Ευ Ανάγνωστον - Μαθητική Εφημερίδα Λυκείου @DoukaSchool| Special Edition 2019-2020

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Eισαγωγή

"Μαθητική Εφηµερίδα Λυκείου Εκπαιδευτηρίων Δούκα”

Αρχισυντάκτες: Παντελής Κάβουρας (για Α’ Λυκείου), Μαριάννα Γεωργίου, Σοφία Βάγια (για Β’ Λυκείου) Συντακτική επιτροπή: Αριάννα Μαραγκού - Δυοβουνιώτου, Παναγιώτης Γεωργίου, Άγγελος Κογκαλίδης, Ηλέκτρα Μπαµπίχα-Νίνου, Μαριλένα Λαγουδάκη. Υπ.καθηγήτρια: Σπυριδούλα Χαδιάρη, Φιλόλογος Λυκείου Μορφοποίηση Παρούσας Έκδοσης της Εφηµερίδας: Παναγιώτης Γεωργίου Εξώφυλλο: Παναγιώτης Γεωργίου, Αγγελίνα Ντάτση 1

Ν

euanagnoston.com

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Eισαγωγή

Αντί προλόγου... Η Μαθητική Εφηµερίδα του Λυκείου των Εκπαιδευτηρίων Δούκα «Ευ Ανάγνωστον» αποτελεί το απόσταγµα όλων των ιδεών, των προβληµατισµών και των δηµιουργικών δράσεων που οι µαθητές του Λυκείου καταθέτουν κάθε χρονιά µε µεράκι. Δηµιουργήθηκε χάρη στην επιθυµία των µαθητών για ελεύθερη έκφραση και ενεργό δράση. Μετρά στο ενεργητικό της περισσότερα από δεκαπέντε χρόνια παρουσίας, ενώ την τελευταία δεκαετία- ακολουθώντας τις τεχνολογικές εξελίξεις- απέκτησε ηλεκτρονική µορφή µε «σπίτι» την ηλεκτρονική διεύθυνση www.euanagnoston.com. Το «Ευ Ανάγνωστον» καλύπτει µε την αρθρογραφία ποικίλης ύλης που διαθέτει µεγάλο εύρος θεµάτων, όπως τα ανθρώπινα δικαιώµατα, οι δηµοκρατικοί θεσµοί, οι κοινωνικοί προβληµατισµοί, ο πολιτισµός, οι σχολικές δράσεις και η λογοτεχνία. Στόχος, η ολόπλευρη και αντικειµενική προσέγγιση ποικίλων εκφάνσεων της ζωής. Καθώς οι αναζητήσεις µας είναι πολυάριθµες και η αγάπη για το «γράψιµο» πραγµατική, υπάρχει πληθώρα άρθρων που µε λύπη µας δεν καταφέραµε να συµπεριλάβουµε. Σας προτρέπουµε λοιπόν, αν βρείτε ενδιαφέρον το «ταξίδι» στις έντυπες σελίδες που ακολουθούν, να συνεχίσετε την ηλεκτρονική σας «βόλτα» και στις υπόλοιπες σελίδες της εφηµερίδας µας.

Ευχόµαστε να γίνει το «Ευ Ανάγνωστον» µία καθηµερινή σας συνήθεια… «Η εκδροµή αυτή δεν έχει τέλος» (Α. Εµπειρίκος) Η Συντακτική οµάδα.

2

ΕΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Ανθρώπινα Δικαιώματα

«ΕΚΕΙΝΗ» H Παγκόσµια ηµέρα της γυναίκας εορτάζεται στις 8 Μαρτίου κάθε χρόνο ως ηµέρα µνήµης των αγώνων του κινήµατος για τα δικαιώµατα των γυναικών και φέτος σηµατοδοτείται και από την 25η επέτειο της Διακήρυξης του Πεκίνου για την ισότητα των φύλων. Με αφορµή την παγκόσµια αυτή ηµέρα, ακολουθούν γυναίκες που αψήφισαν και διέψευσαν τα στερεότυπα της εποχής τους, συνέβαλαν στην εξίσωση των δύο φύλων και θεωρούνται µέχρι και σήµερα ηρωίδες και νικήτριες των κοινωνικών στεγανών.

Φρίντα Κάρλο (1907-1954) Μία από τις σηµαντικότερες ζωγράφους που σε όλη της τη ζωή πολέµησε τους προσωπικούς της δαίµονες και τον φυσικό πόνο. Γεννήθηκε το 1907 στην Πόλη του Μεξικό, από Γερµανοεβραίο πατέρα και Μεξικάνα µητέρα και στην ηλικία των 6 ετών αρρώστησε από πολιοµυελίτιδα , µε την ίδια να αντιµετωπίζει πολλά προβλήµατα µετακίνησης και το ένα της πόδι ηµιπαράλυτο. Το 1925, ενώ ήταν 18 ετών, ένα τραµ συγκρούστηκε µε το λεωφορείο στο οποίο επέβαινε. Μετά από πολλαπλές εγχειρήσεις, µε τραύµατα σε όλο της το σώµα, σχεδόν ακίνητη σε ένα κρεβάτι, η Φρίντα Κάλο βρίσκει διέξοδο στη ζωγραφική. Κοµµουνίστρια η ίδια, έγινε- ίσως µετά θάνατον- γνωστή ως µία από τις πιο δυνατές φωνές για τα δικαιώµατα ανθρώπων µε ειδικές ανάγκες, της LGBT κοινότητας, ενώ έθιξε θέµατα εθνικής ταυτότητας και µειονοτήτων.

Μαρί Κιουρί (1867-1934) Η Μαρία Κιουρί, γνωστή και ως Μαντάµ Κιουρί, ήταν η πρώτη γυναίκα που κέρδισε Νόµπελ, στις 10 Δεκεµβρίου 1903 «για τις έρευνες πάνω στα φαινόµενα ακτινοβολίας που ανακάλυψε». Σε µία εποχή µε έντονη την πατριαρχία και τις απλές γυναίκες να καταπιέζονται σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους, το Νόµπελ σε µία γυναίκα επιστήµονα ήταν µία µικρή νίκη. Η Πολωνή Μαρία Σκουοντόφσκα (πήρε το επίθετο Κιουρί από τον άνδρα της, τον γάλλο φυσικό Πιέρ Κιουρί) γεννήθηκε το 1867 στη Βαρσοβία και ήταν το πέµπτο παιδί µίας ευκατάστατης οικογένειας. Το οικογενειακό της περιβάλλον, µακριά από τις πολλές κακουχίες της εποχής, και ο πατέρας της καθηγητής φυσικής, φαίνεται να ήταν τα κατάλληλα εφόδια για µία λαµπρή σταδιοδροµία για την νεαρή Μαρί. Η ρευστότητα της εποχής έφερε τον πατέρα της σε κυβερνητική δυσµένεια, ενώ λίγο αργότερα η Μαρί χάνει τη µία της αδελφή και τη µητέρα της από φυµατίωση. Την ίδια περίοδο δεν επιτρεπόταν η φοίτηση των γυναικών στα πανεπιστήµια της Πολωνίας. Η φυγή της στο Παρίσι, µέσα από φτώχεια και αγώνα, για να βρει τη µεγαλύτερη αδελφή της, προσπαθώντας να βρει δίοδο για να σπουδάσει, «σφράγισε» τη µοίρα της. Παρακολούθησε µαθήµατα θετικών επιστηµών στο πανεπιστήµιο της Σορβόννης, ενώ ήταν τόση η ανέχεια που για κάποιο διάστηµα έτρωγε ελάχιστα. Αποφοίτησε από τη Σορβόννη µε τα πτυχία των µαθηµατικών, της χηµείας και της φυσικής. Το 1894 γνώρισε τον γάλλο φυσικό Πιερ Κιουρί και µετά από ένα χρόνο παντρεύτηκαν. Η Μαρία Κιουρί έγινε γνωστή για την ανακάλυψη του ραδίου και τις µελέτες για τη ραδιενέργεια, συµβάλλοντας από τότε στη µάχη κατά του καρκίνου. Το 1911 βραβεύθηκε και µε το Νοµπέλ Χηµείας από τη Σουηδική Ακαδηµία Επιστηµών, ο µοναδικός άνθρωπος µέχρι σήµερα που έχει βραβεία Νόµπελ σε δύο διαφορετικές επιστήµες. Πολύ σηµαντική και η συµβολή του Ιδρύµατος και Ινστιτούτου Κιουρί στην ιατρική επιστήµη.

Ρόζα Παρκς (1913-2005) Μία από τις σηµαντικότερες φωνές υπέρ των πολιτικών δικαιωµάτων και κατά του φυλετικού διαχωρισµού, η Ρόζα Παρκς αντιστάθηκε και νίκησε. Ήταν η 1η Δεκεµβρίου του 1955, στο Μοντγκόµερυ της πολιτείας Αλαµπάµα των ΗΠΑ, όταν η 42χρονη έγχρωµη µοδίστρα Ρόζα Παρκς, καθώς επέστρεφε από τη δουλειά της, αρνήθηκε να σηκωθεί από τη θέση της στο λεωφορείο για να την δώσει σε κάποιον λευκό, όπως ήταν οι τότε «προσταγές» και η πολιτική του φυλετικού διαχωρισµού, µε αποτέλεσµα να συλληφθεί. Οι έγχρωµοι κάθονταν τότε στις πίσω θέσεις και δεν έπρεπε να έρθουν σε επαφή µε τους λευκούς. Η γενναία της αυτή στάση, κάτι σχεδόν αδιανόητο σε µία εποχή που ρατσιστικές- δολοφονικές οργανώσεις -όπως η Κου-Κλουξ-Κλαν- δρούσαν σχεδόν ανεξέλεγκτα, οδήγησε στην κίνηση µε το όνοµα «Montgomery Bus Boycott». Για τον επόµενο ένα χρόνο, οι έγχρωµοι κάτοικοι του Μοντγκόµερυ αρνούνταν να χρησιµοποιούν λεωφορεία για τις µετακινήσεις τους, µε το κίνηµα διαµαρτυρίας να εξαπλώνεται και πέραν των στενών πλαισίων της πόλης. Η ανυπακοή της Ρόζα Παρκς και οι διαδηλώσεις που ακολούθησαν ήταν η σπίθα που άναψε για τα καλά το κίνηµα των ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωµάτων στην Αµερική. Μέσα από αυτό τον αγώνα και την κίνηση «Montgomery Bus Boycott», αναδείχθηκε και η προσωπικότητα

3

ΕΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Ανθρώπινα Δικαιώματα

του ιερέα Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ηγέτη του κινήµατος για τα πολιτικά δικαιώµατα των εγχρώµων, που δολοφονήθηκε σε ηλικία 39 ετών το 1968 από τον λευκό Τζέιµς Ερλ Ρέι.

Μαλάλα Γιουσαφζάι Η 22χρονη πλέον Μαλάλα Γιουσαφζάι είναι το σύµβολο για κάθε νέα γυναίκα του σήµερα, για κάθε γυναίκα που νοιώθει εγκλωβισµένη σε ένα περιβάλλον που δεν διάλεξε η ίδια και δεν της δίνεται η ευκαιρία για ισότιµη εκπαίδευση. Γεννήθηκε στις 12 Ιουλίου 1997 στην πόλη Μινγκόρα στο βορειοδυτικό Πακιστάν, παιδί µίας οικογένειας σουνιτών Παστούν, µε πατέρα ποιητή και ιδιοκτήτη σχολείων. Η ίδια έλαβε την κατάλληλη εκπαίδευση και από τα 11 της χρόνια άρχισε να γράφει σε blog. Μέσα από τα κείµενά της περιέγραφε τη ζωή στην Μινγκόρα κάτω από την εξουσία των Ταλιµπάν και την απαγόρευση στα κορίτσια να πηγαίνουν στο σχολείο. Τα κείµενα και οι απόψεις της για τα δικαιώµατα και την πρόσβαση κάθε κοριτσιού στη µόρφωση, έτυχαν µεγάλης αναγνώρισης µε την Μαλάλα να δίνει συνεντεύξεις σε µεγάλα διεθνή µέσα. Στις 9 Οκτωβρίου 2012, µε την ταυτότητά της ήδη γνωστή, ένας άγνωστος άνδρας την πυροβόλησε στο κεφάλι, ενώ η ίδια ήταν µέσα στο σχολικό λεωφορείο. Μετά από ένα µεγάλο διάστηµα αποκατάστασης σε νοσοκοµεία της Βρετανίας και του Πακιστάν, ένα βήµα πριν τον θάνατο, η Μαλάλα σηκώθηκε πάλι στα πόδια της και συνεχίζει µέχρι και σήµερα να µάχεται. Οι λέξεις πιο δυνατές από σφαίρες. Το 2014, σε ηλικία 17 ετών, της απονεµήθηκε το Νόµπελ Ειρήνης για τον αγώνα της για τα δικαιώµατα των κοριτσιών στην εκπαίδευση, όντας η νεαρότερη κάτοχος βραβείου Νόµπελ στον κόσµο.

από τη µαθήτρια Νεφέλη Ρέβελα, ΙΒ1

«Η διαφορετικότητα που συγκινεί…» Το σχολείο µου κάθε χρόνο διοργανώνει µία ολοήµερη εκδήλωση µε τίτλο «Special Olympics» ΜΑΤΡ (motor activitytraining program) και φέτος είχα για άλλη µία φορά, τη µεγάλη τιµή και χαρά να συµµετάσχω βιωµατικά σε αυτήν. Στο σχολείο µας ήρθαν παιδιά από ειδικά σχολεία, διαφόρων περιοχών της Ελλάδας, µε κινητικές ή και διανοητικές αναπηρίες και όλοι εµείς οι µαθητές των Εκπαιδευτηρίων Δούκα ήρθαµε σε επαφή µαζί τους, παίζοντας διάφορα παιχνίδια και αθλήµατα, ειδικά διαµορφωµένα για να µπορούν, οι φιλοξενούµενοι αθλητές /φίλοι µας να συµµετέχουν ενεργά. Καθώς κυλούσε η εκδήλωση και ερχόµουν όλο και πιο κοντά τους, συνειδητοποιούσα πόση µεγάλη δύναµη ψυχής έχουν και τι καλό παράδειγµα µάς δίνουν, ως πρωταθλητές της ζωής. Παρ’ όλες τις δυσκολίες που αντιµετωπίζουν, δεν το βάζουν ποτέ κάτω, δεν εγκαταλείπουν τις καθηµερινές µάχες που καλούνται να δώσουν! Εγώ ωστόσο, δεν ένιωσα λύπη αντικρύζοντας αυτά τα παιδιά, ένιωσα θαυµασµό βλέποντάς τα να µην υποκύπτουν… µέχρι να µπει η µπάλα στο καλάθι! Κατάλαβα πόσο πολύ εκείνα εκτιµούν την κάθε στιγµή που περνάει, πόσο πολύ χαίρονται µε το καθετί που κάνουν, ενώ εµείς πολλά πράγµατα τα θεωρούµε δεδοµένα, δεν τους δίνουµε την σηµασία που θα έπρεπε και πιστεύω πως αυτό είναι το µεγαλύτερο µάθηµα που πήρα από την συγκεκριµένη µέρα! Έκλαψα, στεναχωρήθηκα, συγκινήθηκα, έζησα ανεπανάληπτες στιγµές! Είναι αυτό το βούρκωµα στα µάτια, που όµως δεν κυλά δάκρυ.. Είναι αυτό το µοναδικό συναίσθηµα, που µόνο όταν το ζεις, το καταλαβαίνεις! Είναι ασύγκριτο και ανεπανάληπτο το συναίσθηµα να.. τους δίνεις τη µπάλα, να τους βοηθάς να βάλουν το καλάθι και όταν το πετυχαίνουν, να σ' αγκαλιάζουν, τόσο σφιχτά που ίσως τότε αντιλαµβάνεσαι τι πραγµατικά συµβαίνει και πόσο αξία έχει γι' αυτά τα παιδιά ένα δικό µας χειροκρότηµα! Είµαι πολύ χαρούµενη που το σχολείο µου, µού έδωσε αυτή την ευκαιρία και κατάφερα να γνωρίσω καλύτερα κάτι που µπορεί να φαίνεται διαφορετικό, αλλά που στην πραγµατικότητα δεν είναι.. Ευχαριστώ για το µάθηµα που µου δώσατε! Εις το επανιδείν…

