5 dr baviskar

SRJIS/BIMONTHLY/CHAMANLAL BANGA & RAJNI (1665-1670)

³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖᯙ ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü ‹kú ¯ÖÖÆNÖß ¯ÖÏÖ“ÖÖµÖÔ ›üÖò. ²ÖÖ×¾ÖÃk¸ü ‹ÃÖ. •Öß. ´Ö¸üÖšüÖ ×¾ÖªÖ ¯ÖÏÃÖÖ¸ü ú ÃÖ´ÖÖ•Ö, ­ÖÖ׿Ök ׿ÖxÖNÖ¿ÖÖÃ¡Ö ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖ, ÃÖ™üÖ ÖÖ ×•Ö. ­ÖÖ׿Ök (423301) ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü

Scholarly Research Journal's is licensed Based on a work at www.srjis.com

¯ÖÏßÖÖ¾Ö­ÖÖ NFHS - -ÖãÃÖÖ¸ü 20-24 ¾ÖµÖÖê Ö™üÖŸÖᯙ 47 ™üŒ êú ´Ö×Æü»ÖÖÓ“ÖÖ ×¾Ö¾ÖÖÆü 18 ¾ÖÂÖÖ¯Öê ÖÖ ú´Öß ¾ÖµÖÖŸÖ †ÖÖ»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü ¯ÖÏןֲÖÓ¬Ö úÖµÖ¤üÖ- 2006 ­ÖãÃÖÖ¸ü ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆüÖÃÖ ×¿Ö Öê“Öß ŸÖ¸üŸÖã¤ü ú¸ü µÖÖŸÖ †Ö»Öß †ÃÖæ­Ö ²ÖÖ»Ö úÖÓ“µÖÖ ×¾Ö×³Ö®Ö ÃÖ´ÖõÖÖÓ ú›êü ÃÖ´ÖÖ„ÖÖ“Öê »Ö Ö ¾Öê¬Ö µÖÖ ú׸üŸÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸ü úÖ¸ü­Öê 2009 ´Ö¬µÖê 24 „ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß ÆüÖ ×¤ü¾ÖÃÖ ¸üÖ™ÒüßµÖ ²ÖÖ×»Ö•úÖ ×¤ü¾ÖÃÖ ´Æü Öæ­Ö ‘ÖÖê×ÂÖŸÖ êú»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. ¯ÖÏ¿­Ö ãú´ÖÖ¸ü¾ÖµÖß­Ö ´ÖÖŸÖÖÓ“ÖÖ 11 „Öã»Öî ÆüÖ ×¤ü¾ÖÃÖ ×¾Ö¿¾Ö »ÖÖê úÃÖÓ µÖÖ ×¤ü­Ö ´Æü Öæ­Ö „Ö Ö³Ö¸ü ¯ÖÖôû»ÖÖ „ÖÖŸÖÖê. 11 „Öã»Öî 1987 ¸üÖê„Öß „Ö ÖÖ“Öß »ÖÖê úÃÖÓ µÖÖ ¯ÖÖ“Ö †²„Ö †ÖÖ»Öß †Ö× Ö ŸµÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü Æüß ÃÖÓ µÖÖ ¾ÖÖœüŸÖ ¾ÖÖœüŸÖ ÃÖÖŸÖ †²Ö„ÖÖÆãü­Ö †×¬Ö ú †ÖÖ»Öß †ÖÆêü. ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¸üÖ™Òü ÃÖÓ‘ÖÖ´ÖÖ±ÔúŸÖ »ÖÖêê•úÃÖÓ•µÖÖ ×¤ü-Öß ÃÖã´ÖÖ¸êü ¤ü¸ü¾ÖÂÖá ×¾Ö¿¾Ö »ÖÖê•úÃÖÓ•µÖÖ Ûã֟ÖßÃÖÓ²ÖÓ¬Öß ‹ ú †Æü¾ÖÖ»Ö ¯ÖÏ úÖ×¿ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖê.

2013 “µÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖ „Ö ÖÖŸÖᯙ ãú´ÖÖ¸ü¾ÖµÖß­Ö ´ÖÖŸÖÖÓ“µÖÖ ÃÖÓ µÖêŸÖß»Ö Ø“ÖŸÖÖ„Ö­Ö ú ¾ÖÖœüßÃÖÓ²ÖÓ¬Öß ´ÖÖÆüߟÖß, ×¾Ö¾Öê“Ö­Ö, †Ö ú›êü¾ÖÖ¸üß ×¤ü»Öß †ÃÖæ-Ö Æüß ÃÖÖ¸üß ´ÖÖ×ÆüŸÖß, †Ö ú›êü¾ÖÖ¸üß ­ÖãÃÖŸÖß “Ö ÎúÖ¾Ö ÖÖ¸üß ­ÖÃÖæ­Ö Ø“ÖŸÖÖ„Ö­Ö ú ÃÖ㬤üÖ †ÖÆêü. †Ö„Ö „Ö ÖÖŸÖ 58 úÖê™üß ´Öã»Öß ãú´ÖÖ¸ü¾ÖµÖß­Ö †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖ¯Öî úß 80 ™üŒ êú ×¾Ö úÃÖ­Ö¿Öᯙ ¤êü¿ÖÖÓ´Ö¬Öᯙ †ÖÆêüŸÖ. ÃÖÖ¬ÖÖ¸ü ÖŸÖ: ×¾Ö úÃÖ­Ö¿Öᯙ ¤êü¿ÖÖÓŸÖᯙ 19 ™üŒ êú ´Öã»Öß ¾ÖµÖÖ“µÖÖ 18 ¾ÖÂÖÖÕ¯Öæ¾Öá“Ö Ö³ÖÔ¾ÖŸÖß ÆüÖŸê ÖÖŸÖ, Ö¸üÖ¤ê ü¸ü¯Ö ÖÖ“ÖÖ ´Öã»Öà“Öê †Ö¸üÖê µÖ, ×¿Ö Ö Ö ¾Ö ³ÖÖ¾Öß „Öß¾Ö­ÖÖ¾Ö¸ü †ŸµÖÓŸÖ ¯ÖÓ×ŸÖ æú»Ö ¯Ö׸ü ÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖê. ¤ü¸ü¸üÖê„Ö 20 Æü„ÖÖ¸ü ´Öã»Öß ²ÖÖôûÖ­Ó ÖÖ „Ö­´Ö ¤êüŸÖÖŸÖ. ¤ü¸ü¾ÖÂÖá 70 Æü„ÖÖ¸ü ´Öã»Öà“Öê ´Ö韵Öæ Ö¸üÖê¤ü¸ü¯Ö Ö, ¯ÖÏÃÖæŸÖß úÖôûÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ‡ŸÖ êú“Ö ­Ö¾Æêü ŸÖ¸ü ãú´ÖÖ¸ü¾ÖµÖß-Ö ´Öã»Öà´Ö¬µÖê ¤ü¸ü¾ÖÂÖá 32 »Ö Ö ´Öã»Öà“Öê †ÃÖã¸ü× ÖŸÖ Ö³ÖÔ¯ÖÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ´Öã»Öà“Öê ´ÖÖ­Ö¾Öß ÆüŒ ú •‘Ö›ü •‘Ö›ü¯Ö Öê ­ÖÖ úÖ¸ü»Öê „ÖÖŸÖÖŸÖ. µÖÖ´ÖÖ Ö“Öß ´Öã µÖ úÖ¸ü Öê ´Æü Ö„Öê ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü, áÖß-¯ÖãºþÂÖ ×¾ÖÂÖ´ÖŸÖÖ, ¤üÖ׸ü¦üµÖ, »Öî× Ö ú ØÆüÃÖÖ ¾Ö ãú™ãüÓ²Ö×­ÖµÖÖê„Ö­Ö ÃÖÖ¬Ö­ÖÖÓ“ÖÖ †³ÖÖ¾Ö ¾Ö ¾ÖµÖÖê Ö™üÖ­Öãºþ¯Ö »Öï× Ö úŸÖÖ ×¿Ö Ö ÖÖÃÖ ¸üÖ™ÒüßµÖ ¬ÖÖê¸ü ÖÖÓ“ÖÖ ×¾Ö¸üÖê¬Ö, ×¿Ö Ö Ö ¾Ö ¯ÖÏ„ÖÖ꟯ÖÖ¤ü ú †Ö¸üÖê µÖ ÃÖê¾ÖÖÓ“ÖÖ †³ÖÖ¾Ö †Ö× Ö ãú´ÖÖ¸ü¾ÖµÖß­Ö ´Öã»ÖàÃÖÖšüß †¯Öã¸üß ÖãÓŸÖ¾Ö Öæ ú µÖÖ ÃÖÖ·µÖÖ“ÖÖ ¯Ö׸ü ÖÖ´Ö „Ö Ö³Ö¸ü ãú´ÖÖ¸ü¾ÖµÖß­Ö ´Öã»Öß MAR-APRIL 2016, VOL-3/23

