Natuurvriend Herfst: klimspecial

de

Natuurvriend

bpost PB- PP B- 8/2872 BELGIE(N) - BELGIQUE

Verschijnt driemaandelijks - 85e jaargang nr. 4 oktober/november/december 2016 - P 702093 - Afgiftekantoor Antwerpen X

magazine voor duurzame en actieve vrije tijd - herfst 2016

Allemaal toppers: Klimspecial Tickets en korting Bedreigde bossen van Vlaanderen En verder: Fabelachtig Bretagne, Wat kunnen we leren van Humboldt?, Activisme voor dummies,...

1

ledenmagazine voor natuurvrienden en bergstijgers

8

14

4.

In Beeld

6.

De toekomst van De Natuurvrienden

8.

In de wolken op Mount Everest

12.

Luc Bacqué: kunstenaar op grote hoogte

14.

Voorbij de waanzin: de Peutereygraat

18.

Alles chill op Khan Tengri

20.

Activisme voor dummies

21.

Het verborgen leven van bomen

22.

Bedreigde bossen van Vlaanderen

24.

Fabelachtig Bretagne

26.

Wat kunnen we leren van Humboldt?

27.

Circus Everest zet zijn tenten op

28.

Kalender

31.

Uitgelezen

24

22

Vergeet je lidmaatschap voor 2017 niet!

Een nieuw jaar, een nieuw begin, een nieuw lidmaatschap.

Vanaf 1 januari gelden volgende tarieven overigens nog steeds dezelfde als in 2016: (1 persoon geboren voor 1 januari 1999 en na 31 december 1952): 35 euro Individueel lidmaatschap 63+’er (1 persoon geboren voor 1 januari 1953): 24 euro Gezinslidmaatschap (vanaf 2 personen): 45 euro Gezinslidmaatschap met minstens een 63+’er: 34 euro Jongeren tot 18 jaar (1 jongere geboren na 31 december 1998): 24 euro

eel 1. Individu ap lidmaatsch

s2. Gezin hap sc lidmaat eren 3. Jong r a tot 18 ja

Vanaf 1 september 2017 kunnen nieuwe leden al aansluiten (en genieten dus in feite tot 4 maanden gratis lidmaatschap!).

Betalen doe je via je lokale afdeling of via overschrijving op rekening van ATB De Natuurvrienden vzw: BE76 2200 6200 8395 met vermelding van je ‘naam of lidnummer + lidmaatschap 2017’.

3

IN BEELD

IN BEELD De Natuurvrienden Geraardsbergen reisden naar Praag en lieten zich de Trdelník, een traditionele Tsjechische lekkernij, welgevallen.

de natuurvriend • januari oktober2016 2016

De Internationale Jonge Natuurvrienden stonden samen met de Hongaarse Natuurvrienden op het festival Sziget en vroegen de festivalgangers wat zij deden om hun ecologische voetafdruk te verkleinen. foto: Jordan Slabbynck

4

De Internationale Jonge Natuurvrienden staken in het Praagse eco-center Toulcův dvůr een week lang de koppen bij elkaar over online activisme.

Ook de Natuurvrienden van Club Ahoy klommen de fiets op, zij reden naar de Kalmthoutse Heide.

De ATB Trappers fietsten in tropische temperaturen naar de Hoge Rielen in Kasterlee. Dit deden ze in 2 etappes van 70 km.

Tist en Johan Liekens beklommen de GrieĂ&#x;talerspitze.

5

STANDPUNT

Beste Natuurvrienden De zomervakantie is de periode bij uitstek om de batterijen op te laden, nieuwe oorden te verkennen, sportieve uitdagingen aan te gaan. Ik hoop van ganser harte dat de zomerperiode u deugd gedaan heeft en dat u veel fijne dingen hebt kunnen ervaren.

Intussen ligt de eerste schooldag al weer even achter ons en is, voor velen van ons toch, de drukte van alledag weer bezig. Ook de “Toekomstgroep” heeft haar werkzaamheden hervat. Zoals we al eerder meedeelden, staat onze Natuurvriendenbeweging voor grote uitdagingen. Een beweging die uit drie pijlers bestaat: de vzw ATB De Natuurvrienden, de vzw Natuurvriendensportfederatie (NVSF) en de vzw Het Natuurvriendenhuis (NVH). Met een gemeenschappelijke basis: aandacht voor mens en natuur, denken aan de toekomst van onze samenleving en van onze aarde, solidair en eerlijk met elkaar omgaan. Elk van deze drie vzw’s bevindt zich in woelig water, waardoor ook de toekomst van onze Natuurvriendenbeweging in vraag werd gesteld. Gelukkig zijn er vele ervaren mensen mee aan boord gekomen, waardoor we ons Natuurvriendenschip in rustiger wateren hebben kunnen loodsen. Waar we staan, welke veranderingen er zijn en wat we nog van plan zijn, leest u in deze Natuurvriend.

