De Natuurvriend Herfst 2019

driemaandelijks: oktober-november-december

de

Natuurvriend ledenmagazine voor Natuurvrienden & Bergstijgers - herfst 2019

Waarom sleurde een grizzly deze zomer een kampeerder uit zijn tent?

De EcotariĂŤr Foodtruck ecologische catering voor privĂŠ- en bedrijfsfeesten

ecologisch gezond huisgemaakt wereldgerechten en desserten glutenvrij en vegan friendly

www.ecotarier.be

info@ecotarier.be

inhoud:

8.-10. Bergstijger Niels Jespers over zijn poging om K2 te beklimmen 11. Inzoomen op een beer-aanval van afgelopen zomer in Canada 12.-13. Nico Merciny over het 2de Alpiene Treffen 14. Ontdek Ons Plekje Zoutleeuw 15. Natuurvriendenhuis Baito 359° 16.-17. Tist Liekens over waarom we moeten panikeren over de klimaatverandering 18.-19. Kalender

colofon Redactieadres De Natuurvriend Oude Baan 110 2910 Essen

Verantwoordelijk Uitgever Greet van Gool Oude Baan 110 2910 Essen

Hoofdredacteur & layout

Dries Everaerts (dries@denatuurvrienden.be)

Dank aan volgende medewerkers:

Lars Meulenbergs, Nico Merciny & Tist Liekens

fotomuur Ontdek Ons Plekje

Op 28 juli kregen de deelnemers van Ontdek Ons Plekje een rondleiding van Natuurvrienden Kapellen (foto boven). Op 22 september was het de beurt aan Natuurvrienden Rotselaar om hun streek voor het voetlicht te plaatsen (foto naast).

De stage van de Jeugdcursus bergbeklimmen vond dit jaar plaats in Zwitserland. Op de voorgrond bloeit een Phyteuma hemisphaericum, een alpenbloem uit de klokjesfamilie. Een verslag van de stage verschijnt in de wintereditie van De Natuurvriend.

Bergstijgers Kurt Billiouw, Bert Van De Werf en Nico Merciny trokken voor de tweede editie van het alpiene treffen voor gevorderde alpinisten naar Massif des Ecrins. Het verslag lees je op pagina 12 en 13.

Natuurvriendendag 2019

Dancing 4 Fun (Natuurvrienden Willebroek)

Bergvagabunden (Natuurvrienden Aarschot) zorgden voor een vrolijke noot.

De Bergstijgers Kempen gaven een initiatie “Prusikken�.

Verschillende wandelingen vertrokken vanuit De Berk.

Myrthe, hoog en droog in een eik van De Berk.

Zjos Finks gaf een voorstelling in de vertelkamer.

Korte Berichten

Natuurvriendenhuis

De Berk in Essen kalender

31 oktober: Halloweenevening & night Griezelen in De Berk vanaf 17u.

Inschrijvingen verplicht 10 november: Sunday Brunch De Berk Gezellige brunch met warme en koude gerechten en live animatie. Prijs: €25 per persoon.

Inschrijven verplicht.

22 november: Eerste Grote Bingo Namiddag Eerste grote Bingo-avond met vele prijzen. 8 Rondes + Superronde.Boekje: €15 - 2 Boekjes: €20 - 3 Boekjes: €25 - 4 Boekjes: 30€ 29 november: Whiskydegustatie voor beginners

Introductie tot de wereld van Whisky uit de wereld. Degustatie met uitleg over smaken en productie. Enkel voor volwassenen. Degustatie van 6 whiskies (2 cl).

1 december: Sinterklaas komt naar De Berk 14u in De Berk. Inschrijving verplicht 24 december: Kerstavond Diner Kerstavonddiner met animatie, vanaf 20u.

Inschrijvingen verplicht.

31 december: New Years Eve Party Diner & Party

Nieuwjaarsavond diner met animatie. Vanaf 20u tot ... het jaar uit is. Inschrijvingen verplicht.

Wandelkalender 1 tot 3 november: wandelweekend in Auberge d`Arimont, afd. Kapellen 3 november: Berlare (Overmere): in de voetsporen van de boerenkrijgers, afd. Antwerpen 3 november: herfstwandeling, afd. Aarschot 13 november: Duinenkerkje, afd. Oostende 16 november: namiddagwandeling in Kalmthout, afd. Kapellen 17 november: Bertemboswandeling, afd. Antwerpen 20 november: Bredene Blauwe Sluis, afd. Oostende Zondag 24 november: wandeling olv Dirk en Rina, afd. Aalst 27 november: Leffinge Kerk, afd. Oostende 30 november tot 1 december: wandelweekend in De Berk, afd. Kapellen 1 december: Moerbeke(-Waas), Sinterklaaswandeling, afd. Antwerpen 4 december: Bredene Hippo 12, afd. Oostende 7 december: wandeling in Oelegem, 10u, afd. Kapellen 8 december: Sint-Niklaaswandeling + pannenkoeken, afd. Aarschot 11 december: Stene Dorp Vlasschaard, afd. Oostende 15 december: Kruibeke (Rupelmonde), in de voetsporen van Mercator, afd. Antwerpen 18 december: Wenduine Molen, afd. oostende 22 december: wandeling in Maarkedal, panoramische landschapswandeling en natuurgebied Burreke, afd. Aalst 26 december: Kerstwandeling in de wijk Quartier Latin (Theaterwijk) en aansluitend een etentje, afd. Antwerpen

Telex

WIN!

Sla Wanderlust open voor de mooiste en meest legendarische wandelroutes ter wereld.

Van hikes door de spannende Canyon Trail in het Zion National Park, de avontuurlijke Caminito del Rey in Spanje of het pelgrimspad op de heilige Kumano Kodo in Japan. Over dun ijs en woestijnzand, langs de kust of over bospaden.

Spectaculaire fotografie illustreert fenomenale vergezichten en locaties. Met kaarten, achtergrondinformatie en praktische tips kan iedereen de wereld verkennen, of je nu een beginner of een ervaren hiker bent. Uitgegeven bij VBK Media.

Stuur een mailtje naar dries@denatuurvrienden met als onderwerp: Wanderlust en maak kans op een exemplaar.

Voor veel Vlamingen is het niet vanzelfsprekend om jaarlijks op vakantie te gaan. Daarom startte Toerisme Vlaanderen in 2017 met Vakantieschakel, een online platform dat Vlamingen die een vakantiedrempel ervaren rechtstreeks linkt met 600 aanbieders en meer dan 1900 sociale organisaties.

Ondertussen maakten 5 993 mensen gebruik van het platform om een vraag te stellen of een idee te delen. Van de 892 vakantievragen werden er 836 opgelost.

Tarieven

Het eiland Sint-Helena zoekt een Napoleon Bonaparte-impersonator. In 2021 gedenkt het eiland met tal van evenementen de 200-jarige verjaardag van Napoleons sterfdag. De voorkeur gaat uit naar een Franssprekende man die klein van stuk is en twee jaar lang onbetaald de rol van Napoleon op zich wil nemen.

Per week: 7 dagen - 6 nachten 1-2 personen: â‚Ź150 (5+1 gratis) 3-4 personen: â‚Ź225 (5+1 gratis) (incl. elektriciteit)

Ook De Natuurvrienden Hove-Kontich hebben iets te vieren. In 1969 werd door deze afdeling in het gehucht Arimont nabij MalmÊdy, een leegstaande boerderij gekocht. Dit werd na ontelbare uren vrijwilligerswerk Natuurvriendenhuis Auberge d’Arimont.

Nieuwe Trekkershut voor De Berk Per nacht 1-2 personen: â‚Ź30 3-4 personen: â‚Ź45 (incl. elektriciteit)

Set lakens: â‚Ź5 per set/persoon 2 lakens, 1 kussensloop, 1 deken Badge bareel: â‚Ź15 waarborg (teruggave einde huurperiode) Set handdoeken: â‚Ź3 set 1 handdoek + 1 badhanddoek Allerlei producten te koop in Herberg De Berk Shop.

Natuurvrienden Nuremberg hebben deze zomer nieuwe klimroutes geopend in Palestina. Ze willen het lokale klimwereldje ondersteunen en actieve sport- en vrijetijdsmogelijkheden voor jongeren aanbieden.

Natuurvrienden Internationaal (NFI) sluit de digitale fotodatabank.

