Natuurvriend Winter 2017

bpost

de

PB- PP B- 8/2872

Natuurvriend

BELGIE(N) - BELGIQUE

magazine voor duurzame en actieve vrije tijd - winter 2017

Waarheen met de

Verschijnt driemaandelijks - 86e jaargang nr. 1 januari/februari/maart 2017 - P 702093 - Afgiftekantoor Antwerpen X

toerist?

Kortingen op tal van toegangtickets, Duurzaam toerisme in de toekomst, Transgenders in de sport,...

1

Lidmaatschap in 2017 Met ingang van 1 januari fuseert Natuurvriendensportfederatie vzw met FROS Multisport Vlaanderen vzw.

Voor alle duidelijkheid: de “moederorganisatie” De Natuurvrienden is niet betrokken bij deze fusie en blijft dus volledig zelfstandig. FROS Multisport is net als Natuurvriendensportfederatie een vereniging die vanuit dezelfde recreatieve, niet-competitieve instelling diverse sporttakken aanbiedt, verspreid over een 800-tal clubs in gans Vlaanderen.

Flanders Expo Gent

Bij inlevering van deze bon aan de kassa

2 euro korting

za 18 & zo 19 februari 2017

Flanders Expo Gent

za 18 & zo 19 februari 2017

onderdeel van

natuurvrienden 1701

Geldig voor één persoon en niet in combinatie met andere aanbiedingen.

in combinatie met e-bike Challenge en Mount Expo

3,50 euro online korting!

via fietsenwandelbeurs.be/ticketshop/trnv Bestemd voor lezers De Natuurvrienden. Niet geldig in combinatie met andere aanbiedingen.

fietsenwandelbeurs.be

ledenmagazine voor natuurvrienden en bergstijgers

Onze lokale afdelingen sluiten zowel aan bij De Natuurvrienden alsook bij FROS. Lidmaatschap voor 2017 wil dus zeggen dat je nog steeds lid wordt van De Natuurvrienden én van FROS Multisport Vlaanderen vzw. Lid worden of je lidmaatschap verlengen gebeurt nog steeds op dezelfde manier: via jouw afdeling/sportclub of online via www.denatuurvrienden.be. De lidgelden blijven overigens ook onveranderd t.o.v. 2016.

→ Lidmaatschap bij een sportclub die aangesloten is bij een erkende en gesubsidieerde sportfederatie (vanaf 2017 is dit FROS Multisport Vlaanderen) betekent nog steeds dat je een deel van je lidgeld terug krijgt van je ziekenfonds. Het formulier ontvang je zoals voorheen samen met je lidkaart van De Natuurvrienden. → NIEUW Aangifte van een ongeval gebeurt vanaf 2017 rechtstreeks bij de sportfederatie FROS. De aangifteformulieren zijn terug te vinden op de website van De Natuurvrienden en FROS. Het ingevulde formulier (incl. geneeskundig getuigschrift) bezorg je binnen de 14 dagen bij voorkeur digitaal aan: leden@fros.be of per post naar: FROS Multisport Vlaanderen, Boomgaardstraat 22 / bus 35, 2600 Antwerpen.

Meer info + downloaden van formulieren: www.fros.be/sportverzekering/sportongeval

In Beeld

6.

Standpunt + Korte Berichten

8.

Waarheen met de toerist

10.

Interview Sabrina Grape

12.

Belgische NV doen de lamp branden in Senegal

14.

Klimaatfonds Natuurvrienden

16.

Opinie Lars

19.

Op zoek naar de roots van De Natuurvrienden

20.

NV-Huis Koos Vorrinkhuis in Utrecht

22.

Transgenders in de sport

24.

Activisme voor dummies: bite back

26. Merian 28. Kalender

Projectverantwoordelijke Natuursporten & G-sport Jurgen Dewulf jurgen.dewulf@fros.be 03 286 07 60 0499 21 37 83

→ Voor alle sportgerelateerde info kun je nog steeds terecht op het algemeen secretariaat. Vanaf 2017 is dit in het hoofdkantoor van FROS:

4.

25. Facebook

FROS Multisport Vlaanderen Coveliersgebouw Boomgaardstraat 22 / bus 35 2600 Berchem (Antwerpen) info@fros.be

Vergeet je lidmaatschap voor 2017 niet!

Een nieuw jaar, een nieuw begin, een nieuw lidmaatschap.

Vanaf 1 januari gelden volgende tarieven overigens nog steeds dezelfde als in 2016: (1 persoon geboren voor 1 januari 1999 en na 31 december 1952): 35 euro Individueel lidmaatschap 63+’er (1 persoon geboren voor 1 januari 1953): 24 euro Gezinslidmaatschap (vanaf 2 personen): 45 euro Gezinslidmaatschap met minstens een 63+’er: 34 euro Jongeren tot 18 jaar (1 jongere geboren na 31 december 1998): 24 euro

eel 1. Individu ap lidmaatsch

s2. Gezin hap sc lidmaat eren 3. Jong r a tot 18 ja

Betalen doe je via je lokale afdeling of via overschrijving op rekening van ATB De Natuurvrienden vzw: BE76 2200 6200 8395 met vermelding van je ‘naam of lidnummer + lidmaatschap 2017’.

31. Uitgelezen 3

IN BEELD

IN BEELD

Afdeling Aarschot ging op bezoek bij afdeling Geraardsbergen.

Het werd een feestelijke dag waarbij enkele Aarschotse leden geridderd werden, Manneke Pis een nieuw kostuumpje kreeg en er gevierd werd tot middernacht. Fotograaf: Carl De Temmerman.

De afdeling Kalmthout verkende in oktober de Nederlandse stad Dordrecht. Roger Vroom wist het reisgezelschap én de imposante wolkenlucht op de gevoelige plaats vast te leggen.

Peter Van der Jeught capteerde tijdens de Vierdaagse Vogezentocht van de Bergstijgers de kleurenpracht van de herfst.

de natuurvriend • januari 2016 2017

Jong geleerd… Ook de junioren van de afdeling Belgian Outdoor Project gaan mee op avontuur in ondergrondse holen en grotten.

4

Een beetje regen of wind?

Daar laat de afdeling Deurne zich niet door tegenhouden!

Johnny Van Hemelrijck maakte deze foto tijdens een wandeling in natuurreservaat Kindermouw in Lille.

Inzending van de Brusselse Bergstijgers. In de Brockzaal in Sint-Jans-Molenbeek krijgen kinderen vanaf 6 jaar klimles.

Ze organiseren ook initiatielessen voor jeugdhuizen en scholen.

Ook met uw foto in De Natuurvriend?

Stuur uw inzendingen naar info@denatuurvrienden.be.

5

15 oktober was het zover. Nadat afdeling Geraardsbergen ons een jaar eerder in Aarschot heeft bezocht, liet een uitnodiging voor een tegenbezoek niet lang op zich wachten. We namen 15 Bergstijgers uit Herselt mee en trokken met een 70-tal Natuurvrienden naar Geraardsbergen. Het werd een stralende dag met middagmaal, geleid stadsbezoek (Geraardsbergen is echt een parel), beklimming van de Muur en een ceremonie voor het standbeeld van Manneken Pis.

Een nieuw jaar kondigt zich aan. Een jaar waarin er veel verandert voor onze vereniging. Om te beginnen met de “sporttak”, de Natuurvriendensportfederatie NVSF. Vanaf 1 januari 2017 komt er immers een nieuw sportdecreet dat strengere voorwaarden inzake subsidiëring bevat en aanzet tot samenwerking en fusies. Omdat NVSF niet aan de voorwaarden van het nieuwe decreet voldoet, zal NVSF fusioneren met multisportfederatie FROS. Deze garandeert verdere administratieve en sporttechnische ondersteuning, voor álle sporttakken en voor Berg- en klimsport in het bijzonder. Zo is de toekomst van de “sporttak” van onze beweging verzekerd!

Nog nieuws is er voor de aansturing van onze beweging. De bijzondere algemene vergadering van 26 november 2016 heeft immers groen licht gegeven voor de oprichting van een Coördinatieteam dat de ganse Natuurvriendenbeweging zal aansturen. Ook werd opnieuw gekozen voor een traject naar een nieuwe erkenning als socioculturele vereniging vanaf de beleidsperiode 2021, op basis van het nieuwe decreet dat voor de socioculturele sector in de maak is. Onlangs werd een oproep gelanceerd

De onthulling van het kostuumpje van een Aarschotse Kasseistamper ging gepaard met de opname van 5 Aarschotse Natuurvrienden in het Broederschap van Geraardsbergen. Ons Natuurvriendenorkest ‘De Bergvagabunden’ speelde de Manneken-Pis-Mars en we zongen het Natuurvriendenlied. Nadien volgde nog een avondmaal en een Tiroleravond met de Bergvagabunden en harmonicaspeler Jan uit Herselt. Tussenin liet onze volksdansgroep ‘Rebetika’ een mooi optreden van vooral Roemeense en Griekse dansen zien. Natuurvrienden uit Aalst en Schoten vierden mee. Met meer dan 100 Natuurvrienden uit 5 afdelingen en 3 provincies was het eigenlijk een officieuze Natuurvriendendag.

Als nieuwbakken ereburgers van Geraardsbergen zijn we best fier en vooral dankbaar voor de warme ontvangst dat ons te beurt viel. De blijken van vriendschap laten blijvende sporen na in ons hart. En…. De 209 Mattentaarten hebben ons goed gesmaakt.

Tekst: De Natuurvrienden Aarschot

naar geëngageerde vrijwilligers die het coördinatieteam willen versterken en mee onze vereniging willen sturen. En er loopt een bevraging over hoe de afdelingen de toekomst van onze vereniging zien en op welke manier ze daaraan wil meehelpen.

Nieuwe sportclub: Bergstijgers Gent In en rond Gent slaan een groep enthousiaste bergsporters de handen in elkaar en verenigen zich tot Bergstijgers Gent. De Berg­ stijgers van Deinze sluiten aan bij de nieuwe club en zetten hier hun schouders mee onder.

De Gentse Bergstijgers willen eerst en vooral samen gaan klimmen en leuke activiteiten doen. In de toekomst willen ze hun werking verder uitbouwen en ook cursussen aanbieden in de regio.

Meer info: gent@bergstijgers.org

Telex

oprecht dat u ons daarbij zult steunen. Want in 2027 bestaat de Natuurvriendenbeweging in België 100 jaar. Een verjaardag die we beslist willen voor een duurzame ontwikkeling door zacht toerisme te promoten en ac-

* Avec ce bon de réduction on reçoit une entrée gratuite, valable le même jour, avec l’achât de 2 entrées individuelles “tarif adulte” au caisse de Zonnegloed. Le bon n’est pas valable du 15 juillet au 15 aôut. Pas cumulable avec des autres réductions/promotions (tarifs des groupes).

Beleef een BeeStige leuke Dag !

Vivez une belle journée bestiale !

Ontdek deze veilige thuis voor méér dan 100 soorten wilde dieren

►► Eva Smeele, die in het zomernummer van De Natuurvriend vertelde over haar plannen om het wandelpad Via Dinarica in de Balkan af te wandelen, heeft haar tocht succesvol afgerond. Tijdens de Fiets -en Wandelbeurs in Utrecht (11 en 12 februari) zal ze hierover enkele lezingen geven.

Ranger vakantiekampen Schoolreizen & Openluchtklassen

►► De Natuurvrienden ontvingen ook in 2016 in De Berk enkele families in het kader van Steunpunt Vakantieparticipatie, een initiatief van Toerisme Vlaanderen dat gezinnen met een beperkt inkomen laat genieten van een vakantie. ►► Een datum om te noteren: de Natuurvriendendag en Avonturathlon gaan dit jaar door op zaterdag 29 april in het Sport- en Recreatiepark Blaarmeersen in Gent.

►► De Berk en Buro53 kregen op 12 december in Brugge De Groene Sleutel, het internationale eco-label voor toerisme en recreatie, uitgereikt.

vieren. Want we geloven nog steeds rotsvast in onze missie om te ijveren

* Bij afgifte van deze bon en bij aankoop van 2 individuele tickets “tarief volwassene” aan de kassa van De Zonnegloed, ontvang je gratis 1 toegang, geldig op diezelfde dag. Bon niet geldig van 15 juli tot 15 augustus. Niet combineerbaar met andere acties en/of voordelen (groepstarieven …).

►► De Natuurvrienden-Bergstijgers vieren dit jaar hun 50 jaar bestaan. Naar aanleiding daarvan komt er een herdenkingsplaat ter ere van Jan Flips, stichter van de Bergstijgers. In de loop van 2017 volgt er een groot feest.

►► Naturefriends International werkt mee aan het project Hiking Europe, een wandelnetwerk doorheen landelijk Europa. Dit levert 1.170 km aan paden op doorheen Spanje, Italië, Kroatië en Ierland. www.hikingeurope.net

Er staat de komende maanden dus nog heel wat te gebeuren. We hopen

BON ticket GRATIS* GRATUIT*

Découvrez cet endroit chaleureux pour plus de 100 espèces d’animaux sauvages

Camps de vacances Ranger • Voyages scolaires et classes vertes

Het hele jaar open Ouvert toute l’année

10u > 18u

Westvleteren

KUST / VEURNE / E40 N8

Oostvleteren

N8

IEPER / A19

Kasteelweg 22 8640 Oostvleteren 057 40 18 56 info@dezonnegloed.be www.dezonnegloed.be

Wij aanvaarden enkel volledig ingevulde bonnen

Nous acceptons seulement des bons complètement remplis.

Naam/Nom Straat/Rue Postcode/Code postal E-mail:

Nr/n° Gemeente/Commune

www.comsa.be

kort nieuws

STANDPUNT

Beste Natuurvrienden

Natuurvrienden Aarschot en Geraardsbergen verbroederen

Like us on facebook

tieve recreatie en culturele activiteiten aan te bieden, waarbij natuurbeleving en verbondenheid met elkaar centraal staan.

Duurzaam toerisme, daar draait het ook om in deze Natuurvriend. U leest er verschillende bijdragen over. Ik wens u dan ook veel leesgenot. Maar bovenal wil ik u mijn hartelijkste nieuwjaarswensen aanbieden. Aan u, uw familie, uw vrienden en al wie u lief is wens ik een goede gezondheid, veel vriendschap en kameraadschap, veel warmte en gezelligheid. Ons allen wens ik een vredevol, duurzaam, sociaal én solidair en 2017 toe. En voor de natuurvriend • januari 2017

onze vereniging wens ik dat we erin slagen om ons veranderingsproces

6

in goede banen te leiden om zo de toekomst van onze beweging veilig te stellen. .

Hartelijk Berg Vrij!

Greet van Gool Voorzitter ATB De Natuurvrienden

Expeditie Himlung Himal Kort na de befaamde Everest expeditie vertrokken opnieuw enkele Bergstijgers uit de Kempen richting het dak van de wereld.

