De Natuurvriend Zomer 2016

de

Natuurvriend

bpost PB- PP B- 8/2872 BELGIE(N) - BELGIQUE

magazine voor duurzame en actieve vrije tijd - zomer 2016

Verschijnt driemaandelijks - 85e jaargang nr. 3 juli/augustus/september 2016 - P 702093 - Afgiftekantoor Antwerpen X

Wandelen & Winnen Kim in de jungle Nepal een jaar na de aardbeving Vrede vzw schiet met scherp En verder: NV-huis, tips voor trips, ‌ 1

PROVINCIALE WANDEL- EN FIETSDAG zondag 25 september 2016 van 9u tot 17u in de Noordertuin van de Antwerpse Kempen

De Antwerpse Bergstijgers nodigen alle natuurvrienden uit om deel te nemen aan de 32ste en tevens laatste Antwerpse Provinciale wandel- en fietsdag in Essen.

Vlakbij tal van natuurgebieden als De Kalmthoutse Heide, De Wildertse Duintjes, De Maatjes en de Horendonkse Bossen ligt een paradijs van wandel- en fietswegen.

IN DE AANBIEDING: Wandelingen van 7,5 tot 30 km Speciaal: Dodendraadwandeling (4 km), 2 uur met gids, vertrek Heuvelplein om 11u stipt (1,5 km van De Berk) Fietstochten van 25 tot 60 km OF combineer een fietstocht met korte natuurwandeling.

Geocache: Heb je een GPS en kan je je oriënteren ! op een stafkaart, ga dan de uitdaging aan om UW NIE de ‘Natuurvriendenschat’ te vinden!

Mountainbike: na een aanlooproute van 7,5 km langs fietsknooppunten kan je het 11 km lang Bloso-circuit 1of meerdere keren afleggen.

!

UW

NIE

KORTINGSBON OVERNACHTING IN DE BERK NOG NIET GEBRUIKT?

!

Dan is het nu het moment, zelf te reserveren.

Héérlijk maandmenu in De Berk 15 euro, Tel. 00 32(0)3 667 20 31 – www.vakantiehuisdeberk.be Overnachting en menu reserveren bij voorkeur voor 10 september 2016. .

PRAKTISCH: Prijzen per persoon: leden 1,5 euro, niet-leden 2 euro Slecht te been? Mogelijkheid tot taxivervoer station/De Berk H/T, terugbetaling mits betaalbewijs, tel. taxi 03 667 71 00, zelf bellen. Enkel voor leden.

ledenmagazine voor natuurvrienden en bergstijgers

8

11

4.

In Beeld

6.

Kort Nieuws, Standpunt

8.

Elyne trok door EthiopiĂŤ

11.

Mijmeringen van een pelgrim

14.

Eva doet als eerste de Via Dinarica

16.

Stappen in Griekenland

18.

Sixties wandeling door Antwerpen

20.

Kim woont in het Amazonewoud

22.

NV-huis CĂ di Ach

23.

Interview Ludo De Brabander (Vrede vzw)

24.

Nepal na de aardbeving

26.

Wie zijn zin wil krijgen, moet lobbyen

28.

Kalender

31.

Uitgelezen: Op de Hoogte

23

24

Win! Win een verblijf in La Calestienne in Nismes Natuurvrienden kunnen een verblijf voor 2 personen van 2 nachten met ontbijt in het warme en knusse gastenverblijf La Calestienne winnen. In dit historisch herenhuis wordt er gekozen voor menselijke warmte boven overbodige luxe en stijve gereserveerdheid. www.lacalestienne.be.

Kans maken op een verblijf? Stuur dan het antwoord op deze vraag: in Nismes bevindt zich een uniek stuk natuurschoon: de dolines. Miljoenen jaren van watererosie hebben hun diepe sporen achtergelaten in deze kalkrotsen. Onder welke naam staan de dolines van Nismes bekend? Antwoorden naar info@denatuurvrienden. be of Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen.

3

IN BEELD

IN BEELD Bedankt!

De Natuurvriendendag en Avonturathlon waren weer geweldig!

Griet Veris

de natuurvriend • januari april 2016 2016

Dries Everaerts

4

Griet Veris

Tom Robbyn

Dries Everaerts

Griet Veris 5

Samenhorigheid – Samen staan we sterk. Dat zijn woorden die we vaak gehoord hebben na de vreselijke aanslagen van 22 maart. Aanslagen die ons allen opgeschrikt hebben. Want de terreur komt nu wel erg dichtbij. Wie van ons heeft al niet op Zaventem het vliegtuig genomen? Wie van ons is al niet eens met de Brusselse metro op stap geweest? Het zou dus ieder van ons kunnen overkomen. Wat op 22 maart gebeurd is, roept oprecht medeleven op met wie er, van dichtbij of ver, bij betrokken was. Maar inderdaad, die tragische gebeurtenis mag ons niet op onszelf laten terugplooien maar moet integendeel ons ertoe aanzetten om de strijd aan te gaan tegen onverdraagzaamheid, tegen fanatisme. Samen. Die eerste dagen leefde dat samenhorigheidsgevoel sterk. Vrij snel kwam daar echter verandering in, werd ons land zelfs als “failed state” bestempeld. Het doet me pijn aan het hart. Want ook al hadden sommige zaken anders, beter aangepakt kunnen worden, er zijn ook vele zaken goed verlopen. Denk maar aan de vele hulpverleners die door hun snelle en doortastende optreden vele levens gered hebben. Denk aan de vele overheidsdiensten die overuren gedraaid hebben – en nog steeds doen – om onze veiligheid te verzekeren. Een “failed state” zijn we dus zeker niet! Wat we wel nodig hebben, zijn regeerders die krachtdadig optreden. Die verzoenen in plaats van verdelen. Jammer genoeg wordt het alleen maar erger. Zie maar naar de vele stakingen en onrusten die ons land momenteel teisteren. Dat mensen ongerust zijn over hun toekomst is zeker te begrijpen. De maatregelen die de regering Michel tot nu toe genomen heeft, doen vooral pijn. Zeker bij wie een modaal inkomen heeft, of, erger nog, moet leven van een uitkering. In plaats van ook daar Vlamingen en Walen tegen elkaar op te zetten, werknemers tegen bedrijfsleiders, vakbonden tegen regeerders, … zou de regering beter verzoenend optreden.

Luisteren naar de noden bij de mensen, oor hebben voor hun terechte bekommernissen. Zolang dat niet gebeurt, zullen de sociale onrusten aanhouden. En belooft het een hete zomer te worden.

Ik hoop alvast dat velen hun solidariteit betuigen met al wie voor onze rechten opkomt en streeft naar een betere samenleving. Dat is alvast onze plicht als Natuurvriend!

Ook samenhorigheid is een belangrijk begrip voor onze beweging.

Want ook al bestaan er drie pijlers (de socioculturele tak, het sportieve gedeelte en de Natuurvriendenhuizen), samen vormen we “De Natuurvrienden”. En samen willen we ook de verdere toekomst van die Natuurvrienden uitbouwen. Eerder meldden we al dat er wijzigingen nodig zijn, door de intrekking van onze erkenning als socio-culturele vereniging in het kader van het sociaal-cultureel volwassenenwerk en door het nieuwe sportdecreet dat er binnenkort aankomt. Vele mensen hebben zich de voorbije maanden ingespannen om mee vorm te geven aan de toekomst van De Natuurvrienden. In de volgende editie van de Natuurvriend zullen we hier uitgebreider op terugkomen.

de natuurvriend • april 2016

Maar eerst: geniet van de zomer. Want met de zomervakantie in aantocht komt er natuurlijk ook een periode van ontspanning en rust. Van er op uit trekken, naar verre oorden of wat dichter bij huis.

Wie van wandelen houdt, vindt in deze Natuurvriend alvast veel informatie en tips.

6

Ik wens u allen een deugddoende zomer en veel leesplezier!

Berg Vrij!

Greet van Gool Voorzitter

KORT NIEUWS

STANDPUNT

Beste Natuurvrienden,

Bergstijger op het dak van de wereld

Na een maandenlange voorbereiding bereikte Rudi van de Poel op 19 mei de top van ‘s werelds hoogste berg, de Mount Everest van 8848 meter. De afgelopen maanden heerste er een grote spanning bij de Bergstijgers Kempen. Want maar liefst drie klimmakkers uit de afdeling waagden een poging om de berg te beklimmen, namelijk Ludo De Ceulaer, Urbain Lenaerts en Rudi zelf.

De drie hebben als een hecht team de beklimming aangepakt, maar helaas zat een toppoging er voor Ludo en Urbain niet in wegens ziekte. Een berg als Mount Everest kan je enkel beklimmen als alles goed zit: weer, condities, acclimatisatie, fysieke en mentale gezondheid. We wensen de drie klimmers een dikke proficiat met hun prestatie. Maar we willen ook de afdeling in de bloemetjes zetten, want maar liefst 21 clubgenoten en bergtrekkers brachten hen een bezoek aan het basiskamp om de klimmers succes te wensen.

Goed verzekerd op reis!

Belangrijk bericht voor ‘risicosporters’!

In het vorige nummer van De Natuurvriend wezen we - bij het artikel ‘El Capitan’ - op het belang van een goede reis- en sportverzekering. Onze ongevallenverzekering is wereldwijd geldig. Belangrijk om te weten, is echter dat de gewone sportongevallenverzekering enkel tussenkomt wanneer ook je eigen ziekteverzekering tussenkomt in de medische kosten. Zo zijn er verschillende ziekenfondsen die bijstand in geval van zogenaamde risico-sporten zoals alpinisme en speleologie uitsluiten. In landen van de Europese Unie is er veelal geen probleem m.b.t. medische bijstand, maar bij risico-sporten buiten België raden wij ten stelligste aan om vooraf even bij je eigen ziekenfonds te informeren en om de aanvullende reisverzekering af te sluiten. Zo ben je voldoende verzekerd bij een (klim)ongeval, ook wanneer je ziekteverzekering niet zou tussenkomen. Met een reisverzekering zijn sowieso ook repatriëringskosten gedekt, terwijl dat bij de gewone sportongevallenverzekering nooit het geval is. Voor meer informatie: neem contact op met Heidi of Jurgen in het nationaal secretariaat, tel 03/270.02.80 of e-mail buitensport@nvsf.be

Win!

Win een Lisbon-jas van XD Apparel XD Apparel is een duurzaam, hoogwaardig jassenmerk dat streeft naar een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk. Deze jas brengt de softshell op een geheel nieuw niveau van functionaliteit en comfort. De ademende XD Comfort Light-stof biedt bescherming tegen kou en wind zonder de bewegingsvrijheid te belemmeren.

Kans maken op zo’n jas? Laat ons dan weten naar welke Belgische stad een jas van XD Apparel werd vernoemd. Een tip: zoek het antwoord op www.xd-apparel. com/nl. Antwoorden naar info@denatuurvrienden.be of Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen.

Internationale Jonge Natuurvrienden verzamelen in België Begin mei verzamelden meer dan 30 jonge Natuurvrienden van over heel Europa zich in het Natuurvriendenhuis De Berk. 15 verschillende nationaliteiten organiseerden er hun eerste internationale activiteit van het jaar. Het thema “How E-mazing is your organization?” leerde hen iets meer over “E-Participation”. E-Participation? Een nieuwe hype in de wereld van jongeren maar evenzeer binnen de ngo-wereld, of andere organisaties.

Participatie van personen via de online weg. Het doel was kennismaken met verschillende activiteiten en tools die positief kunnen bijdragen aan de maatschappij of je organisatie, en dit via online wegen.

Zo leerden we de gevaren en de sterktes van Facebook kennen of hadden we een webinar met Jayne Cravens, een Amerikaanse deskundige op het vlak van E-participation. In tijden waarin veel organisaties moeite hebben met het bereiken van jongeren, vormt de online wereld een kans. Jayne gaf enkele handige tips. Ook kwam Sven Augusteyns van Ringland ons zijn verhaal vertellen: hoe ze hun online campagne vormgeven, hun acties ondernemen en mensen mobiliseren. Of gaf Henrique Gonçalves uitleg over Eco-maps. Een online kaart en tool om eco/bio/fair trade/duurzame plaatsen te vinden of zelf toe te voegen.

Via www.ecomaps.eu vind je alle informatie. Ook jij kan bijdragen.

Het team van De Berk deed zijn uiterste best en zorgde de ganse week voor lekker vegetarisch eten. Erna leidde alles in goede banen. Bedankt dus aan De Berk voor de goede zorgen! Afsluitend was er uiteraard een feest, maar nog belangrijker was er de Algemene Vergadering van IYNF waarbij er een nieuw bestuur werd verkozen. Zo behield Lars Ilya Meulenbergs zijn plekje in het bestuur van International Naturefriends én werd onze eigenste Thomas Gits verkozen tot voorzitter van IYNF voor de komende 2 jaren. Via deze weg wensen we hem en het nieuwe bestuur heel veel succes!

Bekijk de activiteiten van dit jaar op www.iynf.org. Voel je het al kriebelen?

Neem dan contact op met Thomas via thomas@iynf.org.

Telex

Nieuws uit de afdelingen... ►► Er wordt ten kantore al vlijtig gewerkt aan de Ledenbrochure van volgend jaar. We kunnen al aankondigen dat er kortingen voor Natuurvrienden gelden op producten uit de webshops van midgaardshop.be en biggreensmile.nl. En leden kunnen tegen voordelig tarief verblijven in de Hunza Ecolodge in Hongarije. ►► De Fiets en Wandelbeurs verhuist van Antwerpen naar Gent en komt met een nieuw concept op de proppen. Op zaterdag 18 en zondag 19 februari 2017 kan je in Flanders Expo Gent terecht voor dit totaalevenement. ►► De Walk4Charity van onze partner Cunina was met 400 wandelaars die in totaal 8.162 km aflegden een groot succes. Dankzij al die gestapte kilometers kan er 5.000€ worden ingezet voor de renovatie van klaslokalen in scholen in Mombin Crochu, in het binnenland van Haïti. ►► Manfred Pils, voorzitter van de Internationale Natuurvrienden (NFI), wordt benoemd tot professor voor zijn onderzoek naar de sociale, economische en ecologische impact van toerisme. ►► Van 10 september tot eind september 2016 organiseert de Europese Commissie de Europese Week van de Sport. De bedoeling is om in de 28 EU-landen van alles rond sport en bewegen te organiseren. In Vlaanderen is de Europese Week gekoppeld aan de Week van de Sportclub. ►► Precies op zijn 70ste verjaardag neemt Natuurvriend Erik Kellens deel aan de 100e editie van de wandelmeerdaagse van Nijmegen.

Via zijn wandeling zamelt Erik geld in voor het goede doel "Levensloop". Wil je hem steunen?

Neem dan contact op met de redactie van De Natuurvriend om de nodige contactgegevens te bekomen.

Ook nieuws uit je afdeling?

Mail naar dries@denatuurvrienden.be

7

ONDERWEG

Elyne trok door de Simien Mountains in Ethiopië

In een klein boekje met unieke plekjes ontdekten mijn vriend Hannes en ik de trekking in het Simien Mountains Nationaal Park in Ethiopië. Een plek met veel afwisselende natuur, waar niet al te veel reizigers naartoe gaan en die bovendien betaalbaar is.

de natuurvriend • april 2016

Trekken in Simien Mountains kan op 2 manieren: ofwel met een trekkingorganisatie, een allinclusive met gids, scouts, koks en ezels waarbij je enkel je dagrugzak moet dragen. De andere manier, de goedkoopste en meest zelfstandige, is alles zelf dragen. Je bent wel verplicht om een scout met een oude karabijn die je moet beschermen tegen de wilde dieren en tegen diefstal, mee te nemen en om te kamperen op de voorbehouden plekken.