SFDIUTUSFFLTF LPSUJOH JO EF XJOLFM PQ 7&3500/ 7"/ %& -*%,""35 %F #FSHIVU 1MF[BOUTUSBBU )BNNF

JOGP!CFSHIVU CF CFSHIVU CF

Niels Jespers ging deze zomer de grootste fysieke en mentale uitdaging van zijn leven aan. Hij deed een poging om de berg K2 te beklimmen zonder gebruik te maken van extra zuurstof. Als de missie zou slagen, zou de Bergstijgers de eerste Belg zijn die hierin lukte. Een bevroren teen besliste er op 700 meter van de top anders over.

De Natuurvriend: Hoe gaat het met die teen?

Niels Jespers: Verrassend goed, hij geneest heel snel. De korst is er al af en er komt stilaan terug gevoel in. Ik ben vooral blij dat hij er nog aanhangt want er was sprake dat ik mijn teen gedeeltelijk zou verliezen. Dat is dus niet het geval. Ik begin nu zelfs te denken dat ik misschien nog had kunnen verdergaan. Maar rationeel gezien was het de beste keuze om te stoppen.

Is die zwarte teen het resultaat van klimmen zonder extra zuurstof?

Dat speelt zeker mee. Mensen die extra zuurstof gebruiken, hebben een betere doorbloeding en warmteproductie van hun lichaam. Maar mijn klimpartner Hussein klom ook zonder extra zuurstof en heeft er geen last van ondervonden. Het zullen een aantal factoren zijn geweest. Mijn warmtepads hebben volgens mij niet goed gewerkt, ofwel heb ik ze foutief gebruikt.

Of misschien was mijn sok nat zonder dat ik het besefte.

De wens om K2 te beklimmen heb je lang enkel durven uitspreken na een paar pintjes. Vanwaar die schroom?

Ik ben relatief bescheiden en wilde niet pretentieus overkomen. Het heeft lang geduurd eer ik er klaar voor was. De kentering kwam na de beklimming van Nanga Parbat vorig jaar.

Toen durfde ik de wens om de K2 te beklimmen wel luidop uit te spreken. Nanga Parbat was mijn eerste 8000-er. Ambitieus, want eigenlijk doet niemand dat. Als ik als eerste 8000-er een gemakkelijkere berg had gekozen, was ik misschien nog altijd niet klaar voor K2. Nanga Parbat was dan ook een goede kwalificator richting K2.

Wat bedoel je met “er klaar voor zijn”?

Op mentaal vlak. Erin geloven dat je het kan. Punt. Al de rest is ervaring. Er lopen daar genoeg mensen rond met veel minder ervaring. Ik heb dat nodig voor mezelf: het zelfvertrouwen en de overtuiging dat het gaat lukken om er dan volledig voor te kunnen gaan. Ik vind het niet leuk dingen aan te kondigen en die dan niet kunnen waarmaken, dat is tegen mijn systeem.

Die bescheidenheid kwam ook naar boven in de blogs die je schreef op je website: “ik geef mezelf minder dan 50% kans”, “ik ga een poging doen”, “als alles meezit”...

Dat is rationaliteit. Je weet dat de meeste klimmers de top niet zullen halen. Dit jaar deden er 160 een poging en 30 hebben

de top gehaald. Waarom zou ik bij die 30 zitten? Er zijn jaren dat niemand op de top geraakt. Ik geloof in mijn eigen kansen, maar de omstandigheden moeten ook meezitten. Dit jaar was het een heel goed jaar en ik heb het niet kunnen benutten. Ik voel me dan ook niet echt euforisch.

Hoe komt het dat het dit jaar een heel goed jaar was?

Het is een heel seizoen goed weer geweest. Weinig bewolking, weinig wind. Vorig jaar hebben ze de berg maar twee keer kunnen zien en zaten ze voortdurend te wachten op een opening in het weer. Dit jaar kon je kiezen wanneer je naar boven ging en rusten zolang je dacht het nodig te hebben. Daarmee dat het allemaal zo snel is gegaan. Ik heb mijn toppoging gedaan op 18 juni, 20 dagen na aankomst, dat is relatief snel.

Mijn coach Griet suggereerde dat het misschien iets te snel is gegaan. Ik moet zien wat ik eruit kan leren. Als ik gewoon zou zeggen: ik heb pech gehad, dan houdt het ook gewoon op, dat is niet zo interessant. Liever een keer kijken naar wat ik anders had kunnen doen.

Er waren dit jaar geen dodelijke ongevallen. Ook uitzonderlijk op de berg die wel eens Savage Mountain wordt genoemd...

Dat is ook maar een naam die historisch is gegroeid. K2 heeft een paar grote events gehad waarbij er veel mensen zijn gestorven. Je hoort vaak beweren dat 1 op 4 klimmers het niet overleeft, maar ik stel vast dat het de laatste jaren goed meevalt. De omstandigheden veranderen: in 2012 was de eerste commerciële expeditie op K2. Sindsdien zijn er veel grote groepen met veel touwen gepasseerd, van de gletsjer tot bijna aan de top heb je geen meter zonder vaste touwen.

Akkoord, het is niet de gemakkelijkste berg en hij wordt er ook niet lager op, maar ik vind dat het risico aanvaardbaar is geworden. Mijn vader heeft zich wel wat zorgen gemaakt. Ik zal hem toch eens duidelijk moeten uitleggen dat het toch niet zo onveilig is.

Het risico daalt en het aantal permits stijgt: dit jaar meer dan 160.

Dat komt door de successen en records van de laatste jaren.

Mensen denken dat ze dat ook kunnen, sommigen terecht en anderen onterecht. Everest wordt gebanaliseerd wegens de drukte. Dat leidt meer klimmers naar K2. Er zijn commerciële aanbieders die eender wie meepakken.

K2

Tijdens je training ben je bij Paul Hegge, de eerste Belg op K2, op de koffie geweest. Hoe liep dat?

Ik ben wat tips en tricks gaan vragen. Hij raadde me aan stijgijzers mee te nemen die scherp genoeg zijn. Hij vond K2 ook een pak zwaarder dan Mount Everest.

Paul omschrijft zichzelf als een duursporter. Hij heeft marathons gelopen en is pas op latere leeftijd de bergen ingegaan.

Hij is geen technische klimmer, maar dat ik niet per se nodig voor die 8000-er. Je moet vooral lang kunnen blijven gaan. Hij is vooral gepassioneerd geraakt door 8000-ers, meer nog dan door het klimmen zelf.

Hij is pas 15 jaar geleden begonnen met klimmen. Relatief kort, nee?

Ja, maar hij heeft heel specifiek naar die hoogte toegewerkt.

Een brede klimervaring is niet noodzakelijk voor Mount Everest of Gasherbrum. Ik doe alles van het klimmen graag.

Hegge heeft K2 mét extra zuurstof beklimmen, jij probeerde het zonder extra zuurstof. Kan je nog even verduidelijken wat het verschil is?

Het verschil is gigantisch. Je hebt nergens meer zin in. De goesting om iets te doen is volledig weg, terwijl het net belangrijk is om je motivatie te kunnen vasthouden. Je kan ook minder helder denken en aandacht geven aan alles wat nodig is, bijvoorbeeld een natte sok, ik zeg maar iets… (lacht) Je moet langer acclimatiseren. Bij mijn toppoging gebruikte ik een stok, en ik voelde tintelingen in mijn arm en vingers - alsof mijn arm aan het slapen was - dat is ook typisch voor een gebrek aan zuurstof. Misschien een teken dat ik iets te vroeg een toppoging heb ondernomen en dat er meer marge was om te acclimatiseren?

Wat is er na die toppoging gebeurd?

Ik lag rond 1 uur terug in mijn tent in Kamp 4. De volgende ochtend ben ik naar het basiskamp afgedaald. Toen voelde ik iets aan mijn teen, een blaar van het bevriezen. Pas dan heb ik mijn schoen uitgetrokken en vastgesteld dat mijn teen een raar kleurtje had. Op zich niks om ongerust over te zijn.

Op Nanga Parbat had ik dat ook aan mijn vinger. Wat doe je dan? Verzorgen met een lauw badje en Isobetadine. Op dat punt was ik nog steeds van plan om opnieuw een toppoging te ondernemen. Toevallig waren er in het basiskamp twee klimmers aanwezig met een medisch diploma. De eerste zei dat ik niet verder kon klimmen. De tweede dokter - die zelf nog maar halve handen had - bevestigde het verdict. Dat kon ik niet naast me neerleggen.

Was dat een bittere pil om door te slikken?

Aanvankelijk was ik niet al te zeer aangeslagen. Ik dacht: wie weet geraakt er dit jaar niemand boven en in dat geval heb ik niks gemist. Het is pas echt hard aangekomen toen ik hoorde dat het een goed seizoen is geweest. In mijn groep zaten er 3 klimmers die het ook zonder extra zuurstof probeerden, en zij hebben wel de top bereikt, waaronder mijn klimpartner Hussein… (zucht) Ik gun het hem echt, maar het was wel zwaar om te horen.