Cindy Gorrens, Ronny Van de Poel, Jo Neefs en Dimitri Snijers gingen samen op expeditie, richting de top van de Himlung Himal (7126m). Jo Neefs bereikte op 3 november als enige de top, na een lange en uitputtende tocht. Ondanks de goede voorbereidingen moesten de overige teamleden hun toppoging staken wegens gezondheidsredenen. Respect en een welgemeende proficiat voor het voltallige team Bergstijgers.

7

toekomst

Een blik in de toekomst van het toerisme

Waarheen met de toerist? warme graoaneten vanop de m

dolfijne groeten!

Dat u van tijd tot tijd de behoefte voelt om op vakantie te gaan, is de schuld van de verre voorouder die 80.000 tot 120.000 jaar geleden wegtrok uit Afrika.

Diens rusteloze genen drijven elk jaar miljoenen mensen naar diverse toeristische uithoekjes. Het wordt een hele klus om deze groeiende industrie duurzaam te maken voor mens en milieu.

de natuurvriend • januari 2017

Het einde van het massatoerisme De mens heeft altijd al geografische grenzen overgestoken en zal dat blijven doen. Nooit eerder deed hij dat zo massaal. En nooit eerder had de manier waarop zo’n grote invloed op het wedervaren van de planeet. De effecten van het toerisme worden ook steeds vaker als negatief gepercipieerd. Steden als Barcelona en Venetië zijn het massatoerisme beu, Bhutan legt quota op, de Balearen voeren een toeristentaks in, enkele Thaise eilanden worden afgesloten,... Het lijkt erop dat de grenzen van het massatoerisme werden bereikt.

8

Aan de andere kant zien we dat zogenaamde exclusieve bestemmingen een deel van hun glans verliezen. Cuba heeft het reisverbod voor Amerikanen opgeheven en voor het eerst is er een cruiseschip langs het Noordpoolgebied gepasseerd. De trendbewuste globetrotter moet al erg zijn best doen om zijn volgers op Instagram te overdonderen

met unieke foto’s. Het ligt dan ook voor de hand dat de belevingseconomie nieuwe niches moet aanboren om dit publiek ter wille te zijn.

De trend: hoger en dieper Veel wordt er verwacht van het astrotoerisme. De eerste ruimtetoeristen hebben al een ommetje rond de aarde gemaakt.

Bedrijven als Virgin Galactic en Blue Origin zetten zwaar in op deze toekomstige miljardenindustrie. De plannen reiken verder dan een orbitale vlucht. De maan en Mars zijn misschien de vakantieparadijzen van de toekomst. De ecologische impact? Astronomisch hoog uiteraard.

Ook hotelkamers onder water bestaan al.

Het Atlantis Hotel op The Palm in Dubai verhuurt al suites met panoramische glazen wanden met uitzicht op een aquariumwereld.

Met zijn hogere praktische uitvoerbaarheid en voor de klant lager prijskaartje, zullen er

meer mensen tussen de vissen dan tussen de sterren verblijven. Toch is enig voorbehoud gewenst: het Water Discus Hotel (ook in Dubai), wat het paradepaardje van het onderwatertoerisme zou moeten worden, blijft al enkele jaren in de conceptfase steken.

Ai ai Dubai Dergelijke projecten negeren de sociaal-ecologische werkelijkheid. Dubai bijvoorbeeld ligt in een regio die in een periode van dertig jaar meerdere malen te maken zal krijgen met temperaturen die het menselijk lichaam niet kan verdragen. Toerisme genereert 5% van de mondiale CO2-uitstoot. Anders dan in de drie andere grote sociotechnische regimes (wonen, mobiliteit en voeding) blijven een aangepaste regelgeving en duurzame technologische innovatie uit. Het is bijvoorbeeld niet logisch dat vliegtuigbrandstof in tegenstelling tot benzine en diesel niet belast wordt. Die goedkope brandstof staat technologische innovatie in de weg. Het is

ook niet logisch dat er voor korte vluchten binnen Europa een goed alternatief bestaat, namelijk de trein, maar dat het beleid erop gericht is om dit vervoermiddel zo onaantrekkelijk mogelijk te maken. Slaaptreinen verdwijnen, accommodatie is verouderd en de ticketprijs is in verhouding veel te duur.

We need to talk about flying Vliegen is een mensonvriendelijke vorm van transport. Het is niet alleen slecht voor het milieu, maar ultrafijnstof en geluidsoverlast schaden ook nog eens de gezondheid van bewoners nabij luchthavens. En vraag maar aan de inwoners van Kortenberg hoe blij dat ze zijn met de uitbreidingsplannen van Brussels Airport. Misschien moeten we wat minder naar de lucht en wat meer naar het water kijken. De scheepvaart biedt kansen voor personentransport. Ik heb het dan niet over hedendaagse cruiseschepen want dat zijn ronddobberende natuurrampen. Maar een schip biedt, als we kijken naar volumes,

veel meer mogelijkheden dan een vliegtuig.

Het cruiseschip Harmony of the Seas biedt onderdak aan 6360 passagiers en 2394 bemanningsleden. Het grootste luchtwaardige passagiersvliegtuig de Airbus A380 biedt plaats aan maximaal 853 passagiers.

Hurtigruten In de scheepvaart wordt er volop met duurzame energie geëxperimenteerd. In 2012 maakte de Tûranor PlanetSolar als eerste schip een reis rond de wereld op enkel zonne-energie. In India is net de Aditya te water gelaten, deze ferry biedt plaats aan 75 personen en vaart ook op energie van de zon.

En Hurtigruten, een Noorse veer- en transportdienst, gaat twee nieuwe passagiersschepen uitrusten met hybride technologie die elektrische aandrijving mogelijk maakt.

De grote vraag blijft echter: is deze technologie ooit in staat om een grote groep mensen op hetzelfde moment snel van continent naar continent te vervoeren?

De Natuurvrienden Voortgedreven door rusteloze genen, verlaat de mens zijn luie stoel om een stukje van de wereld te zien. Hij wil iets ervaren wat hij thuis niet kan ervaren. Virtual Reality zou wel eens de regels van het spel kunnen herschrijven. Waarom zou je uren staan aanschuiven aan de Sixtijnse kapel als je de fresco’s ook in detail kan bestuderen met een VR-bril op je kop? Deze technologie zal de toeristische industrie niet doen kelderen, maar is op zijn minst een goede aanvulling.

De manier waarop we onze vrije tijd beleven, is hoe dan ook aan verandering toe. Een beweging als De Natuurvrienden kan beroep doen op een roemrijke geschiedenis en internationaal netwerk om een pioniersrol op te nemen. Reizen in harmonie met mens en natuur doen wij immers al sinds het prille begin. Het zit ons als het ware in de (rusteloze) genen.

Dries Everaerts

9

interview

“Natuurvrienden moeten een positieve sfeer rond duurzaam reizen creëren” natieven nodig die comfortabeler en betrouwbaarder zijn en een hogere frequentie hebben.

De Natuurvrienden moeten mee de positieve sfeer creëren door te tonen dat reizen per bus en trein niet alleen leuker is, maar ook beter voor onze planeet.

Wat zijn de grootste uitdagingen voor De Natuurvrienden?

Er is uiteraard het probleem van de CO2-uitstoot.

De meeste Natuurvrienden proberen hun uitstoot al te verminderen door de bus of de trein te nemen of te carpoolen. Het vliegtuig moet altijd de laatste optie zijn, ook al bestaan er compensatiefondsen om de uitstoot te compenseren. Ook onze lokale evenementen kunnen een zware ecologische voetafdruk hebben. Veeteelt heeft een enorme impact op het broeikaseffect.

Ik kan iedereen de documentaire Cowspiracy aanraden. Daarin wordt aangetoond dat vele “groene” NGO’s de impact van vlees en melkproducten op ons milieu proberen te verdoezelen.

Hoe gedraagt de homo sapiens zich tijdens zijn vrije tijd? Die vraag vormt de basis van het onderzoek van Sabrina Grape. Als vrijwilligster bij de International Young Nature Friends (IYNF) schreef ze een boeiende artikelreeks over groen toerisme. Een aangename kennismaking drong zich dan ook op.

de natuurvriend • januari 2017

Hoe heb je De Natuurvrienden leren kennen?

Ik hoorde voor het eerst over De Natuurvrienden tijdens een seminar aan mijn universiteit, City University of Applied Sciences in Bremen.

Tijdens mijn zoektocht naar een stageplaats botste ik weer op De Natuurvrienden. Omdat ik naar het buitenland wilde en geïnteresseerd ben in natuurbescherming en internationaal jeugdwerk, was ik zeer blij dat ik kon stage lopen bij IYNF in Praag. In maart 2016 ging ik bij hen aan de slag. Het werd de beste ervaring van mijn leven. Na mijn stage wilde ik de band met De Natuurvrienden niet loslaten. De internationale gemeenschap van Natuurvrienden voelt aan als een grote familie.

10

Kan je een beetje meer over jouw studie en werkgebied vertellen?

Ik rond momenteel mijn studie Freizeitwissenschaft (vrijetijdwetenschappen, nvdr) af. Deze studie bestudeert de verschillende facetten van wat mensen met hun vrije tijd doen. De focus ligt er op duurzame ontwikkeling en het vermin-

deren van de negatieve impact op onze sociale en natuurlijke leefomgeving. Mensen kiezen in hun vrije tijd hoe ze zich gedragen en welke impact ze willen hebben. Het is dus logisch om meer aandacht te schenken aan de duurzaamheid van vrijetijdsactiviteiten. Milieuvriendelijk gedrag kan een levensstijl worden die de maatschappij beïnvloedt. Die duurzame levensstijl wil ik via mijn werk promoten.

Reizen per trein is vaak duurder dan per vliegtuig. Is een belasting op kerosine een oplossing?

Het klopt dat het prijskaartje, zeker bij jongeren, vaak een beslissende factor is. Ik geloof echter niet dat een duurzame levensstijl meer hoeft te kosten. Er zijn nog andere goedkope alternatieven voor het vliegtuig. Vliegen is ook comfortabeler. Een belasting op kerosine zal mensen die het zich kunnen veroorloven niet tegenhouden om het vliegtuig te nemen. Bovendien schept het een negatieve sfeer rond duurzaamheid. En we hebben net meer positivisme nodig! Meer nog dan duurdere vliegtickets, hebben we alter-

Wat kunnen De Natuurvrienden daaraan doen?

We kunnen de voetafdruk van onze evenementen drastisch verkleinen door te kiezen voor veganistische of vegetarische maaltijden. Grijp niet meteen naar soja, probeer ook eens iets lekkers klaar te maken met plaatselijke en seizoensgebonden groenten en fruit. De ervaring leert me dat de meeste van onze activiteiten zodanig worden georganiseerd dat ze afval beperken. Het hergebruik van materiaal van vroegere activiteiten is niet alleen erg creatief, maar ook goed voor het budget en het milieu.

Is duurzaam toerisme een contradictie?

Op een bepaalde manier wel, ja. Reizen is nooit klimaatneutraal, behalve als je de hele reis te voet aflegt. Je zou kunnen concluderen dat je beter niet reist als je duurzaam wil leven. Maar ik denk dat je bewustzijn alleen kan groeien als je andere mensen, culturen en plekken leert kennen. Door te reizen ga je nadenken. Hetzelfde gebeurt wanneer Natuurvrienden samenkomen, samen een reis maken of deelnemen aan sportieve, culturele en politieke activiteiten.

We moeten onze impact verkleinen, maar het bewustzijn over de uitdagingen op milieuvlak vergroten.

Lees de artikelen op www.iynf.org/category/ green-travelling. Op p 18 kan u een Nederlandse vertaling van een bijdrage van Sabrina vinden.

Dries Everaerts

BRUGSE NATUURVRIENDEN

De rally trekt deze keer door de prachtige bossen rond Beernem, getuigen van de ‘MOORDEN van BEERNEM’, de ‘KASTEELMOORD’ en de fusillering van 6 verzetshelden. Tijdens onze oriëntatietocht van ongeveer 25 km kijken de geesten van jachtmeester Sassen Dierickx, baron d’Udekem d’Acoz en kasteelheer Stijn Saelens over onze schouders mee.

Komen we levend uit deze gevaarlijke bossen? Houden we het hoofd koel om de juiste staprichting niet te verliezen? Kunnen we het lijk van Hector De Zutter opvissen, zijn we even handig met een klauwhamer als de moordenaars, maken we ruzie in het café omdat iemand zijn mond voorbij praatte?

En wat komt de mysterieuze ‘man met het hoedje’ hier doen?

En vooral, wie strijkt de ‘2000 Mark belooning’ op?

Allemaal vragen die onze rally helpen kleuren !

Vrijdag 17, zaterdag 18 en zondag 19 februari 2017 nodigen Brugse Bergstijgers u uit op de

RALLY:

DE BOSSEN PRAKTISCH

VAN VLAAND

EREN

Je kunt inschrijven tot woensdag 8 februari 2017door bijgaand formulier volledig in te vullen en door te sturen via mail naar debacker.erik@telenet.be én door storting van het bedrag (€18 of €35 al naar gelang de gekozen formule) op rekening BE90 9795 9095 5832 van de Brugse Natuurvrienden en Bergstijgers met vermelding “Rally + Naam".

Pas na ontvangst van de storting ben je ingeschreven en krijg je een bevestiging via mail van je deelname.

Als de maximumcapaciteit van 90 bedden bereikt is worden de inschrijvingen voortijdig afgesloten. Wacht dus niet tot het laatste moment om in te schrijven.

Een ploeg telt bij voorkeur (en max) 4 personen.

(Als je al weet met welke ploeg je deelneemt dan kun je dat vermelden op het formulier.)

Er zijn 2 formules: - Formule A: deelname rally + avondmaaltijd op zaterdagavond = € 18 - Formule B: deelname rally + 1 of 2 overnachtingen + avondmaaltijd op zaterdagavond + ontbijt op zondag = € 35

Op het formulier moet je specifiëren of je al dan niet vegetarisch eet en als je maar één overnachting kiest, welke nacht je blijft slapen.

Formule B met 2 overnachtingen is te verkiezen omdat je dan tijdig aan de rally kunt beginnen en nadien veilig nog iets kan drinken zonder vermoeid en in het donker naar huis te rijden.

De rally start in het moderne en kraaknette centrum ’t Haantje, Brandstraat 105 in 8755 Doomkerke. Je vindt er zowel de typische rust van een plattelandsdorp als de overweldigende schoonheid van de bossen en de velden.