8

Als echte Bergstijgers kozen we uiteraard voor de laatste optie. Wij deden de standaardtrekking van 3 dagen met een extra dag om een bergtop te doen. Het vaste traject loopt in een rechte lijn langs de rand van een plateau met duidelijke paden en vaste kampeerplaatsen. Op de laatste dag moet je met een jeep of openbaar vervoer terugkeren naar het startpunt. De trekking kun je uitbreiden met een 5e dag als je de hoogste berg van Ethiopië, de Ras Dashen van 4550 meter, wil doen. Ook kan je de trekking in een tweedaagse doen en dan doe je enkel het mooiste stuk langs de kliffen. Langere trekkings zijn ook mogelijk, zoals onderaan de kliffen terugkeren naar het startpunt. Dit is blijkbaar echt de moeite. Er zijn geen kampeerplaatsen, enkel

afgelegen dorpjes en prachtige uitzichten.

De aanloop Gondar, de oude hoofdstad van Ethiopië, is de plek om je trekking te organiseren, omdat het de laatste grote stad is. Hier zijn veel trekkingsorganisaties die je zelfs op straat aanspreken.

Omdat we het openbaar vervoer nog niet gewend waren en omdat we hadden gehoord dat ze aan de ingang van het park nogal moeilijk deden als je enkel een scout nam, besloten we om met een tourorganisatie met de jeep naar de start van de trekking te rijden, zodat zij aan de ingang van het park alles zouden regelen. Service comes at a price natuurlijk, wat er op neer komt dat dit meer kostte dan het toegangsgeld van het park en het loon van de scout samen, maar zo waren we tenminste gegarandeerd van een goede en snelle start.

De scout die aan ons werd voorgesteld sprak amper Engels, net zoals de meeste Ethiopiërs die we op onze reis tegenkwamen: hello, yes, no, thank you,... Ook Engels begrijpen was niet evident. Toen ik tijdens de trekking met veel gebaren uitlegde dat ik reizigersdiarree had en daarom trager wandelde, keek de scout enthou-

siast en zei ‘thank you’... Het viel ons ook al meteen op dat de scout maar een kleine rugzak, een oude boekentas met kapotte rits, bij zich had, waar vermoedelijk niet zo veel eten, drinken en slaapgerief in zaten, ook al hadden we gevraagd dat hij zelfvoorzienend zou zijn.

De jeep zette ons af in de bocht van een weg, de groep die met de jeep mee was, ging de tweedaagse doen en startte daarom verderop.

Meteen bleek dat de scout de weg goed kende, en beschikte over een uitstekende conditie, dus het was bijna onmogelijk om voorop te lopen en zelf de weg te zoeken met de kaart. Al na een half uur kwamen we op een eerste uitkijkpunt dat ons een blik gaf op wat ons de komende dagen te wachten stond: 4 dagen wandelen op immense kliffen van meer dan 500 meter diepte. Na een uurtje verder wandelen kwamen we een troep Gelada-bavianen tegen die zich gewillig lieten benaderen en fotograferen. De scout stond erbij en keek ernaar. Kunnen bavianen niet onvoorspelbaar agressief zijn?

Een trekking met veel hoogtes en laagtes De eerste dag verliep goed en was een korte inloopdag van ongeveer 4 uur, maar wel al meteen op 3000 meter hoogte, en dat voel je meteen. Het kamp in Sankabar was een schuin aflopend grasveld met een paar hutten die dienden voor de kookploegen van wel zeker 5 trekkingsorganisaties. Naast ons kregen de vermoeide

wandelaars bij aankomst popcorn als aperitief.

Wij maakten ons eigen potje klaar van rijst en verse tomaten. Vriesdroogmaaltijden hebben wij uiteraard niet kunnen vinden in Gondar.

De scout hurkte naast onze tent en sloeg ons de hele avond gade. Af en toe knabbelde hij op een broodje. Wanneer wij in onze tent kropen, legde hij een extra deken en een plastic zeil over zich en bleef hij waken naast de tent terwijl het vroor. Dit gaf ons een dubbel gevoel: wij lagen in onze warme slaapzakken met volle magen, maar waarom had de scout niet meer gerief mee, ook al hadden we gevraagd aan de trekkingsorganisatie dat de scout alles mee zou hebben? Uiteraard omdat hij lichtgewicht trekkingmateriaal niet kan kopen. Maar waarom lag er dan niets op de kampeerplaats? Of waarom waren we niet gevraagd om een ezel voor hem te huren zodat hij meer materiaal kon meenemen? Waarom kon hij niet in de hutjes slapen, er zou ons ‘s nachts toch niets gebeuren? Of is hij het toch al gewend om buiten te slapen, zoals je heel fatalistisch kunt denken?

De volgende nachten gaven wij hem telkens een oude regenbroek, donsjas, handschoenen en muts om te slapen, en deelden we geregeld water en eten. De scout aanvaardde alles dankbaar, ook al hadden we een dubbel gevoel, aangezien wij het wel allemaal droegen, terwijl hij ons met zijn lichte rugzak voorbij huppelde. Ik bedenk me nu wel dat het misschien een goed idee zou zijn om deftig tweedehandsmateriaal zoals rugzak, slaapzak en een kookvuurtje mee te brengen en op voorhand aan de scout te geven. Dat zal misschien meer waard zijn voor hem dan de fooi die je achteraf geeft, want ter plekke kunnen ze nooit zo schoon materiaal kopen. Ik wil graag met andere trekkers-reizigers verder van gedachten wisselen over wat een ethische manier is om zelfstandig trekkings te doen in ontwikkelingslanden.

Lost in translation Dag 2 beloofde weer prachtig te worden, met wederom een stralende zon en aangename 20°C. We zouden vandaag 6 uur wandelen.

Een eerste uitkijkpunt was een richel die uitzicht gaf op een lange waterval langs de kliffen. Een beetje verder, na een korte steile klim tussen reuzegrote Lobelia's, een soort korte palmboom, waar paarden vermoeide trekkers tegen betaling naar boven brengen, zat een muzikant de rustende wandelaars te animeren.

De middagpauze was in een rivierbedding waar iedereen T-shirts en voeten verfriste. Vanaf nu ging het enkel bergop over het plateau naar de kampplek net voorbij het dorpje Gich op 3600 meter hoogte. Dit dorpje was onbereikbaar voor gemotoriseerd verkeer, dus onderweg zagen we regelmatig ezels koppig de bagage van de groepen naar boven brengen. Omdat het niet zo lang

meer was naar de kampplaats en we energie genoeg hadden, wilden we nog een extra stuk doen langs de rand van de kliffen. We dachten dat de scout ons begrepen had, maar blijkbaar hadden onze gebaren niet veel geholpen, want hij liep voorbij aan wat wij vermoedden de afslag was. We hebben dan even gewacht op een gids van een andere groep om te helpen vertalen aan onze scout. Blijkbaar wist de scout de weg niet, wat wij niet als een obstakel zagen aangezien het doel echt duidelijk te zien was, je eigenlijk moeilijk kunt verdwalen op het graslandplateau, en omdat we zo eindelijk eens zelf de weg zouden kunnen zoeken. De gids heeft toen aan de scout in een paar woorden de weg uitgelegd, en toen konden we weer op pad.

Koffieceremonie in het donker Eindelijk konden we echt alleen wandelen, op een paar nieuwsgierige kinderen en mensen na die ons uitnodigden voor een ‘koffieceremonie’, een sociaal gebruik met 3 rondjes vers gebrande koffie in minikopjes. Zo kwamen we terecht in een woonerf: een stuk grond, omheind door takken, met een paar hutten gemaakt uit takken en bladeren. In de grootste hut leefden de mensen en dieren in harmonie: kookvuur in het midden met een paar zelfgemaakte banken met dierenhuiden, en aan de andere kant van de hut was een platform gemaakt met takken (geen matrassen te zien) en daaronder leefden de kippen en katten. Het licht kwam van de openstaande deur, er hing een zware kampvuurrook, en ik voelde het overal kriebelen (luizen?). Het koppel was heel vriendelijk, maakte speciaal voor mij thee (ik lust geen koffie) en bood ons een stuk droge koek aan, die echt niet lekker was, maar moeilijk te weigeren. Ondertussen babbelde onze scout met de mensen, wij observeerden en rustten uit want communiceren met deze mensen was zo goed als onmogelijk. Af en toe kwam de dochter kijken vanachter de deur, maar ze durfde niet binnen te komen. Na een uur daar gezeten te hebben, vonden we het tijd om aan de laatste kilometers te beginnen. Onze scout sloeg nog vlug een kopje koffie achterover (ik vermoed dat we toen nog niet doorhadden dat een koffieceremonie 3 ronden telde) en was oprecht tevreden en blaakte van de energie.

Toen we hem ‘s avonds nog wat eten wilden aanbieden, kon hij het niet aannemen omdat er visbouillon in zat. In Ethiopië vasten ze elke woensdag en vrijdag, dat wil zeggen geen dierlijke producten, dus eigenlijk vegan. We konden hem wel plezieren met de koek die ik die middag kreeg maar stiekem in mijn zak had gestoken.

De laatste dag van de trekking bleek de zwaarste te zijn: de reizigersdiarree droogde me helemaal uit en de hoogtemeters die we moesten afleggen bleken niet van de minste te zijn. Eerst een paar 100 meter stijgen naar een soort top op de rand van de klif, Imet Gogo. Gelukkig waren we zo slim om op het terugkeerpunt onze rugzakken achter te laten, en de scout was meer dan happy om daar even te wachten bij onze bagage. Vervolgens evenveel afdalen om dan weer een paar uur continu te stijgen tot het hoogste punt van de trekking, iets van 3800 meter, om dan opnieuw af te dalen tot het kamp op 3600 meter, dit alles over 22 kilometer. Het wandelpad was altijd goed, nooit fel stijgend, maar de hoogte, de lange afstanden en de rugzak wogen zwaar.

Nadat we ons potje gekookt hadden, gingen we op aanraden van een van de gidsen van de andere groepen -met hen hadden we goede contacten, ook omdat zij juist heel goed Engels spraken- naar ‘hun cafeetje’ waar we ook al eieren hadden gekocht. Eerder een container met bakken drank opgestapeld tegen de muur, een paar planken achteraan als bedden voor gidsen, een donker rookgordijn (gezond!), maar een super open sfeer en lekker biertje. Dat hadden we verdiend!

Toch nog even de Bergstijger uithangen Op de laatste dag wilden we nog een “top” doen. We hoorden dat de beklimming van de Ras Dashen, de hoogste berg van Ethiopië met z’n 4550 meter, eerder een continu licht stijgende wandeling was in een eentonig landschap.

Daarom beslisten we om dat tweedaags engagement niet te doen, maar een top dichterbij met uitzicht op de Ras Dashen en in een dagtocht te doen was. Ook deze top, ik kan me zelfs niet herinneren of hij een naam had, was een 9

4000er, eigenlijk een veredelde rotspuinberg.

Aangezien we maar een dagrugzak bij hadden was het ‘a walk in the park’ en konden we volop genieten van de omgeving. We gingen zelfs nog op zoek naar de Walia Ibex, de lokale steenbok, maar konden hem jammer genoeg niet vinden.

De laatste ochtend wilden we de bus nemen.

Een hulpvaardige gids zei dat de bus om 10 uur zou komen (misschien om te hopen dat we dan de bus zouden missen en we met hun dure jeeps zouden moeten meegaan). Maar we hadden een dag eerder de bus al rond 8 uur zien passeren, dus stonden we om 7u30 al klaar.

Zodra de bus kwam, om 8 uur, stond zeker 10 man rond ons de busbegeleider aan te moedigen een hogere prijs te vragen (inclusief die vriendelijke gids), maar we betaalden uiteindelijk toch een juiste prijs. We zochten een plekje in de volle bus, en de buschauffeur en zijn begeleider gingen ontbijten in het cafeetje. Toen ze terugkwamen, vroeg de busbegeleider opnieuw geld aan ons. Niemand, zelfs onze eigen scout niet waarvoor wij een ticketje hadden betaald, op de bus reageerde op de vreemde situatie dat enkel aan ons extra geld werd gevraagd. Wij hielden ons been stijf, bleven koppig zitten, en na 10 minuten vertrok de bus zonder dat wij de extra toeslag betaalden. Echt sympatiek vonden we dit niet, en de hele rit vreesden we dat ze opnieuw geld gingen vragen. Gelukkig zat de bus uiteindelijk veel te vol om de busbegeleider te laten passeren.

Ethiopië, een land om naar terug te keren Ethiopië is een land met vele mogelijkheden, zowel op cultureel vlak als qua natuur. We konden er gerust een paar maanden verblijven.

Weet dat het een ontwikkelingsland is, waar jij als westerling in de aandacht loopt en waarvan veel mensen hopen een centje mee te pikken.

Niet letterlijk, maar heel vaak wordt wel getracht hogere prijzen aan te rekenen. Ethiopië is een relatief veilig land. Er zijn pickpockets, maar gewapende overvallen en dergelijke komen amper voor. Wapens zie je ook nergens behalve bij politie of leger. Kortom, een aangename, afwisselende en avontuurlijke ervaring!

Tekst: Elyne Meulenbergs Foto: Hannes Stubbe

de natuurvriend • april 2016

Meer info

10

Meer info over de trekking of wil je gedachten uitwisselen over ethisch zelfstandig trekken door ontwikkelingslanden?

Mail: elyne.meulenbergs @gmail.com. ////////////////////////////

“De tocht eindigt niet bij het geografische einddoel”

Mijmeringen van een pelgrim

Er zijn weinig pelgrimspaden te vinden in Europa die Cor Kuyvenhoven nog niet heeft bewandeld. Speciaal voor De Natuurvriend haalt hij herinneringen op en peilt hij naar het waarom van de wandelaar.

Waarom zijn er mensen die hoge bergen beklimmen? Edmund Hillary, de bedwinger van de Mount Everest, antwoordde op die vraag: “because they are there”. Waarom zijn er de laatste tijd zo veel pelgrims? Omdat er zoveel pelgrimspaden zijn die naar één of andere heiligdom leiden? Ach, er zijn niet alleen vele wegen die naar Rome leiden, er zijn ook vele antwoorden op de vraag naar het waarom van de pelgrimshausse.

Wellicht zoeken we iets wat we in de huidige samenleving onvoldoende vinden. Komt de groeiende belangstelling voor pelgrimeren door de toegenomen secularisatie? Iemand zei het zo: “hoe leger de kerken, hoe voller de pelgrimspaden”.

Ook het sportieve element telt mee: zou ik dat ook kunnen? En in hoeveel dagen? Vaak willen we dat belangrijke punt in ons leven (scheiding, dood van een geliefde, ontslag, ernstige ziekte, met pensioen,...) op een langzame manier beleven, ervaren, verwerken. Gewoon, nou ja, gewoon lopen om met eigen ogen eens te zien waar je al die anderen over hoort, dat kan natuurlijk ook. Dat gebeurde ook in de middeleeuwen al.

Waarom pelgrimeren mensen, waarom gingen en gaan mijn vrouw en ik elk jaar weer op pad?

Waarom is er veel belangstelling voor pelgrimstochten die ik onder de noemer “te voet is goed” organiseer? Ik doe een poging tot beantwoording en betrek daar onze eigen pelgrimservaringen bij, beseffend dat de dieper liggende reden lang niet altijd aan het begin van je tocht bij jezelf bekend is. Soms komt dat pas al lopend, letterlijk gaandeweg.

Waarom pelgrimeren?

Ten eerste is een lange wandeling op zich een bijzondere ervaring. Je krijgt als wandelaar een andere verhouding met de wereld om je heen.

Om het clichématig te zeggen: je wordt nat als het regent en je krijgt het warm als de zon schijnt. Toen we door Noord-Frankrijk liepen op onze weg naar Rome, was het soms 38°C. Wanneer dan ons water op was, werd een kerkhof met gejuich begroet: daar is immers altijd een

kraantje met water te vinden! Af en toe zijn we op onze tochten door- en doornat geworden.

De eerste keer waren we net van huis, nog in België. De onweersbui was zwaar en langdurig.