Hoe liep de samenwerking met je klimpartner?

Heel goed. Het was eigenlijk vrij snel duidelijk dat we zouden samenwerken. We hebben we een zware discussie gehad

Niels Jespers acclimatiseerde twee nachten op 5700m hoogte op de berg Khusargang.

Samen met klimpartner Hussein: “We zaten meestal op dezelfde lijn.”

Op de thee bij Ali: “Dat soort gastvrijheid kennen wij in België niet meer.”

omdat hij tussen Kamp 3 en 4 een tussentijds kamp wilde optrekken, wat ons veel tijd en energie heeft gekost. Al bij al zaten we op dezelfde lijn.

En het contact met de andere klimmers? Je schreef dat je het leuk vond om gelijkgezinden op de gletsjer te ontmoeten.

Het is inspirerend om mensen te horen vertellen hoe zij zo’n onderneming realiseren. De meesten hebben 5 keer zoveel betaald als ik. Er zijn er bij die zoiets elk jaar doen. Hoe kan je én genoeg tijd én genoeg geld hebben?

Heb je een goede tip gekregen?

Het waren bijna allemaal business owners: een Nederlander met 6 apotheken of een loodgieter met 13 mensen in dienst.

Er zaten ook echte professionals tussen zoals Adrian Ballinger, maar dat soort mensen speelt in een andere leaque, dat zie ik mezelf nooit doen. Zelf expedities organiseren is te veel gedoe. Die professionals moeten er wat voor over hebben en komen zelf nauwelijks nog aan klimmen toe.

Hoe is een pro als Adrian Ballinger in de omgang?

Dat is een superleuke mens. Heel ervaren, altijd bereid om te helpen. En hij had constant keigoed internet, waar ik af en toe handig gebruik van heb gemaakt. We zaten in dezelfde permit en tijdens de trektocht hebben we samen gegeten. In het basiskamp had hij een aparte eettent mee, een chique dome met isolatie en verwarming. Drie weken lang had hij een professionele fotograaf mee. Dat helpt natuurlijk om je Instagram te feeden. Zijn teksten schreef hij wel allemaal zelf.

Volgens welingelichte bronnen bevindt K2 zich deels op Pakistaans grondgebied, een land waar jij wel fan van bent. (enthousiast) Ik ben altijd bereid om reclame te maken voor Pakistan. Het wordt dé nieuwe bestemming voor de avontuurlijke reiziger. Het is er nog superwild, maar je kan er zonder problemen op jezelf rondlopen. Ik spreek nu wel over het noorden van Pakistan. Islamabad is superchill. Zoals Uber bij ons heb je daar Careem, een app waarmee je vervoer regelt.

Binnen de 10 minuten staat er iemand met een motor - lekker in het warme weer - of met een grotere auto als je bagage hebt. Je doet wat je wil want Pakistan is nog niet toeristisch.

In het noorden heb je spectaculaire bergen. En iedereen is er vriendelijk. Als je even in een park rondloopt, spreken mensen je aan. Na 2 minuten babbelen wordt je uitgenodigd op de thee. Dat soort gastvrijheid kennen wij hier niet meer. Iedereen praat er wel een woordje Engels, daar hebben de Britten destijds wel goed hun best voor gedaan… (lachje) Tot zover de reclame. Ik heb van jouw blogs geleerd dat je tijdens zo’n beklimming moet afrekenen met fake news en verborgen agenda’s.

Klopt, informatie valt moeilijk na te trekken. Het gonst er van de geruchten: valt er poedersneeuw? Is het te ijzig om te klimmen? Dreigt er lawinegevaar? De ene heeft dit gehoord, de andere dat...

Over die verborgen agenda’s heb ik ook nog een straf verhaal: een outfitter had na een valse toppoging beslist om zijn groep terug te laten keren, terwijl het nog erg vroeg in het seizoen was. De Pakistaanse ondersteuners - goedkoper dan sherpa’s - hadden de zuurstofflessen en tenten al van de berg gehaald. Dan mag je wel stellen dat de beslissing redelijk definitief is. De deelnemers wilden toch terug naar boven. Niet onbegrijpelijk: ze hadden 25.000 $ betaald. Na een stevige discussie hebben ze hun beklimming hervat, maar toen bleek dat ze lege zuurstofflessen hadden meegekregen. En de ondersteuners wilden niet hoger dan Kamp 2. Dat is hallucinant.

Voor de outfitter draait het alleen om geld. Elke dag op de gletsjer kost hem duizenden dollars.

Ik betaal enkel voor het basiskamp en ben zelfvoorzienend op de berg zodat ik mijn eigen keuzes kan maken.

Je noemde K2 de grootste fysieke en mentale uitdaging van je leven. Heb je een rekening openstaan met K2? (bedachtzaam) Jaaa... Ik wil graag terug, maar ik heb geen zin om die hele voorbereiding op dezelfde manier uit te voeren. Er moet een nieuw element zijn. Ik ken de berg nu, de magie is er een beetje van af. Het onbekende trekt me meer aan dan het bekende. Die laatste 700 meter wil ik wel nog graag overbruggen. Aan de andere kant: ben ik bereid om weer eens een jaar lang de rest van mijn leven op pauze te zetten? Ik wil graag een job waarvoor ik me serieus kan engageren. En een gezin starten. Dat zijn dingen die allemaal moeten wijken als je aan zo’n onderneming begint. Uiteraard is K2 iets groots, maar ik wil het combineren met een andere beklimming, waar ik wel iets nieuws uit leer. Nico Merciny en ik willen in India een berg beklimmen, iets minder hoog dan 6000 meter, maar waar je alleen bent, waar je zelf touwen mag hangen. Het seizoen ligt net voor het seizoen van K2. Dat is het ideale scenario. Maar dan moet ik wel héél veel geld inzamelen.

Opgetekend door Dries Everaerts Beeld: Niels Jespers Wil je Niels zelf horen vertellen? www.nielsjespers.be/lezingen

Het belang van een goede verzekering Een goede verzekering maakt een cruciaal verschil als het erom spant. Jurgen Dewulf van Fros onderstreept aan de hand van de zaak van Niels Jespers het belang.

De Natuurvriend: Niels liet via de berichtendienst WhatsApp weten dat hij niet zelfstandig de berg kon afdalen. Hoe is de reddingsactie vervolgens tot stand gekomen?

Jurgen Dewulf: Coach Griet heeft met ons contact opgenomen om te horen wat er mogelijk was via onze verzekering. Er was een helikopter nodig om hem van de berg af te halen. Geen probleem want Niels was perfect verzekerd. Het was enkel een kwestie van de juiste partijen op de hoogte te brengen en op te volgen welke partij het dossier in handen zou nemen. Op dat moment heeft de verzekeraar het dossier overgenomen en is alles volgens het boekje verlopen.

Even benadrukken dat de reddingsactie in het weekend op gang kwam.

Dat klopt. De alarmcentrale van de verzekering is 24 uur per dag en 7 dagen per week bereikbaar. Het mag geen verschil uitmaken of een reddingsactie in de week of het weekend moet gebeuren.

Kan je even het belang schetsen van correct verzekerd te zijn?

Mensen durven dat wel eens te onderschatten. De verzekeraar is de partij die je in contact brengt met de reddingsdienst. De kosten van zo’n redding lopen snel op. In het geval van Niels kan een helikoptervlucht over beperkte afstand al snel 3000 euro kosten. En dan zwijg ik over andere kosten zoals verzorging.

Ook belangrijk: de goede reputatie die de verzekering geniet. Niels vertelde het verhaal van iemand die wel verzekerd was, maar desondanks 10.000 dollar op tafel moest leggen of er zou geen redding volgen.

Wie bij ons de extra reisbijstand aanvraagt, krijgt ook een internationaal verzekeringsattest mee. Dat is de garantie die reddingsdiensten, berggidsen of andere partijen vaak vragen zodat ze zeker zijn dat ze effectief betaald zullen worden. Indien je dat niet kan voorleggen, moet je de redding inderdaad cash betalen of er gebeurt geen redding.

WANNEER BRUINTJE AANVALT Afgelopen zomer vaarde de Franse componist Julien Gauthier in een kano de Mackenzie-rivier in Canada af. Hij was op zoek naar natuurgeluiden die hij later zou verwerken in muziekstukken. Het liep lelijk fout toen hij zijn kamp optrok in Tulita, langs de oever van de Mackenzie. Een beer drong ‘s nachts zijn tent binnen, nam Julien bij de hals en de schouder beet en sleurde hem het woud in. Het lichaam van de componist werd de volgende dag teruggevonden. De Natuurvriend vroeg Robby Van der Velden, bioloog in Pakawi Park, om wat verduidelijking.