από τη µαθήτρια Αριάννα Μαραγκού - Δυοβουνιώτου, Α’ 3 Λ

4

ΕΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Ανθρώπινα Δικαιώματα

«Τα ανθρώπινα δικαιώµατα» Θυµάµαι ακόµα, όταν πήγαινα δηµοτικό, τη µέρα που ένας συµµαθητής µου µε πλησίασε και, αφού εξέτασε εξονυχιστικά τα ρούχα µου, µε έδειξε µε το δάχτυλο και αναφώνησε «Τι χάλια µπλούζα που φοράς!». Εγώ, φανερά ενοχληµένη που δεν µοιραζόµασταν τις ίδιες στιλιστικές απόψεις, του επισήµανα ότι δεν µπορεί να λέει κάτι τέτοιο. Προς µεγάλη µου έκπληξη, η απάντηση που πήρα, και που έχω ακούσει αµέτρητες φορές µέχρι σήµερα, ήταν: «Δικαίωµά µου να λέω την άποψή µου». Σύµφωνα µε το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Γ. Μπαµπινιώτη: «Ανθρώπινα δικαιώµατα ή δικαιώµατα του ανθρώπου είναι τα βασικά και θεµελιώδη ατοµικά δικαιώµατα τα οποία θεωρούνται απαραβίαστα και πρέπει να τυγχάνουν σεβασµού εκ µέρους της εκάστοτε κρατικής εξουσίας». Σύµφωνα µε τον συµµαθητή µου, ανθρώπινο δικαίωµα είναι να εκφράσει την απέχθειά του για την ενδυµασία µου. Για εµένα όµως, ανθρώπινο δικαίωµα είναι να σεβαστεί τις ενδυµατολογικές που επιλογές, καθώς αντικατοπτρίζουν συγκεκριµένες πτυχές της προσωπικότητάς µου. Φυσικά, τότε, δεν µπορούσα να του εξηγήσω κάτι τέτοιο. Αναντίρρητα, ένας παιδικός τσακωµός είναι ασύγκριτος µε το γεγονός ότι τα δικαιώµατα εκατοµµυρίων ατόµων παραβιάζονται καθηµερινά, από το δικαίωµα πολιτικής έκφρασης µέχρι το δικαίωµα πρόσβασης σε πόσιµο νερό. Ωστόσο, όπως είπε και η Άλκη Ζέη, «από το σχολείο ξεκινούν όλα». Από το σχολείο το παιδί θα µάθει ότι δεν είναι σωστό να παίρνει τα πράγµατα του συµµαθητή του, όπως αντίστοιχα θα µάθει ότι είναι σωστό να µοιράζεται το φαγητό του. Από το σχολείο θα διδαχτεί πως δεν πρέπει να «πετάγεται» και να µιλάει χωρίς άδεια, αλλά είναι πολύ σηµαντικό να ξέρει να εκφράζει τη γνώµη του. Η πολυπλοκότητα των αφηρηµένων ηθικών αξιών των δικαιωµάτων του ανθρώπου δεν επιτρέπει σε ένα εφτάχρονο µυαλό να καταλάβει πώς πρέπει να αντιδράσει σε κάθε κατάσταση, όµως, γίνεται αλλιώς; Υπάρχει η δυνατότητα να µεταλαµπαδευτούν οι κώδικες των ανθρώπινων δικαιωµάτων στις µικρότερες ηλικίες δίχως να χρειαστεί να τις ανακαλύψουν µόνες τους; Μήπως αυτή η χρονοβόρα διαδικασία- που όµως µπορεί να προκαλέσει τραύµατα στην αυτοπεποίθηση και ψυχολογία ενός παιδιού- πρέπει να αποτελέσει µέρος της πνευµατικής του ανάπτυξης; Οι απόψεις διίστανται και τα συµπεράσµατα είναι αµφιλεγόµενα. από τη µαθήτρια Ηλέκτρα Μπαµπίχα - Νίνου, Α’1 Λ

«Αν θέλεις να λέγεσαι «άνθρωπος» Ήξερες ότι..

· 836 εκατοµµύρια άνθρωποι ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας; · Ένας στους πέντε ανθρώπους ζει µε λιγότερο από 1.25 δολάρια την ηµέρα; · Ένας στους εννέα ανθρώπους στον κόσµο υποσιτίζεται; · Σχεδόν οι µισοί από τους παιδικούς θανάτους (45%), ηλικίας κάτω των πέντε, οφείλονται σε κακή διατροφή, ποσοστό το οποίο µεταφράζεται σε 3,1 εκατοµµύρια παιδικές ζωές ανά έτος; ·

Στις αναπτυσσόµενες χώρες, 66 εκατοµµύρια παιδιά που φοιτούν στο

δηµοτικό σχολείο, παρακολουθούν τα µαθήµατά τους πεινασµένα, µε 23 εκατοµµύρια από αυτά να βρίσκονται στην Αφρική; · Ένα παιδί πεθαίνει κάθε τρία δευτερόλεπτα σε όλον τον κόσµο εξαιτίας της έλλειψης τροφίµων; Όλα τα παραπάνω είναι επίσηµα στοιχεία για την πείνα και τη φτώχεια στον πλανήτη. Και δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως η Unescο έχει θέσει τα ζητήµατα αυτά ως δύο από τους δεκαεπτά στόχους για τη βιώσιµη ανάπτυξη. Το θέµα είναι βαθύτατα ηθικό και άρρηκτα συνδεδεµένο µε τα

5

ΕΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Ανθρώπινα Δικαιώματα

Ανθρώπινα Δικαιώµατα. Οι αριθµοί και τα στατιστικά στοιχεία µιλούν από µόνα τους και προκαλούν αποτροπιασµό, γιατί την ίδια στιγµή που τα παιδιά πεθαίνουν από ασιτία ή υποσιτισµό, κάποιοι άλλοι υπερκαταναλώνουν ή πετούν τρόφιµα στα σκουπίδια ή είναι παχύσαρκοι. Απαιτείται, λοιπόν, ενηµέρωση, ευαισθητοποίηση και δράση για να ατενίσουµε µε λίγη περισσότερη αισιοδοξία το µέλλον και να έχουµε λόγους να µην ντρεπόµαστε που είµαστε άνθρωποι!

από τη µαθήτρια Μαρία Ζαχαριάδη, Α’4 Λ

«Η Εκπαίδευση ως Ανθρώπινο Δικαίωµα» Είναι γεγονός ότι κάθε άνθρωπος έχει δικαίωµα στην εκπαίδευση, Αδιαµφισβήτητα, η εκπαίδευση προϋποθέτει την παιδεία, η οποία προέρχεται από την οικογένεια και µεταλαµπαδεύεται από γενιά σε γενιά. Κύριος στόχος της εκπαίδευσης είναι η πλήρης ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας και η ενίσχυση του σεβασµού στα ανθρώπινα διακιώµατα και τις θεµελιώδεις ελευθερίες. Η σωστή εκπαίδευση δεν πρέπει να επηρεάζεται από κανέναν αρνητικό παράγοντα. Με γνώµονα αυτή, εξελισσόµαστε ως άνθρωποι και ως επιστήµονες. Οπότε µε τη σωστή εκπαίδευση και παιδεία – έννοιες που η µία συµπληρώνει την άλλη – διαµορφώνεται ένας ολοκληρωµένος και ελεύθερος πολίτης. Έτσι διαπλάθονται έξυπνοι και ικανοί άνθρωποι να ανταπεξέλθουν σε µία δύσκολη και απαιτητική πραγµατικότητα ,καθώς η εκπαίδευση επιδρά στην ωρίµανση των παιδιών, στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, αλλά και στη διαµόρφωση αξίων. Με γνώµονα τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό πως η εκπαίδευση κρίνεται αναγκαία σε κάθε στάδιο της ζωής µας και πάντα θα τη συναντάµε, οδηγό και συνοδοιπόρο σε κάθε βήµα µας..

από τη µαθήτρια Αθηνά Τζανετή, Α1’ Λ

«Τι θα ήθελες να αλλάξεις στην κοινωνία που ζεις και γιατί;» Πριν από λίγο καιρό η καθηγήτρια των Νέων Ελληνικών ανέθεσε στην τάξη µία εργασία, να γράψουµε έναν λόγο που θα παρουσιάζαµε στην τάξη µε τίτλο «Τι θα ήθελες να αλλάξεις στην κοινωνία που ζεις και γιατί;». Ενθουσιασµένη µε το θέµα, έγραψα τον εξής λόγο, που θα ήθελα να µοιραστώ µε τους αναγνώστες της εφηµερίδας του σχολείου µας. Ζω σε µία κοινωνία όπου κανείς δε νοιάζεται πραγµατικά για την οικολογική κρίση. Ζω σε µία κοινωνία που οι άστεγοι συναγωνίζονται τα περιστέρια για το ποιος θα βγάλει τη µέρα. Ζω σε µία κοινωνία που τα δικαιώµατα παιδιών και γυναικών ακόµα καταπατώνται, όµως κανένας δεν το πιστεύει. Ζω σε µία κοινωνία όπου, όσο δυνατά κι αν φωνάξω τις ιδέες και τις απόψεις µου, όλοι θα τις αγνοήσουν. Ζω σε µία κοινωνία που οτιδήποτε αναγκαίο προκύπτει, η απάντηση που θα πάρω είναι «Θα το έχουµε φροντίσει µέσα στην επόµενη δεκαετία». Ζω σε µία αρρωστηµένη κοινωνία όπου ο µοναδικός λόγος που δεν έχει καταστραφεί εδώ και πολύ καιρό είναι τα µεγαλοπρεπή µάρµαρα για τα οποία -οι περισσότεροι- δεν γνωρίζουν ούτε τα µισά. Τι θα άλλαζα σε αυτήν την κοινωνία; Τα πάντα. Από το ελλιπές εκπαιδευτικό σύστηµα έως τα δύσβατα πεζοδρόµια και τις αποπνικτικές πολυκατοικίες, όλα τα στοιχεία της «σύγχρονης» ελληνικής κοινωνίας αντικατοπτρίζουν την εικόνα µίας παλιότερης εποχής. Αυτό, βέβαια, δεν είναι παράλογο, αφού κατά την περίοδο ακµής της Δυτικής Ευρώπης η Ελλάδα βρισκόταν υπό τουρκική κατοχή. Πρακτικά, δεν εξελιχθήκαµε ποτέ. Ωστόσο, το εθνικό φρόνηµα και η ελληνική νοοτροπία είναι βαθιά ριζωµένα στα θεµέλια της κοινωνίας µας. Γι’ αυτό, αν έπρεπε να αναθεωρήσουµε τον τρόπο δοµής και λειτουργίας της σηµερινής κοινωνίας, θα οφείλαµε να επηρεάσουµε ολοκληρωτικά τον τρόπο σκέψης ενός ‘Ελληνα: να αρχίσουµε από την αρχή. Πείτε µου, πόσοι Έλληνες γονείς της δεκαετίας του 60’ ή 70’ θα ήταν ανεκτικοί στο να έχουν έναν οµοφυλόφιλο γιο; Πόσοι καθηγητές «παλαιών αρχών» θα ήταν πρόθυµοι να διδάσκουν µε βάση ένα νέο σύστηµα αξιολόγησης των µαθητών; Πόσοι πολίτες θα επέλεγαν να πάρουν το ποδήλατο, το λεωφορείο, το µετρό, αντί για το αυτοκίνητο; Τα προβλήµατα είναι εξαιρετικά πολλά και ο χρόνος τραγικά λίγος. Ζούµε όλοι µας σε µία κοινωνία όπου η νέα γενιά αποτελεί τη µόνη ελπίδα της διάσωσης, όχι µόνο της κοινωνίας, όχι µόνο της χώρας, αλλά του πλανήτη. Ήρθε ο καιρός οι νέοι να αλλάξουν τα πάντα.

από τη µαθήτρια Ηλέκτρα Μπαµπίχα- Νίνου, Α1’ Λ

6

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Δημοκρατία, Ισότητα, Δικαιοσύνη

«Λόγοι Εθνικής Υπερηφάνειας» Η προσφορά του ελληνισµού είναι ανεκτίµητη και πολύπλευρη. Πρώτα πρώτα οι Έλληνες µε την κριτική τους σκέψη και την ευφυία τους θεµελίωσαν επιστήµες, όπως η φιλοσοφία, τα µαθηµατικά, η ιατρική, η αστρονοµία, µε πολλούς και σηµαντικούς εκπροσώπους. Επίσης, η Ελλάδα είναι η χώρα στην οποία δηµιουργήθηκαν αξεπέραστης αξίας και θαυµασµού έργα τέχνης. Τα καλλιτεχνήµατα αυτά αποτελούν σηµείο έλξης του παγκόσµιου ενδιαφέροντος και αντικείµενο µελέτης και έρευνας.Εξίσου σηµαντικό είναι ότι η Ελλάδα γέννησε τη δηµοκρατία και εκτός από τη σύλληψη της ιδέας σε θεωρητικό επίπεδο, αποτέλεσε και το ωραιότερο παράδειγµα πρακτικής εφαρµογής της, πρότυπο για τα σύγχρονα πολιτικοκοινωνικά συστήµατα. Θα ήταν παράλειψη να µην αναφερθεί και ο άρρηκτος δεσµός της Ελλάδας µε τους Ολυµπιακούς Αγώνες και το αθλητικό ιδεώδες. Επιπλέον, ο πλούτος της ελληνικής γλώσσας που αποτέλεσε τη βάση για τη δηµιουργία πολλών άλλων γλωσσών, είναι ένας ακόµα λόγος για τον οποίο εµείς οι Έλληνες αξίζει να νιώθουµε υπερήφανοι.Τέλος, η παρουσία της χώρας µας σε πολύ σηµαντικές ιστορικές στιγµές- όπως λ.χ. οι Περσικοί πόλεµοι- αλλά και τα επιτεύγµατα σύγχρονων Ελλήνων επιστηµόνων, όπως σπουδαίων γιατρών, κατατάσσουν την Ελλάδα στις χώρες πρότυπα, φωτεινά παραδείγµατα για όλη την οικουµένη.Πρέπει, λοιπόν, να είµαστε υπερήφανοι ως έθνος!

από τη µαθήτρια Μαρία Ζαχαριάδη, Α'4 Λ

«Δεν θα ατιµάσω αυτά τα ιερά όπλα.. (Στοβαίος, Ανθολόγιον)» «Δεν θα ατιµάσω αυτά τα ιερά όπλα˙ δεν θα εγκαταλείψω το σύντροφό µου στη µάχη˙ θα πολεµήσω για τους θεούς µου και για την εστία µου, µόνος ή µαζί µε άλλους. Δεν θα επιτρέψω να µικρύνει η πατρίδα, αλλά θα την αφήσω πιο µεγάλη και πιο δυνατή από ό,τι την παρέλαβα. Θα υπακούσω στις διαταγές που θα µου δώσει η σωφροσύνη των αρχόντων. Θα συµµορφωθώ µε τους νόµους που ισχύουν και µε αυτούς που θα ψηφίσει ο λαός µε κοινή συµφωνία˙ εάν κάποιος θελήσει να ανατρέψει αυτούς τους νόµους ή να µην υπακούσει σε αυτούς, δεν θα το ανεχθώ, αλλά θα πολεµήσω για αυτούς, µόνος ή µαζί µε άλλους. Θα σεβαστώ τις λατρείες των πατέρων µου.» (Στοβαίος, Ανθολόγιον) Τον όρκο του πολίτη έδιναν όλοι οι Αθηναίοι πολίτες στην αρχαία Ελλάδα, µε την ενηλικίωσή τους. Με αυτόν τον όρκο αναλάµβαναν όλες της αρµοδιότητες που έφερε ένας Αθηναίος πολίτης, µαζί µε την υποχρέωση να συµµετέχουν στα κοινά και να προστατεύουν την πόλη τους. Η σηµασία του ήταν τεράστια. Από ηθικής πλευράς σηµατοδοτούσε την ενηλικίωση των Αθηναίων και την ανάληψη πλέον ενεργού ρόλου στα κοινά ως πλήρη και ισότιµα µέλη της κοινωνίας, ενώ την ίδια στιγµή ορκίζονταν ότι θα διατηρήσουν τις οικογενειακές τους αξίες και θα ζήσουν σύµφωνα µε τα πατρογονικά ιδανικά. Ταυτόχρονα δεσµεύονταν για την διατήρηση και τον σεβασµό της αρχαίας αθηναϊκής δηµοκρατίας. Η πίστη στην Αθήνα δεν αφορά µόνο το πολίτευµα της πόλης αλλά και την έννοια της πατρίδας την οποία υπόσχονται να υπερασπιστούν από όλους τους κινδύνους και αναλαµβάνουν το βαρύ φορτίο να την παραδώσουν ακόµα ισχυρότερη από όταν την παρέλαβαν. Με τον όρκο αυτό τονίζεται και η σηµασία της αρχαίας θρησκείας στην ζωή των Αθηναίων. Ορκίζονται να την σεβαστούν µε απώτερο στόχο τη διατήρηση της αρχαιοελληνικής θρησκείαςΟ όρκος του πολίτη συνοψίζει τις αρχές που χαρακτήριζαν την αρχαία αθηναίική κοινωνία και αποτελεί σηµαντική ιστορική πηγή. Μέσω αυτού µπορούµε να αντιληφθούµε βαθύτερα το λαµπρό πολιτισµό της εποχής και ερχόµαστε σε επαφή µε µια σηµαντική διαδικασία, καθοριστική για την ζωή των Αθηναίων ανδρών. Μέσα από την αναλυτική µελέτη του όρκου γίνεται αντιληπτό το γεγονός ότι οι γυναίκες της αρχαιότητας δεν είχαν ίσα δικαιώµατα µε τους άνδρες. Παράλληλα αντιλαµβανόµαστε την υποβαθµισµένη θέση όλων των γυναικών της εποχής. Οι γυναίκες δεν έχουν δικαιώµατα και δε συµµετέχουν στα κοινά. Ο όρκος απευθύνεται µόνο σε ελεύθερους άρρενες πολίτες. Οι δούλοι θεωρούνται ιδιοκτησία ισάξια µε ένα ζώο ή µε ένα κτήµα και οι γυναίκες υποχρεούνται να ζουν περιορισµένες, κυρίως στο σπίτι τους, χωρίς να απολαµβάνουν πλήρη δικαιώµατα πολίτη. Όσοι έδιναν αυτόν το όρκο γίνονταν επισήµως Αθηναίοι πολίτες και αναλάµβαναν τα ηνία της αρχαίας αθηναϊκής δηµοκρατίας µε την συµµετοχή τους στην εκκλησία του δήµου αλλά και µε το δικαίωµα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι.Η φράση αυτή είναι απόλυτα ορθή. Ο άνθρωπος ζει µαζί µε άλλους ανθρώπους και είναι ενα κοινωνικό ον. Η ανάπτυξη πολιτισµού η δηµιουργία της γλώσσας και η γενικότερη ανάπτυξη επικοινωνιακών δεξιοτήτων καθιέρωσε τον άνθρωπο στην κορυφή του ζωικού βασιλείου. Ενας ανθρωπος χωρίς αξίες ιδανικά και ηθικούς φραγµούς δέν µπορεί να ζήσει σε µια σύγχρονη κοινωνία ανθρώπων. Χωρις τα παραπάνω χαρακτηριστικά και δεξιότητες ο άνθρωπος δε διαφέρει ιδιαίτερα από άλλα έµβυα όντα. Εποµένως είναι ένα άγριο, απολίτιστο ον, εντελώς ανίκανο να ζήσει, να µορφωθεί, να εργαστεί και να προοδεύσει. Ο άνθρωπος απο τα προϊστορικά χρόνια εξελίσσεται τόσο σωµατικά όσο και πνευµατικά. Αυτά αποτελούν απαραίτητα χαρακτηριστικά που φέρει κάθε άνθρωπος χωρίς τα οποία δεν µπορεί να διαθέτει αυτή την ιδιότητα. Είναι στη φύση µας να προσαρµοζόµαστε και να εξελισσόµαστε βλετιώνοντας συνεχώς τις γνώσεις και τις δεξιότητές µας. Για αυτό θεωρώ ότι η συγκεκριµένη φραση είναι απόλυτα σωστή και ακριβής. Όποιος δεν έχει αξίες δε µπορεί να θεωρείται άνθρωπος και θεωρείται ένα απολίτιστο, άγριο ον.