September – oktober is traditioneel ook de periode waarin de Vlaamse en de federale regeringen hun begroting voor 2017 opmaken en hun plannen voor de toekomst ontvouwen. Op het ogenblik dat ik dit voorwoord schrijf, is er echter nog niet veel te bespeuren van die toekomstplannen. De verschillende ministers en staatssecretarissen laten wel vele ballonnetjes op maar geen mens weet waar die zullen landen – als ze al landen. Veel aandacht blijft er gaan naar de strijd tegen terrorisme – en dat is ook terecht, want ook in de zomer werden we opgeschrikt door aanslagen en woeste vernielingen en dat jaagt veel mensen angst aan. Op 11 september was het 15 jaar geleden dat Amerika – en met haar de hele wereld - opgeschrikt werd door de zwaarste terreuraanslagen die ooit op Amerikaanse bodem plaats vonden. Die gebeurtenissen laten onuitwisbare sporen na. Maar we moeten ook oog hebben voor de oorzaken van de radicalisering, voor de toenemende ongelijkheid, voor de afnemende verdraagzaamheid. En dus moeten we volop inzetten

de natuurvriend • oktober 2016

op educatie en maatschappelijke vorming – en dat is iets waar onze

6

beweging voluit voor gaat.

Hartelijk Berg Vrij!

Greet van Gool Voorzitter ATB De Natuurvrienden

De Toekomst Natuurvriende Onze Natuurvriendenbeweging bestaat uit 3 aparte vzw’s: de vzw ATB De Natuurvrienden (die de socioculturele aspecten beheert), de vzw Natuurvriendensportfederatie (die zoals het woord het zegt, de sportactiviteiten omvat) en de vzw Het Natuurvriendenhuis (die de Natuurvriendenhuizen beheert).

Elke vzw heeft een eigen bestuur en verschillende financieringsbronnen, zowel voor de activiteiten als voor de professionele medewerkers.

Reeds in de aanloop naar het nieuwe beleidsplan van ATB De Natuurvrienden was het duidelijk geworden dat de drie vzw’s meer moeten samenwerken, onder meer op bestuurlijk vlak, en dat ernaar gestreefd moest worden om minder afhankelijk te zijn van subsidies. Het nieuwe beleidsplan ging op die uitdagingen in en voorzag in een aantal maatregelen.

De intrekking van de erkenning als socioculturele vereniging en het daaraan gekoppelde verlies van subsidies, zette die hervormingsplannen in een stroomversnelling. Kwam daar nog bij dat het nieuwe sportdecreet dat vanaf januari 2017 in voege treedt, ook het voortbestaan van de Natuurvriendensportfederatie in het gedrang kwam. Er was dus werk aan de winkel, veel werk. Gelukkig werden verschillende mensen uit de afdelingen en de besturen van de vzw’s bereid gevonden om mee te helpen en mee na te denken over de toekomst van onze beweging. De “Toekomstgroep” was geboren.

Vele vergaderingen later zijn de eerste resultaten zichtbaar: de vzw Natuurvriendensportfederatie is in een traject gestart om te fusioneren met FROS, eveneens een amateursportfederatie. Daarover leest u meer in een aparte bijdrage. Zo is alvast de toekomst van de “sportieve” tak van onze beweging verzekerd. Voor alle duidelijkheid: ook al gaat de vzw Natuursportfederatie op in een andere organisatie, de band met De Natuurvrienden blijft bestaan. Zo zullen de leden van NVSF de voordelen die aan het lidmaatschap verbonden zijn (toegang en korting in de Natuurvriendenhuizen bijv.) verder blijven krijgen.

Wat de vzw Natuurvriendenhuizen betreft, mogen we fier zijn op het resultaat van de verbouwing van Buro 53. Het zal nu zaak zijn om deze kantoorruimte te laten renderen, bijv. door de vergaderzalen, … ter beschikking te stellen van externen.

Ook voor De Berk is het belangrijk na te gaan hoe de werking geoptimaliseerd kan worden. Gelukkig kunnen we ook hiervoor een beroep doen op enkele vrijwilligers die hun deskundigheid en hun medewerking ten dienste stellen van onze beweging.

Wat de structuur van de drie vzw’s betreft, heeft de Toekomstgroep een voorstel uitgewerkt waarbij de leiding en sturing van de 3 vzw’s in handen zou komen van één orgaan: het coördinatieteam. Daarin zetelen dan de wettelijke vertegen-

van onze enbeweging woordigers van de verschillende vzw’s, vertegenwoordigers voor het sportgedeelte, mensen van Buro 53, mensen uit de afdelingen (of regio’s), … Ook experten kunnen er deel van uit maken. Dit voorstel zal toegelicht worden aan de algemene vergadering, waarna dan op zoek gegaan kan worden naar de invulling van de functies. Intussen gaat de Toekomstgroep verder, voortaan als “Coördinatieteam ad interim”.