De Natuurvriend: Het is niet ongewoon om op een beer te botsen, maar een aanval met dodelijk afloop is wel uitzonderlijk. Heeft u al eerder van een soortgelijk incident gehoord?

Robby Van der Velden: Nee, maar ik volg de media niet rond dit soort van incidenten. Misschien is het woord “aanval” hier niet op zijn plaats. Beren staan erom bekend menselijke kampeerplaatsen te plunderen. De geur van mensen is niet voldoende om hen af te schrikken. Hij zal niet beseft hebben dat er effectief een mens in de tent lag te slapen.

In dat geval spreken we beter van een ongeluk. Mogelijk was de beer op plundertocht. Bij een confrontatie met bruine beren, waarvan de grizzly een ondersoort is, wordt de raad gegeven om dood te spelen of langzaam achteruit te gaan, maar probeer maar eens rationeel na te denken als je in je slaap wordt verrast.

Die man heeft zich waarschijnlijk willen verdedigen. Een aanval van een bruine beer is vaak territoriaal of beschermend.

Een aanval van een zwarte beer is iets vaker predatorisch en valt minder voor maar als ze aanvallen gaan ze dus ook door tot het einde.

Wat kan de aanleiding zijn voor een beer om zo'n gedrag te vertonen?

Ik denk vooral de reactie van de mens op de aanwezigheid van het dier. Dieren blijven echter ook individuen, zeker

intelligente dieren en beren zijn erg intelligent. Hoe intelligenter de diersoort, hoe moeilijker het gedrag te voorspellen valt. Instinctief gedrag valt beter te voorspellen dan intelligent gedrag. Een vaste regel voor aanvallen van intelligente soorten zoals beren lijkt mij onmogelijk.

In de buurt van de plaats van de aanval werden nadien een grizzly en een zwarte beer afgeschoten. Kan men aan de hand van verwondingen afleiden door welke soort beer het slachtoffer werd aangevallen?

Bij bijtwoonden kan men aan de hand van de afstand tussen de hoektanden weten welke beer het was. Bij twijfel is uiteraard DNA van het speeksel ook een optie. Zwarte beren staan erom bekend eerder predatorisch aan te vallen dus als er niet van het lichaam gegeten is, lijkt mij de kans groter dat het om een grizzly gaat.

Kunnen kampeerders iets doen om te voorkomen dat hun kamp wordt bezocht door beren?

Probeer zo weinig mogelijk geur te verspreiden want beren zijn olfactorisch gezien de top van de dierenwereld en ruiken menselijk “afval” van kilometers ver. Ze leren deze geuren herkennen en gaan aan het plunderen. Voedselresten worden beter ver buiten het kamp begraven. Afwaswater of gebruikt bestek zijn al teveel. Ik doe uiteraard geen

uitspraak over hoe het bij deze man is gegaan, voor hetzelfde geld heeft hij alles perfect gedaan en heeft hij helaas gewoon pech gehad.

Er is veel te doen over de terugkomst van de wolf. Hoe groot schat u de kans dat de beer ooit zijn herintreden maakt in ons land?

Dat zal afhangen van het beleid en de publieke opinie. Beren zijn vindingrijke alleseters, het zijn opportunisten en die kunnen zich sneller handhaven dan specialisten. Het ecologisch draagvlak voor zo'n dier is er wel, maar de tolerantie niet. De versnipperde habitat maakt het ook te moeilijk voor hen om tot hier te komen. De wolf is veel schuwer en vermijdt contact met mensen, terwijl de beer opportuniteiten ziet en het dus eerder tot een confrontatie met mensen kan komen.

Kan u iets meer zeggen over de beren die aanwezig zijn in Pakawi Park?

Momenteel zitten er 3 Europese bruine beren in ons berenbos van 4000 m² met bomen en een natuurlijke waterpartij.

Het doet dienst als opvang. Bruine beren worden niet gekweekt in dierentuinen omdat er nog vraag is naar opvang voor dieren die bijvoorbeeld verden gebruikt als dansende beren. Pas als er opnieuw een draagvlak voor bruine beren in dierentuinen is, kan er een conservatieproject worden opgezet.

B&B Eifel Ranch Het hele jaar door à 40,- €/p/n op basis van 2p en 2n B&B. HP is mogelijk. Ontstressen in de prachtige natuur...

Prachtige panorama’s met talloze wandelpaden Ideaal voor natuurliefhebbers, wandelaars, fietsers/mountain-bikers, motards, ruiters,...

Gezellige kamers met een huiselijke sfeer.

Wij kunnen groepen aan tot ± 20 personen.

Huifkartochten als daguitstap.

B&B Eifel Ranch Mühlenweg 8 te Auw bei Prüm D.

info@eifelranch.be 0474/58.36.76 Limburgse uitbaters www.eifelranch.be

A shitty day Na een succesvolle eerste editie van het alpiene treffen voor gevorderde alpinisten vorige zomer werd er besloten om het dit jaar midden augustus gewoon weer over te doen. Het hoofddoel van dit alpiene treffen is nog steeds hetzelfde: het samenbrengen van ervaren alpinisten/alpiene rotsklimmers die de bergen willen intrekken met klimpartners die dezelfde bergspirit en sportiviteit delen om grenzen te verleggen of andere ervaringen op te doen.

Standaard nemen we Chamonix in het Mont Blancmassief als uitvalsbasis, maar in samenspraak met de deelnemers kunnen we ook voor een ander gebied kiezen. En dat deden we deze keer dan ook.

De weersvoorspellingen voor Chamonix zijn tot net voor ons vertrek weinig veelbelovend en het Office du Haute Montagne waarschuwt voor “Conditions délicates haute montagne”. Vandaar dat we koers zetten naar een van de indrukwekkendste en meest ongeschonden bergmassieven van de Alpen, het Massif des Ecrins, ten zuidoosten van Grenoble. Naast uitdagende beklimmingen biedt dit massief vaak stabiel mooi weer en goede condities. Maar ook hier eist het warme weer van juli zijn tol. De beklimming van La Meije wordt officieel afgeraden door te veel steenslag en er doen geruchten de ronde over verschillende ‘éboulements’ op andere plekken.

We slaan ons basiskamp op in het Centre Alpin Belge Le Chamois in La Bérarde waar we gastvrij ontvangen worden door Chantal, de zeer sympathieke gardienne van deze Belgische refuge/gîte. Je kan hier goedkoop slapen in een dortoir of in aparte kamers en je kan gebruikmaken van een volledig ingerichte, grote keuken. De ideale plek dus om plannen te maken. En dat is inderdaad wat we doen tijdens onze regenachtige aankomstdag. De komende vijf dagen geven ze ‘grand beau’ en dus buigen Kurt, Bert en ikzelf ons over de topo’s en kaarten van het gebied. We besluiten om naar de refuge du Soreiller te trekken om daar een aantal prachtige alpiene rotsbeklimmingen te doen.

Op dinsdagochtend maken we ons tijdig klaar voor de 1200 hoogtemeters steile klim naar de hut en worden we na een uur wandelen getrakteerd met een blik op de Aiguille Dibona (3130m), een indrukwekkende rotspiek van 350 meter, die onze aandacht trekt. “Is dat ‘em?”, vraagt Kurt. “Yep, dat zal onze eerste beklimming worden”. “Wauw”, en weg is hij, zo snel mogelijk naar de hut. Na ruim twee uur wandelen bereiken we de Soreillerhut en maken we ons klaar voor wellicht de kortste aanloop naar een inklim, die op ongeveer 300 meter van de hut ligt. We kiezen voor de route Voie des Savoyards (TD/6a/350m) geopend in 1967 door Pierre Chapoutot en zijn kompaan. Het is de enige route op de Dibona waar er geen enkele boorhaak te vinden is, alleen oude slaghaken, waardoor de route een hoog alpien karakter krijgt. Omdat we met drie zijn kunnen we niet gemakkelijk alternerend klimmen en zal er een iemand moeten voorklimmen. Kurt staat te popelen om deze route als leider voor zijn rekening te nemen. Dit komt helemaal goed, daar zijn we zeker van.