www.srjis.com

Page 1665

SRJIS/BIMONTHLY/CHAMANLAL BANGA & RAJNI (1665-1670)

† úÖ»Öß †¾ÖÖÓ×”ûŸÖ ´ÖÖŸÖÖ ²Ö­ÖŸÖÖŸÖ,ÃÖ¾ÖÔþÖß ­Ö úÖê †ÃÖ»Öê»Öê ´ÖÖŸÖéŸ¾Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ¾Ö¸ü »ÖÖ¤ü»Öê „ÖÖŸÖê. ×¾Ö úÃÖ­Ö¿Öᯙ ¤êü¿ÖÖÓŸÖᯙ †¿ÖÖ ´Öã»Öà“Öß ÃÖÓ µÖÖ 19 ™üŒ êú ‹¾Öœüß †ÖÆêü. ×¾Ö ú×ÃÖŸÖ ¤êü¿ÖÖÓ­ÖÖÆüß ãú´ÖÖ¸ü¾ÖµÖß­Ö Ö¸üÖ¤ê ü¸ü¯Ö ÖÖ“µÖÖ †Ö¾ÆüÖ­ÖÖÓ­ÖÖ ŸÖÖë›ü ªÖ¾Öê »ÖÖ ÖŸÖ †ÖÆêü. ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ú´Öß †ÃÖê»Ö ¯Ö Ö Ã¾Öºþ¯Ö ŸÖÃÖê“Ö †ÖÆêü. 15-19 ¾ÖµÖÖê Ö™üÖŸÖᯙ ´Öã»Öà ú›æü­Ö „Ö ÖÖŸÖ ¤ü¸ü¾ÖÂÖá 1.31 úÖê™üß ´Öã»Öê „Ö­´ÖÖ»ÖÖ ‘ÖÖŸÖ»Öß „ÖÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ¯Öî úß 6 »Ö Ö 80 Æü„ÖÖ¸ü ×¾Ö ú×ÃÖŸÖ ¤êü¿ÖÖÓŸÖᯙ †ÖÆêüŸÖ. ×¾Ö úÃÖßŸÖ ¤êü¿ÖÖÓ´Ö¬µÖê †´Öê׸ü êú“ÖÖ Îú´Ö ¯Ö×Æü»ÖÖ †ÖÆêü.

2011 ´Ö¬µÖê †´Öê׸ü êúŸÖ ãú´ÖÖ¸ü¾ÖµÖß­Ö ´Öã»Öà­Öß 3 »Ö Ö 29 Æü„ÖÖ¸ 773 ²ÖÖôûÖ-Ó ÖÖ „Ö­´Ö פü»ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ. ´ÖêÛŒÃÖ úÖêŸÖᯙ „Ö­´Ö¤ü¸ü ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ †×¬Ö ú ´Æü Ö„Öê 64.02 ¤ü¸ü Æü„ÖÖ¸üß „Ö­´ÖÖ´ÖÖ Öê †ÖÆêü. 15-19 ¾ÖµÖÖê Ö™üÖŸÖᯙ µÖÖ †¾ÖÖÓ×”ûŸÖ Ö¸üÖ¤ê ü¸ü¯Ö ÖÖ´Öãôêû ÃÖ úÃÖ ¸üÖ™ÒüßµÖ •Ÿ¯ÖÖ¤ü­ÖÖÓ¯Öî úß ‘„Ö­´Ö³Ö¸ü Ö’ Ö“ÖÔ †´Öê׸ü úÖ, ­ÖÖò¾Öì, þÖß›ü­Ö, “Öß-Ö µÖÖ ¤êü¿ÖÖÓ´Ö¬µÖê ¯ÖÏŸµÖê úß 1 ™üŒ úÖ, ײÖßִ֬µÖê 2 ™üŒ êú, ²ÖÎÖ†Öᯙ 10 ü™üŒ êú, ¯Öò¸üÖ ¾Öê ¾Ö ³ÖÖ¸üŸÖ ¯ÖÏŸµÖê úß 12 ™üŒ êú, ­ÖÖµÖ„Öê׸üµÖÖ 26™üŒ êú, ´Ö»ÖÖ¾Öß 27 ™üŒ êú †Ö× Ö µÖã ÖÖÓ›üÖ 30 ™üŒ ê †ÖÆêü. ¯Ö Ö Ö¸üß Ø ú´ÖŸÖ ªÖ¾Öß »ÖÖ Öê»Ö ŸÖß µÖÖ ´Öã»Öà“µÖÖ ²ÖÖ»Ö úÖÓ“ÖÖ †ŸµÖÓŸÖ ú´Öß †¿ÖÖ †Ö¸üÖê µÖ ¤ü„ÖÖÔ“Öß. ²Öê¸üÖê„Ö ÖÖ¸üß, ´Öã»Öà“µÖÖ úÖî¿Ö»µÖÖŸÖᯙ ú´ÖÖ»Öß“Öß ú´ÖŸÖ¸üŸÖÖ, ú´Öß ÃÖÖ´ÖÖ×„Ö ú ÃÖ Ö´Öß ú¸ü Ö µÖÖ ÃÖÖ·µÖÖÓ´Öãôêû Æüß Ø ú´ÖŸÖ ÖËæ¯Ö ¯Ö™üà­Öß ¾ÖÖœüŸÖê. ´ÖÖ­Ö¾Öß ÃÖÖ¬Ö­ÖÃÖÓ¯Ö¢Öß“µÖÖ ¥ü™߭Öê Æêü -Öã•úÃÖÖ-Ö ¯ÖÏ“ÖÓ›ü †ÃÖæ­Ö ŸµÖÖ“ÖÖ ³ÖÖ¸ü ÃÖÖ·µÖÖ ¤êü¿ÖÖ»ÖÖ ÃÖÖêÃÖÖ¾ÖÖ »ÖÖ ÖŸÖÖê. ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ‘¯ÖÖ£Ö±úÖ‡Ó›ü¸ü’ ‡Ó™ü¸ü­Öò¿Ö­Ö»Ö µÖÖ ÃÖÓãÖê-Öê ‘¯ÖÏ“ÖÖ¸ü’ ÆüÖ ¿ÖÖÃÖ úßµÖ úÖµÖÔ Îú´Ö †´Ö»ÖÖŸÖ †Ö Ö»ÖÖ †ÃÖæ-Ö ŸµÖÖ“Öê þֺþ¯Ö †ÃÖê ÆüÖêŸÖê úß, ײÖÆüÖ¸ü´Ö¬Öᯙ ãú´ÖÖ¸ü¾ÖµÖß­Ö ´Öã»ÖÖ-´Öã»Öà­ÖÖ ¾Ö ŸÖºþ Ö ¤üÖ´¯ÖŸµÖÖÓ­ÖÖ ¤îü­ÖÓפü­Ö ¾ÖÖ Ö ÖËæ ú ²Ö¤ü»Ö µÖÖ“ÖÖ ¥ü™üß­Öê •×¿Ö¸üÖ ×¾Ö¾ÖÖÆü, ÃÖãµÖÖê µÖ ÃÖ¾ÖµÖß †Ö× Ö ¤üÖê­Ö „Ö­´ÖÖÓ´Ö¬µÖê µÖÖê µÖ †ÓŸÖ¸ü šêü¾Ö µÖÖÃÖÓ²ÖÓ¬Öß „ÖÖ Öß¾Ö, „ÖÖ ÖéŸÖß ×­Ö´ÖÖÔ Ö ú¸ü ÖÖ¸êü ¯ÖÏ×¿Ö Ö Ö ¤êü ÖÖ¸üÖ ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü úÖµÖÔ Îú´Ö ÆüÖêŸÖÖ. ײÖÆüÖ¸ü ¸üÖ„µÖÖŸÖ ÃÖ¾ÖÖÔ×¬Ö ú ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆüÖ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖ Ö 63 ™üŒ êú †Ö× Ö 15-19 ¾ÖµÖÖê Ö™üÖŸÖᯙ ´Öã»Öà“Öê ´ÖÖŸÖÖ ÆüÖ ê µÖÖ“Öê ÃÖ¾ÖÖÔ×¬Ö ú ¯ÖÏ´ÖÖ Ö 25 ™üŒ êú †ÖÆêü. ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü úÖµÖÔ Îú´ÖÖ´Ö¬µÖê 12-19 ¾ÖµÖÖê Ö™üÖŸÖᯙ ´Öã»Öà­ÖÖ ¾Ö 15-19 ¾ÖµÖÖê Ö™üÖŸÖᯙ ´Öã»ÖÖÓ-ÖÖ »Öîו֕ú ¾Ö ´Ö-ÖÖê×¾ÖÂÖµÖ ú †Ö¸üÖê µÖÖÃÖÖšüß“Öê ¯ÖϲÖÖê¬Ö­Ö, ¯ÖÏ×¿Ö Ö Ö ¾Ö „ÖÖ Öß¾Ö „ÖÖ ÖéŸÖß úÖµÖÔ Îú´ÖÖŸÖæ­Ö ´Öã µÖŸÖ: ÆüÖêŸÖê. úÖµÖÔ úŸµÖÖÔ ´Ö×Æü»ÖÖÓ­Öß ŸÖºþ Ö ×¾Ö¾ÖÖ×ÆüŸÖ ÛáֵÖÖÓ“µÖÖ ŸÖ¸ü ¯ÖãºþÂÖ •úÖµÖÔ•úŸµÖÖÔÓ­Öß ŸÖºþ Ö ×¾Ö¾ÖÖ×ÆüŸÖ ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ ‘Ö¸üß „ÖÖ•­Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ ³Öê™üß ‘ÖêŸÖ»µÖÖ. †Ö‡Ô -¾Ö×›ü»ÖÖÓ­ÖÖ ¾Ö ÃÖÖÃÖæ²ÖÖ‡Õ­ÖÖ ÖÖ¾ÖÖŸÖß»Ö Ö™ü ÃÖ³ÖÖÓ´Ö¬µÖê ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü úºþ­Ö ‘Öê µÖÖŸÖ †Ö»Öê. µÖã¾ÖÖ ¤üÖ´¯ÖŸµÖÖÓ­ÖÖ ­Ö¾Ö×¾Ö¾ÖÖ×ÆüŸÖÖÓ“µÖÖ Ã¾ÖÖ ÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ¸Óü³ÖÖŸÖ †Ö´ÖÓ×¡ÖŸÖ ú¸ü µÖÖŸÖ †Ö»Öê ÆüÖêŸÖê ¾Ö ŸµÖÖÓ­Öß ­Ö¾Ö×¾Ö¾ÖÖ×ÆüŸÖÖÓ­ÖÖ »Öî×Ó Ö ú, ¯ÖÏ„ÖÖ꟯ÖÖ¤ü ú †Ö¸üÖê µÖÖÃÖÓ²Ö¬Öß ´ÖÖ×ÆüŸÖß ×¤ü»Öß. µÖÖ úÖµÖÔ Îú´ÖÖÓ“ÖÖ “ÖÖ ÖÓ»ÖÖ ¯Ö׸ü ÖÖ´Ö ×¤üÃÖæ­Ö †Ö»ÖÖ.

