབྲས་བུ་དང་། འབྲས་བུའི་མིང་རྒྱུ་དང་། སྤྱིིའི་མིང་བྱེ་བྲག་ དང་། བྱེ་བྲག་གི་མིང་སྤྱིི་དང་། བྱེད་ལས་ཀྱིི་མིང་བྱེད་པ་པོ་དང་། གྲོགས་ཀྱིི་མིང་གྲོགས་ཅན་དང་། གཙོ་བའ་མིང་འཁོར་རམ་ཡན་ལག་ལ་བཏགས་པ་སོགས་འདྲི་འབྲེལ་གང་རུང་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ནས་ མིང་དུ་བཏགས་ཤེ ིང་ཐོགས་པའང་མང་དུ་སྣང་སྟེ། སློོབ་དཔོན་དབྱིག་གཉིེན་གྱི་མངོན་པ་མཛོོད་ལས། གཙོ་བའ་ཕྱིར་ན་ཡན་ལག་བསྒྲིགས། ཞིེས་དང་དཔལ་ལྡན་ཆོོས་གྲགས་ཀྱིི་ཚད་མ་རྣམས་འགྲེལ་ལས། སེང་གེ་བྲམ་ཟེ་ཁྱེའུ་ལ། དེ་ལྟར་བརྗེོད་པ་འཇིག་རྟེན་ཡོད། ཅེས་གསུངས། མདོར་བསྡུས་ན། མིང་ ཐམས་ཅད་ རིགས་དང་བྱ་བ་ ཡོན་ཏན་ རྫོ ས་གང་རུང་ གི་ སྒོ་ནས་བཏགས་པ་ ཡིན། གང་ལྟར་ཡང་ མིང་ལ་ངག་ནས་བརྗེོད་བདེ་པོ་དང་། དོན་གོ་སློ་ཞིིང་ནོར་ས་ཉུང་བ་ཞིིག་བྱུང་ན་ལེགས་ཀྱིང་། མིང་ གཅིག་དོན་མང་པོ་ལ་འཇུག་པ་དེ་རིགས་སྐབས་དང་ཚིག་གྲོགས་སོགས་ཀྱིིས་དོན་མ་ནོར་བ་གོ་ཐུབ་ ཅིང་། སྒྲི་སྡུད་འཁོར་ལོ་དང་། སྒྲི་འཛོིན་འཕྲུལ་འཁོར། སྒྲི་འཇུག་འཕྲུལ་སྒམ་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་དོན་ གཅིག་ལ་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱིང་སྐད་ཡིག་ཕྱུག་པོ་དང་ཡར་རྒྱས་ཚད་མཐོར་
154 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། གཏོང་ཐབས་ལ་དགོས་གལ་ཆོེན་པོ་ཡོད། མིང་ལ་འདོད་རྒྱལ་དང་། རྗེེས་སྒྲུབ་ཀྱིི་མིང་གཉིིས་ཡོད་ཅིང་། འགའ་ཞིིག་གི་དོན་དེ་ལ་དང་པོར་ བཏགས་པ འི་ མིང་འ དོད་རྒྱལ་ གྱི་ མིང་དང་། ད འི་རྗེེས་སུ་བཏགས་པ འི་ མིང་རྗེེས་སྒྲུབ་ཏུ་འ དོད་པ་ སྣང་ཡང་། མིང་ དེ་ལྟར་འ དོགས་པ འི་རྒྱུ་མཚན་ནམ་ ངེས་ ཚིག་བ ཤེ ད་རྒྱུ་ མེད་པར་འ དོད་པ་ཙམ་ གྱིས་བཏགས་པ་རྣམས་འདོད་རྒྱལ་གྱི་མིང་སྟེ། དཔེར་ན། ལྷ། མི། རི། མཚོ། ཐང་། ཤེིང་། ཉིི་ མ༑ ཟླ་བ། སྐར་མ་ཞིེས་པ་སོགས་ཡིན། རྒྱུ་མཚན་གྱི་སྒོ་ནས་བཏགས་པའི་མིང་རྣམས་ཀྱིི་རྗེེས་སྒྲུབ་ ཀྱིི་མིང་སྟེ། དཔེར་ན། སངས་རྒྱས། ཐར་པ། དགེ་འདུན། དོན་དམ་བདེན་པ། ཀུན་རྫོོབ་བདེན་ པ༑ འཕེགས་པའི་བདེན་པ་བཞིི། གནམ་གྲུ། མཚོ་སྐྱིེས་ཞིེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། མཚོ་སྐྱིེས་ཀྱིི་ སྒྲི་བཤེད་དམ་ངེས་ཚིག་ནི་མཚོ་ལས་སྐྱིེས་པས་ན་མཚོ་སྐྱིེས་ཞིེས་བརྗེོད་ཅིང་། འོན་ ཀྱིང་མཚའི་ནང་ གི་ཉི་དང་ཆུ་སྲིན་སོགས་མཚོ་ལས་སྐྱིེས་ཀྱིང་མཚོ་སྐྱིེས་མ་ཡིན་པ་དང་། སྐམ་སར་སྐྱིེས་པའི་པདྨ་ལྟ་ བུ་མཚོ་སྐྱིེས་ཡིན་ཀྱིང་མཚོ་ལས་མ་སྐྱིེས་པ་དང་། མཚོ་ནང་གི་པདྨ་ལྟ་བུ་མཚོ་ལས་སྐྱིེས་པ་གཉིིས་ཀ་ ཡིན་པ་སོགས་དེ་གཉིིས་ལ་མུ་བཞིི་ཡོད་པས། མཚོ་སྐྱིེས་ཀྱིི་སྒྲི་བཤེད་དུ་ཡོད་པ་དང་། སྒྲི་འཇུག་ཏུ་ ཡོད་པ་གཉིིས་ཁྱད་པར་ཕྱེ་དགོས་ཤེ ིང་། མཚོ་སྐྱིེས་ཞིེས་པ་མེ་ཏོག་གི་མིང་ཡིན་པས། མཚོ་སྐྱིེས་དང་། མེ་ཏོག མཚོ་སྐྱིེས་ཀྱིི་སྒྲི་འཇུག་ཏུ་ཡོད་པ་རྣམས་དོན་གཅིག་ལ། ཉིན་ཐོས་སོགས་དེ་འདྲི་གཞིན་ཡང་ མང་ངོ་། །སྤྱིིར་མིང་ལ་དངོས་མིང་དང་བཏགས་མིང་། མིང་གིས་དགོས་པ། མིང་གི་དོན་སྟོན་ཚུལ་ འདི་ཡིག་རྫོོབ་ཆོེ་བར་དགོངས་ཏེ་མ་བྲིས། འ དིར་རྒྱ་གར་ གྱི་སྐད་ནས་ བོད་སྐད་དུ་གསུང་རབ་སྒྱུར་ཚུལ་མ དོ་ཙམ་ བྲིས་ན། ནང་པ འི་བཀའ་ བསྟན་རྒྱ་གར་སྐད་ནས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་པའི་དབུ་ཚུགས་པ་ནས་བཟུང་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱིིས་སྐད་ གཉིིས་ སྒྲི ་ དྲི ང་ཐད་དུ་བསྒྱར་པ་ལ་ཐད་འགྱུར་དང་། གོ་ རིམ་ ལོག་ནས་བསྒྱུར་པ་ལ་ ལོག་འགྱུར་ དང་། གོ་རིམ་སྔ་ཕྱི་ཅུང་ཟད་དཀྲུགས་ནས་བསྒྱུར་བ་དཀྲུགས་འགྱུར་ཏེ་གསུམ་ཅི་འགབ་ལྟར་བསྒྱུར་ ཅིང་། ཐད་བསྒྱུར་བྱས་ནས་ཚིག་དོན་འགྲིག་པ་ཞིིག་བྱུང་ན་དེ་ཉིིད་བསྒྱུར་བདེ་ལ་ལེགས་ཤེ ོས་ཡིན། དེ་རྣམས་བསྡུས་ན་སྒྲི་བསྒྱུར་དང་། དོན་བསྒྱུར་གཉིིས་སུ་འདུ། དང་པོ་ནི། སངས་རྒྱས་དང་། བདེན་ པ༑ ས་ལམ་ཞིེས་པ་སོགས་མང་ངོ་། །
155 བོད་སྐད་ནང་རིག་གསར་དར་བའི་ཐབས་ཚུལ། གཉིིས་པ་ནི། ཡི་གེ་དང་། ཆོོས། དགེ་འདུན། ཚུལ་ཁྲིིམས། ཚད་མ། གནམ་གྲུ་སོགས་ཡིན། དེའང་ ཆོོས་ཀྱིི་སྐད་དོད་དྷརྨ་ཞིེས་པ་སྒྲི་བསྒྱུར་བྱས་ནས་འཛོིན་པ་ལ་འཇུག་ཀྱིང་དེ་ལྟར་བསྒྱུར་ན་གོ་མི་བདེ་ ཞིིང་ནོར་ཉིེན་ཡོད་པས་རང་གི་ངོ་བོ་འཛོིན་པའམ། ངན་སོང་གི་གཡང་ས་ལས་འཛོིན་པ་ལ་དོན་ བསྒྱུར་བྱས་ནས་ཆོོས་ ཞིེས་བསྒྱུར་པ་ ཡིན། རྒྱ་གར་ གྱི་སྐད་ བོད་སྐད་དུ་ སྔོན་ ཡོད་པ་རྣམས་བསྒྱུར་ བར་སྐུ་ངལ་ཆོེར་བྱུང་མེད་ངེས་ཀྱིང་། སྐད་དོད་མིང་ཚིག་མེད་པ་རྣམས་གསར་བཟོ་དང་རེ་ཞིིག་ གསར་བཟོ་མ་ཐུབ་པ་རྣམས་རྒྱ་སྐད་སོར་བཞིག་གནང་བ་དཔེར་ན། པད་མ། ཙན་དན། ཨུཏྤལ་ལྟ་ བུ་རྣམས་ཡོད། མ་ཕྱི་མི་འདྲི་བ་དང་གཏུགས་ཏེ་བསྒྱུར་ཞུས་ཐེངས་གཉིིས་གསུམ་རེ་མཛོད་ཅིང་ཞུས་ ཆོེན་དང་ཐོས་བསམ་གྱིས་གཏན་ལ་ཕེབ་པར་མཛོད། སྔོན་བྱོན་བོད་ཀྱིི་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམ་པས་རྒྱ་གར་གྱི་པཎ་གྲུབ་རའི་གྲོགས་མགོན་ལ་བརྟེན་ནས་གསུང་རབ་ བསྒྱུར་སྐབས་ཞིིབ་ནན་ཆོེན་པོ་གནང་འབྲས་སུ་བོད་སྐད་དུ་བཞུགས་པའི་བཀའ་འགྱུར་དང་བསྟན་ འགྱུར་རྣམས་ དེང་སང་ཉི མས་ཞིིབ་མཁན་ ཚོས་བསྒྱུར་ ལེགས་གྲས་སུ་བ རྩོི་ སྲོལ་ ཡོད་འདུག་ ཅིང་། མངའ་བདག་ཁྲིི་རལ་གྱི་དུས་སུ་སྔར་བསྒྱུར་ཟིན་པ་རྣམས་ལེགས་པར་འཆོོས་པ་དང་། སྔར་མ་འགྱུར་ བ་མང་པོ་གསར་དུ་བསྒྱུར་ཅིང་མིང་ཚིག་ལེགས་བཅོས་གསར་བཟོ་དགོས་རིགས་རྒྱ་རིམ་པ་བདུན་ གཏན་འབེབས་མཛོད། དེང་སྐབས་ཚན་རིག་སོགས་རིག་གཞུང་གསར་པའི་བསྟན་བཅོས་བོད་སྐད་ དུ་བསྒྱུར་བ་ལ་ཉིེ་བར་མཁོ་བའི་མིང་ཚིག་གང་རྙོེད་རྣམས་ཚིག་མཛོོད་དུ་གསོག་སྒྲུབ་གཏན་འབེབས་ དང་། ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་ཀྱིི་སློོབ་ཚན་འབྲེལ་ཡོད་རྣམས་བོད་སྐད་དུ་གང་མགྱོགས་བསྒྱུར་ཐབས་ གནང་སྟེ། སློོབ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་པ་སོགས་འཇུག་པ་གཅིག་ལྟ་བུར་གནང་ནས་ཚིག་དོན་ལ་དག་ཐེར་ཡར་ རྒྱས་གོང་འཕེེལ་མྱུར་པོ་ཡོང་ཆོེད་སྐད་གཉིིས་སྨྲ་བའི་མཁས་པ་ཆོེད་འཛུགས་དང་ཡང་ན་དགེ་རྒན་ སོགས་ཞིོར་ལྕོགས་ལས་འགན་འབུལ་ས་གང་མང་བྱུང་ན་གྲུབ་འབྲས་ལེགས་པ་འབྱུང་ངེས་མ་ཟད་ ཚན་རིག་སོགས་ཀྱིི་མིང་ཚིག་དཔེ་དེབ་རྣམས་དར་ཚུལ་དང་། དབྱིན་སྐད་ནས་རྒྱ་གར་སྐད་སོགས་ སྐད་རིགས་གཞིན་དང་གཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་བསྒྱུར་བའི་ཚུལ་གྱི་བྱུང་་བ་ཁག་ནས་ཀྱིང་། བོད་སྐད་དུ་ རིག་གསར་གྱི་ཐ་སྙད་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས་ལ་སྨོན་པའི་ཐབས་རིག་བཟང་པོ་གང་རྙོེད་བཞིེས་པར་ རིགས་སོ། །
156 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བོད་ཡིིག་ཐོག་དབྱེིན་ཡིིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པོའི་ཕྱོི་རྒྱལ་སྐད་ཡིིག་གི་སྒྲ་ཡིིག་དག་ཆེ་འབྲེི་ སྟོངས་གཅིིག་གྱུར་ཡིོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། སྣོརི་སྐྱིད་ངག་དབོང་དོན་གྲུབོ། ༄༅། །ད་ཕེན་མི་ལོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་ཙམ་གྱི་རིང་དེར། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་དང་། དབྱིན་ཡུལ་དང་རྒྱ་དཀར་ ནག་ལ་སོགས་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་དབར་ལ་འབྲེལ་བ་ཤུ གས་ཆོེ་སྔར་དང་མི་འདྲི་བ་ཞིིག་བྱུང་ནས། བོད་ཡིག་ནང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡུལ་མི་དང་། ས་མིང་། མི་མིང་ལ་སོགས་པའི་མིང་ཚིག་གསར་པ་མང་པོ་ ཞིིག་བྲིས་དང་འབྲི་བཞིིན་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ཡང་། ད་བར་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་མེད་པའམ། དག་ཆོ་ འདྲི་མིན་སྣ་ཚོགས་ཤེ ིག་བྲིས་འདུག དཔེར་ན། B ལ་ འབའི། རྦའི། སྦའི། བྷོའི། བའི། ཞིེས་དག་ ཆོ་མི་འདྲི་བ་ལྔ་དང་། D ལ་ཌའི། འགྲའི། འདྲིིའི། འབྲའི། ཞིེས་དག་ཆོ་མི་འདྲི་བ་བཞིི། G ལ་ འཇའི། ཇའི། རྫོའི། ཞིེས་དག་ཆོ་མི་འདྲི་བ་གསུམ། T ལ་ཊིིའི། ཋེའི། ཏྲའི། ཐྲིིའི། ཀྲའི། ཁྲིིའི། ཞིེས་ དག་ཆོ་མི་འདྲི་བ་དྲུག དེ་བཞིིན་ V ལ་ཝིིའི། བའི། རྦའི། སྦའི། བྷོའི། ཧྦིིའི། བི༹འི། ཞིེས་དག་ཆོ་ མི་འདྲི་བ་བདུན་བྲིས་འདུག་པ་འདི་ལྟར། ང་ཚོས་དངོས་དོན་སྒྲི་ཡིག་དག་པོ་ཞིིག་འབྲི་སྟངས་གཅིག་ གཏན་ཁེལ་མ་ཐུབ་པར་ལུས་འདུག ད་ཆོ་རང་རེས་ཐོན་མི་སཾབྷོོཊི་ལ་སོགས་པའི་སྔ་རབས་ཀྱིི་ལོ་ཙཱ་བ་ཚོས་བོད་ཡིག་ཐོག་སཾསྐྲ�་ཏའི་སྐད་ ཡིག་ ཇི་མ་ ཇི་བཞིིན་དུ་ ཕེ བ་སྒྱུར་ཐུབ་པ འི་ ཡིག་གཟུགས་ སྡོེབ་སྦྱོོར་འ གྲོ་ལུགས་ག ཅིག་གྱུར་གཏན་ ལ་ཕེབ་ཡོད་པ་དེ་འདྲིའི་རིགས་ལམ་གྱི་རྗེེས་སུ་འབྲངས་ནས། དེང་རབས་བོད་ཡིག་དང་འབྲེལ་བ་ ཆོེ་ཤེ ོས་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡི་གེ་དང་། སྐད་རིགས་མི་འདྲི་བའི་སྒྲི་བོད་ཡིག་ ཐོག་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཞིིག་ངེས་པར་གཏན་ལ་འབེབས་དགོས་པའི་དུས་སུ་གཏུགས་འདུག གོང་སྨོོས་ཡིག་གཟུགས་ག ཅིག་ལ་སྒྲི་ཡིག་འབྲི་སྟངས་འདྲི ་མིན་སྣ་ཚོགས་བྱུང་ཡོད་པ་དེ་རིགས་ནི། སྒྲི ་སྦྱོོར་ བྱེད་མཁན་ གྱིས་ བོད་ ཡིག་ གི་ སྒྲིའི་ཁྱད་པར་གསལ་ པོར་ད བྱེ་ མི་ཤེེས་པ་ ཡིན་ནམ། ད བྱིན་
157 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། ཡིག་གི་སྒྲི་དག་པོ་མི་ཤེེས་པ་གང་རུང་ཞིིག་ལས་བྱུང་བའི་སྐྱིོན་ཆོ་ཞིིག་ལྷག་འདུག་པས། ཕྱིན་ཆོད་ འདི་འདྲིའི་མགོ་རྙོོག་མི་འབྱུང་བའི་ཆོེད་དུ། སྒྲི་སྒྱུར་བ་ཚོས་སྔོན་ལ་བོད་ཡིག་གི་སྒྲི་དག་པར་ཀློོག་ སྟངས་ངོས་འཛོིན་གསལ་པོར་བྱེད་དགོས་པ་དང་། དབྱིན་ཡིག་གི་སྒྲིའི་རྩོ་བ་འཛོིན་སའམ། སྒྲི་དག་ པར་ཀློོག་ཚུལ་གང་འ དྲི ་ཞིིག་ལ་ ཆོ ་འ ཛོིན་ བྱེད་ད གོས་ སྐོར་ལ་བློོ་བསྡུར་ གྲོས་བསྡུར་དཔྱད་བསྡུར་ ནན་ཏན་ཞིིག་བྱས་ན། དེ་ནས་གཞིི་ནས་ཚང་མས་ཚད་འཛོིན་འཕེེར་བའི་སྒྲི་ཡིག་འབྲི་སྟངས་གཅིག་ གྱུར་ཞིིག་ལ་གཏན་ལ་འབེབས་ཐུབ་པ་ཡོང་རྒྱུ། བོད་ ཡིག་ ཐོག་ད བྱིན་ ཇ འི་སྐད་ ཡིག་ གི་ སྒྲི ་ ཡིག་འ བྲི་སྟངས་ག ཅིག་གྱུར་ཞིིག་གཏན་འ ཁེལ་ཐུབ་པ་ ཡིན་ན། དེས་འཛོམ་གླིིང་ནང་གི་སྐད་རིགས་མི་འདྲི་བ་གཞིན་དག་གི་སྒྲི་ཡིག་ཀྱིང་ཕེལ་ཆོེར་གཅིག་ འཐུས་སུ་གོ་ཆོོད་ཐུབ་པར་བསམས། དེར་བརྟེན་སྐབས་འདིར་རྩོ་བ་དབྱིན་ཇའི་ཀ་ཁ་(ABCD)ཨའི་ འབའི་སའི་ཌའི་ཆོ་ཚང་དང་། དེ་དག་ཚིག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་ཀྱིི་སྒྲི་འདྲི་མིན་ཁག་བོད་ཡིག་ཐོག་འབྲི་ སྟངས་ཤེ ིག་སྔོན་ལ་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས་པ་དང་། དེ་ཡང་རྩོ་འཛོིན་བྱེད་ས་ཤེ ིག་དགོས་པ་དེ་ནི། ད་ཕེན་བོད་ཡིག་ཐོག་བྲིས་པ་མང་ཆོེ་བའི་གོམས་འདྲིིས་སུ་རྒྱ་གར་བ་གཙོ་བྱས་པའི་ཤེ ར་གླིིང་། (ཨེ་ ཤེེཡ) ལྷོ་རྒྱུད་ཀྱིི་ཡུལ་མའི་དབྱིན་སྐད་སྒྲི་གདངས་གཙོ་བོར་བཟུང་འདུག་པ་དེ་རང་གཞིི་རྩོར་བཞིག་ ཡོད། དཔེར་ན། དབྱིན་ཡིག་ K.P.T. ལ་དབྱིན་ཇའི་རང་སྐད་དུ་ ཁའི། ཕེའི། ཋེའི། ཟེར་ཡང་། འབར་མ་དང་། རྒྱ་གར། ནེ་པཱལ་སོགས་ཀྱིི་ཡུལ་མའི་དབྱིན་སྐད་དུ་ ཀའི། པའི། ཊིིའི་ ཟེར་བ་དེ་ དག་བོད་ཡིག་ཐོག་བྲིས་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིིན་དབྱངས་ཡིག་གི་སྒྲིའང་ཤེ ར་གླིིང་ཡུལ་མའི་དབྱིན་ སྐད་རྩོ་བཟུང་བྱས་པ་ཡིན། དཔེར་ན། abbot (མཁན་པོ་) དང་། apple (ཀུ་ཤུ ་) ལ་ཨ་རའི་དབྱིན་ སྐད་ཀྱིི་སྒྲི་གདངས་བྱས་ན། ཨབ་འབཊི་ དང་། ཨད་པཱལ་ ཟེར་ཡང་། འདིར་ནི་ཤེ ར་གླིིང་ཡུལ་མའི་ དབྱིན་སྐད་ཀྱིི་སྒྲི་དང་མཐུན་པར་ཨབ་འབཊི་ དང་། ཨབ་བཱལ་ ཞིེས་བྲིས་ཡོད། ཡང་། བོད་ཡིག་ཐོག་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་འབྲི་སྟངས་སྔགས་ཡིག་ལྟར་འབྲི་དགོས་པ། དཔེར་ན། ཤྲིི་ལངྐ་ (Sri lank) དང་། སྠཱན་ (sthan) སོགས་རྩོ་བ་སཾསྐྲ�་ཏའི་ཚིག་ཡིན་པའི་རིགས་དང་། དབྱིན་ སྐད་ཀྱིི་ཚིག་ མཱག་ (mark), ཅཱོག་ (chalk) ལྟ་བུ་དང་། ཡིག་འབྲུའི་བར་ཚེག་ཐུང་མེད་པ་ ཨེགསེ་ (x),སཔརིང་། (Spring), ཧིདཊི་ (hat) ལྟ་བུ། སྒྲི་ཡིག་གསར་པ་ ཕེ༹�་ཐ༹ར་ (father), དང་། ཐ༹ནཀ
158 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།
བ༹འུ་ (view), བ༹་སཱིལ། (vassal), འདི་རིགས་ལ་ང་ཚོས་ དམིགས་བསལ་གོམས་འདྲིིས་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ལྷག་པར་དེ་དག་གི་སྒྲི་ཀློོག་སྟངས་སློོབ་ སྦྱོོང་ངེས་པར་བྱེད་དགོས། སྐབས་འདིར་སྒྲི་ཡིག་གསར་པ་ ཕེ་ (f) དང་ བ་ (v) ཐ་ (th) འདི་འདྲི་འབྲི་དགོས་ཀྱིི་རྒྱུ་མཚན་ གསལ་ཙམ་ཞིིག་བརྗེོད་དགོས་པ་སྟེ། དབྱིན་སྐད་དང་རྒྱ་སྐད་ལ་སོགས་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་ཏུ་ ཡོད་པའི་ f དང་ v འདི་གཉིིས་ཀྱིི་སྒྲི་དེ་(ཨ་མདའ་ཡུལ་སྐད་ཁག་ཅིག་ཕུད་པའི་)བོད་སྐད་ཀྱིི་ནང་ ལ་ རྩོ ་བ་ནས་ མེད་པར་བ རྟེན། ཕྱིས་སུ་ བོད་ ཡིག་ ཐོག་གསར་དུ་འ བྲི་ད གོས་ ཆོ གས་འདུག ཡིན་ ནའང་འདི་གཉིིས་ཀྱིི་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ངེས་གཏན་ཁེལ་བ་གང་ཡང་བྱུང་མི་འདུག ད་ ཆོ་ང་ཚོས་གཅིག་གྱུར་འབྲི་སྟངས་ཤེ ིག་ངེས་པར་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས་པ་དང་། དེ་ཡང་ཐོན་མི་ སཾབྷོོཊིའི་དོན་དམ་ཡང་དག་མཛོད་རྗེེས་རིགས་པའི་རྗེེས་སུ་འབྲངས་པ་ཞིིག་དགོས། དེ་ནི་ཐོན་མིས་ ཅ་ཆོ་ཇ་ སོ་སའ་སྟེང་དུ་ཙ་ལྷག་ཅེས་པའི་རྟགས་རེ་བཀོད་དེ་ ཙ་ཚ་ཛོ་ ཞིེས་བཟོས་གནང་འདུག་ པ་དེ་ལྟར། རང་རེས་ཀྱིང་ ཕེ་བ་ སོ་སའ་སྟེང་དུ་ཙ་ལྷག་རེ་བསྣན་ཏེ་ f ལ་ཕེ་དང་ v ལ་ བ་ ཞིེས་ འབྲི་དགོས་པ་ཡིན། དེ་བཞིིན་དབྱིན་ཡིག་ th དེ་ལ་སྒྲི་མི་འདྲི་བ་གཉིིས་འདུག་པ་དེ་དག་ཀྱིང་བོད་ ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ཐོག་མེད་གཤེིས། གོང་བཞིིན་ཐོན་མའི་རྗེེས་སུ་འབྲངས་ཏེ། ཐ་ད་ སོ་སོར་རྟགས་རེ་ བཀོད་དེ་ ཐ་ད་ འདི་གཉིིས་བྲིས་ན་འགྲིགས་པར་འདོད། ཐོན་མིས་ ཅ་ཆོ་ཇ་ ལ་སྒྲི་རྟགས་ (diacritical mark) རེ་བཀོད་དེ་ ཅ་ཆོ་ཇ་ ཞིེས་བཟོ་གནང་མཛོད་ པ་དེ་ནི། དེང་རབས་རྒྱལ་སྤྱིིའི་ (International) བརྡོ་སྤྲོོད་རིག་གནས་ (linguistics) ཀྱིི་སྒྲི་ཡིག་ འབྲི་སྟངས་འགྲོ་ལུགས་དང་ཡོངས་སུ་མཐུན་པ་ཞིིག་རེད། དེས་ན་རང་རེས་ ཕེ་བ་ཐ་ད་ སོ་སོར་ རྟགས་རེ་བཀོད་དེ་ ཕེ་བ་ཐ་ད་ ཞིེས་འབྲི་དགོས་པས་མ་ཚད། ཡིག་གཟུགས་བཞིི་པོ་འདི་བོད་ཡིག་ ཀ་ཁའི་ནང་སཾསྐྲ�་ཏ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲིའི་ཆོེད་དུ་ ཊི་ཋེ་ཌ་ཎ་ཥ་ སོགས་ཡོད་པ་དེ་ དག་གི་གྲས་སུ་སྡོེབ་སྣོན་བྱས་ཏེ། ཚང་མས་འབྲི་ཤེེས་ཀློོག་ཤེེས་ཐུབ་པ་བཟོ་དགོས། འདི་ལྟར་བྱེད་ པ་ ནི། དུས་བསྟུན་ཤེེས་ རིག་ཡར་རྒྱས་སུ་ག ཏོང་བ འི་ གོམ་པ་མདུན་དུ་ སྤེོས་ནས། རྒྱལ་སྤྱིིའི་ཤེེས་ ཡོན་གྱི་གནས་ཚད་དུ་ཞུགས་པ་ཞིིག་ཡིན།
(thank), འདའོ་ (thou), ཕེི༹འུ་ (few),
159 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། ཕེ་བ་ཐ་ད་ འདི་དག་ནི་དབུ་ཅན་དང་། དབུ་མེད་ཡིག་གཟུགས་གང་གི་ཐོག་ཏུའང་འབྲི་བདེ་བ་ ཡོད་ལ་བོད་ཡིག་མཛུབ་གནོན་ཡིག་དཔར་ལའང་ཡིག་འབྲུ་གསར་སྣོན་མི་དགོས་པའི་ཁར། ཡིག་ འབྲུ་གཞིན་དག་གི་སྒྲི་དང་ཟློས་སྐྱིོན་མེད་པ། གལ་ཏེ་ཙ་ལག་ཆོད་པ་ཡིན་ནའང་དོན་སྐྱིོན་བྱེད་པའི་ ནོར་འཁྲུལ་མི་ཆོགས་པ་དང་། ནོར་འཁྲུལ་བཟོ་བཅོས་བདེ་བ་སོགས་ཀྱིི་ཁྱད་ཆོོས་ཆོེན་པོ་ཡོད། ད་དུང་གསལ་བཤེད་དགོས་པ་ཞིིག་ལ། འགའ་རེས་རྒྱ་སྐད་ཀྱིི་སྒྲི་ fu ཟེར་བ་ཞིིག་ཡོད་པ་དེ་བོད་ ཡིག་ཐོག་འབྲི་དགོས་སུ་ ཕེ་ དང་ ཧྥུ་ ཞིེས་ཡིག་གཟུགས་སྡོེབ་སྟངས་མི་འདྲི་བ་གཉིིས་བེད་སྤྱིོད་ བྱས་འདུག་པ་དང་། ཡིག་གཟུགས་དེ་གཉིིས་གང་རུང་ཞིིག་ཕྱི་རྒྱལ་གཞིན་དག་གི་སྐད་ཡིག་ནང་ ཡོད་པའི་ f ཞིེས་པའི་སྒྲི་ཡིག་ཏུ་བྲིས་ན་འགྲིག་པའི་བསམ་ཚུལ་འཛོིན་མཁན་ཡང་འདུག དེ་འདྲི་ བྱས་པ་ཡིན་ན། v ལ་ བྷོ་ འམ ཧྦི་ གང་རུང་ཞིིག་འབྲི་དགོས་པ་ནི། ཕེུ་ འམ་ ཧྥ་ ཡི་རྗེེས་སུ་ འབྲངས་པའི་རིགས་འགྲའི་འགྲོ་ལུགས་གཡོལ་ཐབས་མེད་པ་ཞིིག་རེད། ཡིན་ནའང་འདི་ལྟར་བྱེད་པ་ ནི༑ ཐོན་མིས་གཏན་ལ་ཕེབ་པའི་སྒྲི་ཡིག་འགྲོ་ལུགས་དང་ཕྱོགས་འགལ་དུ་སོང་བ་ཞིིག་རེད། ཐོན་མིས་སཾསྐྲ�་ཏའི་སྒྲི་ཡིག་ཇི་མ་ཇི་བཞིིན་བོད་ཡིག་ཐོག་འབྲི་ཐུབ་པའི་ཆོེད་དུ། གྷ་ དང་ བྷོ་ ལ་ སོགས་པ འི་ ཡི་ གེ་མཐུག་ པོ་རྣམས་ སྡོེབ་སྒྲིིག་གནང་ ཡོད་པ་དང་། གྷ་ བྷོ ་འ དི་གྲས་ རེ་ ར འི་ སྒྲི ་དག་ པར་ཀློོག་སྐབས་ ཧི་ ཡིག་བཏགས་པའི་དགོས་དོན་ཧི་སྒྲི་ཕྱེད་ཙམ་རེ་འདོན་དགོས་པའི་སློོབ་རྒྱུན་ ཡང་འདུག དཔེར་ན། གྷར་ (Ghar-ཁྱིམ་ཁང་) དང་ དྷརྨ་ (Dharma-ཆོོས་) བྷོ་རཏ་ (Bharat-རྒྱ་ གར་རྒྱལ་ཁབ་) ཅེས་པ་འདི་རིགས་ལ་སྒྲི་ཅུང་ཟད་འདོན་དགོས་ཀྱིི་ཡོད་འདུག གོང་གི་དཔེ་བརྗེོད་ནང་གསལ་བར་བསྟན་པ་ལྟར། བྷོ་འདིས་ཧིིན་དི་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཡིག་གཞིན་ དག་གི་སྒྲི་ད བྱིན་ཡིག་ཏུ་བྲིས་པ་ Bh འདི་རང་གི་སྒྲི་ཡིག་བྱེད་དགོས་པ་ལས། V ཡི་སྒྲི་ཡིག་ཏུ་ འབྲི་བ་ནི་ཤེ ིན་ཏུ་ནས་མི་འོས་པར་སྣང་། གལ་ ཏེ་ བྷོ་ འདིས་ Bh དང་ V གཉིིས་ཀའི་སྒྲི་ཡིག་བྱས་ མི་ཆོོག་པའི་ཁྱབ་པ་མེད། རྒྱུ་མཚན་ནི། དབྱིན་ཡིག་ C ལ་ ཀ དང་ ས་ ཞིེས་སྒྲི་མི་འདྲི་བ་གཉིིས་ དང་། G ལ་ འཇའ་ དང་ འགའ་ ཞིེས་སྒྲི་མི་འདྲི་བ་གཉིིས། སྤྱིིར་བཏང་ p ལ་ པ་ ཟེར་ཡང་། ཨུ་ རུ་སུའི་ཡི་གེར་ p ལ་ ར་ བརྗེོད་དགོས་པ་དང་། དེ་བཞིིན་ཧིིན་དའི་ཡི་གེ་ व འདའི་སྒྲི་དབྱིན་ཡིག་ ཏུ་བྲིས་པར་ W དང་ V གཉིིས་ཀ་ཡོད་པའམ། རྒྱ་གར་བས་དབྱིན་ཡིག V ལ་ ཝི་ དང་ བ་ གཉིིས་
160 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཀའི་སྒྲི་འདོན་གྱི་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་རྟོག་པས་བཏགས་ཙམ་ཞིིག་ཡིན་པ་ལས། ཡིག་གཟུགས་རང་ངོས་ ནས་སྒྲི་འདི་ཡིན་གྲུབ་པ་གང་ཡང་མེད་ཅེས་བཤེད་དེ། ཕེུ་ འམ་ ཧྥ་ ལ་ f དང་། བོད་ཡིག་ཐོག་སྒྲི་ ཀློོག་སྟངས་སྔར་ནས་ཡོངས་གྲགས་གཏན་ཁེལ་ཟིན་པའི་བྷོ་ལ་དབྱིན་ཡིག་ V འདའི་སྒྲིའང་འདོན་ དགོས་ཤེ ིག་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིིས་སློོབ་སྤེེལ་བྱས་པའི་དབང་དུ་བཏང་ནའང་། ཕེུ་བྷོ་ དང་ ཧྥ་ཧྦི་ འདི་འདྲི་ འབྲི་དགོས་པ་ནི། ཡིག་གཟུགས་འབྲི་དཀའ་ལ། མཛུབ་ནོན་ཡིག་དཔར་རྒྱག་དུས་མགོ་རྙོོག་ཆོེ་བ་ དང་། ལྕགས་དཔར་ཡིག་འབྲུའི་ནང་ཕེུ་ཧྥ་ཧྦི་འདི་དག་ལྕགས་འབྲུ་འཕེར་སྣོན་བཟོ་དགོས་སོགས་ཀྱིི་ རྙོོག་དྲི་ཧི་ཅང་ཆོེན་པོ་བྱེད་ཀྱིི་འདུག དེ་ལྟར་ཡིན་མིན་ནི། ཕྱི་དོན་ཚན་རིག་འགྲོ་ལུགས་དང་། ནང་ དོན་བློོ་རིགས་དྲིང་པོ་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བ་ཞིིག་རྩོ་བར་བཞིག་པའི་ཤེེས་རབ་ཚད་མས་དཔྱད་ན་གསལ་ པོར་ཤེེས་རྟོགས་ཡོང་རྒྱུ་བཅས་དང་། འདི་གཤེམ་(༡)དབྱིན་ཡིག (༢)དབྱིན་ཡིག་དེ་དག་གི་སྒྲི་བོད་ཡིག་ཐོག་སྔགས་ཡིག་ལྟར་འབྲི་སྟངས། (༣)ད་ལམ་གྱི་དཔྱད་གཞིི་འདའི་འདོད་ཚུལ་དབྱིན་ཡིག་གི་སྒྲི་འབྲི་སྟངས། (༤)ད་ཕེན་སྤྱིིར་བཏང་ ནས་ད བྱིན་ ཇ འི་ ཡི་ ག འི་ སྒྲི ་ ཡིག་འ བྲི་སྟངས་བཅས་ སྒྲི ་ ཡིག་དག་ ཆོ ་འ བྲི་སྟངས་ད པེ་བཞིིན་བ ཀོད་ ཡོད། དཔེ་སྟོན་གསུམ་པོ་དའི་ནང་ནས་(༢)པ་དེ་སྒྲི་དག་པར་ཐོན་ཡང་། མཛུབ་གནོན་ཡིག་དཔར་ རྒྱག་སྐབས་དང་། ལྕགས་དཔར་ཡིག་འབྲུ་སྒྲིིག་རྒྱུར་འགོར་རྐྱེེན་ཞིིག་འཕྲད་ཡོང་གི་འདུག (༤)པ་དེ་ ལ་ཡིག་དཔར་སྒྲིིག་རྒྱག་བདེ་ལ། རྒྱུན་དུ་འབྲི་སློ་བ་ཞིིག་འདུག་སྟེ། སྒྲི་ཏག་ཏག་ཐོན་པ་ཞིིག་ཡོང་གི་ མི་འདུག དེར་བརྟེན་(༣)པ་ད་རེས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི་འདའི་ལུགས་སུ་ ཊི་ དང་ ཌ་ འདི་གཉིིས་སྔགས་ ཡིག་རྩོེག་མ་ཇི་བཞིིན་ཡིག་འབྲུའི་འོག་ཏུ་འ བྲི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པར། ཡིག་བསྟར་ཐོག་ཡིག་འབྲུ་སྔོན་མའི་ མཇུག་ཏུ་ཚེག་ཐུང་མེད་པར་བྲིས་ཡོད། ནུབ་ཕྱོགས་པའི་མིང་ཚིག་ལ་ t.d. གང་རུང་ཚིག་མཐར་ཡོད་པ་ཤེ ིན་ཏུ་མང་བ་དང་། དེ་དག་གི་སྒྲི་ གསལ་པོར་འདོན་མི་དགོས་པ་ཤེ ་སྟག་ལ་སོང་། རང་རེས་ཀྱིང་། ཊི དང་ ཌ འདི་གཉིིས་ཚེག་ཐུང་ མེད་པའི་ཚིག་མཐར་ཡོད་སྐབས། སྒྲི་ཕྱེད་ཙམ་མ་གཏོགས་འདོན་དགོས་མེད་པ་ཞིིག་གོམས་བྱང་ ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས། སྔགས་ཡིག་དཀྱུས་སུ་བྲིས་པ་དང་འདྲི་བའི་ཚེག་ཐུང་མེད་པར་འབྲི་སྟངས་འདི་ ནི༑ གང་ཅའི་ཐད་ནས་སྟབས་བདེ་བ་དང་། འགྲོ་སོང་ཆུང་བ་ཡོང་གི་འདུག
161 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། ཨེགསེ་ (x) དང་ སིགསི་ (six) ལྟ་བུ་རྗེེས་འཇུག་གའི་རྗེེས་སུ་ཚེག་མེད་པར་ ས་ འམ་ ས་ གང་ རུང་ ཡོད་པ་ དེ་དག་ གི་ སེ་དང་། སི་གཉིིས་ཀ འི་ སྒྲི ་ ཕྱེད་ཙམ་ལས་ མི་གསལ་བ་ཞིིག་འདོན་ད གོས། དེ་བཞིིན་མ་ད་ར་སི་ (Madras)དང་ འབའ་ཧི་མ་སི་ (Bahamas) སོགས་ཀྱིི་ཚིག་མཐའི་ས་དང་། ཐ༹ནཀ་ (thank) དང་ ཨིནཀ་ (ink) ལྟ་བུ་རྗེེས་འཇུག་ན་ལ་ཚེག་མེད་པའི་རྗེེས་ཀྱིི་ཀ་དང་། ཧྱིིའུ་ཇེ་ (huge) དང་ ཝིའི་ཇེ་ (wage) ལྟ་བུ་ཚིག་མཐའི་ཇ་བཅས་ཀྱིང་གོང་བཞིིན་སྒྲི་ཕྱེད་ཙམ་ལས་འདོན་ མི་དགོས། དཔྱད་གཞིི་འདའི་ནང་ཡིག་འབྲུ་འགའ་ཤེས་ཀྱིི་འོག་ཏུ་ འ་ཆུང་ཞིིག་བཏགས་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི། ཡིག་ འབྲུ་ སོ་ ས འ་དབྱངས་ཀྱིི་ སྒྲི ་ཅུང་ཟད་ རིང་བར་བ རྗེོད་ད གོས་པ འི་ ཆོེད་དུ་ ཡིན། ད པེར་ན། མཱག་ (mark) དང་། ཅཱོག (chalk) ལྟ་བུ་དང་། དེ་འབྲེལ་བོད་ཡིག་རྗེེས་འཇུག་ད་དང་ས་གང་བྲིས་ཁྱད་ མེད་ཚང་མར་ད་ཁོ་ན་གཅིག་གྱུར་དུ་བྲིས་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་ནི། ཅུང་ཟད་འབྲི་སློ་བ་དང་། ཕྱི་སྐད་ ལ་ས་སྒྲི་ཅན་ཧི་ཅང་མང་བ་དེ་དག་དང་ཟློས་སྐྱིོན་མི་འབྱུང་བའི་ཆོེད་དུ་ཡིན། ད་དུང་འདི་ཐོག་སྣོན་ འཕྲི་བྱ་རྒྱུ་སོགས་ཀྱིི་ལེགས་ཆོ་ཡོད་སྲིད་པས། མཐའ་དོན་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་སུ་འདི་ གཤེམ་དཔེ་སྟོན་ཁག་གསུམ་དེ་ནས་གང་རུང་ཞིིག་གམ། གཞིན་དག་གང་འདྲི་ཞིིག་གཏན་འབེབས་ གང་ལེགས་དཔྱད་ཞིིབ་ནན་ཏན་ཞིིག་དགོས་ཀྱིི་འདུག མཐའ་མའི་གཏན་འབེབས་བྱ་རྒྱུའི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་ནི། ཡིག་ཚོགས་ཆུང་ལ། འབྲི་བདེ་བ། སེམས་ལ་འཇགས་ སློ ་བ། མཛུབ་ག ནོན་ ཡིག་དཔར་དང་། ལྕགས་དཔར་ ཡིག་འབྲུ་སྒྲིིག་ ཕྱོགས་ ལ་དཀའ་རྙོོག་མེད་པ། ལྷག་པར་དེང་སང་ཆོེས་གསར་ཐོན་( computer-ཀམ་པིའུ་ཏར་)རྩོིས་རིག་ འཕྲུལ་ཆོས་ཐོག་ཅི་བདེར་བེད་སྤྱིོད་ཐུབ་པ། བོད་ཡིག་གསར་དུ་སློོབ་མཁན་དང་བཅས་པའི་མའི་ ལུས་སེམས་ཀྱིི་ངལ་རྩོོལ་དང་། བྱ་དངོས་ཀྱིི་འགྲོ་གྲོན་ཆུང་བ་སོགས་དེང་རབས་དང་། མ་འོངས་པ འི་ ཕྱོགས་མང་པོ་ཞིིག་ལ་བསམ་ཞིིབ་བརྟག་དཔྱད་དང་འབྲེལ་བའི་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས་པ་འདི་གཟུ་ བའ་ཡིད་ལ་འཆོང་བ་བཞིིན། འདི་གཤེམ་འགྲེལ་བཤེད་དང་དཔེ་བརྗེོད་སོགས་རིམ་བཀོད་ཡོད་པ་ དེ་དོན། རྩོ་བའི་དམིགས་དོན་འགྲོ་ལུགས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཆོེད། ཚང་མས་ཕྱར་བ་གྲུ་འདེགས་ཅིས་ ཀྱིང་ཡོད་པར་འཚལ།
162 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཟུར་སྦྱོར། སྒྲ་ཡིིག་དག་ཆེ་འབྲེི་སྟོངས་འདྲ་མིན་དཔོེ་སྟོོན། ༡ ༢ ༣ ༤ དབྱིན་ཇའི་ སྔགས་ཡིག་ལྟར་ དཔྱད་གཞིི་འདའི་ སྤྱིིར་བཏང་ནས་ ཡི་ག འབྲི་སྟངས། འབྲི་སྟངས། འབྲི་སྟངས། and ཨེནྜ། ཨེནཌ། ཨེན་ཌ། hat ཧིད། ཧིདཊི། ཧིད་ཊི། front ཕེ༹རཱནྚ། ཕེ༹རཱནཊི། ཕེ་རཱན་ཊི། friend ཕེརེནྜ། ཕེརེནཌ། ཕེ་རེན་ཌ། Vietnam བི༹ཡ�ནམ། བི༹ཡཏ་ནམ། ཝིི་ཏི་ནམ། (ཝིི་ཏི་ནམ།) east ཨའིསྚིི། ཨའི་སིཊིི། ཨའི་སི་ཊིི། united ཡུནཡེ་ཊྜེེ། ཡུ་ནཡེ་ཊིིཌེ། ཡུ་ནའི་ཊིེ་ཌེ། six སིགྶ། སིགསི། སིག་སི། box འབོགྶ། འབོགསི། འབོག་སི། neck ནེཀྐ། ནེག ནེག talk ཊིལྐོ། ཊཱོོག ཊིོག york ཡོརྐ། ཡཱོོག ཡོག mark མརྐ། མཱག མར་ཀ burg འབརྒ། འབཱག འབར་ག bagh འབགྒ། འབག འབག Hindustan ཧིིནདུསྠན། ཧིིན་དུ་སྠན། ཧིིན་དུ་སི་ཐན། Pakistan པཀིསྠན། པཀི་སྠཱན། པ་ཀི་སི་ཐན། human ཧྱིིའུམན། ཧྱིིའུ་མན། ཧུའུ་མན།
163 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། ༄༅། །ད བྱ ིན་ ཡ ིག་ ཡ ིག་འབྲུ་ག ཅ ིག་ལ་ སྒྲི ་ ཡ ིག་ མ ི་འ དྲི ་བ་གཉིིས་གསུམ་ ཡ ོད་པ་ཁག་ ཅ ིག་ ག ི་ སྒྲི ་ ཡ ིག་འ བྲ ི་སྟངས་ད པ ེ་ སྟ ོན་དང་། ད ེ་དག་ ག ི་ སྐ ོར་ཞིིབ་ ཆོ ་འ ཚ ོལ་ཁུངས་ཤེ ོག་གྲངས་ བཅས་ ཡ ོད་པ འ ི་ ར ེའུ་ མ ིག་ག ཤེ མ་གསལ། མ ིང་གཞིི། B B BH C CH K KH G G GH Q ད བྱ ིན་ ཡ ིག་ ཡ ིག་ འབྲུ་ག ཅ ིག་ལ་ སྒྲི ་ ཡ ིག་ མ ི་འ དྲི ་བ་ གཉིིས་གསུམ་འ བྲ ི་ ད ག ོས་ཁག་ ཅ ིག ཚ ིག་ ག ི་ ཐ ོག་ མར་ ཡ ོད་ སྐབས། ཚ ིག་ ག ི་ བར་དང་་ མཐའ ་ ལ་ ཡ ོད་སྐབས་། ཚ ིག་ ག ི་ ཐ ོག་ མཐའ ་ བར་ གསུམ་དུ། ཚ ིག་ ག ི་ ཐ ོག་ མཐའ ་ བར་ གསུམ་དུ། ཚ ིག་ ག ི་ ཐ ོག་ མཐའ ་ བར་ གསུམ་དུ། ཚ ིག་ ག ི་ ཐ ོག་ མཐའ ་ བར་ གསུམ་དུ། ཚ ིག་ ག ི་ ཐ ོག་ མཐའ ་ བར་ གསུམ་དུ། ཚ ིག་ ག ི་ ཐ ོག་ མར་ ཡ ོད་ སྐབས། ཚིག་གི་བར་ དང་མཐའ་ལ་ ཡོད་སྐབས་། ཚ ིག་ ག ི་ ཐ ོག་ མཐའ ་ བར་ གསུམ་དུ། ཚ ིག་ ག ི་ ཐ ོག་ མཐའ ་ བར་ གསུམ་དུ། འབའ། པ། | འབའ ་ བྷོ ་ ཀ་ | ས་ ཁ་ | ཅ་ ཀ་ ཁ འཇའ ་ | ག་འགའ། ཇ་འཇའ ་ | ག་ འགའ ་ གྷ ་ ཁ་ ཞིིབ་ ཆོ ་ ཤེ ོག་གྲངས། ༩ ༩ ༣ | ༩ ༡༠ ༡༡ | ༡༠ ༡༦ ༡༧ ༡༣ ༡༣ ༣ ༡༩ ༄༅། ། ད བྱ ིན་ ཡ ིག་ཏུ་རྗེེས་འཇུག་ མ ི་འ དྲི ་བ་བཅུ་གསུམ་འདུག་པ་ ད ེ་དག་ཚང་མ་ བ ོད་ ཡ ིག་ ཐ ོག་ ག་ ཁ ོ་ན་ག ཅ ིག་གྱུར་ བྲ ིས་ན་འ གྲ ིགས་པ འ ི་ད པ ེར་བ རྗེ ོད་དང་། འ ད ི་ སྐ ོར་ཞིིབ་ ཆོ ་ འ ཚ ོལ་ཁུངས་ཤེ ོག་གྲངས་བཅས་ ཡ ོད་ ར ེའུ་ མ ིག་ག ཤེ མ་གསལ། རྗེེས་འཇུག c k g q ch ck lk rk rg rgh gh gue que ད པ ེར་བ རྗེ ོད། picnic པིག་ནིག book འབུག་ big འ བ ིག་ Iraq ཨ ི་རཱག Zurich ཛུ་ ར ིག neck ན ེག་ talk ཊཱོོག་ mark མཱག་ Edinburg ཨ ཌ ིན་འབཱག་ Burgh འབཱག Baghdad འབག་ དཱི ་ ད་ Prague པ་རཱག Mozambi que མ ོ་ ཛོ མ་འ བ ིག ཞིིབ་ ཆོ ་ ཤེ ོག་གྲངས། ༡༠ ༡༦ ༡༤ ༡༩ ༡༠ ༡༦ ༡༦ ༡༦ ༡༤ ༡༤ ༡༤ ༡༤ ༡༩ མ ཆོ ན་འ གྲ ེལ། ༡ gh རྗེེས་འཇུག་ཏུ་ ཡ ོད་སྐབས་ ཕེ ་ འ བྲ ི་ད ག ོས་པའང་འདུག འ ད འ ི་ སྐ ོར་ཤེ ོག་གྲངས་༡༤ པ འ ི་ནང་གསལ། ༢. ད བྱ ིན་ ཡ ིག་ ག ི་ སྒྲི ་ཁག་ ཅ ིག་ བ ོད་ ཡ ིག་སྔགས་ ཡ ིག་ རྩོ ེག་མ་ལྟར་ བྲ ིས་ན། neckན ེཀྐ། talkཊི ལྐོ ། markམརྐ། burghའབརྒ། འ ད ི་ལྟར་འ བྲ ི་ད ག ོས། འ ད ི་འ དྲི ་འ བྲ ི་ད ག ོས་ པ་ ན ི་འ ག ོར་རྙོོག་འ གྲ ོ་ གྲ ོན་ ཆོ ེ་བར་བ རྟ ེན། རྗེེས་འཇུག་ཀ་དང་ག འ ི་ སྒྲི ་ ཐ ོན་ཚད་ཚང་མ་ བ ོད་ ཡ ིག་ ཐ ོག་ག་ ཁ ོ་ནར་ག ཅ ིག་གྱུར་ བྲ ིས་ན་སྟབས་བ ད ེ་བར་ མ ོས་མཐུན་བྱུང་ ས ོང་། ༣. b དང་ p གང་རུང་རྗེེས་འཇུག་ཏུ་ ཡ ོད་སྐབས་ བ ོད་ ཡ ིག་ ཐ ོག་གཉིིས་ཀར་ བ་ འ བྲ ི་ད ག ོས་ སྐ ོར་ཤེ ོག་གྲངས་ ༩ པ འ ི་ནང་གསལ།