Kletterende regen op de capuchon, hoofd gebogen, af en toe spiedend of er toch echt geen boerenschuur of een bescheiden afdak is. Onze gemiddelde snelheid ligt meestal rond de 4, 5 kilometer op vlak terrein, in echt bergachtige gebieden, zoals de Alpen, de Apennijnen wordt dat zo’n 3 kilometer. Na een paar weken is je lichaam ook aan die nieuwe fysieke inspanning gewend. Het is bijzonder om, bijvoorbeeld, over de oude Romeinse weg op Reims aan te koersen en in dat lege Noord-Franse land de torens van de kathedraal aan de einder al te zien. Maar wat duurt het lang voordat die torens dichterbij komen; wat traag gaat dan de dag. Hoe klein ben je dan in dat onmetelijke land.

Lopend zie, beleef en ervaar je ook veel meer dan wanneer je op een snellere manier van de ene naar de andere plaats reist. Onder je voeten zie je de wegen en de paden veranderen: graspaden worden zandwegen, die weer overgaan in asfaltweggetjes. Wij waren blij wanneer we weer

een veldweg konden kiezen of een pad dwars door een maïsveld heen. We liepen eens op een bospad toen we tot onze grote verbazing een compleet oor op de grond zagen liggen. Zo te zien van een haas of een konijn. Er was niets mis mee, behalve dat de rest van de kop ontbrak.

Geen bloed te zien, niet aan flarden gescheurd.

Wat is hier gebeurd?? Lopend langs de Camino di San Benedetto in mei in Italië genoten we elke dag van de vele tientallen orchideeën. Zo veel, zo mooi, ik raakte niet uitgefotografeerd.

Toscane is zoals de fotoboeken laten zien: heuvelachtig, weids, cipressen, boerderijen op een heuveltop, veel geploegd land. In het voorjaar zullen hier ongetwijfeld de klaprozen bloeien.

Door dit prachtige land slingeren zich de zandpaden, maar vaker nog witte kiezel- of steenslagpaden. Het lopen op zo’n strada bianca is een feest. Met de glooiingen mee volgen we die paden, steeds op en neer. Zo mogen lopen is een feest, zelfs als je zoals ik een onwillige spier in je voet hebt. De druivenoogst is langzamerhand binnengehaald, slechts af en toe scoren we nog een tros. De sporen van een andere score treffen we aan bij een verlaten boerderij op een heuveltop: gebruikte injectiespuiten. Aan 11

fiets & wandel de natuurvriend • april 2016

de pennen van een stekelvarken die op een bepaald punt met tientallen langs het pad liggen zien we dat die beesten hier ook leven. Zijn de pennen de overblijfselen van een aanrijding met dodelijke afloop? Hoe dan ook, het beest zelf blijft onzichtbaar. Heeft u ooit over een oude Romeinse weg gelopen met aan weerszijden honderden kleine fragiele roze cyclaampjes? Het is een wonder van schoonheid kan ik u zeggen.

Lopend langs de Ökumenische Pilgerweg zagen we elke dag van onze 4 weken durende tocht reeën. En elke keer stonden we stil, kijkend, genietend en observerend. Je hebt immers de tijd aan jezelf. Geen baas, geen agenda, geen druk.

12

Geschiedenis Een tweede belangrijke reden is dat de ontmoeting met de verschillende culturen en met de geschiedenis een pelgrimsreis interessant maken. Ik houd van verhalen, vertel ze zelf graag op de tochten die ik als begeleider van voet- en pelgrimstochten organiseer en vind eveneens geschiedenis erg interessant. Onderweg loop je door de geschiedenisboekjes. Op onze tocht in het voormalige Oost-Duitsland, langs de Ökumenischer Pilgerweg loop je op gedeelten waar de Grande Armée van Napoleon ook liep: trots en fier op de heenweg; hongerig, verslagen, sterk gedecimeerd op de terugweg. Je loopt langs Buchenwald en steekt de Elbe over op de plaats waar Amerikaanse en Russische soldaten elkaar de hand schudden aan het eind van Wereldoorlog II. Johann Sebastian Bach en Maarten Luther zijn twee andere grootheden waar je als het ware langs komt. In Noord-Frankrijk loop je langs de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog, niet zo maar even, maar dagen lang. We liepen op pelgrimspaden waar ooit Julius Caesar, Karel de Grote, Willibrord en Maarten Luther liepen. En tegelijkertijd weet je dat er miljoenen andere naamloze pelgrims waren, mannen en vrouwen, kinderen soms, die ook diezelfde tocht

gelopen hebben. Heen èn terug! Jaarlijks komen er nu ongeveer 350.000 pelgrims in Santiago de Compostela aan. En dat aantal groeit nog elk jaar. Toch is het niets in vergelijking met de 12de eeuw, toen er jaarlijks 2 miljoen mensen naar Santiago pelgrimeerden.

Gastvrijheid Ook hebben wij ervaren dat we onderweg meer mens worden. Je moet je, als pelgrim, vaak overgeven in de handen van mensen. Je kunt niet alles voorzien, niet alles regelen en niet alles alleen volbrengen, maar je hebt de steun en de welwillendheid nodig van mensen die je op je weg ontmoet. Dat begint bij die Belgische man, die midden in het bos woont en naar ons toe komt vanuit zijn huis met iets te eten en te drinken. Lopend door de Povlakte komen we bij een grote kerk, waar overduidelijk een feest gaande is. Van verre hoorden we de klokken al.

We vallen met onze neus in de boter, of nauwkeuriger gezegd, met onze neus in de taart. En wat voor een taart! De madonna staat erop en het kind Jezus en voor elk van de honderden feestvierders is er een lekker stuk. ’s Avonds worden we gevraagd mee te eten aan lange tafels. Alom verbazing wanneer we vertellen dat we te voet onderweg zijn naar Rome. Mamma mia! ’s Morgens willen we betalen, maar dat wordt resoluut afgewimpeld. Wel vragen ze of we in Rome voor hen een kaarsje willen opsteken. Dat beloven we, we schrijven hun namen op en gedenken hen in de St. Pieter. Op weg naar Montecassino staat de gastenzuster in Pozzaglia Sabina, tijdens de camino di San Benedetto ons op te wachten, wanneer we na een lange dag met onweer, hagel en sneeuw uiteindelijk veilig de bergrug zijn afgedaald en naar het klooster lopen. Mijn vrouw en ik krijgen ieder een eigen douche en daarna is de stoel aan het hoofd van de tafel voor mij. Ze vragen of ik met hen wil bidden.

In Stedten, in Oost Duitsland slapen we op de zolder van een klein Luthers kerkje. Er liggen enkele matrassen en er is een elektrisch kacheltje om de ergste kou te verdrijven. Gudrun, “die Pilgeroma”, geeft ons de grote sleutel van het kerkje mee. “Morgen gewoon de sleutel op de kapstok laten hangen en de kerkdeur achter je dicht trekken,“ zegt ze.Boven op de Grote St. Bernhard sliepen we in het pelgrimsonderkomen van de Augustijnen. Zij hebben een prachtig motto in hun klooster: “hier wordt Christus aanbeden èn gevoed.” En met die voeding en de wijn in royale kommen zat het wel goed! Het doet wat met je wanneer je in de grote refter van het franciscaanse klooster in San Miniato Alto wordt uitgenodigd om met de 7 nog overgebleven broeders de maaltijd te gebruiken. Wijn staat op tafel in 5 verschillende flessen. Eén van de broeders voert zijn medebroeder, die dat zelf al lang niet meer kan. We praten met de broeders en met de abt, die al heel wat van de wereld heeft gezien toen hij abt in Assisi was.

Nu heeft hij gekozen voor de rust, de stilte, de eenvoud. Eenmaal weer op pelgrimspad loop ik over dat soort ontmoetingen nog wel even na te praten en na te denken.

Spiritualiteit Verder kun je, als pelgrim, ook niet om de spirituele ervaringen heen. Soms heb je ontmoetingen waarvan je niet kunt geloven dat ze toevallig zijn: die Italiaanse mevrouw, die ons in haar roze ochtendjas vanaf haar balkon de juiste richting op stuurt; de automobilist die naast ons komt rijden, het raampje opent en vertelt dat ook hij naar Santiago is gelopen. En of we nog iets nodig hebben. Soms worden vreemden vrienden, niet alleen voor onderweg, maar ook daarna, op je verdere levensweg. Wanneer je zo lang loopt, maak je meerdere seizoenen mee. Prachtig is dat. Nooit vergeet ik dat ene moment in Italië wanneer de zomer zich in herfstige ochtend-

Het labyrint is wat dat betreft een prachtig symbool voor de pelgrimsweg en voor je eigen levensweg. Je loopt, vaak over duidelijk aangegeven paden naar de kern, je einddoel. Onderweg kom je jezelf gegarandeerd tegen; ook de ander en soms de Ander, dat wat je licht of liefde of god kunt noemen. Vanuit de kern begint de weg terug. Veel pelgrims herkennen dat wel.

De aankomst valt tegen, de tocht is afgelopen.

Je moet terug naar huis. “Was het thuis maar net als onderweg,” hoor ik vaak verzuchten. En toch gaat de pelgrimstocht eigenlijk verder wanneer je je geografische einddoel hebt bereikt.

Net als in het labyrint: nadat je naar binnen bent gegaan, de kern hebt bereikt moet je weer naar buiten, de wereld in.

nevels verstopt. Ik ruik kruidigheid in de lucht, overal worden truffels gezocht, paddenstoelen verzameld en te koop aangeboden. Op weg naar San Gimignano beleven we de zonsopgang, zo rond kwart over 7. We blijven stilstaan, hand in hand, en kijken met ons gezicht gericht op het licht naar dat adembenemende beloftevolle schouwspel. Het is een moment wat ons de hele verdere reis bij zal blijven. Werkelijk schitterend hoe de zon boven de heuvels uitkomt en de nevels zachte kleuren meegeeft. Het lijkt of vingers van licht naar ons reiken, of is het een ladder naar de hemel? Onze eigen ik verdwijnt, we voelen ons aangeraakt, het licht overspoelt ons, we worden ermee gevuld. Verbonden met elkaar, met de heuvels, met alles om ons heen, zo staan we daar: leeg en tegelijk helemaal volstromend. Niets is meer belangrijk, wat telt is alleen dit licht en wijzelf als klein onderdeel van dat grote geheel. Het is een ervaring die nauwelijks met woorden beschreven kan worden.

Kunst Vaak kom je ook fantastische kunstwerken tegen onderweg, die je aanspreken en niet meer loslaten: de kathedraal van Reims, het romaan-

se kerkje in Bevagna, de fresco’s van Giotto in Assisi, het aan en in de rots gebouwde benedictijnenklooster in Subiaco of de crypte van de kerk in Sutri en Spoleto. We ervaren tijdens onze tochten dat die objecten uit inspiratie voortkwamen en vaak springt dan een vonk van die inspiratie spontaan over. Diezelfde inspiratie vonden we soms ook wanneer we ons aansloten bij de vroomheid van de mensen onderweg, wanneer we een kaarsje aanstaken in een kerkje of de vespers mee bidden met de paters bij wie we logeerden. Die dingen raakten ons. Ze zetten ons aan het denken en tijd om te denken heb je onderweg gelukkig in overvloed.

Thuis En wat ontdek je dan wanneer je tenslotte weer terug bent? Soms zijn het dingen waarvan menig pelgrim bijna vergeten was dat ze het hadden. Bijvoorbeeld zichzelf, of hun engelbewaarder. Dat lijkt typisch voor een pelgrimstocht. Je wordt geen ander mens, hoe zou dat moeten?

Wel ervaren we dat de balans verschuift, dat we andere accenten leggen dan voorheen. Geen nieuwe dingen, maar dingen die we in ons hadden en nu wat meer naar voren (durven) laten komen.

Allebei namen we een flinke portie relativering mee naar huis: is alles waar ik mee bezig ben of moet zijn in mijn werk, nu werkelijk belangrijk? Lichtvoetig, losser leven geeft veel meer plezier en voldoening. We verankerden de vaste wil om in ons werk gericht bezig te zijn met de zaken die waardevol zijn, die wezenlijk van belang zijn. In onszelf ontdekten we de innerlijke stilte. Toen het echt nodig was, ontdekten we in onszelf doorzettingsvermogen, volharding, liefde. We waren er voor elkaar. Menig pelgrim heeft in vroegere dagen onderweg zijn relatie met God veel intenser beleefd dan in de thuissituatie. Ook al vullen wij nu het begrip God op onze eigen manier in, we herkennen ons in die universele en misschien wel mystieke ervaring.

We ontdekten om ons heen en in onszelf nieuwe spiritualiteit.

Pellegrini per sempre, pelgrims zijn we geworden, voorgoed.

Cor Kuyvenhoven

rkt. jaar in het basisonderwijs te hebben gewe Cor Kuyvenhoven is gepensioneerd na 40 is Hij en. rafer t van verhalen vertellen en fotog Hij is een ervaren pelgrim en stapper, houd imsPelgr iging veren de rland, voorzitter van lid van de Franciscaanse Beweging in Nede schalige organisatie die voet- en pelgrimsklein een van aar eigen en e wegen naar Rom tochten in groepsverband aanbiedt:

www.tevoetisgoed.nl //// //// //// //// //// //// //// //// ////

//// //// //// //// //// //// ////

13

onderweg

Te voet langs landmijnen en mortiergranaten “De ruigheid van de Balkan heeft mijn hart veroverd” In de Balkan ben je nooit klaar met de oorlog. De kogels lieten hun sporen na op de gebouwen en de ziel van de bevolking. Een nieuwe wandelroute die de voormalige vijanden met elkaar verbindt, moet een frisse wind door de regio laten waaien. Eva Smeele doet deze zomer een poging om de Via Dinarica als eerste helemaal uit te lopen.

de natuurvriend • april 2016

Wat is de Via Dinarica?

De Via Dinarica is een nieuwe wandelroute die door 7 Balkanlanden loopt (Kroatië, Bosnië en Herzegovina, Montenegro, Kosovo, Servië, Albanië en Slovenië) en daarbij de hoogste toppen van de Dinarische Alpen aandoet. Met de Via Dinarica wordt momenteel de White Trail bedoelt, maar er zijn nog 2 andere trails, een blauwe en een groene, in ontwikkeling. De noordelijke groene route loopt door de valleien en de blauwe loopt voornamelijk langs de Kroatische kust.

Via Dinarica is vooral een clubje mensen dat het ecotoerisme in de Balkan wil promoten en de lokale economie een boost wil geven. Ze zijn bezig met het onderhoud van de paden, milieubescherming, wegmarkering en alle faciliteiten vastleggen op de website van Outdooractive.

Via Dinarica is ook een open concept, iedereen kan daar op zijn manier aan bijdragen.

14

Wanneer is de Via Dinarica op jouw pad gekomen?

Ik heb afgelopen zomer een deel van de route gefietst. Ik was erg onder de indruk van de prachtige bergen in Bosnië, maar ik durfde er mijn tentje niet op te zetten omdat er overal bordjes stonden met “opgepast mijnen”. Best wel spannend. Dat ruige gebied veroverde meteen mijn hart en eenmaal thuis ontdekte ik na wat opzoekingswerk dat er een wandelroute doorheen liep. Dat bleek de Via Dinarica te zijn.

Waarom ga jij de route afwandelen?

Ik kwam na de zomer terug van mijn fiets-

tocht met het gevoel dat ik langer in de Balkan had willen blijven. Ik kon heel lang mijn draai niet meer vinden thuis. Iedereen bleef me maar aanspreken over die fietstocht naar Montenegro, maar ik kon niets meer voelen buiten een soort van leegte. Heel lastig was dat. Ik wilde zo snel mogelijk terug.

Ik merkte dat ik helemaal opleefde als ik over de Balkan vertelde. Toen heb ik informatie over de Balkan opgezocht om er zeker van te zijn dat ik het gebied niet zat te verheerlijken.

Het gaat niet alleen om de tocht, de prestatie of alle mogelijke gevaren. Het gaat over wat de ervaring met je doet.

De kracht van de Balkan Die ervaringen schrijf je neer op een blog.

Die blog begon als een soort van dagboek. Ik heb er in het begin niemand over verteld. Ik wilde gewoon schrijven over hoe ik me op dat moment voelde. Dat sprak sommige mensen erg aan en dat gaf me het gevoel dat ik niet alleen was.