1996 ¯ÖÖÃÖæ­Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖ ‘„Öß¾Ö­Ö úÖî¿Ö»µÖê’ •úÖµÖÔ•Îú´Ö ÃÖãºþ †ÖÖ»ÖÖ. †Öšü¾Ö›üÖ³Ö¸ü ÆüÖê ÖÖ·µÖÖ ¯ÖÏ×¿Ö Ö Ö úÖµÖÔ Îú´ÖÖŸÖ †Ö¸üÖê µÖ, ²ÖÖ»Ö†Ö¸üÖê µÖ †Ö× Ö ¯ÖÖêÂÖ ú †ÖÆüÖ¸ü µÖÖ ×¾ÖÂÖµÖÖÃÖÓ²ÖÓ¬Öß ¾µÖÖ µÖÖ­Öê, Ö™ü“Ö“ÖÖÔ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ÆüÖ ¯ÖÏ×¿Ö Ö Ö úÖµÖÔ Îú´Ö ¯ÖÏÖ´Öã µÖÖ­Öê 12 ŸÖê 18 ¾ÖµÖÖê Ö™üÖŸÖᯙ †×¾Ö¾ÖÖ×ÆüŸÖ ´Öã»ÖàÃÖÖšüß †ÖµÖÖê×„ÖŸÖ êú»ÖÖ „ÖÖŸÖ †ÃÖê, µÖÖ ´Öã»Öà´Ö¬µÖêÆüß ¿ÖÖôêûŸÖ ­Ö „ÖÖ ÖÖ·µÖÖ, ¿ÖÖôûÖ ÃÖÖê›ü»Ö껵ÖÖ úÖ´Ö ú¸ü ÖÖ·µÖÖ ´Öã»ÖàÃÖÖšüß ×¾Ö¿ÖêÂÖŸ¾ÖÖ­Öê úÖµÖÔ Îú´Ö µÖÖêֻׄÖê Öê»Öê. µÖÖ úÖµÖÔ Îú´ÖÖ“µÖÖ ×¾Ö úÖÃÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÖ»Ö úÖÓ“ÖÖ ÃÖÆü³ÖÖ Ö †Ö¾Ö„ÖæÔ­Ö †ÃÖê. ×¿Ö Ö úÖÓ­ÖÖ ŸµÖÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü úºþ­Ö ‘ÖêŸÖ»Öê „ÖÖŸÖê.

•úÖµÖÔ•Îú´ÖÖ“Öê ´Ö滵ִÖÖ¯Ö­Ö

†ÖÖ»µÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü †ÃÖê פüÃÖæ­Ö †Ö»Öê †ÖÆêü úß, ´Öã»Öà“Öê ×¾Ö¾ÖÖÆü ¾ÖµÖ ‹ ú ¾ÖÂÖÖÔ­Öê 16 ¾Öºþ­Ö 17

MAR-APRIL 2016, VOL-3/23

www.srjis.com

Page 1666

SRJIS/BIMONTHLY/CHAMANLAL BANGA & RAJNI (1665-1670)

¾Ö¸ü ¾ÖÖœü»Öê. úÖµÖÔ Îú´ÖÖŸÖ ÃÖÆü³ÖÖ Öß †ÖÖ»Ö껵ÖÖ ´Öã»Öà“µÖÖ 18 ¾ÖµÖÖ¯Öæ¾Öá ÆüÖê ÖÖ·µÖÖ ×¾Ö¾ÖÖÆüÖŸÖ 80.6 ™üŒŒµÖÖÓ¯ÖµÖÕŸÖ ‘Ö™ü

†

ÖÖ»Öß. ¯ÖÏ×¿Ö Ö Ö úÖµÖÔ Îú´ÖÖ»ÖÖ ÆüÖ ×­ÖÛ¿“ÖŸÖ ¯Ö׸ü ÖÖ´Ö ÆüÖŸê ÖÖ, †¿ÖÖ ¯ÖÏ úÖ¸“Öê úÖµÖÔ Îú´Ö „ÖÖßÖßŸÖ „ÖÖÃŸÖ ×šü úÖ Öß ¸üÖ²Ö×¾Ö•Öê Æüß úÖôûÖ“Öß Ö¸ü„Ö †ÖÆêü.