(ཀ་ ས་)

པའི། (པ་) D ཌའི། (ཌ་ ད་)

ཁྱིའུ། (ཁ་) E ཨའི། (ཨི་ ཨེ་) R ཨཱར། (ར་)

F ཨཕེ༹། (ཕེ༹)

G འཇའི། (འཇའ་ འགའ་)

H ཨཅེ། (ཧི་)

I ཨཱཡེ། (ཨི་)

S ཨསེ། (ས་)

T ཊིིའི། (ཊི་ ཏ་)

U ཡུའུ། (ཡུ་ ཨུ་)

V བི༹འི། (བ༹་)

J འཇའི། (འཇའ་) W ཌབ་ལིའུ། (ཝི)

K ཀའི། (ཀ་)

L ཨལ། (ལ་)

(མ་)

X ཨེགསེ། (ག་ ས་)

Y ཝཱཡེ། (ཡ་)

(ཛོ་)

164 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་ཀ་ཁའི་དབྱངས་གསལ་ཀློོག་ཚུལ་སྒྲི་ཡིག་དང་། དབྱངས་གསལ་དེ་དག་ ཚིག་ཏུ་ བེད་ སྤྱིོད་སྐབས་ཀྱིི་ སྒྲི ་ ཡིག་ད པེ་མ ཚོན་ཙམ་གུག་རྟགས་ནང་བ ཀོད་པ་བཅས་ག ཤེ མ་ གསལ། A ཨའི། (ཨ།) N ཨན། (ན་) B འབའི། (འབའ།) O ཨ འོ། (ཨོ་) C སའི།
P
Q
མཆོན་འགྲེལ། ༡ རང་རེས་དབྱིན་ཇའི་ཡི་གེ་ཟེར་བའི་ཡིག་གཟུགས་འདི་ལ་ནུབ་ཕྱོགས་པ་ཚོས་ལཱ་ཊིིན་ (Latin) གྱི་ཡི་གེ་དང་། རའོ་མན། (Roman) གྱི་ཡི་གེ་ཟེར་གྱི་འདུག ཡིག་གཟུགས་འདའི་རྩོ་བའི་ འབྱུང་ཁུངས་འགི་རིག་ (Greek) དང་། བྱང་སེ་མེ་ཊིིག (N.Semitic) གི་ཡི་གེ་ཡིན་པར་ གྲགས་པས་དཔྱད་འཚལ།
M ཨེམ།
Z ཛོཊི།
165 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། ༢ གོང་གསལ་ཀ་ཁའི་ནང་གི་ A,I,O དང་། འདི་ནང་དཔེ་བརྗེོད་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་མིང་ཚིག་ཕྱོགས་ བསྡོེབས་དབྱིན་ཡིག་ཀ་ཁའི་རིམ་པར་བསྒྲིིགས་ཐོག རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་མིང་དང་། ས་མིང་ཡོད་ པ་ དེ་དག་ཡུལ་ ཕྱོགས་གང་དུ་ ཡོད་ སོགས་ ཚིག་ དོན་འ གྲེལ་བ ཤེ ད་བསྣན་པ་ཞིིག་ ཀྱི ང་འ ད འི་ མཇུག་ཏུ་ཟུར་སྣོན་བྱས་ཡོད། ༣ བོད་རྒྱལ་ཡོངས་ཁྱོན་ལ་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་རྩོ་བའི་གཅིག་གྱུར་ཡིན་ཡང་། ཡུལ་སྐད་ཀྱིི་སྒྲི་ཁྱད་ འདྲི་མིན་ཡོད་པའི་རྐྱེེན་གྱིས་ཡུལ་ཕྱོགས་མི་འདྲི་བའི་བོད་མིས་བོད་ཡིག་ཀློོག་སྟངས་ཀྱིི་སྒྲི་ལ་ ཁྱད་པར་ཞིིག་ཐོན་གྱི་ཡོད་པར་བརྟེན། དཔྱད་གཞིི་འདའི་སྒྲི་ཡིག་ཀློོག་སྟངས་བོད་དབུས་ཁུལ་ གྱི་བོད་ཡིག་ཀློོག་ཚུལ་རྩོ་བར་བཟུང་སྟེ་བྲིས་ཡོད། དཔེར་ན། L འདི་ལ་གཙང་ཕྱོགས་ཀྱིི་ཡུལ་ སྐད་གཞིི་བཟུང་བྱས་ན་ ཨཱ་ལ་ ཞིེས་འབྲི་དགོས་ཀྱིང་། འདིར་ནི་དབུས་ཁུལ་སྤྱིི་སྐད་ལྟར་གྱི། ཨལ། ཞིེས་བྲིས་ཡོད་པ་དེ་སོགས་ཚང་མ་རིགས་འགྲེ་ཡིན། ༤ ད་ལམ་གྱི་དཔྱད་གཞིི་འདི་ནི། ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་ཁག་གི་མིང་ཚིག་འདྲི་མིན་སྣ་ཚོགས་ཤེ ིག་བོད་ཡིག་ ཐོག་ སྒྲི ་བསྒྱུར་ གྱིས་འ བྲི་ད གོས་བྱུང་དང་འབྱུང་རྒྱུ འི་ དེ་རྣམས་སྤྱིིར་བཏང་ནས་འ བྲི་སྟངས་ གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ལ་གཙོ་བོར་དམིགས་པ་ཞིིག་ལས། དབྱིན་ཇའི་སྐད་ཡིག་ལ་སོགས་ ནུབ་ཕྱོགས་པའི་སྐད་རིགས་གང་ཞིིག་བོད་ཡིག་ཏུ་སྒྲི་བསྒྱུར་སློོབ་དེབ་བཟོ་རྒྱུའི་ཆོེད་དུ་མ་ཡིན། དེ་འདྲིའི་སློོབ་དེབ་བཟོ་དགོས་ན། གཞིི་འཛོིན་སའི་ཡུལ་སྐད་གང་ཡིན་དེ་རང་གི་སྒྲི་དག་པོ་ ཞིིག་འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ལོན་ཊིོན་འབའི་པའི་སའི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་རྒྱང་བསྒྲིགས་དབྱིན་ སྐད་གཞིི་བཟུང་བྱས་པ་ཡིན་ཚེ། ང་ཚོས་རྒྱུན་དུ་ཏུར་ཀི་ (Turkey) ཟེར་བ་དེ་ལ་ངེས་པར་ དུ༑ ཐཱར་ཁའི་ ཁྲིར་ཁའི་ ཞིེས་འབྲི་དགོས་པ་ལས། ཊིར་ཀི་ ཀྲར་ཀི་ ཟེར་བ་འདི་འདྲི་བྲིས་ན་ མི་འགྲིགས། དེ་བཞིིན་ང་ཚོས་པིག་ཅར་ (picture) ཞིེས་བྲིས་འདུག་པ་དེ་ལ་ ཕེིག་ཆཱར་ ཞིེས་ འ བྲི་ད གོས་པ་ སོགས་ཡུལ་སྐད་གང་འ དྲི ་ཞིིག་སློོབ་ད གོས་ན་ དེ་ག འི་ སྒྲི ་གདངས་གསལ་ པོར་ ཐོན་ཐུབ་པ་ཞིིག་དགོས་པ་བཅས་སོ། །
166 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ༄༅། །དབྱིན་ཡིག་ཀ་ཁའི་ཡིག་འབྲུ་དེ་དག་ཚིག་གི་ནང་དུ་ཡོད་སྐབས་ཀྱིི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་ འགྲེལ་བཤེད་དང་། དཔེར་བརྗེོད་དབྱིན་ཡིག་སོ་སའ་སྒྲི་ཡིག་དག་པོར་འབྲི་སྟངས། གུག་རྟགས་ནང་ ད་ཕེན་སྤྱིིར་བཏང་ནས་སྒྲི་ཡིག་དག་ཙམ་བྲིས་པ་འགའ་ཤེས་དཔྱད་གཞིིའི་ཆོེད་དུ་བསྣན་པ་བཅས་ འདི་གཤེམ་རིམ་པར་བཀོད་ཡོད། A (ཨའི་) འདི་ཚིག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་ ཨ་ དང་། ཨེ་ ཞིེས་སྒྲི་མི་འདྲི་བ་གཉིིས་འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ཨ། America ཨ་མེ་རི་ཀ Albania ཨལ་པ་ནིཡ། ཨེ། Asia ཨེ་ཤེེཡ། Patience པའི་ཤེེན་སི། B (འབའི་) འདི་ཚིག་གི་ཐོག་མའི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ངེས་པར་དུ། འབའ་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། Bombay འབོམ་འབའི། Burma འབར་མ། b འདི་ཚིག་གི་བར་དང་མཐའི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ བ་ དང་། འབའ་ གང་རུང་སྐབས་སྤྱིར་ སྒྲི་དང་བསྟུན་ནས་འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། བ། Albania ཨལ་པ་ནིཡ།
167 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། Lebanon ལེ་པ་ནོན། འབའ། Bombay འབོམ་འབའི། Zambia ཛོམ་འབིཡ། b འདི་རྗེེས་འཇུག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་ བ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། Arab ཨ་རབ། Public པབ་ལིག b ལ་ འབའ་ བྲིས་པ་དེ་རྩོ་བའི་སྒྲི་དང་མཐུན་ཆོེ་ཤེ ོས་ཡིན་པ་དང་། འབྲི་བདེ་ལ། སྒྲི་ཡིག་གཞིན་དག་ དང་ཟློས་སྐྱིོན་མེད་པ་ཡག་པོ་འདུག b ལ་ རྦ་སྦ་བ་ ཅི་རིགས་བྲིས་འདུག་པ་དེ་དག་གིས་རྩོ་བའི་སྒྲི་དག་པར་མཚོན་མི་ཐུབ། བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་གི་སྒྲི་དག་པར་བཏོན་ན། ཆུའི་རྦ་དང་། ལུང་པ་འབའ་ཞིེས་སྒྲི་ཁ་ཁ་ཡིན་པ་དང་། དེ་བཞིིན་ གྲོད་ཁོག་གི་ཕྱི་ལ་སྦོ་ཟེར་བ་དང་། འབྲུ་སོགས་འཇལ་བྱེད་ལ་འབོ་ཟེར་བའི་སྒྲི་ཁ་ཁ་ཡིན་པ། བ་དང་ འབའ་ནི་དེ་བས་ཀྱིང་སྒྲི་ཁྱད་ཆོེ་བ་ཡོད་པ་བཅས་གང་སྟར་ འབའ་ དང་ རྦ་སྦ་བ་ འདི་དག་གི་ ནང་ནས་ འབའ་ ཁོ་ན་དབྱིན་ཇའི་ཡི་གེ་ b གི་སྒྲི་དང་མཐུན་ཆོེ་ཤེ ོས་བྱས་འདུག b ལ་ བྷོ་ བྲིས་པ་འདི་དག་སྒྲི་དང་མཐུན་ཙམ་ཡོད་ཀྱིང་། འབྲི་བདེ་པོ་མེད་པས་མ་ཚད། b ལ་ བྷོ་ བྲིས་ན། g ལ་ ཇྷ་ དང་ གྷ་ འབྲི་དགོས་སོགས་ཀྱིི་འཁྲིོག་ལངས་ཡོང་གི་འདུག དེར་བརྟེན་ གྷ་ ཇྷ་དྷ་བྷོ་ཛྷ་ འདི་དག་གཙོ་བོ་སཾསྐྲ�ཏའི་སྐད་ཀྱིི་ཆོེད་དུ་ཡིན་པས་དེ་རང་ལ་དམིགས་བཀར་བཞིག་ན་ ལེགས། དཔེར་ན། Dharma དྷརྨ། Bharat བྷཱ་རཏ།
168 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། C (སའི་) འདི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ ཀ་ དང་ ས་ ཞིེས་སྒྲི་མི་འདྲི་བ་གཉིིས་འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ཀ Canada ཀ་ན་ཌ། Colombi ཀོ་ལོམ་འབིཡ། ས། Ceylon སེ་ལོན། City སི་ཊིིའི། c འདི་རྗེེས་འཇུག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་ ག་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། Picnic པིག་ནིག dictionary ཌིག་ཤེ ོན་ན་རི། ch འདི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ ཅ་ དང་། རྗེེས་འཇུག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་ ག་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ཅ། (མིང་གཞིི་) Church ཅཱ་ཅི། Churchill ཅར་ཅིལ། ག (རྗེེས་འཇུག་) Munich མིའུ་ནིག Zurich ཛུ་རིག ཡང་། དབྱིན་ཡིག་ཏུ་ཤེ ར་ཕྱོགས་པའི་མིང་ཚིག་སྒྲི་སྒྱུར་བྱས་པའི་ནང་ ch འདི་ ཅ་ཆོ་ཇ་བྱ འདི་ དག་གང་རུང་གི་སྒྲི་ལ་བྲིས་འདུག དཔེར་ན། ཅན་དི་གར། - Chandigarh ལྕང་ལོ་ཅན། - Changlochen ཆོབ་མདོ། - chamdo ཇོ་མོ་གླིང་མ། - chomolangma བྱང་ཐང་། - Changthang
169 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། སོགས་བྲིས་འདུག་པས། འདི་རིགས་ནི་བོད་ཡིག་ཐོག་ཡུལ་མི་སོ་སའ་རང་སྐད་སོར་བཞིག་བྱས་ཏེ་ འབྲི་དགོས་པ་ལས། དབྱིན་ཡིག་སོགས་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཡིག་ཐོག་གང་འཁོད་དེ་རང་རིགས་འགྲེ་སྒྲི་ སྒྱུར་བྱེད་མི་རུང་། ch འདི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ ཁ་ འབྲི་དགོས་པའང་འདུག དཔེར་ན། chemestry ཁམསིཊིིརི། mechanic མེ་ཁནིག chh འདི་ལ་ ཆོ འབྲི་དགོས། འདི་ནི་གཙོ་བོ་རྒྱ་གར་བས་དབྱིན་ཡིག་ཐོག་རྒྱ་གར་གྱི་སྐད་སྒྲི་འབྲི་ སྲོལ་ཞིིག་རེད། དེ་ལྟར་བོད་སྐད་ཀྱིི་སྒྲི་ལའང་འབྲི་མཁན་ཁག་ཅིག་འདུག དཔེར་ན། chhatri ཆོཏརི། chhosang ཆོོས་བཟང་། chr ལ་ ཀར་ དང་ ཀརོ་ སོགས་དབྱངས་ཡིག་དང་བསྟུན་ནས་འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། Christmas ཀརསི་མསི། chronic ཀརནིག cea དང་ cia, ciou བཅས་ཀྱིི་རྩོ་བའི་སྒྲི་ལ་ ཤེ་ འབྲི་དགོས་པའང་འདུག དཔེར་ན། cea: ocean ཨའོ་ཤེ ོན། cia: special སཔེཤེེཡལ། ciou: spacious སཔཤེིཡསི།
170 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། cu ལ་ ཀྱུ འབྲི་དགོས་པའང་འདུག དཔེར་ན། Cuba ཀྱུའུ་པ། Specular སབེཀྱུ་ལཱར། occupation ཨོག་ཀྱུ་བའི་ཤེ ོན། Scuba སི་ཀྱུའུ་པ། D (ཌའི་) འདི་ཚིག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་ ཌ་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། Denmark ཌེན་མཱག Domenica ཌོ་མི་ནི་ག d ལ་སྐབས་རེ་ ད་ འབྲི་དགོས་པའང་འདུག དཔེར་ན། Sudan སུའུ་དཱིན། Baghdad འབག་དཱི་ད། dh ལ་ དྷ་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། Dharma དྷརྨ། Dharamsala དྷ་རམ་ས་ལ། d ལ་ ཌའི་ བྲིས་པ་དེ་སྒྲི་དང་མཐུན་ཆོེ་ཤེ ོས་དང་། ཡིག་ཚོགས་ཆུང་ལ། འབྲི་བདེ་བ། གོ་དོན་ འཁྲུལ་གཞིི་གང་ཡང་མེད་པ་ཡག་པོ་འདུག འགའ་རེས་ d གི་སྒྲི་ཡིག་ལ་ འགྲའི། འདྲིིའི། འབྲ འི་ ཞིེས་ བྲིས་འདུག་པ་འ དི་དག་རྩོ་བ འི་ སྒྲི་དང་མཐུན་ཡང་། ཡིག་ ཚོགས་ ཆོེ་ལ། གོ་ དོན་ འཁྲུལ་གཞིི་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱིི་སྐྱིོན་ཆོ་འདུག E (ཨའི་) འདི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ ཨི་ ཨེ་ དང་། དབྱངས་སུ་ཡོད་སྐབས་ ཨི་ ཨི་ ཨ་ གང་ རུང་ཚིག་གྲོགས་དང་བསྟུན་ནས་འབྲི་ཀློོག་བྱེད་དགོས། དཔེར་ན། ཨི། (མིང་གཞིི་) England ཨིང་ལནཌ།
171 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། Egypt ཨི་ཇིབཊི། ཨི། (དབྱངས་) Geneva འཇི་ནི་བ། Xerox ཛོི་རོགསི། ཨེ། (མིང་གཞིི་) Edinburg ཨཌིན་འབཱག Ellington ཨེལ་ལིང་ཊིོན། ཨི། (དབྱངས་) Belgium འབེལ་འཇམ། Yemen ཡེ་མེན། ཨ། (དབྱངས་) Berlin འབར་ལིན། Germany འཇར་མན་ནེ། (འཇར་མན་) F (ཨཕེ༹་) འདི་མིང་གཞིི་དང་རྗེེས་འཇུག་གང་ཡོད་ཀྱིང་ ཕེ་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ཕེ། (མིང་གཞིི་) Fiji ཕེིའི་ཇའི། (ཕེའི་ཇའི་) Finland ཕེན་ལནཌ། (ཕེིན་ལན་ཌ་) France ཕེ༹རན་སི། (ཕེ་རན་སི་) Fujean ཕེ༹�འུ་ཅེན། (ཧྥུ་ཅེན་) ཕེ༹། (རྗེེས་འཇུག་) Africa ཨཕེ༹་རི་ཀ (ཨ་ཕེེ་རི་ཀ་) Duffield ཌཕེ༹་ཕེལཌ། Lufthansa ལུཕེ༹་ཐཱན་ས། (ལུབ་ཐན་ས་) Office ཨཕེ༹་ཕེི་སེ།
172 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། G (འཇའི་) འདི་ཚིག་གི་ཐོག་མའི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ འཇའ་ དང་ འགའ་ ཞིེས་སྒྲི་ཡིག་མི་ འདྲི་བ་གཉིིས་འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། འཇའ། Geneva འཇི་ནི་བ། Germany འཇར་མན་ནེ། འགའ། Greece འགརསི། (འགི་རི་སི་) Gromyko འགརམཀ (འགོར་མི་གོ་) g འདི་ཚིག་གི་བར་དང་མཐའི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ ཇ་དང་འཇའ་འམ་ ག་དང་འགའ་ གང་ རུང་སྐབས་སྦྱོར་སྒྲི་དང་བསྟུན་ནས་འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ཇ། Algeria ཨལ་ཇེ་རིཡ། Egypt ཨི་ཇིབཊི། འཇའ Belgium འབེལ་འཇམ། Angelus ཨན་འཇེ་ལ་སི། ག Mongolia མོང་གོ་ལིཡ། Yugoslavia ཡུ་གོ་ས་ལཱ་བིཡ། འགའ། Jungle འཇང་འགཱལ། Senegal སེ་ནར་འགཱལ། g འདི་རྗེེས་འཇུག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་ ག་ འབྲི་དགོས།
173 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། དཔེར་ན། Nagpur ནག་པུར། Sprig སཔརིག g དང་ gh གང་རུང་ r (ཨཱར་) གྱི་རྗེེས་སུ་སྦྱོར་ནས་རྗེེས་འཇུག་ཏུ་འགྲོ་བ་ཞིིག་འདུག དེ་སྐབས་ བོད་ཡིག་ཏུ་ ག་ བྲིས་ཐོག r (ཨཱར་) གྱིས་མིང་གཞིིའི་དབྱངས་སྒྲི་ཅུང་ཟད་རིང་དུ་བཏང་བ་དའི་ ཆོེད་དུ། ག་འགྲོ་ཡུལ་མིང་གཞིི་དའི་འོག་ཏུ་འ་ཆུང་ཞིིག་སྣོན་དགོས་པ་ཡིན། དཔེར་ན། rg: Edinburg ཨཌིན་འབཱག rgh: Burgh འབཱག gh འདི་རྗེེས་འཇུག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་ ཕེ་ འབྲི་དགོས་པའང་འདུག དཔེར་ན། enough ཨིན་ཕེ༹། tough ཊིཕེ༹། gh འདི་ཚིག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་སྒྲི་གང་ཡང་འབྲི་བརྗེོད་མི་དགོས་པའང་འདུག དཔེར་ན། high ཧཱཡེ། hugh ཧྱིིའུ light ལཱཡཊིེ། daughter ཌའོ་ ཊཱོར། gh དང་ gue འདི་གཉིིས་གང་རུང་རྗེེས་འཇུག་ཏུ་ཡོད་པའང་འདུག་པ་དེ་སྐབས་གཉིིས་ཀར་ ག་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། gh: Jorbagh འཇོར་འབག gue: Prague པརཱག
174 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། g འདི་ n གྱི་སྔོན་འཇུག་ཏུ་ཡོད་པའང་འདུག དེ་སྐབས་བོད་ཡིག་གི་སྔོན་འཇུག་ག་ལྟར་སྒྲི་གང་ ཡང་འདོན་མི་དགོས། དཔེར་ན། gnash ནཱིཤེ gnaw ནོ་འོ། H (ཨཆོེ་) འདི་ཚིག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་ ཧི་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། Hiroshima ཧིི་རོ་ཤེ ི་མ། Hungary ཧིང་ག་རི། hu ལ་ ཧྱིིའུ་ ཞིེས་འབྲི་དགོས་པའང་འདུག དཔེར་ན། huge ཧྱིིའུ་ཇེ། human ཧྱིིའུ་མན། h འདི་ o གི་སྔོན་འཇུག་ཏུ་ཡོད་པའང་འདུག དེ་སྐབས་བོད་ཡིག་གི་སྔོན་འཇུག་ལྟར་སྒྲི་འདོན་ མི་དགོས། དཔེར་ན། honest ཨོ་འནེ་སཏི། hour ཨའོ་ ཝིར། I (ཨཱཡེ་) འདི་ཚིག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་ ཨི་ ཨཱཡ་ ཨཱ་ བཅས་སྒྲི་མི་འདྲི་བ་གསུམ་འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ཨི། (མིང་གཞིི་) Iran ཨི་རཱན། Iraq ཨི་རཱག ཨི། (དབྱངས་) Philippines ཕེ་ལི་པིན། Mississippi མི་སི་སི་པི། ཨཱཡེ། (མིང་གཞིི་)
175 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། Iceland ཨཱཡེ་སེ་ལནཌ། ཨཱཡེ། (དབྱངས་) Liberia ལཱཡེ་པེ་རིཡ ཨཱ། (མིང་གཞིི) Ireland ཨཱར་ལནཌ། ཨཱ། (དབྱངས་) bird འབཱརཌ། * * འབཱརཌ་ འ དི་ལྟར་ བྲིས་པ་ ད འི་དབྱངས་ཀྱིི་ སྒྲི ་ ཧི ་ཅང་གསལ་ པོ་ཞིིག་ ཐོན་ཐུབ་ མེད། འ ད འི་ དབྱངས་ཀྱིི་སྒྲི་ངོ་མ་དེ་བོད་སྐད་ཚིག་ཏུ་ མར་ཁུ་ལ་མཱ་ཁུ་ ཟེར་བའམ་ སྤེག་ཁུ་ལ་པཱ་ཁུ་ ཟེར་བདེ་ དག་གི་རྗེེས་འཇུག་ར་དང་གའི་སྒྲི་མེད་པར། དབྱངས་ཨའི་སྒྲི་ཅུང་ཟད་རིང་བར་འདོན་པ་དེ་འདྲི་ ཞིིག་དགོས་ཀྱིི་འདུག earth ཨཱར་ཐ༹་ དང་ girl འགཱལ་ ལྟ་བུའི་དབྱངས་ཨའི་སྒྲིའང་གོང་དང་ འདྲི་བ་ཡིན་ནོ། ། J (འཇའི་) འདི་ཚིག་གི་ཐོག་མའི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ འཇའ་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། Jamaica འཇའ་མཡེ་ཀ Japan འཇའ་པན། J འདི་ཚིག་གི་བར་དང་མཐའི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ ཇ་ འམ་ འཇའ གང་རུང་སྐབས་སྦྱོར་སྒྲི་ དང་བསྟུན་ནས་འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ཇ། Gujarat འགུ་ཇ་རཱཏ། Punjab པན་འཇབ། K (ཀའི་) འདི་མིང་གཞིིེར་ཡོད་སྐབས་ ཀ་ དང་། རྗེེས་འཇུག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་ ག་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ཀ (མིང་གཞིི་)
176 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། Kenya ཀེན་ཉི། Korea ཀོ་རིཡ། ག (རྗེེས་འཇུག་) greek འགརིག book འབུག K འདི་ c,l,r སོ་སའ་མཇུག་ཏུ་སྦྱོར་ཏེ་ ck, lk, rk བཅས་རྗེེས་འཇུག་ལ་འགྲོ་བ་དེ་སྐབས་ཀྱིང་ ཚང་མར་ ག ཁོ་ན་གཅིག་གྱུར་དུ་བྲིས་ན་སྒྲི་དང་མི་མཐུན་པ་མེད་ལ། སྟབས་བདེ་བ་ཡོད། དཔེར་ན། ck: neck ནེག Lucknow ལག་ནའོ། lk: chalk ཅཱོག talk ཊཱོོག rk: park * པཱག mark མཱག * འདའི་སྒྲི་དག་པར་བརྗེོད་ན། ར་ཡིག་སྒྲི་ཕྱེད་ཙམ་འདོན་དགོས་ཀྱིང་། རའི་སྒྲི་མེད་པར་འ་ཆུང་གི་ སྒྲི་ཅུང་ཟད་རིང་ཙམ་བཏོན་ན་དེས་གོ་དོན་མཚོན་མི་ཐུབ་པ་མི་འདུག k འདི་ n གྱི་སྔོན་འཇུག་ཏུ་ཡོད་པའང་འདུག དེ་སྐབས་བོད་ཡིག་གི་སྔོན་འཇུག་ལྟར་སྒྲི་འདོན་ མི་དགོས། དཔེར་ན། knee ནའི། know ནའོ། kh འདི་ལ་ ཁ་ འབྲི་དགོས། འདི་ནི་དབྱིན་ཡིག་ཐོག་རྒྱ་གར་བ་དང་། བོད་པའི་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་
177 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། དང་། དག་ཆོ་ཅི་རིགས་ལ་འབྲི་སྲོལ་ཞིིག་རེད། དཔེར་ན། Khan ཁཱན། khajur ཁ་ཇུར། Kham ཁམས། khangpa ཁང་པ། L (ཨལ་) འདི་མིང་གཞིི་དང་རྗེེས་འཇུག་གང་དུ་ཡོད་ཀྱིང་ ལ་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ལ། (མིང་གཞིི་) London ལོན་ཌོན། Lebanon ལེ་པ་ནོན། ལ། (རྗེེས་འཇུག་) Albania ཨལ་པ་ནིཡ། Nepal ནེ་པཱལ། M (ཨེམ་) འདི་མིང་གཞིི་དང་རྗེེས་འཇུག་གང་དུ་ཡོད་ཀྱིང་ མ་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། མ། (མི་གཞིི་) Malaysia མ་ལེ་ཤེེཡ། Moroco མོ་རོ་ཀ མ། (རྗེེས་འཇུག་) Kampuchea ཀམ་པུ་ཅིཡ། Zambia ཛོམ་འབིཡ། N (ཨེན་) འདི་མིང་གཞིི་དང་རྗེེས་འཇུག་གང་དུ་ཡོད་ཀྱིང་ ན་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ན། (མིང་གཞིི་) Netherland ནི་ཐར་ལནཌ།
178 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། Nor way ནོར་ཝིིའི། ན། རྗེེས་འཇུག་) Finland ཕེན་ལནཌ། London ལོན་ཌོན། ng འདི་མིང་གཞིི་དང་རྗེེས་འཇུག་གང་དུ་ཡོད་ཀྱིང་ ང་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ང་། (མིང་གཞིི་) Ngapa རྔོ་པ། Ngari མངའ་རིས། ང་། (རྗེེས་འཇུག་) Bangkok འབེང་ཀོག Hong Kong ཧིོང་ཀོང་། ny ལ་ ཉི་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། Nyagrong ཉིག་རོང་། kenya ཀིན་ཉི། O (ཨའོ) འ དི་ཚིག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་ ཨོ་ ཨའོ་ དང་ ཨ་ ཨཱ་ བཅས་སྒྲི་མི་འདྲི་བ་བཞིི་འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ཨོ། (མིང་གཞིི་) Okinawa ཨོ་ཀེ་ན་ཝི། Ottawa ཨོ་ཏ་ཝི། ཨོ། (དབྱངས་) Mongolia མོང་གོ་ལེཡ། Moscow མོ་སོ་ཀ ཨའོ། (དབྱངས་) modern མའོ་ ཌེན།
179 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། motor མའོ་ ཊིོར། ཨ། (དབྱངས་) money མ་ནིད། lovely ལབ༹་ལིད། ཨཱ། (མིང་གཞིི་) other ཨཱ་ཐ༹�ར། ཨཱ། (དབྱངས་) mother མཱ་ཐ༹�ར། P (པའི་) འདི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ པ་ དང་། རྗེེས་འཇུག་ཡོད་སྐབས་ བ་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། པ། (མིང་གཞིི་) Panama པ་ན་མ། Paris པད་རི་སི། (པཱ་རི་སི་) བ། (རྗེེས་འཇུག་) apple ཨབ་པཱལ། puppy པབ་པིད། ph འདི་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་སྐད་ཡིག་སྒྲི་ལ་ ཕེ༹་ དང་། ཤེར་ཕྱོགས་པའི་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ལ་ ཕེ་ འབྲི་ དགོས། དཔེར་ན། ཕེ༹། Philip ཕེ་ལིབ། philosohpy ཕེ་ལོ་སོ་ཕེིའི། ཕེ། Phari ཕེག་རི། Phala ཕེ་ལྷ། Q (ཁྱིའུ་) འདི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ ཁ་ འབྲི་དགོས།
180 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། དཔེར་ན། Qatar ཁོཨ་ཏར། Queensland ཁུཡིན་སི་ལནཌ། q དང་ que རྗེེས་འཇུག་ཡོད་སྐབས་ ག་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། q: Iraq ཨི་རཱག que: Mozambique མོ་ཛོམ་འབིག R (ཨཱར་) འདི་མིང་གཞིི་དང་རྗེེས་འཇུག་གང་དུ་ཡོད་ཀྱིང་ ར་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ར། (མིང་གཞིི་) Romania རོ་མ་ནིཡ། Russia ར་ཤེེཡ། ར། (རྗེེས་འཇུག་) Burma འབར་མ། Turkey ཏུར་ཀ S (ཨསེ་) འདི་ཚིག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་གྱི་སྒྲི་ལ་ ས་ འབྲི་དགོས། Somalia སོ་མ་ལིཡ། Sweden སུཝིེ་ཌེན། sch, དང་ sia, sio, sh, sua བཅས་འདི་དག་གི་རྩོ་བའི་སྒྲི་ལ་ ཤེ་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། sch: schedule ཤེེའི་ཇུལ། sia: Asia ཨེ་ཤེེཡ། sio: tension ཊིེན་ཤེ ོན།
181 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། Sh: Shangrila ཤེང་རི་ལ། sua: usual ཡུའུ་ཤུ ལ། (ཡུའུ་ཇུལ་) T (ཊིིའི) འདི་ཚིག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་ ཊི་ དང་ ཏ་ ཞིེས་སྒྲི་མི་འདྲི་བ་གཉིིས་འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ཊི། Tanzania ཊིན་ཛོ་ནིཡ། Toronto ཊིོ་རན་ཊིོ། ཏ། Tunisia ཏུ་ནི་ཤེ ིཡ། Turkey * ཏུར་ཀ tie དང་ tio, tiou འདི་དག་གི་རྩོ་བའི་སྒྲི་ལ་ ཤེ་ འབྲི་ དགོས། དཔེར་ན། tie patience བའི་ཤེེན་སི། tio: nation ནེ་ཤེ ོན། tiou: pretentious བརེ་ཊིེན་ཤེ ིཡ་སི། * Turkey འདའི་སྒྲི་ལ་ ཊིར་ཀི་ ཞིེས་བྲི་ན་མི་འགྲིགས། ངེས་པར་དུ་ ཏུར་ཀ ཞིེས་འབྲི་དགོས། ད་ཕེན་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ཐོག་འདི་ལྟར་འབྲི་བརྗེོད་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཏུར་ཀི་བའི་ཡུལ་སྐད་དུའང་ ཏུར་ཀི་ དང་། ཏུར་ཀི་སྠཱན་ཞིེས་བརྗེོད་ཀྱིི་ཡོད་འདུག th དབྱིན་སྐད་ལ་སོགས་པའི་ནུབ་གླིིང་ཡུལ་མའི་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་གསལ་བོར་ཐོན་ཐུབ་པའི་ཆོེད་དུ་ th ལ ཐ༹་ དང་ འད་ ཞིེས་སྒྲི་མི་འདྲི་བ་འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ཐ༹། (འདི་ཕེ༹་དང་འདྲི་བར་ཐོན་མའི་རྗེེས་འབྲངས་ཀྱིི་སྒྲི་ཡིག་གསར་པ་ཞིིག་ག །)
182 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། thousand ཐའོ་སནཌ། through ཐ༹�་རུའུ། འད༹། (གོང་བཞིིན་ཐོན་མའི་རྗེེས་སུ་འབྲངས་པ་ཞིིག་ག །) than འད༹ན། Thou འདའོ། th བོད་དང་རྒྱ་གར་ལ་སོགས་པའི་ཤེ ར་གླིིང་ནང་གི་ཡུལ་མའི་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཁོ་ནའི་ཆོེད་དུ་ th ལ་ ཐ་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། Tharpa ཐར་པ། Thailand ཐཡེ་ལནཌ། tu ལ་ ཅུ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། Portugal པོར་ཅུ་འགཱལ། situation སི་ཅུ་ཨའི་ཤེ ོན། ts ལ་ ཚ་ འབྲི་དགོས། འདི་སྐོར་རྒྱུ་མཚན་ཅུང་ཟད་སྨོོས་ན་ལེགས། དེ་ནི་སྤྱིིར་བཏང་དབྱིན་ཇིས་ མཚོན་པའི་ནུབ་ཕྱོགས་པ་ཚོས་བོད་དང་། ཉིི་ཧིོང་ལ་སོགས་པའི་ཤེ ར་ཕྱོགས་ཡུལ་མའི་སྐད་ཡིག་གི་ སྒྲི་དབྱིན་ཡིག་ཏུ་བྲིས་པའི་ནང་ ཚ་ ལ་ ts བྲིས་འདུག་པ་དང་། དེ་ཙམ་མ་ཟད་དབྱིན་ཇི་རང་གི་ ཚིག་ཏུའང་ ts འདི་ཚིག་མཐར་ཡོད་སྐབས་ ཊིཚ་ ཟེར་བའི་སྒྲི་ཞིིག་ཐོན་ཡོང་གི་འདུག དཔེར་ན། ts: (དབྱིན་ཇའི་ཚིག་) lots ལཊིཚ། sits སཊིཚ། ts: (ཉིི་ཧིོང་བའི་ཚིག་) tsuki ཚུ་ཁའི། tsika ཚི་ཁ། ts: (བོད་པའི་ཚིག་)
183 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། tsatso ཚྭ་ཚོ། Tsering ཚེ་རིང་། ཡང་། དབྱིན་ཡིག་ཏུ་ tsh བྲིས་འདུག་ན། དེ་བོད་ཡིག་ཏུ་སྒྲི་སྒྱུར་བྱེད་སྐབས་ ཚ་ འབྲི་དགོས་པ་ ལས། ཤེ་ བྲིས་ན་མི་འགྲིགས། འབྲི་སྲོལ་འདི་ནི་ཐོག་མར་རྒྱ་གར་བས་བོད་ཡིག་གི་སྒྲི་དབྱིན་ཡིག་ ཏུ་འབྲི་སྐབས་ ཙ་ ལ་ ts དང་ ཚ་ ལ་ tsh ཞིེས་བྲིས་འདུག་པ་དང་། དེ་རྗེེས་ཕྱི་རྒྱལ་མི་རིགས་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ཤེེས་མཁན་ཁག་ཅིག་གིས་དའི་རྗེེས་འབྲངས་བྱས་ཏེ་བྲིས་པ་ཞིིག་རེད། དཔེར་ན། tsh (ཚ་) tshatsho ཚྭ་ཚོ། Tshering ཚེ་རིང་། ts (ཙ་) Tsang གཙང་། tsatshig རྩོ་ཚིག (དངོས་དོན་ཐོག ཕྱི་རྒྱལ་མི་རིགས་ཀྱིི་སྐད་རྩོ་བ་ནས་མི་ཤེེས་མཁན་ཞིིག་ལ་ tsawa དང་ tshawa ཞིེས་པའི་ཚིག་འདི་གཉིིས་ཀློོག་ཏུ་འཇུག་སྐབས། འགའ་རེས་ tsawa ལ་ ཊིི་ས་ཝི། ས་ཝི། ཞིེས་ དང་། tshawa ལ ཊིི་ཤེ ་ཝི་ དང་ ཤེ་ཝི་ ཞིེས་ཀློོག་པ་དང་། འགའ་རེས་ངས་ཚིག་འདི་ཀློོག་མི་ ཤེེས་ཟེར་བ་མ་གཏོགས། tsawa ལ་ རྩོ་བ་དང་ tshawa ལ་ ཚ་བ་ཞིེས་ཀློོག་ཤེེས་མཁན་གཅིག་ ཀྱིང་མི་འདུག) tz ལ་ ཙ་ འབྲི་དགོས། ནུབ་ཕྱོགས་པའི་སྐད་དུ་ཙའི་སྒྲི་ཡོད་པར་ tz བྲིས་འདུག་པས་མ་ཚད། ཤེར་ཕྱོགས་པའི་སྐད་ཡིག་ནང་ཡོད་པའི་ཙ་ཡི་སྒྲི་ལའང་ tz འདི་ལྟར་བྲིས་འདུག དཔེར་ན། tz (དབྱིན་ཇའི་ཚིག་) blitz འབི་ལིཙ། ritzy རི་ཙིད། tz (འཇུའུ་ཤེ འི་ཚིག་)