Het verbaast me als ik hoor dat mensen mijn eerlijkheid verfrissend vinden. Zelf lees ik geen travel blogs. Op een bepaald moment haak ik toch altijd af en denk ik dat ik beter een reisgids kan lezen.

Het voelt inderdaad soms aan alsof ik zit te lezen in een dagboek dat niet voor mijn ogen is bestemd.

Daar worstel ik wel mee en ik heb er ook al wat dingen afgehaald. Maar ik ben niet de enige die met dat soort gevoelens rondloopt. We

moeten eerlijk zijn over hoe we ons voelen en over wat eenzaamheid precies is. We houden het taboe in stand als niemand erover praat.

Ga je die eerlijkheid het hele project aanhouden?

Toch wel. Ik kan iets schrijven in de trant van “7 spetterende reden om naar Blidinje National Park” te gaan, maar er zijn er al zoveel die dat doen. Ik kan me onderscheiden door mijn eerlijkheid. Dat superpersoonlijke contact hangt ook samen met de Balkan. Je maakt erg snel contact met de bevolking, ook al spreek je een andere taal. Dat is voor mij de kracht van de Balkan. Het rouwe, rafelige randje voelt gewoon echter. Je maakt veel gekke dingen mee, en je verzeilt wel eens in ongemakkelijk situaties, maar dat is net zo mooi.

Zijn er nog meer mensen die de Via Dinarica op de kaart willen zetten?

Tuurlijk, er is zelfs een lichte concurrentiestrijd.

Veel van die mensen hebben een veel groter bereik met hun blog. Ik ben maar iemand die een beetje aan schrijven is. Het is allemaal nieuw voor mij en ben mijn eigen weg nog aan het zoeken. Ik probeer een steentje bij te dragen op mijn manier. Wat niet altijd gemakkelijk is. De route in kaart brengen loopt niet altijd even vlot. Soms moet je het zien te redden met een oude Sovjetkaart of kaarten in het Cyrillisch.

Als je zelf een stukje van het pad wil gaan lopen dan neem je best contact op met de organisatie. Ze willen op hun website namelijk een

community creëren met de persoonlijke verhalen van de hikers.

Tranen voor Coca-Cola Ben je niet bang dat het rafelige randje van de Balkan zal verdwijnen als het pad een succes wordt?

Welke massa zal er dan op afkomen, buiten natuurliefhebbers, wandelaars en klimmers?

De doorsnee strandtoerist zal je er niet tegenkomen. Via Dinarica is een project in ontwikkeling en dat betekent dat er soms fouten worden gemaakt. Op 1 van hun evenementen hadden ze bijvoorbeeld Coca-Cola als hoofdsponsor. Ik kreeg tranen in mijn ogen toen ik dat zag. Ik was zo teleurgesteld. Maar zonder Coca-Cola hadden ze die wandeltocht niet kunnen maken.

Hoe moet je je voorbereiden om de Via Dinarica te bewandelen?

Je kan je moeilijk voorbereiden op de ruigheid van De Balkan. De gemoedsinstelling waarmee je ernaartoe gaat is veel belangrijker. Als de mensen je bij hen thuis uitnodigen en jij vindt dat doodeng en je wil alleen maar zo snel mogelijk naar het dichtstbijzijnde hotel, dan zal je het er moeilijk krijgen. Maar als je met hen meegaat en je staat open voor de ervaring, dan krijg je de tijd van je leven.

Wij zijn soms te goed voorbereid. Het is leuker om de dingen gewoon op je af te laten komen.

Zo werd ik eens door een vrouw in een wasteil gezet en gewassen terwijl het hele dorp er op stond te kijken. Op zo’n moment zou ik kunnen tegenstribbelen en me schamen, maar waarom? Ik laat het maar gewoon gebeuren.

Je schrijft op je blog dat mensen het vaak niet begrijpen dat je alleen reist.

Mensen in de Balkan vinden het bizar dat mijn moeder me alleen laat reizen. Het is misschien

wel gek dat ik de ervaring van het alleen reizen nodig heb. Maar veel trekkers zullen dat wel herkennen. Ik wil de ervaring ook wel delen, maar niet met eender wie. Het kost veel meer energie om samen met iemand op pad te gaan die niet op dezelfde golflengte zit. Ook al is dat misschien egoïstisch. Het is logisch dat je af en toe water bij de wijn moet doen als je samen op pad gaat.

Wat vindt je moeder er eigenlijk van dat je alleen reist? (lacht) Weet ik niet. Ze is wel trots dat ik durf te doen wat voor mij goed aanvoelt en waaraan ik behoefte heb, ondanks de verwachtingen en waarschuwingen van anderen.

Heeft ze geen zin om eens mee te gaan?

Daar heeft ze geen zin in, en ik trouwens ook niet.

Op FiveFingers door de bergen Langs de Via Dinarica liggen de landmijnen en mortiergranaten open en bloot nog langs de weg.

Er staan overal bordjes langs de weg met de waarschuwing voor landmijnen, maar ze kunnen ook in meren liggen. Het zal daar nooit helemaal ontmijnd zijn. Er zijn te weinig middelen. De landmijnen worden nu opgeruimd door vrijwilligers. Ze zouden er gewoon een kudde koeien over moeten jagen, meteen opgelost. (lacht) Je schrijft op je blog dat de oorlog een onvermijdelijk thema is in de Balkan.

De oorlog is er nog erg aanwezig. De gebouwen zitten er vol kogelgaten en er is geen geld om het op te lappen. Er wordt wel al flink geld verdient met het oorlogstoerisme. Elke generatie heeft er een oorlog gekend, iedereen heeft wel iemand verloren. Logisch dat de mensen

er nog erg mee bezig zijn. Uiteindelijk, hoe dan ook, gaat het altijd over de oorlog.

Hoeveel tijd trek je uit voor je tocht?

Ik heb mijn huis tot 31 december verhuurd. Op een gegeven moment ligt er wel sneeuw, wat erg onhandig is om doorheen te wandelen. Ik denk dat ik 1400 km zal lopen en ik ga uit van 3 à 4 maanden, vooral omdat ik het rustig aan wil doen. Af en toe maak ik een omweg om oude vrienden te bezoeken.

En je gaat het doen op FiveFingersschoenen, wat zijn dat?

Een schoen met vijf voorgevormde tenen. Ik ben ambassadeur van het merk Vibram Five Fingers. Het is zo fijn om op die dingen te lopen. Je wandelt met een heel andere techniek en bent je veel bewuster van je lichaam en beweging. Je voelt ook veel meer. Ik draag ze al heel lang, maar durf ze nog steeds niet aan te doen om naar de supermarkt te gaan. Ze zijn zeker geschikt voor grint, grasweides en rotsen, maar ik ben wel benieuwd naar puinhellingen.

Je wandelt, fietst, klimt. Wat drijft je om al die dingen te doen?

Is daar een antwoord op? Er zijn veel dingen die me bewegen. Als ik bezig ben met een slaapplaats te zoeken of me afvraag hoe ik aan voedsel kom, dan heb ik geen tijd om bezig te zijn met zingevingsvragen en dat geeft me heel veel rust. Als je een berg probeert te beklimmen of je maakt een lange fietstocht, dan ben je je bewust van jouw plek in het grotere geheel en ook dat geeft me rust. www.evadinaricaproject.com Dries Everaerts

15

publireportage

Tips voor een goede stapvakantie in Griekenland: gastvrij en gastronomisch, rustige wandelpaden, antieke en locale cultuur, schitterende natuur, en je kan bijna het hele jaar wel ergens goed onderdak vinden.

Eilanden April, mei en juni zijn de beste maanden voor een bezoek aan een van de eilanden. Onze favoriet is het Cycladeneiland Andros: makkelijk te bereiken vanuit Athene en met een uitstekend wandelnetwerk. Vrijwilligersorganisatie Andros Routes heeft hier meer dan 160km klassieke paden opgeknapt en bewegwijzerd.

Afwisselende wandelingen over het groenste eiland van de Cycladen met als hoogste punt de Profitis Ilias op 995m. Ook kun je cultuur proeven in de vorm van het prachtige Olijfpersmuseum, boogbruggen, woontorens, burchten, kloosters en restanten van molens.

de natuurvriend • april 2016

De hoogste toppen De toppen van de verschillende bergketens zijn tussen 2000m en 3000m hoog. De hoogste keten is met 2918m de Olympus, zetel van de Olympische Goden in het Nationaal Park Olympus. Het is een massief met een aantal toppen rondom de Vlakte der Muzen, geschikt voor touwbeklimmingen ĂŠn gewoon

16

wandelen. Bemande berghutten dienen als uitvalsbasis voor klimtochten of als pleisterplaats voor een wandeltrekking. Het Olympusmassief ligt op een paar kilometer van het strand en kan dus gecombineerd worden met een paar dagen luieren. Hier vind je vele bijzondere planten en dieren, rond de toppen kom je bijna altijd wel gemzen tegen. De Olympus is makkelijk te bereiken vanaf Thessaloniki. De beste reistijd is half juni t/m half oktober, daarbuiten ligt er te veel sneeuw om veilig te wandelen.

Het noordelijk vasteland Het noordelijk vasteland, onbekend bij buitenlanders, bevat rustige wandelgebieden met

toppen van rond de

2400m en ruige natuur. Hier kun je het hele jaar wandelen tot 2000 hoogtemeters, daarboven van medio mei tot medio oktober. Een uitdaging voor avonturiers want de bevolking spreekt vaak alleen Grieks. De gemeente Karpenisi heeft een uitstekende kaart uitgebracht van de Velouchi met wandelpaden, MTB-routes en autoroutes. De routes zijn goed gemarkeerd en er is een busverbinding met Athene. De Parnassos bij Delfi en Arachova is een skigebied, maar gelukkig zijn er ook nog ongerepte wandelpaden. Ook komen er diverse endemische planten voor zoals de kortstelige Parnassos lelie. De Parnassos is rechtstreeks te bereiken vanuit Athene.

Een schitterend berggebied in het noordwesten van Griekenland is de Noord-Pindos of Zagoria, met trektochten en dagwandelingen van uiteenlopende zwaarte. Hier vind je de beroemde Vikoskloof,

Griekenland de diverse bergtoppen, het platanendal van de Voidomatis, vele boogbruggen en pareltjes van dorpen. Net zo mooi is de Zuid-Pindos met o.a. de bergketens Lakmos en Tzoumerka, de UNESCO-beschermde dorpen Sirako en Kalarites, de watervallen van Katarraktes en de Arachthos-kloof. Hier kun je alleen doorheen raften of kayakken. De Noord- en Zuid-Pindos kan je het best bereiken via Thessaloniki, Corfu of Preveza Akti, of met de boot vanuit Italië.

beste vóór vertrek bij een reisboekhandel, want in Griekenland zelf moeten ze vaak besteld worden. Laat je ter plekke niet verleiden tot een Orama-kaart, want die is niet correct!

Wandelkaarten Goede wandelkaarten voor Griekenland zijn Anavasi en Terrain, voor het noordoosten ook Geopsis. Als regiokaarten gebruiken we Road-Nakas.

Je koopt ze het

Annelies Pelt, eigenaar van wandelreisorganisatie AnnaHiking

Voor meer informatie: schrijf gerust aan annelies@annahiking.nl!

Ons aanbod

Wandelreizen in Griekenland Maatwerk, individueel en begeleid Ons uitgangspunt Je kennis te laten maken met een Griekenland dat niet breed bekend is bij de toerist. Lekker wandelen, goede maaltijden, authentieke onderkomens, locale cultuur.

Ontspanning door inspanning, avontuur zonder stress.

-

maatwerkarrangementen voor individuele wandelaars: een programma toegesneden op úw wensen

-

begeleide wandelreizen voor 4-7 deelnemers (open inschrijving), met bioloog als gids

-

begeleiding van wandelgroepen van elke omvang

Kijk voor uitgebreide informatie over de mogelijkheden en wandelgebieden op onze website of neem contact met ons op.

Meer informatie

Annelies Pelt en Fred Majolée +31 6 2825 0564 | +30 6970 648 134

www.annahiking.nl | info@annahiking.nl Wandelen ontspant, maakt je hoofd leeg en geeft zo ruimte voor nieuwe ideeën!

17

onderweg

Radio 2 stuurt je met smartphone of tablet op pad

Sixties-wandeling door Antwerpen

Voor een originele stadswandeling moet je deze zomer

in hartje Antwerpen zijn. Radio 2 heeft er een wandeling

rond de jaren zestig uitgewerkt. Wie een smartphone of

tablet heeft, krijgt tijdens de wandeling filmpjes en foto’s te zien uit die swingende jaren zestig. Je kunt de wandeling zowel op je eentje als onder begeleiding van een gids volgen. Een aanrader!

de natuurvriend • april 2016

De jaren zestig liggen intussen een halve eeuw achter ons. En daarom duikt Radio2 Antwerpen deze zomer de sixties in. Dat gebeurt - om het met een hip woord te zeggen - multimediaal. Elke woensdagmiddag (tussen 6 juli en 3 augustus) vinden er liveuitzendingen plaats op het Theaterplein in Antwerpen, met telkens een muzikale gast zoals Roland Van Campenhout, Slons, Kris De Bruyn en Ronny Mosuse. Maar aan die radio-uitzendingen werd dus ook een digitaal luik gekoppeld met deze wandeling als uitschieter.

18

De Radio2 - sixtieswandeling loopt door hartje Antwerpen en kun je dus volgen via je smartphone of tablet. De route wordt op je scherm aangegeven en op een vijftiental hotspots krijg je tekst, foto’s of filmpjes te zien over wat er op die plek in de jaren zestig is gebeurd. Dat gaat dan over stadsontwikkeling, maar ook over muziek, protest en jongerencultuur.

Start De wandeling start aan het Theaterplein in Antwerpen. Ze is om en bij vijf kilometer

lang, maar je bent er toch snel 2,5 uur mee zoet (zorg dat je dus met een volle batterij begint!). Van het Theaterplein loopt ze richting het stadscentrum. Je passeert de Wapper, nu een plein, maar blijkbaar ooit bestemd als afrit van de Ring om auto’s vlot het centrum in te doen rijden. Op de Meir krijg je een eerste filmpje te zien. Lang voor de Meir autovrij werd, filmde de Nederlandse groep ‘Het’ hier haar clip voor de klassieker ‘Ik heb geen zin om op te staan’. De muzikanten kropen in een bed dat in het midden van het drukke kruispunt aan de Meirbrug werd gezet en blokkeerden zo het verkeer. Hilarisch.

De Muze en Grignard Uiteraard ligt ook De Muze op de route, waar Ferre Grignard het sterrendom werd ingeschoten met als hoogtepunt zijn concertreeks in de Parijse Olympia (waar je ook foto’s van te zien krijgt.). Je ziet Panamarenko en Wannes Van de Velde actie voeren voor een autovrij Hendrik Conscienceplein en je krijgt stukjes beeld uit de exuberante modeshows van mode-icoon Ann Salens. Op de Groenplaats leer je dan weer over de Pro-

vo’s met hun blotevoetenplan. En even later voel je bijna letterlijk de hitte van de gigantische brand die in 1968 de Sint-Pauluskerk deels in de as legde. Op één van de filmpjes legt een jonge kunststudent uit hoe hij met een mes een groot schilderij van Rubens uit de kader sneed om het uit de vlammenzee te redden. “Het grappige is dat we die student nu opnieuw geïnterviewd hebben, uiteraard dan als zeventiger”, vertelt Luc. Thematisch Op de website van Radio2 krijg je niet alleen een route-beschrijving, maar ook een thematische onderverdeling van die sixties: onder meer over muziek, de positie van de vrouw met de tweede feministische golf of protest en tegencultuur. Zo lezen we dat de anticonceptiepil zoals we die vandaag kennen een Kempense uitvinding is van dokter Ferdinand Peeters uit Turnhout. De pil kende tot dan veel bijwerkingen en dokter Peeters perfectioneerde de samenstelling. Er is een getuigenis van de allereerste vrouw die de pil destijds heeft uitgetest. Een ander weetje is dat de allereerste meidengroep in Europa uit Kalmthout kwam, The Selene’s.