από το µαθητή Παντελή Κάβουρα, Α3’ Λ

7

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Δημοκρατία, Ισότητα, Δικαιοσύνη

«Ο Διάλογος στις µέρες µας» Στις µέρες µας ο διάλογος βρίσκεται σε κίνδυνο, γιατί κάθε οµιλητής θεωρεί τον συνοµιλητή του κατώτερό του, µε αποτέλεσµα να µην επιδιώκει την ανταλλαγή απόψεων, αλλά την επιβολή των δικών του. Επιπλέον παρατηρείται το φαινόµενο ένας οµιλητής που έχει δεινή έκφραση λόγου να προσπαθεί να εκµεταλλευτεί αυτό το προσόν ώστε να πείσει τον συνοµιλητή του για την ορθότητα µόνο των δικών του απόψεων. Επίσης ο δογµατισµός ποτέ δεν οδηγεί σε διάλογο και στις µέρες µας παρατηρούνται ολοένα και περισσότεροι οµιλητές, φερέφωνα πολιτικών κοµµάτων και θρησκευτικών πεποιθήσεων. Αυτοί επαναλαµβάνουν τις θέσεις του κόµµατός τους χωρίς να είναι αντικειµενικοί και ανοιχτόµυαλοι. Τέλος, ο διάλογος περνάει κρίση, όταν οι συνοµιλητές επιλέγουν την εριστικότητα, την αυθάδεια και την ύψωση της φωνής ως µέσα επιβολής των απόψεών τους, γιατί δεν έχουν λογικά επιχειρήµατα και ορθό τρόπο για να συνδιαλλαγούν µε πνευµατική διαύγεια. Ποιες είναι, όµως, οι προϋποθέσεις του γόνιµου διαλόγου; Για να υπάρξει εποικοδοµητικός διάλογος πρέπει αρχικά να συµφωνούν όλοι οι οµιλητές ότι επιθυµούν έναν πραγµατικό διάλογο, δηλαδή την ανταλλαγή των απόψεών τους µέσα σε πολιτισµένο κλίµα µε σκοπό την από κοινού αποκάλυψη της αλήθειας. Προκειµένου να επιτευχθεί ένας καρποφόρος διάλογος, πρέπει να υπάρχει σεβασµός προς τον συνοµιλητή τόσο ως προς την προσωπικότητά του όσο και ως προς τις απόψεις του. Αν θεωρούµε τον συνοµιλητή µας υποδεέστερο, δεν θα δώσουµε την πρέπουσα σηµασία στα λεγόµενά του.Έπειτα βασική προϋπόθεση του γόνιµου διαλόγου, είναι η απαλλαγή του οµιλούντος από φανατισµούς και αυθεντίες ώστε να σέβεται και να αποδέχεται τις διαφορετικές απόψεις. Επίσης αποδοτικός καθίσταται ο διάλογος όταν ολοκληρώνεται η έκφραση κάθε απόψης, χωρίς διακοπές και στη συνέχεια αντικρούεται µε βάσιµα επιχειρήµατα. Παρότι η γενίκευση ενός θέµατος διευκολύνει τη σκέψη, εντούτοις θα πρέπει οι συνοµιλητές να έχουν επαρκή γνώση του θέµατος ώστε να οδηγηθούν µε ασφάλεια στο ζητούµενο αποτέλεσµα. Τέλος οι οµιλητές θα πρέπει να επιλέγουν τις κατάλληλες έννοιες και λέξεις στο λόγο τους ώστε να αποφεύγονται παρερµηνείες, παρεξηγήσεις και κάθε είδους προστριβές.

από τη µαθήτρια Αριάννα Μαραγκού - Δυοβουνιώτου, Α3’ Λ

«Δύο επικοινωνιακές δραστηριότητες.. τόσο διαφορετικές και συνάµα τόσο σηµαντικές.» Ο γραπτός και ο προφορικός λόγος είναι δύο επικοινωνιακές δραστηριότητες που διαφέρουν πολύ µεταξύ τους, σύµφωνα µε σχετικό άρθρο του Περικλή Πολίτη. Παρά τα διαφορετικά τους χαρακτηριστικά, καλύπτουν την ανάγκη επικοινωνίας των ανθρώπων και ανταποκρίνονται σε ποικίλες επικοινωνιακές περιστάσεις. Σύµφωνα λοιπόν, µε το κείµενο του Περικλή Πολίτη µπορούµε να σχηµατίσουµε µία ολοκληρωµένη άποψη σχετικά µε την σηµασία του προφορικού και του γραπτού λόγου. Αρχικά, ο πρώτος συντελεί στην µετάδοση πολλών πληροφοριών και στο πλούσιο φορτίο της οµιλίας, ενώ ο δεύτερος έχει ως χαρακτηριστικά του την ορθή γραµµατική, τη δοµή και τη σωστή χρήση της γλώσσας. Ακόµα, µε τον προφορικό λόγο οι οµιλητές αποκτούν οπτική επαφή µε τους συνοµιλητές τους και παρατηρούν το ύφος, τον τόνο και τον τρόπο µε τον οποίο εκφράζονται. Αντιθέτως, ο γραπτός λόγος είναι απρόσωπος και ο καθένας µας δεν µπορεί να διακρίνει τον τόνο και το ύφος του οµιλητή απέναντι στον δέκτη. Τον µόνο τρόπο διάκρισης του ύφους και του τρόπου οµιλίας στον γραπτό λόγο αποτελούν τα σηµεία στίξης, όπως το θαυµαστικό ή το ερωτηµατικό, τα οποία όµως δεν µπορούν να καταστήσουν σαφή τα υπονοήµατα ή την ειρωνεία που διακρίνονται στον προφορικό λόγο.Ένας ακόµη πολύ σηµαντικός παράγοντας που διαφοροποιεί τις δύο αυτές επικοινωνιακές δραστηριότητες είναι η διαφορετική κοινωνική τους λειτουργία. Ο προφορικός λόγος είναι ο τρόπος επικοινωνίας µεταξύ των ανθρώπων, αυτός που καθορίζει την κοινωνική τους ταυτότητα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο µε αποτέλεσµα να δηµιουργούν και να διατηρούν σχέσεις. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται και η οικειότητα ανάµεσα στους συνοµιλητές. Από την άλλη πλευρά, ο γραπτός λόγος είναι εκείνος που έχει διαχρονική και αµετάβλητη αξία, καθώς στηρίζεται στην αποτύπωση ανθρώπινων ιδεών και αξιών, καθώς και διαφόρων ιστορικών γεγονότων. Ο γραπτός λόγος αποθηκεύεται, σώζεται και διατηρεί γνώσεις, αξίες και ιδανικά που παρουσιάζονται µέσα σε κείµενα τα οποία δεν µεταβάλλονται, ούτε χάνουν την αξία τους µε το πέρασµα των αιώνων. Συνεπώς, σύµφωνα µε το άρθρο του Περικλή Πολίτη αλλά και τις απόψεις που διατυπώθηκαν παραπάνω, καταλήγουµε σε ένα συµπέρασµα. Ο προφορικός λόγος είναι κυρίως ο τρόπος ανταλλαγής ιδεών και έκφρασης συναισθηµάτων, ενώ ο γραπτός είναι ο τρόπος µετάδοσης πληροφοριών µε διαχρονική αξία. Δύο επικοινωνιακές δραστηριότητες τόσο διαφορετικές αλλά και τόσο σηµαντικές για τη διαµόρφωση σωστών προσωπικοτήτων, αλλά και για την εξέλιξη του κόσµου.

από τη µαθήτρια Δέσποινα Κώνστα, Α’3 Λ

8

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Δημοκρατία, Ισότητα, Δικαιοσύνη

«Η δηµοκρατία στην Αρχαία Ελλάδα. Υποχρεώσεις και Δικαιώµατα Πολιτών» Η έννοια πολιτεία, όρος της φιλοσοφίας και της πολιτικής επιστήµης που πρωτοεµφανίστηκε στην Αρχαία Ελλάδα και αποτέλεσε αντικείµενο µελέτης και προβληµατισµού στα έργα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, αποτελεί έναν διευρυµένο όρο ως προς τη σηµασία του καθώς µπορεί να σηµαίνει τα δικαιώµατα του πολίτη ενός κράτους, το σύνολο της κοινωνίας των πολιτών έως και τη µορφή διακυβέρνησης.Η αρχαία ελληνική κοινωνία ήταν άρρηκτα συνυφασµένη µε τις έννοιες δικαιώµατα και υποχρεώσεις. Πρωταρχικός σκοπός της ελληνικής πολιτείας αποτελούσε η εξασφάλιση της ευδαιµονίας του πολίτη, ενώ παράλληλα εκείνος ήταν υπόχρεος να αγωνίζεται για τη σωτηρία της πολιτείας. Η κοινωνία έδινε το δικαίωµα του άρχειν και του άρχεσθαι καθώς και του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στον πολίτη µε µόνη υποχρέωση την ενεργό του συµµετοχή στα κοινά. Ως ένδειξη εµπιστοσύνης η πολιτεία προσέφερε σε ορισµένους πολίτες µε κοσµιοτάτη διαγωγή, αξιώµατα µέσα στον κρατικό µηχανισµό. Σηµαντικό επίσης θα ήταν να αναφερθεί το γεγονός ότι οι γυναίκες και οι δούλοι δεν είχαν δικαίωµα µόρφωσης και συµµετοχής στα κοινά. Η Δηµοκρατία της Αρχαίας Ελλάδας λειτουργούσε αποτελεσµατικά προς όφελος του πολίτη και του πολιτεύµατος, την ικανοποίηση του κοινού συµφέροντος και την ευδαιµονία στο δηµόσιο και τον ιδιωτικό βίο. Ας θυµηθούµε πώς παρουσιάζει ο Θουκυδίδης το πολίτευµα της Δηµοκρατίας στο έργο του “Επιτάφιος του Περικλή”.[Θουκυδίδη, Περικλέους Επιτάφιος, Κεφ. 37]«Το πολίτευµά µας λέγεται Δηµοκρατία, επειδή την εξουσία δεν την ασκούν λίγοι πολίτες, αλλά όλος ο λαός. Όλοι οι πολίτες είναι ίσοι µπροστά στον νόµο για τις ιδιωτικές τους διαφορές. Για τα δηµόσια αξιώµατα προτιµώνται εκείνοι που είναι ικανοί και τα αξίζουν και όχι εκείνοι που ανήκουν σε µια ορισµένη τάξη. Κανείς, αν τύχει και δεν έχει κοινωνική θέση ή αν είναι φτωχός, δεν εµποδίζεται γι’ αυτό να υπηρετήσει την πολιτεία, αν έχει κάτι άξιο να προσφέρει. Στη δηµόσια ζωή µας είµαστε ελεύθεροι, αλλά και στις καθηµερινές µας σχέσεις δεν υποβλέποµε ο ένας τον άλλο, δεν θυµώνουµε µε τον γείτονά µας αν διασκεδάζει και δεν του δείχνουµε όψη πειραγµένου πού, αν ίσως δεν τον βλάπτει, όµως τον στενοχωρεί. Αν, ωστόσο, η αυστηρότητα λείπει από την καθηµερινή µας ζωή, στα δηµόσια πράγµατα, από εσωτερικό σεβασµό, δεν παρανοµούµε. Σεβόµαστε τους άρχοντες, πειθαρχούµε στους νόµους, και, µάλιστα, σε όσους έχουν γίνει για να προστατεύουν τους αδυνάτους και όσους πού, αν και άγραφοι, είναι ντροπή να τους παραβαίνει κανείς.»

από το µαθητή Νικόλα Χατζηκώστα, Α'3 Λ

9

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Πολυπολιτισμικότητα

«Περί απλοποίησης της γλώσσας µας…» Στις ηµέρες µας επικρατεί η απλοποίηση της ελληνικής γλώσσας. Από την αρχαιότητα η γλώσσα µας διακρινόταν σε διαλέκτους και ιδιώµατα ενώ, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, η γλώσσας µας υπέστη αλλοίωση. Η έλλειψη εκπαίδευσης στην πλειοψηφία των Ελλήνων οδήγησε στη γλωσσική παρακµή της ελληνικής µας γλώσσας. Η γλώσσα δέχθηκε ισχυρά πλήγµατα κατά τα προεπαναστατικά χρόνια. Ο Ιωάννης Βηλαράς απλοποίησε ακραία τη γλώσσα µας µε τον ευτελισµό της ορθογραφίας και του τονισµού. Παρόλο που στα κέντρα του απόδηµου ελληνισµού- σε πόλεις όπως η Τεργέστη, η Βενετία, η Μασσαλία η Οδησσός και το Φανάρι στην Κωνσταντινούπολη- οι Έλληνες οµογενείς είχαν διατηρήσει την ελληνική, επικράτησε έντονος διχασµός αναφορικά µε τη µορφή που θα έπρεπε να λάβει η γλώσσα µας, µε την απελευθέρωση της Ελλάδας.

Ο Αδαµάντιος Κοραής είχε προτείνει µια µείξη της αρχαϊζουσας µε τη δηµοτική και την υιοθέτηση µιας µορφής καθαρεύουσας. Η καθαρεύουσα ωστόσο, δεν αποτελεί γλώσσα που οµιλούνταν από τους Έλληνες λογίους ή και αγράµµατους. Αποτελούσε µια συµβιβαστική µορφή γλώσσας που ένωνε στοιχεία και από τις δυο άλλες µορφές. Η καθαρεύουσα διδάχθηκε και καθιερώθηκε αλλά δε χρησιµοποιήθηκε για την καθηµερινή επικοινωνία από την πλειοψηφία του λαού παρόλο που την δεκαετία του ‘50 οι µαθητές έγραφαν εκθέσεις, εκ περιτροπής, και στη δηµοτική και στην καθαρεύουσα, δεχόµενοι επικρίσεις βέβαια, για τη µεικτή γλώσσα που οι περισσότεροι µαθητές χρησιµοποιούσαν. Σιγά σιγά απλοποιήθηκε και εν τέλει καθιερώθηκε η δηµοτική. Παρόλ΄ αυτά η τελική αυτή νίκη της απλούστερης και καθοµιλουµένης µορφής δεν ήταν αρκετή. Έκτοτε ξεκίνησε µια συνεχής απλοποίηση. Με την κατάργηση του πολυτονικού συστήµατος και των πνευµάτων, τα ελληνικά αποµακρύνθηκαν ακόµα περισσότερο από τις ετυµολογικές τους ρίζες και ελληνικές λέξεις απλοποιήθηκαν ως προς την ορθογραφία. Παραδείγµατα όπως αυγόαβγό, τραίνο-τρένο, µακρυά -µακριά ,κλασσικός- κλασικός, αντιπροσωπεία-αντιπροσωπία αλλά και η διαφοροποίηση πολλών λέξεων ως προς την κλίση τους (πίστης- πίστεως), αποκαλύπτουν τις αλλαγές που υφίσταται η γλώσσα µας µε το πέρασµα των χρόνων. Οι αλλαγές αυτές οδήγησαν στην αλλοίωση της γοητείας και τις αυθεντικότητάς της µε την εισαγωγή αυθαίρετων στοιχείων που έφθειραν τη διαχρονική οµορφιά των λέξεων. Γιατί η µοναδικότητα της γλώσσας έγκειται στο αρχαίο της παρελθόν, στην αυθεντικότητα και τα µνηµεία της.