Hoever staat het nu met de vzw ATB De Natuurvrienden? Zoals we eerder al schreven, hebben we beroep aangetekend tegen de beslissing tot intrekking van onze erkenning en subsidiëring. De uitspraak daarin wordt pas in de eerste helft van 2017 verwacht. Inmiddels werden al wel maatregelen genomen: een aantal medewerkers werden in opzeg geplaatst, sommigen hebben zelf ontslag genomen. De ontwerpteksten voor het nieuwe decreet dat voor de socioculturele sector uitgewerkt wordt (vanaf 2021), laten alvast vermoeden dat ATB De Natuurvrienden verschillende troeven heeft om ook in dat nieuwe decreet erkend te kunnen worden. Het coördinatieteam ad interim onderzoekt dit nu verder en bekijkt ook hoe de periode tot 2021 desgevallend overbrugd kan worden. Ook over dit alles zal regelmatig teruggekoppeld worden aan de afdelingen.

U merkt het: vele mensen zetten zich in om mee te werken aan de toekomst van onze beweging. Er is hard gewerkt, vele zaken moesten onderzocht worden. Ik wil langs deze weg elkeen die een steentje bijgedragen heeft oprecht danken: samen bouwen we verder!

Greet van Gool

7

klimspecial

In de wolken op Mount Everest

de natuurvriend • oktober 2016

Wetenschappelijk onderzoek geeft geen uitsluitsel of Urbain Lenaerts, Rudi van de Poel en Ludo De Ceulaer opgetrokken zijn uit stevige Kempische klei of uit het graniet van Mount Everest. Wel met zekerheid vast te stellen is de knalprestatie die de drie Bergstijgers met hun beklimming hebben afgeleverd. Hoog tijd om het trio aan de tand te voelen over hun avontuur op de Everest!

8

Wiens idee was het en hoe heeft hij de anderen kunnen overtuigen?

Urbain: Het was mijn idee. Na onze beklimming van de Cho Oyu (berg in de centrale Himalaya, nvdr) dacht ik: waarom proberen we Mount Everest niet? Ik heb mijn idee dan gelanceerd, maar kreeg aanvankelijk weinig respons.

Rudi: Ik heb lang getwijfeld omdat het toch een flinke investering is. Maar ik zou te jaloers zijn geweest als hij op de top van de Everest zou hebben gestaan zonder mij. Ik had eigenlijk geen andere optie dan mee te gaan.

Ludo: Ik wou de sfeer nog eens meemaken. Op een berg zitten, dat hoeft daarom niet per se de hoogste ter wereld te zijn, blijft toch iets uniek.

Was het belangrijk dat de expeditie bestond uit andere Bergstijgers?

Ludo: Ik klim graag met mensen die ik ken en kan vertrouwen. Ik zou me nooit inschrijven bij een grote organisatie met een groep die ik niet ken. Van vrienden weet je wat je aan hen hebt en wat je er niet aan hebt.

Hoe hebben jullie de sponsoring aangepakt?

Rudi: We hebben daar eigenlijk niet veel tijd ingestoken. Het zijn altijd dezelfde mensen die je steunen. Op eetdagen zie je altijd dezelfde gezichten. We wilden niet dat andere mensen onze reis zouden bekostigen, vandaar dat we wat terughoudend zijn geweest. Maar ik denk dat er meer te rapen valt. Voor de jeugd van de Bergstijgers zie ik toch heel wat mogelijkheden.

Ludo: Sponsors brengen ook meer verantwoordelijkheid met zich mee. Ze verwachten altijd iets terug. Ik wou de berg rustig voor mezelf beklimmen, stillekes op m’n eigen. Ik voelde niet de behoefte om daarmee naar buiten te treden.

Rudi: Jij had hem dan liever incognito beklommen, zonder persaandacht?

Ludo: Misschien een beetje naïef, maar dat was mijn oorspronkelijke plan. Ik ben geschrokken van de aandacht. Het jaar voordien had ik de Khan Tengri beklommen en dat heb ik helemaal rustig op mezelf kunnen doen. Rond deze beklimming hing iets te veel sensatie.

Urbain: Zo vaak zijn we nu ook weer niet in de publiciteit gekomen. Mediamarkt heeft ons gesponsord, maar dat was eigenlijk puur toeval.

De manager heeft dat zelf aangeboden. We hebben spontaan hier en daar wat hulp gekregen.

Het thuisfront kon via een website jullie doen en laten volgen. Hoe werd dat georganiseerd?