184 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། tzimmes ཙིམ་མསི། tz (འཇིབ་སའི་གི་ཚིག་) TZIGANI ཙི་གན་ནི། tz (བོད་སྐད་ཀྱིི་ཚིག་) Tzang གཙང་། tzatsig རྩོ་ཚིག tz (རྒྱ་སྐད་ཀྱིི་ཚིག་) tzi - yuu ཙི་ཡུའུ། tzung - li ཙུང་ལི། (བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་དང་དག་ཆོ་དབྱིན་ཡིག་ཐོག་འབྲི་དགོས་ལའང་ ཙ་ ལ་ tz དང་ ཚ་ ལ ts འདི་རང་བྲིས་ན་སྟབས་བདེ་བ་འདུག སྤྱིིར་བཏང་བོད་སྐད་མ་ཤེེས་མཁན་ཞིིག་གིས་བཀློགས་ ཀྱིང་ tzawa ལ་ རྩོ་བ་ དང་ tsawa ལ་ ཚ་བ་ ཞིེས་པའི་སྒྲི་བརྗེོད་རྒྱུར་ལས་སློ་བ་དང་། སྒྲིའི་ ཁྱད་པར་གསལ་པོར་མཚོན་པ་སོགས་ཀྱིི་ཁྱད་ཆོོས་འདུག) U (ཡུའུ་) འདི་ཚིག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་ ཡུ་ དང་ ཨུ་ ཨུའུ་ ཨི་ ཨིའུ་ ཨ་ ཨའུ་ བཅས་སྒྲི་མི་འདྲི་ བ་བདུན་འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ཡུ། Uganda ཡུ་གན་ད། united ཡུ་ནཡེ་ཊིཌེ། ཨུ། (མིང་གཞིི་) Uruguay ཨུ་རུ་འགུཡེ། Ulangpathor ཨུ་ལང་བ་ཐོར། ཨུ། (དབྱངས་)
185 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། Budapest འབུ་ད་པེ་སེཊིི། Jluy འཇུ་ལཱཡེ། ཨུའུ། (དབྱངས་) nude ནུའུ་ཌ།
ཨ།
ow
cow ཀའོ། ow (ཨའོ་) know ནའོ། wo (ཨུའུ་) two ཊུའུ། (ཋུའུ ) X (ཨེགསེ་) འདི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ ཛོ་ དང་། རྗེེས་འཇུག་ཏུ་ཡོད་སྐབས་ གས་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། ཛོ། Xebec ཛོི་འབེག ཛོ་དང་གས། xerox ཛོི་རོགསེ།
ཨི། (དབྱངས་) minute མི་ནི་ཊིི། busy འབི་ཛོིད། ཨིའུ། (དབྱངས་) huge ཧྱིིའུ་ཇེ། Munich མིའུ་ནིག
(དབྱངས་) Burma འབར་མ། Punjab པན་འཇབ།
(ཨའོ་)
186 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ག ས། ox ཨོགསེ། x འདི་ཡིག་འབྲུ་གཅིག་ལ་རྗེེས་འཇུག་ ག་ དང་། མིང་གཞིི་ ས་ གཉིིས་སྒྲིའི་སྒྲི་ཡིག་ཆོབས་ཅིག་ ཏུ་འབྲི་དགོས་པའང་འདུག དཔེར་ན། ག་ས། luxembour ལག་སམ་འབཱག ག་ས། Mexico མིག་སི་ཀ ཨའུ། (དབྱངས་) muder མའུ་ཌ། V (བིའི་) འདི་མིང་གཞིི་དང་རྗེེས་འཇུག་གང་དུ་ཡོད་ཀྱིང་ བ༹་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། བ༹། (མིང་གཞིི་) Venezuela བ་ནེ་ཛུཡེ་ལ། Viet Nam བཡཏ་ནམ། བ༹། (རྗེེས་འཇུག་) Molotov མོ་ལོ་ཊིབ༹། Avvy ཨབ༹་བད། W (ཌབ་ལིའུ་) འདི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ ཝི་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། Warsaw ཝིར་སའོ། Washington ཝི་ཤེ ིང་ཊིོན། w འདི་དབྱངས་ཡིག་ a, e, ie, o འདི་དག་གང་རུང་མཉིམ་དུ་ཡོད་སྐབས་ཀྱིི་རྩོ་བའི་སྒྲི་ལ་ འ་ འབྲི་དགོས་པའང་འདུག
187 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། དཔེར་ན། aw (ཨའོ་) law ལའོ། ew (ཨིའུ་) few ཕེའུ། iew (ཨིའུ་) view བའུ། X འདི་ཡིག་འབྲུ་གཅིག་ལ་རྗེེས་འཇུག་ ག་ དང་། མིང་གཞིི་ ཤེ་ གཉིིས་ཀའི་སྒྲི་ཡིག་ཆོབས་ཅིག་ འབྲི་དགོས་པའང་འདུག དཔེར་ན། ག་ཤེ luxury ལག་ཤེ ་རི། ལག་ཇུ་རི་ noxious ནོག་ཤེ ིཡསི། Y (ཝཱཡེ་) འདི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ ཡ་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། Yemen ཡེ་མེན། Yugoslavia ཡུ་གོ་སི་ལཱ་བཡ། y འདི་དབྱིན་ཇི་ལ་ལོགས་པའི་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཡི་གའི་དག་ཆོར་དབྱངས་ཡི་ ཨི་ ཨའ་ ཨིད་ དང་ ཨེ་ ཨའ་ ཨེད། དབྱངས་འདྲི་ ཡེ་ དང་ དབྱངས་ཉིིས་སྦྲེེལ་ ཨཱཡ་ བཅས་ཀྱིི་སྒྲི་ཡོད་པའང་འདུག དཔེར་ན། ཨི། Italy ཨི་ཊི་ལི། Hingary ཧིང་ག་རི། ཨའི། keyboard ཀའི་འབའོཌ།
188 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཨིད། busy འབི་ཛོིད། money མ་ནིད། ཨེ། Germany འཇར་མ་ནེ། secretary སེ་ཁརེ་ཊིརེ། ཨའི། May མའེ། Norway ནོར་ཝིའེ། ཨེད། Mary མད་རེད། very བ་རེད། ཡེ། by འབའཡེ། boy འབའཡེ། ཨཱཡེ། July འཇུ་ལཱཡེ། sky སིཀཱཡེ། Z (ཛོེཊི་) འདི་མིང་གཞིིར་ཡོད་སྐབས་ ཛོ་ འབྲི་དགོས། དཔེར་ན། Zambia ཛོམ་འབིཡ། Zurich ཛུ་རིག བཅས་གོང་དུ་རིམ་བཀོད་དཔེ་སྟོན་འདི་དག་ནི། བོད་ཡིག་ནང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་མིང་དང་། ཡུལ་ མིང་། ས་མིང་། མི་མིང་དེ་རིགས་འབྲི་དགོས་མང་ཆོེ་བ་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དེ་དག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་
189 བོད་ཡིག་ཐོག་དབྱིན་ཡིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གི་སྒྲི་ཡིག་དག་ཆོ་འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་དཔྱད་གཞིི། འབྲི་སྟངས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་སུ་དམིགས་ཏེ། དཔེ་བརྗེོད་ཁག་ཏུའང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་སོགས་ པའི་ཡུལ་མིང་རན་པ་གང་རྙོེད་བཀོད་ཡོད། སྐབས་འདིར་མ་རྙོེད་པ་རྣམས་ལ་དབྱིན་ཇའི་མིང་ཚིག་ དང་། ཞིར་བྱུང་ད བྱིན་ཡིག་ཏུ་བོད་སྐད་ཀྱིི་མིང་ཚིག་སྒྲི་ཡིག་བྲིས་པ་འབྲེལ་ཡོད་འགའ་ཤེས་ཀྱིང་ བཀོད་ཡོད། ད་ལམ་དཔེ་བཀོད་འདི་དག་གི་ཐོག་ད་དུང་དབྱངས་ཡིག་གཉིིས་གསུམ་འབྲེལ་བ་ ee, oo, au, ou, དང་ eau, iou ལ་སོགས་པ་འདི་རིགས་སྒྲི་སྒྱུར་བྱེད་སྟངས་ཞིིབ་འགོད་བྱ་རྒྱུར་བསྡོད་ཡོད། གང་ལྟར་ཡང་། སྤྱིིང་བཏང་ད བྱིན་ ཇ འི་དབྱངས་ ཡིག་ གི་ སྒྲི ་ ནི། བོད་ ཡིག་ལྟར་དབྱངས་ཀྱིི་ ཡིག་ གཟུགས་དངོས་མཐོང་དེ་གའི་སྒྲི་གཅིག་ཤེེས་ཀུན་མཚུངས་སུ་བརྗེོད་རྒྱུ་མ་ཡིན་པར། དབྱངས་ཡིག་ ཡིག་གཟུགས་གཅིག་ཡིན་ཡང་། ཚིག་སོ་སའ་ནང་དུ་དབྱངས་ཡིག་དའི་སྒྲི་འབོད་སྟངས་མི་འདྲི་བ་ ཡོང་གི་འདུག དཔེར་ན། དབྱངས་ཡིག་སུམ་སྦྲེེལ་ eau འདི་ཡོད་པའི་ཚིག་ bureau འདའི་སྒྲི་ ལ་ འབི་རའོ་་ ཟེར་བ་དང་། ཡང་ beauty འདའི་སྒྲི་ལ་ འབིའུ་ཊིིད་ ཟེར་བ་བཅས་ཚིག་འདི་ གཉིིས་ནང་ཡོད་པའི་དབྱངས་གསུམ་སྦྲེེལ་གྱི་ཡིག་གཟུགས་གཅིག་པ་ཡིན་ཡང་། སྒྲི་མི་འདྲི་བ་གཉིིས་ བརྗེོད་དགོས་པ་དང་། དེ་བཞིིན་ u ཡིག་གཟུགས་གཅིག་ལ་སྒྲི་མི་འདྲི་བ་ ཨ་ ཨའུ་ ཨི་ ཨིའུ་ ཨུ་ ཨུའུ་ ཡུ བཅས་བདུན་འདུག དཔེར་ན། but - འབའཊི། muder - མའུ་ཌར། busy - འབི་ ཛོིད། Munich - མིའུ་ནིག Budapest - འབུ་ད་པསཊིེ། nude - ནུའུཌ། unit - ཡུ་ནི་ཊིི་ བཅས་ དང་། དེ་བཞིིན་མིང་གཞིིར་ཆོ་མཚོན་ནའང་། པ་ཕེ་ལ་འཇར་མན་གྱི་སྐད་དུ་དབྱིན་སྐད་དང་འདྲི་ བར་ ཕེ༹�་ཐ༹ར་ ཟེར་གྱི་འདུག་སྟེ། ཡི་གའི་དག་ཆོར་ vather བྲིས་འདུག་པ་དང་། འཇར་མན་པས་ ཆུ་ལ་ བ༹་སར་ ཟེར་ཡང་། ཡི་གའི་དག་ཆོར་ Wasser ཝི་སེར་ ཞིེས་བྲིས་འདུག་པ་འདི་ལྟར་ཕྱི་ སྐད་གང་ལ་རྩོ་བཟུང་དེ་བསྟུན་སྐབས་སྦྱོར་སྒྲི་སྒྱུར་བྱེད་དགོས་པ་ཞིིག་རེད། འདའི་ངོ་སྤྲོོད་གླིེང་བརྗེོད་ནང་གསལ་པོར་བཀོད་ཡོད་པ་ལྟར། རང་རེས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐད་ཡིག་གང་ འདྲི ་ཞིིག་སྒྲི་སྒྱུར་བྱེད་ད གོས་ནའང་། སྔོན་ལ་གཞིི་འཛོིན་སའི་ཡུལ་སྐད་ངེས་ཅན་ཞིིག་ད གོས་པ་ དེ་ཇི་འདྲི་ཞིིག་འདེམས་དགོས་དེ་ཐོག་དཔྱད་ཞིིབ་ནན་ཏན་བྱེད་དགོས། དེ་མིན་ད་ཕེན་བོད་ཡིག་ ཐོག་ སྒྲི ་སྒྱུར་བྱས་པ འི་ད བྱིན་ ཇ འི་སྐད་ ཡིག་ གི་ སྒྲི ་གདངས་འ བྲི་སྟངས་ག ཙོ་ བོ་རྒྱ་གར་བ འི་ད བྱིན་
190 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། སྐད་ཀྱིི་སྒྲི་གཞིི་བཟུང་ཡིན་པ་གང་ཞིིག་ལ། དབྱིན་ཇའི་རང་སྐད་ཀྱིི་སྒྲི་དང་། ཨ་རའི་དབྱིན་སྐད་ཀྱིི་ སྒྲི་སོགས་ནས་བྲིས་འདུག་དེ་འདྲི་མུ་འབྱམས་སུ་སོང་བ་ཡིན་ན། འགྲོ་ལུགས་གཅིག་གྱུར་མེད་པའི་ གནས་ཚུལ་འཐམ་འཐོམ་མུ་མཐུད་དུ་སྡོོད་རྒྱུར་ངེས་པར་བརྟེན། ད་ཆོ་འདི་མུར་མ་ལུས་པ་ཞིིག་ཡོང་ ཐབས་ལ་ཚང་མས་དམིགས་བསལ་དོ་འཁུར་བསྐྱིེད་ཐོག ད་ལམ་གྱི་དཔྱད་གཞིི་འདི་ལ་དགེ་སྐྱིོན་ཅི་ མཆོིས་འདི་དང་འདི་ཞིེས་དགོངས་འཆོར་རམ། བསམ་འཆོར་གསལ་པོ་འཁོད་པའི་གནས་གསལ་ གང་མྱུར་ཅི་མྱུར་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་དུ་བྲིས། བོད་རྒྱལ་ལོ་༢༡༡༡ ཟླ་༨ ཚེས་༦ ཕྱི་ལོ་༡༩༨༤ ཟླ་ ༩ ཚེས་༣༠ དགེ་བ་ལ།
ཟུར་བཀོལ་ཡིག་ཆོ། ཟུར་བཀོོལ་ཡིིག་ཆེ།
192 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བཙན་བྱེོལ་བོད་མིའི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ནང་འབྱུང་འགྱུར་འབྲེིང་རིམ་འཛིིན་གྲྭ་བར་བོད་ཡིིག་ གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡིོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེེད་ཕྱོོགས་ཀྱིི་འཆེར་ཟིིན། དཔྱད་གཞིི། ཟམ་གདོང་སྤྲུལོ་སྐུ་བློོ་བོཟང་བོསྟན་འིཛིིན། སྔོན་གླིེང་། ༄༅། ། བོད་དུ་ ཕྱི་ ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་དྲུག་བདུན་ཡན་ ཆོ ད་ཀྱིི་དུས་སུ་ཤེེས་ ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་ གི་ སྲོལ་དང་། གནས་སྟངས་ཇི་ཡོད་ད་ལྟའི་ལོ་རྒྱུས་ཉིམས་ཞིིབ་པ་རྣམས་ཀྱིིས་ཚོད་དཔག་དང་། མུན་མདའ་འཕེེན་ ཡུལ་ཙམ་མ་གཏོགས་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བ་ཤེ ིན་ཏུ་བརྗེོད་པར་དཀའ་མོད། རྒྱལ་བློོན་ལོ་པཎ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ དཔའ་རྣམས་ཀྱིི་བཀའ་དྲིིན་ལས་ ཡི་ ག འི་ རིག་གཞུང་དང་། ནང་པ འི་གཙུག་ལག་ གི་འ ཆོ ད་སྤེེལ་ ཚུགས་པ་ནས་བཟུང་། ཕྱི་ལོ་༡༩༥༩ ཕེན་གྱི་མི་ལོ་ཆོིག་སྟོང་གསུམ་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་གྱི་རིང་བོད་ཀྱིི་ཤེེས་ ཡོན་སློོབ་སྟོན་གྱི་ལམ་སྲོལ་དང་། ལག་ལེན་བསྟར་ཕྱོགས་ཐད། དེང་དུས་པ་རྣམས་ཀྱིིས་བསྟོད་ སྨོད་ཇི་ལྟར་བྱེད་རུང་། ངེས་དོན་དུ་འཛོམ་གླིིང་རྒྱལ་ཁབ་སུ་ལའང་མ་བྱུང་བའི་ལམ་སྲོལ་དང་ལག་ ལེན་ཆོེས་བཟང་པོ་ཞིིག་བྱུང་བ་ནི། ད་ལྟ་དངོས་ཡོད་ཀྱིི་གཙུག་ལག་རིག་གཞུང་དང་། རྩོོམ་རིག བཟོ་ཡི་གནས་ལ་སོགས་པ་འདི་རྣམས་ཀྱིིས་བསྙོན་མེད་དུ་མཚོན་ནུས། དུས་ཡུན་དང་མི་འབོར་ཀྱིི་ ཆོ་ནས་རྩོིས་ཚེ་བོད་དང་འདྲི་བའི་རྩོོམ་རིག་གི་འབོར་དང་རྣམ་གྲངས་ཟབ་ཁྱད་བཅས་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ ཁབ་གཞིན་གཅིག་ཀྱིང་འཛོམ་གླིིང་ནང་མི་རྙོེད། དེ་ནི་བོད་ལྗོོངས་འདི་བཞིིན་འཕེགས་མཆོོག་ཕྱག་ ན་པདྨའ་ཐུན་མིན་གྱི་གདུལ་ཞིིང་དུ་བཟུང་བའི་གནས་ཡུལ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིིག་ཡིན་པ་དང་། རང་ རའི་མི་རབས་གོང་མ་ཚོས་སྙིང་སྟོབས་དང་། ལྷག་བསམ་གྱི་རྩོལ་ཇི་ཙམ་ཞིིག་བཏོན་ཡོད་པའི་གནས་ ལུགས་ར་སྤྲོོད་བྱེད་པའི་དན་རྟགས་བསུབ་མེད་ཅིག་ཡིན། ལ་ལའི་བསམ་པར། གནའ་བའ་བོད་ཀྱིི་
193 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། ཤེེས་ཡོན་སློོན་སྟོན་གྱི་ལམ་སྲོལ་ནི་ཕེལ་ཆོེར་དགོན་སྡོེ་ཁག་ཏུ་རབ་བྱུང་ཁོ་ནའི་ཆོེད་དུ་ཟུར་བཅད་ དུ་འཇོག་པའམ། ཡང་ན། རབ་བྱུང་དང་དཔོན་རིགས་འབྱོར་ལྡན་ཉུང་ཤེ ས་ཀྱིི་ཆོེད་དུ་མ་གཏོགས་ དཀྱུས་མའི་མང་ཚོགས་ཀྱིི་ནང་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་གི་མཐུན་རྐྱེེན་གཏན་ནས་མེད་པའམ་ཚད་ལྡན་ ཞིིག་མེད་པར་སེམས་པ་ནི་རྣམ་པར་འཁྱམས་པ་སྟེ་སྔོན་བྱོན་བོད་ཀྱིི་མཁས་པ་གྲགས་ཅན་ཕེལ་ཆོེར་ ཡུལ་མི་དཀྱུས་མའམ། དབུལ་པའ་གྲལ་རིམ་ནས་ཐོན་པ་བསྙོན་མེད་མ་ཟད། ཁྱིམ་པའི་པཎྜིི་ཏ་ཡང་ གྲངས་ མེད་ ཅིག་ བྱོན་པ་ དེ་དག་ གི་མ ཛོ ད་རྣམ་དང་། གསུང་རྩོོམ་ད ངོས་སུ་བཞུགས་པ་འདི་དག་ ཉིི་ཤེ ར་སྤེར་མོས་མི་ཁེབས་པའི་ངང་ཚུལ་དུ་ཡོད། སྤྱིིར་གྲོང་སྡོེ་དང་། གྲོང་གསེབ་གང་སར་སློོབ་ གྲྭའམ་གཙུག་ལག་སློོབ་ཁང་སོགས་སྒྲིིག་འཛུགས་ལྡན་པའི་སློོན་སྟོན་གྱི་གནས་གཞིི་མང་པོ་མེད་པ་ དང་། ཡུལ་མི་ན་གཞིོན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་གྲྭར་བསྐྱིོད་དགོས་ཀྱིི་ཁྲིིམས་ལུགས་མེད་པ་སོགས་བདེན་ མོད། འོན་ ཀྱིང་དོན་གཉིེར་ཅན་གྱི་བློོ་གསར་གཞིོན་ནུ་རྣམས་ལ་སློོབ་སྦྱོོང་གི་མཐུན་རྐྱེེན་དང་། གོ་ སྐབས་རྩོ་བ་ནས་ཐོབ་ཐབས་མེད་པའི་དུས་རབས་ཤེ ིག་ནམ་ཡང་མ་བྱུང་། གལ་ཏེ་དེང་དུས་ཀྱིི་རྒྱལ་ ཁབ་གཞིན་དག་ལྟ་བུའི་སློོབ་གྲྭའི་སྒྲིིག་འཛུགས་བོད་ཀྱིི་ལུང་ཚན་གང་སར་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་ཡོད་པ་ཡིན་ན་ མཁས་གྲུབ་ཀྱིི་སྐྱིེས་བུ་དེ་ཙམ་ཐོན་ཡོད་མེད་ཐེ་ཚོམ་གྱི་གནས་སུ་ཡོད། དོན་གཉིེར་ཅན་གྱི་སྐྱིེས་བུ་ རྣམས་ཕེ་ཡུལ་བཞིག་ནས་ཐག་རིང་གདན་ས་དང་། སྒྲུབ་སྡོེ་ཁག་ཏུ་བསྐྱིོད་དེ་མི་ཚེ་ཕྱེད་ལྷག་སློོབ་ སྦྱོོང་གི་ཐོག་གཏོང་བའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་དེ་ནི་བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་གི་གཟི་བརྗེིད་འགོག་པ་མེད་པ་ འ ད འི་ སྲོག་ རྩོ ་ཞིིག་ ཡིན་པ་ང་ ཚོས་འདས་པ འི་ ལོ་རྒྱུས་ལ་ ཕྱི་བལྟས་ཤེ ིག་སློོག་ ཚེ་ད་ག ཟོད་ རྟོགས་ ནུས། ཚུལ་འདི་དག་ལ་གཞིིགས་ཚེ་རང་རའི་གནའ་སྲོལ་དེ་དག་སྟོན་པ་ཐུགས་རྗེེ་ཅན་བློང་དང་དོར་ བྱའི་ཆོོས་ཀུན་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པའི་ཚད་མའི་སྐྱིེས་མཆོོག་དེས་ཇི་ལྟར་འདོམས་པའི་གདམས་ ངག་ལ་གཞིི་རྩོར་བརྟེན་པའི་ཡང་དག་པའི་ལམ་སྲོལ་ཞིིག་ཡིན་པ་ཤེེས་ཐུབ། དེ་ལྟ་ནའང་། སྔོན་ རབས་ཀྱིི་ལམ་སྲོལ་དེ་ནི་བོད་རང་དབང་ལྡན་ཞིིང་རྒྱལ་སྤྱིིའི་འབྲེལ་ལམ་སོགས་མེད་པར་ཁེར་རྐྱེང་ ཟུར་སྡོོད་ བྱེད་སྐབས་ མི་ རིགས་རང་ཉིིད་ཀྱིི་ད གོས་མ ཁོ་དང་འཚམས་པ་ཞིིག་ ཡིན་ནའང་། དེང་ དུས་ཡར་རྒྱས་ཅན་ གྱི་འ ཛོ མ་གླིིང་ནང་ མི་ རིགས་ ཕེ ན་ཚུན་དབར་འ བྲེལ་ལམ་དང་ཤེེས་ ཡོན་སྤེེལ་ རེས་ཤུ གས་ཆོེ་བྱ་སྲོལ་འདི་དང་མཉིམ་བསྐྱིོད་དགོས་པ་དང་། ལྷག་པར་ཚན་རིག་དང་། འཕྲུལ་རིག་ གི་ཁེ་ཕེན་ལ་རང་རིགས་རྣམས་ཀྱིང་སྤྱིི་མཚུངས་ལོངས་སྤྱིོད་དགོས་པའི་གནས་སྐབས་འདིར་འདས་
194 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། པའི་ལམ་སྲོལ་རྐྱེང་པས་མི་རིགས་ཀྱིི་དགོས་མཁོ་ཆོ་ཚང་སྒྲུབ་མི་ནུས་པ་མ་ཟད། སྐྱིབས་བཅོལ་བོད་ མི་ཁྲིི་ཕྲག་མང་པོ་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་རྒྱུན་རིང་མི་ཚེ་བསྐྱིེལ་དགོས་ཐོག བོད་གཞུང་ཡང་སྐྱིབས་བཅོལ་ གཞུང་ གི་ཚུལ་དུ་རྒྱ་གར་དུ་བཞུགས་ད གོས་ ད འི་ རིང་ བོད་ མི་ སྐྱི བས་བ ཅོལ་བ་རྣམས་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ ཏུ་ཤེེས་ཡོན་དང་དཔལ་འབྱོར་གཉིིས་ཐད་ནས་གཞིིས་ཆོགས་སྲ་བརྟན་ཐུབ་ཐབས་དང་། རང་དབང་ བསྐྱིར་གསའ་ལས་དོན་ལ་ཡང་དག་པའི་ཐབས་ལམ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིི་སྒོ་ནས་འབད་བརྩོོན་ཐུབ་ཐབས། བོད་རང་དབང་མ་ཐོབ་བར་བོད་མའི་རིག་གཞུང་དང་། གོམས་གཤེིས་སོགས་མི་ཉིམས་རྒྱུན་འཛོིན་ བྱེད་རྒྱུ་སོགས་ཀྱིི་གནས་ཚུལ་གང་ས་ནས་བྱེས་འབྱོར་བོད་མའི་ན་གཞིོན་རྣམས་ལ་རང་ལུགས་སྔོན་ སྲོལ་ཉི མས་ མེད་ ཐོག་ དེང་རབས་དང་མཐུན་པ འི་སློོབ་སྦྱོོང་མ་སྤྲོོད་ཐབས་ མེད་ད ངོས་མ ཐོང་རྩོོད་ མེད་དུ་གྱུར། དོན་ གྱི་དབང་ གིས་ ཕྱི་ ལོ་༡༩༥༩ ལོར་སྤྱིི་ ནོར་༸ གོང་ས་༸སྐྱི བས་མ གོན་ ཆོེན་ པ འ་ རླབས་ ཆོེན་ གྱི་བ ཞིེད་ད གོངས་ཟབ་ མོ་དང་མཐུན་པར་ བྱེས་འ བྱོར་ བོད་ཕྲུག་ན་ག ཞིོན་རྣམས་ལ་ ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་ཕྱོགས་ཀྱིི་ལས་དོན་དེ་དག་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་གལ་ཆོའི་མཛོད་ཁུལ་དང་ པོ་ཞིིག་ཏུ་གཟིགས་ཏེ་འབད་བརྩོོན་ཤུ གས་ཆོེ་གནང་ཡོད། སྐབས་དེར་བོད་ཕྲུག་སློོབ་ལོ་མ་ཡོལ་བ་ ཆོིག་ཁྲིི་སྐོར་ཡོད་པ་རྣམས་རྒྱ་གར་གྱི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་ཆོ་བགོས་ཀྱིིས་བཏང་ཐོག བོད་སྐད་སློོབ་སྟོན་ གྱི་གོ་སྒྲིིག་སྟབས་བདེ་ཞིིག་མཛོད་པ་ཡིན་ཚེ་རྒྱ་གར་དང་བོད་གཞུང་གཉིིས་ཀར་ཕྱག་གྲོན་ཆུང་ལ་ སྐུ་ངལ་མེད་པའི་མཛོད་བདེ་ཞིིག་ཡོང་རྒྱུ་ཡིན་ཡང་། དཀའ་རྙོོག་དང་བཞིེས་སྐུ་ངལ་འཛོེམས་མེད་ ཀྱིིས་བོད་ཀྱིི་གཏན་ཉིིན་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ཟུར་འཛུགས་བསྐྱིངས་པའི་མཛོད་བྱུས་འདི་ནི་རང་རའི་བོད་མི་ སྐྱིབས་བཅོལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་གཟི་བརྗེིད་ཆོེ་བའི་མཛོད་བྱུས་བཟང་པོ་ཞིིག་ཡིན། བོད་སློོབ་ཟུར་ འཛུགས་གནང་མེད་པ་ཡིན་ན་འདས་པའི་ལོ་ཉིེར་ལྔའི་ནང་བོད་མའི་ཤེེས་རིག་གི་གྲུབ་འབྲས་ད་ཡོད་ འདའི་བརྒྱ་ཟུར་ཙམ་ཡང་བྱུང་མེད་པ་ཕེལ་ཆོེར་ཐག་ཆོོད། འོན་ ཀྱིང་། བོད་མ འི་གཏན་ཉིིན་གཞིི་སློོབ་ཁག་ཐོག་མར་གསར་འཛུགས་གནང་སྐབས་བོད་མ འི་ ནང་ དེང་དུས་ཀྱིི་ཤེེས་ ཡོན་སློོབ་ སྟོན་ལམ་ སྲོལ་ལ་མ ཁྱེན་མྱོོང་ལྡན་པ་ད ཀོན་ཁར། རྒྱ་གར་ གྱི་ འབྲེལ་ཡོད་སྣེ་མོར་གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱིང་བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་ལ་གོ་རྟོགས་ཞིན་རིགས་ཤེ ་སྟག་ཅིག་ ཁེལ་བར་བ རྟེན་རྒྱ་གར་ གྱི་གཞིི་ རིམ་སློོབ་སྦྱོོང་ གི་ལམ་ སྲོལ་ དེ་རང་ སོར་བ ཞི ག་ ཐོག་ བོད་ཀྱིི་སྐད་ ཡིག་སློོབ་ཚན་ཙམ་ཟུར་བསྣན་ གྱིས་ ཚིམས་ནས་ དེ་མུར་ ལོ་ཉིེར་ལྔ་ཙམ་ སོང་། ཐོག་མ འི་ ལོ་ ངོ་ལྔ་
195 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། ཙམ་གྱི་བར་སྤྱིིར་སློོབ་ཕྲུག་མང་ཆོེ་བོད་སྐྱིེས་དང་། ཕེ་མ་ཡང་བོད་གཤེིས་ཀྱིི་དྲིོད་མ་ཡལ་བ་ཡོད་ པ་དང་། བོད་དགེ་རྣམས་མཁྱེན་ཡོན་ཚད་ལྡན། ལྷག་བསམ་ཟོལ་མེད་ཀྱིི་འབད་བརྩོོན་ཆོེ་བསྐྱིེད་ གནང་མཁན་ཤེ ས་ཆོེར་སོང་བ་སོགས་ཀྱིི་འབྲས་བུར་བོད་ཕྲུག་ཤེེས་ཡོན་སྤྱིི་དང་། ཁྱད་པར་བོད་ཀྱིི་ སྐད་ཡིག་ཐོག་ཤེེས་ཚད་མི་དམན་ཙམ་བྱུང་ཡོད་རུང་། ཕྱི་ལོ་ཆོིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་བདུན་ཅུའི་དཀྱིིལ་ སྨོད་ནས་བཟུང་སློོབ་གྲྭ་ཁག་གི་ཤེེས་ཡོན་ཆུ་ཚད་རིམ་ཉིམས་ཀྱིིས་འདས་པའི་ལོ་ངོ་བཅུ་གྲངས་རིང་ སློོབ་ཕྲུག་ཕེལ་ཆོའི་ཤེེས་ཚད་ལོ་རེ་བཞིིན་ཇེ་དམན་དུ་འགྲོ་བའི་དངོས་ཡོད་ཛོ་དྲིག་གི་གནས་ཚུལ་ ཞིིག་བྱུང་བ་དེ་བོད་མི་སྤྱིི་དང་། ཁྱད་པར་ཤེེས་རིག་ལྷན་ཁང་གི་མཛོད་གཙོ་རྣམ་པར་ཐུགས་སྣང་ བྱུང་སྟེ། ཤེེས་ཚད་ཉིམས་ཆོག་འགྱུར་གཞིིའི་རྐྱེེན་རྩོ་གར་ཐུག་དང་། གོང་མཐོར་གཏོང་བའི་ཐབས་ ལམ་ཇི་དགེ་སོགས་མྱོང་རྩོད་གྲོས་བསྡུར་རིམ་པར་གནང་བའི་མཐའ་དོན་ཤེེས་ཚད་ཉིམས་ཆོག་འགྲོ་ གཞིིའི་འགལ་རྐྱེེན་འ ཛོིན་ སྐྱིོང་ གི་གནས་སྟངས་ སོགས་སྤྱིི་དང་། བྱེ་བྲག་ས་གནས་ སོ་ ས འ་དཀའ་ ངལ་སྣ་ཚོགས་ཤེ ིག་ཡོད་རུང་། གལ་ཆོེ་ཤེ ོས་གཅིག་ལ་ད་ཡོད་ཀྱིི་སློོབ་སྦྱོོང་གི་ལམ་སྲོལ་འདི་གནས་ སྐབས་དཀའ་རྙོོག་ཆོེ་བ་མེད་དབང་དུ་བཏང་ནའང་གཞིི་རྩོ་བོད་རྒྱ་ཁབ་དང་། མི་རིགས་ཀྱིི་ཕུགས་ དམིགས་རང་དབང་བསྐྱིར་གསོ་དང་། མ་འོངས་ཆོོས་ སྲིད་གཉིིས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིི་འཛུགས་སྐྲུན་ བཅས་ཀྱིི་དགོས་མཁོ་ཡོངས་རྫོོགས་སྒྲུབ་ནུས་པ འི་ཚད་ལྡན་བོད་མ འི་མི་རབས་གསར་པ་ཞིིག་ཐོན་ སྐྱིེད་བྱེད་མི་ཐུབ་པ་ཆོེས་མངོན་གསལ་དུ་སྣང་བས་རྒྱུ་མཚན་གྱི་སྤྲོོས་པ་མ་དགོས། དོན་གནད་འདི་ དག་རིང་མོ་ཞིིག་ནས་ཡང་ཡང་ཁོ་བའ་རྣམ་རྟོག་གི་འཆོར་སྒོར་བྱུང་ཞིིང་། རང་སྡོའི་རིགས་ལ་མངོན་ཞིེན་གྱི་བག་ཆོགས་ཆོེས་མཐུག་པའི་དབང་གིས་ཡིད་ངལ་དང་བཅས་ཅུང་ ཟད་ སྨོ ན་པ འི་མཐུན་འགྱུར་ ཞི བས་འ དེགས་ཙམ་འགྲུབ་ན་ ཅི་མ་རུང་སྙམ་པ འི་ སེམས་ ཚོར་ཞིིག་ རྒྱུན་མར་ཡོད་ནའང་དུས་སྐབས་སྨོིན་པ་ཞིིག་མ་བྱུང་བར་ནར་ལུས་ངང་། བོད་མི་ན་གཞིོན་རྣམས་ ཀྱིི་ཤེེས་ཚད་ཉིམས་དམས་འགྲོ་བཞིིན་པའི་ངང་ཚུལ་སྙིང་གིས་མ་བཟོད་པར་མཆོོག་དམན་མང་པོར་ འདའི་སྐོར་འབོད་བརྡོ་སྐད་ཅོར་མང་ཙམ་བྱེད་མུས་སྐབས། ཕྱི་ལོ་༡༩༨༤ ཕྱི་ཟླ་༩ ཚེས་ ༡༩-༡༣ བར་ བཞུགས་སྒར་དུ་རང་གཞུང་བཀའ་ཤེག་ནས་བསྡུ་བསྐོང་ཤེེས་རིག་ལྷན་ཚོགས་ཤེ ིག་གནང་བར་ངོས་ ཀྱི ང་བཀའ་ད གོངས་བཞིིན་ ཞི བས་བཅར་ཞུ་སྐབས་ལྷན་ ཚོགས་ཀྱིི་མདུན་སར་ད་ ཡོད་ བོད་ཀྱིི་གཞིི་ རིམ་སློོབ་གྲྭ་ཁག་གི་སྒྲིིག་འཛུགས་དང་། སློོབ་སྦྱོོང་གི་ལམ་སྲོལ་གཉིིས་ཀ་རང་རའི་དགོས་མཁོར་
196 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། མ་འཚམས་པར་གྱུར་ ཟིན་པ་དང་། ད་ ཆོ ་གནས་ཚུལ་འ ད འི་ ཐོག་གཞིི་ རྩོའི་གསར་བརྗེེ་གཙང་མ་ ཞིིག་གནང་ན་མ་གཏོགས་ཆོད་མཐུད་ཡོ་བསྲངས་ཀྱིིས་ཉིམས་གསོ་ཕྲན་བུ་རེ་མཛོད་པས་ཐུགས་ཕེན་ གསོས་མིན་གྱི་གནས་ཚུལ་གསོལ་ཐོག རང་གཞུང་གི་ད་ལྟ་དང་། མ་འོངས་ བོད་རང་བཙན་བསྐྱིར་ གསོ་བྱུང་རྗེེས་བཅས་སུ་ཕྱག་ལེན་བསྟར་འོས་ བོད་ཀྱིི་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྟོན་ལམ་སྲོལ་གྱི་ཐད་སྲིད་བྱུས་ ཚད་ལྡན་ཞིིག་གཏན་འབེབས་གནང་གལ་ཆོེ་བའི་འབོད་བསྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་བྱུང་ཞིིང་། དའི་རྗེེས་དཔལ་ ལྡན་ཤེེས་རིག་དྲུང་ཆོེ་མཆོོག་ནས་བོད་ཀྱིི་མ་འོངས་པ འི་ཤེེས་རིག་ལམ་སྲོལ་སྲིད་བྱུས་འཛོིན་སྟངས་ ཐད་ ཁོ་ བ འ་བསམ་ཚུལ་ ཇི་ ཡོད་ ཡིག་ལམ་དུ་བ ཀོད་པ་ཞིིག་བྱུང་ན་ བློ ་ད པོན་ གོང་མ འི་ད གོངས་ པའི་དཔྱད་གཞིིར་ཐུགས་ཁྱད་ཡོང་རྒྱུ་ཞིེས་བཀའ་ནན་རིམ་ཕེེབས་བྱུང་རུང་། རང་འཁྲིིས་ཞུ་སྒོ་སྣེ་ མང་གིས་ལས་བྲེལ་ཆུ་གཉིེར་ལྟ་བུ་བར་མེད་རིམ་ནོན་གྱིས་ད་བར་སུག་བྲིས་སུ་བཀོད་པའི་གོ་སྐབས་ མ་ ཐོབ། ཉིེ་ ཆོ ར་གཏན་ཉིིན་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ གི་ བོད་ད གེ་ ཡོངས་རྫོོགས་ནས་བསྡུ་བ ཞིེས་མ ཛོ ད་པ འི་ དགོངས་འཆོར་ཕྱོགས་བསྡུ་བོངས་ཁ་མཐོ་ཚད་གཅིག་ཀྱིང་ཁོ་བོར་བཀློག་རྒྱུར་བསྐུར་གནང་འདུག་ པ་མ་ཟད། འཕྲིན་ཐོག་ནས་སློར་ཡང་དྲིན་བསྐུལ་བྱུང་བ་བཞིིན་གཤེམ་གསལ་གྱི་དོན་གནད་འགའ་ ཤེས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་འགོད་པའི་ངལ་བ་ལྷུར་བློངས་པ་ལགས། ངོས་རང་སྐྱིེས་སྦྱོང་གི་ཤེེས་ཡོན་ཆོེས་དམན་རུང་གཞིོན་ནུའི་དུས་ནས་མཚན་ལྡན་གྱི་དགེ་བའི་བཤེེས་ གཉིེན་དུ་མའི་ཞིབས་རྡུལ་སྤྱིི་བོར་བློངས་བའི་སྐལ་བཟང་བློ་མེད་ཐོབ་པར་བརྟེན་༸རྒྱལ་བའི་གསུང་ རབ་དགོངས་འགྲེལ་དང་བཅས་པར་ཐོས་པ་ཉུང་ཟད་སོང་བས། ༸རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་དང་བོད་ཀྱིི་ རིག་གཞུང་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཤེེས་པ འི་དད་པ་ ཐོབ་ ཅིང་། འ ཕེ གས་ཡུལ་ གྱིས་མ ཚོན་ ཕྱ འི་རྒྱལ་ཁབ་དུ་ མའི་དེང་དུས་ཀྱིི་མཁས་པ་གྲངས་པ་མང་པོ་ཞིིག་དང་མཉིམ་དུའང་འཕྲོས་མོལ་བགྲོ་གླིེང་རྒྱུན་བསྟུད་ བྱ་ད གོས་བྱུང་བ་དང་། འདས་པ འི་ ལོ་ ངོ་ཉིེར་ལྔ འི་ རིང་ བོད་ཀྱིི་ རིག་གཞུང་སློོབ་ སྟོན་དང་འ བྲེལ་ ཡོད་ཀྱིི་ལས་དོན་ཁོ་ནའི་ཐོག་སྲི་ཞུའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་པ་བཅས་ལས་དེང་རབས་ཀྱིི་ཤེེས་ཡོན་གྱི་ལམ་ སྲོལ་དུ་སྐད་པའི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིིག་ལའང་མཐོང་ཐོས་གང་འཚམ་བྱུང་བའི་སྟབས་ཀྱིིས། སྟོན་ པ་བདེ་བར་གཤེེགས་པའི་གསུང་རབ་ནས་བྱུང་བའི་ཚུལ་ལུགས་རྣམས་ལ་ཆོེས་གཏིང་ཟབ་ཀྱིི་ངེས་ པ་བརྟན་པོ་རྙོེད་པ་བཅས་ལ་བརྟེན། བློོའ་འཆོར་སྒོ་མང་ཙམ་ཞིིག་ཡོད་རུང་། དེ་དག་གི་ཁུངས་ལུང་ རྒྱུ་མཚན་དང་བཅས་བ ཀོད་ན་ ཡིག་ ཚོགས་ ཧི ་ཅང་མང་བར་འགྱུར་བས་རང་ཉིིད་ངལ་བ་ཙམ་དུ་