We starten vanaf 07u30. Prijsuitreiking vanaf 21u00

solidariteit

Belgische Natuurvrienden doen de lamp branden in Senegal

De Natuurvrienden hebben al lang een diepe connectie met Senegal. Het Natuurvriendenhuis in de hoofdstad Dakar en verschillende projecten (L'arbre pour le Sénégal en het klimaatfonds) versterken de band met het West-Afrikaanse land.

Vorig jaar trokken Frans Nys en Vinzens Mausen van de Aarschotse Natuurvrienden naar ginder om les te geven aan talibés.

de natuurvriend • januari 2017

Talibés? Wat zijn dat?

Vinzens: Talibés zijn jongens tussen 4 en 18 jaar die door een koranleraar, ook wel marabouts genoemd, worden geronseld op het platteland. Ze worden meegenomen naar grote steden waar ze les volgen aan een daara, een koranschool. Ze leven er in erbarmelijke omstandigheden, volledig afgesneden van hun familie, en ze worden verplicht te bedelen.

Al het ingezamelde geld moeten ze afgeven.

Veel slechte marabouts misbruiken dit systeem voor persoonlijk gewin. Als de jongens te weinig geld binnenbrengen worden ze vaak ook nog eens geslagen. Behalve het uit het hoofd leren van koranverzen in het Arabisch, krijgen ze geen onderwijs. Tussen de 15 en 18 jaar verlaten ze de daaras als analfabeten en riskeren ze in de criminaliteit terecht te komen. Enkelen worden later zelf marabout.

12

Hoe kwamen jullie bij deze kinderen terecht?

Frans: Via Afractie, een vzw die in Senegal armoede bestrijdt en ijvert voor kinderrechten.

Deze Belgische vrijwilligersorganisatie steunt And Taxawu Xaleyi (ATAX), een opvanghuis voor straatkinderen. Dagelijks komen hier kinderen, vaak talibés, langs om te eten, te spelen, les te krijgen, te douchen en zich te laten verzorgen. ATAX wil deze kinderen een toekomstperspectief bieden. De oudste talibés kunnen via workshops kennismaken met verschillende beroepen, zo worden ze klaargestoomd voor een stage bij een lokaal bedrijfje. Ze zochten iemand voor initiatielessen elektriciteit en zo kwamen ze bij ons terecht.

Zijn jullie iets te weten gekomen over het ontstaan van de Senegalese Natuurvrienden?

Vinzens: Ja, Association Sénégalaise des Amis de la Nature (ASAN) werd volledig onafhankelijk opgericht door Senegalezen. Pas later sloten zij zich aan bij het NFI. De Senegalese regering wou het bos van Mbao vlakbij Dakar beschermen. Ze gaven ASAN een stukje grond met een hut en de opdracht te zorgen voor de bescherming van dit bos. Jammer genoeg werd het omliggende bos toch alsmaar kleiner en volgebouwd.

Wat is het verschil tussen de Belgische en de Senegalese Natuurvrienden?

Frans: De Senegalese Natuurvrienden zijn veel meer dan wij een milieuorganisatie. Hun voornaamste doelstellingen zijn milieueducatie en de bestrijding van de woestijnvorming.

De drijvende kracht achter ASAN zijn studenten. Zij doen aan sensibilisering, vorming en bebossingsprojecten. Ze geven bijvoorbeeld lessen milieueducatie aan groepen jongeren.

In de tuin rond het Natuurvriendenhuis worden er allerlei bomen en planten voor bebossingsprojecten gekweekt.

Frans: Na de aansluiting bij het NFI kwam er internationale steun, vooral vanwege de Duitse Natuurvrienden, en werd op hetzelfde perceel naast de hut een Natuurvriendenhuis gebouwd. Dit huis bevat slaapruimtes, klaslokalen, een grote keuken en een bibliotheek.

In de tuin kwamen ook nog enkele hutten bij, met airco nog wel!

Vinzens: Om planten te kweken hebben zij geen serre nodig maar een schaduwtent. In een hoek van de tuin staat een grote baobab. Deze apenbroodboom is met zijn rituele betekenis een symbool van Senegal. Van de vrucht van de baobab kan men bouille maken, een drank die mij goed door de klassieke reizigersdiarree heeft geholpen.

Excuseer, airco?

Vinzens: Daar zijn heel wat discussies aan voorafgegaan. De milieubewuste Duitse Natuurvrienden waren tegen, maar de Senegalezen argumenteerden dat ze in het zwoele regenseizoen net zo hard verkoeling nodig hebben als wij in de winter verwarming.

Voor alle duidelijkheid: de hutten van de gewone plattelandsbewoners hebben geen airco. De camping was nog zo’n Duits idee dat bij gebrek aan interesse werd opgegeven.

Hoe gaat de bebossing in zijn werk?

Vinzens: In het begin werden de bomen op publieke plaatsen aangeplant. Dit bleek echter geen succes: na een jaar waren de meeste bomen uitgedroogd of verdwenen. Nu worden de bomen aangeplant op private woonerven.

Dit zijn afgesloten terreinen op het platteland waar grote families in meerdere huizen of hutten samenwonen waardoor de bomen onder privaat toezicht staan. Bovendien kiest ASAN nu voor fruitbomen. Dat maakt het allemaal veel interessanter voor de bevolking.

Doet ASAN iets om de talibés te helpen?

Vinzens: Ze zijn goed op de hoogte van de problematiek. Voorzitter Mamadou Mbodji noemt het zelfs het grootste probleem van Senegal. Tijdens een bijeenkomst werden er ideeën gelanceerd om samen te werken.

ASAN nodigde ATAX uit om met de kinderen het domein te bezoeken en hen iets te leren over natuur en milieu. ASAN wil ook het huis van ATAX bezoeken en hen adviseren bij de keuze van planten voor hun kleine tuin, want zo dicht bij de zee groeit niet alles even goed.

Grappig hoe twee Belgen twee Senegalese organisaties bij elkaar kunnen brengen.

Frans: Het bezoek werd afgesloten met een gezamenlijk avondmaal in het Natuurvriendenhuis, een mooi voorbeeld van de Senegalese gastvrijheid, in de plaatselijke taal, het Wolof, ook taranga genoemd.

&

Vinzens: Hun kok heeft veel moeite gedaan om vooral verse groenten op tafel te brengen omdat de Duitse Natuurvrienden bijna allemaal vegetariërs zijn. Niet evident in een land met weinig neerslag en waar de mensen zich voeden met rijst, kip en vis.

Wat zal jullie het meest bijblijven?

Frans: De mensen zijn heel vriendelijk, gastvrij en bijzonder vindingrijk bij het zoeken van een inkomen. Overal zie je kleine handeltjes en ambachten. Ik heb iemand gezien die een oude bureaustoel op een bierbak heeft vastgebonden, en hij was vertrokken met een kapperssalon. Maar aan het elektromateriaal heb ik mij geërgerd, zo’n slechte kwaliteit. (lacht) Je moet 5 schakelaars kopen om er 3 op te hangen want eentje is al kapot in de verpakking en een tweede breekt bij de montage.

Vinzens: Buiten de opdringerige taxichauffeurs aan de luchthaven heb ik geen enkele vorm van agressie gezien. In Yoff, toch een dichtbevolkte voorstad van Dakar, is er nergens politie te zien en toch voelden wij ons daar veiliger dan in menig Europese stad.

Sommigen verklaren dit door het sterke geloof van de mensen en de grote invloed van de moskeeën.

Hartverscheurend waren de littekens van zweepslagen in het gezicht van een jonge talibé. Deze had hij gekregen van zijn marabout omdat hij uit de daara wou vertrekken. www.amisnature-sn.org (ASAN) www.ataxsenegal.com (ATAX) www.afractie.be (Afractie)

De wereld van de reuzen uit de ijstijd

De internationale expo “Giants of the Ice Age” is nu ook in België te zien!

Levensechte mammoeten, wolharige neushoorns, holenberen- en leeuwen staan er tentoon naast neanderthalers.

In het 30 ha grote Préhistomuseum kun je ook jagen met een speerdrijver of boog en eten zoals in de ijstijd.

Archeologen leren je vuur maken en stenen bewerken of je maakt een wandeling in het beschermd bos rond de grot van Ramioul.

Préhistomuseum, Flémalle-Luik 7/7 open van 10 tot 17u. Gesloten op 24, 25, 31/12 en 1/01 Expo nog tot 19 april 2017 www.prehisto.museum, 04/275.49.75

Voorde e

l Natuu op vertoon rvriend van deze bo en n krijg je 3€ individuel e tarief. G korting op eldig voor het Je betaalt maximum aan de uitg 5 personen ang naarge doorbracht . la ng op de site. de tijd die je 13

klimaat

IN BEELD Extra

Ken je het klimaatfonds van De Natuurvrienden al?

Fotowedstrijd Bergstijgers Antwerpen

Het Natuurvrienden Klimaatfonds biedt aan alle Natuurvrienden de kans om de uitstoot van schadelijke uitlaatgassen van auto- en vliegtuigreizen te compenseren door klimaatbeschermende projecten van de Afrikaanse Natuurvrienden te ondersteunen.

Heel wat Afrikaanse landen worden door de klimaatverandering bijzonder hard getroffen omdat de neerslaghoeveelheid in de van oudsher al droge regio’s, zoals bijvoorbeeld de Sahel, nog verder afneemt. Net in de armste landen is de bevolking het meest afhankelijk van de landbouw. Door de toename van droogteperiodes mislukken de oogsten en sterft het vee. De bewoners worden dan gedwongen om naar de grote steden te verhuizen, maar ook daar zijn nauwelijks toekomstperspectieven. Wat blijft, is dikwijls de hoop op een betere toekomst in Europa. Zo vormt de klimaatproblematiek een drijvende factor voor de grote migratiebeweging van het Afrikaanse naar het Europese continent.

De Afrikaanse Natuurvrienden nemen met hun projecten concrete maatregelen om de gevolgen van de klimaatverandering te verminderen om zo de leefsituatie voor de plaatselijke bewoners te verbeteren.

Het aanplanten van fruitbomen in Senegal is een voorbeeld waarmee de mensen op verschillende vlakken geholpen worden: het fruit kan door de gezinnen zelf gebruikt worden en wanneer er meer geproduceerd wordt dan hetgeen de gezinnen nodig hebben, kan de meeropbrengst

Foto1:Foto genomen door Wim Galle tijdens de hooggebergtetocht Alta Via 2 in de Italiaanse Dolomieten door een groepje Antwerpse Bergstijgers afgelopen zomer.

worden verkocht. Aangezien het verzorgen van de boomgaard, het oogsten en ook de fruitverkoop doorgaans door de vrouwen gedaan wordt, draagt het project ook bij tot de versterking van de rol van de vrouw in de dorpsgemeenschap. En de bomen zelf: die zorgen ervoor dat de waardevolle bodem niet erodeert en de woestijnvorming een halt toegeroepen wordt.

Jouw bijdrage voor klimaatrechtvaardigheid De meeste projecten van de Afrikaanse Natuurvrienden werden tot nu toe met giften van Europese Natuurvrienden gefinancierd.

Het Natuurvrienden Klimaatfonds moet het mogelijk maken om in de nabije toekomst hoognodige projecten te realiseren.

De bijdrage aan het Klimaatfonds wordt berekend aan de hand van de hoeveelheid uitlaatgassen die door auto- en vliegreizen worden uitgestoten. De bedragen en berekeningsbasis vind je terug in de tabel. De betaling van de bijdragen gebeurt via de Klimaatfonds-website of gewoon via pc-banking. Extra giften blijven uiteraard ook nog altijd welkom.

Het beheer van het Klimaatfonds gebeurt

door een internationaal samengestelde stuurgroep die de projecten begeleidt en evalueert. Op deze wijze wordt gewaarborgd dat alle bijdragen voor een volle 100% naar de projecten doorstromen. De effectieve inzet van de ingezamelde gelden wordt jaarlijks door een accountant geauditeerd en bevestigd.

Alle projecten die door het Klimaatfonds gefinancierd worden, worden op de website voorgesteld. Donateurs ontvangen daarenboven regelmatig informatie over hoe het geld aangewend wordt en hoe de gefinancierde projecten vorderen. www.climatefund-nfi-int.org

de natuurvriend • januari 2017

www.climatefund-nfi-int.org

14

Categorie

Afstand traject (h/t)

Voorbeeld

Europa* Medium traject

2.500 km 9.000 km

Brussel – Madrid, Brussel – Zagreb

Transcontinentaal 1 Transcontinentaal 2

17.800 km 35.000 km

Foto 2: Foto van Peter Van der Jeught, genomen tijdens een dagstapperswandeling. Dit zijn wandelingen tussen 20 en 25km georganiseerd door de Antwerpse Bergstijgers waarbij afstand en/of tempo worden aangepast aan de deelnemers.

Brussel – Dakar/Senegal, Brussel– Canarische Eilanden Brussel – Johannesburg/ZuidAfrika Brussel – Sydney/Australië

Bijdrage (heen- en terugvlucht)

Foto 3: Col de Drouillet, 2.235 m.

Dévoluy, Frankrijk.

Genomen door Dirk Martijn.

20 Euro 68 Euro

105 Euro 245 Euro

* Voor reizen minder dan 800 km (enkel traject) dienen vliegtuigreizen indien mogelijk vermeden te worden.

Voor autoreizen wordt een forfait van 5 Euro per 1.000 km voorgesteld.

Fotos: NFI en Peter Backof

15

opinie

Lars Ilya Meulenbergs, voorzitter De Natuurvrienden-Bergstijgers:

“Stop met het nastreven van toppen, leer terug genieten van het onderweg zijn” In de zomer van 2016 trok ik vol goesting naar Tanzania, meer bepaald naar de Mount Meru en de Kilimanjaro. Om nadien verder doorheen Tanzania te reizen met mijn vriendin. Jarenlang had ik deze bergtochten voorbereid. Ik las boeken over de dieren, bestudeerde kaarten en topo’s om zo mijn ideale route uit te stippelen. De Kilimanjaro beklimmen was een kinderdroom die eindelijk werkelijkheid zou worden.

Helaas, het zou bij een kinderdroom blijven.

Na de beklimming van Socialist Peak, het hoogste punt van de Mount Meru dat ik ter acclimatisatie beklom, mailde ik het volgende naar mijn papa (die mij als kind zot gemaakt had van de Afrikaanse bergen).

de natuurvriend • januari 2017

Het ligt op mijn lever. Het is zwaar en niet leuk om vast te stellen. Ik krijg hier meer en meer het gevoel dat de mythe, het mooie, het schone, het unieke, het…, kort gezegd: de Kilimanjaro niet meer is wat het geweest is. (18 juli 2016)

16

Wat bedoelde ik?

Ik had reeds een prachtweek op de berg achter de rug, maar langzaamaan begon er een naar gevoel in mij op te borrelen. Welk gevoel?