Urbain: Mark Lenaerts van de Bergstijgers heeft die website gemaakt. Contact onderhielden we via de satelliettelefoon. Mark heeft heel goed werk geleverd. Nog steeds trouwens want hij is momenteel bezig met een reportage.

Rudi: Het was plezant om te zien wie er ons thuis aan het volgen was.

Urbain: In het basiskamp was er ook een goede internetverbinding.

Rudi: Maar soms zaten er zoveel mensen op het netwerk dat je pas ‘s nachts iets kon doorsturen.

Hoe hebben jullie de beklimming voorbereid?

Urbain: We hebben ons een kleine twee jaar individueel voorbereid. We zijn niet samen de bergen ingetrokken, maar hebben wel paar keer vergaderd.

Rudi: Dan ging het vooral over de kledij en voeding die we zouden meenemen. We hebben ook wat ervaringen uitgewisseld over de vorige expedities. We hebben wel samen geoefend op een constructie van ladders. Je hoeft geen marathons te lopen om je voor te bereiden.

Je hebt een goede basisconditie nodig, maar de training zelf gebeurt toch vooral op de berg. Ik heb ook veel boeken gelezen over de Everest en filmpjes op Youtube bekeken.

Ludo: Ik heb niks speciaal gedaan behalve wat lopen en mountainbiken.

Urbain: Je geraakt de Everest niet op als je niks doet.

Men zegt ook dat je beter enkele kilo’s te veel weegt dan dat je te scherp staat, klopt dat?

Urbain: Ik ben voor een beklimming altijd een aantal kilo’s zwaarder dan normaal.

Rudi: Die geraak je sowieso kwijt tijdens de beklimming.

Ludo: Je wordt niet snel dikker op de berg dus je kan beter wat reserve hebben. Ik ben 7 kilo verloren tijdens de expeditie. Ik had gehoopt om in

het basiskamp wat reserve op te bouwen, maar dat is door problemen met mijn spijsvertering niet gelukt.

Rudi: We hebben daar goed kunnen bikken, maar op 5400 m verbruik je enorm veel calorieën, zelfs al zit je een hele tijd stil.

Blijft je eetlust hetzelfde op die hoogte?

Ludo: Ik had toch minder zin om te eten.

Rudi: Ik heb je toch op 5000 m voor een derde keer patatten zien opscheppen.

Ludo: (onverstoorbaar) Door zuurstofgebrek werkt je spijsvertering moeilijker. Na een paar weken krijgt het eten ook een eentonige smaak.

Of het nu groenten, vlees of vis is, alles wordt klaargemaakt in hetzelfde gletsjerwater, misschien geeft dat een bepaalde smaak aan het eten?

Rudi: Hoe hoger je gaat, hoe harder je je moet forceren om iets binnen te krijgen.

Ludo: Het is dan slim om over te schakelen op vloeibaar voedsel.

Rudi: Test die producten altijd eerst thuis uit want je weet nooit hoe je lichaam erop reageert.

Waren jullie het er meteen over eens om de Nepalese Zuidroute te nemen?

Rudi: Er was een kleine discussie, ja.

Urbain: Ik wilde langs daar gaan omdat ik per se door de Khumbu ijsval wilde passeren.

Rudi: Je tracht toch altijd de route met de beste slaagkans te nemen. Er woedt al lang een discussie over welke route het moeilijkste is, maar eigenlijk is er weinig verschil. Het grootste risico zit in de Khumbu ijsval.

Ludo: De noordkant heeft iets minder lawinegevaar en ijsval.

Rudi: Een voordeel is dat het hoogste kamp aan de Tibetaanse kamp op 8300 m ligt. Dus je zit iets dichter bij de top. Maar op die hoogte gaat je lichaam zodanig achteruit dat je er niks bij wint.

Ludo: Mensen met veel centen en die de beklimming met een commerciële organisatie 9

doen, dalen na de acclimatisatietochten terug af naar een lager gelegen dorp om op krachten te komen. Die gaan dan een paar dagen goed eten en drinken. Als de topdag nadert, worden ze per helikopter terug naar boven gebracht.

Rudi: Langs de Tibetaanse kant kunnen er vrachtwagens komen tot op meer dan 5000 m.

Het basiskamp is dus ook beter bevoorraad.

Hoe was de samenwerking met de Sherpa’s Tirtha en Temba?

Rudi: Tirtha was de organisator.

Urbain: We waren met hem naar de Cho Oyu geweest dus we kenden hem al een beetje. Qua organisatie viel er ook nu weer niks op aan te merken. Die mens wil dat goed doen, misschien zelfs te goed.

Rudi: Die zou voor ons in het vuur springen, maar de Sherpa’s waren niet altijd even rechtuit.

Ludo: Jij had meteen opgemerkt dat het niet juist zat. In het basiskamp was er nog geen materiaal naar boven gebracht. Ze hadden altijd wel een excuus klaar. Ik en Urbain waren in het begin iets te goedgelovig. We hebben tegen Rudi nog gezegd dat hij zich een beetje kalm moest houden en dat hij vertrouwen moest hebben.