Dat thematische overzicht geeft je tijdens de wandeling een ruimere context van een provincie en bij uitbreiding een hele maatschappij in verandering. Je ziet bijvoorbeeld een filmpje van Pink Floyd op een festival in Kasterlee, één van de allereerste muziekfestivals in ons land. In Brasschaat zie je mensen op straat komen tegen de

plannen om een snelweg aan te leggen door het Peerdsbos. Je krijgt foto’s van de razendsnelle ontwikkeling die elektrische huishoudapparaten doormaakten. De kleurentelevisie, de automatische wasmachine, de draagbare radio. Ze werden in de jaren zestig op ons losgelaten.

Voor de dorstigen Voor de dorstigen onder ons: onderweg passeer je enkele caféétjes die er ook in de sixties al bij waren. Het bekendste is uiteraard De Muze zelf, waar een groot portret van Ferre Grignard je nog steeds verwelkomt.

Maar je kunt net zo goed het glas heffen in café De Kat waar mode-ontwerpster Ann Salens menig wijntje achterover sloeg of in café de Duyfkens, een theaterkroeg die ooit moest verhuizen voor de bouw van de stadsschouwburg van Antwerpen. Het voordeel van op stap gaan met je smartphone als gids is dat je hem kunt uitzetten wan-

neer en waar je maar wilt. Geniet dus gerust van een glas op het terras van één van die legendarische cafés.

Heb je liever een gegidste wandeling? Ook dat kan want gidsenbureau Antwerpen Averechts zet mee de schouders onder dit project. Zij voorzien zowel voor groepen als voor mensen die met een groep willen aansluiten begeleide wandeling en dat tot en met oktober 2016. Voor die begeleide wandelingen dien je wel op voorhand in te schrijven en moet je ook een kleine bijdrage betalen.

Wie alleen op stap gaat, kan dat gratis.

Je moet gewoon naar de website van radio2.be/Antwerpen surfen en starten maar.

Peace!

"Video en audio worden tastbaar tijdens wandeling" De wandeling werd uitgewerkt door journalist Luc van Bakel, in een recent verleden trouwens nog hoofdredacteur van deze De Natuurvriend: “De bedoeling was om het rijke VRT-archief tastbaar te maken. Bijna iedereen heeft een smartphone op zak en kan dus overal op het internet. Je hoeft dus niet meer gekluisterd te zitten aan een radio- of televisietoestel om een reportage te bekijken. Je kunt de beelden of de muziek nu ook beleven op de plaats waar ze destijds werden opgenomen. Dat geeft een extra dimensie en drukt je met de neus op de feiten: in vijftig jaar verandert er veel. Sommige plekken herken je nauwelijks.

Sommige gewoontes ook. Stel je voor: op sommige plaatsen mochten mannen roken, vrouwen niet. Maar sommige verhalen klinken na vijftig jaar ook nog bijzonder actueel. Ook toen werd actie gevoerd voor minder auto's in het stadscentrum en voor het behoud van groen. En ook in de jaren zestig had de Antwerpenaar discussies over wat ze het liefst hadden: een brug of een tunnel. Destijds ging dat over de aanleg van de Kennedytunnel. Nu gaat het over de Oosterweelverbinding.

Maar de link is uiteraard snel gelegd.”

Praktisch Wat heb je nodig voor deze wandeling? Een smartphone of tablet en eventueel ook oortjes. En last but not least: een volle batterij. In sommige zones in de stad heb je gratis wifi. Best even opzoeken dus!

De radio2 sixties wandeling kun je terugvinden via: radio2.be/antwerpen of via de facebook van radio2Antwerpen. Je kunt simpelweg van star t gaan door de juiste link te openen wanneer je gaat wandelen. Meer tekst en uitleg krijg je op de website zelf.

De wandeling wordt gelanceerd op woensdag 6 juli.

Dan star ten ook de live-uitzendingen van Radio2 over de sixties. Wil je die bijwonen of weten welke muzikale gast op bezoek komt, kijk dan even op voorhand op de facebook van Radio2Antwerpen.

Liever een gegidste wandeling?

Surf dan naar: antwerpe naverec hts. be. Daar kun je een gids boeken of een rondleiding voor groepen regelen. Hier voor moet je wel een kleine bijdrage voor betalen. ////////////////////////////

TEKENLEPEL: de praktische en veilige manier om een TEEK te verwijderen bij mens en dier Teken kunnen naast de ziekte van Lyme ook andere ziekten overbrengen zoals Q-koorts. Het is daarom belangrijk de teek bij het verwijderen niet te beschadigen, omdat er anders geïnfecteerd materiaal in de huid kan komen.

Met de TEEKWEG Tekenlepel (TICKED OFF™) wordt de teek niet samengeknepen zoals wel het geval kan zijn bij gebruik van b.v. een pincet. De Tekenlepel is ontworpen om met een eenvoudige schuifbeweging de gehele teek volledig te verwijderen, zonder deze te beschadigen.

WWW.TEEKWEG.NL WWW.TEEKWEG.BE 19

interview

Kim woont al 3 jaar in het Amazonewoud “De jungle is voor mij het paradijs” Op een grijze miezerdag hang ik in Mechelen boven een kop dampende thee terwijl Kim vertelt hoe een vleermuis het op haar kippen heeft gemunt. Kim woont al 3 jaar in het Amazonewoud van Peru om er geneeskrachtige planten en bomen te bestuderen. La Ley de la Selva is er vaak ongenadig, ook voor pluimvee.

de natuurvriend • januari april 2016 2016

De jungle heeft in ons taalgebruik vaak een negatieve bijklank: een populaire koosnaam is bijvoorbeeld “de groene hel”. Hoe ervaar jij dat?

Helemaal anders. Voor mij is het allesbehalve een groene hel, eerder een paradijs. De natuur verkeert er constant in staat van oorlog, maar ik zie daar toch de schoonheid van in.

Alles vecht voor zijn plaats. Dieren worden opgegeten door andere dieren, maar dat is de kringloop van het leven. Zo zit de natuur in elkaar.

20

Welke plaats heeft de mens in dat geheel?

Dezelfde als op elke andere plaats op aarde.

Moet de mens er overheersen of toch eerder streven naar een harmonie?

Ik heb gemerkt dat mensen die er wonen als het ware opgaan in de natuur. Wij vergeten wel eens dat we onderdeel zijn van de natuur

en dat we haar nodig hebben om te overleven.

Tussen welke mensen leef jij?

Ik woon in het gebied van de Jivaros en de Shipibo. Die mensen komen steeds meer in contact met westerlingen en dat brengt andere behoeftes met zich mee: ze willen nu ook een groter huis en een grotere tuin. De grotere tuin hebben ze nodig om meer gewassen te verbouwen om in de stad te verkopen en zo meer geld te verdienen.

In principe hebben de mensen er niet veel geld nodig. Het enige geld dat ze nodig hebben is voor de brandstof van hun kettingzaag en petroleum voor de lampen. Maar nu willen ze bijvoorbeeld een generator kopen zodat ze 1 keer per week de mensen uit het dorp kunnen uitnodigen om samen televisie te kijken.

Junglevlucht Is er sprake van een junglevlucht, willen ze liever in de stad wonen?

Vooral jongeren willen naar de stad trekken.

Ze beseffen vaak niet hoe hard ze er moeten werken. Maar de meeste dorpelingen beseffen dat ze goed en rustig in hun dorp kunnen leven. Ze hebben er hun eigen interne wetten.

In elk dorp is er wel een afgevaardigde van de overheid, maar dat stelt niet veel voor. Het gaat er familiair aan toe.

Is het moeilijk om er aan voedsel te komen?

Ik haal een deel van mijn proviand zoals rijst, linzen en erwten in de stad. Afhankelijk van de stand van de rivier is dat een boottocht van 6 à 16 uur. Het is moeilijk om grond te bewerken in de jungle. Je moet eerst een stuk bos kappen om voldoende zonlicht te krijgen en dan moet je grond ook nog eens superhard bewerken eer je er iets op kan telen. Alles groeit er heel snel dus je bent ook constant bezig met het wieden van overwoekerende planten.

En leven van wat de jungle te bieden heeft?

In het regenwoud zijn er niet veel bomen die vruchten dragen. Bananen komen er bijvoorbeeld oorspronkelijk niet voor. Mijn dieet is eerder beperkt. Yuca (cassave of maniok, een eetbare wortelknol) kweek ik zelf.

Heb je een moestuintje in de jungle?

Niet wat wij hier in Vlaanderen onder een moestuin verstaan, want wij zijn eigenlijk heel dom op het gebied van agricultuur. Bananen, kokosnootbomen, ananas,… in de jungle staat alles zo chaotisch mogelijk door elkaar.

Dat beschermt de gewassen tegen plagen en insecten.

Hoe kom je aan water?

Van de rivier. In de jungle wonen de meeste mensen naast een rivier omdat ze erg afhankelijk zijn van visvangst. Elk jaar zijn er in het regenseizoen overstromingen. Dit jaar was het nog te doen, maar vorig jaar was het rampzalig. Het water steeg overal tussen de 6 en de 9 meter. Huizen stonden tot aan de nok van het dak onder water. En die huizen staan al 2 meter van de grond. Je voelt dat het klimaat erg hard aan het veranderen is.

Vorig jaar was het ‘s nachts in de winter erg heet. Dit jaar was het dan weer erg koud. Niet dat het er vriest, maar je leeft in open huizen dus je kan je niet zo goed beschutten tegen de koude.

Hout en olie Wat zijn de grootste bedreigingen voor het regenwoud?

Houtkap is sowieso een probleem, of het nu illegaal is of niet. Er wordt veel te veel hout uit het Amazonegebied gehaald en de bomen

krijgen niet de tijd om te recupereren. Bovendien zijn het vaak bomen die zich moeilijk voortplanten.

Ook olie is een probleem. Het dorp heeft net doorgang verleend aan een bedrijf dat regelmatig komt speuren naar olie. Veel mensen zien olie als dé rijkdom van hun land waar ze veel geld mee kunnen verdienen, maar er vloeit weinig terug naar de bevolking. Toch zijn er meer en meer mensen die inzien dat ze het woud moeten beschermen.

Komt de bevolking in opstand tegen de hegemonie van de oliebedrijven?

De volkeren in de jungle mijden de confrontatie. Ze hebben niet de gewoonte om rechtstreeks hun mening te uiten. Ze laten je via een omweg weten wat ze eigenlijk echt denken. Voor mij als buitenstaander is dat niet altijd even gemakkelijk.

Ben je ondertussen al geïntegreerd?

Ze zien me nog altijd als een rijke westerling die daar even in de jungle komt wonen om interessant te doen. Als ik iets wil laten bouwen, kost me dat dubbel zoveel als een dorpeling.

Ik weet dat, iedereen weet dat, maar je moet dat gewoon aanvaarden want je kan niet in confrontatie gaan. Als je dat toch doet, riskeer je dat iedereen je de rug toekeert.

Denk je dat er een punt gaat komen waarop je wel volwaardig lid zal zijn van de gemeenschap?

Nee. Vooral omdat ik als vrouw alleen in de jungle woon. Vrouwen worden sowieso al anders behandeld als mannen. De mannen hebben het bijvoorbeeld moeilijk om met mij te onderhandelen, dat is iets dat ze eigenlijk niet willen doen. De rollenpatronen zijn er nog vrij

traditioneel.

Mannen voelen zich er de meerdere van een vrouw. Je hoort het ook op de radio: liedjes gaan altijd over vrouwen, maar dan op een denigrerende manier. Liedjes die hier niet op de radio zouden mogen komen omdat ze zo vrouwonvriendelijk zijn. Als je begrijpt wat ze zingen dan valt je mond gewoon open. Liedjes die gewoon aanzetten tot aanranding.

De zegen van de jungle Sijpelt er iets van wat hier gebeurt door naar de Amazone: heb jij bijvoorbeeld iets gehoord van de aanslagen op 22 maart?

Ik heb dat vrijwel direct vernomen. De mensen van het dorp hadden het nieuws ‘s ochtends vroeg op de radio gehoord en zijn me meteen komen waarschuwen dat er iets in België gaande was.

Je zei eerder al dat er flink wat westerse invloed is. Zijn er veel toeristen?

Ja, maar dat hoeft niet negatief te zijn. De artisanale kunst leeft enkel nog dankzij het toerisme. De Shipibo lopen al lang niet meer in hun traditionele kleren rond, maar ze maken die nog wel omdat ze die aan toeristen verkopen. Zo houden ze een deel van de cultuur en tradities in ere omdat ze weten dat er geld mee te verdienen valt.

Wat is jouw grootste zegen in de jungle?

Abuelo, een oude curandero of vegetalista, zoals de mensen hem daar noemen, die me leert over de medicinale werking van de planten. Ik beschouw hem als de grootste zegen in mijn leven tout court. Het is een eer om hem te kennen.

Dries Everaerts

21

nv-huis

Betoverende vakantie in Italiaans bergdal.

NV-Huis Cà di Ach

Cà di Ach is een Natuurvriendenhuis in het Italiaanse dorpje Schilpario dat vorige maand de deuren opengooide voor het publiek. Het is ook het droomproject van Sara en Nico, twee globetrotters die besloten een paradijs te creëren in het fotogenieke bergdal Valle di Scalve. We laten het duo zelf hun vakantieoord voorstellen.

We hadden het verlangen om iets te doen met dit verbluffende landschap waaraan we doorheen de jaren misschien iets te vertrouwd waren geraakt. En we wilden de ervaring die we doorheen de jaren met het reizen hadden opgebouwd, omzetten in de praktijk. Mensen ontmoeten, vaardigheden delen en van het leven genieten, zijn erg belangrijk voor ons.

De Natuurvrienden en de hele filosofie rond Berg Frei zijn in ons leven gekomen tijdens een cursus van de Italiaanse Natuurvrienden.

Ze leerden ons hoe we geneeskrachtige alpenkruiden kunnen herkennen en gebruiken.

We waren meteen weg van de geschiedenis, het gedachtegoed en de principes van deze wereldwijde familie.

de natuurvriend • april 2016

We besloten om onze reislust te bedwingen, toch voor even, en het huis van Sara’s grootouders dat een aantal jaren had leeggestaan, om te bouwen tot Natuurvriendenhuis. Hiermee doen we een poging om de idealen en ideeën van De Natuurvrienden te verspreiden.

22

Cà di Ach wil immers een bewustere vorm van toerisme promoten via een cursusaanbod dat varieert van yoga tot fotografie, van muzikale workshops tot leren werken met recyclagema-

teriaal of leren omgaan met je diepste emoties. Of je kan ook gewoon een aangenaam en rustig verblijf hebben. Ons huis biedt al het comfort dat je nodig hebt om gelukkig te leven, zoals een grote tuin, veel muziek en boeken, geen televisie en nog veel meer.

We willen een kleurrijke omgeving creëren waar mensen elkaar ontmoeten en met elkaar kunnen praten, waar ze in contact komen met verschillende levenswijzen. Want we geloven dat het uitwisselen van meningen ruimte geeft aan persoonlijke groei. Wij leven in het huis en we willen iedereen die hier binnenkomt een huiselijk gevoel geven.

Het is een privilege om in deze omgeving te werken. De bergen die ons huis omringen zijn een bron van inspiratie: het massief van Presolana met zijn top van 2521 m of Pizzo Camino met 2492 m. Vanuit onze woonkamer kijken we uit op de top van Cimon della Bagozza van 2409 m.

Dit is een korte schets van hoe Cà di Ach is ontstaan. Het is een betoverende plek voor iedereen die ervan wil genieten of er deel van wil uitmaken.

Tekst: Sara en Nico Bewerking: Dries Everaerts

Meer info Open: Cà di Ach zal open zijn tot november en heropenen in de lente. Maar bel of mail voor alle zekerheid.