από το µαθητή Παντελή Κάβουρα, Α’ 3 Λ

«Το επόµενο βήµα της ανθρωπότητας» Η τεχνολογική µοναδικότητα είναι η παρουσίαση υπερφυΐας των τεχνολογικών µέσων. Πιο συγκεκριµένα, το επίπεδο ευφυΐας που φτάνει το singularity είναι σχεδόν ακατανόητο για τον ανθρώπινο νου .Δηλαδή, αντιµετωπίζεται ως ένας διανοητικός ορίζοντας γεγονότων. Σαφέστερα, ορίζοντας γεγονότων, σύµφωνα µε την γενική θεωρία της σχετικότητας του Άλµπερτ Αϊνστάιν, είναι το σηµείο στο χωροχρόνο όπου τα γεγονότα δεν µπορούν να επηρεάσουν τον παρατηρητή, καθώς η βαρύτητα ισοδυναµεί µε την καµπύλωση του χωροχρόνου. Έτσι, λόγω της απίστευτα δυνατής βαρυτικής έλξης, γίνεται το «σηµείο χωρίς επιστροφή», γιατί δεν υπάρχει χώρος διαφυγής για τίποτα και ούτε καν για το φως. Ο ορίζοντας αυτός συνδέεται άµεσα µε την ύπαρξη της µαύρης τρύπας. Για να γίνει απλούστερος ο όρος του ορίζοντα γεγονότων θα χρησιµοποιήσω ένα παράδειγµα: Σε ένα διαστηµόπλοιο βρίσκεσαι εσύ και ένας φίλος σου. Καθώς ταξιδεύεις στο απέραντο σύµπαν µε την ταχύτητα του φωτός (για να δεις µια µαύρη τρύπα πρέπει να σπάσεις το φράγµα της ταχύτητας του φωτός), φτάνεις σε µια µαύρη τρύπα. Ο φίλος σου αποφασίζει να πέσει µέσα στη µαύρη τρύπα για να την εξερευνήσει. Λόγω της τεράστιας µάζας της µαύρης τρύπας πλησιάζοντας σε αυτή θα είχε ήδη πεθάνει,αλλά ας υποθέσουµε πως φοράει µια ειδική στολή και καταφέρνει να φτάσει στο event horizon.Όταν αρχίσει να πέφτει προς το απόλυτο κενό εσύ από το διαστηµόπλοιο τον παρακολουθείς. Εσένα θα σου φαίνεται σαν να πέφτει σε slow motion και θα αρχίσει σιγά σιγά να φαίνεται η µορφή του πιο κόκκινη ώσπου θα φτάσει σε ένα σηµείο όπου θα µείνει «παγωµένος» στον ορίζοντα γεγονότων. Αυτό θα συµβαίνει γιατί, ο χρόνος και ο χώρος ανταλλάσσουν τους ρόλους τους σε µια µαύρη τρύπα, δηλαδή ο χρόνος δεν µεταβάλλεται, ενώ ο χώρος µεταβάλλεται.Για αυτό το λόγο, ο ορίζοντας γεγονότων µιας µάυρης τρύπας είναι το σηµείο της απόλυτης αδράνειας όλων των δυνάµεων που ασκούνται στο σύµπαν.

10

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Πολυπολιτισμικότητα

Συγκριτικά, ο ορίζοντας γεγονότων και η τεχνολογική µοναδικότητα είναι δυο όροι που συµπίπτουν αρκετά. Εάν ποτέ το ανθρώπινο είδος φτάσει σε αυτό το διανοητικό επίπεδο,οι ικανότητές του, θα φτάνουν στο έπακρο και δεν θα µπορέσει να υπάρξει περαιτέρω τεχνολογική και βιοτική ανάπτυξη. Δηλαδή, τα επιτεύγµατα του ανθρώπου θα είναι εξωπραγµατικά, γιατί η νοηµοσύνη του επόµενου επιπέδου θα φέρει ιδέες και έννοιες στον ανθρώπινο νου που κανένα άλλο ανθρώπινο ον δεν έχει συλλογιστεί στην ιστορία της ανθρωπότητας. Επίσης, συχνά από επιστήµονες διατυπώνεται η ιδέα πως οι συνηθησµένοι άνθρωποι θα ξεπεραστούν κάποια µέρα από τεχνικά έξυπνα µηχανήµατα (τεχνητή νοηµοσύνη) ή από ενισχυµένη βιολογική γνώση. Ξέρω πως όλα αυτά φαντάζουν τουλάχιστον τρελά, αλλά σκεφτείτε ότι για πρώτη φορά ο όρος singularity επινοήθηκε από τον µαθηµατικό Τζον Φον Νόιµαν στα µέσα της δεκαετίας του πενήντα. Αναλογιστείτε την τεχνολογική ανάπτυξη από την δεκαετία του πενήντα έως σήµερα.. Οι άνθρωποι εκείνης της εποχής δε θα µπορούσαν ποτέ να φανταστούν πως ο άνθρωπος του δυο χιλιάδες δεκαεννέα θα ζει σε µια κοινωνία που επικρατεί µια τέτοια τεχνολογική πολυτέλεια σε αντίθεση µε τη δικιά τους. Όµως, για να είµαστε δίκαιοι, τους πυλώνες για αυτή την τεχνολογική έκρηξη τους έθεσαν οι επιστήµονες του εικοστού αιώνα µε τις καθοριστικές, για τον χώρο της επιστήµης, ανακαλύψεις τους και εφευρέσεις τους στις οποίες βασίστηκαν πολλά επιτεύγµατα του σήµερα. Εάν, όντως, αντικατασταθούµε εµείς οι άνθρωποι από τα ροµπότ, θα υπάρχουν κάποιες µεταβολές στον τρόπο που ζούµε. Πιο τεκµηριωµένα, ο όρος «µοναδικότητα» λόγω του ότι είναι φαινόµενο της επιτάχυνσης της τεχνολογιάς, όταν γίνει εφικτός, θα έχει δραστικές επιπτώσεις στην κοινωνία. Για παράδειγµα,φαντάσου πως ζεις στο τρείς χιλιάδες δεκαεννέα και τα ροµπότ έχουν µεγαλύτερη ευφυΐα από τους ανθρώπους και είναι ο λόγος που η ανθρωπότητα έχει εξελιχθεί τόσο τα τελευταία χίλια χρόνια. Μπορεί µέχρι τότε να ζεις στις πέντε διαστάσεις, µπορεί να ζεις στον πλάνήτη Άρη ή σε ένα άλλο ηλιακό σύστηµα και για όλα αυτά θα ευθύνεται η αυξανόµενη ευφυΐα των ροµπότ. Κάποια µέρα ξυπνάνε όλα τα ροµπότ στον κόσµο και σκέφτονται πως δε γίνεται οι άνθρωποι να απολαµβάνουν όλα αυτά τα αγαθά και τις πολυτέλειες που εκείνοι επεξεργάστηκαν και δηµιουργήσαν και να µην µπορούν να είναι αυτόνοµοι και ανεξάρτητοι στην κοινωνία. Έτσι, αποφασίζουν να καταστρέψουν την ανθρωπότητα. Πιστεύετε πως αυτό θα είναι εφικτό; Κατά τη γνώµη µου καθόλου, γιατί τα ροµπότ µπορούν να αναπτύξουν εφαρµοσµένη νοηµοσύνη χωρίς αληθινή κριτική σκέψη και επίσης την τεχνητή νοηµοσύνη την κατασκευάζουν οι άνθρωποι ,εποµένως, δε νοµίζω πως ο άνθρωπος θα κατασκεύαζε ποτέ ένα ροµπότ µε ανθρώπινη νοηµοσύνη, δηλαδή µε συναισθήµατα κ.α. Αυτό δεν είναι χρήσιµο για την τεχνολογική µοναδικότητα, αλλά και γιατί ίσως θα ανέπτυσσε κάποια αρνητικά αισθήµατα για τους ανθρώπους και αυτό φυσικά δεν θα συνέφερε τον κατασκευαστή του. Κατά την άποψή µου, η µοναδικότητα θα σχετίζεται µε την ενισχυµένη βιολογική γνώση που θα αναπτύξει ο άνθρωπος στο µέλλον και όχι µε την τεχνητή νοηµοσύνη. Δηλαδή, αποτέλεσµα της απόλυτης τεχνολογικής ακµής θα είναι ο εξελιγµένος άνθρωπος. Επεξηγηµατικά, από την στιγµή που εµφανίστηκε ο άνθρωπος στην γη, ανακαλύπτει πράγµατα που βοηθούν την επιβίωσή του και την διευκολύνουν. Ο άνθρωπος των σπηλαίων, παραδείγµατος χάρη, ανακάλυψε τη φωτιά γιατί ήταν αναγκαία για την επιβίωσή του. Άλλο ένα παράδειγµα, ακόµα και πριν από σχετικά λίγα χρόνια, είναι το ακόλουθο· για να ταξιδέψει κάποιος από την Ελλάδα στην Αυστραλία µε το καράβι, έκανε γύρω στον ένα µήνα, ενώ τώρα για να κάνεις αυτό το υπερατλαντικό ταξίδι θα χρειαστείς µόνο µια µέρα. Τα παραπάνω µας κάνουνε να αντιληφθούµε το πόσο τυχεροί είµαστε που ζούµε στη σηµερινή εποχή που η τεχνολογία έχει κάνει τον κόσµο «ευκολότερο» και «µικρότερο». Αυτή η τεχνολογική ανάπτυξη χρειάστηκε γύρω στα δυο χιλιάδες χρόνια για να φτάσει στο σηµείο που βρίσκεται σήµερα, αλλά υπήρξε καθοριστική για την ανθρώπινη εξέλιξη για αυτό πολλοί επιστήµονες πιστεύουν πως η τεχνολογική µοναδικότητα πλησιάζει στα επόµενα εκατό χρόνια. Πιστεύω, πως αυτό ενδεχοµένως αποτελεί υπερβολή, διότι το singularity είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί και θα χρειαστούν πολλά χρόνια και πολλά µικρά βήµατα µε ανακαλύψεις για τον άνθρωπο, γιατί ας µην ξεχνάµε, όταν φτάσουµε σε τέτοιο επίπεδο, δε θα υφίστανται η έννοια της ανακάλυψης, γιατί θα έχει θεµελιωθεί πλήρως.

singularity=τεχνολογική µοναδικότητα event horizon=ορίζοντας γεγονότων

από τη µαθήτρια Ευτυχία Παρασύρη, Α' 4 Λ

11

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Πολυπολιτισμικότητα

«Οι Δυσκολίες ΜΑΣ…» Στον 21ο αιώνα, στην περίοδο των τεχνολογικών επιτευγµάτων και των συνεχών εξελίξεων, σε έναν αιώνα που έχει χαρακτηριστεί επανειληµµένα «Ο αιώνας της 4ης Βιοµηχανικής Επανάστασης», οι σύγχρονοι νέοι επηρεάζονται πολύπλευρα, σε όλους τους τοµείς της καθηµερινότητάς τους. Καθώς, εκτός από τις µεταβολές στην ίδια τους τη ζωή και τον εαυτό τους, είναι κατακλυσµένοι από µια πληθώρα εξωγενών παραγόντων. Χαρακτηριστικό παράδειγµα ενός τέτοιου παράγοντα; Ο υπέρογκος φόρτος εργασίας που κυριεύει τους νέους µε άµεσο αποτέλεσµα να περιορίζεται σε µεγάλο βαθµό ο ελεύθερός τους χρόνος. Τα νεαρά παιδιά, αισθάνονται ηθική τους υποχρέωση να ανταπεξέρχονται τόσο στις απαιτήσεις όσο και στα καθήκοντα που τους αναθέτονται. Κατά συνέπεια, κύρια προτεραιότητά τους αποτελεί η ικανοποίηση των υποχρεώσεών τους και το κυνήγι της τελειότητας, µέσα σε ένα βαθµοθηρικό εκπαιδευτικό σύστηµα που τους ωθεί προς εκείνη την κατεύθυνση. Το αποτέλεσµα αυτού; Λανθασµένη και επιπόλαια ιεράρχηση υποχρεώσεων, στις οποίες δεν περιλαµβάνεται η δική τους ψυχαγωγία. Οι νέοι στη σύγχρονη εποχή παραµελούν, στην πλειονότητά τους, τις δραστηριότητες και τα χόµπι τους και έτσι δεν τους αποµένει καθόλου ελεύθερος χρόνος. Ωστόσο, η απουσία αυτής της χρονικής ευµάρειας συνδέεται έµµεσα µε ένα ακόµη αξιοσηµείωτο πρόβληµα των σύγχρονων νέων. Το πρόβληµα αυτό είναι η αγωνιά και το άγχος για την επαγγελµατική τους αποκατάσταση. Είναι ευρέως γνωστόν, ότι ένα µεγάλο ποσοστό των νέων, σήµερα, απασχολείται από αρκετά νεαρή ηλικία µε την επιλογή του µελλοντικού τους επαγγέλµατος. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα τα νεαρά παιδιά να εισέρχονται σε µια κατάσταση διαρκούς άγχους και αγωνίας, τα οποία όµως δεν είναι απαραίτητα. Δυστυχώς, στη µεγέθυνση του προβλήµατος αυτού συµβάλλει και η απουσία επαγγελµατικού προσανατολισµού, από πολλά εκπαιδευτικά ιδρύµατα. Συνεπώς, οι νέοι δεν έχουν τη δυνατότητα να διευρύνουν τους επαγγελµατικούς τους ορίζοντες και να αποκτήσουν ερεθίσµατα. Συνοψίζοντας, στη σύγχρονη κοινωνία στην οποία ζούµε, πολλά είναι εκείνα τα προβλήµατα που απασχολούν το σύνολο των νέων. Προβλήµατα είτε ψυχολογικά είτε πνευµατικά είτε κοινωνικά. Γι’ αυτό το λόγο είναι πολύ σηµαντικό οι ίδιοι οι νέοι αλλά και η πολιτεία να δράσουν, έτσι ώστε να επιτευχθεί η δηµιουργία ολοκληρωµένων και αυτοτελών πολιτών, οι οποίοι είναι ενεργά µέλη στην οικονοµική, κοινωνική και πολιτική ζωή.

από το µαθητή Παναγιώτη Γεωργίου, Α’3 Λ

12

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Λογοτεχνία - Ποιήση

«Ισότητα γυναικών και ανδρών. Κατόρθωµα της ελληνικής κοινωνίας του 21ου

αιώνα

ή µακρινό όνειρο;» «Αν και…?»

«Στόµα κλειστό»

Αν και ζούµε σε έναν πλανήτη σφαιρικό,

Πλούτη, τιµές δε ζητά

σε ένα σύµπαν απέραντο και µαγευτικό,

Ελεύθερη θέλει να πετά

στου ανθρώπου το αδιερεύνητο µυαλό

Φτώχεια, διωγµοί σε µαύρα χρόνια

τα πάντα φαντάζουν ένα στερεότυπο

Άνεµοι δυνατοί τη σύραν σε ξένα περιβόλια

και µετά κενό.

Θυµάται.. συµπατριώτες … Όσοι δεν πνιγήκαν στα άγρια νερά

Αν και διατρέχουµε έναν αιώνα ξεχωριστό,

άνδρες ,γυναίκες,παιδιά

µοναδικό, πρωτοπόρο και διαφορετικό

διαβατήριο προσµέναν, παραµονής χαρτιά,

η ουσία µας δεν είναι κάτι το ουσιαστικό

σβήσαν τα όνειρα σε στρατόπεδα ,

ένα λιθάρι σε µια πραγµατικότητα

στην ουρά ..

δίχως τελειωµό.

Ήχοι σιωπής... φωνές δυνατές ...

Αν και βρισκόµαστε στον κόσµο τούτο εδώ,

γεµάτες φόβο και βία

αλλοιωνόµαστε σε ένα βωµό χωρίς απώτερο σκοπό,

Στόµα κλειστό

αφενόµαστε στο αέναό µας µυαλό

Αδύναµη, µοναχική, σε κόσµο µικρό

γινώµενοι αιθέρας σε µπουνάτσα

Πηγάδι βαθύ µε αντίλαλο µνήµες,

µε πυξίδα ένα όνειρο και µόνο αυτό.