Urbain: De Sherpa’s werden te licht bevonden.

Gelukkig dat we niet allemaal de top hebben gehaald of we hadden in de problemen gezeten.

de natuurvriend • oktober 2016

Wat is normaal de afspraak tussen een klimmer en een Sherpa?

Urbain: De Siddar is de baas van de Sherpa’s en moet normaal gezien elke dag communiceren over wat er op het programma staat. Dat is bij ons niet altijd gebeurd. Normaal is het de afspraak dat tenten en zuurstof door Sherpa’s naar boven worden gedragen en dat klimmers hun persoonlijk materiaal dragen. Ook dat was bij ons niet altijd in orde.

Rudi: Sherpa’s zijn enorm belangrijk. Probeer een goede band met hen op te bouwen. Dat bevordert de samenwerking.

10

Wat is het voordeel van in een grote organisatie te zitten?

Ludo: Bij ons kwam al het werk in de nek van die 2 Sherpa’s terecht, terwijl er in grotere organisaties af en toe een Sherpa kan bijspringen als het te lastig wordt.

Urbain: In een grotere organisatie heb je meer mogelijkheden. In een kleine groep ben je meer op elkaar aangewezen en moet je ook meer op elkaar wachten.

Is het niet zo dat er op de Everest veel mensen rondlopen die eigenlijk niet fit of bekwaam zijn om de klim te maken?

"Liever sterven op een berg dan thuis tussen mijn patatten."

Urbain: Dat heeft mij eigenlijk het meeste tegengestoken: 40% van de klimmers hoort daar eigenlijk niet thuis.

Ludo: Mensen met veel centen die nog eens iets sensationeel willen meemaken.

Urbain: Doe de vaste touwen weg en een deel van het probleem is opgelost. De helft van het volk haakt dan af.

Rudi: Ik heb geprobeerd om de drukke momenten te mijden omdat ik anders in de file had gestaan. Op de topdag deed 250 man een poging om te top de halen, dan zie je die als een treintje naar boven komen. Er zijn te veel mensen met te weinig ervaring. Dan staan ze daar te taffelen in de Khumbu ijsval, een plek waar je zeker niet te lang moet blijven stilstaan, omdat ze bang zijn om op de ladder te kruipen. De overheid probeert al jaren om met de Sherpa’s en de organisaties een regelgeving uit te werken, maar gaat daar iets uit komen? Waarschijnlijk niet want het brengt te veel geld op.

Urbain: Ik voelde me maar 80% dus ik heb geen toppoging ondernomen, maar er zijn er die koste wat het kost op de top willen staan.

Rudi: Je ziet ook regelmatig bloed en braaksel op de sneeuw liggen. Dat gaat er echt over. Zo diep zijn wij nergens gegaan. Wij kennen ons lichaam.

Hoeveel risico zouden jullie nemen om de top te halen?

Rudi: Het is me nog niet het topje van mijn pink waard. Dingen zoals de Khumbu ijsval zijn een berekend risico. Je passeert daar zo snel mo-

gelijk en blijft niet staan om een foto te nemen.

Urbain: Wij hebben gezien hoe een toren van ijs instortte, als je dan juist op de verkeerde plek staat… Er was een Amerikaan die er geen tweede keer wilde doorgaan omdat hij er een schrik had gepakt. Hij heeft zich voor $6000 laten oppikken door een helikopter.

Rudi: Elke dag controleren de ijsdokters de ijsval en stippelen ze de veiligste route uit. Die mannen hebben daar een neus voor.

Urbain: Ik zou niet willen sterven op de Everest.

Als ik daar had willen sterven, was ik wel doorgegaan tot op de top.

Rudi: Toch liever op een berg dan in de tuin tussen mijn patatten.

Ludo en Urbain, was het voor jullie moeilijk om te stoppen?

Urbain: Toen mijn chronische sinusitis maar bleef aanslepen en ik ook nog eens last begon te krijgen van mijn longen, wist ik dat het voorbij was. In het basiskamp ben ik dan een antibioticakuur begonnen en 3 dagen later voelde ik me stukken beter. Op dat moment steekt de twijfel de kop op: je bent daar, je hebt er zoveel tijd in geïnvesteerd, waarom zou je het dan eens niet proberen? Op de topdag voelde ik me maar 80%, niet genoeg om het risico te nemen. Als ik wat meer tijd had gehad, was het me misschien wel gelukt. Dat hoort er nu eenmaal bij.