Kamers: Er zijn altijd 2 kamers met 5 bedden beschikbaar en een grotere kamer voor workshops, maar de capaciteit kan indien nodig vergroot worden tot 20 bedden.

Maaltijden: Er is een keuken waar gasten kunnen koken en er is een groentetuin waar ze ingrediënten kunnen oogsten. Sara en Nico kennen de streek en weten waar je lekker kan eten.

Prijzen: Eerste nacht is 15€ en de volgende nacht kost 12€.

Adres: Via Serta 1, 24020 Schilpario, Italië Contact: Nico: 0039 347 333 88 63, Sara: 0039 344 246 19 29, info@cadiachvaldiscalve.it, www.cadiach-valdiscalve.it, www.facebook.com/cadiach

////////////////////////////

interview

Ludo De Brabander (Vrede vzw) schiet met scherp: “Het is door ons Belgische F-16’s zullen vanaf juli in Syrië bommen droppen op Islamitische Staat.

De pensioengerechtigde leeftijd van de straaljagers komt hiermee weer een paar vlieguren naderbij. De opvolging van het oorlogstuig wordt ondertussen in alle stilte voorbereid. Gelukkig is er het Platform Geen Gevechtsvliegtuigen om met wat kabaal het debat op gang te trekken.

Afhankelijk van de bron kwamen er eind april 1500 tot 3000 manifestanten tegen de gevechtsvliegtuigen op straat. Was u tevreden over de opkomst?

Ik had eerlijk gezegd gehoopt op meer, maar er waren een aantal zaken die niet in ons voordeel pleitten. Om te beginnen viel er regen en zelfs hagel die dag. Bovendien zaten we tussen een aantal opeenvolgende manifestaties: de mars tegen terreur en haat en de 1 meiviering. Toch was het een mooie manifestatie en waren de deelnemers heel tevreden.

Maar het is geen gemakkelijk thema om tot bij de mensen te krijgen. Ik denk dat we nog veel werk hebben met het sensibiliseren van bijvoorbeeld de vakbonden. Als we die meekrijgen, hebben we een veel groter bereik.

U was inderdaad verbolgen dat de vakbonden niet hebben opgeroepen om op straat te komen. Waarom hebben ze dat nagelaten?

De vakbonden lijken niet te beseffen dat het geld voor de gevechtsvliegtuigen elders zal gehaald moeten worden, bijvoorbeeld in de sociale zekerheid. Een aantal vakbondscentrales denkt ook dat de aankoop van de vliegtuigen de tewerkstelling ten goede zal komen. Ik denk dat het een illusie is dat de Belgische wapenindustrie een graantje zal kunnen meepikken.

Platbombarderen!

Een kwart van de Belgische bevolking heeft geen mening over de aankoop van het legermateriaal. Ligt daar de grootste uitdaging voor de vredesbeweging?

Niet alleen daar. De helft van de bevolking wil die vliegtuigen helemaal niet, maar dat kan snel kantelen. Na aanslagen zoals in Brussel zou het kunnen dat de bevolking denkt dat er een militair antwoord moet komen. Wij moeten er voortdurend op hameren dat een militair antwoord geen goed antwoord is, dat het zelfs contraproductief is voor onze veiligheid. Landen die actief waren in de oorlog in Irak kregen grote terreuraanslagen te verwerken, we hebben dat gezien in Londen en Madrid. Het is door ons militair optreden dat we slachtoffer zijn van terreuraan-

slagen. Bombardementen zorgen niet voor onze veiligheid en al zeker niet voor de veiligheid in conflictgebieden.

Liggen de kaarten met andere politieke partijen aan de macht anders?

Voorlopig krijgen we de steun van de oppositie, maar ik kan moeilijk voorspellen hoe het in de toekomst zal evolueren. Dezelfde partijen die zich nu verzetten tegen de gevechtsvliegtuigen, hebben in 2011 de NAVO-operatie in Libië goedgekeurd. Dat was een operatie met gevechtsvliegtuigen, die trouwens faliekant is afgelopen. Telkens er een conflict zoals in Syrië opduikt, voel je toch die twijfel om militair in te grijpen. Dat is natuurlijk contradictorisch. Je kan je moeilijk verzetten tegen de aankoop van de vliegtuigen en toch militair willen ingrijpen.

Kunnen een manifestatie en een petitie de aankoop tegenhouden?

Dat is ons uitgangspunt, maar in feite is de beslissing al gevallen. Het staat in het regeerakkoord. Maar ik blijf geloven dat we een kans hebben om het tegen te houden. We hebben het hier over een investering die op 40 jaar tijd 15 miljard euro zal kosten. Je voelt bij de regering toch enige aarzeling over dit soort van zware contracten. Als je ziet hoe ze nu al moeten schrapen om het gat in de begroting te dichten… De bevolking beseft dat ook wel. Het financiële aspect is ons sterkste punt.

militair optreden dat we slachtoffer zijn van terreuraanslagen”

desbeweging nam gewoon het initiatief om die verontwaardiging te kanaliseren en politiek te vertalen.

Bij de gevechtsvliegtuigen hebben we die emoties niet en ik weet niet of dat nog gaat veranderen.

Voelt de bevolking minder verontwaardiging omdat oorlogen tegenwoordig als “humanitaire missies” verkocht worden?

Dat is altijd al het geval geweest. De oorlog in Kosovo werd ook verkocht als een humanitaire interventie. En de oorlog in Irak diende zogezegd om democratie te brengen. We weten dat men ons probeert te manipuleren.

Welke acties plannen jullie nog in de toekomst?

In de zomer gaan we de boer op met onze petitie. Er staan ook nog een paar opvallende acties gepland waarmee we het debat op gang willen brengen. En we zullen zeker nog een grote betoging organiseren in het late najaar of begin volgend jaar. We doen zeker door tot de handtekeningen onder het contract staan, en zelfs dan gaat de strijd verder over de nuclaire taken van de vliegtuigen.

U kan de petitie ondertekenen op www.geengevechtsvliegtuigen.be/petitie.

Dries Everaerts

Voordat de bom valt De vredesbeweging wist in de jaren ‘80 duizenden mensen te mobiliseren tegen de kernwapens. Hoe komt het dat de aanhang sindsdien is gekrompen?

De kernwapens spraken tot de verbeelding. Het was een nieuwe ontplooiing in een internationale context die hoog op de politieke agenda stond. Bovendien kregen ze ook heel wat aandacht van de media. De beweging was heel breed. De Wereldwinkels waren zeer actief en zorgden voor lokale netwerkjes.

We hebben een nieuwe golf gehad rond de oorlog in Irak. Er leefde toen een spontane verontwaardiging onder de mensen. De vre-

23

interview

Een jaar nadat de aarde beefde

Marijke Knockaert waaide eerder toevallig in Nepal aan. Ze verloor er haar hart aan de lokale bevolking, de natuur en… aan haar charmante gids Chuda Mainali.

De liefde werd bezegeld met het oprichten van hun reisorganisatie Nepal Inside Out. Een jaar na de aardbevingen polsten we bij Marijke hoe het gaat met het toerisme in het land.

Wat doet Nepal Inside Out precies?

Wij organiseren fairtrade-reizen op maat.

We hebben individuele trekkings en rondreizen, maar ook groepsreizen in internationaal gezelschap. Nepal is vooral gekend voor de Himalaya, maar er is zoveel meer te zien.

Wij willen naast de bergen ook de andere schoonheden van Nepal tonen. Wij gaan op zoek naar unieke belevenissen en mooie ongerepte plaatsen.

Wat zijn fairtrade-reizen?

Een fairtrade-reis is een reis waar alle partijen wel bij varen. In Nepal is er een tendens om de prijzen voor reizen naar beneden te trekken, wat niet alleen nefast is voor het toerisme op lange termijn, maar ook voor de Nepalezen die op deze manier niet correct vergoed worden. Dit is sinds de aardbeving nog verergerd omdat de Nepalezen echt nood hebben aan mensen die hun land komen bezoeken.

Een groot deel van de bevolking is betrokken bij het toerisme. Velen verloren hun huis en hebben dus inkomsten nodig.

de natuurvriend • april 2016

Bij een fairtrade-reis is de prijs fair voor ons agentschap, voor ons personeel, voor onze lokale partners en voor onze klant.

24

Land in wederopbouw Heb je enkele geheimtips voor ons?

In Nepal heb je in het noorden de Himalaya, in het midden een heuvelachtig gebied en in het zuiden de laagvlaktes. In het midden van het land zijn er 2 grote valleien: de Kathmandu-

vallei en de Pokhara-vallei. Beide hebben vele mogelijkheden tot meerdaagse natuurwandelingen. In de Pokhara-vallei kan je ook avonturensporten beoefenen. In het zuiden zijn er verschillende nationale parken die je kan bezoeken. Maar wat Nepal echt uniek maakt is de schitterende cultuur. In Nepal zijn er circa 100 verschillende etnische groepen die vredig naast elkaar leven. Religie speelt zich hier af op de straat: het hoort gewoon bij het openbare leven. Het grootste deel van de bevolking is hindoe, maar er zijn ook veel boeddhisten.

De religies zijn zo met elkaar verbonden dat het vaak niet duidelijk is welke godsdienst nu een festival heeft, iedereen viert gewoon mee.

Hoe is het land er 1 jaar na de aardbevingen aan toe?

Er wordt overal volop gewerkt. Erfgoedsites worden hersteld, huizen heropgebouwd. Veel mensen, vooral op het platteland, wachten nog steeds op de beloofde tussenkomst van de regering. Pas in april zijn de eerste gelden toegekend. Sinds de goedkeuring van de nieuwe Nepalese grondwet, was er een blokkade aan de Indische grens, wat de situatie voor vele slachtoffers nog heeft verergerd.

Hierdoor was er een echte humanitaire crisis: brandstof, medicijnen en andere hulpgoederen werden tegengehouden. De internationale gemeenschap bleef verdacht kalm in deze periode. Als bezoeker zie je uiteraard een aantal beschadigde huizen, maar het land is 100% bereisbaar. Ook de culturele sites zijn

weliswaar beschadigd, maar niet in die mate dat er niets meer te zien is.

Volgens de media kwam de hulp veel te traag op gang. Klopt dit?

Ja, Nepal is een land in volle ontwikkeling, maar die wordt vertraagd door een regering die er maar niet in slaagt om beslissingen te nemen en het kibbelen achterwege te laten.

Sinds 2008 zijn er al 8 verschillende regeringen geweest. Het buitenlands geld voor de heropbouw werd geblokkeerd door de regering. De overheid heeft hier graag controle op de zaken, maar brengt weinig in de praktijk.

De Nepalezen zelf verrichten wel schitterend werk. De solidariteit is enorm en veel Nepalezen hebben zich van hun beste kant laten zien. Het is dankzij hen, soms in samenwerking met kleinere ngo’s, dat er hier toch al een aantal huizen en scholen opgebouwd werden en dat mensen hulp krijgen. Dit is een beetje typisch voor Nepal: hier reken je niet op de overheid, maar doen de burgers het gewoon zelf.

Misschien in een volgend leven Merken jullie iets van protesten tegen de regering?

Er wordt hier en daar gemord, maar protesten tegen de regering zijn er niet echt. Nepalezen zijn een heel vredelievende volk dat een vrij fatalistische mentaliteit heeft. 'We zien wel' en 'wat kan ik daaraan doen' zijn hier veel gehoorde zinnetjes. Nepalezen zijn de incompetentie van hun regering gewoon. Hun religie is ook verbonden met hoe ze hier denken. Je reïncarneert, dus als je het in dit leven niet goed hebt, in een volgende misschien wel. Ze accepteren en zijn gelukkig met wat ze hebben.

“Nepalezen leveren schitterend werk, maar de overheid laat het afweten”

Hebben de aardbevingen een weerslag op het toerisme?

Een gigantische weerslag. Nepal heeft als land niet echt een sterk merk uitgebouwd en kon dus niet op iets terugvallen om toeristen te lokken. Het is begrijpelijk dat mensen niet op vakantie willen naar een land waar er miserie is. Er waren ook nog lange tijd dagelijkse naschokken.

De internationale media hebben vooral gefocust op de negatieve kant, terwijl het merendeel van het land perfect bereisbaar was.

Ook de luchthaven is nooit gesloten geweest.

Het toerisme herstelt zich nu langzaam. Het laatste trekkingsseizoen was al iets beter en het volgend seizoen ziet er ook goed uit. Het is nu trouwens een ideaal moment om naar Nepal te komen: de paden zijn rustiger dan anders en de Nepalezen zijn heel tevreden als er nu trekkers voorbij komen. Je wordt overal met een lach en een vriendelijke ‘namaste’ verwelkomd. Alle trekkingpaden zijn trouwens perfect hersteld.

Harder Better Faster Na een workshop van klimmer en schrijver David Durkan hebben jullie een kleine koerswisseling doorgevoerd. Wat is er veranderd?

David Durkan heeft een organisatie die opkomt voor de rechten van de dragers. Hij klaagt ook de commercialisatie van de trekkingen en bergexpedities aan, en de negatieve trend om zo snel mogelijk en zo veel mogelijk mensen de berg op te krijgen of naar hun locatie te brengen. De klant gaat hier gretig op in. Uiteraard vergeet men dat men niet wandelt op zeeniveau, maar wel op hoogtes van 5000 m. Het menselijk lichaam heeft voldoende tijd nodig om zich hieraan aan te passen.

Wij wijzigden enkele trajecten om problemen

met hoogteziekte te vermijden. Bovendien schrappen we geen acclimatisatiedagen uit het programma, ook niet als de klant er expliciet om vraagt. Onze gidsen zijn ook getraind om te letten op symptomen van de hoogteziekte en weten wat ze in dat geval moeten doen.

Wat zijn de verwachtingen van reizigers die bij jullie komen?

Ze verwachten een authentieke reis waarbij ze een mix van cultuur en natuur krijgen. Veel klanten willen ook contact met de lokale bevolking, wat in Nepal mogelijk is op verschillende manieren: je kan een homestay doen, wat inhoudt dat je een aantal dagen verblijft bij een Nepalees gezin en dus met hen samenleeft. Je kan ook verblijven in een boeddhistisch klooster. Voor veel klanten blijft het ook niet bij 1 bezoek: er zijn veel terugkomers.

Wat heeft de toekomst in petto?

In de toekomst willen we onze vaste personeelsleden een gezondheidsverzekering ge-

ven en eventueel ook een basisinkomen. De meeste van onze gidsen hebben naast het gidsenwerk ook nog een andere zaak. Het is niet mogelijk om hier enkel van de seizoensarbeid van de trekkingen te overleven. Momenteel zijn we nog aan het uitzoeken hoe we dit best kunnen verwezenlijken.

We hebben sinds kort ook een eigen Nepalese ngo opgericht: Hirdaya Nepal. Hirdaya betekent `hart` in het Nepalees. Een deel van onze opbrengst uit Nepal Inside Out gaat naar deze organisatie. Samen met andere donaties hopen wij op deze manier een aantal projecten op poten te kunnen zetten. Ook willen we een sponsorproject opzetten voor kinderen uit arme gezinnen en enkele scholen van educatief materiaal voorzien.

Dries Everaerts Foto’s: Marijke Knockaert en Humnath Panti

www.hirdaya-nepal.org www.nepalinsideout.com

Win!

Win een pakket van Big Green Smile De lieve luitjes van Big Green Smile toveren een grote lach op onze snoet want wij mogen van hen een mooi pakket wegschenken. Big Green Smile biedt een uitgebreid assortiment natuurlijke cosmetica en ecologische schoonmaakproducten aan. www.biggreensmile.nl.

Moet dat pakket in jouw brievenbus belanden?

Laat ons dan per brief (Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen) of per mail (info@denatuurvrienden.be) weten wie of wat er een grote glimlach op jou gezicht tovert.

25

maatschappij

Wie zijn zin wil krijgen, moet lobbyen

Na dieselgate verdiende de auto-industrie een dik pak slaag op de poep, maar ondanks alle verontwaardiging stemde het Europees Parlement in met een versoepeling van de uitstootnormen. De machtige autolobby had zijn slag thuisgehaald. Een harde les: wie niet lobbyt, is bij voorbaat verloren. Iedereen kan/moet invloed uitoefenen, ook jij.