20-24 ¾ÖµÖÖê Ö™üÖŸÖᯙ (™üŒ êú¾ÖÖ¸üß) ÛáֵÖÖÓ­ÖÖ 15 ¾ÖµÖÖ¯Öæ¾Öá †¯ÖŸµÖ¯ÖÏÖ¯ŸÖß ü 1. ×¾Ö•úÃÖ-Ö¿Öᯙ ¤êü¿Ö 2. ¯ÖÛ¿“Ö´Ö ¾Ö ´Ö¬µÖ †Ö×±Ïú úÖ 3. ¯Öæ¾ÖÔ ¾Ö ¤ü× Ö Ö †Ö×±Ïú úÖ 4. ¤ü× Ö Ö †Ö׿ֵÖÖ 5. »Öò™üß­Ö †´Öê׸ü úÖ òú¸êü×²ÖµÖ­Ö 6. †¸ü²Ö ¤êü¿Ö 7. ¯Öæ¾ÖÔ †Ö׿ֵÖÖ ¾Ö ¯Öò×ÃÖ×±ú ú 8. ¯Öæ¾ÖÔ µÖã¸üÖê¯Ö ¾Ö ´Ö¬µÖ †Ö׿ֵÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖᯙ ´Öã»Öà“ÖÖ ™üŒ úÖ ‘Ö™ü»ÖÖ

15 ¾ÖµÖÖ¯Öæ¾Öá % 3 6 4 4 2 1 1 -

18 ¾ÖµÖÖ¯Öæ¾Öá % 19 28 25 22 18 10 8 0.24

(ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¸üÖ™ÒüÃÖÓ‘ÖÖ“ÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖᯙ ¾ÖÖß־Ö) ¤êü¿ÖÖŸÖᯙ ¤ü¸üÆü„ÖÖ¸ü µÖã¾Ö úÖÓ´ÖÖ Öᯙ ´Öã»Öà“µÖÖ ÃÖÓ µÖêŸÖ ú´ÖÖ»Öß“Öß ‘Ö™ü †ÖÖ»µÖÖ“Öê ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¸üÖ™ÒüÃÖÓ‘ÖÖ­Öê ¯ÖÏ×ÃÖ¬¤ü êú»Ö껵ÖÖ ŸÖÖ„µÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖæ­Ö ïÖ™ü †ÖÖ»Öê †ÖÆêü. ‘Rashaos And Jender Best Sex Selection : History Debate And Future Direction’ µÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖ Æß ²ÖÖ²Ö šüôû ú¯Ö Öê ´ÖÖÓ›ü µÖÖŸÖ †Ö»Öß †ÖÆêü. 1961 ´Ö¬µÖê ¤ü¸üÆü„ÖÖ¸ü µÖã¾Ö úÖÓ´ÖÖ Öê 976 ´Öã»Öß ÆüÖŸê µÖÖ, 2001 ´Ö¬µÖê Æêü ¯ÖÏ´ÖÖ Ö 927 ‹¾Öœêü †ÖÖ»Öê, ŸÖ¸ü 2011 ´Ö¬µÖê ŸÖê 918 ¾Ö¸ü †Ö»µÖÖ“Öê ïÖ™ü †ÖÖ»Öê.µÖã­ÖÖµÖ™êü›ü ­Öê¿Ö­ÃÖ ¯ÖÖò¯µÖã»Öê¿Ö­ÖÃÖË ±Óú›ü“µÖÖ ¯ÖÖØšü²µÖÖ­Öê ‘µÖã­ÖÖµÖ™êü›ü ­Öê¿Ö­ÃÖ ¾Öæ´Ö­Ö’ ­Öê ÆüÖ †³µÖÖÃÖ êú»ÖÖ †ÖÆêü.‘µÖã­ÖÖµÖ™êü›ü ­Öê¿Ö­ÃÖ ¾Öæ´Ö-Ö’ Æüß ÃÖÓãÖÖ ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖÖ †Ö× Ö ´Ö×Æü»ÖÖ ÃÖ Ö´Öß ú¸ü ÖÖÃÖÖšüß úÖµÖÔ ú¸üŸÖê. µÖÖ ×¿Ö¾ÖÖµÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖ´Ö¬Öᯙ »ÖÆüÖ­Ö ´Öã»Öà“ÖÖ ´Ö韵Öã¤ü¸ü ¤êü Öᯙ ´Öã»ÖÖÓ¯Öê ÖÖ †×¬Ö ú †ÖÆêü. µÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü ­Öê¯ÖÖôû †Ö× Ö ²ÖÖ ÖÓ»ÖÖ¤êü¿Ö µÖÖ ¤êü¿ÖÖ“ÖÖ Îú´ÖÖÓ ú »ÖÖ ÖŸÖÖê. µÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏ úÖ¿Ö­Ö¯ÖÏÃÖÓ Öß ²ÖÖê»ÖŸÖÖ­ÖÖ ‘µÖæ‹­Ö ¾Öæ´Ö­Ö’ “µÖÖ •¯ÖÃÖÓ“ÖÖ»Ö ú »Ö ´Öß ¯Öã¸üß ´Æü ÖÖ»µÖÖ úß µÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖæ­Ö ÃÖ´ÖÖ„Ö ´Öã»Öß †Ö× Ö ´Ö×Æü»ÖÖÓ ú›êü úÖê ÖŸµÖÖ ¥ü™üß­Öê ¯ÖÖÆüŸÖÖê, Æüê ïÖ™ü †ÖÖ»Öê †ÖÆêü. ´Öã»Öà“µÖÖ ÃÖÓ µÖêŸÖ †ÖÖ»Öê»Öß »Ö Ö ÖßµÖ ‘Ö™ü Æêü ײ֑֛üŸÖ „ÖÖ Ö·µÖÖ ÃÖÖ´ÖÖ×„Ö ú Ûã֟Öß“Öê ×­Ö¤ü¿ÖÔ ú †ÃÖ»µÖÖ“Öê ŸµÖÖ­Öß Ã¯Ö™ü êú»Öê.