Ludo: Voor mij was het een samenloop van omstandigheden. Ik had een mooie foto van mijn kinderen en kleinkinderen bij. Ik had hen beloofd dat ik geen risico’s zou nemen. Na elke acclimatisatietocht voelde ik me leeg, terwijl je dan net reserve moet opbouwen. Er zijn al veel klimmers tot boven geraakt, maar niet meer tot

gedacht dat het zo erg zou zijn.

Ludo: Ik vind het een heel mooie omgeving, maar inderdaad: veel volk.

Zouden jullie willen teruggaan?

Ludo: Nee, ik heb het daar gezien maar, misschien een beetje abnormaal, ik heb niet de drang om op de top te staan.

Urbain: Ik denk het niet, maar ik sluit het niet helemaal uit. Het kost ook een pak geld.

Rudi: Ik wil wel terug, maar ik zou het geld er niet meer aan uitgeven. Had ik geweten wat ik nu weet, dan had ik wel meer gespendeerd aan betere Sherpa’s.

beneden. Dat zou mij niet gebeuren. Ik moest zeker zijn van mezelf en voldoende reserve hebben.

Dan doe jij een solopoging, Rudi. Je gaat alleen verder en dan vliegt je tent ook nog eens weg...

Rudi: Inderdaad, en dan zijn de Sherpa’s met al de rugzakken in mijn kleine eenpersoonstent komen liggen. Dat was echt geen oplossing, op die manier kon ik geen rust pakken. Gelukkig kon ik nog een tent lenen van de Oostenrijkse expeditie. De omstandigheden waren niet ideaal: we zijn in een storm met hevige wind naar het laatste kamp getrokken. Ondanks alles voelde ik me goed. Het is een prachtige omgeving om in te vertoeven. Ik was met een klein hartje aan de voet van de berg gestart, maar geleidelijk aan begon ik te geloven in mijn kansen. Toen de wind ging liggen, was alles klaar om een toppoging te ondernemen.

Hoe was het om eindelijk op de top te staan?

Rudi: Ik stond tijdens zonsondergang op de top, een heel mooie ervaring. Ik wilde een foto nemen, maar door de koude waren de batterijen leeg. Gelukkig kon ik nog een beetje filmen met mijn GoPro. Daarna beleefde ik een heel innig moment met mijn zoon, die een maand voor ik vertrok overleden is. Het was moeilijk, maar heel aangenaam want ik stond zo kortbij. Ik heb

het er nu moeilijker mee om het te vertellen dan op het moment zelf.

Ondertussen zag ik een sliert mensen de top naderen, het werd dus tijd om aan de terugkeer te beginnen. Afdalen was lastig want de mensen die nog aan het stijgen waren, wilde me niet laten passeren. Iedereen is zo gefocust op die top.

Gelukkig zaten er heel wat Sherpa’s tussen en die hebben me dan toch laten passeren.

Ik was om 19u ‘s avonds vertrokken en de volgende dag stond ik om 12u04 terug in Kamp 2. Achteraf besefte ik dat er door mijn euforie toch een bepaalde nonchalance in mijn afdaling was geslopen. Het is niet veilig om zo snel naar beneden te gaan. Je hebt de top gehaald en je denkt dat je de wereld aankan. Dat is niet zo, je bent nog altijd dezelfde kleine persoon.

Ludo en Urbain, hoe was het om hem terug te zien?

Ludo: Het deed deugd om hem in levende lijve te zien aankomen, fris en monter want hij zag er niet echt vermoeid uit.

Urbain: Ik had al wel gedacht dat hij de top zou halen. Hij was sterker dan de meeste Sherpa’s.

Toch was ik blij om hem terug te zien.

Beantwoordde Mount Everest aan jullie verwachtingen?

Urbain: Ik had niet verwacht dat er zoveel mensen zouden zijn die er eigenlijk niet thuishoren.

Ik had die verhalen al wel gehoord, maar nooit

Wat is dan het volgende project?

Rudi: Toen ik pas terug was, had ik honger naar meer. Ik droomde van de Seven Summits. Als snel kwam het besef dat die droom wel heel veel zou kosten. Ik mag gelukkig zijn dat ik het allemaal heb mogen meemaken.

Urbain: Ik ga met mijn dochter naar Alaska, een belofte uit het verleden. En daarna staat de Elbroes (vulkanische berg in de Kaukasus, nvdr) op het menu.

Ludo: Ik begin wat oud te worden voor de extreme dingen. Ik voel dat ik wat power mis. Vroeger kon ik als ik moe was toch nog een extra touch geven. Misschien ben ik wel te voorzichtig geworden. Aan alles komt een eind.