Dat lobbyen nog steeds een negatieve bijklank heeft, komt in eerste plaats door schandaaltjes uit het verleden. In 2011 onthulde het Britse blad The Sunday Times nog dat minstens drie Europarlementariërs waren ingegaan op een poging tot omkoping van journalisten die zich voordeden als lobbyisten. Maar de diepe, wijdverspreide corruptie lijkt tot het verleden te behoren. Wytze Russchen was jarenlang lobbyist in Brussel en zegt het als volgt: “Lobby afdoen als iets vunzig, die tijd hebben we nu toch wel gehad? De excessen, zoals envelopjes met geld onder de tafel, zijn eruit gefilterd. Er gelden strengere regels. Veel Europarlementariërs eisen tegenwoordig dat een lobbyist, die zich bij hen meldt, zich heeft ingeschreven in

het lobbyregister.”

Dat lobbyregister, of transparantieregister, werd opgericht in 2011 en heeft voorlopig een vrijblijvend karakter. Bovendien is het niet geheel duidelijk wanneer een ontmoeting moet worden geregistreerd. Europarlementslid Ivo Belet (CD&V) geeft toe dat er een schemerzone is: “Is samen een koffie drinken voldoende om in het verslag op te nemen of niet? En wat als ik iemand tegenkom die me aanspreekt in de toiletten? Het is niet evident om de deontologie van lobbyen in een wet te gieten.”

Coulissen van de macht Naar schatting 75% van de lobbyisten uit de bedrijfswereld en 60% van de ngo’s die in de

Europese instellingen actief zijn, hebben het transparantieregister ondertekend. Officiële cijfers zijn onmogelijk hard te maken want we weten niet eens hoeveel lobbyisten in Brussel actief zijn. De meeste bronnen noemen cijfers tussen de 10.000 en de 30.000 lobbyisten.

Het transparantieregister geeft wel duidelijk de verhoudingen weer: de bedrijfswereld is veel sterker vertegenwoordigd dan de ngo’s.

Hoe komt dat? Heerst er bij ngo’s een afkeer/ schroom om zich in de coulissen van de macht te begeven? Of is het een puur budgettaire kwestie? Een bedrijf als ExxonMobil maakt jaarlijks 5 miljoen euro vrij om te lobbyen.

Greenpeace moet het doen met anderhalf miljoen euro.

! n i W de natuurvriend • april 2016

Win DVD’s van How to change the world

26

Het zijn beelden die tot het collectieve geheugen behoren: de kleine rubberbootjes van Greenpeace die tussen de gigantische Russische walvisjagers laveren om de beestachtige slachting te verhinderen.

De oprichters van Greenpeace documenteerden hun acties van bij het prille begin bijzonder goed. Regisseur Jerry Rothwell maakt dankbaar gebruik van deze schat aan archiefmateriaal en bewerkte ze tot de documentaire “How to change the world”.

Wil je leren hoe je de wereld wil veranderen? Laat ons dan via info@denatuurvrienden.be of Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen weten wat jij graag zou veranderen aan deze wereld.

6 tips om te lobbyen bij de EU 3. Netwerk

1. Kennis & informatie

bij de Het komt erop aan om de boodschap tot sen men juiste de juiste persoon te krijgen. Door efelijk nam je kan ts, plaa juiste te kennen op de niet lang ten moe Dat n. fene uitoe ed invlo ficiënt ndeel altijd hooggeplaatsten zijn, eerder het tege je waar sel Brus in ts even zelfs. Er zijn heel wat en. niser orga één zelf er kan je of n erke kan netw n datio Foun re IBEP, Vleva en de European Cultu Wan . vents erke netw organiseren regelmatig het de neer er een Europese top plaatsvindt, is da’s in agen en en richt wsbe nieu de om ent mom de gaten te houden.

over Een sterke inhoudelijke kennis hebben s Wee yen. lobb wil je over het thema waar ene datg op in l Spee a’. them ‘jouw in expert kan rde rwaa waar je als organisatie een mee : rzijds wede vaak hier zijn. De belangen zijn zijn rs erke edew EU-m en rs tarië men Europarle a zelf meestal geen topexperts in elk them infor ge nutti en kunn dat aan bod komt. Ze zelf ze t zoda n yiste lobb van matie krijgen meer kennis kunnen opbouwen.

2. Coalities

Wanneer je als organisatie beleid wil beïn over en mak es keuz le enke je t moe en, vloed es de aanpak. Eén van de belangrijkste keuz ers? partn met of n allee daarbij is: lobby je Afhankelijk van de structuur van jouw om organisatie en het doel, kan je beslissen Die en. zoek te ers alleen te lobbyen of partn e partners moeten geen vrienden zijn. Zulk ds stee en word den gezin gelijk van ties allian r mee zijn rs erke meer de regel. EU-medew rdere mee voor je als ren luiste geneigd om te organisaties kan spreken.

Organisaties als Greenpeace hebben dan weer het voordeel dat ze veel minder moeite hoeven te doen om de steun van het publiek te verwerven. In zijn boek “Lobbyen” schrijft Karel Joos: “Vandaag de dag krijgen non-for-profitorganisaties nog steeds veel gemakkelijker het vertrouwen van het publiek. Winst is slecht, geld is slecht. Het is een bizar, maar uiterst krachtig gevoel waar bedrijven tegen moeten blijven opboksen.”

Maak het verschil Maar wat kopen we met het vertrouwen van

4. Timing

hil te Wanneer moet je reageren om een versc : er gaan werk te kunnen maken? Je kan reactief op daar wil je en tafel op stel ligt al een wetsvoor stel reageren. Je groeit mee met het wetsvoor ewerdoor het minutieus beïnvloeden van med ngen. kers en overlegorganen van de EU-instelli een aal Eénm ook. kan ak aanp e Een proactiev heel elijk nam het is ligt, tafel op stel voor wets en. Je moeilijk om er nog iets aan te verander en: op zegg wil Dat bij. tijd op bent er dus best ie werkt miss Com pese Euro de dat ent het mom eld een orbe bijvo aan een nieuw wetsvoorstel en . doet ng openbare raadplegi

het publiek als de lagere uitstootnormen ons toch door de strot worden geramd? Binnenkort staan de controversiële vrijhandelsakkoorden TTIP en CETA op het programma. En mogelijk ook de verlenging van de erkenning van het bestrijdingsmiddel glyfosaat, waarover het WHO eerst wel en dan weer niet zegt dat het “waarschijnlijk kankerverwekkend” is. Er is veel om verbolgen over te zijn. Blijven hangen in de boosheid is echter geen optie meer. Veel beter is het om onze verontwaardiging om te zetten in daadkracht. Lobbyen is veel te belangrijk om het over te laten aan de bedrijfswereld. Ieder-

5. EU = Europees, nationaal en regionaal

niveau, Om invloed uit te oefenen op Europees Raad De . rken bepe toe moet je je hier niet ië speelt namelijk ook een cruciale rol. Belg ken Vlaanderen zijn daarom ook aanspree over len bepa ten dpun punten. Zij moeten stan in de ligt voor die eer wann eving Europese wetg pte getra eens wel ook t word Dit aad. sterr Mini het via ie cipat participatie genoemd: parti pees federale en Vlaamse niveau om zo Euro op ies relat e Goed nen. oefe te uit ed invlo hil Vlaams en federaal kunnen dus een versc . tafel aan mee n maken want zij zitte

6. Communicatie

Het is ook belangrijk dat je je verhaal goed de kan brengen. Anders is al het voorgaan en goed p scha bood Je . werk voor niets hil duidelijk brengen kan een belangrijk versc ijven bedr en ies maken. Sommige organisat schrijven een memorandum om hun bood t mus geen is Dat n. icere mun com te p scha maar het kan handig zijn.

Ryckevelde Joke Van Bommel van Europahuis Meer info: www.europahuis.be

een kan invloed uitoefenen en dit hoeft niet altijd gepaard te gaan met grootse acties. In Amerika is het bijvoorbeeld niet zo vreemd om Congresleden en senatoren op te bellen om verhaal te halen. Het wordt zelfs aangemoedigd. Ook Europarlementariërs kan je bellen of e-mailen. Op lokaal niveau kan je gebruik maken van het spreekuur dat burgemeesters en schepenen vaak houden. Democratie stopt niet bij het inkleuren van een bolletje in het stemhok. Het is aan ons burgers om onze politici bij de les te houden.

Dries Everaerts

Alles in één oogopslag » 275 exposanten en merken » Meer dan 5.000 wandelbestemmingen » Compact in één hal

DE NR. 1 BEURS VOOR WANDELEN EN TREKKING

Uitproberen en informeren » Individueel advies » Onafhankelijke experten

Inspiratie en dromen » Wandel- en outdoormode van de toekomst » Spectaculaire Filmmix van de European Outdoor Film Tour

www.tournatur.com

27

kalender

Wandelen en barbecue Afdeling Deurne organiseert op 10 juli een BBQ op camping De Watertoren in Berendrecht. Eerst maken ze in de voormiddag een wandeling van 2 uur. Na aankomst wacht een aperitief en daarna kan er gegeten worden.

Cursus Hooggebergtetrekker

Klimweek Fontainebleau

Fietseling

Zoals ieder jaar trekken de Natuurvrienden Bergstijgers Deinze & Vlaamse Ardennen een weekje naar Fontainebleau om er samen te boulderen onder het toeziend oog van ervaren begeleiders.

Wanneer? 30 juli - 6 augustus

Vierdaagse Zomertrektocht

Bergstijgers Kempen doet op 14 augustus mee aan de 28e editie van de Fietseling in de regio Hageland - Zuiderkempen.

Wandelweekend Hoge Venen Tijdens deze stage zetten we de theorie die we geleerd hebben om in de praktijk. We trekken een hele week lang van hut naar hut.

Onderweg leren we meer over wandelen over platen, blokken- en sneeuwvelden, gezekerde paden, … Tijdens het laatste deel van de stage gaan we onder het toezicht van ervaren begeleiders zelf een deel van de tocht voorbereiden en wandelen.

Waar? Stubaital in Oostenrijk Prijs? 590€ (leden Natuurvrienden Bergstijgers met verzekering bergsport).

Mosselen à volonté Afdeling Oostende viert de nationale feestdag op 21 juli met een mosselfestijn. Afspraak om 12u30 in restaurant Da Vinci. Wie geen mosselen lust kan een koude schotel bestellen.

Afdeling Willebroek gaat een weekendje wandelen in de Hoge Venen.

De Aarschotse Natuurvrienden treinen naar Spa waar ze een wandeling van 22 km maken. Overnachten in Natuurvriendenhuis Ons Eigen Nest in Arimont. De volgende dag trekken ze door de Oostkantons. Op maandag wandelen ze naar Logbiermé en slapen ze in Natuurvriendenhuis Les Gattes. De laatste dag staat er een tocht boven de vallei van de Salm langs La Neuville, Rochelinval en St-Jacques tot in Coo op het menu.

Wanneer? 30 juli - 2 augustus, Prijs? Jongeren < 21j: 60€, volwassenen met treinticket: 90€, zonder ticket: 80€.

Clubweekend te Hotton De Bergstijgers gaan 3 dagen klimmen op het massief van Hotton.

Wanneer? 13-15 augustus Waar? Camping Eau-Zone, Rue de Fonzays 10 in Hotton.

Meer info? Reserveren camping mogelijk via 084/47 77 15 of campingeauzone@hotmail.be.

Wanneer? 19-22 augustus Waar? Natuurvriendenhuis Auberge d'Arimont

Herselt GemiXXt Bergstijgers Kempen geeft tijdens het opendeurweekend van VTC De Mixx in Herselt een initiatie klimmen voor kinderen.

Wandelweekend Logbièrmée Bergstijgers Aalst trekken voor een wandelweekend naar Logbièrmée. Zowel zaterdag als zondag staat er een begeleide wandeling op het programma. Avondmaal op zaterdag en ontbijt op zondag inbegrepen.

Wanneer? 10-11 september Prijs? 10€ (inschrijven via overschrijving Natuurvrienden Aalst BE1200 1155 2792 92 of telefonisch via het secretariaat 053/41 31 70 of via herman.van.extergem@telenet.be)

BASE CAMP

de natuurvriend • april 2016

Bevelsesteenweg 42 2560 Nijlen 03 481 76 76 www.basecamp.be info@basecamp.be

28

10 % korting

op vertoon van lidkaart

grote collectie wandel- en bergschoenen van ♀ 36 tot ♂ 50 wandel-, regen- en winterkleding wandelbroeken van/tot ♀ 34-48 en ♂ 44-60 rugzakken voor korte tot lange ruglengte alle andere alpiene en buitensport materiaal

Tweedaagse fietstocht Kasterlee

Afdeling Willebroek fietst in 2 x 70 km naar de Hoge Rielen in Kasterlee. Naar vaste gewoonte maken ze 3 stops. Voor de heenrit moeten deelnemers zich voorzien van een lunchpakket. Op de terugweg stoppen ze in een horecazaak voor de lunch.

Stadswandeling in Dordrecht

Afdeling Kalmthout maakt op 4 september een stadswandeling in Dordrecht. In de middeleeuwen was dit een van de belangrijkste handelssteden in Holland, de historische binnenstad doet nog herinneren aan dit roemrijke verleden.

Wanneer? 27-29 augustus Waar? Vertrek om 9u op Louis De Naeyerplein in Willebroek.

Meer info en inschrijven? Germaine en Eddy 0478 675854 of Eddy.de.borger@pandora.be Prijs? €35 p.p. (overnachting, avondeten en ontbijt) Extra: Bedlinnen is aanwezig, handdoeken zelf mee te nemen.

Heerlijk wandelen in Bretagne Heerlijk wandelen in Bretagne langs de beruchte Gr34! Klimmen op de roze rotsen en afdalen naar de witte stranden? Ontdek de wondere Bretonse zeewereld tijdens eb & vloed. Bewonder de oorspronkelijke Bretonse bouwstijl en historische plaatsjes. Wij bieden een individuele wandelreis voor jong en oud, compleet verzorgd met heerlijk vers bereide maaltijden, persoonlijk contact en een comfortabele en ruime kamer in originele gites in onze herenboerderij uit 1880.

Tot ziens op Le Cheval Rouge, www.opvakantieinbretagne.com.

U bent: een actieve rustzoeker U zoekt: een hotel in het hart van een uitgestrekt wandelgebied U houdt van: een gemoedelijke sfeer, geen franje U verwacht: een stevig ontbijt U wilt: onze 'routebeschrijvingen voor de stevige stapper', advies over de wandelmogelijkheden of zélf uw weg zoeken U gaat: direct bellen om te reserveren, want u hebt het juiste hotel gevonden!

Wandelhotel In ‘t groene dal, Wilhelminastraat 68, 6285 AW Epen, Nederland www.wandelhotel.nl info@intgroenedal.nl tel: 043-4551307

Wandelkalender juli-augustus-september 2016 • 2 juli: Antwerpen-Berchem, café Den Draak. Natuurvrienden Wandelrally. Vertrek: 12u30-13u30. jozef.bries@telenet.be • 2 juli: Wandeling Heggekapel. Afdeling Berchem. cuvelier.jenny@telenet.be • 3 juli: Wandeling Ravenhof in Putte + bbq. Afdeling Deurne. maria.cluts@telenet.be • 3 juli: Wandeling. Afdeling Bredene . michelinederoo_atb_bredene@hotmail.com • 6 juli: Drieprovinciëntocht. Afdeling Geraardsbergen. etienne.wicheler@skynet.be • 9 juli: Ardennenwandeling. Start 7u30. Afdeling Kalmthout. roger.vroom@telenet.be • 10 juli: Wandeling Kiewit (Hasselt). Afdeling Berchem. cuvelier.jenny@telenet.be • 17 juli: Wandeling Hove/Lint: Landschapspark Antwerpse Zuidrand.