•Ö ÖÖŸÖᯙ ‹ úŸÖéŸÖßµÖÖÓ¿Ö ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ‘µÖã×-ÖÃÖê±ú’“µÖÖ “µÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖᯙ ´ÖÖ×ÆüŸÖß; ¸üÖÆü Öß´ÖÖ­ÖÖ“ÖÖ ¤ü„ÖÖÔ †Ö× Ö ×­Ö¸ü Ö¸üŸÖê“ÖÖ ÃÖÆüÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ¯Öãœü߻֯ÖÏ´ÖÖ Öê †ÖÆêü. „ÖÖ Ö×ŸÖ ú ´ÖÆüÖÃÖ¢ÖÖ ÆüÖê‣ú ¯ÖÖÆü ÖÖ·µÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öß ÃÖÖ´ÖÖ×„Ö ú ×¾Ö úÖÃÖÖ“µÖÖ †Ö‘ÖÖ›üß¾Ö¸ü ´ÖÖ¡Ö ¯Öß”êûÆüÖ™ü ÆüÖêŸÖÖ­ÖÖ ×¤üÃÖæ­Ö µÖêŸÖê. ÆãÓü›üÖ²Öôûß, ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü †Ö× Ö Ã¡Öß³ÖÏæ Ö ÆüŸµÖÖ µÖÖÃÖÖ¸ü µÖÖ ÃÖ´ÖõÖÖ ×¤ü¾ÖÃÖëפü¾ÖÃÖ ÖÓ³Ö߸ü ÆüÖêŸÖ “ÖÖ»Ö»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ. ¤êü¿ÖÖŸÖᯙ ²ÖÆãüÃÖÓ µÖ ´Öã»Öà­ÖÖ †šü¸üÖ ¾ÖÂÖì ¯Öæ ÖÔ ÆüÖê µÖÖ†Ö¬Öß“Ö »Ö ­ÖÖ“µÖÖ ²ÖÖêÆü»µÖÖ¾Ö¸ü “ÖœüÖ¾Öê »ÖÖ ÖŸÖ †ÖÆêü. †Ö„Ö×´ÖŸÖßÃÖ „Ö ÖÖŸÖᯙ 72 úÖê™üß ´Ö×Æü»ÖÖÓ“Öê ×¾Ö¾ÖÖÆü Æêü †šü¸üÖ ¾ÖÂÖì ¯Öæ ÖÔ ÆüÖê µÖÖ†Ö¬Öß“Ö †ÖÖ»Öê †ÃÖæ­Ö, ŸµÖÖŸÖᯙ ‹ ú ŸÖéŸÖßµÖÖÓ¿Ö (24 úÖê™üß) ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü Æêü ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖᯙ †ÃÖ»µÖÖ“Öß ¬Œ úÖ¤üÖµÖ ú ´ÖÖ×ÆüŸÖß ‘µÖã×-ÖÃÖê±ú’“µÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖæ­Ö ¯Öãœêü †Ö»Öß †ÖÆêü.

MAR-APRIL 2016, VOL-3/23

www.srjis.com

Page 1667

SRJIS/BIMONTHLY/CHAMANLAL BANGA & RAJNI (1665-1670)

†­Öê ú ¤êü¿ÖÖÓ´Ö¬µÖê ×¾Ö¾ÖÖÆüÖ“Öß ¾ÖµÖÖê´ÖµÖÖÔ¤üÖ Æüß ¯ÖÓ¬Ö¸üÖ ¾ÖÂÖì ÖÏÖÆüµÖ ¬Ö¸ü µÖÖŸÖ †Ö»Öß †ÖÆêü. ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¤êü¿ÖÖÓ´Ö¬Öᯙ ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆüÖ“µÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖ ÖÖ“Öß ´Ö×Æü»ÖÖÓ“µÖÖ ´ÖÖ­Ö¾Ö ×¾Ö úÖÃÖ ×­Ö¤ìü¿ÖÖÓ úÖ¿Öß ŸÖã»Ö­ÖÖ ú¸üŸÖÖ †ÃÖê פüÃÖæ­Ö µÖêŸÖê, úß ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü †Ö× Ö ´ÖÖ­Ö¾Ö ×¾Ö úÖÃÖ ×­Ö¤ìü¿ÖÖ úÖÓŸÖ ´Ö×Æü»ÖÖÓ“µÖÖ ÆüÖêŸÖ †ÃÖ»Ö껵ÖÖ ¯Öß”êûÆüÖ™üß“ÖÖ „Ö¾Öôû“ÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †ÖÆêü. „ÖÖ Ö×ŸÖ ú ßָüÖ¾Ö¸ü ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü ú´Öß ÆüÖêŸÖ †ÃÖê»Ö, ŸÖ¸üß ÃÖ㬤üÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ´ÖÖ¡Ö Æüß †¾ÖãÖÖ †×¬Ö ú ×²Ö ú™ü †ÖÆêü. ‹ ú ŸÖéŸÖßµÖÖÓ¿Ö ²ÖÖ»Ö¾Ö¬Öæ µÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖᯙ †ÖÆêüŸÖ. ¸üÖÆü Öß´ÖÖ­ÖÖ“ÖÖ ÖÖ»ÖÖ¾Ö»Öê»ÖÖ ¤ü„ÖÖÔ †Ö× Ö ×­Ö¸üß Ö¸üŸÖÖ µÖÖ“Ö ²ÖÖ²Öß µÖÖ»ÖÖ úÖ¸ü Öß³ÖæŸÖ †ÃÖ»µÖÖ“Öê פüÃÖæ­Ö †Ö»Öê. ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü ÆüÖê ÖÖ¸êü ™üÖò¯Ö ™êü­Ö ¤êü¿Ö ×-Ö•ÖÖ¸ü, ²ÖÖÓ Ö»ÖÖ¤êü¿Ö, “ÖÖ›ü, ´ÖÖ»Öß, ÃÖë™üÒ»Ö †Ö×±Ïú ú­Ö ׸ü¯ÖÛ²»Ö ú, ³ÖÖ¸üŸÖ, ÖµÖÖ­ÖÖ, ‡£ÖÖêׯֵÖÖ, ²Öã•úá-ÖÖ±úÖÃÖÖê, -Öê¯ÖÖôû.  ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆÖ´Öãôêû ´ÖÖŸÖÖ †Ö× Ö †³ÖÔ úÖ“µÖÖ Ã¾ÖÖãµÖÖ»ÖÖ ¬ÖÖê úÖ ×-Ö´ÖÖÔ•Ö †ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü.  ¤êü¿ÖÖŸÖᯙ ÃÖÆüÖ¯Öî úß ‹ ú ´Öã»Ö Öß †»¯Ö¾ÖµÖÖŸÖ“Ö ´ÖÖŸÖÖ ÆüÖêŸÖÖÓ­ÖÖ ×¤üÃÖŸÖ †ÖÆêü.  ´ÖÖŸÖÖ, †³ÖÔ ú ´Ö韵Öæ †Ö× Ö ãú¯ÖÖêÂÖ ÖÖ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖ ÖÆüß ¾ÖÖœü»Öê †ÖÆêü.  ´ÖÖ¬µÖÖ×´Ö ú ×¿Ö Ö ÖÖ´Ö¬Öᯙ ´Öã»Öà“Öê ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ‘Ö™ü»Öê †ÖÆêü. ²ÖÖ»Ö×¾Ö×¾ÖÆüÖÓ“µÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖ ÖÖŸÖ ³ÖÖ¸üŸÖ † ÖÏêÃÖ¸ü ­Öã úŸÖÖ“Ö µÖã×­ÖÃÖê±ú“ÖÖ ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü ×¾ÖÂÖµÖ ú †Æü¾ÖÖ»Ö ´ÖÖÓ›ü»ÖÖ Öê»ÖÖ †ÖÆêü. µÖÖŸÖæ­Ö ÃÖÖ´ÖÖ×„Ö ú ¤ãü¯ÖÏ£Öê“Öê ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö ÃÖ´ÖÖê¸ü †Ö»Öê. „Ö Ö³Ö¸üÖŸÖᯙ ÃÖ¾ÖÖÔ×¬Ö ú ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü ÆüÖê ÖÖ·µÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ ÎÓú´ÖÖ ú Öæ¯Ö ¾Ö¸ü“ÖÖ »ÖÖ ÖŸÖÖê. ³ÖÖ¸üŸÖÖ»ÖÖ Ã¾ÖÖÓŸÖ¡µÖ ×´Öôæû-Ö ‹¾Öœüß ¾ÖÂÖÔ ¯Öæ•ÖÔ †ÖÖ»Öß †Ö× Ö ³ÖÖ¸üŸÖ †ÖÙ£Ö ú ´ÖÆüÖÃÖ¢ÖꓵÖÖ ¾ÖÖ™êü¾Ö¸ü †ÃÖŸÖÖ­ÖÖÆüß „Ö ÖÖŸÖᯙ ‹ æú Ö ²ÖÖ»Ö¾Ö¬Öæ¯Öî úß ¯ÖÏŸµÖê úß ×ŸÖÃÖ¸üß ²ÖÖ»Ö¾Ö¬Öæ ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ †ÃÖ»µÖÖ“Öê ³ÖßÂÖ Ö ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö ÃÖ´ÖÖê¸ü †Ö»Öê †ÖÆêü. ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü ´ÖÖêšüµÖÖ ÃÖÓ•µÖê-Öê ÆüÖê•ÖÖ-µÖÖ ¤êü¿ÖÖÓ“µÖÖ µÖÖ¤üßŸÖ ¤ü× Ö Ö †Ö׿ֵÖÖµÖß ¤êü¿ÖÖÓ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö †ÃÖ»ÖÖ ŸÖ¸üß ³ÖÖ¸üŸÖ ŸµÖÖŸÖ † ÖÏãÖÖ­Öß †ÖÆêü. „Ö ÖÖ“Öê ×“Ö¡Ö ¯ÖÖ×Æü»Öê ŸÖ¸ü „Ö Ö³Ö¸üÖŸÖ ÃÖ¬µÖÖ 70 úÖê™üßÆæü­Ö †×¬Ö ú ²ÖÖ»Ö¾Ö¬Öã †ÖÆêüŸÖ. ŸµÖÖŸÖᯙ 25 úÖê™üß ²ÖÖ»Ö¾Ö¬Öæ“Ó Öê ×¾Ö¾ÖÖÆü 15 ¯Öê ÖÖ ú´Öß ¾ÖµÖÖŸÖ †ÖÖ»Öê. „Ö Ö³Ö¸üÖŸÖᯙ ‹ æú Ö ²ÖÖ»Ö¾Ö¬Öæ¯Öî úß 42 ™üŒ êú ‹ ú™üµÖÖ ¤ü× Ö Ö †Ö׿ֵÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. „Ö ÖÖŸÖᯙ 31 ™üŒ êú ²ÖÖ»Ö¾Ö¬Öæ ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ †ÖÆêü. ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆüÖ“Öß ¯ÖÏ£ÖÖ ²ÖÆãüŸÖê ú ÃÖ¾ÖÔ ¬Ö´ÖÖÔŸÖ ÆüÖŸê Öß. ú´Öß †×¬Ö ú ¯ÖÏ´ÖÖ•ÖÖŸÖ ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü ¯ÖÏ£ÖÖ †Ö„ÖÆüß †Ûß֢¾ÖÖŸÖ †ÖÆêü. ´Öã µÖ úÖ¸ü Ö ×¿Ö Ö ÖÖ“ÖÖ †³ÖÖ¾Ö , ¿ÖÖ¸üß׸ü ú ¸ü“Ö­Öê²Ö§ü»Ö †‟ÖÖ­Ö, †ÖÙ£Ö ú ¯Ö Ö›üÖ , ¤ãüÃÖ¸êü ´Öã µÖ ´Æü Ö„Öê áÖß»ÖÖ ­ÖêÆü´Öß ¤êüŸÖ †ÃÖ»Öê»Öê ¤ãüµµÖ´Ö ãÖÖ­Ö. Öê›üê ÖÖ¾ÖÖŸÖ ¾Ö ÖÏÖ´Öß Ö ³ÖÖ ÖÖŸÖ ´Öã»Ö•Öß 1112 ¾ÖÂÖÖÕ“Öß †ÖÖ»Öß úß, ןֻÖÖ ‘ÖÖê›ü­Ö¾Ö¸üß ´Æü ÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖ ´ÖŸÖê Æêü“Ö ×¾Ö¾ÖÖÆüÖ“Öß µÖÖê µÖ ¾ÖµÖ †ÃÖŸÖê. Ö¸êü ŸÖ¸ü µÖÖ ¾ÖµÖÖŸÖ ¿Ö¸ü߸ü ¾Ö ´Ö­Ö ¤üÖê­Æüß †¯Ö׸ü¯ÖŒ¾Ö †ÃÖŸÖê. ¿ÖÖ¸üß׸ü ú ¾ÖÖœü ¯Öã¸êü¿Öß †ÖÖ»Öê»Öß ­ÖÃÖŸÖê. ×¾Ö¾ÖÖÆüÖ“Öß „Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸üß ¯Öê»Ö µÖÖ“Öê ´ÖÖ­Ö×ÃÖ ú ¾ÖµÖ ¾Ö ¯Öã¸êü¿Öß ¾Öî“ÖÖ׸ü ú ¯Ö׸ü¯ÖŒ¾ÖŸÖÖ ­ÖÃÖŸÖê. ×¾Ö¾ÖÖÆü ²ÖÖ»Ö¾ÖµÖÖŸÖ †ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ´Öã»Ö Öß ¾ÖµÖÖŸÖ †Ö»Öê»Öß †ÃÖ»µÖÖÃÖ „Ö¸ü ŸµÖÖ ´Öã»Öß»ÖÖ Ö³ÖÔ¬ÖÖ¸ü ÖÖ †ÖÖ»Öß ŸÖ¸ü †£ÖÖÔŸÖ ¡ÖÖÃÖ ŸµÖÖ ²ÖÖ»Ö¾Ö¬Öæ»ÖÖ“Ö ÆüÖê ÖÖ¸ü Æêü •‘Ö›ü“Ö †ÖÆêü, •úÖ¸ü•Ö ­Ö‣ú ´Ö×Æü­Öê Ö³ÖÔ ¯ÖÖëÃÖ µÖÖ“Öß ãú¾ÖŸÖ ŸµÖÖ ´Öã»ÖßŸÖ †Ö»Öê»Öß ­ÖÃÖŸÖê. ´Öã»Ö Öß“Ö ²ÖÖôû †ÃÖ»µÖÖ´Öãôêû µÖê ÖÖ·µÖÖ †Ö‡Ô¯Ö ÖÖ“µÖÖ MAR-APRIL 2016, VOL-3/23