197 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། མ་ཟད་ཀློོག་མཁན་རེ་ཟུང་བྱུང་ནའང་དེ་དག་སྒྱིད་ལུག་པའི་རྒྱུར་མཐོང་སྟེ་དགོས་པ་རྒྱུ་མཚན་ལུང་ འདྲིེན་སོགས་ཀྱིི་སྤྲོོས་པ་དང་། དགག་བཞིག་སྤེོང་གསུམ་གྱི་ངལ་བ་དོར་ཏེ་ད ངོས་དོན་ལག་ལེན་ བསྟར་ཕྱོགས་ཁོ་ན་ནག་པོ་འབྲུ་བཤེེར་གྱི་ཚུལ་དུ་འགོད་པའི་སྦྱོོར་བ་ལ་ཞུགས་སོ། ། དམིགས་ཡུལ་དང་དགོས་པོ། མ འི་སྤྱིི་ ཚོགས་སུ་ཤེེས་ ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་ གི་ད གོས་ད མིགས་ག ཙོ་ བོ་ ནི། མི་རྣམས་དུད་འ གྲོ་ལས་ བྱེ་ བྲག་འབྱེད་པའི་ཆོེད་དུ་ཡིན། སྲོག་ཆོགས་གཞིན་དང་མི་འདྲི་བར་མའི་འགྲོ་བར་ཡུལ་ལ་བྱེ་བྲག་ འབྱེད་པའི་རྣམ་འབྱེད་ཀྱིི་ཤེེས་རབ་དང་། དེ་གསལ་བར་མཚོན་པའི་སྨྲ་བརྗེོད་ཀྱིི་ནུས་པ་ཁྱད་པར་ བ་ཞིིག་ ཡོད། ལུས་ཀྱིི་འཚར་ ལོངས་དང་མ ཉི མ་དུ་ནུས་པ་ དེ་དག་ཡར་རྒྱས་ག ཏོང་བ འི་ཐབས་ ཚུལ་ཚད་ལྡན་ཞིིག་མ་བྱུང་ན་ཟ་ཉིལ་འགྲོ་འདུག་གི་སྤྱིོད་ལམ་གྱིས་མི་ཚེ་བསྐྱིལ་ན་སུག་བཞིི་ས་ལ་ འཛུགས་མིན་ཙམ་ལས་དོན་དུ་ཕྱུགས་དང་བྱེ་བྲག་མ་བྱུང་། སྤྱིིར་གསལ་རིག་གི་སེམས་ནི་འབྱུང་ བ འི་ནུས་པ་དང་ མི་འ དྲི ་བར་མཐའ་མེད་དུ་འཕེེལ་བ འི་ རིགས་ཅན་ ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པར་ མ འི་ བློོ་ རིག་ ནི་ཡར་རྒྱས་ཀྱིི་མ གྱོགས་ཚད་ག ཞི ན་དང་ མི་འ དྲི ་བ འི་ཁྱད་ནུས་ཅན་ཞིིག་ ཡིན་པར་བ རྟེན། མ འི་ལུས་ རྟེན་ གྱི་ ཐོག་ནས་བསྒྲུབ་ མི་ནུས་པ འི་ད ངོས་ པོ་གང་ཡང་ མེད་སྟབས། རྟེན་འ དི་ ཡིད་ བཞིིན་ ནོར་བུ་ལས་ ཀྱི ང་ལྷག་པར་ སྔོན་ གྱི་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིིས་བསྔགས་པར་མ ཛོད། དེ་ལྟ་བས་ན་ སྤྱིིར་འ གྲོ་བ་ མ འི་ཤེེས་ རིག་སློོབ་སྦྱོོང་ གི་ད གོས་ད མིགས་ག ཙོ་ བོ་ ནི་ སེམས་ཀྱིི་ནུས་ཤུ གས་ཡར་རྒྱས་ གཏོང་རྒྱུའམ། དའི་ཡར་རྒྱས་ཀྱིི་མཐུན་རྐྱེེན་བསྒྲུབ་པར་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན། ཕྱོགས་གཞིན་ནས་བཤེད་ ན༑ མའི་རྟེན་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱིི་ནུས་ཤུ གས་ལ་གཞིིགས་པའི་མངོན་འདོད་ཀྱིི་དོན་ ཡང་འ གྲོ་བ་ག ཞི ན་ལས་ཁྱད་པར་བ་ཞིིག་ ཡོད། མ འི་གནས་སྐབས་མཐར་ཐུག་ གི་མ ངོན་འ དོད་ རྣམས་མདོར་བསྡུས་ན། ཆོོས་ནོར་འདོད་ཐར་གྱི་སྡོེ་བཞིིར་འདུ་བ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་གནས་སྐབས་ དང་མཐར་ཐུག་གི་དོན་གཉིིས་སུ་འདུ། བདེ་བ་འདོད་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པའི་བསམ་ཚུལ་ སྲོག་ལྡན་ཐམས་ཅད་ལ་སྤྱིི་མཚུངས་སུ་ ཡོད་ནའང། སྡུག་བསྔལ་ སེལ་བ་དང་། བ དེ་བ་སྒྲུབ་ པ འི་ཐབས་ཚུལ་སྒྲུབ་པ འི་ནུས་པ འི་ ཆོ ་ནས་ མི་དང་མཚུངས་པ འི་ སྐྱིེ་འ གྲོ་སུ་ཡང་ མེད། དེ་འ དྲིའི་
198 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། མཐུ་ཅན་ གྱི་ མ འི་ལུས་ རྟེན་འ དི་ཡང་ཡུན་ རིང་གནས་པ འི་ནུས་པ་ མེད་པས་ནམ་ཞིིག་ན་ ངེས་པར་ འ ཇིག་ ཅིང་། ད་ལྟ་རང་ཅག་ གི་ཉི མས་སུ་མྱོོང་བ འི་འ ཇིག་ རྟེན་འ ད འི་ནང་ མ འི་ ཚེ་ཚད་ རིང་ཤེ ོས་ ལོ་གྲངས་བརྒྱ་ སྐོར་ཞིིག་ ཡིན། དེ་ཡང་རྒན་ བྱིས་ནད་མནར་ གྱི་ གོ་སྐབས་ཕུད་པ འི་ལས་རྩོོལ་ གྱི་ ནུས་ཤུ གས་ལྡན་པའི་དུས་ཚོད་ཉུང་ངུ་ལས་མེད། དེ་འདྲིའི་ལུས་རྟེན་འདི་དོན་ཆོེ་ཞིིང་འཇིག་པར་ ངེས་ལ་ནམ་འཇིག་མ་ངེས་པས། གོ་སྐབས་རང་ལག་ཏུ་ཡོད་པའི་དུས་ཡུན་ཐུང་ངུའི་ནང་ལས་དོན་ ཆོེན་པོ་ཞིིག་བསྒྲུབ་ཐུབ་པ་བྱེད་གལ་ཆོེ། དེར་བརྟེན་མི་ཚའི་བསྒྲུབ་བྱའི་གཙོ་བོ་གང་ཡིན་དང་། དེ་ བསྒྲུབ་པ འི་ཐབས་ཚུལ་བཟང་ཤེ ོས་དང་། མ གྱོགས་ཤེ ོས་གང་ ཡིན་འདམ་ཀ་མ་ ལོག་པ་ བྱེད་རྒྱུ་ དེ་ ཧི་ཅང་གལ་ཆོེ་བ་བརྗེོད་མ་དགོས། དེ་འདྲིའི་འདམ་ཀ་མ་ནོར་བ་བྱེད་པའི་ནུས་པ་མི་རྣམས་ལ་སྐྱིེ་ ཐོབ་རང་ཆོས་སུ་མེད་པས་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་གི་ཐོག་ནས་བསྒྲུབ་དགོས། མདོར་བསྡུས་ན། ཤེེས་ ཡོན་སློོབ་སྟོན་གྱི་དགོས་པ་དང་དམིགས་ཡུལ་ནི། མའི་འགྲོ་བར་བློང་དོར་གྱི་གནས་ལ་མ་རྨོངས་ པའི་རྣམ་འབྱེད་ཀྱིི་ཤེེས་རབ་སྐྱིེད་པར་བྱེད་རྒྱུ་དེ་རང་ཡིན། ཤེེས་ཡོན་ཞིེས་པ་ཚོགས་དྲུག་གི་ཡུལ་ ཤེེས་པ་ཙམ་མིན་གྱི་བློང་དོར་གྱི་སྤུ་རིས་འབྱེད་པ་ལ་ཟེར། རིག་པའི་གནས་ཇི་ཙམ་ཤེེས་རུང་བློང་དོར་ གྱི་གནས་ལ་རྨོངས་ན་གང་ཤེེས་ལག་ལེན་བསྟར་སྐབས་ཚུལ་མཐུན་མི་ཡོང་། དོན་གྱི་དབང་འདིར་ གཟིགས་ནས་༸གོང་ས་༸སྐྱིབས་མགོན་ཆོེན་པོས་ཀྱིང་ཇི་ཙམ་ཤེེས་རུང་མ་ཤེེས་རུང་། ཤེེས་མཁན་ གྱི་མི་དེ་ཚད་ལྡན་ཞིིག་དགོས་པ་ལ་ནན་ཏན་ཆོེན་པོ་མཛོད་པ་ཆོེས་མད་ཅིང་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྟོན་གྱི་ དགོས་དམིགས་ཡང་དག་གཟིགས་པའི་གསུང་གསང་གནད་ཆོེན་ཡིན། དེ་ཡང་ སྲིད་ལམ་འབའ་ཞིིག་ གིས་འ ཚོ་བ འི་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ཀྱིི་ཤེེས་ ཡོན་ གྱི་ད གོས་ད མིགས་ ཀྱི ང་ ཚེ་འདའི་བདེ་ཐབས་ཁོ་ནའམ། འདོད་ནོར་འབའ་ཞིིག་གི་མཐའ་ཅན་ཡིན་ལ། སྟོན་པ་བདེ་བར་ གཤེེགས་པའི་རྗེེས་སུ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱིིས་ནི་ཤེེས་ཡོན་ཀྱིི་དགོས་དམིགས་མཐར་ཐུག་ཆོོས་དང་ཐར་ བའི་ཕུན་ཚོགས་ལ་འཇོག་པ་མ་ཟད། འདོད་ནོར་ཡང་ཆོོས་ཐར་བསྒྲུབ་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་འགྲོ་བར་ བྱེད་པས། ཤེེས་ཡོན་གྱི་དགོས་དམིགས་བཟུང་ཚུལ་ཁྱད་པར་ཧི་ཅང་ཆོེ་བར་མ་ཟད། དའི་ཐབས་ ལམ་ལའང་ཁྱད་པར་ཤེ ིན་ཏུ་ཆོེ། སྤྱིིར་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་གི་དགོས་དམིགས་གོང་སྨྲས་ལྟར་གྱི་ཐོག་བྱེ་བྲག་རྒྱལ་ཁབ་དང་། ཡུལ་ལུང་
199 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། སོ་སའ་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་གི་དགོས་དམིགས་མི་འདྲི་བ་སྣ་ཚོགས་ཤེ ིག་ཡོད་པ་ནི། རྒྱལ་ཁབ་བམ་ ལུང་པ་སོ་སའ་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་། གོམས་གཤེིས། ད་ལྟའི་སྤྱིི་ཚོགས་དང་། དཔལ་འབྱོར་གྱི་ གནས་སྟངས། དམིགས་བསལ་རང་གི་བསྒྲུབ་བྱའི་གཙོ་བོ་གང་ལ་འཇོག་པ་བཅས་ཀྱིི་དབང་གི་ཡིན་ མོད་དེ་དག་འདིར་སྤྲོོས་པ་མ་དགོས་ཤེ ིང་། བོད་བཙན་བྱོལ་སྲིད་གཞུང་གི་ངོས་ནས་སྐྱིབས་བཅོལ་ བོད་མི་ན་གཞིོན་ཚོར་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྟོན་གྱི་དགོས་དམིགས་གསལ་བོར་གཏན་ལ་དབབ་རྒྱུ་སྐབས་ ཀྱིི་བྱ་བ་ཡིན་པས་ཅུང་ཟད་སྤྲོོས་ན། རང་ཅག་ལྟ་བུ་ཆོོས་སྲིད་གཉིིས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་སྲིད་ གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་གང་འདྲི་ཞིིག་ཡིན་རུང་ཆོོས་དང་མཐུན་ཞིིང་། ཆོོས་དང་ལྡན་པ་ཞིིག་དགོས་པ་ ནི་དགོས་མཁོ་དང་པོ་དེ་ཡིན་པས། འདིར་ཡང་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་གི་མཐར་ཐུག་གི་དགོས་དམིགས་ གཙོ་བོ་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱིི་འཕྲལ་ཡུན་གྱི་ཕེན་བདེ་ཆོོས་ཐར་སྙིང་པོ་ཅན་གྱི་མངོན་མཐོ་ དང་ངེས་ལེགས་ཀྱིི་ལམ་ལ་བཀྲི་བའི་ཆོེད་ཆོོས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་ཀྱིི་ཤེེས་རབ་བསྒྲུབ་པ་ཉིིད་བཟུང་ དགོས་ལ། དའི་འོག་འཕྲལ་མ ཁའ་དགོས་དམིགས་རྣམས་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས། དེ་ཡང་རྒྱལ་ ཁབ་ཀྱིི་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་དང་། སྤྱིི་ཚོགས་ཀྱིི་འཕྲལ་ཡུན་གྱི་དགོས་མཁོ་རྣམས་འོལ་སྤྱིི་ཙམ་མ་ ཡིན་པར་བྱེ་བྲག་ཕྱེ་བའི་གནས་ལུགས་གསལ་པོ་རེ་རེ་བཞིིན་གཏན་ཁེལ་ཐག་ཆོོད་ཐོག དའི་ཐབས་ ལམ་དང་འཚམས་པའི་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་གི་དགོས་དམིགས་འཇོག་སྟངས་ཤེ ིག་མ་བྱུང་ཚེ། གནའ་ བའ་བོད་ཀྱིི་གཏམ་དཔེར། དཀྱུ་ས་གཞིན་དུ་བསྟན་ནས་རྟ་གཞིན་དུ་རྒྱུག་ཟེར་བ་དང་མཚུངས་པར་ གྱུར་བས་གནད་འ དི་ལ་ ཆོེས་གཟབ་ད གོས། ད་ལྟ འི་རྒྱལ་ཁབ་དང་སྤྱིི་ ཚོགས་ཀྱིི་འཕྲལ་ གྱི་མ ངོན་ འདོད་མདོར་བསྡུས་ན། ༡། ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་དུས་ཡུན་དང་ མི་རབས་ ཇི་ཙམ་ཞིིག་ རིང་ སྐྱི བས་བ ཅོལ་དུ་གནས་ད གོས་བྱུང་ ཡང་། བོད་མའི་གོམས་གཤེིས་དང་། རིག་གཞུང་། མི་རིགས་ཀྱིི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ ཆོོས་རྣམས་ཉིམས་རྒུད་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་རྒྱུན་འཛོིན་དང་གོང་སྤེེལ་བྱེད་རྒྱུ། ༢། དུས་ཡུན་དང་ མི་རབས་ ཇི་ཙམ་ཞིིག་ རིང་ སྐྱི བས་བ ཅོལ་དུ་གནས་ད གོས་བྱུང་ཡང་། བོད་ མི་ སྐྱི བས་བ ཅོལ་བ འི་གཞིིས་ ཆོ གས་ཁག་དང་། བཙན་ བྱོལ་ སྲིད་གཞུང་བཅས་པ འི་དཔལ་ འ བྱོར་ གྱི་གནས་སྟངས་ག ཞི ན་ རེ་མ་ད གོས་པ འི་རང་ཚུགས་སྲ་བརྟན་ཐུབ་ཐབས་དང་། རང་
200 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བཙན་བསྐྱིར་གསའ་ཐབས་བྱུས་ལས་འགུལ་ལ་མཁོ་བའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ནུས་པ་ལྡེང་ངེས་ཡོང་ ཐབས་བྱེད་རྒྱུ། ༣། དུས་ཡུན་དང་ མི་རབས་ ཇི་ཙམ་ རིང་ སྐྱི བས་བ ཅོལ་དུ་གནས་ད གོས་བྱུང་ཡང་། རང་བཙན་ བ སྐྱི ར་ག ས འ་ལས་འགུལ་ ཐོག་ནམ་ཡང་ཞུམ་པ་དང་ ཕྱི་བ ཤེོལ་ མེད་པར་རྒྱུན་མཐུད་འབད་ བརྩོོན་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་ལྕག་བྱེད་རྒྱུ། ༤། ནམ་ཞིིག་བོད་རང་བཙན་བྱུང་འཕྲལ་ཆོོས་སྲིད་གཉིིས་ལྡན་གྱི་རང་རྒྱལ་གྱི་འཛུགས་བསྐྲུན་བྱེད་ ཕྱོགས་ཀྱིི་ཐབས་ལམ་ལ་མ་རྨོངས་ཤེ ིང་། སྙིང་སྟོབས་མི་ཞུམ་པ་བཟོ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན། གོང་གསལ་ད གོས་མ ཁོ་ དེ་དག་བསྒྲུབ་པ འི་སྐབས་སུའང་། ཐེ་ ཚོམ་དང་ ནེམ་ནུར་ མི་འབྱུང་ཞིིང་ འབད་བརྩོོན་གྱི་ནུས་པ་ཆུད་ཟོས་མི་འགྲོ་བའི་ཆོེད་བོད་མི་སྐྱིབས་བཅོལ་བའི་ད་ལྟའི་སྤྱིི་ཚོགས་དང་། དཔལ་འབྱོར། སྲིད་དོན་བཅས་ཀྱིི་གནས་སྟངས་དངོས་ཡོད་དང་། འབྱུང་འགྱུར་གནས་སྟངས་དེ་ དག་གང་འདྲི་ཞིིག་གི་ནང་འགྲོ་དགོས་ཀྱིི་ཡོད་པའི་ཚོད་དཔག་གཏན་འབེབས། དེ་མཚུངས་བོད་ རང་བཙན་བསྐྱིར་གསའ་རྗེེས་བོད་མའི་སྤྱིི་ཚོགས་དང་། སྲིད་དོན། དཔལ་འབྱོར་བཅས་ཀྱིི་གནས་ ཚུལ་ག་འདྲི་ཞིིག་གི་ནང་དུ་འགྲོ་རྒྱུའི་འཛུགས་བསྐྲུན་བྱ་འཆོར་བཅས་ལེགས་པར་གཏན་ལ་མ་ཕེབ་ ན༑ ན་གཞིོན་ཚོར་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་ཕྱོགས་ཀྱིི་ཐབས་ལམ་ངེས་གཏན་ཐེ་ཚོམ་བྲལ་བ་ཞིིག་ གཏན་འབེབས་བྱེད་མི་ཐུབ་ཅིང་། བྱས་ཀྱིང་ཕུགས་ཀྱིི་ལམ་དང་མ་མཐུན་པར་སོང་ཚེ་འབད་བརྩོོན་ གྱི་ནུས་པ་མང་པོ་ཆུད་ཟོས་སུ་འགྲོ་བར་གདོན་མི་ཟ། འདིར་རང་གི་བསམ་ཚུལ་ལྟར་གླིེང་ན། བོད་ སྐྱིབས་བཅོལ་བའི་སྤྱིི་ཚོགས་ཀྱིི་གནས་ཡུལ་གཙོ་ཆོེ་རྒྱ་གར་དང་། བལ་འབྲུག་སོགས་སུ་ཡོད་པའི་ གཞིིས་ཆོགས་ཁག་ཡིན་ན། དེ་དག་བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་མི་ཉིམས་རྒྱུན་འཛོིན་ཡོང་བའི་རེ་བ་བྱ་ཡུལ་ ལྟེ་བ་ཞིིག་ཀྱིང་ཡིན་པ་སྨོོས་མ་དགོས། གཞིིས་གྲོང་དེ་རྣམས་ཀྱིི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གཞིི་རྟེན་ཤེ ས་ཆོེ་བ་ ཞིིང་ལས་དང་། བ ཟོ་ལས། ཚོང་ལས་བཅས་ ཡིན། བྱེས་འ བྱོར་ བོད་ མི་ན་ག ཞིོན་ ཡོངས་རྫོོགས་ ལ་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་ངེས་ཅན་དུ་སྤྲོོད་དགོས་པ་རྩོ་ཁྲིིམས་རིན་པོ་ཆོའི་རྩོ་བའི་ལམ་སྟོན་དུ་གསལ་ བ་བཞིིན་མཛོད་དགོས་དེ་ལྟར་ཡང་། བོད་མའི་གཞིི་རིམ་གྱི་སློོབ་སྦྱོོང་ད་ཡོད་ཀྱིི་སྤྱིི་ཚོགས་ཀྱིི་འཚོ་ བ འི་ཐབས་ལམ་དང་མཐུན་པ་ཞིིག་མ་བྱུང་ཚེ་སློོབ་སྦྱོོང་ཐོན་པ འི་ན་ག ཞིོན་ ཇེ་མང་དུ་ སོང་བ་ ད འི་
201 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། ཚོད་ཀྱིིས་གཞིིས་ཆོགས་ཁག་ཏུ་ཞིིང་བཟོ་ཚོང་གསུམ་གྱི་ལས་དོན་ཐོག་ཞུགས་མི་ཇེ་ཉུང་དང་། སློོབ་ ཐོན་ལས་ མེད་ ཇེ་མང་ལ་ སོང་ སྟེ་སྤྱིི་ ཚོགས་ཀྱིི་ རྩོ ་ སྒྲིོམ་ཞིིག་རྒྱུ འི་ཉིེན་ ཆོེ། གལ་ ཏེ་གཞིིས་ གྲོང་ཁག་ གི་སྤྱིི་ཚོགས་སྲ་བརྟན་ཕྲ་ཚུགས་ཐུབ་པ་ཞིིག་མ་བྱུང་ཚེ། ཁ་འཐོར་ལས་རིགས་ཀྱིིས་བོད་མའི་དཔལ་ འ བྱོར་གནས་སྟངས་ ཇེ་བཟང་དུ་ སོང་རུང་། གོམས་ག ཤེིས་དང་། རིག་གཞུང་ གི་འ ཛོིན་ སྐྱིོང་ལ་ གནོད་ཚབས་ཤུ གས་ཆོེ་ཡོང་ངེས་པས་ཕེན་ཐོགས་མེད། དེ་བཞིིན་བོད་རང་བཙན་བྱུང་རྗེེས་སུའང་ བོད་མའི་སྤྱིི་ཚོགས་ནི་མ་རྩོའི་རིང་ལུགས་ཀྱིི་རྟག་མཐའ་དང་། དམར་ལུགས་ཀྱིི་ཆོད་མཐའ་གཉིིས་ ཀར་མ་ལྷུང་བར་སྟོན་པ་ཐུགས་རྗེེ་ཅན་གྱི་ཡང་དག་པའི་དབུ་མའི་ལམ་བཟང་ལ་ཞུགས་ཏེ་ཡུལ་མི་ ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དང་། རྩོོལ་བ། ལས་ཀྱིི་མཐའ་བཅས་ལ་གནས་ཐུབ་པ་ཞིིག་བྱས་ཏེ་ སྔོན་སྲོལ་བཟོ་ཞིིང་འབྲོག་གསུམ་གྱི་འཚོ་ཐབས་ཐོག་མངའ་བདག་རྒྱུད་འཛོིན་གྱི་ལམ་སྲོལ་སྤེངས་ པའི་འདྲི་མཉིམ་དང་། དྲིང་བདེན་གྱི་འཚོ་བར་ཞུགས་དགོས་པ་ཡིན། དེར་བརྟེན་སོ་ནམ་ལས་དོན་ གྱི་ཚན་རིག་དང་། འབྲོག་ལས་ཚན་རིག བཟོ་ལས་ཆུང་ཁག་དང་། ལྷག་པར་ལག་བཟའ་ལས་ རིགས་ལ་དམིགས་བཀར་གྱི་དོ་སྣང་དང་། འཕེེལ་རྒྱས་གཏོང་དགོས་པ་མ་གཏོགས་ཉིིན་ཞིག་གཅིག་ གི་མ གོ་འཇུག་ཏུ་ བོད་བ ཟོ་ལས་ཅན་དུ་བསྒྱུར་བ འི་མདུན་མཆོོང་ ཆོེན་ པ འ་ རྨི་ལམ་བཏང་ན་ བོད་ མའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སྟངས་རྩོ་ཐོར་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་མ་ཟད། ཕྱི་མའི་མངའ་བདག་ཁག་གི་དབང་ འོག་ཏུ་ སོང་སྟེ། དཔལ་འབྱོར་ཙམ་མ་ཟད། སྲིད་དོན་དང་རིག་གཞུང་སོགས་ཀྱིི་འཛོིན་སྐྱིོང་དང་། རང་དབང་གི་ནུས་པ་ཡང་ཇེ་ཉིམས་སུ་འགྲོ་བ་གདོན་མི་ཟ། དེས་ན་མ་འོངས་པ འི་བོད་ནི་སྣོད་ཀྱིི་ འབྱུང་བའི་ཁམས་གཙང་ཞིིང་། རང་བྱུང་གི་དངོས་པོ་བསློད་སྦགས་བྲལ་བ་རང་ཡུལ་གྱི་ཐོན་རྫོས་ རང་བདག་ཏུ་སྤྱིོད་ཅིང་། མཛོེས་སྡུག་དང་ལྡན་པའི་ཞིིང་ཁ་དང་། འབྲོག་ས། ལག་རྩོལ་གྱི་བཟོ་ རིགས་ཆུང་ངུས་ཡོངས་སུ་གང་བའི་ཞིི་བའི་བསྟི་གནས་ལྷ་ཡུལ་དང་མཚུངས་པ་ཞིིག་ཏུ་བསྒྱུར་དགོས་ པ་ལས། སྲིན་ཡུལ་ལྟ་བུ་ཁང་པ་བརྩོིགས་པ་ནམ་མཁར་བསྙེགས་ཤེ ིང་། སྲང་ལམ་དུ་ཉིི་འོད་ མི་ཕེོག་ པའི་གྲོང་དང་གྲོང་བརྡོལ་གྱིས་གང་ཞིིང་། རྫོས་ངན་གྱི་དུ་བ་དང་། འཕྲུལ་འཁོར་གྱི་སྒྲི་སྐད་ཀྱིིས་མིག་ དང་རྣ་བ་གཟན་པ་ཞིིག་ཏུ་བསྒྱུར་རྒྱུའི་རེ་བ་གཏན་ནས་བྱེད་མི་རུང་། མདོར་ན། བོད་མི་བཙན་ བྱོལ་བའི་སྤྱིི་ཚོགས་སམ། མ་འོངས་ བོད་མའི་སྤྱིི་ཚོགས་ཀྱིི་ངོ་བོ་ནི་རྩོ་ཁྲིིམས་རིན་པོ་ཆོེ་ལས། བོད་ ཀྱིི་ཆོབ་སྲིད་འཛོིན་སྐྱིོང་བྱ་ཕྱོགས་ནི་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་ཐུགས་རྗེེ་ཅན་གྱིས་ལེགས་པར་གསུངས་
202 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། པའི་དམ་པ འི་ཆོོས་ཀྱིི་ད གོངས་དོན་དྲི ང་བདེན་དང་། འདྲི ་མཉིམ། དམངས་ག ཙོ་བཅས་ཀྱིི་གཞིི་ རྩོའི་ནུས་ཤུ གས་ཇེ་ཆོེར་གཏོང་རྒྱུའི་བློོ་འདོད་དངོས་ཡོད་དེ་དོན་ངེས་པར་དགོས་པ་ཡིན། ཞིེས་དང་། ཡང་བོད་ནི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིིས་གསུངས་པའི་དམ་པའི་ཆོོས་ཀྱིི་དགོངས་དོན་རྩོ་བཟུང་དམངས་ ག ཙོ་ག ཅིག་བསྒྲིིལ་ གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ ཅིག་ བྱེད་པ་དང་། ཞིེས་ ཇི་སྐད་གསུངས་པ འི་ད གོངས་ དོན་དང་ མཐུན་པར་ཆོོས་སྲིད་གཉིིས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ག ཅིག་བསྒྲིིལ་དམངས་ག ཙའི་ལམ་སྲོལ་དང་ལྡན་པ་ ཞིིག་ཡིན། དེར་བརྟེན་བོད་མི་ན་གཞིོན་ཡོངས་རྫོོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིི་ལམ་སྲོལ་དང་། སྤྱིི་ཚོགས་ཀྱིི་ངོ་ བོ་གོང་གསལ་དང་རྗེེས་སུ་མཐུན་པའི་ཡུལ་མི་ཚད་ལྡན་ཤེ ་སྟག་ཏུ་ཡོང་ཐབས་བྱེད་དགོས་ཤེ ིང་། དོན་ གནད་འདི་ལ་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་གི་ལམ་སྲོལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཤུ གས་ནུས་འདོན་དགོས་པ་དང་། ཤེེས་ ཡོན་སློོབ་སྟོན་གྱི་འཕྲལ་གྱི་དགོས་དམིགས་གཙོ་བོ་འདི་རང་བཟུང་དགོས་པ་ལགས་སོ། ། ཤེེས་ཡིོན་སློོབ་སྦྱོོང་གི་ངོ་བོ། དེང་དུས་ཀྱིི་མཁས་དང་མཁས་རློམ་མང་པོ་ཞིིག་གིས་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་གི་ངོ་བོ་ནི། དུས་ཀྱིི་འགྱུར་བ་ དང་བསྟུན་ཏེ་འགྱུར་ལྡོག་འགྲོ་བ་ཞིིག་དགོས་པ་ལས་བསྒྱུར་བཅོས་མི་རུང་བའི་རྟག་བརྟན་ཅན་ཞིིག་ མི་རིགས་བར་བཤེད་མོད། ཚུལ་འདི་ལེགས་པར་སྨྲ་མ་ཡིན་ཏེ། ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་ནི་སྤྱིི་ཚོགས་དང་། ལམ་སྲོལ་གསར་བརྗེེ་དང་། བཅོས་བསྒྱུར་གཏོང་བའི་ལག་ཆོ་ནུས་ལྡན་ཞིིག་ཏུ་འགྲོ་དགོས་པ་ཡིན་གྱི་ སྤྱིི་ཚོགས་དང་ལམ་སྲོལ་གྱིས་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་ལ་ཚུར་དབང་བསྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན་ན་སློོབ་སྦྱོོང་དེ་ཧི་ ཅང་ནུས་པ་དམན་པའམ་དགོས་པ་སྒྲུབ་མི་ནུས་པ་ཞིིག་ཡིན་པ་མངོན་གསལ་དུ་འགྱུར། བཤེད་ཟིན་ པ་ལྟར་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་ནི་རྣམ་འབྱེད་ཀྱིི་ཤེེས་རབ་སྤེེལ་བའི་ཐབས་ལམ་ཡིན་ཞིིང་། བློང་དང་དོར་ བྱའི་དངོས་པའ་གནས་ལུགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིིན་དུ་རྣམ་འབྱེད་ཀྱིི་ཤེེས་རབ་ཀྱིིས་གཏན་ལ་ཕེབ་པའི་སྒོ་ ནས་སྤྱིི་ཚོགས་དང་། སྲིད་དོན་གྱི་ལམ་སྲོལ་ལ་ཡང་དག་པ འི་བཅོས་བསྒྱུར་ག ཏོང་དགོས་པ་ཡིན། དེ་ལྟ་བས་ན། རང་རིགས་བོད་ཀྱིི་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་གི་ངོ་བོ་ནི་སྐྱིེས་བུ་གང་དག་ཅོལ་ཆུང་ཆུ་སྣ་གར་ འཁྲིིད་མ་ཡིན་པར་བློང་དོར་གྱི་གནས་ལ་རིགས་པ་བཞིིན་རང་སྟོབས་ཀྱིིས་དཔྱད་དེ་གཏན་ལ་འབེབ་ པའི་ཤེེས་རབ་ཀྱིི་ནུས་པ་བསྐྲུན་ནུས་ཀྱིི་ཐབས་ལམ་ཞིིག་ལ་འཇོག་དགོས་པ་ཡིན།
203 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། དེ་ཡང་བདེ་བར་གཤེེགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ལས་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་དང་། བསློབ་པ་གསུམ་ གྱི་གོ་རིམ་ངེས་ཅན་དུ་གསུངས་པ་དེ་ཤེ ིན་ཏུ་གནད་ཆོེ་ཤེ ིང་། ནང་དོན་རིག་པ་ཙམ་མ་ཟད་ཐ་སྙད་ རིག་པའི་གནས་རྣམས་ལའང་རབ་ཏུ་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་ཀ་དང་། མ་མཐར་ཡང་ཐོས་བསམ་ ཟུང་འབྲེལ་ཞིིག་མ་བྱུང་གི་བར་ཡང་དག་པའི་སློོབ་སྦྱོོང་མི་ཡོང་། དེང་དུས་སློོབ་སྦྱོོང་ལ་ཐོས་རྐྱེང་ གིས་ཆོོག་པར་འཛོིན་པ་འ ད འི་དབང་ གིས་གང་ཟག་དང་ཤེེས་ ཡོན་ གྱི་བར་ན་འགྱངས་དབར་ ཆོེས་ ཆོེ་བ་འདི་བྱུང་བ་ཡིན། སྐབས་བབ་སྒྲིིག་སྤྱིོད་ཀྱིི་ཁྲིིམས་ལ་གནས་ཤེ ིང་། བསློབ་བྱའི་སློོབ་ཚན་གྱི་ ཐོག་ སེམས་ རྩོེ་ག ཅིག་པ འི་ སྒོ་ནས་ཤེེས་རབ་ཀྱིིས་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ དེ་ཡང་དག་པ འི་སློོབ་སྦྱོོང་ གི་ ཚུལ་ཡིན་ལ། དཔྱོད་ཚུལ་ཡང་གཞིན་སྟོབས་ལས་བྱུང་བའི་ཐོས་བྱུང་དང་། རང་སྟོབས་ཀྱིིས་སྐྱིེད་ པའི་བསམ་བྱུང་གཉིིས་ཚོགས་ཤེ ིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན། ད་གཟོད་སློོབ་སྦྱོོང་གནད་སྨོིན་ཞིིག་ཡོང་བར་ སྣང་ལ་ཚུལ་འ དི་ལྟ་བུས་སློོབ་སྦྱོོང་ བྱེད་པ འི་གང་ཟག་ དེ་ ནི་སློོབ་སྦྱོོང་ལ་ཡར་རྒྱས་ ཐོན་ རིམ་ལྟར་ སེམས་རྒྱུད་ ཀྱི ང་ ཇེ་བཟང་དུ་ སོང་ སྟེ་རང་ཉིིད་ལ་འགྱུར་བ་དང་ཡར་རྒྱས་ ཡོང་བ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། སྤྱིི་ཚོགས་ལའང་གསར་བརྗེེ་བཟང་པོ་ཞིིག་བྱེད་ཐུབ་པ་ཡོང་རྒྱུ་ལགས་མོད། རགས་པའི་གནས་འདི་ དག་ལའང་བློོ་ཁ་ ཕྱོགས་པ་ད ཀོན་པར་སྣང་ སྟེ་སྤྱིི་མཐུན་བ སོད་ནམས་ཀྱིི་རྒྱབ་ སྐྱིོར་དམན་པ་ཉིིད་ ལས་གཞིན་ཅི་ཞིིག་ཡོད། ཤེེས་ཡིོན་སློོབ་སྦྱོོང་ལས་རིམ་གྱིི་འཆེར་གཞིི། བོད་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གིས་ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་གི་སྲིད་བྱུས་སུ་འཕྲལ་མཁོ་དང་། ཕུགས་དོན་གྱི་ གནས་ཚུལ་གཉིིས་ཀྱིི་ཐོག་དགོངས་བཞིེས་མི་གནང་ཐབས་མེད་ཅིག་ཡིན། འཕྲལ་མཁོ་ལའང་། ༡། ད་ལྟའི་གཏན་ཉིིན་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་སློོབ་སྦྱོོང་བྱེད་བཞིིན་པའི་སློོབ་བུ་རྣམས་ཀྱིི་ཤེེས་ཚད་ཡར་རྒྱས་ གཏོང་ཐབས་དང་། ༢། རང་གཞུང་གི་ཐད་ཀའི་འཛོིན་སྐྱིོང་འོག་སློོབ་གྲྭ་གསར་འཛུགས་ནང་སློོབ་སྦྱོོང་ གི་ལམ་སྲོལ་ གསར་ག ཏོད་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ དོན་ཚན་གཉིིས་ ཡོད་པ འི་དང་ པ འ་ཐད་ ཁོ་ བོ་ལ་བ རྗེོད་པར་བྱ་བ་
204 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། གང་ཡང་མ་མཆོིས། འོན་ ཀྱིང་རང་གཞུང་གི་ཐད་ཀའི་འཛོིན་སྐྱིོང་འོག་གསར་འཛུགས་གནང་ རྒྱུའི་སློོབ་གྲྭའི་ནང་ལག་ལེན་བསྟར་བའི་སློོབ་སྟོན་གྱི་ལམ་སྲོལ་དེ་བཞིིན་ལམ་ལྷོང་གྲུབ་འབྲས་ ལྡན་པ་བྱུང་ཚེ་དེ་དག་རིམ་པས་དབུས་ཤེེས་རིག་འཛོིན་སྐྱིོང་འོག་ ཡོད་པའི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ཏུའང་ རྒྱས་འགེབས་གནང་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེེས་གནང་འོས་དང་། དེ་མིན་འཕྲལ་སེལ་ཆོད་མཐུད་ཡོ་ བསྲང་གང་བྱུང་རེ་ཡོང་ཐབས་ལྷ་གསོལ་ཀླུ་གསོལ་མཛོད་རྒྱུ་ཙམ་ལས་མ་འདས། གཉིིས་པའི་ ཐད་དུའང་། གསར་འཛུགས་སློོབ་གྲྭའི་ནང་དུའང་འཕྲལ་སྣང་རང་གཞུང་གི་རྒྱུགས་ཞིིབ་ ཚོགས་པ་ཟུར་འཛུགས་ལ་ཁྲིིམས་མཐུན་ངོས་ལེན་མ་བྱུང་བར་གཞིི་རིམ་འཛོིན་གྲྭ་བཅུ་པ་ཡན་ ཆོད་ཀྱིི་རྒྱུགས་སྤྲོོད་དབུས་འབྲིང་རིམ་རྒྱུགས་ཞིིབ་ཚོགས་པའི་འོག་འ བྲེལ་གཏུགས་མ་བྱས་མཐུ་ མེད་ལ་སོང་། འཛོིན་རིམ་བརྒྱད་པ་ཡན་ཆོད་ཀྱིི་སློོབ་ཚན་དང་རྒྱུགས་སྤྲོོད་ཀྱིི་ལམ་སྲོལ་ལ་རང་ འདོད་ལྟར་མཛོད་རྒྱུ འི་གོ་སྐབས་མི་རྙོེད་པས་གནས་སྐབས་གཞིི་རིམ་འཛོིན་གྲྭ་བདུན་པ་མན་ ཆོད་ཀྱིི་སློོབ་སྦྱོོང་ལམ་སྲོལ་གཏན་འབེབས་གནང་བ་ཙམ་མ་གཏོགས། དེ་ཡན་གཞིན་དབང་ སྟབས་བསྟུན་གནང་རྒྱུ་ལས་མ་འདས། ད་ལྟའི་རྒྱ་གར་གྱི་གཞིི་འབྲིང་སློོབ་གྲྭའི་ལམ་སྲོལ་བཅུ་ +གཉིིས་+གསུམ་གྱི་ལམ་སྲོལ་འདིས་བོད་མའི་ཕུགས་ཀྱིི་དམིགས་ཡུལ་ལྟར་བཞིག་འཕྲལ་སྒང་ གི་ད གོས་ད མིགས་ཀྱིང་སྒྲུབ་མི་ནུས་པས་རིང་མིན་རྒྱུགས་ཞིིབ་ཚོགས་པ་ཟུར་འཛུགས་གནང་ རྒྱུ་དང་། དེ་ལ་རྒྱ་གར་དུ་མཐོ་རིམ་སློོབ་སྦྱོོང་དང་། ལས་བྱེད་འཛུལ་ཞུགས་གཉིིས་ཀའི་ཆོེད་ ངོས་ལེན་ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་འབད་བརྩོོན་ད་ལྟ་ནས་གནང་གལ་ཆོེ་བ་མ་ཟད། རང་གཞུང་གི་ འཛོིན་སྐྱིོང་འོག་མ ཐོ་རིམ་གྱི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་རེ་ཟུང་འཛོིན་སྐྱིོང་གནང་རྒྱུའི་དགོང་བཞིེས་ཀྱིང་ད་ ལྟ་ནས་གནང་གལ་ཆོེ། གནས་ཚུལ་དེ་གཉིིས་ཕྱག་བཞིེས་མ་བྱུང་བར། ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྦྱོོང་ གི་ སྲིད་བྱུས་ཡང་དག་ ཅིག་ཕྱག་ ལེན་བསྟར་གནང་ མི་ཐུབ་པ་གཏན་ ཁེལ་ ཡིན་པ་ དེ་ཐུགས་ བློོར་བབས་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་ངོས་བཞིེས་གནང་དགོས་ཀྱིི་བདེན་པ་དམར་ཧྲིེང་མ་ཞིིག་རེད། གོང་གསལ་གནས་ཚུལ་དེ་དག་བསམ་ཡུལ་དུ་བཞིག་སྟེ། འཕྲལ་ཕུགས་གཉིིས་ཀའི་སྲིད་བྱུས་ ཐག་གཅོད་གནང་ཕྱོགས་ལ་སྨོན་པའི་ལམ་སྲོལ་གྱི་འཆོར་གཞིི་མདོར་བསྡུས་གཏན་ལ་ཕེབ་པ་ གཤེམ་གསལ།
205 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། གནས་རིམ། བོད་ཀྱིི་ཤེེས་ཡིོན་སློོབ་སྦྱོོང་གི་གནས་རིམ་དབྱེེ་བ། ཨིང་། འཛིིན་གྲྭའི་མིང་། སློོབ་རྒྱུན། སློོབ་ཕྲུག་གི་ལོ་ཚད། ༡། སྔོན་འགྲོ། ལོ་གཉིིས། རང་ལོ་བཞིི་ནས་ལྔ་བར། ༢། གཞིི་རིམ་འོག་མ། འཛོིན་གྲྭ་༡ ནས་༧ བར། (ལོ་བདུན།) རང་ལོ་དྲུག་ནས་བཅུ་གསུམ་བར། ༣། མཚམས་སྦྱོོར། འཛོིན་གྲྭ་ལོ་གཅིག རང་ལོ་བཅུ་བཞིི་ནས་བཅོ་ལྔའི་བར། ༤། གཞིི་རིམ་གོང་མ། འཛོིན་གྲྭ་༩ དང་ ༡༠ (ལོ་གཉིིས།) རང་ལོ་བཅུ་ལྔ་ནས་བཅུ་དྲུག་བར། ༥། འབྲིང་རིམ། འཛོིན་གྲྭ་༡༡ དང་༡༢ (ལོ་གཉིིས།) རང་ལོ་བཅོ་དྲུག་ནས་བཅུ་བདུན། ༦། མཐོ་རིམ། འཛོིན་གྲྭ་༡༣ དང་༡༤། ༡༥། (ལོ་གསུམ།) རང་ལོ་བཅུ་བདུན་ནས་བཅུ་དགུ་བར། ༧། ཆོེས་མཐོ། འཛོིན་གྲྭ་༡༦ དང་༡༧ (ལོ་གཉིིས།) རང་ལོ་བཅུ་དགུ་ནས་ཉིི་ཤུ ་བར། ༨། ཉིམས་ཞིིབ། ལོ་གཉིིས་གསུམ་སོགས་སྐབས་སྦྱོར། རང་ལོ་ཉིེར་ལྔའི་ཚུན། ༡། སྔོོན་འགྲོོའི་འཛིིན་གྲྭ། སྤྱིིར་ དེང་སང་འ ཛོ མ་གླིིང་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་ སྔོན་འ གྲ འ་འ ཛོིན་གྲྭ་ ཧི ་ཅང་གལ་ ཆོེར་བ རྩོི་ སྲོལ་ ཡོད་ པ་ལྟར་དངོས་འབྲེལ་གལ་གནད་ཆོེ་བ་སྨོོས་མེད་ཐོག་ལྷག་པར་ད་ལྟ་རང་རའི་སྤྱིི་ཚོགས་ནང་ཕེ་མ་ དང་། ནང་མི་སློོབ་སྦྱོོང་དམན་རིགས་མང་ཆོེ་བའི་ཕྲུ་གུ་ཚོར་སྔོན་འགྲའ་སློོབ་གྲྭ་ཚད་ལྡན་ཞིིག་མ་ བྱུང་ཕྱིན་ཐད་ཀར་གཞིི་རིམ་འཛོིན་གྲྭ་དང་པོ་ནས་འཛུལ་ཞུགས་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཧི་ཅང་མ་འཚམས་པས་ཕྲུ་ གུའི་ཤེེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་ལ་གནོད་ཚབས་ཧི་ཅང་ཆོེ། དེས་ན་བོད་མའི་གནས་ཡུལ་གང་སར་སྔོན་ འ གྲ འ་སློོབ་གྲྭར་ཞུགས་མཁན་གསུམ་བཞིི་ལས་ མེད་རུང་དཀའ་ངལ་དང་འ གྲོ་ གྲོན་ལ་མ་འ ཛོེམས་ པར་ངེས་པར་སྔོན་འགྲའ་སློོབ་གྲྭ་ལྷ་རབ་ལོ་གཉིིས་དང་། ཉུང་མཐར་ཡང་ལོ་རེར་འགྲིམས་དགོས་ པ འི་རྒྱས་བཅད་གཏན་འ བེབས་ནུས་པ་ ཐོན་པ་ཞིིག་ ཅི་ནས་ ཀྱི ང་གནང་ད གོས་ཤེ ིང་། བོད་ཕྲུག་ ཡོངས་རྫོོགས་རང་ ལོ་བཞིི་འ ཁོར་མཚམས་ནས་ ངེས་པར་ སྔོན་འ གྲ འ་འ ཛོིན་གྲྭར་ག ཏོང་དུ་འཇུག་