Een gevoel dat ik moeilijk kon beschrijven op dat moment. Het kwam neer op het volgende: als Natuurvriend en Bergstijger was ik al jaren bezig met het volgen van cursussen, klimmen, lesgeven, op reis gaan en dit met bepaalde principes zoals duurzaamheid, veiligheid, respect voor mens en natuur, Berg Vrij! en Der Weg ist das Ziel. En die principes botsten nu brutaal met de werkelijkheid die ik daar op dat moment beleefde.

In 2015 bereikten we met het project Seven Summits een hoogtepunt binnen de natuur-

vriendenbeweging. Tijdens dit mooie project creëerden we een checklist van 10 punten (transport, kledij, slapen, afval, voeding & streekgerechten, water, respect voor cultuur, beklimming, team en jezelf) om het verschil te maken. We toetsten al onze projecten af en bekeken hoe duurzaam onze reis of uitstap was. Samen met Sanne, Pieter en mijn papa ontdekte ik in het kader van dit project de schoonheid van Svanetië in Georgië. Ik kwam er tot rust, genoot van elk moment en ervoer dat ook slow travelling en bergtrekken heel plezant kunnen zijn. Het gaat niet altijd om die toppen. En ja, gemiddeld gezien vond ik die reis heel duurzaam en scoorden we hoog op de checklist.

In Tanzania, tijdens de beklimming van de Mount Meru, werd bij iedere hoogtemeter mijn ambetante gevoel groter en groter. Er knaagde iets in mij. Het pad tot aan de eerste hut was ondertussen een weg geworden waar een 4x4 perfect kon rijden, met op bepaalde plaatsen zelfs verharding. Van de eerste naar de tweede hut was er een beter pad dan de meeste huttenwegen in de Alpen. En op deze paden liepen personen die niet getraind waren of nog nooit wandelschoenen hadden gedragen of enkel hun water droegen en de rest lieten sleuren door dragers. Later op de Kilimanjaro kwam ik

zelfs een Thai tegen met 7 dragers, 1 kok en 1 gids! Het ergste was nog het adembenemende zicht vanop de top: de horizon werd gedomineerd door het indrukwekkende silhouet van het Kilimanjaro-massief met op Kibo - dé Top of Africa - nauwelijks nog sneeuw. Duizenden mensen ondervinden hier problemen door. Er is namelijk alsmaar minder smeltwater om hen te voeden en om hun velden onder de vroeger zo vruchtbare flanken te irrigeren. Elke dag van mijn reis kwam er een wroeging bij. Zo kreeg ik flessen water van het merk ‘Kilimanjaro’ en na het lezen van de kleine letters bleek Coca Cola Company de rechten te bezitten op het merk ‘Kilimanjaro’. Hoera voor de globalisatie.

Ik blijf gemotiveerd om mijn doel te bereiken.

Maar het is niet mijn hoofddoel. Ik leerde mijn gids de term Berg Vrij!, kookte mijn eigen eten tussen alle koks. Droeg mijn eigen rugzak. (18 juli 2016) Dit schreef ik ook naar papa toen ik beneden was na de Mount Meru. Een dag later vertrok ik voor de Kibo.

Voor de beklimming van de Kilimanjaro huurde ik ook weer geen dragers, maar enkel de verplichte (berg)gids. Ik koos de Umbweroute en gelukkig maar dat ik deze had gekozen. Ander-

halve dag heb ik gewandeld zonder iemand tegen te komen. Sorry, ik vergis me, ik kwam wel iemand tegen: een Duitser van meer dan 100 kg, op een draagberrie. Hij was hoogteziek geworden op de eerste dag maar had 3 dagen door gedaan en werd nu in kritieke toestand afgevoerd door zijn dragers.

Uiteindelijk stond ik een week later niet op de top van de Kilimanjaro. Een bewuste keuze. Ik was nochtans goed voorbereid en super geacclimatiseerd na achtereenvolgens een week in de Alpen en een week op Mt. Meru. Toch sputterde mijn lichaam tegen in het Barafu-kamp, het laatste kamp voor de slotklim naar Stella Point en Uhuru Peak: mijn geest kon dat lichaam niet meer dwingen verder te gaan. De drive die ik voelde voor mijn vertrek naar Tanzania was weg gesmolten als de sneeuw (sic), verdampt in de Afrikaanse zon. Mijn rugzak woog nog altijd even zwaar, maar ’t was de last in mijn hoofd die doorwoog. De confrontatie met het overgecommercialiseerde massatoerisme op deze Grote Vriendelijke Reus verbrodde mijn zin om door te gaan tot de top. Ik had gewoon geen goesting om in de file te staan voor de topfoto. De lang gekoesterde kinderdroom spatte uiteen. Ik dankte mijn ‘gids’ voor zijn trouwe gezelschap, we dronken zelf gezette thee, we gingen naar beneden. Op zoek

naar de Afrikaanse ruimte, waarvoor ik zover gekomen was, maar niet gevonden had op de plek van mijn dromen.

Het lijkt hier een lange klaagzang, maar als ik dan verhalen hoor van vrienden Bergstijgers dan hoor ik dat zij gelijkaardige problemen ondervinden: de zo geromantiseerde eenzaamheid in de bergen, de natuurverbondenheid van heel veel ‘alpinisten’ lijkt verloren te gaan.

Hutten worden drukke hotels, wandelpaden over-gemarkeerd en dus/want druk, op de top van vele bergen is het één groot selfiegebeuren. Messner, Bonnington en J. Muir worden weggelachen als ouderwetse dromers.

Toppen- en recordjagers als Ueli Steck zijn de nieuwe helden.

Ik wil gewoon dat we niet dezelfde commerciële weg inslaan als sommigen nu doen in de klim- en wandelwereld, want dat is een deadend (cf. Messner noemde het ‘Eine Sackgasse…’). De commerciële, competitieve trend in de bergsport doodt waar het finaal allemaal om begon. Of tenminste: wat ik ervaar als de kern van het ‘berg-stijgen’.

We moeten stoppen met het nastreven van toppen, maar terug leren genieten van onderweg zijn. De checklist (7Summits-project) kan

ons helpen om onze waarden te blijven toetsen en er zo voor te zorgen dat het hier op de wereldbol een aangename plek blijft om te wandelen en te klimmen.

Sinds maart 2016 ben ik voorzitter van De Natuurvrienden-Bergstijgers, een prachtige, natuur-gebonden en natuurvriendelijke klimen wandelvereniging die 50 jaar geleden door wijlen Jan Flips, natuurvriend in hart en nieren, werd opgericht. We zullen hem, zijn daden en zijn woorden kracht bij zetten en dat niet alleen in het verjaardagsjaar 2017. We zullen onze waarden en principes, zo mooi weergegeven is ons logo - de handjes van solidariteit en vriendschap, de bloemetjes (*) voor de natuur die we koesteren, en de bergen, de biotoop waarin we ons zo goed voelen – verder blijven uitdragen.

Berg Vrij!

Lars Ilya Meulenbergs 12/11/2016

(*) De bloemetjes in ons embleem zijn rood, het rood van de alpenroosjes (Rhododendron Ferruginium), dus géén edelweisjes.

Alpenroosjes zijn héél ‘gewone’ bloemen die op bescheiden hoogte in de Alpen weelderig groeien, anders dan de edele edelweis die zeldzamer is, dikwijls te vinden om meer onbereikbare plaatsen. Ook geen toevallige keuze, dat populaire bloempje in ons embleem.

17

historisch

factchecker

Op zoek naar de roots van De Natuurvrienden (1895-1933) Waar staan De Natuurvrienden nu eigenlijk voor? Het is niet gemakkelijk te omschrijven wat de kern van onze beweging is, waar haar wortels liggen en hoe ze zich de afgelopen 120 jaar heeft ontwikkeld. Doorheen de jaren kregen we verschillende etiketten opgeplakt: toeristenclub, bergsportvereniging, arbeidersbeweging, milieuvereniging, …

Reizen in ontwikkelingslanden De homo turisticus heeft een aangeboren interesse in exotische bestemmingen.

Wanneer hij denkt aan vakantieparadijzen als Ecuador, Nepal of de Malediven doemen mystieke rituelen, oude tradities en de ogenschijnlijk ongerepte natuur op in zijn verbeelding. Helaas worden deze rijkdommen bedreigd door het toerisme.

de natuurvriend • januari 2017

Vooral de ontwikkelingslanden zijn vaak het slachtoffer van grote internationale toeristische ondernemingen. Zij nemen de economie van het land over en exploiteren de natuurlijke hulpbronnen zonder dat het de lokale bevolking iets oplevert. In de Caraïben vloeit ongeveer 80% van de winsten die uit het toerisme komen terug naar buitenlandse bedrijven. In Thailand is dit 70% en in India 40%. Het populaire riedeltje dat toerisme welvaart brengt voor de lokale bevolking klinkt dus een beetje vals.

18

Niet alleen stroomt het geld uit het toeristische paradijs, maar vaak worden de kosten voor infrastructuurwerken nog eens verhaald op de lokale besturen. Het zijn de overheden die opdraaien voor de snelwegen, luchthavens en de afvalverwerking. Uiteindelijk zijn het de burgers die via hogere belastingen het gelag betalen. Een ander heikel punt is de hoge drinkwaterconsumptie van hotels in gebieden waar water schaars is. Zwembaden, sproeisystemen voor grasperken, was- en vaatmachines,... ze jagen het waterverbruik naar astronomische hoogten.

Een ander veel gehoord argument is dat toerisme banen creëert voor de lokale bevolking.

We zien echter dat veel bedrijven ervoor kiezen om hun personeel over te vliegen uit het buitenland. Ofwel omdat het goedkoper is, ofwel omdat ze moeilijk gekwalificeerde werknemers vinden. Hier laat men kansen liggen om de plaatselijke inwoners een gedegen opleiding te geven.

Laat dit echter geen reden zijn om niet op vakantie te trekken naar ontwikkelingslanden. Integendeel, als toerisme op een duurzame manier verloopt, kan dit echt ten goede komen aan de lokale bevolking en economie. Doorgaans is het een goede zaak wanneer buitenlands geld de lokale markt bereikt, op voorwaarde dat het niet terug uit het land vloeit. Koop bijvoorbeeld producten in een lokaal winkeltje. Ga niet naar de supermarkt om daar het merk koekjes te kopen dat je thuis ook koopt. Wees avontuurlijk en probeer iets nieuws.

Hetzelfde voor souvenirs. Op verschillende plaatsen kan je winkeltjes vinden waar men handgemaakte goederen verkoopt. Let er wel op dat je niet naar huis gaat met bedreigde fauna en flora. Een gegidste tocht in een wildreservaat of een workshop rond plaatselijke tradities ondersteunt niet alleen de plaatselijke economie, maar geeft ook extra waarde aan

natuurlijke en culturele bronnen. Dit vergroot de kans dat ze beschermd worden en creëert extra banen.

Wanneer je een vakantie boekt in een ontwikkelingsland, probeer dan een verblijfplaats te vinden die gerund wordt door lokale mensen.

Deze zijn vaak goedkoper en bieden een totaal andere kijk op de cultuur en de gewoontes van je bestemming. Overweeg of je echt in een all-inclusive holiday resort wil logeren. Is het bijvoorbeeld niet spannender om in kleine restaurantjes te dineren, de omgeving te verkennen met een lokale gids en zo de tradities en de cultuur te leren kennen?

Tot slot, vergeet niet dat de plaatselijke bewoners je als een “bevoorrechte rijke westerling” kunnen aanzien. Het is belangrijk om respect te tonen en de mensen te aanvaarden zoals ze zijn binnen hun cultuur. Misschien geen slecht idee om op voorhand uit te zoeken wat de sociale regels zijn in het land waar je op vakantie gaat, zeker als je contact wil hebben met de lokale bevolking. Dit kan problemen voorkomen.

Als je niet zeker bent over hoe je te gedragen, observeer dan of vraag het gewoon. Een garantie voor een interessant gesprek!

Sabrina Grape Bewerking: Dries Everaerts

Er is geen enig en juist antwoord, simpelweg omdat De Natuurvrienden nooit een homogene groep is geweest. Sinds de oprichting in 1895 heeft een veelvoud van ideologieën, politieke meningen, intenties en motivaties onderdak gevonden in ons Natuurvriendenhuis.

‘30 betaald verlof. TVdN vervelde tot een reisorganisatie en bereikte op die manier een brede waaier aan mensen. Tijdens uitstapjes en vakantiekampen van De Natuurvrienden ontstond er een uitwisseling tussen de verschillende sociale klassen.

Van Berg Heil naar Berg Frei Het prille begin ligt in het Wenen van 1895 bij de oprichting van Touristenverein die Naturfreunde (TVdN), een organisatie die de arbeiders van de donkere fabrieken naar de natuur wilde brengen. Dit resulteerde in een strijd voor vrije toegang tot natuurgebieden. In die context werd de gangbare begroeting Berg Heil, die door de bergsportende bourgeoisie gebruikt werd, vervangen door de revolutionaire begroeting Berg Frei waarmee de eis voor vrije toegang tot natuurgebieden kracht werd bijgezet. Vrije toegang tot natuurgebieden was in die periode immers zeldzaam, omdat de meeste wandelpaden zich bevonden op gronden die door privé-eigenaren afgeschermd werden.

Generatieconflict De jeugd heeft altijd al een speciale rol gehad binnen onze vereniging. Al in de pioniersjaren worden jongeren aangespoord om gezonde, kritisch denkende leden te zijn. Loni Burger, in 1926 leider van de jongerentak van de Duitse Natuurvrienden, verwoordde het zo: “Een Natuurvriend zijn, betekent strijden voor een betere menselijkheid, betekent een breuk met tradities, betekent nieuwe betekenis te geven aan het leven. Een Natuurvriend zijn, betekent streven naar een sociale maatschappij. Vanuit dit gezichtspunt zijn de ouderen veelal niet in staat tot zulk streven naar een nieuw maatschappijmodel en tegelijkertijd moet de jongere generatie in

datzelfde streven opgeleid worden. Daarom moeten ook de jongeren samen met ons op stap.”

Er heeft altijd al een zekere spanning tussen de jongeren en de volwassenen binnen De Natuurvrienden bestaan. Die spanning nam in de jaren voor de Tweede Wereldoorlog toe en resulteerde in meerdere onafhankelijke jeugdafdelingen. Dit was noodzakelijk om te kunnen inspelen op de specifieke noden van de jeugd. Deze strijd voor onafhankelijkheid zou nog bijna een halve eeuw voortduren tot de oprichting in 1975 van de Internationale Jonge Natuurvrienden (IYNF), maar zelfs toen was het generatieconflict verre van opgelost. Maar dat bespreken we in een volgend artikel.