De eerste vier, vijf touwlengtes lopen dan ook vlotjes. We klimmen beheerst en bedachtzaam, de oude slaghaken zijn betrouwbaar, en hier en daar steken we nog wat camalots of klemblokjes bij om elke lengte veilig af te zekeren. Bijna halfweg de wand bereiken we de lange traverse (6a) die wellicht de crux van de hele route is. Kurt is er helemaal klaar voor en zoekt zich geduldig een weg langs de steile wand. “Goe bezig man”, moedigen Bert en ik hem aan. Nog een paar passen en dan is hij aan de volgende haak, maar dan gaat het serieus mis. Zijn voet schuift weg en hij tuimelt met een pendelbeweging naar beneden. Vier meter lager komt hij tot stilstand door het strakke touw. Alles lijkt ok, maar dan zien we hem naar zijn rechtervoet grijpen. De pijn is niet te harden en hij geeft aan dat hij gaat flauwvallen. Dit is echt niet ok! Bert en ik proberen hem te kalmeren en op hem in te praten. Hij hangt hier een 150tal meter boven de grond, 20 meter van ons verwijderd in een traverse.

Wat nu?

We moeten hem bij ons zien te krijgen om

Massif des Ecrins

hem daarna verder te kunnen helpen. Het is dat of de reddingshelikopter bellen. Na een kwartiertje komt hij een bij zijn positieven en we spreken af dat we hem zelf proberen te redden. We trekken onze trukendoos open en met Kurt’s hulp krijgen we hem enige tijd later bij ons op de relais. Dit zorgt ervoor dat hij er weer helemaal doorkomt, maar steunen op die rechtervoet kan hij niet meer. We moeten dus van die wand af.

Doordat we vroeger al andere routes op deze berg klommen, hebben we wat terreinkennis en geraken we met één schuine rappel tot aan de geboorde relais van de route Visite Obligatoire, die geëquipeerd zijn om te rappellen. Vier rappels later staan we met z’n drieën weer aan de voet van de berg. Twee Spanjaarden die we leerden kennen in La Bérarde komen ons helpen, maar rechtstaan is voor Kurt op dat moment te pijnlijk. Hij besluit om de laatste 300 meter naar de hut in ware Joe Simpson-stijl te overbruggen.

Kurt wil zelf een paar dagen rusten in de hut en ons de kans geven om daar nog wat te klimmen, maar in samenspraak met de nieuwe gardien en berggids Quentin Delavignette, een Belg, beslissen we om toch de helikopter te laten komen en Kurt naar het ziekenhuis te brengen. De nachtelijke onderzoeken en de efficiëntie (?) van de Franse spoeddienst brengen weinig opheldering van wat er nu eigenlijk aan de hand is met zijn voet. Met een brace, twee doosjes pijnstillers en een fel gezwollen voet belandt Kurt maar liefst 8 uur later terug in Le Chamois in La Bérarde waar hij door Chantal en ons in de watten wordt gelegd.

Een goed alternatief

Kurt is er het hart van in en het is serieus balen, maar hij wil nog wat genieten van de bergen en ervoor zorgen dat Bert en ik nog wat kunnen spelen in blessuretijd. We besluiten om nog twee dagroutes te klimmen op de Tête de la Maye zodat we ’s avonds voor hem kunnen koken, zorgen en hem gezelschap houden. De eerste route is Li Maye Dülfer (TD+/350m/6b+) en deze biedt veel barsten die flirten met de verticaliteit en zorgen voor atletische klimbewegingen.

Kurt wordt aan de refuge du Soreiller opgepikt door een helikopter.

Het is een zeldzaamheid om op dit deel van de wand zoveel barsten te vinden waarin je camelots kwijt kan. Het zijn mooie lengtes, maar best wel pittig van niveau. Tja, de regel “et assez engagé” uit de topo hadden we blijkbaar over het hoofd gezien. Na 11 touwlengtes staan we boven en zijn we blij want deze route was zeker geen weggever. In plaats van af te wandelen verkiezen we om te rappellen. Na drie rappels laat Bert zijn reverso vallen. Shit! Met een halve mastworp dan maar zeker? Nee, nee! Dat zorgt voor te veel torsie op het touw waardoor de beide strengen zich kunnen beginnen te verstrengelen. Als je dan het touw moet recupereren kan het zijn dat je door de vlechten in het touw de hele boel muurvast trekt en er geen beweging meer in krijgt, met alle gevolgen van dien. Om dit te vermijden kan je beter zelf een noodrappeltoestel bouwen met 4 gelijkaardige musketons, of nog beter schroefmusketons: de zogenaamde ‘musketonslede’ (zie foto). Tot Berts grote verbazing werkt dit zeer goed en zo komen we feilloos beneden. We reizen om te leren, niet waar?

Als laatste kiezen we voor Li Maya Laya (TD/500m/6a+), de langste route op Tête de la Maye die je het gevoel geeft dat je aan het klimmen bent op een echte bergroute. Het is wel jammer dat je nu en dan een paar grasbanden moet passeren, maar voor de rest zijn er wel mooie lengtes over gevarieerd terrein: platen met fijne réglettes, barsten, knobs, etc. Het is best om nog wat jus in de tank te houden voor de laatste vier lengtes want dat zijn werkelijk de zwaarste. Het venijn zit hier echt in de staart, maar het loont de moeite want boven word je beloond met een mooi uitzicht op de Meije zuidwand en de Vallon des Étançons. Op deze wijze kunnen we de bewogen editie van dit jaar toch nog in schoonheid afronden. Dat is nu eenmaal bergsport, soms doe je alles goed en loopt het toch nog mis. Hoe dan ook, volgend jaar nemen we revanche, Kurt. Chantal heeft ons in ieder geval gevraagd om terug te komen en dat zullen we zeker doen. Iedereen welkom!

Deelnemers: Kurt Billiouw, Bert Van De Werf en Nico Merciny Tekst en foto’s: Nico Merciny

Noodrappeltoestel met 4 gelijkaardige musketons, of nog beter schroefmusketons: de musketonslede.

kerk in middeleeuwse kleuren

Vijf jaar bleef het portaal van de Sint-Leonarduskerk van Zoutleeuw gesloten voor het publiek. Ernstige stabiliteitsproblemen zorgden voor instortingsgevaar van de gewelven. Het gebouw was dan ook aan een dringende restauratie toe. In het Pinksterweekend van dit jaar gingen de kerkdeuren opnieuw open en kon het resultaat van de renovatie worden bewonderd.

De lokale overheid had er veel geld voor over om het gebouw in ere te herstellen.

De Sint-Leonarduskerk rijst hoog vanuit de dorpskern op, als een baken dat herinnert aan de gloriedagen van weleer. In de middeleeuwen was Zoutleeuw een florerend handelscentrum. Langsheen de rivier de Kleine Gete vertrokken de producten van het vruchtbare Haspengouw naar regionale markten. Ook de lakennijverheid was belangrijk. Tegenover de kerk ligt de Lakenhalle. Alleen… de Lakenhalle is nooit een lakenhal geweest, maar wel een vleeshuis waar vlees door vleeshouwers werd verkocht. De lakenhal lag iets verderop, in de Bogaerdenstraat waar nu een boerenburgerhuis staat, naast hoekhuis De Spiegel.

Ontdek Ons Plekje: Haspengouw

verloor zijn bevoorrechte positie als handelscentrum aan Tienen. Door een gebrek aan financiële middelen kon men het gigantische kerkgebouw niet langer onderhouden.

In 1711 dreigde het gewelf onder een van de torens in te storten. Pas in 1861 kwamen de eerste restauratiewerken op gang. Het werk om de kerk in haar glorie te herstellen gaat nog steeds onverdroten door.

Om de 800 jaar oude geschiedenis te benadrukken, werden de zijbeuken en gewelven ossenbloedrood en oker gekleurd zoals in de middeleeuwen het geval is geweest.

Het kerkgebouw doorstond de beeldenstorm en Franse Revolutie zonder al te veel kleerscheuren. Meteen ook de reden waarom er zoveel kunstschatten bewaard zijn gebleven.

De bouw van de Sint-Leonarduskerk begon Maar liefst 21 topstukken werden erkend in 1231, de start van een lang bouwproces. werden door de Vlaamse Gemeenschap.

Verschillende stijlvoorkeuren wisselen elkaar af. In het gebouw herkent men zowel romaanse, gotische als renais- Groepsbezoek? sancistische invloeden. In de Prijs: € 30 voor een gids per uur (max. 25 15e eeuw begint de ster van personen) + € 5 reservatiekosten.

Zoutleeuw te tanen. De stad Reserveren via toerisme@zoutleeuw.be

Brouwerij & Distilleerderij

Individuele rondleidingen steeds op zaterdag, zon- en feestdagen om 15u. Reserveren verplicht online. Rondleiding voor groepen ook mogelijk op weekdagen (behalve op maandag) tijdens de openingsuren van het brouwerijcafé.