206 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། རྒྱུ འི་རྗེེས་འ དེད་ དོ་དམ་ཚགས་ཚུད་ ཅིག་གནང་གལ་ ཆོེ་བ་མ་ཟད། དཔལ་འ བྱོར་ ཆོེས་དམན་ གྱི་ རིགས་མ་གཏོགས་མང་ཆོེ་བ་སྔོན་འགྲའ་སློོབ་གྲྭའི་འགྲོ་གྲོན་ཡང་ཤུ གས་ཆོེ་ཕེ་མའི་ངོས་ནས་གཏོང་ དགོས། སྔོན་འགྲའ་འཛོིན་གྲྭར་དམིགས་བསལ་སྦྱོོང་བརྡོར་སྤྲོད་པའི་མ་མ་རེ་མང་མཐར་ཕྲུ་གུ་བཅོ་ ལྔ་ལས་མ་བརྒལ་བ འི་ སྡོེ་ཚན་ ར འི་ ཐོག་བ སྐོ་འཛུགས་ བྱེད་ད གོས། སྔོན་འ གྲ འ་འ ཛོིན་གྲྭ འི་ལྟ་ རྟོགས་པ་མང་ཆོེ་བ་བུད་མེད་རང་ཐབས་འཚོལ་བྱ་གལ་ཆོེ་ཞིིང་། གལ་ཏེ་སྐྱིེས་པས་བྱེད་དགོས་བྱུང་ ཚེ་ ཕེ ་ཚབ་ཀྱིི་ མིང་ ཐོག་ནས་ བྱེད་རྒྱུ། འ ཛོིན་ རིམ་འ ད འི་ནང་ད གེ་རྒན་ གྱི་མཚན་གནས་ ཡོད་པ འི་ ལས་བྱེད་མང་པོ་མི་དགོས་ཤེ ིང་། སློོབ་ཁག་རེར་ཞིོར་ལྕོགས་དགེ་རྒན་རེ་བྱུང་ན་འཐུས་རྒྱུ་དང་། དེ་ ཡང་བདུན་ཕྲག་རེར་ཐེངས་གཅིག་གམ། གཉིིས་ལས་མ་མང་བ་ཞིིག་སློོབ་གྲྭར་ཕེེབས་ཏེ་སློོབ་ཕྲུག་སྤྱིི་ ཡོངས་ལ་སློོབ་སྦྱོོང་གི་ལྟ་གོན་ལྟ་བུ་རེ་བྱ་གལ། རྒྱུན་ལྡན་མ་མའམ་ཕེ་ཚབ་སུ་ཡིན་དེས་དགེ་རྒན་ལ་ མཐོང་དང་། གུས་བཀུར་ཧི་ཅང་ཆོེན་པོ་ཞུ་དགོས་ཀྱིི་སློོབ་སྟོན་མུ་མཐུད་སྤྲོད་ཐོག དགེ་རྒན་ཕེེབས་ རྒྱུའི་ཉིིན་མོ་དེ་སྔོན་ཚུད་ནས་འཇིགས་སྣང་དང་། དོ་སྣང་ཆོེན་པོས་གོ་སྒྲིིག་གཟབ་གཟེངས་བྱེད་རྒྱུ་ དང་། དགེ་རྒན་བཞུགས་རྒྱུན་རིང་སྒྲིིག་འཛུགས་ཧི་ཅང་ལེགས་པོ་འཁྱེར་བཅུག་སྟེ་ཕྲུ་གུའི་སེམས་ སྟེང་དུ་དགེ་རྒན་ཞིེས་ཧི་ཅང་གལ་གནད་ཆོེ་བའི་མི་ཞིིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་ལ་གུས་བཀུར་དང་ཚད་ འ ཛོིན་ ཅི་གསུང་བཀའ་སྒྲུབ་ད གོས་པ འི་བསམ་ཚུལ་ག ཏིང་ཟབ་ ཅིག་ལྷན་ སྐྱིེས་སུ་འཇགས་ཐབས་ བྱེད་དགོས། དགེ་རྒན་དེས་ཀྱིང་ཕྲུ་གུ་ཚོར་ཐད་ཀར་ཧི་ཅང་དགའ་ཚོར་དང་། ཁོང་ཁྲིོ་སོགས་ཀྱིི་རྣམ་ འགྱུར་ མེད་པར་འགྱངས་བར་འཚམས་པ་ཞིིག་ཏུ་སྒམ་ཚུགས་བཟུང་ཞིིང་ཕྲུ་གུ འི་བློོ་དང་འཚམས་ པ འི་སློོབ་ སྟོན་མ དོར་བསྡུས་ རེ་ བྱེད་ ཐོག་རྒྱུན་པར་ཕྲུ་གུ་ ཚོར་ཐུག་འཕྲད་འ བྲེལ་བ་ མེད་པ་ག ཙོ་ འདོན་བྱེད་ཅིང་། ཕྲུ་གུར་ཐད་ཀར་བཀའ་བཀྱིོན་དང་། གཟེངས་བསྟོད་གང་ཡང་མི་བྱེད། འོན་ ཀྱིང་སྐབས་རེར་ཕྲུ་གུའི་མཐོང་སར་མ་མ་སོགས་ལས་བྱེད་རྣམས་ལ་བཀའ་བཀྱིོན་དང་། གཟེངས་ བསྟོད་ཅི་རིགས་ཀྱིི་སྒོ་ནས་ཕྲུ་གུའི་སེམས་ལ་འཇིགས་སྣང་དང་སྤེོབས་པ་གཉིིས་ཀ་སྤེེལ་བའི་ཐབས་ ཤེེས་ཐལ་ཆོ ་མེད་པ་རེ་བྱེད། རྒྱུན་ལྡན་ལས་བྱེད་མ་མའམ། ཕེ་ཚབ་དེས་འཛོིན་གྲྭའི་ཚོགས་ཡུན་ ཉིིན་རེར་ཆུ་ཚོད་༤ ལས་མི་མང་ཞིིང་། གསུམ་ལས་མི་ཉུང་བ་ཞིིག་གི་ནང་སྒྲིིག་བཅད་ཀྱིིས་འཛོིན་ གྲྭ་སྐར་མ་བཅོ་ལྔའི་ཡུན་ཅན་གཉིིས་ཙམ་ཚོགས་རྒྱུ་དང་། དེ་མིན་རུ་སྒྲིིག རྒྱུགས་ཤེ ར། རྩོེད་མོ། ལུས་རྩོལ། གཞིས་སྣ། རི་མོ་འབྲི་བ་སོགས་སྐབས་འཚམས་ཅི་རིགས་ཀྱིི་ལས་དོན་སྣ་ཚོགས་ཤེ ིག་ཐོག་
207 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། ནས་གང་ལྟར་ཕྲུ་གུ་ཚོར་རང་གར་བར་སྟོང་དུ་མ་ལུས་པ་དང་། ལས་དོན་གཅིག་གི་ཐོག་ནས་ངལ་ ཐང་མི་ཆོད་པ་བྱེད་རྒྱུ། སྔོན་འགྲའ་འཛོིན་གྲྭ་ལོ་གཉིིས་ཀྱིི་རིང་གཞིས་སྣ་ཐུང་ངུ་བཅོ་ལྔ་ཙམ་དང་། བོད་ཡིག་དབུ་ཅན་དབུ་མེད་ཀྱིི་ཀ་མེད་སུམ་ཅུ་ངོས་འཛོིན། བོད་སྐད་ཐོག་གྲངས་གཅིག་ནས་ཉིི་ཤུ འི་ བར། རྩོ་བའི་ཁ་དོག་བཞིིའི་ངོས་འཛོིན། དུས་བཞིིའི་ངོས་འཛོིན། ལུས་རྩོལ་སྣ་བཅུ་གཉིིས་ཙམ་ བཅས་ཀྱིི་སློོབ་སྟོན་ཟིན་པ་དགོས། གཞིས་དང་། རྩོེད་མའ་རིགས་ལ་བོད་སྐད་དང་། བོད་ལུགས་ རྐྱེང་པ་མ་གཏོགས་སྐད་རིགས་གཞིན་པ་བེད་སྤྱིོད་ནམ་ཡང་མི་བྱེད། དཀོན་མཆོོག་གསུམ་གྱི་མཚན་ དང་། སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་ལ་དད་གུས་བྱེད་སྟངས། སྤེོས་དང་ཡོན་ཆོབ། མཆོོད་མེ་སོགས་འབུལ་ ཚུལ། ཕྱག་འཚལ་ལུགས་སོགས་ཀྱིང་སློོབ་སྟོན་བྱེད་ཅིང་། ཉིེ་འགྲམ་དུ་དགོན་སྡོེ་ལྷ་ཁང་སོགས་ཡོད་ ན་ཡང་ཡང་མཆོོད་མཇལ་དུ་འཁྲིིད་ཅིང་། ཞིལ་འདོན་དང་། རྔོ་རོལ་གྱི་གདངས་ལ་ཉིན་དུ་འཇུག་ དགོས། དེ་བཞིིན་ཆོོས་ཀློོག་མཁན། ཁ་ཏོན་བྱེད་མཁན་སོགས་ལའང་ཉིན་དུ་བཅུག ཉིེ་འགྲམ་གྱི་ སློོབ་གྲྭ་ཁག་ལ་ཡང་ཡང་འཁྲིིད་དེ་འཛོིན་གྲྭ་དང་། ལུས་རྩོལ། རུ་སྒྲིིག ཞིབས་གཞིས་སོགས་ལ་བལྟ་ རུ་བཅུག་སྟེ་སློོབ་གྲྭར་འགྲོ་བའི་སྤྲོོ་བ་སྤེེལ། སྔོན་འགྲའ་འཛོིན་གྲྭའི་ལས་བྱེད་པས་ཕྲུ་གུར་རྡུང་རྡོེག་ སོགས་བྱེད་རྒྱུ་ལྟ་ཞིོག་སྐད་ཤུ གས་ཆོེན་པོས་སྡོིགས་ར་བསྐུལ་བ་ཙམ་ཡང་མི་བྱེད། ཕྲུ་གུ་ཕྲན་བུའི་ སྒྲིིག་འོག་ཏུ་བཅུག་དཀའ་བ་བྱུང་ཚེ་ཉིིན་ཤེ ས་ཟུར་འདོན་གྱིས་གཅིག་པུར་སྡོོད་བཅུག་པའམ། ཡང་ ན་ཉིིན་ཤེ ས་རེ་སློོབ་གྲྭར་ཡོང་དུ་མ་བཅུག་པ་སོགས་ཙམ་རེ་བྱེད་གལ། སྔོོན་འགྲོོ་འཛིིན་གྲྭའི་ལས་རིམ་མདོར་བསྡུས་ན། ཀ) རྩོེད་མོ། ཁ) ལུས་རྩོལ་དང་གཙང་སྦྲེ། ག) ལས་རྩོོལ་ཆུང་ཙག ང) དབང་པོ་ཡུལ་ལ་གཏད་ཚུལ་གྱི་སྦྱོོང་བརྡོར། ཅ) ལག་བཟོ་ཆུང་ཙག ཆོ) ཡིག་འབྲུ་དང་གྲངས་སོགས་ཀྱིི་སློོབ་སྦྱོོང་།
208 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཇ) རྣམ་དཔྱོད་དང་ཤེེས་འདོད་སྤེེལ་ཐབས། ཉི) ལུས་སེམས་ཀྱིི་གཤེིས་སྤྱིོད་ལ་ལེགས་པའི་ལམ་སྟོན་ཐབས་བཅས་ནང་འདུ་ཞིིང་། གོང་གསལ་སྡོེ་ཚན་རེ་རེ་བཞིིན་ཇི་ལྟར་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་ཚུལ་གྱི་འཆོར་གཞིི་ཞིིབ་རྒྱས་བཀོད་དེ་ མ་མ་དང་ཕེ་ཚབ་ཚོར་ཡང་ཡང་སློོབ་སྟོན་སྤྲོོད་དགོས། སྔོན་འགྲའ་འཛོིན་གྲྭར་ཕྲུ་གུ་རྣམས་འགྲན་ སྡུར་ནམ་ཡང་མི་བྱེད་ཅིང་། མཉིམ་རུབ་དང་། སྒེར་ལས་ཆོ་མཉིམ་གྱི་ཚུལ་དུ་ལས་རིམ་ཐམས་ཅད་ བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིིག་དགོས། འདི་གལ་ཆོེ་བའི་ལས་རིམ་ཐམས་ཅད་ཀྱིི་ས་བོན་མདོ་ཙམ་རེ་བཀོད། ༢། གཞིི་རིམ་འོག་མ། རྩོ་ཁྲིིམས་རིན་པོ་ཆོེར་གཞུང་གི་རྩོ་བའི་ལམ་སྟོན་གྱི་ནང་དོན་ཚན་ཉིེར་བདུན་པར། ཕྲུ་གུ་ལོ་དྲུག་ ཧྲིིལ་པོར་ལོན་པ་ཡན་ཆོད་ཚང་མར་སློོབ་སྦྱོོང་གི་མཐུན་རྐྱེེན་སྤྲོོད་པ་དང་། ལོ་བདུན་རིང་གླི་མེད་ གཞིི་རིམ་སློོབ་སྦྱོོང་ཐོབ་ཐབས་བཅས་སུ་འབད་བརྩོོན་བྱ་རྒྱུ། ཞིེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པའི་དགོངས་ དོན་ལྟར་བོད་ཕྲུག་ཚང་མར་གཞིི་རིམ་སློོབ་སྦྱོོང་མ་ཐོན་བར་སྡོོད་མི་ཆོོག་པའི་ཁྲིིམས་ཀྱིི་རྒྱས་བཅད་ སྲ་བརྟན་ད གོས་པ་མ་ཟད། གླི ་ མེད་སློོབ་སྦྱོོང་ ཐོབ་ཐབས་ལ་འབད་རྩོོན་ བྱེད་ད གོས། གཞིི་ རིམ་ འཛོིན་གྲྭ་དང་པའ་ནང་རྩོ་བའི་སློོབ་ལོ་རང་ལོ་དྲུག་ཧྲིིལ་པོ་ལོན་པ་ཞིིག་དགོས་རུང་། རང་ལོ་དང་ སློོབ་གྲྭའི་ཚོགས་ཚེས་དབར་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་རེ་འགྲོ་རྒྱུར་གང་ལྟར་སློོབ་གྲྭར་ཞུགས་ཚེས་ཉིིན་རང་ ལོ་ཧྲིིལ་པོ་བརྒྱད་མ་ལོན་པ་ཞིིག་ངེས་པར་དུ་དགོས་པའི་དོ་དམ་ཤུ གས་ཆོེ་བྱ་གལ། གཞིི་ རིམ་ འ ོག་མ འི་སྐབས་སློོབ་ སྟོན་བྱ་རྒྱུ འི་སློོབ་ཚན་དང་། འ ཛོིན་གྲངས་བཅས་ཀྱིི་འ ཆོ ར་གཞིི་ གཤེམ་གསལ། འཛོིན་གྲྭ་དང་པོ་ནས་གསུམ་པའི་བར་ལོ་གསུམ་རིང་སློོབ་ཚན་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་རྐྱེང་པའི་ཐོག་ལུས་ རྩོལ་དང་། ངལ་རྩོོལ། ཨང་རྩོིས་བཅས་ཀྱིི་སློོབ་སྟོན་ཕྲན་བུ་རེ་བྱེད་རྒྱུ། སྐད་ཡིག་ཀྱིང་གཙོ་ཆོེ་འབྲི་ ཀློོག་ཁོ་ན་སྦྱོོང་བརྡོར་བྱེད་རྒྱུ་མ་གཏོགས་དོན་གནད་བློོ་ངེས་བྱ་དགོས་ཀྱིི་རིགས་བསློབ་མི་དགོས་པ་
209 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། གཙོ་འདོན་བྱེད་དགོས། འོན་ ཀྱིང་ཞིལ་འདོན་དང་། དགུ་མཐའ། ལྗོོན་དབང་སོགས་བློོ་འཛོིན་ བྱ་རྒྱུ་འགའ་ཤེས་སློོབ་ལོ་འདའི་ནང་ཁ་གསབ་ཀྱིིས་ཟིན་པ་དགོས། ཚུགས་རིང་ཐུང་ཐོག་དེ་ཙམ་དུས་ ཚོད་རིང་པོ་མ་བཏང་ཡང་། ཚུགས་ཐུང་དང་ཚུགས་མ་འཁྱུག་བཅས་ལ་ལོ་རིམ་གསུམ་ཀར་མུ་མཐུད་ སྦྱོོང་བརྡོར་ཤུ གས་ཆོེ་བྱེད་དགོས། དེ་མཚུངས་གཟབ་ཤེ ར་གཉིིས་ཀའི་སྦྱོོར་ཀློོག་དང་ཤེ ར་ཀློོག་གཉིིས་ ཀའི་སྦྱོོང་བརྡོར་རྒྱུན་སྲིང་བྱེད་གལ། འཛོིན་རིམ་འདི་གསུམ་ལ་ཉིིན་རེར་སློོབ་གྲྭའི་ཚུགས་རྒྱུན་ཚོུད་ གསུམ་ལས་མི་ཉུང་བ་ཞིིག་ཚོགས་དགོས་ཐོག་ཉིིན་རེར་སྐར་མ་སུམ་ཅུའི་ཚོགས་ཐེངས་དྲུག་རེ་བྱས་ ཏེ་ཚོགས་ཐེངས་དེ་དག་ཏུ་སློོབ་ཚན་ཆོ་བགོས་བྱ་ཚུལ་གཤེམ་གསལ། འཛིིན་གྲྭ་དང་པོོ། སློོབ་ཚན། བདུན་རེར་ཚོགས་ཐེངས། ༡། ཡིག་གཟུགས་བྲིས་སྦྱོོང་། ༡༢ ༢། ཀློོག་སྦྱོོང་། ༡༢ ༣། ལུས་རྩོལ་དང་ངལ་རྩོོལ་བཅས། ༡༢ ཁྱོན། ༣༦ འཛིིན་གྲྭ་གཉིིས་པོ་དང་གསུམ་པོ། སློོབ་ཚན། བདུན་རེར་ཚོགས་ཐེངས། ༡། ཡིག་གཟུགས་བྲིས་སྦྱོོང་། ༡༠ ༢། ཀློོག་སྦྱོོང་། ༦ ༣། ཨང་རྩོིས། ༦ ༤། གཙང་སྦྲེ་འཕྲོད་བསྟེན། ༤ ༥། ལུས་རྩོལ་དང་ལས་རྩོོལ་བཅས། ༦ ཁྱོན། ༣༦
210 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། འཛོིན་རིམ་དེ་གསུམ་ཀར་ཡིག་གཟུགས་ངོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་སློོབ་དེབ་ཙམ་མ་གཏོགས་དེ་མིན་སློོབ་དེབ་ཟུར་ པ་མང་ པོ་མ་ད གོས་པར་ བྲིས་སྦྱོོང་ ཆོེད་ ཡིག་གཟུགས་མ་ད པེ་ཚད་ལྡན་དཔར་མ་སྤྱིི་མཚུངས་དང་ ཀློོག་སྦྱོོང་ཆོེད་དག་ཡིག་ངག་སྒྲིོན་དང་། མངོན་བརྗེོད། སྒྲུང་ཡིག རྣམ་ཐར་སོགས་ཚིག་མང་ཞིིང་ ཀློོག་དཀའ་བའི་རིགས་བེད་སྤྱིོད་བྱེད། ཡིག་གཟུགས་ཀྱིི་ཐིག་དང་སྐྱི་རིས་ཡོད་པའི་སྦྱོོང་དེབ་བཟོ་ བསྐྲུན་བྱ་རྒྱུ། འ ཛོིན་གྲྭ་ཟུར་དུ་ཀློོག་རྒྱུ འི་སྒྲུང་ དེབ་དང་། རི་ མ འ་སྒྲུང་ད གོད་ བྲོ་བ འི་བ རྙོ ན་སྒྲུང་ སོགས་བྱིས་པའི་ཀློོག་དེབ་ལག་ཐོགས་མེད་པ་དཔར་འགྲེམས་བྱ་གལ་ཧི་ཅང་ཆོེ། འཛོིན་རིམ་བཞིི་ པ་ནས་བདུན་པ འི་བར་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ཐོག་སྐད་ཡིག་ག ཞིན་པ་ག ཅིག་སློོབ་སྟོན་བྱ་རྒྱུ། འཛོིན་ རིམ་ལྔ་པ་ནས་སྤྱིིར་བཏང་ཤེེས་བྱ་དང་། སྤྱིིར་བཏང་ཚན་རིག་བཅས་འགོ་འཛུགས་བྱ་རྒྱུ། འཛོིན་རིམ་ བཞིི་པ་ནས་བདུན་པའི་བར་ཉིིན་རེར་འཛོིན་གྲྭ་ཚོགས་ཐེངས་བདུན་རེ་དང་། ཚོགས་ཐེངས་དག་ཏུ་ སློོབ་ཚན་ཆོ་བགོས་བྱ་ཚུལ་གཤེམ་གསལ། འཛིིན་གྲྭ་བཞིི་པོ། སློོབ་ཚན། བདུན་རེར་ཚོགས་ཐེངས། ༡། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག ༡༨ ༢། སྐད་ཡིག་གཞིན་དག་གཅིག ༡༢ ༣། ཨང་རྩོིས། ༦ ༤། ལུས་རྩོལ་དང་ལས་རྩོོལ། ༦ ཁྱོན། ༤༢ འཛིིན་གྲྭ་ལྔ་པོ། སློོབ་ཚན། བདུན་རེར་ཚོགས་ཐེངས། ༡། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག ༡༢ ༢། སྐད་ཡིག་གཞིན་དག་གཅིག ༡༢
211 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། ༣། སྤྱིིར་བཏང་ཤེེས་བྱ་དང་། ཚན་རིག ༦ ༤། ཨང་རྩོིས། ༦ ༥། ལུས་རྩོལ་དང་། ངལ་རྩོོལ། ༦ ཁྱོན། ༤༢ འཛིིན་གྲྭ་དྲུག་པོ་དང་བདུན་པོ། སློོབ་ཚན། བདུན་རེར་ཚོགས་ཐེངས། ༡། བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག ༡༠ ༢། སྐད་ཡིག་གཞིན་དག་གཅིག ༡༠ ༣། སྤྱིིར་བཏང་ཤེེས་བྱ། ༦ ༤། སྤྱིིར་བཏང་ཚན་རིག ༦ ༥། ཨང་རྩོིས། ༦ ༣། ལུས་རྩོལ་དང་ལས་རྩོོལ། ༤ ཁྱོན། ༤༢ འ ཛོིན་ རིམ་བཞིི་པ་ཡན་ ཆོ ད་ལ་འ ཛོིན་ རིམ་དང་མཐུན་པར་གཏན་འ བེབས་བྱས་པ འི་སློོབ་ དེབ་ དགོས་ཤེ ིང་། བོད་སྐད་ཡིག་གི་སློོབ་དེབ་ནང་གཙོ་ཆོེར་དག་ཡིག་དང་། སུམ་རྟགས། སྒྲུང་དང་ ག ཞི ས་ཚིག བ སློ བ་བྱ་མགུར་སོགས་ཕྱོགས་བསྡུ་བྱེད་པ་ རི་ མོ་དང་ཚོན་ཁྲི ་སྣ་ཚོགས་ཕྲུ་གུ འི་ ཡིད་ དབང་འ ཕྲོག་ ངེས་ད གོས་པ་མ་ཟད་སློོབ་ དེབ་ལས་ག ཞི ན་པ འི་ཟུར་ཀློོག་བྱ་རྒྱུ འི་ དེབ་ཁག་ ཀྱི ང་ མི་ ཉུང་བ་དགོས། དེ་བཞིིན་སྤྱིིར་བཏང་ཤེེས་བྱ། སྤྱིིར་བཏང་ཚན་རིག་སོགས་སློོབ་དེབ་ཁག་ཀྱིང་རྒྱ་ གར་ གྱི་སློོབ་ དེབ་ཁག་ནས་ བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ ཐོག་སྤྱིིར་བཏང་ཤེེས་བྱ འི་ནང་ད གོས་མ ཁོ་ཆུང་བ་ རྣམས་བཏོན་ཚབ་ཏུ་བོད་ཀྱིི་ལོ་རྒྱུས་དང་གནས་ཚུལ་ཁག་འགོད་རྒྱུ། དེ་མཚུངས་སྤྱིིར་བཏང་ཚན་ རིག་ གི་སློོབ་ དེབ་ ཀྱི ང་ད གོས་རྒྱུར། ཚན་ རིག་ལ་མ ཁོ་བ འི་ མིང་ རྐྱེ ང་མ་ད པེ་ད བྱིན་སྐད་རང་ སོར་ བ ཞི ག་པའམ་ཡང་ན་ ཕྱོགས་འ དྲིའི་ བོད་ཀྱིི་ མིང་གསར་བ ཟོ་ བྱེད་པ་ སོགས་སྐབས་བསྟུན་གང་ འ ོས་ བྱེད་འཐུས། འཛོིན་རིམ་བཞིི་པ་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་གཅིག་བསློབ་དགོས། དེ་བཞིིན་སྐད་ཡིག་
212 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། དའི་སློོབ་དེབ་ཁག་རང་འཇགས་ཐོག་བོད་མིར་མཁོ་བའི་ཟུར་དེབ་འགའ་ཤེས་བསྣན་འཐུས་བཅས་ གང་ལྟར་སྐད་ཡིག་དའི་ཐོག་སློོབ་སྦྱོོང་གནས་ཚད་ལོངས་ངེས་ཤེ ིག་སྤྲོོད་དགོས། རྒྱ་གར་དུ་སྡོོད་རིང་ ཕྱི་རྒྱལ་སྐད་ཡིག་དབྱིན་ཧིིན་གང་རུང་གཅིག་ལ་ངེས་པ་བྱ་རྒྱུ་དང་། བོད་རང་བཙན་བྱུང་རྗེེས་འདི་ ཐད་འདམ་ཀ་ཇེ་མང་ཡོད་པ་བྱ་གལ། འཛོིན་རིམ་བདུན་པ་ཐོན་མཚམས་ནས་སློོབ་ཕྲུག་སོ་སོ་དང་། དགེ་རྒན་ཕེ་མ་བཅས་ཚང་མས་འདས་ པ འི་ ལོ་བདུན་ གྱི་ རིང་སློོབ་ཕྲུག་ ད འི་ རིག་ སྟོབས་དང་བརྩོོན་འགྲུས་ དོན་ག ཉིེར་བསམ་ མོས་ཀྱིི་ཁྱད་ པར་ ཇི་ ཡོད་ཀྱིི་ཉི མས་མྱོོང་ལ་གཞིི་བ ཅོལ་བ འི་ ཐོག་མ་ འ ོངས་པ འི་སློོབ་སྦྱོོང་ གི་མདུན་ལམ་གང་དུ་ ཞུགས་པ འི་ལམ་ སྟོན་ གྱི་ཐག་ག ཅོད་མ་ ནོར་བ་ཞིིག་ ངེས་པར་མཚམས་འ དི་ནས་བྱ་ད གོས་ ཧི ་ཅང་ གལ་ཆོེ། རིག་སྟོབས་དང་འདུན་མོས་རྩོེ་གྲས་མིན་རིགས་ཕེལ་ཆོེར་མཚམས་སྦྱོོར་འཛོིན་རིམ་བརྒྱད་ པ་ཐོན་མཚམས་ནས་ལས་རིགས་སློོབ་སྦྱོོང་དུ་བསྐྱིོད་པའམ། འཚོ་ཐབས་མདུན་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་ གང་རུང་ གི་ སྒོ་ནས་ རོབ་ རྩོིས་སུ་སློོབ་ཕྲུག་བརྒྱ་ ཆོ ་བདུན་ཅུ་ཙམ་འ ཛོིན་ རིམ་བརྒྱད་པ་ ཐོན་རྗེེས་ སློོབ་སྦྱོོང་མཚམས་འཇོག་བྱ་གལ། རིག་ སྟོབས་དང་ དོན་ག ཉིེར་ ཆོེ་གྲས་བརྒྱ་ ཆོ ་སུམ་ཅུ་ཙམ་གཞིི་ རིམ་གོང་མའི་སློོབ་སྦྱོོང་ལ་འཇུག་འཐུས་དང་། གཞིི་རིམ་གོང་མར་ཞུགས་མི་ཕེལ་ཆོེར་ཆོེས་མཐའ་ འཛོིན་གྲྭའི་བར་འགྲོ་ཐུབ་པའི་དམིགས་ཡུལ་དགོས་ཤེ ིང་། དེ་མིན་མཚམས་སྦྱོོར་འཛོིན་གྲྭ་བརྒྱད་པ་ ཐོན་པ་དང་གཞིི་རིམ་གོང་མའམ་འབྲིང་རིམ་ཐོན་པ་བཅས་ལ་ལས་དོན་དུ་འཛུལ་ཕྱོགས་སོགས་ལ་ ཁྱད་པར་ཆོེ་བ་མེད་སྟབས་ལོ་བཞིིའི་སློོབ་དུས་འཕེར་མས་གྲུབ་འབྲས་དམིགས་བསལ་ཆོེ་བ་མི་འོང་། འཛོིན་རིམ་བརྒྱད་པ་མཚམས་སྦྱོོར་གྱི་འཛོིན་གྲྭར་བཞིག་པ་འདིས་སློོབ་ཕྲུག་མདུན་ལམ་གར་ཞུགས་ ཀྱིི་ཕྱོགས་སུ་ཁ་ལོ་བསྒྱུར་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་གལ་ཆོེ་ཞིིག་ཡིན་པས་འཛོིན་རིམ་འདའི་ནང་སློོབ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་ ཕྱོགས་ ཀྱི ང་གདམ་ག་ ཧི ་ཅང་མང་བ་ཞིིག་ད གོས། འ ཛོིན་གྲྭ་བརྒྱད་པ འི་རྗེེས་སློོབ་སྦྱོོང་མཚམས་ འཇོག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ཚེ་ཁོ་རང་མདུན་ལམ་གར་ཞུགས་ཀྱིི་ལས་རིགས་དཔེར་ན། ཞིིང་ལས་དང་ཞིིང་ ལ་མཁོ་བའི་འཁོར་ལའ་ལས་རིགས། ཡང་ན་རུམ་ཐག་དང་། རི་མོ། ཤེིང་བཟོ་སོགས་ཀྱིི་ལས་རིགས། ཡང་ན། སུ་ཀྲར་སློེ་དྲུབས་དང་ཚོང་བསྒྱུར་སོགས་ཁྱིམ་ཚང་གི་འཚོ་ཐབས་ཀྱིི་ལས་རིགས་དང་མཐུན་ ཞིིང་ལས་དོན་དའི་ཐོག་ནུས་ཤུ གས་ཐོན་པའི་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས་ཀྱིི་ཐད་སྦྱོོང་བརྡོར་སྤྲོོད་དགོས། མུ་མཐུད་སློོབ་སྦྱོོང་བྱ་མཁན་གྱི་རིགས་ནས་གལ་ཏེ་རྒྱ་གར་གྱི་སྤྱིིར་བཏང་སློོབ་སྦྱོོང་གི་ལམ་སྲོལ་དུ་
213 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། ཞུགས་ནས་ ༡༠+༢+༣ བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ན། རྒྱལ་ཡོངས་གཞིི་རིམ་འཛོིན་གྲྭ་བརྒྱད་པའི་སློོབ་ཚན་ཆོ་ཚང་ ཐོག་རང་ཉིིད་སློོབ་སྦྱོོང་གང་གི་ཐོག་ཞིན་པ་དའི་ཐོག་དམིགས་བཀར་གྱིས་སློོབ་སྦྱོོང་བྱ་གལ། གལ་ ཏེ་ཝི་ཎ་ཆོེས་མཐའ་སློོབ་གྲྭར་འཛུལ་ཞུགས་བྱ་བློོ་ཡིན་ཚེ་ལེགས་སྦྱོར་ཀྱིི་སྐད་དང་། གཞུང་སོགས་ ལ་སློོབ་སྦྱོོང་འགོ་འཛུགས་བྱ་རྒྱུ། ཡང་ཆོོས་སྡོེ་ཁག་ཏུ་ཞུགས་རྒྱུ་ཡིན་ཚེ་བསྡུས་གྲྭ་བློོ་རྟགས་སོགས་ སློོབ་སྦྱོོང་བྱ་རྒྱུའི་མཐུན་རྐྱེེན་སྤྲོད་དེ་ལུགས་མཐུན་རྒྱུགས་སྤྲོོད་དང་ལག་འཁྱེར་སྤྲོོད་རྒྱུ་བཅས་ལམ་ ལུགས་ལྟར་བྱེད་རྒྱུ། ཡང་བོད་ཀྱིི་ཤེེས་རིག་རང་གི་ཐོག་སྨོན་རྩོིས་དང་། བརྡོ་སྤྲོོད་སོགས་ཀྱིི་མཐོ་རིམ་ དང་། ཆོེས་མཐའ་སློོབ་ཁང་གསར་འཛུགས་བྱུང་མཚམས་དེ་དག་སོ་སའ་ནང་འབྲིང་རིམ་དང་གཞིི་ རིམ་གོང་མའི་སློོབ་ཚན་ཆོ་ཚང་བཟོ་དགོས་མ་ཟད། མཚམས་སྦྱོོར་འཛོིན་གྲྭར་ཡང་དེ་མཚུངས་ཀྱིི་ སློོབ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་ཕྱོགས་སོགས་སྐབས་དང་སྦྱོར་ཏེ་སྤྲོོད་ཆོོག་ག ། ནམ་ཞིིག་ བོད་གཞུང་ གི་ཐད་ཀ འི་འ ཛོིན་ སྐྱིོང་ འ ོག་རྒྱུགས་ཞིིབ་ལྷན་ ཚོགས་གསར་འཛུགས་ཐུབ་པ་ བྱུང་མཚམས་ནས་གཞིི་རིམ་གོང་མ་དང་འབྲིང་རིམ་གཉིིས་ཀའི་སློོབ་ཚན་འཆོར་གཞིི། ཚན་རིག་ དང་། སྒྱུ་རྩོལ་གཉིིས་ཐད་ནས་སྐབས་མཚམས་རང་རིགས་ཀྱིི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམས་པར་བསྐྱིར་ སྒྲིིག་བྱ་དགོས་ཀྱིང་ད་ལྟ་ཛོ་དྲིག་དགོས་གལ་མ་ཆོེ་བས་ཞིིབ་པར་མ་སྤྲོོས། མཐོ་རིམ་སློོབ་སྦྱོོང་། བོད་ཀྱིི་མ ཐོ་ རིམ་དང་ ཆོེས་མ ཐ འ་སློོབ་སྦྱོོང་ གི་ཐད་ད་ལྟ་དང་མ་ འ ོངས་ བོད་རང་བཙན་བྱུང་རྗེེས་ བཅས་སུ་སྔོན་སྲོལ་དང་གསར་ལུགས་གཉིིས་ཀར་མ་བསྟེན་པའི་ཐབས་མེད། གཞུང་ལུགས་ཆོེན་ མོར་སློོབ་སྦྱོོང་ཆོེད་བོད་ཀྱིི་གནའ་བའ་སྲོལ་བཟང་ཉིམས་མེད་ཀྱིི་ཆོོས་སྡོེ་ཁག་ཏུ་སློོབ་སྦྱོོང་བྱ་སྲོལ་གྱི་ ལམ་བཟང་རྒྱུན་འཛོིན་དགོས་ཤེ ིང་། གདན་ས་ཁག་གི་སྔོན་སྲོལ་སློོབ་གཉིེར་བྱེད་ཕྱོགས་དང་རྒྱུགས་ སྤྲོོད་ཀྱིི་ལམ་སྲོལ་བཅས་ལ་ནམ་ཡང་བསྒྱུར་བཅོས་བྱ་དགོས་མ་མཆོིས་ཁར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིི་ཆོེས་མཐའ་ སློོབ་སྦྱོོང་ གི་ སྡོེ་ཚན་དུ་ཁྱད་དུ་འ ཕེ གས་པ འི་གྲལ་ རིམ་ཞིིག་ཏུ་འ ཇོག་ད གོས་པ་དང་། མ ཐོ་ རིམ་ སློོབ་སྦྱོོང་གི་ལམ་སྲོལ་ག ཞི ན་དག་དང་གནས་ཚད་རྩོིས་ལུགས། ལག་འཁྱེར་ཡིག་ཐོག་ནས་སྤྲོོད་ སྟངས། རྒྱུགས་སྤྲོོད་ཐོག་འབྲི་རྒྱུགས་རེ་ཟུང་ལེན་རྒྱུ་སོགས་སྐབས་བསྟུན་གྱི་དགོས་མཁོ་འགའ་ཤེས་
214 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། བསྣན་ཀྱིང་དགེ་མཚན་ལས་སྐྱིོན་དུ་མ་མཐོང་། དེ་དང་ཆོབས་ཅིག་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་དང་། རྩོོམ་ རིག རྩོིས། སྨོན། ལག་ཤེེས་བཟོ་ལས་ཀྱིི་རིགས་མཐའ་དག་ལའང་ཆོེས་མཐའ་སློོབ་སྦྱོོང་དང་། རིགས་ གཅིག་རྐང་འཛོིན་གྱི་ཉིམས་ཞིིབ་པར་སློོབ་སྦྱོོང་གི་གོ་སྐབས་སྤྲོོད་རྒྱུ་དང་། དེ་དག་གི་ཆོེད་དུ་ཚད་ ལྡན་གྱི་མཐོ་སློོབ་ཁག་འཛུགས་བསྐྲུན་བྱ་དགོས་སྨོོས་མེད་ཁར་ཚན་རིག་དང་། འཕྲུལ་ལས་ཀྱིི་མཐོ་ སློོབ་ཁག་ གི་ནང་ རྩོ ་བ འི་སློོབ་ཚན་ གྱི་འ ཇོག་སྟངས་ ཕེ ལ་ ཆོེར་འ ཛོ མ་གླིིང་སྤྱིི་ སྲོལ་ལྟར་བྱ་རྒྱུ་སྨོོས་ མེད་ཀྱིང་རྒྱུགས་སྤྲོོད་གྱི་ལམ་སྲོལ་དང་། གནས་རིམ། ལག་འཁྱེར་གྱི་མིང་འདོགས་སོགས་མཐུན་ མིན་བོད་ཀྱིི་རིག་གཞུང་དང་རྗེེས་སུ་མཐུན་པ་བྱ་གལ། གནའ་སྲོལ་དགོན་སྡོེ་ཁག་གི་ནང་ཆོེས་མཐའ་ སློོབ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་སྟངས་ ཕེ ན་ཚུན་སྤྱིི་མཐུན་ ཡོང་ཐབས་ཀྱིི་ལས་ རིམ་འ ཆོ ར་གཞིི་གཞུང་འ བྲེལ་གཏན་ འ བེབས་གནང་རྒྱུ་དང་། སློོབ་ཚན་གསར་བ འི་མ ཐོ་སློོབ་ཁག་ གི་ལས་ རིམ་དང་ལམ་ སྲོལ་བཅས་ སྐབས་འཚམས་ཞིིབ་དཔྱད་ཀྱིིས་ཟུར་དུ་གཏན་འབེབས་གནང་རྒྱུ། ཚན་རིག་དང་། འཕྲུལ་ལས་ཀྱིི་ ཆོེད་ཤེེས་རིག་ཧི་ཅང་བཀྲ་བའི་སློོབ་ཕྲུག་དྲི ག་གྲས་གང་མང་ངེས་པར་དུ་ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་ཕྱི་རྒྱལ་ ཁག་ཏུ་མ ཐོ་ རིམ་སློོབ་སྦྱོོང་ ཆོེད་ག ཏོང་རྒྱུར་རང་གཞུང་ནས་མཐུན་རྐྱེེན་འདུ་འ གོད་ ངེས་པར་དུ་ གནང་ད གོས་མ་ག ཏོགས་རང་ཁུངས་ནས་གསར་འཛུགས་བྱས་པ འི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་གམ་ཡང་ན་རྒྱ་ གར་གྱི་སློོབ་གྲྭ་གྲགས་ཅན་ I. I. T ལ་སོགས་པར་ཡང་ཚན་རིག་དང་། འཕྲུལ་ཆོས་ཐོག་ཡར་ཐོན་ ཟིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་གནས་ཚད་མཉིམ་པའི་སློོབ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་མི་ཐུབ་པ་མཁྱེན་དགོས། སློོབ་གྲྭའི་འཛིིན་སྐྱོོང་། རྩོ་ཁྲིིམས་རིན་པོ་ཆོེར། “ཤེེས་ཡོན་སློོབ་སྟོན་གྱི་སྒྲིིག་འཛུགས་ཚང་མ་གཞུང་གི་དབང་སྒྱུར་ལྟ་རྟོག་ འ ོག་གནས་ད གོས་པ་ ཡིན།” ཞིེས་གཞུང་ གི་ རྩོ ་བ འི་ལམ་ སྟོན་དུ་གསལ་བ་ལྟར་མ་ འ ོངས་ བོད་ཀྱིི་ ཤེེས་རིག་སློོབ་གྲྭ་ཁག་མཐའ་དག་གི་རྩོ་བའི་འཛོིན་སྐྱིོང་ནི་སྲིད་གཞུང་གི་ཐད་ཀའི་དབང་སྒྱུར་འོག་ གཞུང་འ ཛོིན་ ཁོ་ན་མ་ག ཏོགས་ སྒེར་དབང་ བྱེད་པ འི་གཞིི་ རིམ་དང་། མ ཐོ་ རིམ་སློོབ་གྲྭ་ལ་ སོགས་ པ་གང་ཡང་འཛུགས་ མི་ཆོོག་པ་ བྱེད་ད གོས། མ ཐོ་ རིམ་སློོབ་ཁང་ གི་ ངོས་འཛོིན་ ཡོད་པ འི་ཆོོས་ སྡོེ་ ཆོེན་ པོ་རྣམས་ཀྱིི་ རྩོ ་བ འི་འ ཛོིན་ སྐྱིོང་གཞུང་ གི་དབང་སྒྱུར་ འ ོག་གནས་པར་མ་ ངེས་ ཀྱི ང་ དེ་དག་ གི་
215 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། རྒྱུགས་བཞིེས་སྒྲིིག་འཛུགས་དང་། གནས་ཚད་ལག་འཁྱེར་སྤྲོོད་ལེན། ལག་འཁྱེར་ཁག་གི་གནས་ ཚད་ཚད་འཛོིན་གྱི་ཐོག་གཞུང་གི་ཐད་ཀའི་བཀོད་ཁྱབ་སྒྲིིག་འཛུགས་ཀྱིི་འོག་གནས་པ་མ་ག ཏོགས་ རང་འ དོད་བཞིིན་ བྱེད་ མི་ཆོོག་པ་མ་ཟད། མཐོ་རིམ་དང་། ཆོེས་མཐའ་སློོབ་གྲྭ་ཁག་གི་རྩོ་ཁྲིིམས་ ངེས་པར་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཆོེན་ནས་གཏན་འབེབས་བྱས་ཐོག་ཁྲིིམས་ལུགས་དའི་འོག་ སོ་སའ་སྒྲིིག་ གཞིི་རྣམས་བཟོ་དགོས་པ་ཡིན། བོད་རང་བཙན་མ་བྱུང་བར་དུའང་ད་ལྟ འི་དབུས་ཤེེས་ རིག་འ ཛོིན་ སྐྱིོང་ ཚོགས་པ འི་ འ ོག་ ཡོད་པ འི་ གཏན་ཉིིན་སློོག་གྲྭ་ཁག་དང་། དེ་མཚུངས་འ ཛོིན་ སྐྱིོང་ག ཞི ན་དག་ འ ོག་ ཡོད་པ འི་མ ཐོ་ རིམ་སློོབ་ གྲྭ་ཁག་ གི་འ ཛོིན་ སྐྱིོང་ གི་ ཐོག་རང་གཞུང་ གི་སྐུ་ཚབ་འཐུས་ མི་ སོགས་བརྒྱུད་ནས་འ ཛོིན་ སྐྱིོང་ ཐོག་ ནུས་ཤུ གས་གང་ཐུབ་སྤེེལ་ཐབས་ལ་འབད་པ་མ་ཟད། དེ་དང་ ཆོ བས་ ཅིག་རང་གཞུང་ནས་ཐད་ ཀའི་དབང་སྒྱུར་འོག་གཞིི་ རིམ་དང་། འབྲིང་རིམ་སློོབ་གྲྭ་ཁག་གང་མང་རིམ་གཞིིན་འཛུགས་བསྐྲུན་ ཐུབ་ཐབས་གནང་རྒྱུ་མ་ཟད། ད་ལྟ འི་ཆོོས་ སྡོེ་ཁག་ གི་ནང་ ཡོད་བཞིིན་པ འི་སློོབ་སྦྱོོང་ གི་གནས་ ཚད་རྒྱུགས་བཞིེས་ལག་འཁྱེར་སྤྲོོད་ཕྱོགས་ཀྱིི་ཐད་ལའང་རང་གཞུང་གི་དབང་བྱུས་ཡོང་ཐབས་རིམ་ བཞིིན་དགོངས་བཞིེས་གནང་དགོས། སྤྱིིར་ཤེེས་རིག་སློོབ་གྲྭ་ཁག་གི་འཛོིན་སྐྱིོང་གཞིན་དག་ལས་ ཁྱད་པར་དུ་འཕེགས་པའི་སྒྲིིག་འཛུགས་དང་། ལས་དོན་ཚགས་ཚུད། དྲིང་བདེན་མ་ཡིན་པའི་སྐྱིོན་ ཅན་ གྱི་ལས་ དོན་ནམ་ཡང་ མི་ ཡོང་བ འི་ ཆོེད་དུ་ད མིགས་བསལ་ གྱི་ཐུགས་སྣང་གནང་ད གོས་པ་མ་ ཟད། འཐུས་ཤེ ོར་བྱུང་རིགས་དེ་མུར་ཇི་སྙམ་དུ་མི་འཇོག་པར་འཕྲལ་འཕྲལ་ཉིེས་འགོག་ལེགས་སྤེེལ་ གྱིས་ཐབས་ཤེེས་གནང་རྒྱུ། སློོབ་ཕྲུག བོད་མའི་ཕྲུ་གུ་ལོ་བཞིི་ལོན་པ་ནས་ངེས་པར་སྔོན་འགྲའ་སློོབ་གྲྭར་འགྲོ་དགོས་དང་། ལོ་དྲུག་ལོན་ ཚེ་ ངེས་པར་དུ་གཞིི་ རིམ་ འ ོག་མ འི་འ ཛོིན་གྲྭར་འ གྲོ་ད གོས་ གྱི་སྒྲིིག་གཞིི་ མི་ ལྷོད་པ་ཞིིག་ད་ལྟ་ནས་ ཕྱག་ལེན་བསྟར་དགོས་པ་མ་ཟད། མ་འོངས་ བོད་རང་བཙན་བྱུང་རྗེེས་གནས་ཚུལ་འདི་དག་ཁྲིིམས་
216 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ལུགས་ཀྱིི་ཐོག་ནས་རྒྱས་བཅད་དེ་གང་ལྟར་བོད་ཕྲུག་གཞིི་རིམ་འོག་མ འི་སློོབ་གྲྭ་མ་འགྲིམས་པ་མེད་ པར་བཟོ་དགོས་དང་། གཞིི་རིམ་འོག་མ འི་འཛོིན་གྲྭ་བདུན་པ་མ་ཐོན་སྔོན་སློོབ་སྦྱོོང་མཚམས་འཇོག་ མི་ བྱེད་པ འི་དམ་ དོན་ཤུ གས་ ཆོེ་དང་ ད འི་ ཆོེད་ཁྲིིམས་ལུགས་ ཀྱི ང་གཏན་འ བེབས་ བྱེད་གལ། སྤྱིིར་ བཏང་ནས་གཞིི་ རིམ་ འ ོག་མ འི་འ ཛོིན་གྲྭ་བདུན་པ་སློོབ་ཕྲུག་རང་ ལོ་༡༣-༡༤ ནས་འགྱངས་ མེད་ ཐོན་རྒྱུར་བ རྟེན། ད གོན་ སྡོེ་ཁག་ཏུ་རབ་བྱུང་གསར་ཞུགས་ བྱེད་རྒྱུའང་ ལོ་གྲངས་ དེ་འཚམས་བྱས་ ན་མི་འོས་པ་ ཆོེར་མི་འདུག་ཀྱིང་། དམ་ཆོོས་འདུལ་བའི་དགོངས་དོན་ལོ་བདུན་ལོན་པའམ། བྱ་རོག་ དཀྲོག་ནུས་པ་ཡན་ཆོད་རབ་ཏུ་བྱུང་འཐུས་གསུངས་པ་བཞིིན་གཞིི་རིམ་འོག་མ འི་འཛོིན་གྲྭ་མ་ཐོན་ གོང་ནས་ཆོོས་སྡོེར་སྒྲིིག་ཞུགས་བྱེད་རྒྱུ་དགག་བྱ་བྱེད་སྟབས་མ་བདེ་བས་དེ་འདྲིའི་བཙུན་ཆུང་ཡོད་ རིགས་ཀྱིི་དགོན་སྡོེ་ཁག་ཏུ་གཞིི་རིམ་འོག་མ འི་འཛོིན་གྲྭ་བདུན་པ་བར་གྱི་སློོབ་སྦྱོོང་སྤྱིི་སྲོལ་ལྟར་ངེས་ པར་སྤྲོོད་དགོས་པའི་ཁྲིིམས་ལུགས་ཀྱིང་བཟོ་དགོས། གཞིི་རིམ་འོག་མ འི་འཛོིན་གྲྭ་ཕེལ་ཆོེར་མཉིམ་ ལས་དང་། ལག་ཤེེས་སོགས་འཚོ་ཐབས་ཀྱིི་ལས་རིམ་ལ་ཞུགས་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས། གནས་ཚུལ་འདི་ བོད་མི་ཡོངས་རྫོོགས་འབྲི་ཀློོག་ཤེེས་པར་འགྱུར་བ་དང་ཆོབས་ཅིག་སོ་ནམ་སོགས་ངལ་རྩོོལ་གྱི་ལས་ ཀ་བྱེད་མཁན་ཉུང་དུ་མི་འགྲོ་བའི་ཐབས་ཚུལ་གནད་འགག་ཆོེན་པོ་ཞིིག་ཡོད། མཚམས་འ དི་ནས་སློོབ་ཕྲུག་གྲངས་འ བོར་བརྒྱ་ ཆོ ་དྲུག་ཅུ་ནས་བདུན་ཅུ འི་བར་སློོབ་སྦྱོོང་མཚམས་ འཇོག་ཐུབ་པ་དགོས་རྒྱུ། མཛོད་ཕྱོགས་འདིས་འབྲིང་རིམ་དང་། མཐོ་རིམ་སློོབ་གྲྭར་ཞུགས་མཁན་གྱི་ རིགས་སློོབ་ཕྲུག་ཤེེས་བློོ་བཀྲ་བ་རྐྱེང་པ་འདེམས་སྒྲུག་ཐུབ་པ་ཡོང་རྒྱུར་བརྟེན། གཞིི་རིམ་གོང་མ་ཡན་ ཆོད་ཀྱིི་སློོབ་སྦྱོོང་གི་གནས་ཚད་བཟང་དུ་གཏོང་ཐུབ་རྒྱུ་དང་། གཞིི་རིམ་འོག་མ་ཡན་ ཆོད་ཀྱིི་སློོབ་ ཁང་ཡང་རྒྱ་ཁྱབ་ གྲོང་ག སེབ་གང་སར་རྒྱག་མ་ད གོས་པར་ གྲོང་ སྡོེ་ཁག་རྣམས་སུ་གཏན་སྡོོད་སློོབ་ གྲྭའི་ངོ་བོར་རྒྱག་ཐུབ་པ་ཡོང་རྒྱུ་བཅས་དགེ་མཚན་མང་པོ་ཡོད། སློོབ་ཕྲུག་དབང་པོ་མ་ཚང་བ་དང་། གཟུགས་གཞིི་ནད་གཅོང་སོགས་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་སློོབ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་ཕྱོགས་ཀྱིི་ལས་རིམ་དང་། དེ་ ཚོར་ཆོེད་དམིགས་ཀྱིིས་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ཀྱིང་འཛུགས་བསྐྲུན་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན། བོད་རང་བཙན་བྱུང་ འཕྲལ་ལྟ་བུ འི་དུས་སྐབས་ད མིགས་བསལ་ཅན་འགར་སློོབ་གྲྭར་གསར་ཞུགས་ བྱེད་མཁན་རྣམས་ ཀྱིིས་ལོ་གྲངས་གང་འཚམ་ཆོག་ཡངས་གནང་དགོས་ཡོང་སྲིད་ཀྱིང་རིམ་པས་ལོ་གསུམ་བཞིིའི་ནང་ ཚུད་སློོབ་ལོ་མ་བརྒལ་བ་བཟོ་ཐབས་ལ་དམིགས་བསལ་འབད་བརྩོོན་བྱེད་དགོས།