Griet Veris, Dries Everaerts

Beeldmateriaal Naast tal van boeiende verhalen brachten de klimmers ook veel beeldmateriaal mee terug. Er wordt op dit moment hard gewerkt aan een avondvullend programma dat zal bestaan uit een diavoorstelling met tekst en uitleg van de klimmers zelf en er is ook een 30 minuten durende kortfilm die je meeneemt naar de top alsof je er zelf bij was. Een kleine tournee in elk van de klimmers hun thuisbasis en het clublokaal zijn al zeker, maar voor alle data en locaties hou je best www.everest2016.be in de gaten. ////////////////////////////

11

klimspecial

K²UNST

de natuurvriend • oktober 2016

Eeuwenlang al volgen kunstenaars de lokroep van de bergen. Ook Luc Bacqué vindt inspiratie op grote hoogte. Deze schilderende Natuurvriend (of natuurvriendelijke schilder) mocht uiteraard niet ontbreken in dit klimnummer.

12

Kan je verklaren waar die aantrekkingskracht vandaan komt?

De bergen trekken mij aan wegens de puurheid, het schone en het ruwe van de natuur.

Dit zal onrechtstreeks wel een invloed hebben op mij als kunstenaar. Als ik in de bergen vertoef, word ik vaak overvallen door hun schoonheid en het allesomvattende. Ik voel me dan een vrij en gelukkig mens.

tuur als een spons worden opgezogen in mijn hoofd, kunnen wel aan de basis liggen voor het maken van een schilderij.

Zo heb ik een reeks geschilderd met als titel “De sherpa”. Deze schilderijen heb ik gemaakt nog voor ik zelf op pad ging in de bergen. De aanzet voor deze reeks was een artikel over de dragers van de Kilimanjaro in MO Magazine.

Hetzelfde kan echter ook gebeuren bij het zien van een mooi kunstwerk in een museum. Er is zoveel schoonheid in het leven. Dat maakt het net zo spijtig dat de actualiteit wordt overheerst door negatieve indrukken. Hier spreekt een positivist. Maar die positivist is soms zo geraakt door de miserie op de wereld dat hij zich genoodzaakt voelt om dit aan te kaarten in zijn schilderijen, zoals met bijvoorbeeld het vluchtelingenthema.

White Out Hoe is je prachtige schilderij “White out” tot stand gekomen?

Het is een herinnering aan ons avontuur in het Parc national des Écrins. Tijdens de beklimming van de Dôme de Neige des Écrins sloeg het weer helemaal om. Gedreven om de top te halen, zetten wij onze tocht verder. We waren op 200 m van de top toen de wind erg toenam en er pakken sneeuw uit de lucht vielen. Toch trokken we verder tot we op 100 m van ons doel. Het weer was ondertussen zodanig slecht dat we konden spreken van een white out. We namen dan ook de verstandige beslissing om terug te keren.

Het was een vreemde gewaarwording: overal waar we keken zagen we hetzelfde wit-

Krijg je tijdens het klimmen inspiratie?

Nee, tijdens het klimmen moet je focussen op de beklimming. Je moet in de eerste plaats bezig zijn met je veiligheid en of je geen gevaar vormt voor je metgezellen. De vele mooie beelden die tijdens zo’n avon-

grijs. Er was geen dieptezicht meer.

Een foto die ik toen heb genomen, lag aan de basis van dit schilderij. We hadden nog snel iets gegeten en gedronken alvorens terug te keren. Het “fitten” van de rugzak kun je zien op het schilderij.

Los van het feit dat het een afbeelding is van twee vrienden, kan het staan voor de vriendschap onder klimmers tijdens een tocht in de bergen. Een vriendschap die geen grenzen kent en waarvan je weet dat je er altijd kunt op rekenen.

Heb je dergelijke ervaringen nodig om even te ontsnappen uit je atelier?

Niet echt. Ik heb mijn atelier én de bergsport nodig om te ontsnappen aan het alledaagse. Een kunstenaar is een dromer, net zoals een bergbeklimmer dat is.

In mijn schilderijen staat de mens centraal.

De natuur komt op de achtergrond zonder in onbelangrijkheid te vervallen. Wat is de mens zonder natuur? Te weinig mensen beseffen hoe belangrijk ze is.

Abstract massief Wat vergt de meeste concentratie: een berg beklimmen of een schilderij maken?

Beide vergen een zekere vorm van concentratie, met dat verschil dat je bij een schilderij wel een foutje mag maken. Door het uit te vegen of te overschilderen is dit euvel snel verholpen. Een foutje tijdens het rotsklimmen kan andere gevolgen hebben die je niet zo-

maar met een spons kunt rechttrekken. Schilderen en klimmen kun je eigenlijk moeilijk met elkaar vergelijken.

De stijl van de schilderen over de bergen verschilt nogal van je andere schilderijen. Hoe komt dat?

Het is moeilijk om de bergen op een abstracte manier weer te geven. Dit komt omdat ik hoofdzakelijk de mens schilder. Wanneer je naar mijn andere schilderijen kijkt, zul je zien dat er eigenlijk twee soorten schilderijen zijn: de meer figuratieve en de eerder abstracte.