γράφει στίχους, της πατρίδας µύθους

Αν και υπάρχουµε, αδιαφορούµε. Αν και ζήσαµε, νοσταλγούµε. Αν και αισθανόµαστε, µέσα στη σκιά µας ζούµε. από τη µαθητή Παναγιώτη Γεωργίου, Α3’ Λ

Σιωπηλές φωνές τρυπούν τον αγέρα, τον χρόνο,τον πόνο µέχρι εδώ φτάνουν.. Κι όταν ποια είναι η πατρίδα της ρωτούν .. σιωπηλά δάκρυα στα µάτια της κυλούν .. από τη µαθήτρια Ελεάννα Κοντογιάννη, Α4’ Λ

13

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Έρευνα - Ρεπορτάζ

«Ισότητα γυναικών και ανδρών. Κατόρθωµα της ελληνικής κοινωνίας του 21ου αιώνα ή µακρινό όνειρο;» Με την πρόσφατη άνοδο του φεµινιστικού κινήµατος, έχει επανέλθει στην επιφάνεια το ερώτηµα της ύπαρξης ή έλλειψης ισότητας ανδρών και γυναικών στον ελλαδικό χώρο. Εν ολίγοις, έχει αλλάξει τελικά η θέση της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία του 21ου αιώνα σε σχέση µε αυτήν των παλαιότερων χρόνων; Η παραπάνω ερώτηση έχει απασχολήσει πολλούς ανθρωπολόγους, ειδικούς στους τοµείς των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και των βιοτικών επιπέδων των κοινωνιών ανά τα χρόνια και ακόµα και εκείνοι δεν έχουν καταλήξει σε µία τελική απάντηση. Οι απόψεις πάνω στο θέµα διίστανται και κυµαίνονται από το απόλυτο ‘’Ναι’’ στο απόλυτο ‘Όχι’’, µε τους περισσότερους να βρίσκονται κάπου ανάµεσα ή να είναι αναποφάσιστοι.Έχοντας ακούσει απόψεις από όλες τις πλευρές και µέσω των δικών µου προσωπικών εµπειριών, απόψεων και περιστατικών που έχω βιώσει ή έχω δει να εκτυλίσσονται, θα προσπαθήσω να παραθέσω την δική µου άποψη και οπτική πάνω στο θέµα.Προκειµένου να αποκτήσουµε όµως, µία σφαιρική άποψη για το θέµα και να κατανοήσουµε πλήρως όλες τις προεκτάσεις του, είναι αναγκαίο να δούµε πρώτα αναλυτικότερα την θέση του «αδύναµου», όπως πολλοί σπεύδουν να το χαρακτηρίσουν, φύλου στον ελλαδικό χώρο στις δύο χρονικές περιόδους που µας αφορούν.Η ελληνική κοινωνία των παλαιότερων χρόνων, συγκεκριµένα κατά τον 19ο αιώνα, ήταν καθαρά πατριαρχική και η θέση της γυναίκας σε αυτήν ήταν το λιγότερο µειονεκτική. Οι γυναίκες αντιµετωπίζονταν σαν υπηρετικό προσωπικό, ή ακόµα καλύτερα σαν αντικείµενα, και δεν κατείχαν το στοιχειώδες, για τα σηµερινά δεδοµένα, δικαίωµα να διαθέτουν τις δικές τους απόψεις και συναισθήµατα, πόσο µάλλον να τα εκφράζουν ή να τα εξωτερικεύουν. Η κοινωνία στην πλειοψηφία της, έβλεπε τις γυναίκες σαν µηχανές παραγωγής παιδιών, καθαρισµού και µαγειρέµατος, µε µηδενική πνευµατική διαύγεια και πλήρη ανικανότητα στην ολοκλήρωση οποιουδήποτε άλλου έργου, εκτός του νοικοκυριού, ενώ τα ταλέντα που µπορεί να διέθεταν, όσο προφανή και να ήταν δεν αναγνωρίζονταν ποτέ και γενικά αντιµετωπίζονταν µε πλήρη περιφρόνηση από το άλλο φύλο. Μάλιστα, υπήρχε ένας άγραφος κανόνας που έλεγε ότι είναι πιο «φρόνιµο» για µια γυναίκα να κρύβει τις πνευµατικές ή καλλιτεχνικές δεξιότητές της, κάτι που πιστεύω ότι γινόταν µόνο και µόνο για να προστατευτεί η εύθραυστη αυτοπεποίθηση του ανδρικού φύλου, αν και δεν θα αναπτύξω περαιτέρω αυτή την άποψη, γιατί η έµφυτη ανάγκη που έχουν οι άνδρες να νιώθουν ανώτεροι και το πόσο µακριά θα φτάσουν για να διατηρήσουν αυτήν την ψευδαίσθηση της ανωτερότητας είναι ένα µεγάλο θέµα, το οποίο χρήζει δική του ξεχωριστή έκθεση.Για να επανέλθουµε όµως στο θέµα µας, ας δούµε τι µπορούσε να καταφέρει µια γυναίκα εκείνη την εποχή. Η µεγαλύτερη επιτυχία που θα µπορούσε µια γυναίκα να βιώσει στην ζωή της ήταν η δηµιουργία της δικής της οικογένειας, µε σύντροφο σε αυτό το έργο κάποιον, που δεν διάλεγε η ίδια, αλλά η οικογένειά της. Ήταν αδιανόητο για εκείνη την εποχή να αποφύγει τον γάµο και την τεκνοποίηση και να επικεντρωθεί σε κάτι διαφορετικής φύσεως. Αν το έκανε αυτό, ατίµαζε την οικογένειά της και περιθωριοποιούνταν ακόµα και από τους ίδιους της τους συγγενείς, οι οποίοι δεν της απέδιδαν ούτε την ελάχιστη αξία που της έδιναν παλιά.Και φυσικά, δεν τίθεται καν συζήτηση, για ύπαρξη κοινωνικής ζωής των γυναικών. Μπορούσαν να συναναστρέφονται µόνο µε την οικογένειά τους και αυτούς που εκείνοι ενέκριναν, ενώ σχεδόν καθόλη τη διάρκεια της ηµέρας ήταν εγκλωβισµένες στο ίδιο τους το σπίτι, κάτι που το µετέτρεπε στη δική τους προσωπική φυλακή. « Ξέφευγαν» από τον µικρόκοσµο του πατρικού τους µόνο όταν παντρεύονταν και, ακόµα και τότε, απλά µεταφέρονταν σε ένα άλλο σπίτι όπου βίωναν την ίδια καταπίεση.Όσον αφορά τον τοµέα της εκπαίδευσης, οι πλούσιες, κυρίως, γυναίκες είχαν πρόσβαση σε κάποιες γνώσεις, που τους τις µετέδιδαν δάσκαλοι που προσλάµβανε η οικογένειά τους, για λόγους γοήτρου πιστεύω, αλλά σε καµία περίπτωση δεν λάµβαναν εκπαίδευση παρόµοιου επιπέδου µε αυτή των ανδρών. Δεν θεωρούνταν απαραίτητο, αλλά ούτε και αποδεκτό να έχαιραν ίδιας αντιµετώπισης µε τους άνδρες. Σε τι θα χρησίµευαν άλλωστε, οι επιπλέον γνώσεις σε έναν άνθρωπο, που ήταν υποχρεωµένος να ασχολείται µόνο µε τα ζητήµατα του σπιτιού του καθόλη τη διάρκεια της ζωής του; Ίσως από την άλλη η έλλειψη εκπαίδευσης των γυναικών να ήταν ένα επιπλέον µέτρο ασφαλείας της ανδροκρατούµενης κοινωνίας, µε απώτερο σκοπό να διασφαλίσει, ότι οι γυναίκες δε θα διεκδικούσαν ποτέ τα δικαιώµατά τους. Όπως µας έχει διδάξει η ιστορία πάµπολλες φορές, οι άνθρωποι δεν επαναστατούν, αν δεν αποκτήσουν συνείδηση και για να αποκτήσει κανείς συνείδηση, πρέπει να µορφωθεί.Ίσως πάλι, να µην πίστευε κανείς, ότι οι γυναίκες ήταν ικανές να κατανοήσουν πλήρως γνώσεις υψηλότερου επιπέδου και έτσι, περιορίζονταν στο να τους µαθαίνουν µόνο βασικές γνώσεις, κάτι το οποίο, σε περίπτωση βέβαια που ισχύει, αποδεικνύει περαιτέρω το πόσο υποτιµούσαν και περιφρονούσαν τις γυναίκες εκείνη την εποχή.Συνοψίζοντας, οι γυναίκες που είχαν την ατυχία να ζήσουν στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, ήταν αναγκασµένες να ακολουθήσουν το πρότυπο µιας άβουλης, άψυχης, χαρωπής νοικοκυράς, χωρίς φιλοδοξίες και όνειρα, που είχε ως σκοπό ύπαρξης και ολοκληρωνόταν ως ον, µε τη δηµιουργία της δικής της οικογένειας. Επιπλέον, ο τρόπος µε τον οποίο τις µεταχειρίζονταν οι άντρες, περιφρονητικά και υποτιµητικά, άφηνε να εννοηθεί, ότι δεν τις έβλεπαν ως ανθρώπινα όντα µε ιδιαίτερες ανάγκες και επιθυµίες, αλλά σαν εργαλεία, που εµφανίζονταν στον κόσµο τους µόνο όταν τα χρειάζονταν και µοναδικός σκοπός ύπαρξής τους ήταν να τους ικανοποιούν.Ας περάσουµε τώρα στην ελληνική κοινωνία του 21ου αιώνα. Στη σηµερινή εποχή, έχουν σηµειωθεί δραστικές αλλαγές στην αντιµετώπιση του γυναικείου φύλου, οι οποίες έχουν συµβάλει στην αισθητή βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των γυναικών, ενώ η ζωή µιας µέσης γυναίκας της σύγχρονης εποχής δε θυµίζει αυτήν της γυναίκας του 19ου αιώνα.Καταρχάς, στην σηµερινή εποχή, οι γυναίκες δεν είναι αναγκασµένες, ούτε πιέζονται από τον κοινωνικό τους περίγυρο, να παντρευτούν και να κάνουν οικογένεια (παρόλο που δυστυχώς ορισµένα οπισθοδροµικά στερεότυπα, κατάλοιπα µιας καταπιεστικής,για τις γυναίκες, εποχής καλά κρατούν, όµως θα αναφερθώ εκτενώς σε αυτά παρακάτω), έχουν την δυνατότητα να κυνηγήσουν µια καριέρα σε οποιονδήποτε τοµέα επιθυµούν και πλέον δε χρειάζεται να καταπιέζουν τον εαυτό τους και τα χαρίσµατά τους προκειµένου να χωρέσουν στο «καλούπι» της καλής νοικοκυράς. Επιπροσθέτως, τα δικαιώµατά τους έχουν πλέον αναγνωριστεί, µετά από πολύχρονους βέβαια αγώνες, και υπάρχει ισότητα µεταξύ των φύλων.Οι γυναίκες

14

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Έρευνα - Ρεπορτάζ

είναι ελεύθερες να κάνουν τις δικές τους επιλογές, να κάνουν ό,τι επιθυµούν, όποτε θέλουν, να επιλέξουν µόνες τους τον σύντροφό τους και τον κοινωνικό τους περίγυρο, χωρίς να επεµβαίνει η οικογένειά τους στις αποφάσεις τους, να δουλέψουν και να διακριθούν στον τοµέα στον οποίο έχουν κλίση, χωρίς να έχει σηµασία αν αυτός είναι ο χώρος του αθλητισµού, της επιστήµης, της τέχνης ή της πολιτικής.Τέλος, µία από τις σηµαντικότερες κατά την γνώµη µου αλλαγές, είναι οι ίσες ευκαιρίες που υπάρχουν στην εκπαίδευση. Δεν γίνονται διακρίσεις µεταξύ αγοριών και κοριτσιών από το εκπαιδευτικό σύστηµα. Πλέον και τα δύο φύλα µορφώνονται επαρκώς, αντιµετωπίζονται το ίδιο από τους καθηγητές τους και είναι δεδοµένο ότι δεν υπάρχει κάτι που τα κορίτσια ‘’απλά δεν µπορούν να καταλάβουν’’, λόγω της υποτιθέµενης νοητικής στέρησής τους σε σχέση µε τα αγόρια.Πολύ ωραία, µπορεί να σκεφτεί κάποιος ακούγοντας όλα αυτά τα δεδοµένα, στην ελληνική κοινωνία του 21ου αιώνα, έχει εδραιωθεί η ισότητα µεταξύ των δύο φύλων, οι γυναίκες έχουν τα ίδια δικαιώµατα µε τους άνδρες αλλά και τις ίδιες ευκαιρίες, δεν αντιµετωπίζονται από το κοινωνικό σύνολο ως κατώτερα όντα, έχουν απόλυτη κυριαρχία της ζωής τους, δεν τις πιέζει κανείς να δεσµευτούν µε κάποιον για την υπόλοιπη ζωή τους αν οι ίδιες δεν το επιθυµούν, τα αγόρια και τα κορίτσια χαίρουν ίδιας µεταχείρισης από το εκπαιδευτικό σύστηµα, οι γυναίκες µπορούν να κάνουν καριέρα σε όποιο επάγγελµα θέλουν, αναδεικνύοντας έτσι τα ταλέντα τους, και γενικότερα, οι γυναίκες µπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν όποτε θέλουν. Άρα, η θέση της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία του 21ο αιώνα έχει αλλάξει ριζικά σε όλους τους τοµείς σε σχέση µε αυτή του 19ου αιώνα και δεν υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης, σωστά; Όχι ακριβώς.Φυσικά, κανείς δεν µπορεί να αµφισβητήσει, ότι, όσον αφορά τους τυπικούς παράγοντες τις κοινωνίας µας (νόµοι, εκπαίδευση, δικαιώµατα), η θέση της γυναίκας έχει αλλάξει ολοκληρωτικά και οι γυναίκες ως σύνολο βρίσκονται σε µία πολύ πλεονεκτική θέση σε σχέση µε παλαιότερα. Μα τότε πού βρίσκεται το πρόβληµα; Πιθανότατα αναρωτιέστε. Επιτρέψτε µου να σας λύσω αυτή την εύλογη απορία. Το πρόβληµα βρίσκεται στην νοοτροπία της ελληνικής κοινωνίας. Για να γίνω σαφέστερη, βρίσκεται στα οπισθοδροµικά στερεότυπα που έχουν κρατήσει µέχρι και σήµερα και στον τρόπο µε το οποίο η πλειοψηφία των ανδρών βλέπει τις γυναίκες. Βλέπετε, µπορείς να ελέγξεις την συµπεριφορά κάποιου απέναντι σε κάποιον άλλο, αλλά δεν µπορείς να ελέγξεις τις σκέψεις που θα κάνει για εκείνον και οφείλουµε να οµολογήσουµε πως οι απόψεις της πλειοψηφίας των αντρών της ελληνικής κοινωνίας για τις γυναίκες, µπορούν να χαρακτηριστούν τουλάχιστον στενόµυαλες.‘’Οι γυναίκες ανήκουν στην κουζίνα’’, ‘’Τα κορίτσια δεν είναι τόσο έξυπνα όσο τα αγόρια’’ , ‘’ Τραβάτε να πλύνετε κανένα πιάτο και αφήστε τα πολιτικά’’, ΄΄Αυτές είναι ανδρικές δουλειές, δεν είναι για κοριτσάκια’’ και το προσωπικό αγαπηµένο µου, ‘’ Σαν πολύ αέρα δεν πήρατε, που µου θέλετε και ισότητα;’’ Καθηµερινά εκατοντάδες γυναίκες ακούν αυτά και πολλά άλλα υποτιµητικά και σεξιστικά σχόλια σε όλες τις πιθανές παραλλαγές και το χειρότερο είναι, ότι αυτές οι φράσεις λέγονται τόσο συχνά, που έχουµε φτάσει σε σηµείο να τις θεωρούµε φυσιολογικές και αποδεκτές. Αλλά δεν είναι. Είναι µάλιστα το ακριβώς αντίθετο. Δεν είναι δυνατόν να ισχυριζόµαστε ότι υπάρχει «ισότητα µεταξύ των δύο φύλων» στην ελληνική κοινωνία, όταν υπάρχουν άνθρωποι εκεί έξω που πραγµατικά πιστεύουν ακράδαντα, ότι ο φυσικός ρόλος της γυναίκας είναι στην κουζίνα και πουθενά αλλού. Είναι το λιγότερο υποκριτικό και εγώ προσωπικά αρνούµαι να αποδεχτώ, ότι δεν υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης σε αυτόν τον τοµέα και ότι αυτή είναι η καλύτερη θέση που µπορούν να έχουν οι γυναίκες στην Ελλάδα του 21ου αιώνα. Γιατί πολύ απλά αυτές οι δηλώσεις δεν ισχύουν. Οι γυναίκες στην Ελλάδα θα βρίσκονται στην καλύτερη δυνατή θέση µόνο όταν η κοινωνία µας καταφέρει να αποτινάξει από πάνω της αυτές τις απαρχαιωµένες απόψεις. Και πραγµατικά ελπίζω αυτό να γίνει σύντοµα, γιατί κατά τη γνώµη µου, µας κρατάει πίσω σαν έθνος, σαν λαό και σαν κοινωνία.Επειδή, όµως, έχω αναλύσει σε υπερβολικά µεγάλο βαθµό µπορεί να πει κανείς το θέµα, θα ήθελα κλείνοντας να απαντήσω ευθέως στην ερώτηση που έχει τεθεί πρωτύτερα. Ναι, προσωπικά πιστεύω, ότι η θέση της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία του 21ου αιώνα έχει αλλάξει σε µεγάλο βαθµό σε όλους τους τοµείς, εκτός από τον κοινωνικό. Οι γυναίκες αντιµετωπίζονται ακόµα υποτιµητικά από το άλλο φύλο και δυστυχώς, αν κρίνω από τα σηµερινά δεδοµένα, δεν πρόκειται να σηµειωθεί άµεσα κάποια βελτίωση σε αυτό το κοµµάτι. Η άποψή µου για το θέµα µπορεί να συνοψιστεί σε µία φράση: «Όσο µπροστά είµαστε σαν κοινωνία στην αντιµετώπιση των γυναικών, σε σχέση µε παλαιότερες εποχές, στον τοµέα της εκπαίδευσης, της νοµοθεσίας και της προσωπικής και επαγγελµατικής αποκατάστασης, άλλο τόσο πίσω είµαστε στον τοµέα της νοοτροπίας, των πεποιθήσεων και της κοινωνικής αντιµετώπισης».