217 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། དགེ་རྒན། རྒྱལ་ཁབ་གྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ནི་མང་ཚོགས་ཀྱིི་ཤེེས་ཡོན་ལ་རག་ལས་ཤེ ིང་། མང་ཚོགས་ཀྱིི་ཤེེས་ཡོན་ སློོབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་ལ་རག་ལས་པས་ཡུལ་གྱི་འཛུགས་བསྐྲུན་གྱི་ནང་དགེ་རྒན་ལས་གལ་ཆོེ་བའི་ལས་ བྱེད་པ་སུ་ཡང་མེད། གཞུང་ཞིབས་ལས་བྱེད་པ་གཞིན་གྱི་ལས་དོན་འཐུས་ཤེ ོར་ཕྱིན་པའམ་ཇི་བཞིིན་ མ་བྱུང་པ་ ཡིན་ ཚེ་ཡུལ་དུས་གནས་སྐབས་ དེ་དང་འ བྲེལ་ ཡོད་ཀྱིི་ལས་ དོན་ཕྲན་ ཚེགས་ལ་ག ནོད་ སྐྱིོན་བྱུང་བ་མ་ག ཏོགས་རྒྱལ་ཁབ་དང་ མི་ རིགས་སྤྱིི་ ཡོངས་ཀྱིི་མ་ འ ོངས་པ འི་མདུན་ལམ་ལ་ག ནོད་ སྐྱིོན་བྱེད་མི་ཐུབ། སློོབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་ཚའི་ལས་དོན་ཇི་བཞིིན་མ་འགྲུབ་པ་ཡིན་ཚེ་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ ན་གཞིོན་ཁྱོན་ཆོེ་ཞིིག་གི་ཤེེས་ཡོན་དང་བསམ་སྤྱིོད་ཀྱིི་ཡར་རྒྱས་ལ་གནོད་སྐྱིོན་འགྲོ། དེ་མཚུངས་ རྒྱལ་ཡོངས་དགེ་རྒན་གྱི་སྤྱིི་ཚོགས་ཁོ་རང་དེ་ཙམ་ཚད་ལྡན་ཞིིག་མེད་ན་འབྱུང་འགྱུར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིི་ མི་རབས་རྗེེས་མ་ཆོ་ཚང་དེ་འདྲིའི་གནས་ཚད་ཅན་ཞིིག་ཏུ་འགྱུར་རྒྱུར་ངེས་པས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིི་འཛོིན་ སྐྱིོང་འཛུགས་བསྐྲུན་མཚན་མཐོང་གཟི་བརྗེིད་ཐམས་ཅད་ལ་སྒོ་ཀུན་ནས་གནོད་སྐྱིོན་ཡོང་རྒྱུ་གདོན་ མི་ཟ་བ འི་མཐུན་ད པེར་ད་ལྟ འི་རྒྱལ་ཁབ་མང་ པ འ་ནང་མ ཐོང་བཞིིན་པ་ དེ་ རེད། དེས་ན། རྒྱལ་ ཁབ་ཀྱིི་མང་ཚོགས་ནང་ནས་ཤེེས་ཡོན་ཆུ་ཚད་མཐོ་ཤེ ོས་དང་། བློོ་རིག་བཀྲ་ཤེ ོས་ཀྱིི་ནང་ནས་དགེ་ རྒན་འདེམས་བསྐོ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། དགེ་རྒན་གྱི་ལས་འཁུར་ཀྱིང་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་ལས་འཁུར་གཞིན་ དག་ལས་ཅུང་ཟད་མཐོ་བའི་གནས་རིམ་དང་ཕེོགས་ཚད་ཆོེ་མཐོང་བཅས་ཡོད་དགོས་པ་ཡིན། དེ་ ལྟར་མ་བྱུང་ ཚེ་ཡུལ་ མི་བཟང་ཤེ ོས་རྣམས་ད གེ་རྒན་ གྱི་ལས་འཁུར་ ཐོག་ཞུགས་ མི་ཐུབ། མ་ འ ོངས་ པར་བོད་ཀྱིི་གཞུང་ཞིབས་ཁག་གནས་རིམ་དང་སྡོེ་ཚན་འགའ་ཤེས་སུ་བགོས་པ་ཡིན་ཚེ། དགེ་རྒན་ གྱི་གནས་རིམ་ལེགས་ཤེ ོས་རྩོིས་དགོས། དཔེར་ན། བོད་ཀྱིི་ཤེེས་རིག་ཞིབས་ཞུ་བ་ TES བོད་ཀྱིི་ཕྱི་ འབྲེལ་ཞིབས་ཞུ་བ། TFS བོད་ཀྱིི་འཛོིན་སྐྱིོང་ཞིབས་ཞུ་བ་ TAS བོད་ཀྱིི་ཁྲིིམས་ལུགས་ཞིབས་ཞུ་ བ༑ TPS ལྟ་བུར་བགོས་པ་ཡིན་ན་མཐོ་ཤེ ོས་དེ་བོད་ཀྱིི་ཤེེས་རིག་ཞིབས་ཞུ་བར་འཇོག་དགོས་པ་མ་ ཟད། ཁོངས་ཚའི་ཕེོགས་རིམ་དང་། གནས་རིམ་གཉིིས་ཐད་ནས་གཞིན་ལས་ཅུང་ཟད་ཁྱད་པར་དུ་ འཕེགས་པ་ཞིིག་དགོས། གལ་ཏེ་གཞུང་ཞིབས་གྲལ་རིམ་གྱི་ནང་ཐད་ཀར་མ་ཚུད་པའི་གཙུག་ལག་
218 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། སློོབ་ག ཉིེར་ཁང་ གི་སློོབ་ད པོན་ ཆོེ་ཆུང་རྣམས་ ཀྱི ང་ ཕེོགས་ རིམ་དང་གནས་ རིམ་ གྱི་ ཆོ ་ནས་གཞུང་ ཞིབས་ཀྱིི་གནས་རིམ་འདི་དང་འདྲི་མཚུངས་དགོས་པ་མ་ཟད། ཕེན་ཚུན་གཉིིས་ཀར་གནས་འཕེོས་ ཆོོག་པའི་གོ་སྐབས་ཀྱིང་དགོས་པ་ཡིན། སློོབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་ཁག་གི་གནས་རིམ་གྱི་དབྱེ་བ་གཤེམ་ གསལ། ༡། ཀ སྔོན་འགྲོ་སློོབ་གྲྭའི་ལས་བྱེད་མ་མའམ་ཕེ་ཚབ། EST འབྲིང་རིམ་སློོབ་ཐོན་ཐོག་ དམིགས་བསལ་སྔོན་འགྲའ་སློོབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་འོས་སྦྱོོང་ ཐོན་པ། གནས་རིམ་ ༦ པ། ཁ སྔོན་འགྲའ་སློོབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན། TGT མཐོ་རིམ་སློོབ་ཐོན། དགེ་རྒན་འོས་སྦྱོོང་ ཡོད་པ། གནས་རིམ་ ༥ པ་བཅས། ༢། EST འབྲིང་རིམ་སློོབ་ཐོན། དགེ་རྒན་འོས་སྦྱོོང་ ཡོད་པ། གནས་ ༦ པ་བཅས། ༣། གཞིི་རིམ་གོང་མའི་སློོབ་དག TGT མཐོ་རིམ་སློོབ་ཐོན། དགེ་རྒན་འོས་སྦྱོོང་ ཡོད་པ། གནས་ རིམ་ ༥ པ་བཅས། ༤།་ འབྲིང་རིམ་སློོབ་དགེ་བཅས། (A) TGT (B) PGT ཆོེས་མཐའ་སློོབ་ཐོན། དགེ་རྒན་ འོས་སྦྱོོང་ ཡོད་པ། གནས་རིམ་ ༥ པ། ༥། མཐོ་རིམ་སློོབ་དགེ་ (A) Lecturer སློོབ་དཔོན། གནས་རིམ་ ༥ (B) Reader ཉིེ་བའི་ སློོབ་དཔོན། གནས་རིམ་ ༣ (C) Professor སློོན་དཔོན་ཆོེན་པོ་དང་། (D) National-Professor རྒྱལ་ཡོངས་སློོབ་དཔོན་ཆོེན་པོ། གནས་རིམ་ ༢ པ། གོང་གསལ་གནས་རིམ་རྣམས་གཞུང་ཞིབས་སྤྱིི་མཚུངས་ཀྱིི་གནས་རིམ་སྐབས་གསལ་ལྟར་ལ་ཕེོགས་ རིམ་རང་མ ཉི མ་གནས་ རིམ་ལས་ བྱེད་ག ཞི ན་དག་ལས་ རིམ་པ་ག ཅིག་ གིས་མ ཐོ་བ་ད གོས་པ་ ཡིན། གནས་ རིམ་ལྔ་པ་མན་ ཆོ ད་ཀྱིི་ད གེ་རྒན་ས་གནས་ སོ་ སོ་ནས་བ སྐོ་བ ཞི ག་ བྱེད་རྒྱུ་དང་ དེ་ ཚོ་རྒྱལ་ ཡོངས་གཞུང་ ཞི བས་ ཁོངས་སུ་ག ཏོགས་ མི་ད གོས་ཤེ ིང་། རྒྱལ་ ཡོངས་སུ་འ ཕེོས་ ལེན་བྱ་རུང་ཡང་ མ་ཡིན། གནས་རིམ་བཞིི་པ་ཡན་ཆོད་ཀྱིི་དགེ་རྒན་ཐད་ཀར་རམ་གནས་སྤེར་གྱི་བསྐོ་བཞིག་བྱེད་པ་ གང་ཡང་རུང་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་ཀྱིི་ཤེེས་ཡོན་ཞིབས་ཞུ་བ་ TES གཏོགས་ཤེ ིང་། རྒྱལ་ཡོངས་སུ་འཕེོས་
219 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། ལེན་བྱ་རུང་བ་དགོས། ད གེ་རྒན་ འ ོས་སྦྱོོང་ སྐོར་སྤྱིིར་བཏང་ དེང་དུས་ཀྱིི་ད གེ་རྒན་ འ ོས་སྦྱོོང་ གི་སློོབ་ཚན་ ཕེ ལ་ ཆོེར་གཞིིར་ བཟུང་ཐོག་ཕྲུ་གུའི་སེམས་ཀྱིི་གནས་ཚུལ་ (CHILDS-PSYCHOLOGY) སློོབ་སྟོན་གྱི་ཐབས་ལམ་ (METHODS OF TEACHING) གཉིིས་ཐད་བོད་ཕྲུག་གི་སེམས་ཀྱིི་གནས་ཚུལ་ལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་ འཚམས་ཤེ ིང་། ནང་པའི་གཞུང་ལུགས་ནས་བྱུང་བའི་སློོབ་སྟོན་གྱི་ཐབས་ལམ་རྣམས་དམིགས་བཀར་ གྱིས་སློོབ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་དགོས་པ་མ་ཟད། ལྷག་པར་ཕྲུ་གུའི་སེམས་ཀྱིི་གནས་ཚུལ་རང་ལ་གཞིིར་བཞིག་ བྱས་པ་སོང་། ཤེར་ཕྱོགས་པའི་ཕྲུ་གུ་སྤྱིི་དང་། ལྷག་པར་བོད་ཕྲུག་གི་བསམ་ཚུལ་ལ་གཏན་ནས་མི་ འཚམས་པ་ཡིན་པ་དེ་མཁྱེན་དགོས། དེ་བཞིིན་བདེ་བར་གཤེེགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ནས་བྱུང་བའི་ བློ་མའི་མཚན་ཉིིད་དང་། ཡོངས་འཛོིན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཇི་ལྟར་བཤེད་པ་རྣམས་ངེས་པར་དུ་ཡང་རྒྱས་ སྤྲོོས་དང་བཅས་ཏེ་སློོབ་སྟོན་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན། དེ་བཞིིན་དུ་བོད་ཀྱིི་ཤེེས་རིག་ལོ་རྒྱུས་ (HISTORY OF TIBETAN EDCATION) ཡང་ངེས་པར་སློོབ་སྟོན་བྱེད་དགོས། ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ལམ་ སྲོལ་རྣམས་ང་ཚའི་ལམ་སྟོན་ཙམ་དུ་བཟུང་སྟེ། གནས་ཚུལ་རེ་རེ་བཞིིན་ནང་པའི་རིག་གཞུང་དང་། བོད་དང་བོད་མའི་གནས་སྟངས་ཀྱིི་ཆོ་ནས་སློོབ་སྦྱོོང་དང་ཉིམས་ཞིིབ་གསར་དུ་བྱེད་པ་མ་གཏོགས་ ཁོ་ཚོས་གང་བཤེད་ཞྭ་དཔེ་ལྷམ་ལ་འགེབས་མི་རུང་བའི་ཚུལ་ངེས་པར་དུ་མཁྱེན་དགོས། རྒྱུགས་སྤྲོོད་ལམ་སྲོོལ། ད་ལྟའི་རྒྱ་གར་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཕེལ་ཆོེར་དུ་དར་བའི་བྲིས་རྒྱུགས་སྤྲོོད་སྲོལ་གྱི་ལམ་ལུགས་འདི་རྒྱལ་ ཁབ་ཚང་མར་ཕེལ་ཆོེར་ཉིམས་རྒུད་དུ་ཕྱིན་ཏེ། དེང་སྐབས་ཚད་ལྡན་གྱི་ལག་ལེན་བསྟར་མཁན་ཧི་ ཅང་དཀོན་པོ་ཆོགས་ཟིན་པ་མ་ཟད། རྒྱུགས་སྤྲོོད་ཀྱིི་ལམ་སྲོལ་འདིས་སློོབ་ཕྲུག་གི་ཤེེས་ཚད་ཇི་ལྟ་ བཞིིན་དཔོག་མི་ནུས་པ་མ་ཟད་དྲིང་བདེན་མ་ཡིན་པའི་ཐབས་ལམ་མང་པོ་ཞིིག་ཀྱིང་དའི་ནང་འདྲིེས་ ཉིེན་ཡོད། དེར་བརྟེན་རང་རའི་རྒྱུགས་སྤྲོོད་ལམ་སྲོལ་གསར་པ་ཞིིག་ངེས་པར་དུ་གཏོད་དགོས། དེ་ ཡང་ངག་རྒྱུགས་དང་སློོབ་ཕྲུག་ ཕེ ན་ཚུན་བ གྲོ་ གླིེང་ གི་ ཐོག་ནས་རྒྱུགས་སྤྲོོད་ བྱེད་ཚུལ་ག ཙོ་འ དོན་
220 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཐོག་སྐབས་རེར་བྲིས་རྒྱུགས་ཀྱིང་རེ་ཟུང་བློངས་འཐུས་ཀྱིང་དྲིི་ཤེ ོག་བཟོ་སྟངས་ཀྱིི་ཐོག་དགེ་རྒན་ཚོར་ དམིགས་བསལ་གྱི་སློོབ་སྟོན་སྤྲོད་དེ་དྲིི་བ་འགོད་སྟངས་ཐོག་གསར་བརྗེེ་ཆོེན་པོ་དགོས་པ་དང་། གཞིི་ རིམ་གོང་འོག་དང་། འ བྲིང་རིམ་གྱི་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་ལོ་འཁོར་རྒྱུགས་སྤྲོོད་རྐྱེང་པ་མ་ཡིན་པར་བདུན་ རའི་རྒྱུགས་དང་། ཟླ་རྒྱུགས་ཁག་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་དོ་སྣང་བྱས་ཏེ་འདི་ཚའི་ཨང་ཐོབ་ལོ་འཁོར་ རྒྱུགས་སྤྲོོད་ཀྱིི་གྲུབ་འབྲས་ལ་ཕེན་པ་བཟོ་དགོས། མཐོ་རིམ་སློོབ་ཁག་ཏུ་ཡང་ལོ་རྒྱུགས་རྐྱེང་པ་མ་ ཡིན་པར་ལོ་རའི་སློོབ་རྒྱུན་ཆོོས་ཐོག་ཁག་གསུམ་ཙམ་ལ་བགོས་ཏེ། ཆོོས་ཐོག་རེ་རའི་མཇུག་ཏུ་དུས་ རྒྱུགས་ལེན་དགོས་དེ་དག་གལ་ཆོེར་བརྩོིས་ཏེ། ལོ་རྒྱུགས་ཀྱིི་གྲུབ་འབྲས་ནང་བརྒྱ་ཆོ་ལྔ་བཅུ་ལས་ ཉུང་བ་དུས་རྒྱུགས་ཁག་ནས་འཁྱེར་དགོས། སྔོན་འགྲའ་འཛོིན་གྲྭ་དང་། གཞིི་རིམ་འོག་མ འི་འཛོིན་ གྲྭ་བཞིི་པའི་རྒྱུགས་སྤྲོོད་མ་དགོས་པར་དགེ་རྒན་རྣམས་ཀྱིི་རྒྱུན་ལྡན་སློོབ་ཕྲུག་སོ་སའ་ཤེེས་ཚད་ཞིིབ་ འཇུག་ གིས་གནས་ཚད་མ་ ལོངས་པ འི་ རིགས་ལ་ཟུར་བ སློ བ་ སོགས་ཀྱིི་ སྒོ་ནས་གང་ལྟར་འ ཛོིན་གྲྭ་ བཞིི་པའི་བར་གྱི་ལོ་རེ་བཞིིན་འཛོིན་གྲྭ་སྤེར་རྒྱུ་ལས་རྒྱུགས་འཕྲོད་མིན་གྱི་རྣམ་དབྱེ་མི་འབྱེད། འཛོིན་ གྲྭ་བཞིི་པ་ནས་བདུན་པ་བར་ཟླ་རྒྱུགས་དགུ་དང་། ལོ་རྒྱུགས་གཅིག་བཅས་ཁྱོན་ལོ་རའི་རྒྱུགས་སྤྲོོད་ བཅུ་རེ་བྱེད་རྒྱུ་ནས་ཟླ་རྒྱུགས་དགུ་ནས་བརྒྱ་ཆོ་ལྔ་བཅུ་དང་། ལོ་རྒྱུགས་ནས་བརྒྱ་ཆོ་ལྔ་བཅུ་རྩོིས་ཏེ་ རྒྱུགས་འཕྲོད་མིན་གྱི་རྣམ་དབྱེ་འབྱེད་རྒྱུ། འོན་ ཀྱིང་འཛོིན་རིམ་བདུན་པའི་བར་རྒྱུགས་སྤྲོོད་མ་ཐོན་ པའི་རིགས་ཀྱིི་སློོབ་ཚན་གང་ཐད་རྒྱུགས་སྤྲོོད་མ་ཐོན་པ་དའི་ཐོག་བསྐྱིར་རྒྱུགས་ལན་གཉིིས་བར་སྤྲོོད་ རྒྱུའི་གོ་སྐབས་སྤྲོད་དེ་འཛོིན་རིམ་སྤེར་བ་ལས། འཛོིན་རིམ་གཅིག་ཏུ་ལོ་གཉིིས་སྡོོད་མ་དགོས་པའི་ ཐབས་ཤེེས་གཙོ་འདོན་བྱེད་རྒྱུ། འཛོིན་རིམ་བདུན་པའི་ནང་སློོབ་ཚན་གཉིིས་ལ་རྒྱུགས་མ་འཕྲོད་པ་ བྱུང་ཚེ་ཡང་བསྐྱིར་ལོ་གཅིག་འཛོིན་རིམ་བདུན་པར་འཇོག་རྒྱུ་དང་། ལོ་གཉིིས་པར་ཡང་རྒྱུགས་མ་ འ ཕྲོད་པ་ ཡིན་ན་གཞིི་ རིམ་ འ ོག་མ་མ་ ཐོན་པར་ ཆོ ་འ ཇོག་ གིས་མཚམས་སྦྱོོར་འ ཛོིན་གྲྭར་ལག་ཤེེས་ སློོབ་སྦྱོོང་ཙམ་མ་གཏོགས་གོང་རིམ་གྱི་སློོབ་སྦྱོོང་དུ་ཞུགས་མི་རུང་བར་ཐག་གཅོད་དགོས།
221 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། སློོབ་ཚན་དང་སློོབ་དེབ། སློོབ་ཚན་འཆོར་གཞིི་འགོད་ཕྱོགས་ཐད། གཞིི་རིམ་གོང་འོག་གཉིིས་ཀར་སློོབ་ཚན་ གྱི་ཕྱི་སྒྲིོམ་གོང་ སྨོོས་ལྟར་གྱི་ཐོག མཚམས་སྦྱོོར་འཛོིན་གྲྭར་འབྲིང་རིམ་དང་། མཐོ་རིམ་དུ་འཇུག་ཡུལ་གྱི་རྣམ་གྲངས་ ལ་གཞིིགས་པའི་སློོབ་ཚན་བཞིག་དགོས་སོགས་སྐབས་སྦྱོར་གྱིས་ཤེེས་ཤེ ིང་། སློོབ་ཚན་རྣམ་གྲངས་ མང་བ་དང་། གཞིི་རྒྱ་ ཆོེ་བ་ག ཙོར་འ དོན་ མི་ བྱེད་པར་སློོབ་ཕྲུག་ གི་བློོ་དང་འཚམས་ཤེ ིང་ག ཏིང་ ཆོོད་པ་ཞིིག་སློོབ་སྟོན་ཐུབ་ངེས་ཡོང་ཐབས་གཙོར་འདོན་གྱིས་གཅིག་ཤེེས་ཀུན་གྲོལ་ཡོང་བ་ལ་འབད་ དགོས། ལྷག་པར་བོད་ཀྱིི་སྐད་ཡིག་ལ་བྱང་ཆུབ་པ་ཞིིག་དང་། སྐད་ཡིག་གཞིན་གཅིག་གི་ཐོག་འགྲོ་ རྒྱུགས་འཕེེར་ངེས་ཤེ ིག་བྱ་གལ་ཧི་ཅང་ཆོེ་བས་གཞིི་རིམ་འོག་མར་སྐད་ ཡིག་ལ་ནན་ཏན་ཆོེན་པོ་བྱ་ དགོས་པ་དེ་གནད་ཀྱིི་དོན་པོ་ཡིན། གཞིི་རིམ་གོང་མ་དང་། མཐོ་རིམ་གྱི་རྒྱུགས་སྤྲོོད་རང་གཞུང་ནས་ བཞིེས་ཐུབ་པ་ཞིིག་བྱུང་འཕྲལ། གཞིི་རིམ་གོང་མ་ཡན་ཆོད་ཀྱིི་སློོབ་ཚན་འཇོག་སྟངས་ཆོེས་ཁྱད་པར་ བ་ཞིིག་དགོས་གལ་ཧི་ཅང་ཆོེ་རུང་འཕྲལ་མཁོ་ཛོ་དྲིག་མ་མཆོིས་པས་འདིར་མ་སྤྲོོས། གཞིི་རིམ་འོག་ མ་ནས་བཟུང་མཐོ་རིམ་བར་འཛོིན་རིམ་ཀུན་ཏུ་ལས་རྩོོལ་དང་ལག་ཤེེས་ལ་གལ་གནད་ཆོེན་པོ་རྩོིས་ ཏེ་འ ོས་འཚམས་ཀྱིི་སློོབ་ཚན་འ ཇོག་ད གོས་པ་དང་། དེ་བཞིིན་སློོབ་དེབ་ཀྱིང་མང་མཐར་ལོ་ལྔ་རེ་ ནས་མ་བརྒལ་བར་བསྐྱིར་ཞིིབ་དང་། བཟོ་བཅོས་བྱ་གལ་ཆོེ་བས་ཤེེས་རིག་ལྷན་ཁང་གི་འོག་གཏན་ འཇགས་སློོབ་ཚན་དང་། སློོབ་ དེབ་བ སྐྱི ར་བ ཅོས་ཀྱིི་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་མཁས་པ འི་ ཚོགས་ ཆུང་དང་རྒྱུན་ལས་ཤེ ིག་དགོས་པ་མ་ཟད། སྐབས་དང་སྐབས་སུ་སློོབ་དགེ་ཁག་དང་། མཁས་པ་ ཁག་འབྲེལ་གཏུག་གིས་དོན་གནད་འདའི་ཐོག་ཉིམས་ཞིིབ་དང་། བྱ་ར་རྒྱུན་ལྡན་ཐོག་དགོས་གལ་ ནམ་བྱུང་མཚམས་དུས་འགྱངས་མེད་པར་འཕྲལ་འཕྲལ་བསྐྱིར་བཅོས་ཐུབ་པ་མཛོད་གལ་ཆོེ། སློོབ་ དེབ་རྣམས་སུ་ཕེལ་སྐད་ཚུལ་མཐུན་འབྲི་བར་དགག་བྱ་མེད་ཀྱིང་། གོ་བདེ་བསྙད་དེ་བརྡོ་སྤྲོོད་ཀྱིི་ གཞུང་དང་འགལ་རིགས་ནམ་ཡང་བྲིས་མི་རུང་བས་འདི་ལ་དོ་དམ་གཟབ་དགོས། རྒྱུན་ལྡན་བེད་ སྤྱིོད་གཏོང་བའི་ངག་སྐད་དང་། ཡིག་ཐོག་འབྲི་སྲོལ་གཉིིས་དབར་འགྱང་བར་ཆུང་དུ་གཏོང་དགོས་ གལ་ཆོེ་ཡིན་རུང་། སྨྲ་བརྗེོད་ངག་སྐད་ཀྱིི་གནས་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་བ་ལས། འབྲི་སྲོལ་བརྡོ་སྤྲོོད་ ལས་ཉི མས་པ འི་དམའ་རུ་ནམ་ཡང་ག ཏོང་ མི་རུང་། དེ་མཚུངས་སློོབ་ སྟོན་ གྱི་མཐུན་རྐྱེེན་ ཡོ་བྱད་ ཀྱིང་། སྦྱོོར་ཀློོག་སློོབ་པ་ན་ཡིག་མདའ་བཟུང་བ་ནས། ཀམ་པུ་ཊིར་སོགས་ཀྱིི་བར་གནའ་སྲོལ་དང་
222 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། རིག་གསར་གྱི་ཡོ་བྱད་ཚང་མ་བེད་སྤྱིོད་བྱེད་དགོས། སློོབ་སྦྱོོང་ལ་མཁོ་བའི་གླིོག་བརྙོན་ལེགས་རིགས་ བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ ཏེ་ཝིིཌི་ ཨོ་བ ཟོ་བ་ སོགས་སློོབ་མ ཁ འ་ ཡོ་བྱད་ སྣེ་འཛོོམས་ ཡོང་ཐབས་ བྱེད་ ཅིང་། བོད་སྐད་ཐོག་ཟློས་གར་དང་། སྒྲུང་སོགས་ཀྱིི་རིགས་འབེལ་པོ་ཡོང་ཐབས་བྱེད་དགོས། སློོབ་སྟོོན་གྱིི་སྐད་ཡིིག སློོབ་སྟོན་གྱི་སྐད་ཡིག་སྔོན་འགྲའ་སློོབ་གྲྭ་ནས་ཆོེས་མཐའ་ཉིམས་ཞིིབ་བར་ཆོ་ཚང་བོད་སྐད་རང་གི་ ཐོག་ནས་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས། དེ་འདོར་དུ་མི་རུང་བའི་དགོས་གནད་ཆོེ་ཤེ ོས་ཤེ ིག་ཡིན་ཞིིང་། དའི་ཆོེད་ ད་ལྟ་ནས་འབད་རྩོོལ་གྱིས་རིང་མཐར་ཡང་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༥ ཚུན་ཆོད་ཚན་རིག་དང་། སྒྱུ་རྩོལ་གཉིིས་ ཀའི་སློོབ་ཚན་ཆོ ་ཚང་བོད་སྐད་ཐོག་ནས་སློོབ་སྟོན་ཐུབ་པ་དང་། སློོབ་དེབ་སོགས་བསྟན་བཅོས་ ཀྱིིས་མ་ཕེོངས་པ་ཞིིག་ངེས་པར་དུ་བྱེད་དགོས། དའི་ཆོེད་ད་ལྟ་ནས་གཞིི་རིམ་འོག་མ འི་སློོབ་སྦྱོོང་ ཆོ ་ཚང་ བོད་སྐད་ ཐོག་སྤྲོོད་ཐུབ་པ འི་སློོབ་ དེབ་དང་འ བྲེལ་ ཡོད་ ཡིག་ ཆོ ་ཁག་ གི་ གོ་སྒྲིིག་འཕྲལ་དུ་ ཛོ ་ དྲི ག་ གིས་གནང་ད གོས་ཤེ ིང་། སྟབས་བ ད འི་ ཆོེད་ཚན་ རིག་ སོགས་སློོབ་ཚན་ག ཞི ན་ གྱི་དམའ་ རིམ་སློོབ་དེབ་རྣམས་ལས་དཔེ་ལེན་གྱི་སྒོ་ནས་བཟོ་དགོས། སྐད་ཡིག་གཞིན་ནས་བསྒྱུར་ན་གོ་བདེ་ མི་ཡོང་བས་ཕྱི་སྒྲིོམ་དཔེ་བློངས་ཐོག་ནས་གསར་འབྲི་བྱས་ན་ལེགས། ལས་དོན་འདི་མུ་མཐུད་ཀྱིིས་ ལོ་རེ་བཞིིན་འཛོིན་རིམ་གོང་མ་རའི་སློོབ་ཚན་ཆོ་ཚང་གི་སློོབ་དེབ་དང་། འབྲེལ་ཡོད་ཡིག་ཆོ་བོད་ སྐད་ཐོག་འདོན་ཐུབ་པའི་ལས་འགུལ་ནུས་པ་ཐོན་ངེས་ཤེ ིག་རྒྱུན་ཆོགས་སུ་གནང་གལ། དའི་ཐད་ གལ་ཆོའི་དོན་གནད་གཅིག་ནི། ཚན་རིག་དང་འཕྲུལ་རིག་སོགས་སློོབ་ཚན་གསར་པའི་སློོབ་དེབ་ གསར་སྒྲིིག་སྐབས་ཐ་སྙད་མང་པོ་གསར་བཟོ་བྱ་དགོས་ཡོང་ངེས་པས། དའི་སྐབས་འོལ་ ཚོད་མ་ཡིན་ པར་ ཐོག་མར་ བོད་སྐད་རང་དུ་ དོད་ཐུབ་ཀྱིི་ཐ་སྙད་ རྙོིང་པ་ ཡོད་ མེད་འ ཚོལ་ཞིིབ་དམ་ དོན་ ཅི་ནུས་ བྱེད་དགོས། མཐའ་མར་དོད་ཐུབ་ཐ་སྙད་མི་འཁྲུལ་བ་ཞིིག་མེད་པར་ངེས་ཚེ་གཞིི་ནས་ཐ་སྙད་གསར་ བཅོས་བྱེད་དགོས་ཤེ ིང་། དེ་ཡང་གང་བྱུང་མ་ཡིན་པར་སྔོན་བྱོན་ལོ་པཎ་རྣམས་ཀྱིི་མཛོད་སྲོལ་ལྟར་ གཏན་ཚིགས་དང་ལྡན་ཞིིང་། དོན་ལ་འཁྲུལ་གཞིི་མེད་པ་ཞིིག་དགོས་པ་མ་ཟད། ལན་གཅིག་གཏན་ འ བེབས་ ཟིན་པ འི་ཐ་སྙད་ དེ་རྒྱ་ཁྱབ་རྒྱལ་ ཡོངས་སུ་སྤྱིི་འ གྲེ་ བེད་ སྤྱིོད་ བྱེད་པ་ལས་མཁས་བླུན་མང་
223 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། པོས་འདྲི་མིན་སྣ་ཚོགས་གང་དྲིན་དུ་མི་བྱེད་པ་གནད་ཆོེ། སློོབ་ཐོན་ཁག་གི་མདུན་ལམ་འཆེར་གཞིི། གོང་ སྨྲོས་ལྟར་སློོབ་ཕྲུག་ བྱིངས་ ཆོེ་གཞིི་ རིམ་ འ ོག་མ་ ཐོན་མཚམས་ནས་སློོབ་སྦྱོོང་མཚམས་འ ཇོག་ བྱེད་རྒྱུ་ཡང་གཞིོན་ནུ་བློོ་རིག་བཀྲ་བ་རེ་བ་ཆོེ་རིགས་བརྒྱ་ཆོ་སུམ་ཅུ་ཙམ་རེ་གཞིི་རིམ་གོང་མ་དང་། འབྲིང་རིམ་བཅས་སུ་སློོབ་སྦྱོོང་གི་གོ་སྐབས་སྤྲོོད་དགོས་པ་ལྟར་རྒྱལ་ཁབ་དང་། སྤྱིི་ཚོགས་ཀྱིི་དགོས་ མ ཁོ་ལ་གཞིིགས་པ འི་ ཁོང་ ཚ འི་མདུན་ལམ་ཡང་ སྔོན་ཚུད་ནས་འ ཆོ ར་གཞིི་དང་ལྡན་པར་གཏན་ འབེབས་བྱ་གལ་ཧི་ཅང་ཆོེ། གཞིི་རིམ་གོང་མ་ནས་སློོབ་ཕྲུག་རྣམས་ཚན་རིག་དང་། སྒྱུ་རྩོལ་གང་ དུ་འགྲོ་རྒྱུའི་དབྱེ་འབྱེད་བྱེད་སྐབས་ནས་ཁོང་ཚའི་ཆོེས་མཐའ་སློོབ་སྦྱོོང་བར་གྱི་སློོབ་སྦྱོོང་གི་མདུན་ ལམ་ ཕེ ལ་ ཆོེར་གཏན་ ཁེལ་ཐུབ་པ་ཞིིག་ད གོས་ཤེ ིང་། ཁོང་ ཚ འི་མདུན་ལམ་གདམ་ཀ་ བྱེད་ ཕྱོགས་ ཀྱིང་གཙོ་བོ་སློོབ་ཕྲུག་སོ་སའ་ཁམས་མོས་བསམ་པ་དང་། རིག་སྟོབས་ལ་གཞིིགས་རྒྱུ་གལ་གནད་ ཆོེ་ནའང་། དེ་ཙམ་ གྱིས་ མི་ ཚིམ་པར་ ཁོང་ ཚོ་སློོབ་གྲྭ་ ཐོན་རྗེེས་འ ཚོ་ཐབས་ཀྱིི་ལས་ དོན་དུ་ཞུགས་ རྒྱུ འི་ གོ་སྐབས་ལའང་ ངེས་པར་དུ་ག ཟིགས་ད གོས་པ་ ཡིན། དེར་བ རྟེན་རྒྱལ་ ཡོངས་ཀྱིི་ལས་ དོན་ དང་འཛུགས་བསྐྲུན་ གྱི་འ ཆོ ར་གཞིི་ཁག་ ལོ་བདུན་བརྒྱད་ཀྱིི་ སྔོན་ཚུད་ནས་བློོ་ཡུལ་དུ་བ ཞི ག་ སྟེ་ འཆོར་གཞིི་སྒྲིིག་དགོས། འབྲིང་རིམ་སློོབ་གྲྭར་ཞུགས་མཁན་ཞིིག་ལོ་བདུན་བརྒྱད་ཀྱིི་མཚམས་ནས་ ཆོེས་མ ཐ འ་སློོབ་སྦྱོོང་ ཐོན་སྐབས་ལས་ དོན་གང་འ དྲི ་ཞིིག་ཏུ་ཞུགས་ཐུབ་ མིན་ གྱི་འ ཆོ ར་གཞིི་ ཐོག་ མ་ཉིིད་ནས་ ཚོད་དཔག་ཐུབ་པ་ཞིིག་མ་བྱུང་ན་སློོབ་ ཐོན་ལས་ མེད་ ཇེ་མང་དུ་ སོང་ ཚེ་ སྲིད་གཞུང་ དང་། སྤྱིི་ཚོགས་གཉིིས་ཀར་དཀའ་ངལ་གྱི་གཞིི་རྩོ་ཞིིག་ཆོགས་རྒྱུ་མ་ཟད། སློོབ་སྦྱོོང་བྱེད་བཞིིན་ པ འི་སློོབ་ཕྲུག་ ཚ འི་ སྤེོབས་པ་དང་ག དེང་ ཚོད་བརླག་རྒྱུ འི་ ཆོ ་རྐྱེེན་ཞིིག་ཏུ་འ གྲོ་རྒྱུ་ཉི ག་ ཅིག་ རེད། གནས་ཚུལ་དེ་དག་ལ་དགོངས་བཞིེས་ཀྱིིས་མཚམས་སྦྱོོར་འཛོིན་གྲྭ་ནས་གཞིི་རིམ་གོང་མར་འཕེོས་ སྐབས་དང་། འ བྲིང་ རིམ་ནས་མ ཐོ་ རིམ་དུ་འ ཕེོས་སྐབས་སློོབ་ཕྲུག་ སོ་ སོར་ རྩོ ་བ འི་སློོབ་ཚན་གང་ འདེམས་དང་། དེ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱིི་མཉིམ་འབྲེལ་སློོབ་ཚན་གང་འདེམས། ཕུགས་ཀྱིི་དམིགས་ཡུལ་ གང་ནས་བཟུང་བཅས་ཀྱིི་ཐོག་སློོབ་ཕྲུག་ཚོར་གང་དྲིན་མུན་ནག་མདའ་འཕེེན་བྱེད་དུ་མ་བཅུག་པར་
224 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ཤེེས་རིག་ལྷན་ཁང་རང་གིས་དམིགས་བསལ་ཉིམས་མྱོོང་ཅན་གྱི་མཁས་པ་ཚོར་གོ་བསྡུར་དང་འབྲེལ་ ལམ་སྟོན་ཡང་དག་མཛོད་རྒྱུ་ཧི་ཅང་གལ་གནད་ཆོེ། འདའི་ཆོེད་རྒྱལ་ཡོངས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་སྔོན་ འ ཆོ ར་ཚད་ལྡན་མ་མཐར་ཡང་ ལོ་བ ཅོ་ལྔ་ཙམ་ གྱི་ཡུན་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིིག་འ གོད་གནང་ཐུབ་པ་ བྱུང་ན་དགེ་མཚན་ཆོེ་བ་ཡོང་རྒྱུ། མཛིད་འཆེར་ཕྱོག་ལེན་དུ་བསྟོར་ཕྱོོགས། གོང་གསལ་གྱི་འཆོར་གཞིི་ཁག་འཆོར་གཞིི་ཙམ་དུ་མ་ལུས་པར་ཕྱག་ལེན་བསྟར་ཕྱོགས་ཀྱིི་ལས་རིམ་ མཐར་ཆོགས་སུ་བཀོད་པ་གཤེམ་གསལ། ༡། བོད་རང་དབང་བ སྐྱི ར་ག ས འ་རྗེེས་གནང་ད གོས་ཀྱིི་མ ཛོ ད་ རིམ་རྣམས་ད་ལྟ་ཕྱག་ ལེན་བསྟར་ ཐབས་མ་མཆོིས་ཀྱི ང་འ ཆོ ར་གཞིི་ཡོངས་རྫོོགས་ ཐེ་ ཚོམ་དུ་མ་བ ཞི ག་པར་གཏན་འབེབས་ཉིམས་ འ ོག་ཏུ་ཚུད་པ་བྱས་ ཏེ། ཡིག་ ཆོ ར་བ ཀོད་རྒྱུ་དང་། དེ་མཚུངས་སྐབས་དང་སྐབས་སུ་ བོད་ཀྱིི་ གནས་ཚུལ་ལ་གཞིིགས་ནས་བསྐྱིར་ཞིིབ་བསྒྱུར་བཅོས་སོགས་གནང་འོས་གནང་ སྟེ། གང་ལྟར་ ནམ་ཞིིག་ གླིོ་བུར་དུ་རང་བཙན་བྱུང་བ་ ཡིན་ནའང་ ད འི་སྐབས་གཞིི་ནས་ད གོངས་བ ཞིེས་ གྲོས་ བསྡུར་འཆོར་འགོད་སོགས་མ་དགོས་པར་ལམ་འཕྲལ་ཕྱག་ལས་གནང་ཆོོག་གྲ་སྒྲིིག་ཨང་གསར་ དགོས་པ་ཡིན། ༢། ད་ལྟ་ སྐྱི བས་བ ཅོལ་དུ་ ཡོད་བཞིིན་པ འི་སྐབས་འ དིར་ཕྱག་ ལེན་དུ་བསྟར་ འ ོས་ཀྱིི་མ ཛོ ད་འ ཆོ ར་ ཁག་ནས། ཀ དབུས་འཛོིན་སྐྱིོང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིི་འོག་ ཡོད་པའི་གཏན་ཉིིན་སློོབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློོབ་སྦྱོོང་གི་ གནས་ཚད་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས་ཐད། འབྲེལ་ཡོད་ལ་འཕྲོས་མོལ་གནང་རྒྱུ་ཙམ་ལས། རང་དབང་ཐག་གཅོད་ཀྱིི་མཛོད་ཐབས་རྒྱ་ཆོེ་མེད་རུང་། སློོབ་དེབ་བསྐྱིར་བཟོ། སློོབ་ ཚན་བསྐྱིར་བཅོས། དགེ་རྒན་གྲངས་ཚང་བསྐོ་བཞིག དགེ་རྒན་འོས་སྦྱོོང་ མེད་རིགས་ལ་ འོས་སྦྱོོང་སྤྲོོད་རྒྱུ་བཅས་ ཕེལ་ཆོེར་ཕྱག་ལེན་བསྟར་ཐུབ་ཀྱིི་ལས་དོན་ལ་སོང་དུས་བཀག་
225 བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློོབ་ཚན་ཡོངས་རྫོོགས་སློོབ་ཁྲིིད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱིི་འཆོར་ཟ ན། གིས་ཕྱག་ལེན་བསྟར་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེེས་གནང་སྟེ། གོང་གསལ་དོན་ཚན་རྣམས་འབྱུང་ འགྱུར་ལོ་གཅིག་གི་ནང་ཚུན་ནམ། ཡང་ན་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༦ ལོ་མཇུག་ཚུན་ཕྱག་ལེན་ཁེལ་ ཐབས་ཀྱིི་འབད་བརྩོོན་གནང་རྒྱུ། ཁ། རང་གཞུང་གི་ཐད་ཀའི་འཛོིན་སྐྱིོང་འོག་གསར་འཛུགས་གནང་འ ཆོར་སློོབ་གྲྭ་དེ་བཞིིན་ ཕྱི་ལོ་༡༩༨༦ ཟླ་༣ པ་ནས་འགྱངས་མེད་ཚུགས་ཐབས་མཛོད་དེ། དའི་ནང་ཤེེས་ཡོན་ སློོན་སྟོན་གྱི་ལམ་སྲོལ་གསར་པ་ཚོད་ལྟ་ཕྱག་ལེན་བསྟར་རྒྱུ་ཡིན་སྟབས། བོད་མི་གཞིིས་ སྡོོད་གང་འཚམ་ཤེ ིག་ཏུ་སྔོན་འགྲ འ་སློོབ་གྲྭ་བཞིི་ལྔ་ནས་མ་ཉུང་བ་ཞིིག་འཕྲལ་འཛུགས་ གནང་རྒྱུ་དང་། གསར་འཛུགས་སློོབ་གྲྭའི་ནང་སློོབ་ལོ་མ་ཡོལ་བའི་ཕྲུ་གུ་རང་ལོ་དྲུག་ ནས་བདུན་བར་ཟིན་པ་ཤེ ་སྟག་བདུན་ཅུ་དོན་ལྔ་ནས་བརྒྱད་ཅུའི་བར་འཛོིན་གྲྭ་དང་པའ་ ནང་བཅུག་གནང་མཛོད་དེ། འཛོིན་རིམ་དང་པོ་སྡོེ་ཚན་གསུམ་དུ་དབུ་འཛུགས་མཛོད་ ཐོག དེ་ནས་ལོ་ལྟར་འཛོིན་རིམ་དང་པའ་ནང་ཕྲུ་གུ་ལྔ་བཅུ་ཙམ་རེའམ་མཐུན་རྐྱེེན་ དང་ཕྲུག་གྲངས་ལ་གཞིིག་པའི་གང་འཚམ་རེ་བཞིེས་རྒྱུའི་འཆོར་གཞིི་མཛོད་ན། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༣ ལོར་སློོབ་གྲྭ་དའི་སློོབ་ཕྲུག་སྡོེ་ཚན་དང་པོ་དེ་མཚམས་སྦྱོོར་འཛོིན་གྲྭར་སོན་རྒྱུ་ དང་། ༡༩༩༧ ལོར་འབྲིང་རིམ། ༢༠༠༠ ཐམ་པའི་ལོར་མཐོ་རིམ། ༢༠༠༢ ལོར་ཆོེས་མཐའ་ འཛོིན་གྲྭ་ཐོན་རྒྱུ་བཅས། དའི་སྐབས་ལམ་སྲོལ་གསར་པའི་སློོབ་སྦྱོོང་སྤྲོོད་ཐོན་དེ་གྲས་ དུས་རབས་ཉིེར་ག ཅིག་པ འི་སྤྱིི་ ཚོགས་ནང་ཤེ ར་བ སྐྱིོད་ཐུབ་པ་ ཡོང་ མིན་ གྱི་ཐག་ག ཅོད་ གསལ་པོ་ཞིིག་ཡོང་ངེས། དེ་མཚུངས་རང་གཞུང་གི་ཐད་ཀའི་འཛོིན་སྐྱིོང་འོག་སློོབ་གྲྭ་ གསར་པ་ཇི་ཚུགས་འཛོིན་རིམ་དང་པོ་རང་ནས་དབུ་འཛུགས་གནང་ཐུབ་པ་ཞིིག་བྱུང་ན་ ཉི་ཉུང་མཉིམ་བསྲེས་མ་ཡིན་པའི་ཁམས་གཙང་ཡོང་རྒྱུ། ག ད་ཡོད་དང་གསར་འཛུགས་སློོབ་ཁག་ཀུན་ལ་མཁོ་བའི་སློོབ་ཚན་འཆོར་གཞིི་དང་། སློོབ་ དེབ། སློོབ་སྦྱོོང་གི་མཐུན་རྐྱེེན་ཡོ་བྱད་གཞིན་དག་བཅས་གོ་སྒྲིིག་ཆོེད་ཛོ་དྲིག་གི་ཕྱག་ ལས་གནང་དགོས། དའི་ཆོེད་ཤེེས་རིག་ལྷན་ཁང་གི་ཐད་ཀའི་གཟིགས་སྐྱིོང་འོག་རྒྱུན་
226 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། ལས་མཁས་པའི་ཚོགས་མི་གསུམ་བཞིི་ཡོད་པ་ཞིིག་འཕྲལ་འཛུགས་གནང་ཐོག་སློོབ་དེབ་ འ བྲི་རྩོོམ་ སོགས་གཏན་ཉིིན་སློོབ་གྲྭ་ཁག་ གི་སློོབ་ད གེ་ ཚོར་ ཆོ ་བ གོས་ཀྱིིས་འ ཆོ ར་ ཟིན་ བཀོད་པ་དབུས་རྒྱུན་ཚོགས་ནས་ཞིིབ་འཇུག་ཐོག་དཔར་འགྲེམས་གནང་རྒྱུ་དང་། དེ་ མཚུངས་ཡོ་བྱད་གཞིན་དག་ཀྱིང་སྐབས་སྦྱོར་གོ་སྒྲིིག་གནང་རྒྱུ། ༣། རིང་ མིན་ བོད་ཀྱིི་གཞིི་ རིམ་སློོབ་ཁག་ ཡོངས་རྫོོགས་ཀྱིི་རྒྱུགས་སྤྲོོད་བ ཞིེས་རྒྱུ འི་ ཆོེད་ཤེེས་ ཡོན་ རྒྱུགས་བཞིེས་པ་ཞིིག་ཟུར་འཛུགས་གནང་རྒྱུར། དེ་ལ་རྒྱ་གར་ནས་ཁྲིིམས་མཐུན་ངོས་ལེན་ཡོང་ ཐབས་སྐོར་ད་ལྟ་ནས་འབྲེལ་ཡོད་ཁག་ལ་གོ་བསྡུར་དང་། ཐབས་ཤེེས་དབུ་འཛུགས་གནང་རྒྱུ། ༤། གཞིི་འབྲིང་སློོབ་གྲྭའི་སློོབ་ཕྲུག་ཚོར་སློོབ་ཚན་དང་རིགས་ག ཅིག་རྐང་འཛོིན་གྱི་ལམ་སྟོན་བྱེད་ ཕྱོགས་ལ་ སྨོ ན་པ འི་རང་གཞུང་ གི་འབྱུང་འགྱུར་ མི་ ལོ་བ ཅོ་ལྔ་ཙམ་ གྱི་ནང་ཚུན་ཡར་རྒྱས་ དང་འཛུགས་སྐྲུན་མ ཛོ ད་འ ཆོ ར་གཏན་འ བེབས་ ཡོང་ ཆོེད་འ ཆོ ར་འ གོད་ལྷན་ ཚོགས་ཤེ ིག་བ སྐོ་ འཛུགས་ཐོག་གཞིི་རྩོའི་ཆོབ་སྲིད་ཀྱིི་སྲིད་བྱུས་གཏན་ཁེལ་ཡོངས་ཐབས་ཀྱིི་འབོད་སྐུལ་གནང་རྒྱུ་ བཅས།