Wilderenlaan 8, 3803 Wilderen

Meer info: www.brouwerijwilderen.be of https://reservaties.brouwerijwilderen.be

Wilderen

1001 nachten in een Natuurvriendenhuis: deel 5

Natuurvriendenhuis Baito 359°

Dit deel uit de reeks brengt ons naar Italië. Daar bezocht ik in september 2015 het wondermooie Baito 359°. Ik was daar als vice-voorzitter van de Internationale Jonge Natuurvrienden (IYNF) om de oprichting van de Nationale jonge Natuurvrienden van de Italië (GIAN-GIO) te ondersteunen.

Tekst: Lars Meulenbergs Beeld: Christian Facchetti Baito 359° is een Natuurvriendenhuis ten noorden van Verona op de Monte Baldo. Waarom staat die 359° in de naam van het Natuurvriendenhuis? Wanneer je rondom je kijkt, zie je een 360° panorama, het huis vormt daar 1° van. Dit Italiaanse Natuurvriendenhuis is zeer mooi gelegen tussen een gemengd dennen- en loofbos. Het is een ideaal vertrekpunt voor stevige en minder stevige wandelingen en MTBtochten in de zomer, en sneeuwschoenwandelingen tijdens de wintermaanden.

Ook het interieur is zeker om over naar huis te schrijven.

Binnen waan je je terug in de tijd: zo is er een grote open haard en werd er bij de bouw en renovatie hoofdzakelijk gebruik gemaakt van natuurlijke materialen. Kortom, het is er heel knus en gezellig. Maar alles wat je nodig hebt is aanwezig. Zie de praktische informatie voor meer specificaties.

Praktische gegevens

Ben je op Italië-reis en zoek je een goede uitvalsbasis dan is dit Natuurvriendenhuis ideaal. Op slechts 1 uur sta je in Verona. Een historisch zeer boeiende stad. Ook Trento is niet zo ver en Venetië ligt op 2 uur rijden. In een straal van 50 km rond het huis heb je verschillende sportklimgebieden. En ben je eerder geïnteresseerd in oude forten en de rijke oorlogsgeschiedenis van de streek, dan vind je hier zeker je gading. Tot slot kan een bezoek aan het Gardameer (héél vlakbij gelegen) uiteraard niet ontbreken! Maar eigenlijk is dit huis het meest geschikt voor natuurbeleving, rust, stilte en genieten van de dierengeluiden!

Berg vrij!

Ik doe graag een warme oproep naar jullie verhalen. Welk Natuurvriendenhuis vind jij een échte aanrader? Welk huis brengt het Natuurvriendengevoel in je naar boven? Laat het mij weten via lars@bergstijgers.org en wie weet bezoek ik jouw huis en bespreek ik het de volgende keer!

adres: Pozza di Ferrara 37020 Ferrara di Montebaldo contact: +39 339 3561975 website: www.amicidellanatura.it/dove-siamo-amici-natura/lecase-gian en www.amicidellanatura.it/dove-siamo-amici-natura/lesezioni-italiane/sezione-monte-baldo-gian/casa-gian-monte-baldo/ mail: montebaldo@amicidellanatura.it

Gelegen op 1095m hoogte in de bossen op de flanken van de Monte Baldo. Dit is een bergrug die de oostoever van het Gardameer en de rechteroever van de rivier Adige gescheiden houdt. Recentelijk gerenoveerd sanitair, een vlak gazon van 9000 m2 met volleybalveld, speeltuin, BBQ, bloementuin en moestuin. Uitgeruste keuken, haardvuur en eetplaats, 14 slaapplaatsen in 2 slaapzalen.

Te doen in de omgeving: Wandelen, MTB, fietsen, sneeuwschoenwandelen, cursus medicinale kruiden/dierenanatomie/herkennen van sporen, vogels/mandenvlechten en gezond koken.

Zicht vanop Telegrafo, 1 van de 3 toppen van Monte Baldo. Het Vredespad (it: Sentiero della Pace) van 500 km loopt via deze bergketen.

De klimaatcrisis was de laatste maanden actueler dan ooit. Maar nog steeds lijken mensen nog niet te snappen hoe erg het werkelijk is. Klimaatverandering zal ons allemaal beïnvloeden. En wellicht is het veel, veel erger dan je denkt. Dit is een artikel met veel cijfers en feiten, allemaal ontdekt door de beste wetenschappers. Het zal heel wat moed vereisen om de betekenis van deze cijfers tot je te laten doordringen. door Tist Liekens Geschiedenis De geschiedenis van de aarde kent vijf massa-extincties geweest. De meest bekende is die van de dinosauriërs, die werd waarschijnlijk veroorzaakt door een meteoriet. Maar de vier andere hadden allemaal te maken met het stijgen van het gehalte van broeikasgassen in de atmosfeer. En misschien lijkt de Perm-Trias-massa-extinctie wel het sterkste op het scenario dat zich nu afspeelt. Eerst warmde de atmosfeer op door CO2 waardoor er een grote hoeveelheid methaan ontsnapte (zie hieronder: positive feedback loops) die de genadeklap gaf. Hierbij stierf 96 procent van het leven.

Positive feedback loops Gevolgen van klimaatverandering die de opwarming versterken worden positive feedback loops genoemd. Bijvoorbeeld het vrijkomen van methaan uit permafrost doordat die dooit door klimaatverandering. Het risico dat hieruit grote hoeveelheden methaan zouden ontsnappen werd jarenlang laag ingeschat. Nu weten we wel beter. De permafrostlijn is de afgelopen vijftig jaar 128 km naar het noorden opgeschoven.

Volgens National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) zou in de jaren ‘20 van deze eeuw de permafrost veranderen van een koolstofput (iets dat koolstof opneemt) naar een koolstofbron (iets dat koolstof uitstoot). Volgens dezelfde studie zou er tegen 2100 zo’n 100 miljard ton koolstof uit de permafrost ontsnapt zijn. Dat is gelijk aan de helft van de hoeveelheid koolstofgassen die de mensheid heeft geproduceerd sinds het begin van de industrialisatie. Dit is uiteraard maar één van de vele voor ons bekende voorbeelden.

Hittesterfte Mensen generen net zoals alle zoogdieren warmte. Dat betekent dat ze steeds moeten kunnen afkoelen. Vanaf een bepaalde temperatuur en luchtvochtigheid kan dat niet meer. Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) verwacht tegen het einde van deze eeuw een opwarming rond 4°C. In steden in India en het Midden-Oosten zou het dodelijk zijn om in de zomer buiten te komen. In Europa zal de dodelijke hittegolf van 2003 een normale zomer zijn. Er kwamen toen 35 000 mensen om. De meeste van hen waren relatief gezonde ouderen. Velen van hen waren achtergelaten door vakantievierende familieleden waardoor de lijken soms weken lagen te rotten. Volgens een schatting zullen er tussen nu en 2030 700 miljoen airco-installaties bijkomen. Dat helpt tegen de warmte binnen, maar niet tegen de opwarming van de aarde.

Door de explosieve bevolkingsgroei zullen meer mensen in steden moeten wonen. De VN schat dat in 2050 twee derde van de wereldbevolking in steden woont. Het probleem is dat al dat asfalt, beton en vele andere zaken, zoals menselijke lichamen, warmte absorberen. ’s Nachts komt die geabsorbeerde warmte vrij waardoor de temperatuur met 12°C kan stijgen. Dit wordt het hitte-eilandeffect genoemd. Dit kan dodelijk zijn aangezien het lichaam dan zou moeten herstellen, maar dat niet kan door deze hoge temperaturen.

Doodgaan van de hitte is een van de wreedste martelingen die het menselijk lichaam kan doormaken. Het begint met uitputtingsverschijnselen: overvloedige transpiratie, misselijkheid, hoofdpijn. Dat komt door een tekort aan water, maar water drinken helpt na een tijdje niet meer. Je lichaamstemperatuur loopt op en je lichaam stuwt bloed naar de huid om zoveel mogelijk af te koelen. Daardoor vallen de inwendige organen en uiteindelijk ook de hersenen uit.

Honger De VN schat dat er in 2050 dubbel zoveel voedsel nodig is als nu, maar de graanopbrengsten zullen minstens met de helft dalen in de regio’s waar ze nu voornamelijk gekweekt worden.

De temperatuur wordt gunstiger in het noorden, maar daar is de grond niet optimaal. En dan is er ook nog geen rekening gehouden met de hoeveelheid teelaarde die elk jaar verdwijnt door erosie (die erosie wordt erger door klimaatverandering).

