Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή» Α΄ Τάξη Δημοτικού Σχολείου Νέων Βρασνών
Νέα Βρασνά Σχολικό έτος 2013 – 2014 Δασκάλα Τάξης: Οικονόμου Βιβή Π ΑΙ Δ ΑΓ Ω Γ Ι Κ Η Δ Ι ΑΔ Ι Κ ΑΣ Ι Α 1
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
( 1) Επιλογή Θέματος
Αφορμή για την επιλογή του θέματος, αποτέλεσαν τα εξής: Να βιώσουν τα παιδιά μέσα από την καθημερινότητά τους τη σημασία που έχει για την υγεία μας η φροντίδα του σώματός μας και η σωστή διατροφή. Να μάθουν τα παιδιά από την μικρή ηλικία που βρίσκονται να αγαπούν και να φροντίζουν τον εαυτό τους, έτσι ώστε να αποκτήσουν θετικές συνήθειες για τη συνέχεια. Υπάρχει αντίστοιχο μάθημα στο μάθημα της Μελέτης Περιβάλλοντος στο κεφάλαιο «Οι ανάγκες του σώματος – Γνωρίζω το σώμα μου» σελίδες 81 – 87. Αποτελεί ένα σημαντικό θέμα που μπορεί να αναπτυχθεί σε όλες τις τάξεις του Δημοτικού.
(2) Ποιους παιδαγωγικούς στόχους θέτετε;
Να πάρουν τα παιδιά μερικές βασικές γνώσεις για τα δόντια.
Να αποκτήσουν υγιεινές συνήθειες (υγιεινή των δοντιών – βούρτσισμα), έτσι ώστε να κατανοήσουν την επίδραση της τροφής στην υγεία των δοντιών.
Να γνωρίσουν ποια τρόφιμα είναι ωφέλιμα και ποια βλαβερά.
Να καταλάβουν την αναγκαιότητα της πρόληψης.
Να εξοικειωθούν με τη σωστή τεχνική βουρτσίσματος των δοντιών.
Να συνειδητοποιήσουν την ευθύνη που έχουν τα ίδια για τη στοματική τους υγιεινή.
Να εξοικειωθούν με τον οδοντίατρο και το οδοντιατρείο.
2
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
( 3 ) Μ εθ οδ ολ ο γ ί α υ λ ο π ο ί η σ ης Π ρ ογ ρ άμμ α τ ο ς – Δ ρ α στ η ρ ι ότ η τ ες Για την υλοποίηση των στόχων θα αξιοποιηθούν:
Η βιωματική μάθηση
Η ομαδική εργασία
Η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης
Η σύνδεση με την καθημερινότητα
Συλλογή υλικού από εφημερίδες, περιοδικά, βιβλία, εικόνες
Επίσκεψη σε οδοντιατρείο
Μέθοδος project
Ερωτηματολόγιο
Δημιουργία αφίσας
Δημιουργία παραμυθιού
Εικαστική έκφραση
Δραματοποίηση – παιχνίδια ρόλων
(4 ) Π ρ ο β λ ε π ό μ ε ν η σ υ ν ε ρ γ α σ ί α μ ε ά λ λ ο υ ς φ ο ρ ε ί ς ή π ρ ό σ ω π α
Σχολική Σύμβουλο
Υπεύθυνο Αγωγής Υγείας Π.Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης
Οδοντίατρο της περιοχής
Σύλλογο Γονέων & Κηδεμόνων του Σχολείου
3
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
Λίγα λόγια για τα δόντια μας Κανένας μας δεν αισθάνεται άνετα όταν ανακαλύψει ότι έχει χαλασμένα δόντια ή τρώγοντας ματώσουν τα ούλα του. Πολύ μεγαλύτερη ανησυχία προκαλείται όταν το χαλασμένο δόντι αρχίσει να φαίνεται ή χειρότερα όταν αρχίσει να πονάει. Αμήχανοι αισθανόμαστε επίσης όταν αντιληφθούμε ότι το στόμα μας μυρίζει κάπως περίεργα, όταν τα δόντια μας στραβώσουν ή όταν αρχίσουν να κουνιούνται. Τα δόντια δεν είναι όλα όμοια μεταξύ τους. Ανάλογα με το σχήμα τους διακρίνονται σε τομείς (κοπτήρες), κυνόδοντες, προγομφίους και γομφίους. Ακόμη ανάλογα με τη μορφολογία τους τα δόντια επιτελούν διαφορετικό είδος λειτουργίας και έχουν ιδιαίτερη θέση στον οδοντικό φραγμό. Στον άνθρωπο υπάρχουν δύο οδοντοφυΐες: α) αυτή που εμφανίζεται πρώτη στο στόμα, ονομάζεται νεογιλή και αποτελείται από 20 δόντια. β) αυτή που διαδέχεται την προηγούμενη, είναι μόνιμη οδοντοφυΐα και αποτελείται από 32 δόντια. Τα κυριότερα στοματικά νοσήματα είναι η Τερηδόνα και η Περιοδοντική Νόσος.