από τη µαθήτρια Αλεξάνδρα Οικονόµου, Α2’ Λ

15

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Έρευνα - Ρεπορτάζ

«24 ώρες χωρίς φαΐ και νερό, µόνο µυρίζοντας γιασεµί…» Το πρωί της Τρίτης 5 Νοεµβρίου, το Β1 τµήµα του λυκείου των Εκπαιδευτηρίων Δούκα πραγµατοποίησε επίσκεψη στο κέντρο της Αθήνας, στο χώρο ιστορικής µνήµης της οδού Κοραή 4 και στον αρχαιολογικό χώρο της Πλάκας.Η περιήγησή µας ξεκίνησε στα πρώην κρατητήρια της Γκεστάπο. Όλοι οι µαθητές παρακολουθήσαµε µε πραγµατικό δέος την ξενάγηση στους δύο υπόγειους ορόφους που κρύβουν ιστορία πόνου και φρίκης. Βαδίσαµε στους ίδιους χώρους που τόσοι και τόσες νέοι και νέες πέρασαν µαρτυρικές στιγµές και αγγίξαµε τους ίδιους τοίχους, στους οποίους χάραζαν τις βασανιστικές τους σκέψεις, µε κύρια µηνύµατα «βρίσκοµαι εδώ άδικα» και «είµαι αθώος». Οι τοίχοι «στολισµένοι» µε χαραγµένα όµορφα γυναικεία πρόσωπα, ηµεροµηνίες, ονόµατα, ποιήµατα, τραγούδια και τη συνεχή απεικόνιση των ελαχίστων φεγγιτών (τη µόνη διέξοδο προς τον έξω κόσµο), σκέψεις που γέµιζαν µε κουράγιο και δύναµη τους κρατούµενους. Το αποπνικτικό αίσθηµα των αιθουσών αυτών µας βοήθησε να καταλάβουµε την εφιαλτική καθηµερινότητα των ανθρώπων που πέρασαν από το κρατητήριο. Η αίθουσα σώπασε µπροστά στη συγκλονιστική µαρτυρία ενός κρατούµενου, ο οποίος χάραξε: «Δ. Μωραΐτης – 24 ώρες χωρίς φαΐ και νερό, µόνο µυρίζοντας γιασεµί.» Φεύγοντας από τον ιστορικό χώρο τα πνευµόνια µας γέµισαν αέρα και θέληση για ζωή. Εκείνη την ηλιόλουστη µέρα, λοιπόν, επισκεφθήκαµε επίσης τον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Αγοράς της Αθήνας, Έτσι, τρεις συµµαθήτριές µας ανέλαβαν το ρόλο του ξεναγού και πραγµατοποιήσαµε µε την καθοδήγησή τους µια σύντοµη περιήγηση στον επιβλητικό αυτό χώρο. Περπατήσαµε στην Οδό των Παναθηναίων που οδηγεί στην Ακρόπολη και ανακαλύψαµε µικρά κοµµάτια της ιστορίας µας, θαυµάζοντας το Βωµό των 12 Θεών, το Ναό του Δία και του Ήφαιστου και πολλά ακόµα αριστουργήµατα, που παρά τα δεινά που έχει υποστεί η πόλη µας, δεσπόζουν και κοσµούν την Αθήνα, θυµίζοντάς µας καθηµερινά τη σηµαία και την προσφορά της σε ολόκληρο τον κόσµο. Βαδίζοντας στα χνάρια του Περικλή, αισθανθήκαµε συνεχιστές της ιστορίας της πόλης µας, µιας ιστορίας που γράφεται καθηµερινά από την αρχαιότητα µέχρι σήµερα. Επιστρέψαµε στην καθηµερινότητά µας γεµάτοι σκέψεις, εικόνες, προβληµατισµούς και συναισθήµατα.

από τη µαθήτρια Σεµίνα Ντάκου, Β1΄Λ

«Μαθήµατα ζωής…» Οι µαθητικές κοινότητες Λυκείου των Εκπαιδευτηρίων Δούκα µε την προτροπή του Θεολόγου καθηγητή τους κ. Ζαννή Μηνιώτη, προετοίµασαν και πραγµατοποίησαν δύο συσσίτια στον Ιερό Ναό Κοιµήσεως Θεοτόκου στη Νέα Φιλαδέλφεια στις 2 Νοεµβρίου (παιδιά από Α΄ και Β΄ Λυκείου) και στις 5 Νοεµβρίου (τµήµα Α4 Λυκείου). Στο πλαίσιο της Κοινωνικής Αλληλεγγύης, οι µαθητές µας έδειξαν έµπρακτα τη στήριξή τους σε άπορους συνανθρώπους µας, που αντιµετωπίζουν ιδιαίτερα σοβαρά οικονοµικά προβλήµατα. Ήταν βιωµατικά µαθήµατα ζωής και προσφοράς στον συνάνθρωπο που υποφέρει.

16

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Συνεντεύξεις

«Περί Δικαιοσύνης… ο Λόγος» Μία συνέντευξη εφ΄ όλης της ύλης από τον Ακαδηµαϊκό κ. Μιχάλη Σταθόπουλο.

Η διάκριση των εξουσιών είναι θεµελιώδης αρχή του κράτους δικαίου, βεβαίως και της δηµοκρατίας. Ποια πιστεύετε ότι είναι η ισχυρότερη από τις τρεις λειτουργίες;

Θεωρητικά είναι η νοµοθετική, γιατί η εκτελεστική εφαρµόζει τους νόµους που θεσπίζει ο νοµοθέτης και αντίστοιχα η δικαστική εξουσία απονέµει τη δικαιοσύνη µε βάση τους νόµους, άρα τους εφαρµόζει, όπως άλλωστε οφείλει. Δεν στηρίζονται, λοιπόν, οι πράξεις των δύο αυτών εξουσιών στη νοµοθετική; Θα 'λέγε κανείς, πως ναι! Παρόλα αυτά, πιστεύω ότι από πρακτική άποψη ισχυρότερη είναι η εκτελεστική, επικεφαλής της οποίας βρίσκεται η κυβέρνηση µιας χώρας και η οποία κατά κανόνα ελέγχει και τη νοµοθετική.

Από άλλη άποψη, ωστόσο, πιστεύω ότι ισχυρότερη είναι η δικαστική, γιατί, αν υπάρχει µία διαφωνία µεταξύ νοµοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας µε βάση τους νόµους, ο δικαστής είναι αυτός που καλείται να κρίνει και να πάρει την τελική απόφαση, ελέγχοντας την εκτελεστική εξουσία, π.χ. τα διατάγµατα που αυτή εκδίδει, αν οι πράξεις της είναι σύµφωνες µε τον νόµο. Αλλά ταυτόχρονα ο δικαστής ελέγχει και τη νοµοθετική εξουσία, επειδή είναι αρµόδιος να κρίνει την συνταγµατικότητα του κάθε νόµου. Είναι λοιπόν σαφές ότι η δικαστική εξουσία έχει τη µεγαλύτερη ισχύ σε σχέση µε τις άλλες δύο, καθώς αυτή έχει πάντα τον τελευταίο λόγο. Το Συµβούλιο Επικρατείας π.χ. κρίνει αν κάποιες περικοπές των συντάξεων κατά την περίοδο της κρίσης είναι σύµφωνες µε το Σύνταγµα ή όχι. Αλλά ο δικαστικός έλεγχος της συνταγµατικότητας των νόµων πρέπει να έχει και κάποια όρια, ιδίως όταν, όπως στην περίπτωση των συντάξεων, η δικαστική κρίση αφορά εκατοµµύρια Έλληνες πολίτες. Αν το δικαστήριο κρίνει τα νοµοθετικά µέτρα ως αντισυνταγµατικά, τότε το ελληνικό κράτος θα κληθεί να επιστρέψει δισεκατοµµύρια ευρώ. Θεωρώ όµως πως δεν θα έπρεπε να γίνει κάτι τέτοιο, γιατί έτσι τα δικαστήρια ασκούν δηµοσιονοµική πολιτική, η οποία πρέπει να ασκείται από την πολιτική εξουσία. Αυτά ως προς τη σύγκριση!

Κατά πόσο στις µέρες µας ισχύει η διάκριση των εξουσιών;

Ναι, ακριβώς το ερώτηµά σας µου δίνει την ευκαιρία να έλθω τώρα να απαντήσω στο αρχικό ερώτηµα για τη σχετικότητα της διάκρισης των εξουσιών. Ισχύει βέβαια η διάκριση στις µέρες µας, αλλά εκεί που η διάκριση έχει σχετικοποιηθεί είναι στη σχέση της εκτελεστικής µε τη νοµοθετική εξουσία. Διότι µεταξύ των δύο αυτών εξουσιών υπάρχει σε µεγάλο βαθµό µια ταύτιση ή, έστω, συµπόρευση. Η εκάστοτε κυβέρνηση, που ασκεί την εκτελεστική εξουσία, έχει µαζί της και την πλειοψηφία της Βουλής, άρα την ελέγχει. Γι’ αυτό σας είπα πως, από πρακτική άποψη, ισχυρότερη είναι η εκτελεστική εξουσία και µάλιστα µε το πρωθυπουργικοκεντρικό σύστηµα που έχουµε στην Ελλάδα, ισχυρότερος είναι ο πρωθυπουργός, που διορίζει και παύει τους υπουργούς. Αυτός έχει την εξουσία να νοµοθετεί, καθώς διαθέτει την πλειοψηφία της Βουλής. Τη δύναµη λοιπόν βλέπουµε πως την έχουν οι πρωθυπουργοί και η κυβέρνηση και όχι τόσο οι βουλευτές. Έτσι, οι τρεις εξουσίες γίνονται πρακτικά δύο, η πολιτική εξουσία (εκτελεστική και νοµοθετική) αφενός και αφετέρου η δικαστική. Αν θέλουµε να επανέλθουµε και πρακτικά στις τρεις εξουσίες, όπως θα ήταν το σωστό, ένα πρώτο µέτρο προς αυτήν την κατεύθυνση θα ήταν, οι υπουργοί να µην είναι βουλευτές. Είναι γνωστό ότι ο δικηγόρος δεν ασκεί επάγγελµα, αλλά λειτούργηµα. Είναι επίσης ευρέως γνωστό, πως κάθε κατηγορούµενος έχει το δικαίωµα να επιλέξει την υπεράσπισή του. Πιστεύετε, όµως, ότι όλοι οι άνθρωποι αξίζουν υπεράσπισης;

Βεβαίως, όλοι οι άνθρωποι δικαιούνται υπεράσπιση γι' αυτό και στο δίκαιό µας προβλέπεται ότι, αν κάποιος δεν έχει την οικονοµική δυνατότητα να βρει δικηγόρο, τότε το κράτος οφείλει να του τον εξασφαλίσει, µε σκοπό να τον υπερασπιστεί. Όλοι, λοιπόν, οι άνθρωποι ανεξάρτητα από τη βαρύτητα του εγκλήµατος αξίζουν την υπεράσπιση, απλά γιατί έχουν την αξία του ανθρώπου, η οποία κατοχυρώνεται στο άρθρο 2 του Συντάγµατος. Στην Οικουµενική Διακήρυξη των δικαιωµάτων του ανθρώπου του Οργανισµού Ηνωµένων Εθνών, στο άρθρο 1, ορίζεται ότι «όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι και ελεύθεροι», ακριβώς γιατί όλοι έχουν την αξία του ανθρώπου. Το αν γίνονται ή όχι εγκληµατίες στη διάρκεια της ζωής τους δεν τους αφαιρεί την αξία αυτή. Γι’ αυτό καταργήθηκε η θανατική ποινή, γιατί ορθά κρίθηκε ότι το να αφαιρεί το Κράτος ζωές απάδει στην αξία του ανθρώπου, του κάθε ανθρώπου. Συνεπώς το δικαίωµά τους για υπεράσπιση, έστω και αν παραδέχονται και οµολογούν ότι τέλεσαν ένα βαρύ κακούργηµα, π.χ ανθρωποκτονία, δεν µπορούµε να τους το αρνηθούµε. Άλλωστε, µπορεί να υπάρχουν και ελαφρυντικά, κάτι που δεν είναι δυνατόν να το γνωρίζουµε εκ των προτέρων. Κάποιος πρέπει αυτό να το διερευνήσει. Αυτό οφείλει να πράξει ο δικηγόρος υπερασπιστής τους. Γι' αυτό ο δικηγόρος θεωρείται ότι ασκεί λειτούργηµα. Ως προς το αν ασκείται επάγγελµα ή λειτούργηµα, η απάντηση είναι ότι ασκούνται και τα δύο. Όλα τα λειτουργήµατα που δεν ασκούνται δωρεάν είναι ταυτόχρονα και επαγγέλµατα, όπως αυτό του δικηγόρου, αλλά και του γιατρού και του καθηγητή Πανεπιστηµίου, καθώς από αυτά εξασφαλίζονται τα προς το ζην. Γιατί λοιπόν και λειτούργηµα; Γιατί ο δικηγόρος συµβάλλει σηµαντικά στην απονοµή της Δικαιοσύνης. Βοηθά τον Δικαστή να κρίνει αντικειµενικότερα. Πώς όµως συµβάλλει, αφού κάθε δικηγόρος υποστηρίζει την µία από τις δύο πλευρές, ανάλογα µε τον εντολέα, δηλαδή τον πελάτη του; Ωστόσο, σε µία δίκη τον δικηγόρο θα πρέπει να τον σκεφτόµαστε πάντα σε σχέση µε τον αντίδικο δικηγόρο και αυτό είναι µία ιδιοµορφία της νοµικής επιστήµης. Στις υπόλοιπες επιστήµες µπορεί να υπάρχει οµοφωνία απόψεων και ταυτόχρονα να ασκείται ένα λειτούργηµα. Το λειτούργηµα, όµως, του δικηγόρου συνίσταται σε συνεχή αντιπαράθεση µε τον αντίδικό του, στο λόγο και στον αντίλογο. Ακριβώς αυτές οι διαφορετικές απόψεις διευρύνουν τους ορίζοντες του Δικαστή, καθώς τον οδηγούν να εξετάσει όλα τα υπέρ και τα κατά µέχρι τα άκρα της υπόθεσης που παρουσιάζονται από τους δικηγόρους των δύο πλευρών, στις ποινικές υποθέσεις από τον εισαγγελέα κατήγορο και τον συνήγορο του κατηγορουµένου, έτσι ώστε ο Δικαστής να έχει διαµορφώσει µια ολοκληρωµένη εικόνα που θα του επιτρέψει να εκδώσει µία ορθή και δίκαιη απόφαση.