www.srjis.com

Page 1668

SRJIS/BIMONTHLY/CHAMANLAL BANGA & RAJNI (1665-1670)

(´ÖÖŸÖ韾ÖÖ“µÖÖ) „Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ·µÖÖÓ“Öß ×ŸÖ»ÖÖ „ÖÖ Öß¾Ö ­ÖÃÖŸÖê. ³ÖÖ¸üŸÖÖ¯Öã¸üŸÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü êú»ÖÖ ŸÖ¸üß ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆüÖ“Öê ¯ÖÏÃ£Ö •ú´Öß †ÖÖ»Öê»Öß †ÃÖ»Öê ŸÖ¸üß „Ö Ö³Ö¸üÖŸÖᯙ 31 ™üŒ êú ²ÖÖ»Ö¾Ö¬Öæ ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖᯙ ÃÖŸµÖŸÖê¾Öºþ­Ö µÖÖ ÃÖ´ÖõÖê“Öß ÜáֵÖÖÓ-ÖÖ Ö껵ÖÖ ¿ÖŸÖ úÖ¯ÖÖÃÖæ­Ö ²Ö·µÖÖ¯Öî úß Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖ †ÖÆêü. ×¿Ö Ö ÖÖ“µÖÖ ¾ÖÖœüŸµÖÖ ¯ÖÏÃÖÖ¸üÖ´Öãôêû ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆüÖ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ŸÖã»Ö­Öê­Öê ú´Öß †ÖÆêü. ‡ŸÖ êú“Ö; ¯Ö¸ÓüŸÖ㠆׿Ö× ÖŸÖ ¾Ö †ÖÙ£Ö ú ÃÖÓ ú™üÖŸÖ †ÃÖ»Öê»ÖÖ ¾Ö ÛáֵÖÖÓ¾Ö¸ü ²ÖêÃÖã´ÖÖ¸ü ²ÖÓ¬Ö­Öê †ÃÖ»Ö껵ÖÖ ÃÖ´ÖÖ„ÖÖŸÖ Æêü ¯ÖÏ´ÖÖ Ö ¾ÖÖœüŸÖê“Ö †ÖÆêü. ÖÏÖ´Öß Ö ³ÖÖ ÖÖŸÖᯙ ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÆüÖÓ“Öß ÃÖÓ µÖÖÆüß ²Ö·µÖÖ¯Öî úß †ÖÆêü. úÖµÖªÖ­ÖãÃÖÖ¸ü ´Öã»Öß“Öê ¾ÖµÖ 18 ¾Ö ´Öã»ÖÖ“Öê ¾ÖµÖ 21 †ÃÖ Öê, †ÃÖê ²ÖÓ¬Ö­Ö †ÖÆêü; ¯Ö Ö ×„Ö£Öê ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆüß“Öß ¯ÖÏ£ÖÖ †ÖÆêü ן֣Öê ²ÖÖ»Ö¾Ö¬Öæ ¾Ö ¾Ö¸ü µÖÖÓ“Öê Ö¸êü ¾ÖµÖ »Ö¯Ö¾Ö»Öê „ÖÖŸÖê. ´Öã»Öê-´Öã»Öß úÖµÖªÖ“µÖÖ ú“ÖÖ™üµÖÖŸÖ †›ü æú ­ÖµÖêŸÖ ´Æü Öæ­Ö ¾ÖµÖÓ ÖÖê™üß ÃÖÖÓ× ÖŸÖ»Öß „ÖÖŸÖÖŸÖ. ÃÖ´ÖÖ„ÖÖŸÖß»Ö ×¾Ö“ÖÖ¸ü¬ÖÖ¸üÖ †¿Öß †ÃÖŸÖê úß, ‹ ú¤üÖ ´Öã»Ö Öß ÃÖÖÃÖ¸üß Öê»Öß úß ÃÖÓ ú™ü ™üôû »Öê †¿Öß †‟ÖÖ­Öß ÃÖ´ÖÖ„ÖÖ“Öß ÃÖ´Ö„ÖæŸÖ †ÃÖŸÖê. ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü ÆüÖ ²ÖÖ»µÖÖ¾ÖãÖêŸÖᯙ ¾Ö¬Öæ¾Ö¸üÖ¾Ó Ö¸ü ÆüÖê ÖÖ¸üÖ †­µÖÖµÖ †ÖÆêü. ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ „ÖÖÃŸÖ ãú“ÖÓ²Ö ÖÖ ÆüÖêŸÖê ´Öã»Öß“Öß. ‡ŸÖŒµÖÖ »ÖÆüÖ­Ö ¾ÖµÖÖŸÖ ÃÖÖÃÖ¸ü Ö껵ÖÖ¾Ö¸ü ‹ ú¤ü´Ö ¯Ö¸üŒµÖÖ ´ÖÖ ÖÃÖÖÓ¿Öß „Öãôû¾Öæ­Ö ‘Öê Öê, ‘Ö¸üÖŸÖᯙ “ÖÖ»Öß׸üŸÖß ÃÖÖÓ³ÖÖôû Öê, ÃÖÓÃÖÖ¸üÖ“Öß „Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸üß ¯Öê»Ö Öê ´Öã»Öß»ÖÖ úÃÖê ¿ÖŒµÖ ÆüÖê‡Ô»Ö? µÖÖ“ÖÖ Ö¸Óü ŸÖ¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ×¾Ö¾ÖÖÆü »ÖÖ¾Öæ­Ö ¤êüŸÖÖ­ÖÖ ¾ÆüÖµÖ»ÖÖ“Ö Æü¾ÖÖ. †»¯Ö¾ÖµÖß­Ö ×¾Ö¾ÖÖÆüÖŸÖ †­Öê ú ŸÖÖê™êü ÃÖÓ³Ö¾ÖŸÖÖŸÖ ¿Ö¸ü߸ü¿ÖÖáÖÖ­ÖãÃÖÖ¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü êú»ÖÖ ŸÖ¸üß †ÃÖê »ÖÆüÖ­Ö ¾ÖµÖÖŸÖß»Ö ×¾Ö¾ÖÖÆü ´Æü Ö„Öê ŸÖÖê ´Öã»Öà¾Ö¸ü“ÖÖ †ŸµÖÖ“ÖÖ¸ü“Ö †ÖÆêü, †ÃÖê ´Æü ÖÖ¾Öê »ÖÖ ÖŸÖê. úÖÆüß ¾ÖêôûÖ ´Öã»Öß ¾ÖµÖÖŸÖ †Ö»Ö껵ÖÖ ­ÖÃÖŸÖÖŸÖ †Ö× Ö Œ¾Ö×“ÖŸÖ ´ÖÖ×ÃÖ ú¯ÖÖôûß ÃÖãºþ †ÖÖ»Öß †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü Ö³ÖÔ ¬ÖÖ¸ü Öê“Öß ¿ŒµÖŸÖÖ ­ÖÖ úÖ¸üŸÖÖ µÖêŸÖ ­ÖÖÆüß. Ö³ÖÔ¯ÖÖêÂÖ ÖÖÃÖÖšüß ¾Ö ÃÖæ»Ö³Ö ¯ÖÏÃÖæŸÖßÃÖÖšüß ‡ÓצüµÖÖÓ“Öß ¾ÖÖœü ¾Ö Ö´ÖŸÖÖ ¯Öæ ÖÔ