STANNDARDISATION AND PRESERVATION OF TIBETAN LANGUAGE

The Tibetan language as we find and use it today is not very old but its dialects numerous as they are, belong to the hoary past. Thier antiquity cannot be determined in historical terms and it can be generalized that they are as old as the Tibetan race itself. Tibetan legends tell us that the immensely high plateau of Tibet surrounded as it is by the world’s highest mountains was once at the bottom of the sea. But now such 1egends have been proved by modern science to be well-founded. Various geographical surveys and scientific investigations have found plenty of evidence that from 30 to 70 million years ago, Tibet was indeed part of the sea bed. Finally, the sea disappeared and what had been the bottom was pushed up higher and higher by the internal movement of the earth. Građuelly, human 1ife evolved and steadily our culture and civilisation developed on the “roof of the world”.

In the primitive age what dialect or native language Tibetans spoke and what were its characteristics, nobody knows. But what is true, as the linguists believe, is that some elements of our dialects spoken through the ages do creep into standard language. Language change is a constant phenomenon, Over a period of centuries a language changes to a sufficient degree that early and modern speakers were they to meet, could understand one another only with great difficulty.

This principle of constant changeability applies to the Tibetan too and this explains why the people of dBus and Tsang can’t understand easily the language spoken by the people coming from Khams and Golog, though both the dialects belong to the same language family. Similar difficulty arises when the people of Ngari meet the residents of Amdo or Khams.

Tibetan speaking area does not comprise Tibet proper alone.Tibetan and its various dialects are also spoken in Ladakh, Zanskar, Lahul-Spiti, and north-

227 STANNDARDISATION
TIBETAN LANGUAGE
AND PRESERVATION OF

ern parts of Kinnaur in Himachal Pradesh. Bhotia, Tamang, Lepcha are other variants of Tibetan which are spoken in Uttar Pradesh and Sikkim. Similarly, dialects of Arunachal and Bhutan are also greatly influenced by the Tibetan. When Thonmi Sambhota wrote Tibetan Grammer, he was not aware that he was creating a work for the Tibetans alone and that such a vast expanse of territory will automatically come under the same linguistic jurisdiction.This interaction between various dialects and their intermingling with each other has taken place as a result of long historical process. Several Buddhist missionaries and traders have played a vital role in the transmission of their languages to the Tibetan speaking territories and there by influencing and moulding each others native tongues. It is true that longuage has no fixed boundaries and it transcends frontiers because of compulsions created by migration from one place to another. When we talk of preservation of Tibetan language,we will have to take into considera-tion all such dialecte and Sub-dialects which are spoken in a larger part of the Himalayans.

Literary Language (Chhos-Skad)

We are aware that Tibetan language preserves a vast corpus of Buddhist literature in Kanjur and Tanjur which otherwise would have been lost to the future generations. The great translators, popularly knovn as Lo-tsaba, belonged to Gyang-tse (Tsang) or its neighbouring areas. Obviously language used by them for rendering Buddhist scriptures from Sanskrit to Tibetan was greatly influenced by their native tongue. Before they embarked upon the gigantic task of translation, they had to lay down certain guidelines and adopt a methodology for the transferrance of ideas from one language to another language. The greatest problem faced by the Lo-tsabas was that of technical terminology required for rendering Senskrit Buddhist philosophy, religion and Tantras into Tibetan. There were two options before them either to create new equivalents or to prepare Tibetan equivalents by translating Sanskrit words wholesale alongwith their verbal roots and suffixes. They adopted the second course because they felt that it was easier for them to adopt equivalents nearer to Sanskrit.

These Tibetan equivalents were compiled into one volume known as Vyayutapatti which was later on incorporated into the Tanjur. This language developed out of a regional language, in due course of time, become Chhos-skad or a literary language of a country. This language is fully preserved in our collossal works and it needs not to be tampered with,

228 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

STANNDARDISATION AND PRESERVATION OF TIBETAN LANGUAGE

Langauge of the Nobles (Sku-drag-gi-Skad)

Another phenomenon peculiar to Tibetans is that of two-tier vocabulary one for the nobility and another for laity. It was felt that the literary language was not suitable for transacting official business. Therefore, the language spoken by the elites of Lhasa was adopted as official Language which later on proved quite serviceable in the matters of administration. One of the greatest merits of the language of nobles lies in the fact that it contains specific vocabulary including verbs for the nobility whereas for addressing the laity there is a separate set of verbs and pronouns. It is a peculiar feature of Tibetan unparalleled in the history of world languages. Again, it is a rare example of standard language which because of prestige and respect enjoyed by it, took the place of official languege.

In the past, the language of the Kutag was considered to be a language of a special or a privileged class of society. But now there is a change in the attitude of people. Educated and civilized people are adopting this language in their day-to-day business and while using it they also feel a sense of national pride and prestige. Paul L. Garvin defines a standard language as a codified form of language, accepted by and serving as a model to a larger speech comunity. The Kutag language fulfils these conditions.

In this connection, however, I have to make one observation which although contradicts our pre-accepted notion that Tibetan especially Sku-drag-gi-Skad is a standard language. We are perhaps aware that the language spoken by the nobles is a corrupt form of one of those dialects on which Thonmi Sambhota based his grammer because Sku-drag-gi-Skad as now spoken does not conform to the principles of phonetics laid down in the rtags-jug.

For the preservation of Kutag language I suggest that a dictionary of this Language must be prepered so that it may not be lost for ever.

Archaic Vocabulary (brda-rnyin)

Language is not static. It is dynamic and is always in a state of flux.It has the tremendous capacity of absorption and elimination. Some words are added to it while others get eliminated. It is a natural phenomenon and none can halt this process. Many words and phrases which were once part of Tibetan usage are no longer part of our speech. These words are still in usage in many dialects of Tibet and in the territory contiguous to it. In fact that ancient vocabulary holds a key to the understanding of the development of Tibetan language. For

229

the proper understanding of Tibetan semantics it is necessary that archaic vocabulary is preserved and a suitable lexicon be prepared.

230 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

THE CHINESE LOAN-WORD TIBETAN PUBLICATIONS OF CHINA

The Language Reform in China

Since the occupation of Tibet by the Chinese People’s Re public the Language Reform Policy of China has been implemented. The language Reform in China has been accepted as a means to hasten the process of shaking the every root of old ideology and to lay the foundations of the new Socialist and Communist ideology. the Language Reform develops in four spheres.

i) Spread of the Popular Language of the masses as the Standard Language for the entire population;

ii) Developing the Language of the National Minorties;

iii) Simplification of in writing of the present Chinese Characters, (not applicable in the case of Tibetan for obvious grounds);

iv) Phoneticisation of the Chinese Language.

In the beginning, Chairman Mao and the People’s Government of China followed the footsteps of the Soviet Union in developing the language of the National minorities. The linguistis and philologists of China were then advised to reform faithfully the languages along the lines which the Soviet Union had done earlier in USSR. Any departure which occurred in the said Reform was then charactised due to the ‘experience’ of the linguistis and the philologists.

The TAR (Tibet Autonomous Region) Preparatory Committee was also obliged to accept the same Language Reform and “New Tibetan” is said to have been taught along with Chinese in the schools. A strong resentment arose in the early stage and that was dealt in tactfully by the order of exempting from the payment of taxes levied upon the parents who were unwilling to send their children to the newly established school in the sixties.

231
THE CHINESE LOAN-WORD TIBETAN PUBLICATIONS OF CHINA

Political Asylum of the Dalai Lama XIV

His Holiness the Dalai Lama XIV had been forced to leave his land and that created political controverscies at the international level. But its consequences in the field of Tibetan, as a communication of the Tibetan population, affected much. No political leader at the International level then could assess its gravity. Tibetan was thus forcibly split into two different courses in two distant countries functioning under two distinct environments, 1.e. in the Communist China and in the Democratic India. Such absence of H’H. the Dalai Lama could help the implementation of the Communistic pattern leading towards the Cultural Revolution in TAR by the mid-sixties. The popular Language of the Tibetan masses was thus announced through the massmedia like Redio Broadcast, Tibetan Daily newspapers, periodicals and Party bulletines and through the Chinese agencies. On the other hand, an endeavour was made by the Tibetan refugees in India to preserve carefully the original traits of the language according to the Tibetan Grammar throuh publications of the newspapers and the books on current affairs. Evidently, various linguistic problems in Tibetan have arisen within the span of last few years.

Linguistic Problems in Tibetan Today

As discussed, the linguistic problems have been enumerated below for discussion.

i) Infiltration of Chinese Loan-wards in ‘New Tibetan’ tending to frequent uses of Chinese words transcribed in the Tibetan Script has made fresh linguistic problems in Tibetan. lt bears consistency with the Language Reform Policy in view of making, the Stndard Language for the entire Tibetan Minority population in China. The present study devotes to this problem in details later.

ii) Orthographic problems pertaining to spelling of Tibetan words according to the orthographic characteristics of the Tibetan Grammar (Sum-rtags). It conforms with the Language Reform Policy accepted by the Preparatory committee of the TAR of China suggesting phoneticisation which had been once a controversial issue among the Chinese Linguists and the Philogists.

iii) Phonetic problens are also related to the above mentioned problems as it has been observed that two distinct trends have been introduced in Tibetan pronunciation through the Radio broadcast from Lhasa and that from Delhi.

232 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

THE CHINESE LOAN-WORD TIBETAN PUBLICATIONS OF CHINA

The matter deserves a thorough ‘standardisation’ of the Tibetan phonetic system.

iv) Morphological problems, especially regarding the variance in using of case-endings and those in dissolving of the compounded words, may also be occasionally found in the Modern literature published from China and also those in India. In some instances the same word may be expressed in two different ways and that leads to confusion to a reader.

v) Lastly, more confusions are now beings created in the modern Tibetan texts owing to Sementic Problems. They refer to the arbitrary usage of innumerable new words either as compounds or as a single word having the least care for derivative significance and, thereby, connotative propriety. Moreover, a recent tendency has grown to construe new words in Tibetan with a plea of ‘inadequacy of suitable terms to express in modern ideas’. It brings, forth several anomelies in the structure of Tibetan today. Historically, the First Religious Council of the Indian Buddhist scholars and the Lo tsa bas of Tibet for Standardisation of the Translation of the buddhist scriptures during the reign of Ral pa can (9th Cent. A.D.) may be referred in this regard. While the Tibetans had faced a strange problem regarding the standard in translating the Buddhist Sanskrit texts into Tibetan, the Council was invited in which equivalance of each Sanskrit term was established by probing through its derivation as well as philosophical implications or religions connotations. It is therefore worthwhile to mention, that the Tibetan translations of the buddhist scriptures have been proved to the more faithful than those in Chinese. The semantic of the Tibetan vocabulary used in the Bka’ ‘gyur and the Bstan ‘gyur possesses a sucessive value in spite of the elapsing of so many centuries. It is a unique instance in the history of human languages.

Chinese Loan-wards in Modern Tibetan

Amon the language of the National Minorities Tibetan holds a developed position as a systemetic language. According to the people’s Government of China, Tibetan is a language of the underdeveloped area, and, Tibetan has thereby ‘1imited vocabulery’ consisting of words in every day 1ife and those of philosophical or religions implications. Evidently the Tibetan vocabulary is inadequate to meet the needs of modern science, technology, politics, economics, sociology and the latest trend of human knowledge and understanding etc. Formation of new Tibetan vocabulary in various sphere was therefore encour-

233

aged since the Fifties in China for translation of the Communist liturature in Tibetan and the translator-writers were advised to borrow from Chinese and other contiguous languages to make their writing easily understandale by the entire Tibetan-speaking population.

Further points were then suggested that,

i) Use of the existing words in Tibetan to connote the modern concepts and to build new vocabulary.

ii) Morphological changes of the existing Tibetan words by adding prefixes and suffixes etc., if and when necessary, to evolve new vocabulary.

iii) Combination of two or more existing Tibetan words i.e. compounded words to communicate new thoughts, concepts and new materials.

The above processes were advised to apply for both translation work as well as indigenous modern writings. Consequently the linguists and the translaters-writers in the present day China have an opportunity. to make use of their discretion for popularisation of the language by borrowing the Chinese words, being clothed in the Tibetan script, with Chinese connotations. It could allow Tibetan to face its natural death in the course of time, as that was in the case of other 1anguages of the National Minorities.

A list of the Chinese loanwords, which are now accepted by the TAR population, has been appended to elucidate the problem factually, Moreover the phonetic semblance of the Chinese phonemes in the Tibetan script has also been shown herewith.

Monosyllabic Characters of Chinese & Tibetan

Since Chinese and Tibetan hold basically monosyllabic character with a tendency of agglutination, such infi1tration of innumerable Chinese words as loan words in the Tibetan publications of China for last three dacades has become easy. A monosyllabic phoneme bears two parts, i) the Initial, ii) the Final.

The lists of the Chinese- initials and the finals may be given below with critical notes, where necessary.

i) Labials = or sounds articulated by the lips f, m, p, p.

234 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

THE CHINESE LOAN-WORD TIBETAN PUBLICATIONS OF CHINA

ii) Dentals = or sounds formed with the tip of the tongue against or near the upper front teeth-l, n, t, t.

iii) Dental siblants = uttered with a hissing sound-ts, tz, s, ss (or sz).

iv) Palatals = or sounds formed with the front of the tongue near or touching the hard palate ch, ch’ hs, preceeding the palatal vowels i, u.

v) Retroflexes = or sounds formed with the tip of the tongue raised or turned abruptly backward-ch, ch’,sh, j; these sounds never precede the palatal vowels i, u

vi) Gutturals = or sounds uttered from the throat k, s’, h. vii) semi-vowels = v & w.

In Tibetan, the retroflex sounds are not common and some new consonants are added such as p’ and tz’ etc. These sounds are translitrated in Tibetan by the conjunct consonants like hfa and dzhe respectively.

A list of Tibetan transliteration of Chinese consonants used in Sino-Tibetan vocabularies is given below With their corresponding roman forms

Chinese Initials. Tibetan transliteration

corressponding form in Roman.

Chinese initials. Tibetan transliteration

corressponding form in Roman 1 2 3 1 2 3

Group I, LABIALS f ཧྤ hfa/hpha p པ pa m མ ma p’ ཕེ pha

Group II, DENTALS l ལ la t’ ཏ ta n ན na t’ ཐ tha

235

Group III, DENTAL SIBILANTS

ts ཙ tsa tz ཛུ (with vowel-u) ‘dzha ts’ ཚ tsha tz’ འཛུ (with vowel-u) ‘dzha s ས sa ss སུ (with vowel-u) ‘zu

Group IV, PALATALS

ch ཅ cha hs ཞི sza ch ཆོ c-hha

Group V, RETROFLEXES

chn ཀྲ kra sh ཧྲི hra ch‘n ཁྲི khra j ར ra

Group VI, GUTTURALS k ཀ ག ka/ga h ཧི ha k’ ཁ kha is used for chi ‘ka after the words having retroflex initials.

Group

VIII,SEMI VSWELS

y ཡ ya w ཝི wa

Regarding the final vowels, the Chinese language differs from Tibetan in many respects. In Tibetan, only five vowel sounds are there having no dipthong. Only in a few cases, the dipthong sounds are made by adding ai, or ei, or oi. The vowel sounds like ao, erh, iao, ieh, iu, ou, ua, iu, ei, ue, and umlaut u, ueh, and u as buzzing vowel are unknown in Tibetan. It is interesting to note that the Chinese linguists do not care for that and they have introduced some new methods by adding four vowels; ‘i, ‘e, ‘a, ‘o, over the short a i. e. Tibetan consonant ‘a in the 6th group of alphabets having no consonant value, with the combination of the other relevant vowels; for

236 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

ཨའ

ཨའ

ཨའ

ཨའ

Romanised Phonetic marks. 1 2 3 4 5 6 ai ae ao au ia iao ieh i iu ih U ha uei ui uh uo ei oi ou

237
ཨའ
ཨའུ ཡ
THE CHINESE LOAN-WORD TIBETAN PUBLICATIONS OF CHINA instance; tib, hphi ‘o corresponds to fiao. Details of the change of vowels made by the Chinese linguists are shown below with examples = Chinese dipthong Vowel sounds. ལ
transliteration in Tibetan script followed in Sino Tibetan words ཨེའུ ཨེས ཨུའུ ཝི་ཟུར
Transliteration in Roman script of col. No. I. ཨོའུ
Example in Tibetan script. ཧྲིའ ཅའ ཡ་ཧྭེེ ཏྭིིའ ཝིེ་ཧྲིེང་སུའུ ཕེའ ཅིའུ ཏིས སུའུ ཧྭེ ཧུའ ཨུའ ཆུས ཝུའུ་ཡོའན ཧྭེེའ གའ ཞིོའུ
ཨུའ ཨུའ ཨུས བུའུ ཨའ ཨའ
a’i a’o a’o a’u ya i’o we i’i i’u is u’u wa(ssur) u’e u’i us wu-ya e’i o’i o’u
hra’i ca’o ya-hfe hfiao we-hrengsu’u(vitamine). pi’i ci’u tis su’u hua/hwa hue u’i chus wu’u’yo’an hfei go’i sza’u
eěĭ teoo i’afě fiăo wě-cěy-su pi tciŭ ti cu hwă huě ui tcü wü-ön fĕi kōi cŏu

krung bdyang yo’n yi’u shing (j-y)teak thu’o

For the details of phonetic marks see JAS Vol. XVII p/ I9If

cun-ian ön iu-cin tŭo

Although Chinese and Tibetan are monosyallabic languages the morphology in tibetan is at variance with that in Chinese. The modern linguists and the translator writers in China have also interfered occasionally in the morphology in respect of the Chinese loanwords. They factfully avoid the Tibetan grammatical rules by preserving the fundamentals of syntax and uses of verbal forms with the 1ist distortion.