Ζούµε σε µια εποχή εξειδίκευσης. Σχεδόν όλοι οι δικηγόροι ειδικεύονται σε έναν συγκεκριµένο κλάδο του δικαίου, αντίθετα µε τους δικαστές, που δικάζουν όλες τις υποθέσεις, αστικές και ποινικές, µη έχοντας συγκεκριµένη ειδίκευση. Θεωρείτε, ότι οι δικαστές θα έπρεπε να ειδικεύονται στον τοµέα των υποθέσεων που δικάζουν;

Νοµίζω ότι είναι καλό οι δικαστές να έχουν µια καθολική εποπτεία του δικαίου, γιατί οι κλάδοι του δεν είναι αποµονωµένες νησίδες, αλλά συνδέονται µεταξύ τους, άλλες φορές περισσότερο και άλλες φορές λιγότερο. Άλλωστε, σε πολλές υποθέσεις εφαρµόζονται κανόνες όχι µόνο από έναν, αλλά από διάφορους κλάδους του δικαίου. Πιστεύω ότι είναι καλό να µη «χανόµαστε» στην ειδικότητά µας, αλλά να έχουµε µια

17

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Συνεντεύξεις

καθολική εποπτεία, ώστε να µπορούµε να προσεγγίσουµε υποθέσεις ποικίλων κλάδων του δικαίου. Υπάρχουν όµως, και περιπτώσεις, όπου χρειάζεται ειδικευµένος δικαστής, για παράδειγµα στο οικογενειακό δίκαιο, στο οποίο οι δικαστές αντιµετωπίζουν προβλήµατα που υπερβαίνουν τη νοµική επιστήµη. Σε αυτή την περίπτωση οι δικαστές θα πρέπει να έχουν γνώσεις κοινωνιολογίας, ψυχολογίας και να συµβουλεύονται, ίσως, κάποιον ειδικό. Θα ήταν χρήσιµο και αποτελεί και αίτηµα στην Ελλάδα, να υπάρξει ένας δικαστής που να εξειδικεύεται στο οικογενειακό δίκαιο, καθώς µέχρι σήµερα δεν έχει κάτι τέτοιο επιτευχθεί. Πώς κρίνετε τη φράση του Αριστοτέλη: «..δίκαιον καὶ ἐπιεικές, καὶ ἀµφοῖν σπουδαίοιν ὄντοιν κρεῖττον τὸ ἐπιεικές»; Θεωρώ πολύ σωστή τη συγκεκριµένη φράση, που είναι έκφραση της εξειδικεύουσας δικαιοσύνης. Είναι µια φράση που αναφέρεται στην επιείκεια και ο Αριστοτέλης είναι ο πρώτος που µίλησε εκτενώς γι’ αυτήν και ασχολήθηκε, πιο συγκεκριµένα, µε παραδείγµατα, ως προς το πού µπορεί να εφαρµοστεί. Ένα τέτοιο παράδειγµα είναι πως η επιείκεια εφαρµόζεται στις περιπτώσεις όπου µία υπόθεση δικάζεται από διαιτητή, ο οποίος εφαρµόζει κατά τον Αριστοτέλη περισσότερο την επιείκεια από ό,τι ο δικαστής. Είναι διάσηµη η σχετική φράση του Αριστοτέλη, την οποία µάλιστα χρησιµοποιώ συχνά σε διεθνείς διαιτησίες και οι αλλοδαποί συνδιαιτητές µου, ακούγοντάς την, δοκιµάζουν όπως καταλαβαίνετε µεγάλη ικανοποίηση: «εἰς δίκην βούλεσθαι ἰέναι· ὁ γὰρ διαιτητὴς τὸ ἐπιεικὲς ὁρᾷ, ὁ δὲ δικαστὴς τὸν νόµον». Αλλά, µια και µιλάµε για την έννοια της δικαιοσύνης, νοµίζω ότι πρέπει να συµφωνήσουµε µε τον Πλάτωνα, ο οποίος και είχε πει πως η δικαιοσύνη δεν επιδέχεται ορισµό, πως η δικαιοσύνη υπάρχει «αυτή δι' εαυτήν», υπάρχει δηλαδή από µόνη της, δεν ανάγεται σε κάτι γενικότερο, όπως άλλες µερικότερες αρχές που απορρέουν από τη δικαιοσύνη. Έπειτα, ο Αριστοτέλης ονόµασε τη δικαιοσύνη ως την «καλλίστην αρετήν» και το ανέλυσε ως εξής: Αυτός που την έχει, µπορεί να τη χρησιµοποιεί, «ουχί µόνον καθ’ εαυτόν αλλά και προς έτερον». Αυτό το «προς έτερον», έχει µεγάλη σηµασία, καθώς δηλώνει την αρχή της αλληλεγγύης και εννοεί πως η αρετή αυτή δεν πρέπει να ισχύει µόνο για τον εαυτό σου αλλά και για τους άλλους! Η εξέλιξη, στηριζόµενη σε αυτό, έχει αναπτύξει έναν κλάδο της δικαιοσύνης που είναι γνωστός ως κοινωνική δικαιοσύνη. Η κοινωνική δικαιοσύνη έχει ιδεολογικό περιεχόµενο, «να σκέφτεσαι και τον άλλο». Αυτό, όπως σίγουρα γνωρίζετε, παραπέµπει στη χριστιανική διδασκαλία, στο «αγαπάτε αλλήλους». Ποια η σχέση Πολιτείας- Εκκλησίας; Το Σύνταγµα κατοχυρώνει τη θρησκευτική ελευθερία του κάθε πολίτη. Τούτο σηµαίνει ότι ο καθένας δικαιούται να θρησκεύεται ελεύθερα κατά τη θρησκεία και το δόγµα στο οποίο ανήκει ή και να µη θρησκεύεται καθόλου ή ακόµη να µεταβάλλει τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, χωρίς να ενοχλείται άµεσα ή έµµεσα από το Κράτος ούτε να επηρεάζεται από αυτό προς άλλες κατευθύνσεις από αυτές που του υπαγορεύει η συνείδησή του, τις οποίες το Κράτος υποχρεούται να σέβεται. Συνεπώς, το Κράτος πρέπει να τηρεί τη λεγόµενη θρησκευτική ουδετερότητα έναντι των πολιτών, χωρίς διάκριση πλειοψηφίας και µειοψηφίας ή και µεµονωµένων θρησκευτικών αντιλήψεων, αφού η θρησκευτική ελευθερία είναι ατοµικό δικαίωµα που δικαιούται να το απολαµβάνει και ο τελευταίος πολίτης και που δεν µπορεί να εµποδισθεί από την οποιαδήποτε και οσοδήποτε µεγάλη πλειοψηφία. Το Κράτος εκπροσωπεί όλους τους πολίτες. Αν τους διέκρινε ανάλογα µε τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, θα παραβίαζε και την άλλη συνταγµατική αρχή, αυτή της ισότητας. Βεβαίως οι φορείς της κρατικής εξουσίας, δηλαδή τα πρόσωπα που στελεχώνουν την κυβέρνηση και τις άλλες κρατικές αρχές, µπορούν να ασκούν ατοµικά τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Αλλά ως εκπρόσωποι του Κράτους πρέπει να είναι ουδέτεροι, πράγµα που σηµαίνει ότι δεν µπορούν να µιλούν µε τη φωνή της Εκκλησίας ή να την αφήνουν να συναποφασίζει για θέµατα της Πολιτείας. Αντιστρόφως, το Κράτος δεν πρέπει να ρυθµίζει αυτό εκκλησιαστικά θέµατα, όπως γίνεται σήµερα σε µεγάλο βαθµό, µε συνέπεια να θίγεται η αυτονοµία της Εκκλησίας. Στην ουσία πρέπει να εφαρµόζεται µε συνέπεια η διάκριση των αρµοδιοτήτων των δύο Μερών. Αυτό είναι απλά το νόηµα του λεγόµενου συστήµατος του χωρισµού. Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ. Εννοείται ότι η θρησκευτική ουδετερότητα του Κράτους δεν σηµαίνει θρησκευτική ουδετερότητα της κοινωνίας. Για όλα τα µέλη της κοινωνίας ισχύει η ελευθερία του θρησκεύεσθαι ατοµικά ή οµαδικά και είναι γνωστό ότι η µεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού θρησκεύεται χριστιανορθόδοξα. Αυτό δεν το µεταβάλλει η θρησκευτική ουδετερότητα του Κράτους. Επίσης, η θρησκευτική ουδετερότητα του Κράτους δεν εµποδίζει τη συνεργασία του µε την Εκκλησία σε θέµατα κοινού ενδιαφέροντος. Ούτε εµποδίζει την οικονοµική στήριξη της Εκκλησίας από το Κράτος, αφού η Ορθόδοξη Εκκλησία εξυπηρετεί πνευµατικές ανάγκες µεγάλου τµήµατος του ελληνικού λαού. Η αναλογική ισότητα βέβαια θα επέβαλλε την παράλληλη παροχή συνδροµής, τηρουµένων των αναλογιών, και σε άλλες θρησκείες στις οποίες ανήκουν Έλληνες πολίτες (π.χ. ανέγερση ισλαµικού τεµένους). Προσωπικά, άρχισα να ασχολούµαι εντονότερα µε το θέµα των σχέσεων Πολιτείας – Εκκλησίας από το 1987. Τότε ο Υπουργός Παιδείας και Θρησκευµάτων Αντώνης Τρίτσης πέρασε ένα νόµο, τον 1700/1987, ο οποίος µεταξύ άλλων απαλλοτρίωνε µοναστηριακές περιουσίες, που δεν είχαν τίτλους. Η υπόθεση έφτασε στα δικαστήρια και στη συνέχεια στο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωµάτων του Στρασβούργου. Τις διαµαρτυρίες της

18

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Συνεντεύξεις

Εκκλησίας εξέφρασε ο τότε αρχιεπίσκοπος Αθηνών Σεραφείµ, που πήγε στο Καστρί και επισκέφτηκε τον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου. Ο τελευταίος, γνωρίζοντας τη δύναµη της Εκκλησίας και φοβούµενος την περαιτέρω αντίδρασή της και φυσικά, για να µη γίνει δυσάρεστος στους θρησκευόµενους πολίτες (ο λαϊκισµός είναι σύνηθες γνώρισµα πολλών πολιτικών και µάλιστα του Ανδρέα Παπανδρέου), ανακοίνωσε στον λαό τη µη εφαρµογή του νόµου 1700. Ο Πρωθυπουργός µε µια φράση του καταργούσε νόµο που είχε ψηφισθεί από τη Βουλή. Τότε λοιπόν, συγκροτήθηκε µια επιτροπή µε ισοµερή εκπροσώπηση Πολιτείας-Εκκλησίας, η οποία είχε σκοπό να εισηγηθεί την ολοκληρωτική αλλαγή του ισχύοντος καταστατικού χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος και τη διαµόρφωση σε νέες βάσεις των σχέσεων Πολιτείας-Εκκλησίας. Η επιτροπή αυτή αποτελούνταν από τέσσερις Μητροπολίτες, τους: Χριστόδουλο, Μητροπολίτη Δηµητριάδος και µετέπειτα Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, Ιερώνυµο, Μητροπολίτη Θηβών και Λεβαδείας και σηµερινό Αρχιεπίσκοπο, Άνθιµο, Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως και σήµερα Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης και Αλέξιο, Μητροπολίτη Τρίκκης και Σταγών. Επίσης, στην Επιτροπή µετείχαν τέσσερις λαϊκοί, οι τρεις ήταν ανώτατοι δικαστικοί από τα τρία ανώτατα Δικαστήρια (Άρειο Πάγο, Συµβούλιο Επικρατείας και Ελεγκτικό Συνέδριο) και ο τέταρτος ήταν ο Πρύτανης του Πανεπιστηµίου Αθηνών, δηλαδή ο άνθρωπος που σας δίνει τώρα τη συνέντευξη. Στην Επιτροπή, ύστερα από πολύωρες πάνω από τριάντα συνεδριάσεις, επί ενάµιση έτος, µειοψήφησα τελικά, τασσόµενος υπέρ του συστήµατος του χωρισµού µε την έννοια των διακριτών ρόλων. Το Σχέδιο πάντως της Επιτροπής, όπως κατά πλειοψηφία ψηφίσθηκε, έµεινε στα συρτάρια του Υπουργείου, όπως συχνά συµβαίνει στην Ελλάδα. από Αριάννα Μαραγκού - Δυοβουνιώτου και Παντελή Κάβουρα, Α’ 3 Λ

«Ανθρώπινα Δικαιώµατα και Εκκλησία». Συνέντευξη που παραχώρησε στην εφηµερίδα µας ο Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας, Γαβριήλ. Σεβασµιότατε, είναι µεγάλη η τιµή και η χαρά µας που βρίσκεστε σήµερα στο σχολείο µας και είναι αλήθεια πως κάθε φορά που σας ακούµε να µιλάτε, σας νιώθουµε τόσο κοντά µας και τα λόγια σας τόσο δυνατά να ηχούν στην ψυχή µας. Νιώθουµε ότι έχουµε απέναντί µας έναν ιεράρχη όχι απόµακρο, αλλά ανθρώπινο που αγαπά και στηρίζει το συνάνθρωπο και είναι κοντά στη νεολαία. Πώς βλέπετε τους νέους σήµερα; Έρχονται στην εκκλησία; Είναι κοντά στο Θεό; Περισσότερο ή λιγότερο από παλιά; Κι εµένα είναι µεγάλη µου χαρά και τιµή να είµαι κοντά σας πάντοτε. Άλλωστε, όταν έρχοµαι σε ένα σχολείο είναι µια ευκαιρία να θυµηθώ και τα µαθητικά, αλλά και τα καθηγητικά µου χρόνια. Για να είµαι ειλικρινής απέναντί σας- όπως ξέρετε η ειλικρίνεια είναι πάντοτε στη ζωή µαςθεωρώ πάντα ότι η νεολαία είναι ό,τι καλύτερο έχουµε στην εποχή µας, σε κάθε εποχή. Δεν µπορούµε ποτέ να κατηγορήσουµε τα νέα παιδιά ότι αυτά ευθύνονται για όλα τα κενά τα οποία έχουν δηµιουργηθεί ή για οποιεσδήποτε ελλείψεις υπάρχουν αυτή τη στιγµή είτε µαθησιακές είτε σε επίπεδο αρχών είτε σε πολλά άλλα πράγµατα. Εµείς έχουµε χρέος, ως µεγαλύτερη γενιά, ως άνθρωποι οι οποίοι ορίζουµε πλέον την παθολογία την οποία έχουµε και την παθογένεια ενός ολόκληρου συστήµατος, να πάρουµε τις σωστές αποφάσεις και να αρχίσουµε απέναντι σας κάτι το οποίο- νοµίζω- λείπει πιο πολύ από τις µέρες µας, όχι να σας λέµε όµορφα πράγµατα, αλλά να βλέπετε ότι η ζωή µας είναι συµβατή µε αυτά που διδάσκουµε και κηρύττουµε- και πολύ περισσότερο για το χώρο της εκκλησίας-. Δεν µπορεί εγώ αυτή τη στιγµή να µιλάω για την καταπολέµηση της φτώχειας και να ζω µέσα σε ένα παλάτι το οποίο να µη µου δίνει την δυνατότητα να καταλάβω την έννοια της φτώχειας. Δεν µπορεί αυτή τη στιγµή να υποφέρει ο συνάνθρωπός µου και εγώ να κλείνω τα µάτια και να αδιαφορώ γι’ αυτό που ο Χριστός µου δίνει εντολή, δηλαδή να αισθάνοµαι πως είµαι δίπλα στο συνάνθρωπό µου. Άρα, λοιπόν, κάθε εποχή έχει πάντοτε την καλύτερη νέα γενιά, την καλύτερη νεολαία διότι η νέα γενιά είναι αυτό το οποίο είναι καθαρό, είναι ειλικρινές, αµόλυντο και άσπιλο. Δεν έχει την πονηριά την οποία έχει αυτή τη στιγµή ο άνθρωπος που µεγαλώνει, η οποία αποκτιέται κατά τη διάρκεια της ζωής του και τελικά οδηγεί τον άνθρωπο να αµαυρώνεται- συµβιβάζεται για να µπορέσει να κάνει πράγµατα στη ζωή του. Οι νέοι δεν συµβιβάζονται και πρέπει Πάντα να µην συµβιβάζονται γιατί αν αρχίσουν να συµβιβάζονται, τότε θα χαθεί η έννοια της νεολαίας, της καθαρότητας που έχει η νέα γενιά. Ποιος πιστεύετε, Σεβασµιότατε, ότι είναι ο ποιµαντικός ρόλος της Εκκλησίας στις µέρες µας; Ποιο πρόβληµα θεωρεί η Εκκλησία από τα σηµαντικότερα και µε ποιες ενέργειες αγωνίζεται για την αντιµετώπισή του; Η ποιµαντική είναι κάτι το οποίο είναι καθηµερινότητα σε έναν επίσκοπο. Ο επίσκοπος σε οποιαδήποτε περιοχή κι αν βρίσκεται δεν µπορεί να κάνει οποιαδήποτε ενέργεια, πράξη ή κίνηση, αν αυτή δεν έχει δίπλα της το επίθετο "ποιµαντικό". Η ποιµαντική αυτή τη στιγµή για την εκκλησία είναι αυτό το οποίο έδωσε ο Χριστός, ως εντολή σε όλους τους µαθητές του, να πορευθούν δηλαδή σε όλα τα έθνη και να διδάξουν το ευαγγέλιο της αγάπης και της δικαιοσύνης, µε αποτέλεσµα να µπορέσει να δηµιουργηθεί σιγά- σιγά η εκκλησία και να φτάσει να γίνει αυτό το οποίο είναι σήµερα. Το µεγαλύτερο πρόβληµα το οποίο εγώ βλέπω αυτή τη στιγµή στις µέρες µας και ιδιαίτερα στις εκκλησίες της Ελλάδας είναι αυτή η προς τα έξω µαρτυρία, κοινωνικοποίηση του µηνύµατος της Εκκλησίας. Η Εκκλησία έχει έναν λόγο ο οποίος είναι στην αρχαία ελληνική αλεξανδρινή διάλεκτο. Πολλές φορές οι άνθρωποι δεν έχουµε επαφή µε αυτήν ακριβώς την γλώσσα διότι θεωρούµε πως είναι ξένη από εµάς. Γενικότερα τόσο η ενδυµασία των κληρικών όσο και γενικότερα η εικόνα που έχουµε για την εκκλησία, µας κάνει να πιστεύουµε ότι αυτή είναι µακριά από εµάς και δεν έχουµε την δυνατότητα να την πλησιάσουµε, όµως δεν είναι έτσι. Η µεγάλη για µένα αποστολή της εκκλησίας στο σήµερα είναι να µπορέσει όλα αυτά τα οποία έχει ως µαρτυρία, ως γνωρίσµατα µαρτυρίας, να τα εκφράσει µε έναν τέτοιο τρόπο ώστε να γίνουν για τους ανθρώπους µία ευκαιρία να έρθουν πιο κοντά στο Θεό, όχι πιο κοντά στους ιερείς. Δεν έχει ανάγκη ο παπάς ή ο επίσκοπος από οπαδούς, αυτό το οποίο έχει ανάγκη είναι να πει στους ανθρώπους για την αλήθεια την οποία έχει µέσα ο Χριστός, έχει το µήνυµα του, έχει το Ευαγγέλιο το οποίο µπορεί πραγµατικά να αλλάξει τη ζωή των ανθρώπων, να την µεταµορφώσει.