†ÖÖ»Öê»Öß ­ÖÃÖŸÖê. ŸµÖÖ´Öãôêû ´Öã»Öß»ÖÖ

¯ÖÏÃÖæŸÖß“µÖÖ ¾Öêôûß ÃÖ´ÖõÖÖ ×­Ö´ÖÖÔ Ö ÆüÖê‣ú ¿Ö úŸÖÖŸÖ. ¯ÖÏÃÖÓ Öß ´Ö韵Öæ¤êü Öᯙ µÖê‣ú ¿Ö úŸÖÖê. µÖÖ ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆüÖ“ÖÖ ¤ãüÃÖ¸üÖ ŸÖÖê™üÖ ´Æü Ö„Öê „Ö¸ü ´Öã»Ö Öß ×¿Ö Ö Ö ‘ÖêŸÖ †ÃÖê»Ö, ŸÖ¸ü ŸµÖÖŸÖ ÖÓ›ü ¯Ö›æü ¿Ö úŸÖÖê, „Ö¸üß ÃÖÖÃÖ¸ü“µÖÖÓ­Öß ´Öã»Öß»Öß ×¿Ö Ö Ö ‘Öê µÖÖ“Öß ÃÖÓ´ÖŸÖß ×¤ü»Öß †ÃÖê»Ö, ŸÖ¸üß †³µÖÖÃÖÖŸÖ ‡ŸÖ¸ü „Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ·µÖÖÓ´Öãôêû ´Öã»Ö Öß ´ÖÖ Öê ¯Ö›æü ¿Ö úŸÖê. †Ö Ö ÖËß ‹ ú ŸÖÖê™üÖ ´Æü Ö„Öê ¾Öî“ÖÖ¸üß ú ¾Ö ´ÖÖ­Ö×ÃÖ ú †¯Ö׸ü¯ÖŒ¾ÖŸÖê´Öãôêû ‘Ö¸üÖŸÖ ¾ÖÖ¤ü×¾Ö¾ÖÖ¤ü ¾Ö ³ÖÖÓ›ü Öê ÆüÖê‣ú ¿Ö úŸÖÖŸÖ. ¯ÖÏÃÖÓ Öß ´ÖÖ¸üÆüÖ Ö ¾ÖÖ ¿ÖÖ¸üß׸ü•ú ¡ÖÖÃÖ ×¤ü»ÖÖ „ÖÖ‣ú ¿Ö úŸÖÖê. ´Öã»Ö Öß úÖî™ãÓü×²Ö ú ØÆüÃÖÖ“ÖÖ¸üÖ“ÖÖ ²ÖôûßÆüß šüºþ ¿Ö úŸÖÖê. ´Öã»ÖßŸÖ úÖÆüß †Ö¸üÖê µÖ×¾ÖÂÖµÖ ú ÃÖ´ÖõÖÖ ×­Ö´ÖÖÔ Ö ÆüÖê‣ú ¿Ö úŸÖÖŸÖ. ÃÖ¸ü úÖ¸üß ¯ÖÖŸÖôûß¾Ö¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ÆüÖê‣ú­Ö ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü ¯ÖÏןֲÖÓ¬Ö ú úÖµÖ¤üÖ †Ûß֟¾ÖÖŸÖ †Ö»Öê»ÖÖ †ÖÆêü; ¯Ö Ö †­Öê ú¤üÖ úÖµÖªÖ“Öß ¯ÖÖµÖ´Ö»»Öß ÆüÖêŸÖÖ­ÖÖ ×¤üÃÖŸÖê. µÖÖ úÖµÖªÖ­ÖãÃÖÖ¸ü ´Öã»Öß“Öê ¾ÖµÖ 18 ¯Öê ÖÖ ú´Öß ¾Ö ´Öã»ÖÖ“Öê ¾ÖµÖ 21 ¯Öê ÖÖ ú´Öß †ÃÖ»Öê»Öê “ÖÖ»ÖŸÖ ­ÖÖÆüß. µÖÖ ¾ÖµÖÖ† ÖÖê¤ü¸ü †ÖÖ»Öê»ÖÖ ×¾Ö¾ÖÖÆü úÖµÖ¤êü¿Ö߸ü šü¸üŸÖ ­ÖÖÆüß. †Ö¯Ö­Ö ÃÖ¾ÖÖÔ-Ó ÖÖ ‟ÖÖŸÖ †ÖÆêü úß, ¯ÖÏŸµÖê ú úÖµÖªÖŸÖ ¯Öôû¾ÖÖ™üÖ †ÃÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖÓ“ÖÖ †Ö¬ÖÖ¸ü ‘ÖêŸÖ»ÖÖ ŸÖ¸ü ×­ÖµÖÖê×„ÖŸÖ ¾ÖµÖÖ†Ö¬Öß êú»Ö껵ÖÖ ×¾Ö¾ÖÖÆüÖ“ÖÖ Öã­ÆüÖ ×ÃÖ¬¤ü ÆüÖê‣ú ¿Ö úŸÖ ­ÖÖÆüß. ¸üÖ„ÖÖ ¸üÖ´Ö´ÖÖêÆü­Ö ¸üÖµÖ, ÖÖê¯ÖÖôû Ö Öê¿Ö †Ö Ö¸ü ú¸ü µÖÖÓÃÖÖ¸ü µÖÖ †­Öê ú ÃÖ´ÖÖ„Ö ÃÖã¬ÖÖ¸üÖ­Ó Öß ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü ¯ÖÏ£Öê×¾Ö¸üÖ¬ê ÖÖŸÖ ³Ö¸üß¾Ö úÖ´Ö êú»Öê. ŸµÖÖ“Öê ¯Ö׸ü ÖÖ´Ö ´Æü Öæ­Ö ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü úÖÆüß ¯ÖÏ´ÖÖ ÖÖŸÖ ú´Öß †ÖÖ»Öê; ¯Ö¸ÓüŸÖã †„Öæ­ÖÆüß ¸üÖ„ÖãÖÖ­Ö, ײÖÆüÖ¸ü, ŸÖÖ×´Öôû­ÖÖ›æü ‡ŸµÖÖ¤üß ¸üÖ„µÖÖÓ´Ö¬µÖê ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆüÖ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖ Ö »Ö Ö ÖßµÖ †ÖÆêü.

MAR-APRIL 2016, VOL-3/23

www.srjis.com

Page 1669

SRJIS/BIMONTHLY/CHAMANLAL BANGA & RAJNI (1665-1670)

ÃÖÖ¸üÖÓ¿Ö ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¸üÖ™Òü ÃÖÓ‘ÖÖ“µÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖ ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆüÖ“µÖÖÓ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ÃÖ¾ÖÖÔ×¬Ö ú ¾ÖÖ‡Ô™ü Ûã֟Öß †ÃÖ»Öê»Öê ¤êü¿Ö ­ÖÖµÖ„Öê׸üµÖÖ, ²ÖÖÓ Ö»ÖÖ¤êü¿Ö, “ÖÖ›ü, ´ÖÖ»Öß, ³ÖÖ¸üŸÖ, × Ö­Öß, ‡×£ÖµÖÖêׯֵÖÖ, ­Öê¯ÖÖôû ‡ŸµÖÖ¤üß ¤êü¿Ö -Ö´Öæ¤ü •êú»Öê †ÖÆêüŸÖ. µÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖ­Öê ´Öã»Öà“µÖÖ ‘Ö™üŸµÖÖ ÃÖÓ µÖê×¾ÖÂÖµÖß Ø“ÖŸÖÖ ¾µÖŒŸÖ êú»Öß †ÖÆêü.³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ´Öã»ÖÖÓ“µÖÖ ŸÖã»Ö­ÖêŸÖ ´Öã»Öà“Öß ÃÖÓ µÖÖ ¤ü¸ü¾ÖÂÖá ‘Ö™üŸÖê“Ö †ÖÆêü. áÖß³ÖÏæ Ö ÆüŸµÖÖ ¾Ö †­µÖ ¬ÖÖê úÖ¤üÖµÖ ú úÖ¸ü ÖÖÓ´Öãôêû Æüß ¬ÖÖê úÖ¤üÖµÖ ú Ûã֟Öß ×­Ö´ÖÖÔ Ö †ÖÖ»Öß †ÖÆêü. µÖÖ¯Öãœêü ³ÖÖ¸üŸÖÖ»ÖÖ ´Öã»Öà“Öß ÃÖÓ µÖÖ ¾ÖÖœü¾Ö µÖÖ¾Ö¸ü ³Ö¸ü ¤êü µÖÖ“Öß †ŸµÖÓŸÖ Ö¸ü„Ö †ÃÖ»µÖÖ“Öê †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖ ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. µÖã×­ÖÃÖê ±ú“Öê úÖµÖÔ úÖ¸üß ÃÖÓ“ÖÖ»Ö ú †Ñ™ü­Öß »Öê ú µÖÖÓ“Öê ´ÖŸÖ †ÖÆêü úß, ´Öã»Öß µÖÖ ÃÖÓ¯Ö¢Öß ­ÖÖÆüßŸÖ ŸµÖÖÓ­ÖÖ †Ö¯Ö»Öê ³Ö×¾Ö嵅 ‘Ö›ü¾Ö µÖÖ“µÖÖ ×­Ö ÖÔµÖ ÃÖ Ö´Ö ÆüÖ ê µÖÖ¯Öæ¾Öá“Ö ŸµÖÖÓ­ÖÖ ×¾Ö¾ÖÖÆü ²ÖÓ¬Ö­ÖÖŸÖ †›ü ú¾Öæ ­ÖµÖê. †ÃÖê êú»Öê ŸÖ¸ü“Ö ŸÖê ÃÖ´ÖÖ„Ö×ÆüŸÖÖ“Öê †ÖÆêü. µÖÖ Îæú¸ü ¯ÖÏ£Öê»ÖÖ »Ö¾Ö ú¸üÖŸÖ »Ö¾Ö ú¸ü ¯Öæ ÖÔ×¾Ö¸üÖ´Ö ×´ÖôûÖê ‹¾Öœüß“Ö ÃÖפü“”ûÖ ŸµÖÖÓ­Öß ¾µÖŒŸÖ êú»Öê»Öß †ÖÆêü. ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ÃÖãÂÖ´ÖÖ ¯Öã¸üÖ×ê ÆüŸÖ (´ÖÓ£Ö­Ö) 17 ÃÖ¯™ëü²Ö¸ü 2014 »ÖÖê úÃÖ¢ÖÖ 13 ÃÖ¯™ëü²Ö¸ü 2014

MAR-APRIL 2016, VOL-3/23

www.srjis.com

Page 1670