Max Menkenhagen Bewerking: Lieven Heuten, Dries Everaerts

Na de Eerste Wereldoorlog woekerden werkloosheid, armoede en dakloosheid als onkruid op de ruïnes van het oorlogsgeweld. De grote variatie aan budgetvriendelijke ontspanning voor het ganse gezin verankerde onze beweging in de samenleving. Sleutel tot succes waren de huizen die nog steeds tot een van de meest prominente elementen van het huidige Natuurvriendenwerk behoren.

Ingegeven door een hoge mate van zelfredzaamheid werden de huizen door Natuurvrienden zelf gebouwd en onderhouden.

In combinatie met de filosofie van duurzaam toerisme en nietcompetitieve sportbeleving, werd de groepering een magneet voor politiek geëngageerde jongeren.

Dankzij een volgehouden sociale strijd verkreeg een groot aantal arbeiders in Europa in de jaren 19

nv-huis

Koos Vorrinkhuis in Lage Vuursche (NL)

de natuurvriend • januari 2017

Midden in de bossen van de Lage Vuursche staat het natuurvriendenhuis Koos Vorrinkhuis. Lage Vuursche is een authentiek dorpje, 45 km ten zuidoosten van Amsterdam, nabij Hilversum, Baarn, Utrecht en Amersfoort. Het ligt in het eerste grote bosgebied komend vanuit de randstad. Meer dan twee miljoen bezoekers per jaar trekken hier naartoe vanwege de bosrijke omgeving, de gezellige restaurants, de winkeltjes en de eindeloze recreatieve mogelijkheden. Je kunt heerlijk wandelen, fietsen, midgetgolfen, paardrijden en naar een klimbos gaan. Velen vinden daarna ’s zomers een zonnig plaatsje op één van de vele terrassen of een warm plekje bij de haard in de winter.

De pannenkoek vindt hier grote aftrek, maar ook een gastronomische maaltijd is verkrijgbaar in de zes restaurants die Lage Vuursche rijk is.

20

Dankzij de tientallen rijksmonumenten en de achttiende eeuwse huizen in en om de Dorpsstraat heb je het gevoel dat de tijd hier heeft stilgestaan. Er heerst een Anton Pieck-achtige sfeer. Het dorp heeft een vorstelijke status, omdat prinses Beatrix, de voormalige Nederlandse koningin, hier op kasteel Drakensteyn woont. Hoewel het kasteel vrijwel geheel aan het oog wordt onttrokken, heeft het op velen een grote aantrekkingskracht.

Het Koos Vorrinkhuis is het grootste Natuurvriendenhuis van het Nivon, de Nederlandse Natuurvrienden. Het ligt vrij in het bos, net buiten het dorp. De slaapvleugel heeft 103 bedden verdeeld over twee verdiepingen. Twee kamers zijn aangepast voor mindervaliden en er is één kamer met twee extra bedden voor passanten. Verder heeft het huis een grote zelfverzorgingskeuken, zeer goed sanitair en een grote en een kleine verblijfsruimte met een eigen terras.

Eigen terrein en speelvoorzieningen zijn er voor de jongste en de wat oudere jeugd. In het huis overnachten zowel individuele bezoekers als groepen.

In de dertien Nederlandse Natuurvriendenhuizen is zelfverzorging de standaard. In de afgelopen 80 jaar, na de bouw van het eerste Natuurvriendenhuis Krikkenhaar, is er veel in de huizen veranderd. Slaapzalen

werden slaapkamers. De kwaliteit van de huizen is sterk verbeterd en aangepast aan de nieuwe tijd. Ook in het beheer van de huizen is veel veranderd. Het belangrijkste is wel het afschaffen van het corvee door de gasten. Critici meenden dat die veranderingen het individualisme zouden aanwakkeren, iets wat onze beweging van solidaire mensen nu net niet wil. De huizen zijn er juist om elkaar te ontmoeten en in harmonie met elkaar samen het verblijf in het huis zo aangenaam mogelijk te maken. Dat is de reden dat zelfverzorging de standaard is en blijft. Het Natuurvriendenhuis als een doehet-zelf-hotel waar je elkaar ontmoet en de gemeenschapszin nog steeds wordt gestimuleerd.

De bouw van het Koos Vorrinkhuis is in 1962 begonnen en het huis is in 1964 geopend onder andere door oud-minister president Willem Drees van de Partij van de Arbeid. De naamgever van het huis, Koos Vorrink, was de eerste vrijgestelde bestuurssecretaris van het Instituut voor Arbeidersontwikkeling, de voorloper van het Nivon. Koos Vorrink was actief in de Sociaal Democratische Arbeiders Partij en een vertegenwoordiger van het cultuursocialisme.

In zijn ogen moesten niet alleen de economische omstandigheden van de arbeiders verbeteren maar ook de gemeenschapszin hoorde bij de nieuwe maatschappij, een an-

“Een Natuurvriendenhuis is een doe-het-zelfhotel waar mensen elkaar ontmoeten.” dere cultuur voor iedereen.

Verheffing, daar ging het om.

De natuur verkennen hoorde daarbij, net als kamperen. In het begin van de vorige eeuw was dat een onbekende vorm van “sport”. Ook toneelspel, lekespelen, volksdansen en mooie diepe gesprekken bij het kampvuur bij de kampplaats of open haard in het huis waren onderdeel van die cultuur.

Net als alle Natuurvriendenhuizen en kampeerterreinen van de Natuurvrienden in Nederland wordt het Koos Vorrinkhuis door onbezoldigde Nivonleden beheerd. Deze zorgen ervoor dat het huis 365 dagen per jaar in optimale conditie is en de gasten hartelijk worden ontvangen. Wij ontmoeten u graag in het Koos Vorrinkhuis.

Meer informatie en reservering: www.koosvorrinkhuis.nl Dannie Brus

Niet te missen in Utrecht!

goederen bossen ge111 genaren van de land Henny van der Eng, auteur van het boek n als jachtgebied, voor en, plant die dienst dede plekken in Utrecht die je gezien moet hebb of statussymbool. Deze plek hakhout en als park koos voor De Natuurvriend zijn favoriete rhouden, wat mede de oude bossen werden onde in Utrecht. Zijn voorkeur gaat uit naar de ige bossen op een aanen, oorzaak is dat de huid wandelgebieden Amelisweerd en Rhijnauw ige karakter hebben eft tal plaatsen het parkacht niet ver van het Koos Vorrinkhuis. “Het betr oud majestueus bos d,” behouden en dat het een hier het grootste rivierkleibos van Nederlan e bomen (een zogeg is met veel hoge en dikk stelt Henny, “dat door de eventuele verbredin ). Het is een mene- naamd zuilen- of hallenbos en van de A27 wellicht en helaas verder aang geling van door mensen aangelegde boss te laats de tast zal worden.” ur en rivierkleibos, waarbij de natu had. hand tsen de vrije n aan decennia op veel plaa Op de grens van Utrecht en Bunnik ligge liswande Kromme Rijn de landgoederen Oud Ame Gedurende elk seizoen kun je er mooie Tot en. auw Rhijn vele de weerd, Nieuw Amelisweerd en als het voorjaar eeuw delingen maken. In bosde int, in de jaren vijftig en zestig van de vorige hyac de wilde zit en stinsenplanten zoals waren deze landgoederen nog familiebe en de bostulp weelderig ook dasl de oon, anem periniet of nauwelijks toegankelijk. Vanaf die in de warmte de vertste bloeien; in de zomer om ode zijn de landgoederen, waarop het groo en op te zoeken; in de koeling van de grote bom rivierkleibos van Nederland, eigendom van prachtig goud kleuren na- de herfst als de bossen gemeente Utrecht en is het een prachtig enstoelen staan en in omlig- en er bijzondere padd tuur- en wandelgebied voor Utrecht en uw zich hecht op takken s er de winter als de snee gende plaatsen. Rhijnauwen was al sind en als de lente zich toe- van bomen en struiken iende in 1933 een jeugdherberg is gevestigd vrij alweer aankondigt via de vroeg bloe n ende duiz gankelijk. hier sneeuwklokjes, waarvan er vaneens eren goed in bloeien. Of bekijk de land Tot ca. 1700 groeide er vrijwel geen boom een bootje en bekijk huur Rijn, me Krom de af d gedit gebied omdat de boeren die de gron f het water.

In dit prachtige gebied vana en. kapt iden groe bruikten alle bomen die er ge eide achttiende eeuw zijn door de toenmali /// / /// /// /// /// /// /// /// /// /// /// 21

Wat als je geboren bent met het lichaam van een jongen, maar je voelt je een meisje? Of omgekeerd? Wat als je je noch man, noch vrouw voelt, of net beide?

Voor welk team kom je dan uit? Waar kleed je je om? Wat vertel je aan je team en wat niet? Sport Vlaanderen schept klaarheid met een nieuwe brochure.

Hoewel de mensheid doorgaans in twee geslachten wordt ingedeeld, is de natuur gevarieerder dan dat. Op biologisch niveau is het zelfs moeilijk, om niet te zeggen onmogelijk, om een eenvormige definitie vast te leggen. Geslacht zit eerder tussen je oren dan tussen je benen. Sportclubs hanteren vaak een strikte scheiding tussen man en vrouw, dit om praktische redenen: beperkt aantal kleedkamers, fysieke verschillen beïnvloeden sportieve prestaties,... Voor transgenders levert dit echter problemen op voor het beoefenen van een sport. Nu er een Belgische wetswijziging voor de deur staat, waarbij mensen mogelijk zonder hormoontherapie of operatieve ingreep van geregistreerd geslacht kunnen veranderen, worden de uitdagingen nog groter.

de natuurvriend • januari 2017

Wetswijziging Uit de cijfers blijkt dat 18% van de sportfederaties een transgender-lid heeft dat aan de competitie deelneemt. Een wetswijziging kan voor de sportsector belangrijke gevolgen hebben. Federaties en clubs voor wie de identiteitskaart de basis voor indeling in reeksen vormt, moeten er zich van bewust zijn dat de sekse die op de identiteitskaart vermeld zal staan dan niet langer inhoudt dat de sporter ook een hormoonbehandeling heeft gevolgd. In samenwerking met de Vlaamse Sportfederatie, ICES, çavaria, Gelijke Kansen Vlaanderen en het Transgender Infopunt, reikt Sport Vlaanderen enkele richtlijnen uit opdat sportclubs een eigen beleid rond transgenders kunnen vormgeven. Het uitgangspunt is een zo ruim mogelijke sportparticipatie. Sportclubs worden dan ook aangemoedigd om een open sportclub te zijn en initiatieven te nemen die ervoor zorgen dat iedereen zich welkom en ook thuis voelt.

22

Fair play Enkele sportclubs uitten hun bezorgdheid over fair play: in hoeverre vinden sporters het eerlijk dat transvrouwen in een vrouwenteam spelen? Er zijn hierover enkele richtlijnen: wanneer het geslacht van een sporter op de identiteitskaart is gewijzigd,

staat deelname aan de gewenste categorie niet ter discussie. Transmannen participeren gewoon bij de mannen, transvrouwen bij de vrouwen.

Meer vragen dringen zich op wanneer het over personen in een transitieproces gaat, bij wie de geslachtsregistratie op de identiteitskaart dus (nog) niet overeenkomt met de eigen genderidentiteit en de sekse waarin zij wensen te sporten. In dat geval kan de sportfederatie ervoor kiezen de sporters een specifieke toelating te verlenen. De aanvraag wordt best toegelicht en verantwoord door de sporter en de club. Sport Vlaanderen raadt aan om deze toelating te verstrekken, indien dat niet leidt tot een door de deelnemers als oneerlijk gepercipieerde situatie.

Lang niet alle transgenders koesteren de wens om hun lichaam geheel of gedeeltelijk aan te passen. Sport Vlaanderen moedigt het aan om transgenders te laten sporten in de door hen gewenste categorie. Indien daarbij de indruk van een fysiek voordeel bestaat, lijkt het zinvol om stil te staan bij de vraag hoe relevant dit voordeel is voor alle betrokkenen binnen de specifieke sporttak. Ook in dit geval kan de federatie er uiteraard voor kiezen een schriftelijke uitzondering te verlenen.

Ongewenst gedrag Zo’n schriftelijke toelating sluit echter geen problemen van sociale aard uit. Tegenstanders of ouders en supporters kunnen bijvoorbeeld opmerkingen maken over het jongensachtige uiterlijk van een sporter in de meisjescategorie. In dergelijke gevallen is het aan de scheidsrechter, de trainers of het clubbestuur om op te treden en tegenstanders of supporters aan te spreken over het ongewenste gedrag. Als team kunnen de spelers zelf ook hun stem laten horen en het opnemen voor hun ploegmaat. Een sportclub kan zijn spelers, supporters en sympathisanten aansporen om te reageren op ongewenst gedrag.

Het is de taak van de sportfederaties om een beleid te voeren waarbinnen transgender-sporters een plaats hebben, en dit beleid te communiceren naar de clubs en de leden. Met een beleid en reglementen zonder hiaten, creëer je immers duidelijkheid en is er nog weinig ruimte voor discussie.

Mogelijk vermijd je hiermee ook al heel wat reacties bij de “tegenstanders”.

De brochure is beschikbaar op www.vlaamsespor tfederatie.be/nieuws/brochuretransgenders-in-de-sport Dries Everaerts

Anders kamperen

advertentie

gelijke kansen

Transgenders in de sport

Kampeerders die zelf bijna 100 campings beheren? Het bestaat in Frankrijk.

Kamperen bij de GCU (meer informatie vind je op volgende website: www.gcu.asso.fr/) is “anders kamperen” omdat in een geest van samenwerking de kampeerders zorgen voor de camping. Dit betekent dat een voldoende beheersing van het Frans, door tenminste één persoon per kampeerplaats, onontbeerlijk is.

Enkele campings beschikken over een zwembad, op andere kan je een stacaravan, een ingerichte tent of een appartement huren. In de dagprijs zijn douches, warm water, wasmachine, elektriciteit en wifi inbegrepen. Op een aantal campings kan je in de zomer cursussen volgen als zeilen, kajakken, wijnkennis, dans, beeldhouwen, enz.

De campings zijn voorbehouden aan de leden. Voor de drukkere camBij de GCU worden waarden als zelfbeheer, neutraliteit, tolerantie, pings is het beter te reserveren. participatie, solidariteit, duurzaamheid, vrijwilligerswerk en gezel- Op de website van de GCU vind je een kaart van Frankrijk met alle ligheid in de dagelijkse kampeerpraktijk toegepast. campings. Door op een driehoekig GCU-logo te klikken krijg je per camping meer informatie.