Ook door een verhoogde CO2-concentratie zal de opbrengst van graan dalen, wordt graan minder voedzaam en zal de CO2-opname door planten dalen waardoor de opwarming alleen versneld wordt.

En dan is er nog droogte. Als we alleen daarnaar kijken zou er bij tweeënhalve graad opwarming een wereldwijd voedseltekort zijn. Als we de uitstoot niet verminderen zal ook ZuidEuropa in 2080 permanent met droogte te maken hebben.

Naast temperatuurstijging, stijging van de CO2-concentratie (wat leidt tot minder voedzame gewassen) en droogte zullen we ook nog te maken hebben met een toename van ziekten aan plantengewassen, meer en extremere stormen en meer en extremere branden. Het kan dus pittig worden om ons van volwaardig voedsel te voorzien op een opwarmende aarde.

Zeespiegelstijging en overstromingen Dit is wellicht het bekendste gevolg van klimaatverandering waarbij de meeste mensen denken aan smeltende ijskappen. Maar de zeespiegelstijging wordt op dit moment voornamelijk veroorzaakt door uitzetting van de watermoleculen o.i.v. de hogere temperatuur. En wie vreest er nu een zeespiegelstijging van twee meter. Dat klinkt niet echt verontrustend, maar het zal een verwoestend effect hebben. Twee op de drie grote steden ligt namelijk aan de kust. En die twee meter gaan we bijna zeker halen, zelfs als we het Akkoord van Parijs halen. Als we die tweegradengrens halen zullen we te maken hebben met een stijging van 2 tot 6 meter in 2100 volgens het IPCC. Vele andere wetenschappers voorspellen een stijging tussen 50 en 80 meter bij slechts drie graden opwarming. De grote meerderheid van Vlaanderen zou hierbij onder water komen te staan. Het smelten van de ijskap op Antarctica versnelt ook duidelijk. De snelheid is al verdrievoudigd in de laatste vijf jaar.

Natuurlijk zullen ook mensen in het binnenland te maken krijgen met overstromingen door zware regenval. Tussen 1995 en 2015 hebben daar wereldwijd 2,7 miljard mensen mee te maken gekregen. Schade door overstromingen zou bij anderhalve graad opwarming met 160 à 240 procent toenemen. Anderhalve graad halen we enkel als we zéér drastische maatregelen nemen.

Natuurbranden Natuurbranden kunnen overal ter wereld voorkomen. We zien het in Portugal, we zien het in de VS, en we zien het zelfs in Zweden, Groenland en Siberië. Natuurbranden komen veel frequenter voor en beslaan een groter gebied.

Wereldwijd is het natuurbrandenseizoen sinds 1979 bijna 20 procent langer geworden. Voor elke graad opwarming zou het afgebrande aantal kilometers kunnen verviervoudigen.

“Het klimaat” steekt die bossen natuurlijk niet zelf in brand, maar de omstandigheden worden wel beter o.i.v. klimaatverandering. Branden zorgen niet alleen voor materiële schaden, ze zorgen ook voor nog meer opwarming (bossen die als koolstofput dienen worden een koolstofbron), gezondheidsproblemen en jarenlange waterverontreiniging.

Extreem weer wordt het nieuwe normaal Het aantal stormen in Europa is sinds 1980 verdubbelt, hagelbollen zijn groter geworden, de allerzwaarte buien zijn nu 75 procent zwaarder dan in 1958, de schade door alledaagse onweersbuien in Amerika is sinds de jaren tachtig meer dan verzevenvoudigd, de laatste 40 jaar zijn tyfonen in Azië 12 tot 15 procent heviger geworden, … En we zijn nog maar bij 1,1 °C opwarming…

Natuurvriend Tist Liekens was voor Youth for Climate betrokken bij de organisatie van klimaatacties in de Kempen. In de winter-editie lees je het vervolg van “Waarom we moeten panikeren”.

Met “Wappe” sauzen, eindelijk een saus zonder vet en weinig suiker op basis van fruit & groenten, zoals: smaak 1 = appel en peer smaak 2 = tomaat & perzik smaak 3 = wortel & aardbei

Agenda november

16-17. Clubweekend te Heerlen We overnachten in het prachtige Natuurvriendenhuis “Eikhold”. Villa Eikhold ligt aan de rand van Heerlen en is omgeven door een grote parkachtige tuin. Holle wegen tussen weelderig begroeide bermen, overschaduwd door elzenstruiken en hazelaars, voeren door een on-Nederlands heuvelachtig landschap, waarin beekjes sputteren en eeuwenoude kastelen verscholen staan. Zaterdag vertrekken we om 11u30 aan het huis. Zondag om 9u30 vertrek aan het Drielandenpunt of Valkenburg.

Wie? Bergstijgers Prijs? €35 (2 nachten), €18 (1 nacht zaterdag) Wat mee te nemen? zelfkook, beddengoed, slaapzak Inschrijven? voor 21 oktober door te storten op rekening BE69 9799 8644 8878, Natuurvrienden-Bergstijgers met vermelding “Eikhold, naam + aantal personen + A/B”.

16. Mosseldag Organisatie door Natuurvrienden Aarschot, van 12u tot 20u in zaal Vinea.

19. Voordracht door Roger Deleebeeck over Albanië Organisatie door Natuurvrienden Aalst.

22-24 Hokus Spokus Jeugdtoneelgroep ADIDAT van Natuurvrienden Willebroek speelt Hokus Spokus. Vrijdag & zaterdag om 20u15, zondag om 15u. Prijs? €8. Zaal De Roos in Willebroek.

DECEMBER

30 nov-2 dec. Champagnereis De jaarlijkse Champagnereis van Natuurvrienden Rotselaar leidt dit jaar langs 3 Champagnehuizen. Overnachten in Reims. Reis is volzet, maar inschrijven op reservelijst is mogelijk.

14-15 Clubweekend La Reid (wandelen) We overnachten in het Natuurvriendenhuis La Gervava te La Reid. Training bergtrekkers: vertrek zaterdag om 12u aan het NV-huis, zondag om 9u.

Overnachtingsprijs? €10 Meebrengen? onderlaken en slaapzak, ev. ook kussensloop, afwashanddoek.

Reserveer voor 7 december door €10 p/p te storten op rekening BE69 9799 8644 8878, Natuurvrienden Bergstijgers en vermeld “La Reid + aantal personen”. Als je komt zonder reservatie, dan rekenen we €2 extra. Coördinatie weekend: BS Antwerpen 20. Gezellige ATB-quiz Wanneer? 20u – 23u Waar? Café Volkshuis & Zaal De Roos, August van Landeghemstraat 47 in Willebroek, Beschrijving? Toffe quiz voor leden. Laatste editie van Jacky Maes. Groepjes worden ter plaatse gevormd. Organisatie van NV Willebroek.

tijdig inschrijven

22. Clubavond: Alaska - the last frontier Organisatie van Bergstijgers Gent, begint om 19u30.

Cursus kaart en kompas/ voorbereiding GPS In de basismodule leer je hoe je een kaart gebruikt en vooral hoe je ze interpreteert. Je leert omgaan met de legende, de schaal en de hoogtelijnen. Verder zien we hoe je het kompas als een handig hulpmiddel kan gebruiken. Het eerste gedeelte kan je als een zelfstandig geheel volgen en het richt zich tot iedereen met belangstelling voor oriëntatie. Je hoeft niet noodzakelijk een bergtrekker te zijn. Een meer geavanceerd deel sluit direct aan op de basismodule. We gaan daar dieper in op het werken met kompas: hindernisomschrijving en marsplan komen aan bod. We zien ook dat vooral de afgeleide, praktische toepassingen nuttig zijn. Tijdens het praktijkweekend oefenen we alles grondig in op het terrein. De volledige cursus oriëntatie vormt wel de basis voor de volgende cursussen. Wil je die volgen dan raden we cursus oriëntatie sterk aan.

24. Climb2gether Klimmomenten voor kinderen en hun ouders. Voorwaarden: lid van de Bergstijgers Kempen en de ouders hebben het klimveiligheidsbewijs1. Klimzaal De Mixx van 10u tot 12u.

Ook op 29 december.

Lezingen Niels Jespers

Antwerpen - Basis (enkel M1): zaterdag 7 december 2019: Huis van de Sport, Boomgaardstraat 22, 2600 Antwerpen om 9u30 tot 13u30 zaterdag 11 januari 2020: van 9u30 tot 2u30 De Meermin, Beatrijslaan 41, 2050 Antwerpen (De Meermin/zeescouts) zaterdag 1 februari: 13u30 tot 17u , Kalmthoutse Heide

22. Vertelavond 75 jaar speleo Natuurvrienden Op vrijdagavond 22/11 gaat er in zaal Hessel van De Mixx in Herselt om 19u30 een vertelavond door over speleologie.