Afdeling Antwerpen. luc.cremelie@gmail.com • 23 juli: Wandeling Tongeren. Afdeling Berchem. cuvelier.jenny@telenet.be • 24 juli. Nieuwe wandeltocht in de provincie Vlaams Brabant.

Afdeling Deurne. maria.cluts@telenet.be • 24 juli: Daguitstap Verbeke Foundation + Tweelandenwandel- route - Start 10u15. Afdeling Dendermonde.

Hubert Van Dender 052 21 65 20 • 31 juli: Zandhoven: buitenpretjes in het Land van Playsantiën.

Afdeling Antwerpen. luc.cremelie@gmail.com • 6 augustus: Wandeling Vorselaar. Afdeling Berchem. cuvelier.jenny@telenet.be.

• 6 augustus: Sint Adriaanstocht en zomertocht. Afdeling Geraardsbergen. etienne.wicheler@skynet.be • 7 augustus: Een toffe natuurwandeling tussen Mechelen en Leuven.

Afdeling Deurne. maria.cluts@telenet.be • 7 augustus: Namiddagwandeling Lippelo-Kerk. Start 13u30.

Afdeling Sint-Niklaas: Herman Van Gucht 0477/99 09 38 • 7 augustus: Wandeling. Afdeling Bredene. michelinederoo_atb_bredene@hotmail.com • 14 augustus: Deelname aan de Hartje der Kempen-wandeling (Marching) - Lille (Wechelderzande). Afdeling Antwerpen. luc.cremelie@gmail.com • 27 augustus: Wandeling Blankenberge. Afdeling Berchem. cuvelier.jenny@telenet.be • 28 augustus: Wandeling Rixensart: het meer van Genval. Afdeling Antwerpen. Luc. cremelie@gmail.com • 4 september: Een themawandeling in de Antwerpse Kempen.

Afdeling Deurne. Maria.cluts@telenet.be • 4 september: Stadswandeling in Dordrecht. Start 9u30. Afdeling Kalmthout. roger.vroom@telenet.be • 4 september: Trappistentocht van Deurne naar Westmalle. boekenberg@gmail.com • 10 september: Wandeling Pairidaiza. Afdeling Berchem. cuvelier.jenny@telenet.be • 11 september: Daguitstap Treinmuseum + stadswandeling Brussel.

Afdeling Dendermonde. Hubert Van Dender 052 21 65 20 • 11 september: Open Monumentenwandeling Gent. Afdeling Antwerpen. Luc. cremelie@gmail.com • 11 september: Namiddagwandeling Berlare-Kerk. Start om 13u30.

Afdeling Sint-Niklaas. Herman Van Gucht 0477/99 • 11 september: De Zepposmolenroute te Onze-Lieve-Vrouwe-Lombeek (Roosdaal). Afdeling Willebroek. albertopdebeeck@hotmail.com • 17 september: Wandeling Rennes (Oostmalle). Afdeling Berchem. cuvelier.jenny@telenet.be • 25 september: Provinciale Wandel- en Fietsdag.

• 2 oktober: Wandeling in Minderhout - Het Watermolenpad.

Afstand 9 km. Start 12u45. Afdeling Kalmthout. roger.vroom@telenet.be • 9 oktober: Herfstpracht in Tourinnes-la-Grosse en Hamme-Mille.

Wandeling in Beauvechain.

• 9 oktober: Grenswandeling België/Nederland of provincie West-Vlaanderen. Afdeling Deurne. Maria.cluts@telenet.be 29

Clubavond Triglav National Park

Berk te vergoeden. Prijs per rit 8 à 10 euro. Bel zelf de taxi (036/67 71 00), vraag een betaalbewijs, geef het bewijs af bij de inschrijvingen en u ontvangt 2 keer het bedrag. Wie in het volledig vernieuwde huis blijft overnachten, kan ook de volgende dag gebruik maken van de taxirit naar het station.

Overnachting in De Berk en maaltijd reserveren bij voorkeur voor 10 september!

Meer info? ivomatthys@yahoo.com

Najaarsreis 55+ Sauerland Bergstijgers Kempen blikt tijdens een clubavond terug op een zomerkamp in de regio van het Triglav National Park, een schitterend gebied in Slovenië. Ruwe bergen, verlaten berghutten, prachtige uitzichten, supervriendelijke Slovenen en gunstig gestemde weergoden.

Wie mee wil komen genieten is welkom op vrijdag 16 september. Afspraak in De Mixx in Herselt, zaal Blaberg-Berghum om 20u.

Clubweekend Ronchinne De Bergstijgers trekken er een weekend op uit om te wandelen en te klimmen. Zaterdag wordt er geklommen in Freÿr. Op zondag staat er een wandeltocht van 25 km op het programma.

Wanneer? 17-18 september Waar? Ferme de Ronchinne in Maillen.

Prijs? A: Kamperen: 7€, gereserveerd 5€ B: Overnachting in het huis: 12€, gereserveerd:10€ Reserveer voor 10 september door te storten op rekening BE45 0010 4658 0789 van Natuurvrienden Bergstijgers met vermelding "Ronchinne A of B".

Verwacht tijdens deze 5daagse reis prachtige natuurgebieden, gezellige dorpjes en stadjes, leuke uitstappen en geleide bezoeken.

Wanneer? 3-7 oktober Prijs? 555 € p.p. (2-persoonskamer) - 605 € p.p (single) Inbegrepen? Busvervoer en alle kosten, taksen en vergoedingen, verblijf met 4 overnachtingen ontbijt en maaltijden, inkomgelden voor alle bezoeken en activiteiten en verzekeringen.

Meer info of inschrijving? Swa & Jeanneke De Roeck: 03/886 88 55 of vangompelswa@hotmail.be en bij Louis & Viviane: 03/886 50 76 of louis.schaerlaecken@scarlet.be.

Vierdaagse Vogezentocht

Provinciale Wandel- en Fietsdag Antwerpen

de natuurvriend • april 2016

De Antwerpse Bergstijgers nodigen alle Natuurvrienden uit om deel te nemen aan de 32ste en tevens laatste Antwerpse provinciale wandel- en fietsdag in Essen. Vlakbij ons NV-huis De Berk liggen tal van natuurgebieden die verbonden worden door een paradijselijk netwerk van wandel- en fietswegen.

30

Wanneer? 25 september van 9u tot 17u Waar? NV-huis De Berk, Oude Baan 110, Essen Wat? Wandelingen van 7,5 tot 30 km. Speciaal: Dodendraadwandeling met gids, 4 km/2 uur, vertrek Heuvelplein te Essen om 11u stipt, 1.5 km van De Berk en station.

Fietstochten van 25 tot 60 km met o.a. Dodendraadroute 60 km, Ecocyclo Essen en Kalmthout, beide 45 km, afkorten via knooppunten mogelijk. Kopie route gratis of folders verkrijgbaar aan 2€.

Of combineer een fietstocht met een korte natuurwandeling in 1 van de 4 natuurgebieden.

Prijzen per persoon: leden 1,5 €, niet-leden 2 € Slecht te been? Om iedereen (enkel leden) de kans te geven deel te nemen, is het provinciaal bestuur bereid taxivervoer (heen en terug) tussen het station en de De

Haal het laatste uit je zomerconditie met deze tocht. De NV-huizen zijn zo gekozen dat je 1 dag met volle rugzak moet stappen. We verwachten dat je voldoende overweg kan met de kaart om stukken zelfstandig af te leggen.

Wanneer? 28 oktober - 1 november Waar? Vertrek parking op de Route des Crêtes, afslag Les 3 Fours om 11u.

Inschrijven? Voor 30 september! Je bent ingeschreven na ontvangst van het deelnemingsformulier en na ontvangst van het inschrijvingsgeld, voor 30/9 te storten op rekeningnummer BE89 0011 9804 5885 van Bergstijgers-FORVOG, Antwerpen. met vermelding "Vierdaagse".

Prijs? Natuurvrienden en Bergstijgers (bergsport): 27,80€.

Kom je vrijdag dan kost het je 36,80€.

Minimumleeftijd? 16 jaar.

Komkommertijd Eco-kalender • 2 juli - Soepcafé Samen koken met voedseloverschotten. Waar: Kasteel van Loppem, Steenbrugsestraat 26, Loppem, Wanneer: van 10u tot 14u, Prijs: gratis • 2 juli - Transitiemarkt Markt met plaatselijke voedselproducenten, klimaatvriendelijke initiatieven, workshops en volkse muziek. Waar: Santo Tomásplein, Mol, Prijs: gratis • 2 juli - Mestfest Muziekfestival in ecologisch en duurzaam jasje voor jong en oud met o.a. seizoensgebonden voedsel, kinderanimatie en weggeefmarktje.

Waar: Schransstraat, Rillaar, Prijs: 10€ • 29, 30 en 31 juli - Bohemia Duurzaam feest waarbij je met een cocktail in de hand de benen kan strekken op folk, wereldmuziek, jazz en blues. Waar: Kerkweg 1, Lommel, Prijs: 8€ • 30 en 31 juli - Zilleghem Folk Oergezellig, verdraagzaam en ecologisch folkfestival.

Waar: Kasteel van Loppem ,Steenbrugsestraat 26, Loppem, Prijs: 25€ • 7 juli - Wereldfeest Vanaf 17u picknick in het park. Breng een dekentje mee, maak het gezellig en geniet van de hapjes uit de wereldkeuken. Vanaf 20u optredens. Waar: Burgemeesterspark, Stationsstraat 2, Lommel, Prijs: gratis • 13 augustus - éCouter Buurtfestival met kinderanimatie, volksspelen, Repair Café, eten en drinken aan betaalbare prijzen en optredens. Waar: Pieter Coutereelstraat 25, Leuven, Wanneer: vanaf 12u, Prijs: gratis • 14 augustus - Nova Mondo Kleurrijke markt met animatie, dans, muziek, Voedselteam, Repair Café, up-cycle, streekproducten, wereldproducten, Voz Latina, faire kledij en een hapje en een drankje. Waar: Boelare 1, Eeklo, Prijs: gratis • 20 augustus - Kennismaking met volkstuintjes Waar: Kerk Oostham, Heldenplein 1, Ham, Wanneer: 13u30 tot 18u, Prijs: gratis • 26 augustus - Een Brugse energiecoöperatie?

In Brugge staat een energiecoöperatie in de steigers. Kom te weten wat het inhoudt en hoe je lid kan worden. Waar: Sint-Pieterskerklaan 5, Brugge, Wanneer: van 20u tot 22u, Prijs: gratis (reserveren via 050/33 01 12) • 27 en 28 augustus - Oxfam Trailwalker Wandel in teams van vier 100 km in minder dan 30u tijd. Elk team zamelt minstens 1.500€ in ten voordele van projecten van OxfamSolidariteit. Waar: Hoge Venen, Worriken 9,Butgenbach, Meer info: leen@oxfamtrailwalker.be of 0470/47 07 93 • 18 september - Bio-ecomarkt Markt rond ecologische levenswijze, natuurbeleving en kansen geven met bio-café en een kindvriendelijk onthaal. Waar: Poppoplein, Markt 1, Deinze, Wanneer: van 14u tot 17u, Prijs: gratis • 18 september - Repair Café & Geefplein Buurtbewoner helpen elkaar spullen te herstellen. Waar: Broederschool Stekene, Nieuwstraat 17, Stekene, Wanneer: van 13u tot 16u Prijs: gratis • 19 september - Workshop over energiefactuur Deze workshop probeert klaarheid te scheppen over verschillende tarieven, extra kosten en groepsaankopen. Breng zeker de laatste afrekening van uw energieleverancier mee. Waar: Bibliotheek, Leyland 1, Sint-Katelijne-Waver, Wanneer: van 19u tot 22u, Prijs: gratis (reserveren via 015/31 51 46 of bibliotheek@skw.be)

UITGELEZEN

Op de Hoogte Enkele weken geleden ontving ik het boek Op de Hoogte van Koen Hauchecorne.

Een boek dat meteen mijn aandacht opwekte. Een boek in het Nederlands vinden over de geschiedenis van het alpinisme en daarbij ook meegenomen worden in het verhaal, het leven en de realisaties van tien grote bergsporters, is niet evident.

En dat is net wat dit boek doet.

De auteur start zijn boek sterk met de vraag ‘Waarom klimmen mensen?’. ‘Because it’s there’ antwoordde ooit George Leigh Mallory.

Misschien is dit wel zo. Op een verfrissende manier word je meteen meegenomen doorheen de beweegredenen waarom we bergen beklimmen.

Inspirerend en onderhoudend is het hoofdstuk over de geschiedenis van het klimmen. Als bergsporter of bergliefhebber ken je wellicht de grote mijlpalen uit de bergsportgeschiedenis, maar het is verrijkend om de evolutie in de sport mee te krijgen. De auteur krijgt een verdiende pluim omdat hij deze facts and figures op een boeiende manier weet weer te geven.

En dan komt de top-tien aan bod. Deze tien grote bergsporters hebben allemaal bijgedragen tot wat het moderne klimmen geworden is. Je krijgt niet zomaar een opsomming van hun verwezenlijkingen, waarvan je als gewone sterveling slechts kan dromen. Je wordt ondergedompeld in hun leven, hun dromen, hun drijfveer en de auteur slaagt erin je even uit de dagdagelijkse realiteit weg te nemen zodat je kan meegaan in de tijd waarin deze tien grote namen hun prestaties hebben neergezet.

Het boek is een aanrader voor elke bergsportliefhebber. Zeker omdat het vlot leest, een aangenaam naslagwerk is en je doet nadenken over de ethiek van het klimmen.

Maar dit boek heeft ook enkele verrassende extra’s. De auteur maakte van elk lid uit de top-tien een mooie pentekening en de uitgever schenkt per verkocht boek 0,5 euro aan de Messner Mountain Foundation. Deze stichting heeft als doel de armste bergbewoners in de Himalaya, Karakoram, Hindukush, Andes of Kaukasus te ondersteunen.

Griet Veris

Op de hoogte van de beste klimmers uit de geschiedenis Koen Hauchecorne, Kongor

Win! Win boeken van Gloob & Teo Oplettende lezertjes die hun examen Natuurvriendenkunde goed hebben geblokt, kennen ongetwijfeld het superduo Gloob & Teo nog. In de vorige Natuurvriend hadden we namelijk een interview met hun geestelijke vader Gunter Segers. De groene beer en de spin met het Jeroen Meus-kapsel trekken de wereld rond om afval op te ruimen en de zee te redden van plastic. Wij mogen 5 boeken van deze natuurbeschermers wegschenken. Joepie!

COLOFON

Het enige dat jij moet doen is ons een foto of tekening sturen van jouw lievelingsdier.

Dat kan via brief (Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen) of mail (info@denatuurvrienden.be).

De Natuurvriend verschijnt driemaandelijks en is een gezamenlijke uitgave van ATB De Natuurvrienden vzw en de Natuurvriendensportfederatie vzw.

Redactieadres De Natuurvriend, Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen Tel.: 03/270 02 80 e-mail: info@denatuurvrienden.be Verantwoordelijk Uitgever Greet van Gool, p/a Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen

Dagelijks Bestuur De Natuurvrienden Greet van Gool, Raymond Brys, François Aerts Dagelijks Bestuur Natuurvriendensportfederatie Raymond Brys, Lieven Heuten, Eric Kussener Algemeen coördinator Lieven Heuten (lieven@denatuurvrienden.be)

Werkten mee aan dit nummer Luc van Bakel Coverfoto shutterstock.com Layout en drukwerk Collectief De Wrikker cvba, Patriottenstraat 29, 2600 Berchem.

Tel.: 03/218 56 74, info@dewrikker.be www.dewrikker.be

Hoofdredacteur Dries Everaerts (dries@denatuurvrienden.be) Redactie Griet Veris, Heidi Van Deuren, Jurgen Dewulf, Martine Deweirt, Sybille Carron en Dries Everaets

Gedrukt met vegetale inkten op een alcoholvrije Heidelberg EcoColor Printmaster Papier: Cyclusprint 90 gr. 100% gerecycleerd.

31