Conclusion

It may not be out of place to mention in fine, that the Tibetan linguists and the translater-writers in China could became more coutious to preserve the original trend of the Tibetan Grammer (Sum-rtags) when the existing Tibetan words pertains the connotation of the new -concepts to a great extent. Unfortunately no patience was shown owing to a vigorous romantic enthusiansm of the post-Revolution period to wipe out that whichever had been of the Pre-Revolutionary period in Tibet. A Wise linguist knows that the course of language goes in its own way according to the Nature’s law and any amount of infiltration leads to bifurcation from its natural system.

The Tibetan language has now in a precarious state when modernity challenges its original structure having less critical linguistic base. do/(S.. Pathak)

238 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།
དབྱང་ ཡོའ ཡིའུ
yang yo yau/yu uo
ཨུའ dbyang yo yi’u u’o ཀྲུང་དབྱང་ ཡའོན ཡིའན ཐུའ

Some Chinese loan words in ‘ new Tibetan

Ammonium sulphate Liu son an ལིའུ་སོན་ཨན།

Asst. Chief/ Chren heng hfu ཁྲིེན་ཧིེང་ཧྭེ།

Atlantec Ocean ta hse yang gyamtsho ཏ་ཞིེས་ཡང་རྒྱ་མཚོ།

Acting President tsund thung latsap ཙུང་ཐུང་ལས་ཚབ།

Ammonium Nitrate hsao an ཞིའོ་ཨན།

Asia ya ling ཡ་གླིིང་།

Academy yoan ཡོའན།

Atom bomb yon tsi tan ཡོན་ཙི་ཏན།

Bureau chu ཅུས།

Brigade sheng ch’ane tui ཧྲིེང་ཁྲིནམ་ཏུའི།

China chrung hva ཀྲུང་ཧྭེ། chrung ko ཀྲུང་གོ།

Chinese chrung ko rhen ཀྲུང་གོ་རེན།

Commune kung she ཀྲུང་ཧྲིེ།

Chairman chru hsi ཀྲུའུ་ཞིི།

Colonialist chre min ti ཀྲེ་མིན་ཏིས།

Chairman of a kung she chru hsi ཀུང་ཧྲིའི་ཀྲུའུ་ཞིི།

Communist party kung tran tan ཀུང་ཁྲིན་ཏན།

Central chrung yang ཀྲུང་དབྱང་།

Central Committee chrung yang yu yon hui ཀྲུང་དབྱང་ཨུ་ཡོན་ཧུའི།

Corporation chrung si ཀྲུང་སི།

Colonialism che min chuyi ཀྲེ་མིན་ཀྲུའུ་ཡིས།

239
THE CHINESE LOAN-WORD TIBETAN PUBLICATIONS OF CHINA APPENDIX

trang

Communist kung t’ran

Curator yoan chrang

Control commission hsip tsyö uyon lhan khang ཞིིབ་དཔྱོད་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང།

Chemical fertilaiser hva hsui shing tu ཧྭེ་ཞུའི་ཞིིང་ལུད།

Committee vu-on hve ཨུ་ཡོན་ཧུའེ།

Chinese tea ch’ ing ch’ ra ཆོིང་ཁྲིའ།

Chief Excecutive Secretary tsung kang shi ཙུང་ཀན་ཧྲིི།

Chemical hva hsue ཧྭེ་ཞུའི།

Deputy hfu ཧྥུ།

Department pü པུའུ།

Director ch’rang chnang ཁྲིང་ཀྲང་།

Driver chi ch’ne tong nye ཆོིས་ཁྲིི་གཏོང་མཁན།

Deputy Director hfu ch’nang chrang ཧྥུ་ཁྲིང་ཀྲང་།

General Secretary tei k’ab hsü ci

Green tea ch’ing ch’ra

240 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས། Coffee k’a hfe ཁ་ཧྥེ། Cocoa k’o ko ཁོ་ག
ch’re
ཁྲིེ་གྲང་།
Captain
གུང་ཁྲིན།
ཡོའན་ཀྲན།
ཕེའ་འཚོང་མཁན།
Conductor poiao tseng khan
Degree tŭ ཏུའུ།
སྤྱིི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས།
ཆོིང་ཁྲིའ། International kuo chï གོ་ཅིས། Hydrogon Bomb ch’ing tan barde ཆོིང་ཏན་འབར་མདེལ། Imperialism tï ko chrü yï ཏིས་གོ་ཀྲུའུ་ཡིས། Filter ch’an kung ཆོན་ཀུང་། Honorary president ling hse ch’rang ལིང་ཧྲིེ་ཀྲང་།

THE CHINESE LOAN-WORD TIBETAN PUBLICATIONS OF CHINA

Feudalism hfeng rdzan ch’ru yi ཧྥེང་ཇན་ཀྲུའུ་ཡིས།

Engineer erh lä ge gan ཨར་ལས་དགེ་རྒན།

Kuo Mintan party ko min tang གོ་མིན་ཏན།

ministry of culture chrung yang rigna ཀྲུང་དབྱང་རིག་གནས་པུའུ་ཡས།

lt. conel chrung shoo ཀྲུང་ཞིའོ།

Lecturer chang shi ཅང་ཧྲིི།

Ministery of Defence gasugn pu chang རྒྱལ་སྲུང་པུའུ་ཀྲང་།

Marshal thon chang ཐོན་ཀྲང་།

Minister pu chang པུའུ་ཀྲང་།

Party tang ཏང་།

Professor chao shou tshŏ ཅའོ་ ཧྲིོའུ་ཚོད།

Pro-curator yoan chrang ཡོའན་ཀྲང་།

Public Vehicle tci pai chis ch’re སྤྱིི་པའི་ཆོིས་ཁྲིི།

Ministry pu yï པུའུ་ཡིས།

Metre tci ch’ree སྤྱིི་ཁྲིི།

kilometre tci le སྤྱིི་ལེ།

Member u yon/u an ཨུ་ཡོན།

President of a State chru-hsi ཀྲུའ་ཞིི།

People rhen min རིན་མིན

people’s communim rhen min kung she རིན་མིན་ཀུང་ཧྲིེ།

President(of a committee etc.) tsung thung ཙུང་ཐུང་།

Plastic suo liŏ སུའོ་ ལའོ།

Premier tsung lï ཙུང་ལིས།

Polit Bureau of the Central Committee of the communist Party chrung kung chrung yang chab si chü ཀྲུང་གུང་ཀྲུང་དབྱང་ཆོབ་སྲིད་ཅུས།

241

Public of China chrung huo mi mang tchi then gyakhab

Republic State gung he ko

Major hfa shao hsao

Motor car ch’I chre

Sino Soviet chrung sü

Socialism shehui chru yï ring lug

Socilest pattern she hui chru yi lam lug ཧྲིེ་ཧུའི་ཀྲུ་ཡིས་ལམ་ལུགས།

Sino-Nepal chrung ne ཀྲུང་ནི།

Sino-African chrung hfei ཀྲུང་ཧྥའི།

Technincian chrao cheu ཁྲིའོ་ ཆོེའུ།

Tram Car ten chre ཏེན་ཁྲིེ།

Tractor T’uo la chi ཐུའོ་ལ་ ཅིས།

Tank t’sn K’e ཐན་ཁེ།

Taoism Tao yi ring lug ཏོ་ཡི་རིང་ལུགས།

Taxi latong ch’i ch’re chung wa གླི་གཏོང་ཆོིས་ཁྲིེ་ཆུང་བ།

Ton tan ཏུན། Vitamine wa sheng su

242 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།
ཀྲུང་ཧྭེ་མི་དམངས་སྤྱིི་མཐུན་རྒྱལ་ ཁབ།
གུང་ཧིོ་གོ།
ཧྥ་ཧྲིའོ་ ཞིའོ།
ཆོོས་ཁྲིེ།
ཀྲུང་སུའུ།
ཧྲིེ་ཧུའི་ཀྲུ་ཡིས་རིང་ལུགས།
ཝི་ཧྲིེང་སུའུ།
ཧྥུ་ཀྲུའུ་ཞིི།
ཧྥུ་ཙུང་ཐུང་།
ཆོིས་ཁྲིེ།
ཆོན་ཐེ་ཁག
Vice-Premier hfu chru his
Vice-President hfu tsung thung
Vehicle chi ch’re
Vanguard chan khang

THE CHINESE LOAN-WORD TIBETAN PUBLICATIONS OF CHINA Some Place names in ‘Nes Tibetan’

Afro Asia ya-hfe ཡ་ཧྥེ།

Africa hfe-ling ཧྥེ་གླིིང་།

America (USA) me-ko མེ་གོ

Asia ya ling ཡ་གླིིང་།

Albania Arpa nyiya ཨར་པ་ཉིིས་ཡ།

Arabia Alopo ཨ་ལ་པོ།

Afganistan Afha han ཨ་ཧྥུ་ཧིན།

Berlin city polen gongkha པོ་ལེན་གྲོང་ཁྱེར།

china chrung hva ཀྲུང་ཧྭེ།

Canton Kon chrao ཀོང་ཀྲའུ།

Cuba kupa ཀུ་པ།

Congo kenko ཀོང་གོ།

Cambodia junpu ta ya ཇན་ཕུའུ་ཀྲའེ་ཡ།

Gaza cha sha ཅ་ཧྲིེ།

Geneva cha ne ya ཅ་ནི་ཡ།

Guinean chi ne ya ཅིས་ནི་ཡའི།

German Teko ཏེ་གོ།

Korea ch’rao hsan ཁྲིའོ་ ཞིན།

Iraq Ila k’a དབྱིས་ལ་ཁ།

Latin America Lating Meling ལ་ཏིན་མེ་གླིིང་།

Nepal Ne ནེ།

Pearl River chru can tsangpo ཀྲུའུ་ཅང་གཙང་པོ།

Persia Paosi པའོ་ སི།

Pakistan Pachsithan པ་ཅིས་སི་ཏན།

243

Peking Peching པེ་ཅིང་།

Portugese Pu thoya ཕུའུ་ཐའོ་ཡ།

Hungary Hsung yali ཞུང་ཡ་ལིས།

Spain Hse pan ཞིི་པན།

Syria Hsu li ya ཞུས་ལིས་ཡ།

Japan Ri pen རི་པིན།

Sweden Rue tan རུའི་ཏན།

Tokyo Tucin ཏུང་ཅིན།

Rumania Luo ma nyi ye ལུའོ་མ་ཉིིས་ཡ།

Hganda Wu han ཝུའུ་ཧིན།

USA Me ko མེ་གོ།

West Germany Te ko nubme ཏེ་གོ་ནུབ་མ།

Vietnam yo nan ཡོ་ནན།

244 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

EDUCATION

TWRARDS A STRATEGY OF INTEGRATED DEVELOPMENT OF TIBETAN

MAIN P0INT OF VIEW AND SUMMARY

After 28 years in exile the development of Tibetan education is a more inportant subject than ever before. Being a small ‘minority’ group amidst an immense subcontinent the Tibetan identity is always the main concern. Transfer of culture in the broadest, as well as technical sense of the word is not only important for the maintenance and renewal of Tibetan culture in the situation of exile. Tibetans in India and elsewhere also feel a great responsibility towards their fellowmen who live in Tibet. Whose cultural identity is still seriously threatened.

So far in the realm of schooling activities, several systems of education heve been evolved, which are broadly modelled after=

a) Examples of Tibetan education from Tibet (mainly in the monastic tradition) and Tibetan educational experiences in exile (which include the experiences in India as well as in Switzerland);

b) Indian models, which broadly follow the I0+2+3 system, following the proposals of the Education Commission I964 - I966;

c) Models based on other sources of educational reform and innovation, which very often find their basis in the West.

Results of investigations (Indian, Tibeten and Western) show a decline in Tibetan education, from the performance point of view. In present discussions on Tibetan education the concept of ‘Tibetanization’ plays an important role. It is seen as the main remedy against the decline of the educational system nd against marginalization of the community in India.

This paper holds the view that Tibetanization can only be succesful when it is not only restricted to the schoolsystem and when curriculum development

245
TWRARDS A STRATEGY OF INTEGRATED DEVELOPMENT OF TIBETAN EDUCATION

does not stop at the textbook level . The process of Tibetanization but should incorporate the interrelatedness of education problems with all other sectors of Tibetan life.

The Tibetan community does not have to start from zero, as already much experience and expertise, although scatered ‘all over the place’ is available. A strategy has to be developed to bring this expertise together and fuse into a common direction.

By using the many proposals of Prof. Samdhong Rinpoches paper (I) as a guideline the paper develops some suggestions for a Tibetanized curriculum that reflects a close link between=

1. The expertise in the various Councils of the Central Tibetan Secretariat;

2. The educational expertise of research-and developmentminded teaching personnel and educational research personnel in Tibetan and Indian educational institutions;

3. The schools and society (Tibetan as well as Indian), with special reference to the settlements and the children’s Villages.

Summary of the paper.

Chapter one deals with my points of view and position as foreign concerned scholar in comparative education. In chapter two I summarized the main proposals for reform as formulated by Prof. Samdhong Ranpoche. Chapter three gives my commentary on this proposal and develops some suggestions for research and innovation. I have concentrated in my commentary and suggestions on ‘the model school’ as it was not possible to cover more subjects in one paper.

Annex I summarizes possible innovations and phases of implementation.

(I) Prof. Dr. Sandhong Rinpoche, called=’ Suggested reforms in the Tibetan Education System, summarized from the original document in Tibetan, Central Institute of Higher Tibetan Studies, Sarnath, Varanasi, U.P. India (1985)’. Prof. Samdhong’s contribution

Jos Koetsier, 03.3.1987

246 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

TWRARDS A STRATEGY OF INTEGRATED DEVELOPMENT OF TIBETAN EDUCATION

1. TOWARDS A STRATEGY OF INTEGRATED DEVELOPMENT OF TIBETAN EDCUTION

1.1 VIEWS ON EDUCATIONAL DEVELOPENT

The recent history of newly independent nations in Asia and Africa show with respect to education one important similarity. Education is seen as the main stepping-stone to development.

Although the optimistic view that education and development are linked in a direct way has been abandonded, education is still seen as a basic requirement for any sort of - development.

India is a good example of the complicated strategy that such a process of the educational development implies. As a multicultural and multilingual state, it reflects the eduantional conditions of an entire continent and could easily be compared with the diversity and complexity of the whole of Western Europe.

Since 1947 (and for the historians centuries before) India therefore provides us with an unique variety of educational experience and experiments, which, when incorporated in a sort of dialogue with Tibetan and Western Educationalists could be a breeding ground for a unique source of mutual inspiration.

1.2 MY POSTION AS AN CONCERNED SCHOLAR IN COMPARATIVE EDUCATION AND CROSS-CULTURAL STUDIES IN EDUCATION

My position as a concerned scholar in Comparative Education and Cross-Cultural Studies in Education is a modest one. Having read the English summary of Prof. Samdhong Rinpoche’s paper, called; ‘Suggested reforms in the Tibetan Education - System’. (1985)’ (I) I feel that he gave the outline of a strategy of the integrated educational development of Tibetan Education. I will use his outline as the main point of reference for this paper. I do apologize for eventual misinterpretations due to not being able to read the more elaborate Tibetan original.

1.3 THL AIM OF THIS PAPER

In this paper I will aim at giving a modest analysis of the implication of the suggested reforms. As the field is too big to cover in one contribution. I will mainly concentrate on the proposed model school and the implications for edcational research and innovation.

247

I hold the view that at least some research will be necessary, to support the process of educational innovation, as no direct implementation of reform will work without some sort of pilot-project-approach. In the pilot-project-approach a quesi-experimental set-up (2) allows the educationalists to read just his reform plans before implementing it on an ‘overall-basis for the entire community.

I will develop my point of view in three steps=

1. In chapter two I summarized the main proposals for reform, as formulated by Prof. Samdhong Rinpoche.

2. Chapter three gives my commentary on this proposal and some suggestions for research and innovation. I have concentrated in my commentary and suggestions on ‘the model school’.

3. Annex I summarizes possible innovations and phases of implementation.

2. SUMMARY OF THE MAIN PROPOSALS FOR REFORM IN PROF. SAMDHON’S PAPER.

Without pretending to be exhaustive I have summarized the main points of the proposal as follows=.

2.1 AIMS AND OBJECTIVES OF TILETAN EDUCATION.

The aims and objectives of education are related to the individual and social self-sufficiency in the Indian situation and also anticipate the independence of Tibet. The values of Buddhist Education as enshrined in the Tibetan constitution are linked to collective communal progress. Education is basically a community-oriented activity and all provisions should aim at national integrity and preservation of cultural identity.

2.2 POLICY CONSIDERATIONS.

The paper formulates proposals for an action-plan, which incorporates the introduction of an indigenous educational system covering curriculum development, medium of instruction, staffing, examination and administration.

Tibetanization of the curriculum in the first phase should extend to class VIII. In the second phase A Tibetan Board of Secondary Education has to be established.

248 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

TWRARDS A STRATEGY OF INTEGRATED DEVELOPMENT OF TIBETAN EDUCATION

2.3

STRUCTURE OF EDUCATION.

Basic education for all children is proposed and secondary and higher education has to be structured accordingly. A minimum period of schooling till standard VIII for all children has to be guaranteed in order to remove illiteracy and to ensure equality.

2.4 TEACHER TRAINING.

The teaching profession is conceived as a highly important instrument for nation-building. The teacher training has to be improved accordingly to realise this very important aim. “Tibetan education must quintessentially reflect the values and perceptions of Buddhist philosophy to meet the changing perspectives of Tibetans. Education should change society and improve it rather than become a helpless handmaid of vested interest in the society.’ (p. vi of the summary).

2.5 CURRICULUM,MOTHER TONGUE, EXAMINATION AND GUIDANCE

The examination system, curriculum and text-books are examined, as well as the problem of medium of instruction, and guidance service. The content of curriculum and text-books should ensure a greater availability of the rich heritage of Tibetan culture. Some suggestions for the development of terminology that ‘should satisfy the triple demans of logic, accuracy and generalization’ are given.

2.6 SUGGESTED ACTION PLAN.

The paper concludes with a suggested action plan = - to anticipate Tibetan independence;

- to start high-level discussion with concerned authorities of the Government of India about Tibeten education;

- to fix schedules for preparing textbooks; - to start a model school, as early as 1986 onwards, as a pilot project for a more elaborate network of experimental Tibetan schools; - to establish a curriculum expert committee for writing the text books. - to establish a national educational planning commission to formulate long term educational plans, covering 15 yrs.

249

3. COMMENTARY AND SUGGESTIONS FOR RESEARCH AND INNOVATION

3.1 GENERAL CONSIDERATIONS

Since the famous exemple of Swedish educational reform, based on various pilot projects and model schools, many countries have sought the assistance of educational research agencies to support their educational policies.

there is no direct correspondence between education and development. The same holds true for educational research, innovation and development. No matter what amount of educational research, there is no absolute guarantee that an overall implementation of educational reform after the pilot-stage (or model-school stage) will be successful. In the history of educational reform in India as well as Europe/America many successful reform schools have been founded without educational research. But they never served as examples for an entire educational system.

So why educational research?

The answer is very simple. To get a clearer picture of the framefactors of the existing system and a more accurate understanding of the dynamics of the system on at least three levels =

I. The Macro-level, which is the national educational system as an organized body. At this level overall questions of educational planning, policy and ideology are formulated. Also questions like; ‘What will be the basic content of education for all children in a community, or a nation’, play an important role. The questions on the macro-level influence the other two levels of the educational system, which are

2. the meso-level, the level of school-organization and 3. the micro-level, the level of educational process in the class-room.

Studies in sociology and psychology of education explain at all three levels are intertwined. This intertwinedness can easily be illustrated by an example from India educational policy.

Before the vast analysis of the Education Commission 1964-1966 there appreased to be huge variety in educational systems among the states and union-territories. The 10+2+3 system introduced a more uniform pattern at the macro-level. together with this standardization the board of secondary education institutionalized a new curriculum, which in the meantime developed a nation-

250 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

TWRARDS A STRATEGY OF INTEGRATED DEVELOPMENT OF TIBETAN EDUCATION

al term of reference Schools. Due to the national language policy. Which is basically trilingual. language facilities had to be to from the top down to the micro-level of education. 100 national standard, although partly preprogrammed still had to be ‘reinterpreted’ or ‘recreated’ at the school and classroom level.

In the long run educational innovations can only be succesful if a reverse process (form the bottom up) meets the top-down approach. In systems where educational research plays a small role (which is the case in most countries in the world). experiences at school level have little influence on the planning procedures at the top. It is here that educational reform fails. If for instance the trilingual standard creates a language burden which negatively influences the school performance of most children, the lofty aims of national integration, which are at the very basis of this language policy won’t be realized. It will only create a greater drop-out rate and wastage in a situation where resources are already extremely scarce.

These examples also prove the necessity of an integrated approach of educational development.

3.2 WHERE TO START, FORMAL AND/OR NON-FORMAL EDUCATION?

3.2.1 Long term perspective.

The restructuring of Tibetan education should take place in 7-8 years(mediun term plan) till 15 years(long term plan) (proposal p. VIII).

For any sort of educational innovations with such far reaching range and implication, this is rather short. But taking into consideration the strong urge to create job-perspectives for the younger generation and to guarantee some outlets on the labour market, very quick action is required.

3.2.2 Formal and non-formal education.

Secondly, most proposals in Prof. Sandhong’s paper concentrate on the formal system of education, that is modelled after the Indian system.

As more drop-out cases are reported and as many Tibetan children, who recently arrived from Tibet did not have any substantial sort of education, more flexible forms of education are necessary. Tibetanization in that respect could also mean, more vocational oriented education which will serve the labour market more directly.

In order to increase the number of economically profitable outlets for Tibetan

251

pupils and students, a list of occupations should be made which would expand the possibilities of selfmanagement for the (entire) Tibetan community. The following professions could be of interest;

Calligraphy, printing, journalism, housing, nutrition, electronics and computer sciences. These occupations could be incorporated in a business network which will make the community less dependent on outside aid.

3.2.3 The model school as the heart of all reform proposals.

In Prof. Samchong’s proposal the heart of all educational activities is the ‘model-school ‘. The model school itself is embedded in a network at the macro-. meso-.and micro levels of education.

However it is important that there should be established an integrating unit which will we responsible for at least all coordinating activities in educational research. planning and innovation.

These three activities already imply a network of expertise in various fields, and this integrating unit has to develop this network.

3.3 THE MODEL SCHOOL AS PILOT PROJECT.

The model school as pilot project is mainly planned under the responsibility of the CTE. These school will be placed in each of the major settlements.

The election of settlement could, I may suggest, be based on the variety of Job and labour market perspectives available there. As the children’s villages often lack a direct connection with the settlements, it would be reasonable to start one school which will especially concentrate on bridging the gap in education workexperience and productive work between the settlements and the school. We also have to realize that the problem of insufficient outlets to the labour market is common to both the settlements and the Children’s villages. Solutions therefore have to be found from the point of view of the settlements as well as from the Children’s Villages.

3.4 CURRICULUM POLICY IN THE MODEL SCHOOL

Prof. Samdhong Rinpoche’s paper gives various proposals for the learning content of the curriculum. The key concept of the required curriculum development process is ‘Tibetanization’. Tibetanization means, to adjust education to the

252 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

TWRARDS A STRATEGY OF INTEGRATED DEVELOPMENT OF TIBETAN EDUCATION needs of the Tibetan Community in exile. It will cover fields like =

I. Training of Teaching staff;

2. Writing a community specific curriculum (which is more than writing textbooks);

3. Selecting a medium of instruction, which is most appropriate for the community.

4. School administration.

Although more topics could be selected, I will concentrate on these four as they roughly cover the most important entrances.

3.4.1. Training of teaching staff.

This training will only be possible if we have gone through a process of course developed for the various fields of community specific subjects.

I understand that the Central Institute for Higher Tibetan studies, already conducts some courses for teachers. These courses aim at acquainting the teachers with the roots of his own culture.

On top of this cultural oriantation additional detailed knowledge and experience about the social-economic, cultural and educational situation of the Tibetan community-in-exile should be incorporated.

In order to collect such data and relate them to the aims and objectives of Tibetan education, much research still has to be done. A cooperation between the various councils of the Central Tibetan Secretariat could already provide basic data.

The present teacher training courses are mainly inservice courses. A full fledged training course is only feasible for teachers. Who will be specialized in one of the specific subject fields, like; Tibetan language, Tibetan history from the pre-exile and exile period, demographic and socio-economic profile of the Tibetan community in India and comparission with for instance the situation of the Tibetan community in Switzerland (3), etc.

3.4.2 Writing a community specific curriculum (which is more than writing text-books alone).

Writing a community specific curriculum is more than writing textbooks. The

253

content of a curricum is more than learning materials. It covers aids, manuals and training of staff. The curriculum document should also contain information about the specific didactic training of teaching personel for the Tibetan school system.

An example of such specific training is how teachers could cope with the trilingual situation in the schools (Tibetan Hindi, English). This seminar on Tibetan Language covers problems of the development of appropriate terminology in Tibetan, transcription etc. In fields like sociolinguistics many additional valuable questions are available, which will help to investigate the many problems that bilingual and even trilingual problems create for the school child. The language burden can greatly hamper the developement of the child and can easily damage its schoolcareer and/or its professional career.

Most research however indicate that this damage will be much smaller if the child had the opportunity to get it basic education in the mother tongue. Dr. Frans Teunis (1986) in his PhD-thesis on bilingual education among Turkish migrant children in the east of the Netherlands, showed that an early language training in the mother tongue in bilingual situation could even be advantageous for Turkish migrant children. This adventage was overtly tested when those children reached standard VI. Their knowledge of Turkish grammar enabled them to develop better notions of grammar of the Dutch language by comparison. The Dutch children, who lacked this contrastive tool, performed lower in Dutch grammar.

Although such examples can not be directly transferred to the Tibetan situation without certain restrictions, It makes us aware of the necessity of appropriately organizing the specific community oriented material, in order to maintain and develop one’s position in the Indian host society.

3.4.3. Selecting a medium of instruction, which is most appropriate for the community:

The main medium of instruction in the lower standards of education will be Tibetan. We know that the language burden of Tibetan as a language is rather big. Children have to learn two different scripts. (Uchen and Umey scripts). In the higher standards Hindi and English are added.

This means 4 different scripts which are a fantastic source of spelling mistakes and interferences, due to the vast differences in phonetic representation and meaning. Learning these differences is very time consuming and can be very demotivating in the lower standards. Especially in the lower standards, the

254 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

TWRARDS A

STRATEGY

OF

INTEGRATED DEVELOPMENT OF TIBETAN EDUCATION

emphasis should be on meaning and not on spelling.

Although there is no doubt that Tibetan as a langauge should get a more substantial position in the curriculum, language training should not consume too great a part of the schedule.

Including the second, and eventual third language in class IV - VII (p. IV paper Prof. Samdhong), language training cover 30 (IV), 24 (V), 20 (VI/VII) hours out of 42 hours. which is 71%, 57% and 47%, respectively. How much time is still available for other subjects?

This question is important as the paper describes class VII as the terminal class. At the end of class VII a parent teacher meeting should screen the students for academic non-academic preparatory studies and training in class VIII (P.IV). For many children a period of vocational training has to be anticipated, will this be reflected in the content of the curriculum during the first VII years?

3.4.5. School administration.

The above mentioned reform also have to be administrated. School administration is more than book keeping.

Within each model-school, like on the central level in CTE, a small unit has to be established which links the reform proposals from the central level to the daily practise of the school and vice versa. This unit could also contain the activities on career guidance and counselling and regularly evaluate the job aspirations of students.

It would be of great relevance it one or two teachers from the school would qualify themselves in basic techniques of educational research, innovation and evaluation. In the long run each school or circle of school would have one professionally trained educationalist on its staff. He or she could also become the ‘link-officer’ between the school level and the central level.

School administration is seen as a part of a more elaborate educational network. Some inspiration could be derived from the elaborate Indian experience with the Inspectorate System. Some inspectors have shown remarkable innovative qualities. They helped to spread the experience and knowledge from central to school level and reverse. One should however be aware that the control-function of the Inspectorate System is only aspect of the entire process of educational innovation. If this function become a routine according to prescribed and immitated examples of the past.

255

Footnotes

(I) I have made use of the English summary as prepared by Mr. Tsering Dhundup.

(2) The term ‘quasi-experimental’ refers to the simple fact that in social sciences, and more specifically in educational reform, experiments according to natural scientific criteria do not exist. Experiments can not be repeated. Very often we are not even able to have an control group, Besides there are too many intervening variables. Or to say it very simply, we can never create the same circumstances for an experiment to take place. From the Buddhist point of view this seems to be evident as the law of impermanency is always the main interveing force. In the positivistic and non-positivistic idea of reality the relative control of these intervening forces. Justified the idea of ‘obtaining a reliable result’. The recent development in Atomic physics since the twenties of this century has also shown the relative value of that statement.

For a valuable discussion for the social sciences see= Campbel D.T. & Stanley J.C., Experimental and quasi-experimental designs for research, Rand Mcnally & Company. Chicago, 1966

(3) During the visit of His Holiness the Dalai lama to The Netherlands in May 1986, members of the delegation expressed their appreciation for a comparative studies between the Tibetans in India and Switzerland. About the later group, see for instance, Ott-Marti, A.E., Probleme der Integration von Tibetan in der Schweiz. Tibet Institute, Rikon, 1980. Chapter 5 deals with education,

BIBLIOGRAPHIC REFERENCES

Avedon, J.F.

In exile from the land of snows.

The first full account of the Dalai Lama and Tibet since the Chinese conquest. Alfred knopf, New York 1984

Blaug, M., Layard, P.R.G. and Woodhall, M.

The Callses of graduate unemployment in India.

256 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

TWRARDS A STRATEGY OF INTEGRATED DEVELOPMENT OF TIBETAN EDUCATION

LSE Studies on education, Allen Lane, The Penguin Press, London 1969

Campbel D.T.& Stanley J.C.

Experimental and quasi-experimental designs for research, Rena Mcnally & Company, Chicago 1966

Chhodak, T.

Education of Tibetan refugees, Characteristics and conditions of learning environments in selected schools in India. University of Massachusetts, 1981 University Microfilms International, Michigan 1983

Council for Tibetan education Tibetan education, 20 years in exile. Dharmsala 1980 Dhondup. K.

A visit to my alma mater. Some thoughts on modern Tibetan education. p. 15 - 20. Tibetan review August 1985 Dhondup, T.

A survey of Tibetan educationa1 and vocational choices. Symposium Education of Tibetans in India, Tibetan Review january 1986, p. 19 Goldstein, M.C.

Ethnogenesis and resource competition among Tibetan refugees in South India. p. 160-186 from Despres, L.A.

Ethnicity and resource competition in plural societies.

Mouton Publishers, the Hague, Paris 1974

The Information Office of His Holiness the Dalai Lama (ed.) Tibetans in exile 1959-1980.

Information Office. Central Tibetan secretariat Dharamsala 1981 Jha, A.

The imprisoned mind. Guru Shisya tradition in Indian culture. Ambika Publication, New Delhi 1980 Jetsum Pema Gyalpo (ed.)

257

Tibetan Children’s Village. Information Brochure 20 years. Dharamsala 1980

Koetsier, J.M.B.

Educational reform movements in India, With four case studies. WSO-NUFFIC, Groningen, The Hague 1977

Kootsier, J.M.B.

Multicultural (dis) connections. The Tamil minority and educition, in Sri Lanka, p. 197-214 from, Gerwin.J. and others, Alltaglichkeit und kolonialisiering. Oldenburg 1983

Koetsier J.M.B.

Educational Qualification and Identity, the development of Tibetan Education in South (and Central) Asia. Some suggestions for the improvement of the Tibetan educational System

Groningen, March 1986

Metok, Vol. XII. jan-april 1986, nr. I. p.3. Naik, J.P.

Quentity, Quality and equality, the elusive triangle in Indian education. Allied Publishers, Bombay 1975b Naik, J.P.

Elementary education in India, a promise to keep. Allied Publishers, Bombay 1975b

Narayan, S.

Education of Tibetan refugee children in India p. 23-29 from; New Tibet January-August 1984

Nurick, L.N. lake, W.T. & van Walt M.C.

The Legal status of Tibet

Wilmer, Cutler & Pickering, 1666 k street, n.w.Washington, DC 2006. May 1986

Nowak, M.M.

Liminal ‘self’, ambiguous ‘power’, the genesis of the Rangzen’ Metaphor among Tibetan youth in India.

258 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

TWRARDS A STRATEGY OF INTEGRATED DEVELOPMENT OF TIBETAN EDUCATION

University of Washington 1978

University Microfilm International, Michigan 1983

Ministry of education

Education and national development, Report of the education commission 19641966.

National Council for Educational Research and Training, Delhi 1971 Ott-Marti, A.E.

Probleme der Integration von Tibetan in der Schweiz

Tibet Institut, Rikon 1980

Girija Saklani

The uprooted Tibetan in India

Cosmo Publications, New Delhi, 1984, p. 337

Van Walt van Praag, M. C.

Tibet; The legal question. Status, Rights and Prospects in International Law. Utrecht mei 1986.

259

ANNEX

SUMMARY OF POSSIBLE INNOVATIONS AND PHASES OF INPLEMENTATION

Introduction

This Annex will formulate some innovations that could support the process of educational reform as proposed by Prof. Dr. Samdhong Rinpoche. It distributes the various moments of research over phases of implementation. The selection of topics is based on a more extensive analyses of the Tibetan educational situation. This analysis has already been presented to the Council for Tibetan education. (1)

PHASE ONE

Joint seminars between experienced educational agencies and persons inside and outside the Tibetan community.

We propose the establishment of a unit for educational research planning and policy making. The most feasible starting point would be to place such a unit within the Council for Tibetan Education (CTE) as the CTE should start network of model schools.

The working committee of this unit should incorporate members from the CTE, experienced members from Tibetan educational institutions, from the settlements, children’s villages and other educational agencies involved with Tibetan education.

This joint venture will be the nucleus of a Tibetan educational research and innovation network.

First activities should start on a small basis and gradually develop into more embracing activities. The research -and development activities should start with materials, which have already have been collected during the day-to -day working situation. All other councils of the Central Tibetan Secretariat could cooperate.

Some relevant topics could be;

260 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

TWRARDS A STRATEGY OF INTEGRATED DEVELOPMENT OF TIBETAN EDUCATION

1. Educational administration and management of schools.

2. Tibetanizing the curriculum, covering the medium of instruction of the schools.

3. Vocationalizing education covering; carreer guidance, counselling and job-creation, and education and productive work.

4. Comparative studies of minority groups in similar circumstances also covering intra- and inter-community approaches of educational innovations.

5. Educational publications that reinforce the development of the educational research network.

During this first phase seminars the unit and its members should organize seminars of these 5 topics. Teachers and administrators should write small papers about their experiences within these fields. Other agencies and persons could eventually be invited to provide the participants with additional information.

PHASE TWO

The construction of a survey on the existing educational research potential. It is necessary to send this survey to all schools. It represents the second phase of the extension of the network. The experience collected during the seminars will be shared with educational personnel of other Tibetan educational institutions all over the country.

The survey collects information about the present activities and programmes at the institutions. The institutions will also get some background information about the yet-to-be planned educational network. A educational bulletin, which could appear as a loose-leaflet (2) will inform the schools in the network about the results of the survey and the prospect of the planned network of model schools. This will also enable these schools to participate on a more intimate basis and to relate these experiences to their own educational environment.

PHASE THREE

The unit within CTE as a clearing house and first educational resource centre. The information from the seminars and survey will lay the basis for educational publications and in-service activities that reinforces the proposed network and reform activities. The information about the experimental model schools can be diseminated to the other schools via the network. It enables those schools to profit from the experience. It might make it easier to them to anticipate participation in the experiment at a later stage.

261

PHASE FOUR

A mobile training-unit which gives in-service training on the basis of the above collected experience and knowledge.

As little expertise and personnel is available. distance education, could be helpful. A mobile unit could distribute the knowledge and experience of the Central agencies. This approach also serves to collect more field knowledge from all over India. The result of the training programmes will once more be published in loose loose-leaflet (2) and other publication series.

PHASE FIVE

Job-creation.

Educational programmes can only be successful if they are tied to job-creation. On the basis of collected information about apprenticeship possibilities in the settlements and other sectors where Tibetans are working, a list of possible jobs has to be constructed.

Footnotes

(I) See= Jolt.B. Koetsier, Educational Qualification and Identity, the development of Tibetan Education in South (and Central) Asia. Some suggestions for the improvement of the Tibetan educational system, Groningen, March 1986.

(2) See for more information about the relevancy of a loose-leaflet handbook on educational research, planing and innovation pp. 17-18 of J.M.B.Koetsier, March 1986, op. cit.

262 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

STANDARDISATION OF TIBETAN EQUIVALENTS OF SCIENTIFIC AND TECHNICAL TERMS!

S.L. Sharma Research Scholar Deptt. of Central Asian Studies Punjab University Chandigarh

At present, Tibet is passing through one of the most crucial periods in the history of nations. The people living on the “roof of the world” are a mute witness to the Chinese brand of cultural revolution which aims at decimating its age-old social institutions maintained and cherished since times immemorial. This determined onslaught on the rich cultural heritage of the ‘Land of the Snows’ is impregnated with dangerous consequences with far-reaching ramifications.

As a part of their ‘operation demolition’ of religious and cultural fabric of Tibet, the Chinese have now started distorting and deforming the original character of Tibetan language by injecting Chinese elements into it. I am afraid we cannot halt this sinification or reverse the trend of transformation of cultural landscape of Tibet, because “language is not a static factor” not withstanding the fact that “language loyalty has often been characterised as primodial loyalty.”

The Chinese are engaged in the task of coining their own term in Tibetan so as to cater to the needs of modern scientific advancements. This newly formed terminology is highly biased in favour of Chinese genius and is causing utter confusion in the minds of Tibetologists in particular and Tibetans in general. The Tibetans in exile are likely to be influenced by such distorted literature which is totally alien to their genius and temperament. The periodicals and other related literature being produced in Tibetan language in India and abroad are freely using the Chinese terminology unmindful of the fact that this trend will effect the future generation too.

263
STANDARDISATION OF TIBETAN EQUIVALENTS OF SCIENTIFICAND TECHNICALTERMS!

Under these circumstances, a great responsibility devolves on the shoulders of Tibetan scholars to neutralise this trend of linguistic contamination by coining such powerful terminology that meets the needs of communication and at the same time have the capacity to absorb the impact of cultural changes wrought by industrial, multi-religious, multi-racial and multi-lingual society.

“Knowledge has been divided into about six hundred special branches” and this number is swelling day by day as new frontiers of knowledge are being opened at an alarming speed. Information explosion has engulfed us and we are being bombarded with new disciplines of knowledge. Computer science, genetic engineering environmental sciences, bio-technology, space science, to name few, are new additions to an ever-expanding sphere of our knowledge.

In this perspective, standardisation and formation of scientific and technical terminology is a great challenge to the ingenuity of Tibetan mind. In this connection, a few observations are made for the consideration of learned scholars participating in this seminar.

When the Lo-tsabas undertook the gigantic task of translating Buddhist canon into Tibetan, one of the greatest problems before them was that of technical terminology. They had to investigate and analyse Tibetan terms more suitable and appropriate to the original meanings, forging a new language capable of great subtlity and depth. On the other hand, the Lo-tsabas had the option of translating straight away original Sanskrit terms alongwith their verbal roots and suffixes in tote and adopting them as Tibetan equivalents for the purpose of technical terms. They choose this method because they found it more convenient to translate Sanskrit-terms instead of coining new Tibetan equivalents needed for translation. It is suggested that while standardising scientific and technical terminology, a good quantum of which already stands standardised, we would adopt the methodology, technique, and tools employed by the celebrated Lo-tsabas.

For fabricating new terminology we cannot look towards any language except Sanskrit because Tibetan has all along derived its sustenance from Sanskrit in matters of literary and religious expression. Sanskrit has tremendous capacity of word-building. Building material consists of three elements (a) verbal roots, (b) suffixes, and (c) prefixes. There are hundreds of Tibetan verbal roots and they can be fully exploited for forging new technical and scientific terminology. Similarly, Tibetan suffixes have great potentiality of creative terminology. However, one of the greatest sources of new terms happens to be prefixes. There are original Tibetan prefixes as well as Sanskrit prefixes translated into

264 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

STANDARDISATION OF TIBETAN EQUIVALENTS OF SCIENTIFICAND TECHNICALTERMS!

Tibetan. Sanskrit prefixes are either “independent bearers of meaning” or “illuminante of the meaning immanent” in the verb. They are even “cooperants”. In the formation of new terms the prefixes can be utilized in due measures. In this connection, I would Like to draw the attention of scholars to a work on Tibetan prefixes (Vimshati, by K. Angrup. published by the Central Institute of Higher Tibetan Studies. Varanasi, 1985). It is a brillant exposition of Sanskrit prefixes as translated into Tibetan, and some Tibetan original prefixes independent of Sanskrit. This work can prove a good guide to the scholars for the coinage of terminology.

To start with, like ancient Lo-tsabas we should prepare glossaries of different subjects containing Tibetan equivalents. These provisional glossaries should be cyclostyled and circulated amongst the scholars for seeking their opinion and advice. After thorough revision and incorporating amendments suggested by the scholars, these glossaries can be compiled into dictionaries of Humanities and Sciences, in due course of time.

For this purpose, necessary infrastructure has to be developed and services of linguists, anthropologists, administrators, educationists, social scientists etc. will have to be requisitioned. In this connection, a commission for scientific and technical terminology has to be constituted to monitor and supervise this gigantic task. In the begining a working group consisting of three or four scholars should be assigned the task of studying the working of commission for scientific and technical terminology set up by the Government of India.

We should also approach and seek guidance from International organisation for standardisation and International Information Centre for terminology which are engaged in determining the concepts and principles of technical terminology.

The Tanjur, in its encyclopaedic range, covers most of the disciplines grouped under Humanities and Sciences, In humanities group, the Tanjur contains such subjects as philosophy, metaphysics, ethics, logic, literature, social sciences, aesthetics, psychology, history, administration, architecture, music, history of arts, sculpture etc. Under the category of sciences, we have chemistry, alchemy, metallurgy, horticulture, astronomy, astrology, weather science, mathematics, bio-chemistry, pharmachology, anatomy, pathology, preventive medicine, veterinary science, etc. Which are included in the Tanjur, We can easily adopt technical terminology used in such works without going in for new coinage for writing original works as well as for translation of standard works from other languages.

265

The work of coinage and standardization is really stupendous. It is a continuous process and glossaries of different subjects prepared for the first time can not be regarded as final. They have to be constantly revised and reviewed at frequent intervals till they are accepted by the Tibetan intelligentsia as effective tools for expression of new concepts being thrown up by everexpanding frontiers of knowledge.

266 བོོད་ཀྱིི་བོརྡ་སྤྲོོད་རིིག་གནས་སྐོོརི་གྱིི་བོགྲོོ་གླེེང་ཚོོགས་འདུའི་དཔྱད་རྩོོམ་ཕྱོོགས་བོསྒྲིིགས།

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.