De kampeerders regelen zelf in kleine ploegen de dagelijkse gang van zaken op de camping: ontvangst, samen het sanitair schoonma- Je kan lid worden als je de waarden en de principes van de GCU onken, planten water geven, afvalcontainers buiten zetten, enz. Twee à derschrijft, voldoende Frans beheerst, het jaarlijks lidgeld betaalt en drie uur werk voor één persoon per kampeerplaats gedurende een meerderjarig bent. Daarvoor dien je het aanvraagformulier (op de verblijf van drie weken. Vandaar de aantrekkelijke prijzen, maar ook website) te af te drukken, in te vullen en naar het secretariaat in Parijs vlotte en gemoedelijke contacten met andere kampeerders. te sturen.

Wekelijks komen de kampeerders bijeen om de lopende zaken te regelen. Ze bespreken de voorbije week, verkiezen een nieuwe “kam- Het jaarlijks lidgeld bedraagt voor een volwassene € 26, voor een kind peerraad” (verantwoordelijke, penningmeester en enkele andere tot 18 jaar € 4,50 en voor een jongere van 18 tot 26 jaar € 10. kampeerders die samen instaan voor het “dagelijks bestuur”) en regelen de taakverdeling voor de volgende week. Het betreft slechts Op de site vind je ook de tarieven van de campings. Zoals je kunt zien de dagelijkse gang van zaken. Kleine problemen lossen de kampeer- zijn de prijzen (ook op toplocaties) zeer aantrekkelijk, mede vanwege ders zelf op. Voor grotere problemen (defecte boiler, lekke douche, het genoemde principe van zelfbeheer. werken aan elektriciteit e.d.) worden vakmensen ingeschakeld.

Als je je vakantie wil doorbrengen op rustige campings met goede voorzieningen op mooie locaties in een gastvrije, ontspannende en typisch Franse sfeer dan is de GCU iets voor jou.

Voor meer informatie kan je contact opnemen met Peter Gorlé (peter.gorle@hotmail.com) of André Blieck (andre.blieck@laposte.net) 23

activisme

Activisme voor dummies

Bite Back is een grassroots dierenrechtenorganisatie: we vinden activisme aan de basis dus heel belangrijk. In die optiek geven we ook graag enkele specifieke tips voor activisme in het persoonlijke leven mee, en gaan liever hiervan uit dan tips te geven voor organisaties of georganiseerde campagnes.

Leading by example ‘Wees zelf de verandering die je in de wereld wilt zien.’ Alleen al door zelf het goede voorbeeld te geven, kan je inspirerend werken, kan je een spiegel zijn voor mensen, kunnen ze hun eigen gedrag in vraag stellen.

Stel jezelf open en sta open voor vragen over je activisme. Hou altijd in je achterhoofd dat indien je mensen kan aansporen tot positieve gedragsverandering, je zeker goed bezig bent. Maar indien je uiteindelijk iemand kan aansporen om ook een gedreven activist te worden, je efficiëntie in één klap verdubbelt.

Think global, act local Natuurlijk hou je het grotere einddoel van je beweging altijd voor ogen, maar je kan in je dagelijkse leven rondom jou ook kleine stappen zetten.

Denk bij activisme niet enkel aan groots uitgewerkte campagnes en grote manifestaties. Jij kan het verschil ook maken door kleine initiatieven binnen je eigen familie, buurt, school, gemeente. Maak van je activisme een reflex, en draag het ook in je dagelijkse leven uit.

Ga steeds op zoek naar opportuniteiten Spreek jezelf uit voor de zwakkeren, daar waar het nodig is. Wees assertief. Laat geen kansen onbenut, laat ze niet aan je voorbijgaan. Ga op zoek naar (nieuwe) mogelijkheden om je boodschap uit te dragen en duidelijk te maken. Door bijvoorbeeld je eigen ervaring te delen in een groep, een voordracht te geven, infoflyers te verdelen, te reageren op berichten die je leest in de krant, je te mengen in een gesprek op sociale media, politiekers aan te spreken op hun verantwoordelijkheden … Kijk met een activistische bril naar de realiteit: kan ik actuele situaties aanwenden om mijn boodschap duidelijk te maken, hoe kan ik nieuwe technologie of materialen inzetten, hoe kan ik een nieuwe doelgroep bereiken?

Educate to liberate Lees je in over je onderwerp, verdiep je in de materie. Leer zeker ook constant bij: ben je goed in voorlichting, lees dan ook over efficiënte communicatie, psychologie van gedragsveranderingen, sociale psychologie.

Maar verbreed ook je interesses. Denk en handel intersectioneel: leer bij van andere bewegingen, nu en in het verleden. Wat waren hun strategieën, hun sterktes, hun uitdagingen?

de natuurvriend • januari 2017

Zoek steun bij andere activisten en organiseer je Je strijd kan soms een eenzame strijd lijken. Zoek gelijkgezinden op, wissel van gedachten, sluit je wellicht aan bij een organisatie. Samen sta je sterker, kan je inspiratie opdoen, kan je je kwaliteiten misschien wel beter benutten, kan je je activisme aanscherpen en naar een hoger niveau tillen.

24

Pas op voor de activisme burn-out Wanneer je pas activist wordt, kan het allemaal niet snel genoeg gaan, en kan je nooit genoeg doen. Je ziet wat er nog allemaal moet gebeuren om jouw ideale wereld te verwezenlijken, en je zou je bijna schuldig voelen om je nog te ontspannen, wanneer je de urgentie van de wereldproblemen beschouwt. Probeer echter een goede balans te vinden tussen je activisme en de ontspanning die nodig is om je batterijen op te laden.

Isoleer je ook niet van je vrienden, kennissen, of familie, die nog niet zo ver zijn en je activisme ogenschijnlijk niet begrijpen. Het is belangrijk om je niet buiten de maatschappij te stellen, en een realistische kijk te blijven behouden. Accepteer dat je strijd nooit snel genoeg zal gaan, wees geduldig, laat je niet ontmoedigen, en besef dat het een marathon is, geen sprint.

Benjamin Loison, voorzitter en mede-oprichter

Sociale media specialist Sofie Verhalle over Facebook:

“Facebook wil vooral dat je consumeert.”

Haar LinkedIn zegt: Freelance Social Media Strategist, Trainer & Consultant. Op Twitter luidt het: #socialmedia & #communication freelancer, public speaker, cyclist. En op haar Facebook lezen we: Micro-ambitious | Passionate | Social Media = Social Impact. Maar wij zeggen gewoon: “Hallo, Sofie Verhalle!”

Zuckerberg wil enerzijds via Facebook mensen verbinden, maar zelf bouwt hij een muur rond zijn Hawaiiaanse landgoed en gooit hij de woningen rondom zijn huis in Palo Alto plat.

Dat is inderdaad heel dubbel. Hij heeft een profiel op Facebook waarop hij statusupdates post die zogezegd heel persoonlijk zijn, maar toch eerder aanvoelen als een vorm van PR. We mogen niet vergeten dat hij slim en opportunistisch is en dat die openheid toch vooral een imago is dat hij zich wil aanmeten. Dat hij mensen wil verbinden, valt dan toch eerder te interpreteren als een slogan en een manier om zijn product in de markt te zetten.

Is het verontrustend dat een grote groep mensen Facebook als voornaamste nieuwsbron heeft?

Dat is zeker verontrustend. Ook bij traditionele media wordt nieuws geselecteerd en gefilterd. Een mens kan nu eenmaal niet al het nieuws van de wereld verwerken. Je doet dus een beroep op journalisten die dat in jouw plaats doen. Het medialandschap is al niet erg divers en het aanbod van onafhankelijke media is heel klein. Als die nieuwsconsumptie ook nog eens beperkt wordt tot een platform dat nieuws koppelt aan een algoritme, dan krijg je maar een fractie te zien van wat er zich afspeelt in de wereld. De wereld geraakt opgesplitst in zij die geïnformeerd zijn en zij die niet geïnformeerd zijn.

Met Zuckerberg, maar ook met Musk van Tesla en Bezos van Amazon lijkt er een nieuw type van ondernemer op te staan, een die nadenkt over het lot van de mensheid. Is dit eigen aan de technologische sector?

De technologiesector ontwikkelt zich aan hyperspeed. Het is de sector waar de meeste innovatie en ontwikkeling in gebeurt. Als je in een omgeving zit die zichzelf aan een exponentieel ritme opnieuw uitvindt, vormt dit je denken en ga je ook sneller denken. Alles wat er gebeurt op digitaal vlak leidt tot een grotere

connectiviteit. Het is de sector die technologische evolutie samenbrengt met de menselijke factor. Dat creëert mentaal de ruimte om na te denken over de toekomst. Ze hebben ook financieel de ruimte om antwoorden te zoeken, en die antwoorden in een richting te sturen die past binnen hun ondernemerschap.

Zuckerberg probeert met Free Basics iedereen toegang tot een gratis doch beperkt soort internet te geven omdat hij vindt dat het basisrecht is. Mee eens?

Wie geen toegang heeft tot internet, valt uit de boot. Het is de toegang tot kennis, tot applicaties, tot connectiviteit. Je voelt dat er een shift is. Bij overheidsdiensten wordt het bijvoorbeeld heel moeilijk om informatie te krijgen als je niet geconnecteerd bent. De kenniskloof die er momenteel is, moeten we zo snel mogelijk dichten.

Is Free Basics een gevaar voor de netneutraliteit?

Ik zou me daar inderdaad zorgen over maken.

Free Basics is niet neutraal. Zij bepalen wat er op hun platform verschijnt. Dat is niet “het internet”. Het is geen democratisch gegeven, het is iets wat ontstaan is vanuit een bedrijf met een businessmodel. Het wordt verkocht als zijnde “het internet”, maar het is eigenlijk eerder een ommuurde tuin.

Niemand buiten Zuckerberg stelt het beschikbaar op die manier.

Dat is een beetje het probleem met Zuckerberg, Musk en Bezos: ze zijn eigenlijk niet neutraal. Ik zou me comfortabeler voelen als een dergelijk project van een iets neutralere partij zou komen. Ik hoop niet dat Free Basics het internet van de toekomst is. Het geeft een tunnelvisie op wat er gebeurt in de wereld: via een algoritme krijg je gefilterd nieuws te zien.

Het is niet het doel van Facebook om je een beeld te geven van de realiteit zoals ze echt is.

Facebook wil je in een veilige omgeving brengen waarin je consumeert.

Wat is Zuckerberg van plan met Facebook en wat zal dat voor ons betekenen?

De baseline “iedereen met elkaar verbinden” is een goede vlag om toekomstbeelden onder te steken. Facebook is erg bezig met video.

Het algoritme geeft video een hogere score dan andere media. De logische volgende stap is Virtual Reality. Zuckerberg is iemand die mee is. We kunnen ons niet voorstellen dat Facebook ooit zal verdwijnen. Dat vergt een zekere mate van intelligentie, ook op zakelijk vlak. Op 10 jaar tijd heeft hij een bedrijf uitgebouwd dat wereldwijd een begrip is geworden.

Daar kan ik alleen maar respect voor hebben.

Tekst: Dries Everaerts Beeld: Charis Tsevis 25

Het werk van Maria Sibylla Merian danst op het kruispunt tussen wetenschap en kunst. Ze tekende haar prenten met de nauwkeurigheid van een onderzoeker en met het wervelende gevoel voor esthetica van een artiest. Uitgeverij Lannoo brengt nu samen met Koninklijke Bibliotheek een volledige facsimile van haar boek Metamorphosis insectorum Surinamensium uit. gen zich beperken tot een handjevol soorten.

In haar tijd geloofde men nog in generatio spontanea: het spontaan ontstaan van leven uit niet-levende stoffen. Louis Pasteur zou pas in 1860 met zijn beroemde zwanenhalsexperiment die theorie voorgoed van tafel vegen.

Merian was door haar wetenschappelijk onderzoek al lang tot die conclusie gekomen. Ze stelde vast dat rupsen uit eieren komen die werden gelegd door vlinders.

De rupsen en vlinders kruipen en fladderen je bij het openen van het boek tegemoet, zo weelderig worden ze door Merian afgebeeld.

Maar ook kevers, slangen en spinnen krioelen van tussen het papier. Een bewijs van haar handelsgeest: reptielen en amfibieën moeten het boek wat spannender maken voor de lezer. Als het aansloeg, was ze van plan een aanvullend werk over deze dieren te maken.

de natuurvriend • januari 2017

Merian, geboren in 1647 in Frankfurt, was dan ook een erg ondernemende vrouw. De omstandigheden dwongen haar om zelfredzaam te zijn. In de inleiding van Metamorphosis deelt ze de lezer mee dat ze zich terugtrok uit het gezelschap van mensen om zich op haar passie te storten: het bestuderen en naschilderen van insecten. Ze ving larven op wat naar ze aannam hun waardplant was en probeerde de rupsen hun metamorfose tot het volwassen stadium te laten voltooien door ze dat type van plant te voeren tot ze zich verpopten. Een hels karwei. Zelfs in moderne laboratoria heeft de rups van een dagpauwoog maar 15% kans om te overleven. Soms bleef Merian de hele nacht op om het uitkomen van een volwassen dier uit de pop te kunnen zien.

26

Rups, pop, vlinder Merian verrichtte natuurhistorisch pionierswerk. Ze bestudeerde 50 jaar lang de levenscyclus van verschillende insectensoorten. In Metamorphosis staan 100 insectensoorten en 53 planten terwijl hedendaagse veldbiolo-

In 1685 verhuisde Merian met haar moeder en haar twee dochters Johanna en Dorothea van Nürnberg naar een religieuze commune van Labadisten in Friesland. De reden was een dispuut met haar man dat later zou uitmonden in een echtscheiding. Kunst mocht ze er niet bedrijven - dat was ijdel vermaak - maar ze mocht er wel aan onderzoek doen.

Hier vond haar werk een spirituele dimensie.

De metamorfose van rups tot vlinder werd een metafoor voor de mens. De vraatzuchtige rups stond symbool voor diens bestaan op aarde, de pop voor de tijdelijke dood en de vlinder voor de ziel die opsteeg naar God. Van Amsterdam naar Paramaribo Nadat de commune door ziekte en geldgebrek in verval was geraakt, trokken Merian en haar dochters naar Amsterdam, in die tijd een wereldcentrum met een bloeiende handel in koloniale waar. Schepen uit overzeese gebieden brachten exotica zoals insecten, reptielen en vogels mee. Er ontstond een bloeiende verzamelcultuur in de stad en Merian moet er haar ogen hebben uitgekeken. Al die kleurrijke dieren moeten bij haar het verlangen hebben opgeroepen om ze ter plekke te kunnen bestuderen, om te zien met welke planten ze zich voeden en belangrijker nog: hun metamorfose van begin tot einde te kunnen zien. In juni 1699, Merian is dan 52, scheept ze samen met haar dochter Dorothea in voor een zeereis richting Suriname. Een dergelijke onderneming was in die tijd riskant: stormen, schipbreuk en zeerovers waren geen zeld-

zaamheid. Na twee maanden bereiken moeder en dochter levend en wel de hoofdstad Paramaribo, waar ze zich vestigen in een houten huisje in de buurt van Fort Zeelandia.