Η τερηδόνα είναι η κυριότερη αρρώστια των δοντιών. Είναι νόσος μικροβιακής αιτιολογίας, χρόνια καταστρεπτική των σκληρών ουσιών του δοντιού. Η τερηδόνα είναι το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης τριών ομάδων παραγόντων, οι οποίοι επηρεάζουν το ξεκίνημα της δημιουργίας της αλλά και την εξέλιξη της. Οι παράγοντες αυτοί είναι: τα μικρόβια του στόματος, οι ζυμώσιμοι υδατάνθρακες της διατροφής και οι οδοντικοί ιστοί. Η πρόληψη της τερηδόνας βασίζεται στην ενεργό συμμετοχή του ατόμου και έχει στόχο να ελέγξει έναν ή περισσότερους παράγοντες που εμπλέκονται με τη δημιουργία της.
4
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
Οι παράγοντες αυτοί είναι: α) καταπολέμηση – απομάκρυνση και έλεγχος της οδοντικής πλάκας. β) σωστή διατροφή και κυρίως αποφυγή λήψης ζαχαρωδών τροφών. γ) ενίσχυση της ανθεκτικότητας του δοντιού με τη χρήση φθορίου.
Υπάρχει ένα στοματικό νόσημα, εξ’ ίσου σημαντικό με τη τερηδόνα, που αφορά τα ούλα και γενικότερα το περιοδόντιο. Τα συμπτώματα αυτού του νοσήματος περνούν συχνά απαρατήρητα και μπορεί να προκληθεί σοβαρή βλάβη πριν κάποιος αντιληφθεί το πρόβλημα. Το νόσημα είναι γνωστό ως ουλίτιδα, που σημαίνει φλεγμονή των ούλων. Μεγάλο ποσοστό ενηλίκων υποφέρει από νοσήματα των ούλων τα οποία έχουν πιθανόν την αρχή τους στις πρώτες δεκαετίες της ζωής τους. Η ουλίτιδα είναι η αρχική μορφή της νόσου και μπορεί να εμφανιστεί σε όλους τους ανθρώπους, σε όλα τα δόντια ανεξάρτητα από φύλο, ηλικία, εθνικότητα και χρώμα. Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι η αιμορραγία από τα ούλα . Επειδή αίμα από τα ούλα δεν παρατηρείται ποτέ όταν αυτά είναι υγιή, ακόμα και ελάχιστη ποσότητα αίματος μετά από το βούρτσισμα των δοντιών ή μετά από την επαφή τους με την τροφή, θεωρείται εύρημα παθολογικό. Πρωταρχικός στόχος για την πρόληψη της παραπάνω νόσου είναι η διατήρηση της υγιεινής του στόματος με όλα τα μέσα. Έτσι το πρώτο βήμα, η πρωτογενής πρόληψη ασκείται από τα ίδια τα άτομα που έχουν ευαισθητοποιηθεί. Το δεύτερο βήμα είναι οδοντίατρος που πλέον συμμετέχει δυναμικά για τον έλεγχο και την παρακολούθηση των στοματικών λειτουργιών. Στο παρελθόν η ενημέρωση των ατόμων από ειδικούς γινόταν περίπλοκη και συχνά αντιφατική. Σήμερα οι συμβουλές πρέπει να συγκεντρώνονται σε τέσσερα σημεία: 1. Μείωση της κατανάλωσης τροφών και ποτών με ζάχαρη αλλά κυρίως αποφυγή της συχνής κατανάλωσης της. 2. Καθημερινό καλό καθάρισμα δοντιών και ούλων με χρήση φθοριούχου οδοντόκρεμας. 3. Χρήση φθοριούχων(φθορίωση πόσιμου νερού, χρήση δισκίων, τροχίσκων ή σταγόνων φθορίων). 4. Τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο. Τελειώνοντας ας ευχηθούμε ότι το πρόγραμμα αυτό θα αποτελέσει την αφορμή να υιοθετήσουμε όλοι μας και περισσότερο η μαθητές μας τις κατάλληλες συνήθειες φροντίδας για ένα υγιές στόμα και ένα λαμπερό χαμόγελο. Ας αποτελέσει αυτή η προσπάθεια μας, μια αποδοτική και ελπιδοφόρα επένδυση υγείας.