Het is een mooie gelegenheid voor oudgedienden van de speleo-club om ervaringen uit te wisselen of voor aspiranten om vragen te stellen. De avond is gratis, maar inschrijven is noodzakelijk voor het goede verloop: dries@denatuurvrienden.be

In dit magazine kan je de avonturen van Niels Jespers nalezen op p. 8. Het is ook mogelijk om hem zelf aan aan woord te horen.

13 december 20u, Bergstijgers Antwerpen, bib Couwelaar, Deurne 14/15 februari 2020 Mount Expo, Flanders Expo, Gent 17 maart 2020 Natuurvrienden Aalst, Dekkersweg 4, Aalst Wil jouw afdeling een lezing van Niels organiseren?

Neem dan contact op via www.nielsjespers.be

De volledige cursus (basis M1 + uitbreiding M2) :

zaterdag 7 december 2019: HvdS om 9u30, samen met M1, HvdS De Finale zaterdag 11 januari 2020: van 9u30 tot ca 16u30, De Meermin.

zaterdag 1 februari: 9u30 CC O*KA, Kapellensteenweg 234, 2920 Kalmthout en van 13u30 Kalmthoutse Heide (ingang Bijenmuseum) tot 16u (O*Ka-Centrum ) Praktijkweekend (enkel M2): 22 en 23 februari 2020 te Logbiermé, NV-huis Les Gattes. Aanvang 10u, einde 16u 30 (Les Gattes) Info: dirk.martijn@bergstijgers.org

Kempen - Basis (M1) 29 november 2019: om 19u30 in De Mixx Asbroek 1 te 2230 Herselt. Volgende lessen op 13 en 20 december. Praktijk voormiddag te Herselt op 21 december.

De uitbreiding (M2) 17 januari 2020 en praktijk aan de toeristentoren Herentals op 21 februari 2020 (ganse dag). Praktijkweekend (enkel M2): 22 en 23 februari 2020, NV- huis Logbiermé. Aanvang 10u (Les Gattes). Info: veraghtert.eddy@telenet.be Brugge/Gent - Basis (M 1) 20 en 26 november van 19u30 tot 22u in het Huis van de Sport, Gent. 30 november: praktijkdag. De uitbreiding (M2): 21 januari 2020 van 19u30 tot 22 u, Huis van de Sport, Gent.

Praktijkweekend (enkel M2) 1 en 2 februari 2020 NV-huis (Les Gattes) te Logbiermé. info: larsmeulenbergs@gmail. com. Nationaal: Facultatieve les GPS voor alle secties: voorjaar 2021.

Prijs?** Voor de volledige cursus (M1 + M2). NV-leden: €90, t.e.m 25 jaar: €70*. Enkel aanvangers niveau (M1).

NV-leden: €50, t.e.m 25 jaar: €35* De prijs omvat het cursusgeld, een topografische kaart en, als je ook M2 volgt, de overnachting in het NV-huis. *bij aanvang van de cursus ** Sociaal tarief mogelijk, neem contact op met de cursusverantwoordelijke. Inschrijven? www.bergstijgers.org Cursus hooggebergtetrekker Tijdens de theorielessen leer je een aantal basisvaardigheden aan om veilig en verantwoord middelzware trekkingen in de bergen te ondernemen. Volgende onderwerpen komen aan bod: oriëntatie, EHBO en sportletsels, voeding, training, fauna en flora, ecologie, alpine gevaren en gezondheidsrisico’s, het weer in de bergen, materiaal en kledij. Tijdens de weekends in de Ardennen wordt deze theoretische kennis omgezet in praktische vaardigheden en uitgebreid geoefend.

Daarnaast zal er veel aandacht besteed worden aan staptechnieken en voortbewegen op moeilijk terrein. Als laatste onderdeel wordt er een initiatie “Klettersteig” voorzien op het klimmassief van Marche-les-Dames.

Wanneer?

Za 14-03-2020: Start theorie zaal Hessel De Mixx van 08u30 tot 18u00 Za 28-03-2020: Zaal Blaberg-Berghum De Mixx van 08u30 tot 18u00.

Za 25-04-2020: Zaal Hessel De Mixx van 08u30 tot 12u30 9 & 10 -05-2020: praktijkweekend Nismes en Olloy.

6 & 7-06-2020: praktijkweekend Freyr en Marche les Dames.

Prijs? €170; t.e.m 25 jaar €135 Het cursusgeld bevat: de theorielessen, een paswoord om de Dropbox te bezoeken waarin alle theorie kan geraadpleegd worden, de overnachtingen tijdens de praktijkweekends en een naslagwerk. Bevat niet: vervoer en maaltijden, de stage (hiervoor moet je op een later tijdstip apart inschrijven).

Inschrijven en voorwaarden? www.bergstijgers.org Initiatie Wintertrekking (sneeuwraketten en toerski) Een hele week verblijven we in een gezellig Natuurvriendenhuis, boven in een eenzame Zwitserse vallei. Vanuit ons warme nest maken we dagelijks tochten (naar keuze: op sneeuwraketten of toerski) door een oogverblindend mooi winters berglandschap, over uitgestrekte hellingen, naar eenzame uitzichttoppen. En we leren veel bij over oriëntatie, spooraanleg, tochtvoorbereiding, uitrusting, sneeuw, dieren in de winter, over hoe je uit lawines blijft en hoe je eruit geraakt, hoe je bivakkeert in/onder de sneeuw, enz. Niet-cursisten kunnen in de buurt zelfstandig langlaufen, pistenskiën of gewoon genieten van de rust.

Wanneer? zondag 17 februari tot en met 29 februari Locatie: St. Jakob in Isentahl (Zwitserland) Deelnamevoorwaarden? Goede fysieke conditie, ervaring in bergwandelen (zomer) én zot zijn van de bergen. Lid zijn van de NV-Bergstijgers, mét verzekering ‘Bergsport’ Deelnamegeld betaald tegen ten laatste 4 januari 2020 Prijs? €820: mét deelname aan de cursus; €400: ‘vrij verblijf’ in het huis, op basis van HP (zonder cursusdeelname) Inbegrepen (voor de cursisten)? Verblijf in een berghut op basis van half-pension, deskundige begeleiding (cursus ism Naturfreunde-CH), kaart en cursusmateriaal, lawineveiligheidsuitrusting Inschrijven? www.bergstijgers.org Inlichtingen? wilfried.meulenbergs@bergstijgers.org

Geraardsbergen geteisterd door roversbende

1740

Wilde geruchten gaan rond over bendeleider Jan De Lichte. Samen met een ordeloze horde struikrovers, moordenaars en ander gespuis maakt hij al jaren Vlaanderen onveilig.

Er wordt een grootscheepse klopjacht georganiseerd op Jan en zijn bende. Hierbij wordt hulp ingeroepen van een beruchte groep elitejagers: DE BERGSTIJGERS! Zullen jullie erin slagen om de roversbende op te rollen?

STARTPLAATS Jeugdherberg ‘t Schipken Kampstraat 59, 9500 Geraardsbergen De rally start tussen 8 uur en 10 uur: Teams van 3 tot max. 4 jagers gaan samen op klopjacht om de bende van Jan De Lichte op te rollen!

INSCHRIJVINGEN Tot ten laatste op 7 februari kan je inschrijven. Wees er dus snel bij!

Stuur hiervoor een e-mail naar herman.van.extergem@telenet.be

Niet-leden kunnen deelnemen mits 5 euro extra te betalen

Je inschrijving is pas definitief na storting van het desbetreffende bedrag op dit rekeningnummer:

OVERNACHTINGEN

BE�� ���� ���� ���� BICC� GEBABEBB

DE FORMULES

Vermeld hierbij volgende gegevens: Rally + welke formule + aantal deelnemers.

Welke nachten wil je overnachten: vrij-zat of zat-zon of vrij-zat-zon.

Na je inschrijving krijg je een bevestiging.

Vanaf vrijdag 14 februari, zaterdag 15 februari tot zondag 16 februari.

Formule 1 > 25 euro p/p Rally + eten op zaterdagavond.

Formule 2 > 45 euro p/p Rally + eten op zaterdagavond + één overnachting + ontbijt op zondag.

Formule 3 > 65 euro p/p Rally + eten op zaterdagavond + twee overnachtingen + ontbijt op zondag.

LET THE HUNT BEGIN