Tropische habitats bevatten zeven keer zoveel soorten insecten en planten als gebieden in gematigde streken. Men kan zich dus inbeelden dat Merian niet lang in een schommelstoel heeft zitten uitrusten, maar onmiddellijk het oerwoud introk om vlinders en rupsen te zoeken.

En weer terug Metamorphosis insectorum Surinamensium is niet alleen letterlijk een lijvig boek, het is een halve meter groot, maar ook figuurlijk is het een zwaargewicht. Het is de vrucht van een berg werk die Merian in de kolonie heeft verzet. Ze verzamelde en bestudeerde niet alleen insecten, maar onderzocht ook welke planten door de inheemse bevolking werden gebruikt voor voeding, drank en medicijnen.

En dan te bedenken dat Merian maar twee jaar tussen de Surinaamse fauna en flora heeft kunnen hossen. Een tropenziekte deed haar vervroegd terug naar Amsterdam keren.

Na haar avontuurlijke reis en de publicatie van haar boek in 1705 werd Merian een begrip in natuurhistorische kringen. Ze kreeg internationaal bezoek op de koffie en correspondeerde met geleerden en verzamelaars.

Natuurlijk was er ook kritiek: Metamorphosis was in tegenstelling tot haar eerdere werk niet foutloos. Dat kwam vooral door het onvoorziene vertrek uit Suriname. Plaat 18 waar een grote spin een kolibri opeet, werd aanvankelijk met ongeloof onthaald, tot de zoöloog Henry Walter Bates in 1863 bevestigde een spin te hebben gezien die een vink verorberde.

Maria Sibylla Merian oversteeg in vlinderslag de conventies van haar tijd. Dat het boek na 300 jaar terug in de etalage van de boekhandel ligt te schitteren, bewijst de onverzettelijke kracht van hartstocht.

Dries Everaerts

publicatie

publicatie

De wonderbaarlijke verandering van Maria Sibylla Merian

Een gids in de labeljungle Er bestaan wereldwijd meer dan 150 kwaliteitslabels voor de toeristische sector. Een forse kluif voor de reiziger die een duurzame vakantie plant. Naturefriends International onderzocht welke labels de reiziger kan vertrouwen.

De Irota EcoLodge verwacht jou!

Duurzame verblijfplaatsen in Cserehát

Kom bij ons genieten van rust, frisse lucht, onbedorven uitzichten en de rijke flora en fauna van Noord-Hongarije!

Het resort Irota EcoLodge bestaat uit drie ruime, luxueuze en goed uitgeruste vakantievilla’s, alsmede een natuurlijk gezuiverd zwembad van 6 bij 16 meter. De villa's zijn toegerust op gasten met lichamelijke beperkingen. Aangezien de villa’s vrijstaand zijn, is uw volledige privacy gegarandeerd.

Bij ons gaat luxe samen met duurzaamheid: De muren zijn opgetrokken uit houten raamwerken; dikke isolatie en driedubbele beglazing zorgen voor koelte en maken airconditioning overbodig. Toiletten en wasmachine werken op regenwater, waterzuivering geschiedt met bacterieculturen, water verwarmen wij met zonnecollectoren en voor elektriciteit zijn er zonnepanelen. Het zwembad wordt gereinigd met plantenculturen, geheel zonder chemicaliën.

Irota EcoLodge • Kossuth Lajos út 16, 3786 Irota, Hongarije • Tel. +36 48 349260 • www.irotaecolodge.com 27

kalender

Wandelkalender Reisvoordracht: Mustang, het verloren Koninkrijk

bergstijgers.org / - Zin voor avontuur en kunnen leven zonder enige online verbinding. / - Lid zijn van de Bergstijgers met verzekering bergsport en ski.

Inschrijven? Via mail: climb@bergstijgers.org Te vermelden in de mail: voornaam, naam en geboortedatum, lidnummer, adres, mailadres, GSM nummer Inschrijving is pas definitief na storting van 175 euro op volgend rekeningnummer BE10 8939 8455 3604.

/////////////////////////////////////

Initiatie wintertrekking: toerski en sneeuwraketten

(zonder cursusdeelname) Inbegrepen? Verblijf op basis van halfpension, deskundige begeleiding (samenwerking met Naturfreunde-CH), cursusmateriaal.

Inschrijven? Via formulier op website www.bergstijgers.org en storten van het deelnamegeld op rekening BE89 0011 9804 5885 met vermelding “Bivio 2017” en je naam ten laatste op 15 januari 2017.

/////////////////////////////////////

Vierdaagse zomertrektocht in de Pfälzerwald

Door Patrick en Leen Van Grootven-Beuten. ►► MEER INFO

Wanneer? 17/3 om 20u Waar? Zaal Sport en Spel, Sporthal, Tieltstraat 46 A, Ruiselede. Aansluitend gezellige receptie.

Prijs? Toegang gratis. Graag voorafgaandelijk inschrijven via: www.thetrail.be.

7 dagen plezier in en rond een gezellig Natuurvriendenhuis in de Vogezen. Naar keuze: pisteski, snowboard, snowkite, sneeuwrakettentochten, langlaufen, zonnebaden, chillen, MTB, carnaval, ijsjes eten, pannenkoeken, engeltjes maken, gezelschapspelletjes, sleeën, samen koken, …

Een hele week verblijven we in een gezellig hutje, ver weg van het drukke wintersport-gedoe. Vanuit ons warm nest maken we alle dagen tochten (naar keuze: op sneeuwraketten of toerski) door een oogverblindend mooi winters berglandschap, over uitgestrekte hellingen, naar eenzame toppen en leren we veel bij over onder meer oriëntatie, spoorzoeken, tochtvoorbereiding, uitrusting, sneeuw, dieren in de winter, hoe je uit lawines blijft en hoe je eruit geraakt...

►► MEER INFO

►► MEER INFO

Wie? CLIMB Wanneer? van zondag 26 februari t.e.m zondag 5 maart 2017 Waar? Les Jonquilles, Vogezen Prijs? 175 euro p.p. (transport, huur van materiaal & aankoop skipas niet inbegrepen) Vervoer? carpooling Voorwaarden? - For CLIMBers only: Bergstijgers tussen 15 en 30 jaar, inclusief important oldies / - Indien je niet tot bovenstaande categorie behoort, contacteer ons via climb@

Prijs? De kostprijs van de tocht bedraagt slechts 100 euro voor: alle overnachtingen incl. beddengoed, maaltijden van vrijdagavond t/m maandagmiddag, treinrit Edenkoben-Frankenstein. We hoeven nergens zelf te koken. Vegetarisch eten kan(melden bij inschrijving). Enkel het eten op zondagavond is niet inbegrepen en ter plaatse te betalen. Lidkaart ATB is nodig in de Natuurvriendenhuizen, niet vergeten dus!

Meer info en inschrijven? Definitief inschrijven kan tot 15 mei 2017 door te betalen op rekeningnummer BE81 0015 6228 4424 op naam van Vinzens Mausen. Meer info bij Vinzens op tel. 0495/79.72.71 – E-mail: vmausen@hydrio.be

/////////////////////////////////////

/////////////////////////////////////

CLIMB wintervakantie'17

Zaterdag wandelen we ca. 12 km naar Neustadt an der Weinstrasse. Na een bezoek aan dit mooie wijnstadje gaan we nog ca. 4 km tot aan het NV-huis Heidenbrunnental.

Zondag gaat het dan verder naar het NV-huis Lambrecht im Kohlbachtal, een gezellige boshut waar wij iets drinken, en dan verder naar het NV-huis Sauermilchtälchen waar wij overnachten (totale wandelafstand ca. 17 km). Maandag wandelen we nog 11 km naar het wijndorp Edenkoben waar we picknicken en de trein terugnemen naar Frankenstein.

Wanneer? 5 - 11 februari 2017 Voorbereidende avond: 10 januari 2017 Locatie? Bivio (Engadin, Zwitserland) Deelnamevoorwaarden? Goede fysieke conditie, ervaring in bergwandelen tijdens de zomer en zot zijn van de bergen.

Verzekering Bergsport afgesloten bij de NatuurvriendenBergstijgers.

Prijs? 650 euro: met deelname aan de cursus

350 euro: ‘vrij verblijf’ op basis van HP

Naar goede gewoonte trekken we tijdens het Paasweekend naar Oostduinkerke. Domein Westhoek is gelegen in duingebied op 800 meter van het strand. Zee, strand en duinen staan borg voor rust en ruimte. Dit is een ideale bestemming om te wandelen en te genieten van de natuur. ►► MEER INFO

Wanneer? Van vrijdag 14 april t.e.m. maandag 17 april 2017 Wie? ATB Willebroek Waar? Domein Westhoek in Oostduinkerke Prijs? Op basis van volpension. 305 euro p.p. in een tweepersoonskamer. 347 euro p.p. single Inbegrepen? volpension, gebruik zwembad Meer info en inschrijvingen? Voor eind januari 2017. Bij Louis Schaerlaecken : louis.schaerlaecken@scarlet.be of 03 886 50 76. Wees er snel bij want de plaatsen zijn beperkt.

/////////////////////////////////////

Ontspanningsweekend in Arimont

Dit jaar krijgt onze traditionele zomertrektocht een speciale editie. We trekken namelijk door het Duitse deel van het Natuurpark Pfälzerwald-Nordvogezen, een mooi middelgebergte tussen Eifel en Zwarte Woud, met veel bos, bergpanorama’s en spectaculaire rotsen. We passeren ook de Deutsche Weinstrasse. Wij overnachten in Natuurvriendenhuizen.

Jaarlijks ontspanningsweekend voor Dancing4Fun, Adidat, Jonge Natuurvrienden naar Auberge d'Arimont.

►► MEER INFO

/////////////////////////////////////

Wie? Natuurvrienden Aarschot Wanneer? van vrijdag 4 augustus t.e.m. maandag 7 augustus 2017

Paasweekend aan zee

Paaskamp 2017 Les Alpilles in Frankrijk

►► MEER INFO

Wie? ATB Willebroek Wanneer? van zaterdag 1 april t.e.m. maandag 3 april 2017 Voor meer Info: louis.schaerlaecken@scarlet.be

Een hele week klimmen op de machtige kalk van het Zuiden! De camping waar we slapen ligt ideaal gelegen om verschillende massieven aan te doen. Niet alleen de vele massieven van Les Alpilles kunnen aan bod komen, ook deze van de Lubéron (bv Buox) liggen niet zo ver weg. De

We vertrekken vrijdag 4 augustus om 7u vanuit Aarschot met enkele auto’s (carpooling) naar Frankenstein (Pfalz), een dorp ca. 15 km ten oosten van Kaiserslautern. Het is ca.

360 km rijden en de aankomst is voorzien rond 11u. Na de picknick (zelf mee te nemen) wandelen we ca. 14 km naar het NV-huis Oppauerhaus nabij Wachenheim.

NAMIBIË

HIMALAYA

januari-februari-maart • 7 januari: 21ste wintertrekking Maas- en Lessevallei. Afdeling Bergstijgers Kempen. peter@bergstijgerskempen.be • 8 januari: Worstenbroodwandeling in Heindonk. Start 13u30.

Afstand 6 km. Afdeling Willebroek. albertopdebeeck@hotmail.com • 8 januari: Wintertenenwandeling. Start 14u. Afdeling Dendermonde.

Hubert Van Dender 052 21 65 20 • 8 januari: Maandelijkse wandeling. Afdeling Bergstijgers Brugge. debacker.erik@telenet.be • 8 januari: Uitwaaiwandeling + gratis drankje en snack. Start 12u45.

Afdeling Kalmthout. roger.vroom@telenet.be • 15 januari: Wandeling Ranst en omgeving. Afdeling Deurne. maria.cluts@telenet.be • 15 januari: GR-wandeling. Afdeling Oostende. jaakm@skynet.be • 29 januari: Wandeling Sint-Lenaarts. Afdeling Deurne. maria.cluts@telenet.be • 29 januari: nieuwjaarswandeling. Start 9u30. Afdeling Sint-Niklaas: Herman Van Gucht 0477/99 09 38 voorzitter: Lily-anne.christiaens@telenet.be • 5 februari: Wandeling Dobbelhoevepad te Schilde. Start 13u.

Afdeling Willebroek.albertopdebeeck@hotmail.com • 12 februari: namiddagwandeling. Start 13u30. Afdeling Sint-Niklaas: Herman Van Gucht 0477/99 09 38 voorzitter: Lily-anne.christiaens@telenet.be • 12 februari: Wandeling Grobbendonk. Afdeling Deurne. maria.cluts@telenet.be • 12 februari: Maandelijkse wandeling. Afdeling Bergstijgers Brugge. debacker.erik@telenet.be • 26 februari: Wandeling en ontbijt Mollem. Afdeling Deurne. maria.cluts@telenet.be • 2 maart: namiddagwandeling. Start 14u. Afdeling Sint-Niklaas: Herman Van Gucht 0477/99 09 38 voorzitter: Lily-anne.christiaens@telenet.be • 12 maart: Wandeling St-Job-in-’t-Goor. Afdeling Deurne. maria.cluts@telenet.be • 19 maart: namiddagwandeling Eksaarde. Start 13u30. Afdeling Sint-Niklaas: Herman Van Gucht 0477/99 09 38 voorzitter: Lily-anne.christiaens@telenet.be • 19 maart: Wandelen: De ruien van Antwerpen. Start 13u.

Afdeling Willebroek.albertopdebeeck@hotmail.com • 26 maart: Wandeling Sneukeltocht. Afdeling Deurne. maria.cluts@telenet.be • 9 april: Wandeling Wespelaar. Afdeling Deurne. maria.cluts@telenet.be • 9 april: Wandelen: Fortenroute Zuiddorpe (Terneuzen). Start 13u.

Afdeling Willebroek.albertopdebeeck@hotmail.com

DOLOMIETEN

GROENLAND

BASE CAMP de natuurvriend • januari 2017

Bevelsesteenweg 42 2560 Nijlen 03 481 76 76 www.basecamp.be info@basecamp.be

28

10 % korting

op vertoon van lidkaart

grote collectie wandel- en bergschoenen van ♀ 36 tot ♂ 50 wandel-, regen- en winterkleding wandelbroeken van/tot ♀ 34-48 en ♂ 44-60 rugzakken voor korte tot lange ruglengte alle andere alpiene en buitensport materiaal

Wandelvakanties k Trekkings k Fietsvakanties k Natuurvakanties in kleine groepjes (max. 9 p.) van 18- tot 30-jarigen.

@kriskrasreizen

kriskras vzw

Klaar voor de reis van je leven?