5
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1.Ποιές είναι οι χρήσεις των δοντιών και του στόματός μας;
…………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2. Ποια είναι τα αγαπημένα σου φαγητά;
…………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. Ποια από αυτά κάνουν κακό στα δόντια σου;
…………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4. Ποιοι είναι οι πιο σημαντικοί εχθροί των δοντιών;
…………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. Πώς φροντίζουμε να προστατεύουμε τα δόντια μας από τους διάφορους εχθρού τους;
…………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… 6. Ποια είναι τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με τα δόντια τους;
…………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… 7. Με ποιο τρόπο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε προχωρημένα οδοντιατρικά προβλήματα; …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 6
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
Περιέγραψε με λίγες λέξεις μια επίσκεψη στον οδοντογιατρό.
…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………
7
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΠΑΙΔΙΩΝ "Ο αρκούδος Τρυφερούλης και τα δοντάκια του"
Μια φορά κι ένα καιρό σ΄ένα δάσος.
Ζούσε ένας αρκούδος Μια μέρα της άνοιξης ο αρκούδος Τρυφερούλης ξύπνησε από τη χειμερία νάρκη.
Πεινούσε πολύ και βγήκε έξω από το σπίτι του να ψάξει για φαγητό.
Βρήκε μια φωλιά μελισσών με πολύ μέλι.
8
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
Το έφαγε όλο γιατί ήταν πολύ λιχούδης.
Το επόμενο πρωί ξύπνησε με φοβερό πόνο στο στόμα του.
Δεν ήξερε τι να κάνει ήπιε νερό, πήρε ασπιρίνη μα τίποτα, το δόντι του πονούσε πολύ.
Πήγε στο φίλο του το λαγό τον Ασπροδόντη που είχε γερά δόντια και του ζήτησε βοήθεια.
Ο λαγός του καθάρισε τα δόντια , του τα έπλυνε.
9
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
Του είπε ότι πρέπει να τα πλένει και αυτός κάθε μέρα και να τρώει υγιεινά φαγητά ρίζες, καρότα, φρούτα και όχι πολύ μέλι.
Από τότε ο αρκούδος Τρυφερούλης έπλενε κάθε μέρα τα δόντια του.
Και έτρωγε υγιεινά όπως του είπε ο λαγός ο Ασπροδόντης.
Έτσι δεν είχε ποτέ πρόβλημα με τα δόντια του.
Και έζησαν αυτοί καλά… και εμείς καλύτερα!!!
10
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
ΣΤΑΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ – ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ (Χωρισμός της τάξης σε ομάδες εργασίας)
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΥΓΙΕΙΝΟΥ ΠΡΩΙΝΟΥ 11
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΕΚΜΑΓΕΙΟ ΜΑΣ 12
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
ΗΡΘΕ Η ΣΕΙΡΑ ΝΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΔΟΝΤΟΒΟΥΡΤΣΑ ΜΑΣ 13
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
ΤΟ ΒΟΥΡΤΣΙΣΜΑ ΔΟΝΤΙΩΝ ΔΕ ΘΕΛΕΙ ΚΟΠΟ…ΘΕΛΕΙ ΤΡΟΠΟ!!! 14
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
ΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΕΣ ΜΑΣ 15
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ – ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΓΙΑΤΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ 16
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
17
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΕΙΟ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ
18
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
ΕΞΟΙΚΕΙΩΣΗ ΜΕ ΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΙΑΤΡΕΙΟΥ
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ 19
Α΄ Τάξη – «Υγιεινή Στόματος και Διατροφή»
20