19

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Συνεντεύξεις

Ας εστιάσουµε στο κοµµάτι των Ανθρωπίνων Δικαιωµάτων, ένα ζήτηµα στο οποίο κάθε µέρα εκδηλώνετε έµπρακτα το ενδιαφέρον και την ευαισθησία σας! Ας µην ξεχνάµε, άλλωστε, τη δηµιουργία και τον συντονισµό των συσσιτίων που ξεκινήσατε από το 2009 ως επίσκοπος Διαυλείας και έπειτα ως µητροπολίτης Νέας Ιωνίας και τα οποία µε αγάπη συνεχίζετε. Μάλιστα, εµείς ως µαθητές των Εκπαιδευτηρίων Δούκα, έχουµε αγκαλιάσει τις συγκεκριµένες δράσεις. Μιλήστε µας, γι’ αυτό το φιλανθρωπικό έργο σας. Έχετε αγκαλιάσει και σας ευχαριστώ πάρα πολύ για αυτό το οποίο κάνετε διότι έτσι έµπρακτα δηλώνετε αυτό που σας είπα και πριν, να µην µένουµε στα λόγια αλλά να πηγαίνουµε στις πράξεις. Εγώ αυτό που θέλω να σας πω είναι ότι το φιλανθρωπικό έργο της εκκλησίας, εξού και η λέξη φιλανθρωπία από πολλούς στην εποχή µας παρεξηγείται διότι θεωρείται πως είναι κάτι υποτιµητικό, αλλά αν ετυµολογικά επισκεφτούµε την λέξη όπως µας λέει ο Αριστοτέλης, θα δούµε ότι σηµαίνει δύο λέξεις: «φίλος» και «άνθρωπος» δηλαδή αυτός που αισθάνεται φιλία για τον άνθρωπο. Όταν λοιπόν αυτό το πράγµα επενδύεται µε την αγάπη και την εντολή του Θεού, να προσφέρουµε στον συνάνθρωπό µας, γιατί ο Θεός δεν µας είπε πουθενά να δώσουµε αυτή τη στιγµή στους ανθρώπους συσσίτια αλλά σύµφωνα µε ένα ωραίο Ευαγγέλιο το οποίο διαβάζουµε την Κυριακή ακριβώς πριν µπούµε στην περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. «Αυτή τη στιγµή αν µε δείτε γυµνό ενδιαφερθήκατε για µένα να µε ντύσετε; Αν µε δείτε στη φυλακή, µε επισκεφτήκατε; Αν µε δείτε αυτή τη στιγµή να πεινάω, σκεφτήκατε πως θα καλύψετε την ανάγκη µου; Αν µε δείτε να διψάω θα µου δώσετε ένα ποτήρι νερό»; Ο Χριστός αυτό απαντάει στην ερώτηση την οποία του έκαναν: «Μα τι πρέπει να κάνουµε για να κερδίσουµε την βασιλεία των ουρανών;» Και τους απαντάει µε έναν τόσο απλό τρόπο, για να τον ρωτήσουν εκείνοι: «Μα εµείς πότε σε είδαµε να είσαι γυµνός; Πότε σε είδαµε στη φυλακή; Πότε σε είδαµε πεινασµένο;» Τότε τους απήντησε «Μα εάν δεν καταλαβαίνετε ότι αυτό το οποίο σας λέω αφορά τον κάθε έναν άνθρωπο -γιατί ο άλλος είναι εικόνα Θεού- τότε πως αυτή τη στιγµή θεωρείτε ότι αυτό µπορείτε να το κάνετε σε µένα που δεν µπορείτε να δείτε, ενώ τον άνθρωπο τον βλέπετε; Το να πιστεύω λοιπόν στο Θεό και να λέω ότι πηγαίνω στην εκκλησία, ότι είµαι άνθρωπος του Θεού, ότι κάνω αυτά τα οποία λέει ο θεός ,αλλά να κλείνω τα µάτια και να αδιαφορώ στον ανθρώπινο πόνο, τότε καλύτερα να µην πηγαίνω στην εκκλησία, καλύτερα να επιλέξω κάτι άλλο να κάνω Γιατί η σχέση µας µε το θεό δεν είναι σχέση εθιµική, δεν είναι απαρχαιωµένη, µουσειακή. Καταλαβαίνω τον Θεό στη ζωή µου όπως ακριβώς νιώθω ένα συναίσθηµα όπως την αγάπη, την συµπάθεια, το µίσος. Πώς λοιπόν αυτή τη στιγµή µπορώ να βλέπω τον άνθρωπο δίπλα µου και γενικότερα τους ανθρώπους να υποφέρουν και να κλείνω τα µάτια; Σεβασµιότατε θα δανειστούµε µία φράση σας «Το να κηρύττεις είναι εύκολο, το θέµα είναι να ζεις µε αυτά που κηρύττεις». Πόσο δύσκολο πιστεύετε ότι είναι να ακολουθήσει κανείς αυτόν τον τρόπο ζωής, ιδιαίτερα σήµερα; Ποια πρέπει να είναι η στάση µας απέναντι στη ζωή; Ποιο είναι το ηθικό χρέος και ο προορισµός του ανθρώπου; Το να επιλέξει κάποιος να γίνει «άνθρωπος του Θεού» που είναι καθαρά απόρροια της ελεύθερης βούλησης γιατί ένα από τα µεγάλα δώρα που έχει δώσει ο Θεός στον άνθρωπο είναι η ελευθερία. Δεν µας πιέζει ο Θεός να κάνουµε κάτι, µας αφήνει ελεύθερους να επιλέξουµε εάν θέλουµε να ακολουθήσουµε το µήνυµά του ή να το απορρίψουµε. Η έναρξη στη θρησκευτική ζωή µας γίνεται τη στιγµή που θα επιλέξουµε να µπούµε µέσα στην εκκλησία, τη στιγµή που θα αποφασίσουµε να ασχοληθούµε µε αυτό που λέγεται χριστιανική διδασκαλία. Από εκεί και έπειτα, δεν υπάρχει τέλος, γιατί το τέλος είναι η στιγµή που κλείνει κάποιος τα µάτια του. Άνθρωπος ακολουθεί µία συνεχή πορεία προκειµένου να εξερευνά και να βρίσκει µέσα του τον Θεό και πόσο καλύτερα µπορεί να Τον βιώσει στη ζωή του. Αυτή ακριβώς η επιµονή να µπορέσουµε να κάνουµε αυτό που µας ζητάει ο Θεός είναι αυτό το οποίο µας βοηθάει τελικά στο τέλος της ηµέρας να αντιληφθούµε ότι Εκείνος είναι αυτός ο οποίος θα µας δώσει την δυνατότητα να αντλήσουµε δύναµη για να κάνουµε αυτό το οποίο είναι η αποστολή µας. Δεν µπορούµε λοιπόν να ερµηνεύσουµε την σχέση µας µε τον Θεό ως ένα στατικό πράγµα, αλλά ως κάτι που έχει συνεχή εξέλιξη, συνεχή πορεία. Θα θέλαµε να κλείσουµε µε µία δική σας σκέψη, ευχή, προτροπή ή µήνυµα για τους συµµαθητές µας, αλλά και για τους νέους γενικότερα.. Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών µας δίνει ακριβώς τη δυνατότητα να αντλήσουµε από το µήνυµά τους, πληροφορίες και έναν πολύ ξεκάθαρο προσανατολισµό. Ποιος είναι αυτός λοιπόν; Να µη σταµατάµε να αναζητούµε την αλήθεια, να µην σταµατάµε να αναζητούµε αυτό το οποίο θα µας δώσει πλήρη εικόνα των πραγµάτων τα οποία µας ενδιαφέρουν. Ο άνθρωπος δεν είναι µόνο υλικές απολαύσεις, είναι και πνεύµα, είναι και ψυχή. Αυτό το οποίο µας προτρέπουν οι Τρεις Ιεράρχες µέσα από τη ζωή και το έργο τους, είναι ο άνθρωπος να µπορέσει επιτέλους να αναζητήσει αυτό ακριβώς το πράγµα, να βρει αυτό το οποίο τον κάνει τελικά πιο ευτυχισµένο, Διότι όταν ο άνθρωπος καταλάβει ότι είναι ένα σύνολο και υλικών αλλά και ψυχικών πραγµάτων, τότε θα επιτύχει στη ζωή του. Σεβασµιότατε, θα θέλαµε να σας ευχαριστήσουµε ιδιαίτερα για τον πολύτιµο χρόνο σας, τον οποίο µε αγάπη και υποµονή µάς αφιερώσατε και βεβαίως για τα λόγια σας, λόγια ζεστά και δυνατά στη σκέψη και στην ψυχή όλων µας…

από Αριάννα Μαραγκού - Δυοβουνιώτου, Α’ 3 Λ, Παντελή Κάβουρα Α’ 3 Λ , Άγγελο Κογκαλίδη Α’4 Λ

20

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Κριτικές

Η «Όµορφη Πόλη» µάς ταξίδεψε

«Το µυθιστόρηµα ενός ανθρώπου δίχως πεπρωµένο», Ίµρε Κέρτες, 1975, Ουγγαρία

Μισό και πλέον αιώνα µετά το πρώτο ανέβασµα της παράσταση του 1962, η «Όµορφη Πόλη» αναβίωσε στη σκηνή της Αίθουσας Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής. Με επίκεντρο τη µουσική και τα ποιήµατα του µεγάλου µας µουσουργού Μίκη Θεοδωράκη, ο σκηνοθέτης Γιώργος Βάλαρης δηµιουργεί µια σύγχρονη «Όµορφη Πόλη» που οι άνθρωποί της νοιάζονται για απλά θέµατα καθηµερινά όπως τον έρωτα, το θάνατο, την ξενιτιά. Στην παράσταση ακούγονται σηµαντικά,

διαχρονικά τραγούδια που

γαλούχησαν γενιές και γενιές «Όµορφη πόλη», «Φεγγάρι µάγια µου ‘κανες», «Της δικαιοσύνης», « Ένα το χελιδόνι», «Στρώσε το στρώµα σου», « Μαργαρίτα Μαργαρώ», « Βρέχει στη φτωχογειτονιά», ενώ όλα αυτά παρουσιάζονται µε ένα τρόπο µαγικό µέσα από εικόνες, µουσική, χορό, δρώµενα και παράλληλη χρήση της τεχνικής video artminimal.

O Ίµρε Κέρτες ήταν Ούγγρος συγγραφέας και νοµπελίστας. Το 1944 εκτοπίστηκε στο Άουσβιτς και ένα χρόνο αργότερα στο Μπούχενβαλντ. «Το Μυθιστόρηµα ενός ανθρώπου δίχως πεπρωµένο» είναι το βιβλίο που τον καθιέρωσε και έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα σηµαντικότερα βιβλία της σύγχρονης λογοτεχνίας.Το µυθιστόρηµα αφορά στην ιστορία ενός νεαρού εφήβου του Γιούρι, εβραϊκής καταγωγής. φροντίδα της θετής

Ο Γιούρι έχει αναλάβει την

µητέρας του µετά τη σύλληψη του πατέρα του. Στο δρόµο για την εργασία του οδηγείται σε µία οµάδα νεαρών Εβραίων οι οποίοι έχουν συλληφθεί από την αστυνοµία. Τελικά, στέλνεται στο στρατόπεδο του Άουσβιτς και στη συνέχεια σε αυτό του Μπούχενβαλντ όπου καταφέρνει να επιβιώσει και να αφεθεί ελεύθερος µετά το τέλος του πολέµου.Ο Γιούρι είναι ένα ιδιόρρυθµο παιδί που δυσκολεύεται να αντιληφθεί την σοβαρότητα ορισµένων κ α τ α σ τ ά σ ε ω ν . Αντιµετωπίζει τη φρικτή πραγµατικότητα των στρατοπέδων µε µια

Σύµφωνα µε τον σκηνοθέτη της παράστασης Γιώργο Βάλαρη µέσα από τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη αναδύεται ένα έθνος, µια ολόκληρη τραγική γενιά αλλά και πανανθρώπινα συναισθήµατα που διαγράφουν τη µοίρα ενός λαού. Όσον αφορά την ίδια την παράσταση ο σκηνοθέτης συµπληρώνει «η Όµορφη Πόλη είναι µια εθνική και πανανθρώπινη ιστορία µε το δικό της χορό και τα δικά της παθόντα πρόσωπα – πρωταγωνιστές, όπου µέσα σε αυτήν την ιστορία τα τραγούδια δεν ήσαν πλέον σα δέντρα που µετρούν τη µοναξιά του κάµπου, αλλά άπλωναν αναµεσά τους φύλλα και κλαδιά! Σχηµάτιζαν ένα µικρό δάσος , όπου µπορούσαν να ζήσουν και να πεθάνουν πουλιά, µύθοι και άνθρωποι. Και το δάσος αυτό το ονοµάζω τραγούδι µε κεφαλαία!» Στην παράσταση συµµετέχουν οι: Κώστας Καζάκος, Γιώργος Κιµούλης, Πέγκυ Σταθακοπούλου, Κωνσταντίνος Καζάκος, Λήδα Πρωτοψάλτη ενώ τραγουδούν Γιάννης Κότσιρας, Δηµήτρης Μπάσης, µε guestεµφανίσεις Μελίνα Ασλανίδου, Γιώτα Νέγκα, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Μπάµπη Στόκας.

παιδική αθωότητα, αφέλεια και αβουλία. Βρίσκεται στην απαρχή της ζωής του (µόλις 14 χρόνων) και η ανωριµότητά του δεν του επιτρέπει να κατανοήσει τι ακριβώς συµβαίνει. Θεωρεί ότι το µόνο που έχει να κάνει είναι να εκτελέσει αποτελεσµατικά την «δουλεία» του. Χαρακτηρίζει την άφιξή του στο Άουσβιτς ως ένα «παράξενο θέαµα» και βλέπει τον εκτοπισµό σαν ένα ταξίδι στο άγνωστο. Ο ίδιος δεν κατηγορεί τους Γερµανούς καθώς θεωρεί ότι ζει την µία «δεδοµένη µοίρα» όπως την χαρακτηρίζει. Το γεγονός αυτό κάνει το µυθιστόρηµα βλάσφηµο και άκρως ειρωνικό.Ο συγγραφέας καταδεικνύει τις φρικαλέες και απάνθρωπες συνθήκες των στρατοπέδων µέσα από τις σκέψεις και τα συναισθήµατα του νεαρού. Τονίζει το µεγαλείο της επιβίωσης και καταδικάζει τα εγκλήµατα των Γερµανών εις βάρος του εβραϊκού πληθυσµού. Το συγκεκριµένο µυθιστόρηµα έχει µία δόση διαστροφής που έγκειται στο γεγονός της προθυµίας του νεαρού να βρει λογική µέσα στο παραλογισµό, ευτυχία µέσα στην απόλυτη δυστυχία και δικαιοσύνη µέσα στο χάος. Παραµένει όµως ένα αντιπολεµικό αριστούργηµα, µε στοιχεία ρεαλισµού από τις εµπειρίες του συγγραφέα, που παρουσιάζει την ψυχοσύνθεση ενός εφήβου ο οποίος αντιµετωπίζει τις φρικαλεότητες του πολέµου µε πρωτοφανή αισιοδοξία και αθωότητα.

από το µαθητή Γιώργο Παπακώστα, Α’ 3 Λ

από τη µαθήτρια Εύα Γεωργοπούλου, I.B. 2

21

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Εικαστικά Έργα και Παιχνίδια

Εικαστική παρέμβαση από τη μαθήτρια Θάλεια Μπίσια, Β’ 2 Λ Όταν οι ιδέες αποκτούν μορφή, χρώμα, φωνή.. Όταν η σκέψη γίνεται έργο.. Όταν οι ανησυχίες μετουσιώνονται σε Τέχνη…

Μία φωτογραφία.. χίλιες λέξεις! από τη μαθήτρια Λυδία Μαλέα, Β΄2 Λ Όταν η φωτογραφία αποτελεί μέσο έκφρασης.. προβληματισμού.. αφύπνισης.. Όταν ο φωτογραφικός φακός απαθανατίζει την αλήθεια της στιγμής και αποκαλύπτει με τον πιο απλό και συνάμα καλλιτεχνικό τρόπο την αλήθεια των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

22

EY ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΝ

Εικαστικά Έργα και Παιχνίδια

νων

23