Ontdek het volledige zomeraanbod op kriskras.be

29

►► MEER INFO

Wanneer? 8 april tot 17 april (2de week paasvakantie) Waar? Les Alpilles / Orgon Prijs? Camping: 16,5 euro per nacht (forfait voor 2 personen, tent of wagen). Per familie moet er ter plekke ingeschreven worden. Op die manier kan iedereen komen en gaan wanneer hij wil. Er hoeft geen voorschot betaald te worden.

Extra personen +7 jaar = +5 euro -7 jaar komt er 2,5 euro bij. Voor honden vraagt men 1,5 euro per nacht. Prijzen zijn onder voorbehoud, want de tarieven van 2017 waren nog niet 100% zeker. Voor chalets moet er rechtstreeks met de camping contact genomen worden. De uitbaters zijn uitgeweken Nederlanders, je hoeft je tong dus niet in een knoop te leggen.

Voorwaarden? - Bergstijger verzekering. / - In het bezit van een kvb3 of voldoende capabel zijn om zelfstandig op de rotsen te gaan. / - Er is geen klimschool voorzien, dus je moet naast zelfstandig kunnen klimmen ook beschikken over je eigen materiaal Inschrijven en meer info? Via Tom Robyn: tom.robyn@telenet.be dit voor 15 maart 2017 zodat je plaatsje gereserveerd is. Meer info over de camping kan je vinden op www.valleeheureuse.com

/////////////////////////////////////

Klim-cursus/ training voor beginners ►► MEER INFO

Team: hArdy Wanneer en waar? cursus/training telkens op zaterdagvoormiddag van 9.30 tot 12 uur in klimzaal De Mixx, Herselt - zaterdag 07-01 evenwicht (o.a. zwaartepunt) - zaterdag 21-01 voeten (o.a. plaatsing, op wrijving) - zaterdag 04-02 handen (o.a. grepen, vingerzetting, kracht, op wrijving) - zaterdag 18-02 route lezen, flaggen, overhang (o.a. setjes, dynamisch klimmen) - zaterdag 11-03 herhaling, kilometers klimmen (o.a. extra uitdagingen) - zaterdag 25-03 probleemoplossend klimmen, individuele tips - zaterdag 15-04 klimmen op verplaatsing (?? Olympia Hasselt, terug om 12.30 uur) Prijs? De deelnemingskosten zijn 30 euro Voor wie? Leeftijd 12 jaar bij aanvang cursus tot … met klimniveau lager dan 6a, maar wel veilig kunnen zekeren en klimmen / maximum 14 deelnemers per groep Extra? In orde zijn met je bergstijgerlidgeld en verzekering bergsport voor 2017 Breng je klimschoenen mee!

Info en inschrijven? Hardy Rutten 0479 99 55 69 www.bergstijgerskempen.be

de natuurvriend • januari 2017

/////////////////////////////////////

30

Hadden we deze jonge Spanjestrijder niet liever in leven gehouden?

UITGELEZEN

53ste Wandelweek Arosa (Grisons, Zwitserland)

Komkommertijd Eco-kalender

Arosa, een charmant dorpje in Les Grisons, ligt beneden in de romantische Schanfigg vallei op ongeveer 1800 meter hoogte. Het berglandschap met grandioze toppen is een perfecte uitvalsbasis om te wandelen. De uitvalsbasis Hotel Altein is voorzien van alle comfort, is goed gelegen en betaalbaar. De wandelweek op basis van halfpension (tweepersoonskamers) en picknick met begeleide wandeltochten kost 970 CHF per persoon (ongeveer 900 euro). ►► MEER INFO

Wie? Natuurvrienden Internationaal Wanneer? Van 22 tot 29 augustus 2017 Verblijf? Hotel Altein, Alteinstrasse, 7050 Arosa, www.hotel-altein.ch, tweepersoonskamers met bad of douche en WC, Wifi, telefoon. Verwarmd binnen- en buitenzwembad (zoutwater). Parking (betalend).

Inbegrepen? Liftpas (Weisshorn, Hörnli-Express, Urdenbahn), bus en trein (Arosa-Lüen-Castiel), Zwembad Urtensee, pedalo en boot op de Obersee, ingang plaatselijk museum.

Maaltijden? Ontbijtbuffet, picknick, gratis taart (namiddag) en avondmaal.

Aanbod? Dagelijks begeleide wandeltochten en bergexcursies op verschillende niveaus.

Voorwaarden? Minimum 4 uur kunnen stappen met een hoogteverschil van rond de 500 meter. Wandeltochten worden indien nodig aangepast aan het niveau van de groep.

Uitrusting? Basisuitrusting voor wandeltochten in de bergen/de Alpen: drinkfles, brooddoos, regenkledij, zonnebescherming, rugzak, reisapotheek, etc.

Prijs? Tweepersoonskamer 970 CHF / Supplement eenpersoonskamer 210 CHF / Supplement niet-leden 100 CHF Inschrijving? Schriftelijk tot en met 1 april 2017 mits voorschot van 150 CHF per persoon. Pas op: aantal deelnemers is beperkt.

Varia? Annuleringsverzekering wordt aangeraden. Enkel reservatie mogelijk voor de hele week. Elke deelnemer zorgt zelf voor een passende verzekering.

Contact en info? Doris Imhof, Rigiweg 1, CH 5628 Aristau Tel.: +41 56 664 00 05 / Christian Kuhn, Nüberichstrasse 9, CH 5024 Küttingen - Tel.: +41 62827 05 84 E-mail: naturfreunde_wanderwoche@bluewin.ch Website: www.int-naturfreundewanderwoche.ch Betalingsinfo? Raiffeisenbank Oberfreiamt, muri Clearing Nr. BC 80728, IBAN Nr. CH51 8072 8000 0079 4506 1, SWIFT RAIFCH22728 / Christian Kuhn und Doris Imhof / INF Wanderwoche 2017, 5024 Küttigen

/////////////////////////////////////

Piet “Israël” Akkerman was een Antwerpse migrantenzoon die in de roerige jaren dertig tegen sociale onrechtvaardigheid streed. Hij deed dat eerst in de vakbondsbeweging en daarna in de Spaanse Burgeroorlog. VRT-correspondent Sven Tuytens en historicus Rudi Van Doorslaer reconstrueren in een nieuw boek het leven van de voorvechter.

• 6 januari - Meuris: Tirade Niet hengelend naar schouderklopjes van politici en onschuldige knipoogjes naar het establishment, maar harde waarheden en analyses van Stijn Meuris.

Waar: De Roma, Turnhoutsebaan 286, Borgerhout Wanneer: 20u30 - Prijs: 16€ Zie ook: Muziekodroom Hasselt (14/1), Minard Schouwburg Gent (15/2) • 14 januari - Oriëntatie Wie houdt van Rally-achtige tochten kan deelnemen aan deze speciale oriëntatieactiviteit in Lummen. Doel is d.m.v. kaartlezen, azimut lopen, coördinaat bepalen en codes ontcijferen en zoveel mogelijk checkpoints aandoen. Meer info: www.dewoudlopers.be of 0497/16 13 67.

• 15 januari - Alice in vuilbakland Choreografe Maria Clara Villa-Lobos liet zich inspireren door Lewis Caroll om onze wegwerpmaatschappij in vraag te stellen.

Waar: Studio/Villanella, Maarschalk Gérardstraat 4, Antwerpen Wanneer: 15u - Prijs: 7€/12€ • 6 februari - From the Anarchism of Banks to the Anarchist Banker Lezing van de jonge Kroatische filosoof, schrijver en politiek activist Srećko Horvat.

Waar: Kaaitheater, Sainctelettesquare 20, Brussel Wanneer: 20u30 - Prijs: 5€ • 7 februari/16 mei - Duurzaamheid: slimme steden Opleiding van Background Educations waarin we ontdekken hoe mensen vanuit de stad de wereld rondom hen kunnen veranderen.

Waar: HoGent Campus Schoonmeersen, Voskenslaan 270, Gent Wanneer: Dinsdag, tweewekelijks, 19u tot 21u30 - Prijs: 495€ • 7 februari - Warmtepompen voor woningverwarming Infoavond in het kader van Vlaams-Brabant Klimaatneutraal.

Waar: De Griet 1, Zemst Wanneer: 19u30 - Prijs: gratis Zie ook: Gevelrenovatie (13/2 in GC De Corren in Steenokkerzeel) en Energiezuinig ventileren (14/3 in gemeentehuis Grimbergen) • 23 februari - Demain Film over een nakend point of no return voor de levenskwaliteit op aarde.

Waar: GC De Wildeman, Schoolstraat 15, Herent Wanneer: 14u en 20u - Prijs: 3€ • 8 maart - Internationale vrouwendag Assita Kanko: de tweede helft, tijd voor een nieuw feminisme.

Waar: GC 't Groenendal, Brandegems Ham 5, Merelbeke Wanneer: 18u30 - Prijs: 7€ • 9 maart - Hoe veroveren we de economie?

Dirk Barrez vertelt hoe coöperatieve bedrijven een eerlijkere economie opleveren.

Waar: Bibliotheek Berlaar, Dorpstraat 84, Berlaar Wanneer: 20u30 Prijs: 5€

Je zal als jonge Jood maar opgroeien in het Europa van Mussolini, Salazar, Hitler en Dollfuss.

De puist van het extremisme barstte open, democratie ging op de schop. Dit lot was Piet Akkerman beschoren. In een brief naar zijn moeder zal hij het later zo uitdrukken: “Opgevoed in een maatschappij waar onrecht en verdrukking van de mens schering en inslag zijn, heb ik geleden als arbeider, geleden als Jood. Men heeft mij betrapt en ik heb mij niet - zoals zovele van mijn vroegere jeugdvrienden - gebukt onder de slagen - verlegen gelachen als men mij bespoog en getracht het geluk te vinden door het bezit van geld.”

De zogenaamde nieuwkomers werden in die tijd (en misschien nu nog steeds) geacht om braaf hun mond te houden. Daar had de rebelse Akkerman toch enige moeite mee. Op zestienjarige leeftijd wordt hij voor het eerst opgepakt tijdens een antikoloniale protestactie. Zijn activisme was voor de bevoegde instanties een obstakel om hem de Belgische nationaliteit toe te kennen. Nationaliteit werd dus gebruikt als middel van bestraffing waardoor hij in principe het land kon worden uitgezet. Ook hier valt er een parallel met het heden te trekken. Historicus Vincent Scheltiens stelt in het voorwoord van het boek

COLOFON

omgeving is ook ideaal om te wandelen en te fietsen. En de Mont Ventoux ligt nu ook niet zo ver dus waarom zouden we die niet nog eens proberen.

De Natuurvriend verschijnt driemaandelijks en is een gezamenlijke uitgave van ATB De Natuurvrienden vzw en de Natuurvriendensportfederatie vzw.

Redactieadres De Natuurvriend, Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen Tel.: 03/270 02 80 e-mail: info@denatuurvrienden.be Verantwoordelijk Uitgever Greet van Gool, p/a Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen

prangende vragen bij wat wij verlangen van mensen wiens herkomst elders ligt: “Moeten nieuwkomers tot schapen gedrild worden? Of hebben ze recht op dissidentie?”

Akkerman eiste zijn recht op dissidentie volmondig op. Hij ging aan de slag als diamantzager en was in 1935 betrokken bij een wilde stakingsactie. Het zou het begin zijn van een reeks robbertjes met het Joods patronaat en de vakbondsleiding. Hij ontpopte zich tot een bevlogen stakingsleider en kwelgeest van voorzitter Louis Van Berckelaer. De voorzitter had in Akkerman de perfecte antagonist gevonden waarop hij zijn vrees voor communistische infiltratie in de vakbond kon projecteren. De ster van Akkerman rees vliegensvlug en we kunnen ons alleen maar afvragen tot wat deze jongeling had kunnen uitgroeien, als daar niet in de zomer van 1936 de staatsgreep van Franco was geweest.

Uit België vertrokken minstens 2.400 vrijwilligers om te gaan strijden tegen de Spaanse fascisten. Akkerman had het in een brief aan zijn moeder over een stem die hem naar het front riep. Niets of niemand kon zijn brandend idealisme blussen. In een artikel in De Nieuwe

Dagelijks Bestuur De Natuurvrienden Greet van Gool, Raymond Brys, François Aerts Dagelijks Bestuur Natuurvriendensportfederatie Raymond Brys, Lieven Heuten, Eric Kussener Algemeen coördinator Lieven Heuten (lieven@denatuurvrienden.be) Hoofdredacteur Dries Everaerts (dries@denatuurvrienden.be) Redactie Heidi Van Deuren, Jurgen Dewulf, Martine Deweirt, Sybille Carron en Dries Everaets

Werker, het ledenblad van het ABVV, wordt Akkerman “een voorbeeld voor al onze militanten” genoemd. Persoonlijk zie ik gedreven mensen liever niet aan een bajonet geregen worden ergens in de heuvels van Guadalajara. Het lijkt me een bijzonder droevig lot van iemand die het in zich had om anderen te inspireren en die hen kon overtuigen om voor zichzelf en hun rechten op te komen. We moeten ons afvragen of we als maatschappij niet gigantisch falen als dat het enige alternatief is dat we jongeren kunnen bieden, of ze nu in Spanje of Syrië gaan strijden.

Het boek schetst een nauwkeurig beeld van de omstandigheden waarin Akkerman zijn weg in het leven zocht. Er waren weinig kansen en veel vooroordelen. Zonder al te snel de vergelijking te willen maken met de Syriëstrijders, moet men durven vaststellen dat er vandaag de dag niet veel veranderd is. Nog steeds is er een grote groep jongeren die geen mogelijkheid zien om een volwaardige rol in onze maatschappij te spelen.

Dries Everaerts

Israël Piet Akkerman: Van Antwerpse vakbondsleider tot Spanjestrijder Sven Tuytens & Rudi Van Doorslaer, uitgeverij: Algemene Centrale ABVV Antwerpen-Waasland

Werkten mee aan dit nummer Sabrina Grape, Max Menkenhagen, Dannie Brus, Lars Meulenbergs, Benjamin Loison Coverfoto shutterstock.com Layout en drukwerk Coöperatieve eco-drukkerij De Wrikker cvba, Patriottenstraat 29, 2600 Berchem.

Tel.: 03/218 56 74, info@dewrikker.be www.dewrikker.be

Gedrukt met vegetale inkten op een alcoholvrije Heidelberg EcoColor Printmaster Papier: Cyclusprint 90 gr. 100% gerecycleerd.

31

alternatieve reisbeurs

jongeren onder 26 gratis!

12 maart ‘17 10 tot 18 uur

250 reizigers informeren reizigers info over de hele wereld

weg wijzer .be

Stadshallen Brugge beeldreportages workshops lezingen

Stadshallen Brugge

12 maart

2017

KortingS Bon €7 i.p.v . €10

10 tot 18 uur