Welk soort schilderij het uiteindelijk wordt, hangt af van mijn gemoedsgesteldheid op dat moment. Wel heb ik eens een schilderij gemaakt over mijn periode in Andermatt, nabij de Gotthardpas. De impressies die ik daar opdeed, heb ik verwerkt in een abstract schilderij. De symbolen van Graubünden en Uri zitten verwerkt in dit schilderij, alsook de Gotthard.

Waar kunnen we jouw werk bezichtigen?

Tot vorig jaar werkte ik samen met een galerij in Venetië. Spijtig genoeg is Paulo, de galeriehouder en een vriend van mij, overleden aan

kanker en werd de galerij gesloten. Voorts heb ik nog een galerij in Eupen waar je enkele van mijn schilderijen kan vinden. Vorig jaar heb ik deelgenomen aan enkele groepstentoonstellingen in Brugge. Er hangen schilderijen in het museum van Moeskroen, Boedapest, het Legermuseum te Brussel, het stadhuis van Bad Nauheim en in privéverzamelingen in binnenen buitenland. Op mijn website kan je er ook enkele vinden. www.lucbacque.be

Griet Veris

13

klimspecial

Voorbij de waanzin

de natuurvriend • oktober 2016

Gebeuren dingen in het leven met een reden of gaat het louter om een toevallige samenloop van omstandigheden? Bij het opruimen van een archiefkast in het begin van deze zomer vind ik mijn diploma van initiator bergbeklimmen terug.

Hieraan hangt een felicitatiekaart van Wilfried Meulenbergs met een foto van de Peutereygraat.

De bijhorende tekst luidt: “Klaar voor deze droomtocht?” Een droom die ik nadien deelde met mijn vaste cordéemaat Mark van Muysen, die precies 10 jaar geleden verongelukte, waardoor die tocht altijd een verre droom zou blijven. Als ik begin augustus Niels Jespers opbel om te vragen of hij al plannen heeft voor onze komende klimtrip komt er één suggestie mijn richting uit: Peutereygraat? Heb ik dit goed gehoord?

Wil je zeggen dat? Is dit een teken of louter toeval?

14

Wat voorafging Het is juli 2006, Mark en ik zijn net vanuit Berner Oberland aangekomen op de camping van Argentière in het Mont Blancmassief. We hebben er zin in, zijn goed geacclimatiseerd en staan op scherp. Op zoek naar een volgend klimdoel grasduinen we in de Engelstalige topo.

Ons oog valt op de integrale Peutereygraat op de zuidwand van de Mont Blanc. Het is eigenlijk een combinatie van drie lange routes: de zuidgraat van de Aiguille Noire de Peuterey en de traverse van de Dames Anglaises tot aan het Craveri bivak; de beklimming van de Pointe Gugliermina en de Aiguille Blanche de Peuterey met zijn messcherpe sneeuwgraat tussen de twee toppen; en ten slotte de Grand Pilier d’Angle en de elegante graat die recht naar de top van de Mont Blanc de Courmayeur loopt. “This is the longest and probably the most difficult traverse of its kind in the Alps. There is more than 4500m of ascent over all types of terrain and in magnificent situations”, lezen we en meer dwingende argumenten hebben we niet nodig om ons te overtuigen dat dit het volgende klimdoel zal worden. Maar de meteo beslist er anders over. Met maar twee mooie dagen in het vooruitzicht kunnen we deze route wel vergeten want gemiddeld doen alpinisten er drie dagen over om de top van de Mont Blanc langs deze weg te bereiken. Als mooi alternatief kiezen we voor de Walkerpijler op de noordwand van de Grandes Jorasses en ook al halen we uit deze beklimming de grootste voldoening, we beloven elkaar dat we bij onze volgende klimtrip een poging zullen doen op de integrale Peutereygraat.

Deal!

Drie weken later slaat echter het noodlot toe en stort mijn wereld in wanneer ik het bericht krijg dat Mark dodelijk ten val is gekomen tijdens de aanloop naar een rotsklimroute aan het Comomeer in Italië. Iedereen is ontdaan, verbaasd, door elkaar geschud en probeert zich, hoe moeilijk ook, te verzoenen met het idee dat hij er niet meer is. Zelf heb ik het ontzettend moeilijk met zijn verlies en het valt me zwaar om de bergen in te gaan zonder hem. Vele vragen die door mijn hoofd spoken blijven onbeantwoord en de twijfels zijn groot, maar ik besef dat ik mijn liefde voor de bergen moet herontdekken door net naar die bergen, een plek waar we de voorbije tien jaar intens hadden geklommen, te trekken.

Ik moet het pad dat we zijn ingeslagen blijven bewandelen, uit zelfovertuiging en als eerbetoon aan een gevallen kameraad.

Maar de bergen geven en de bergen nemen, want twee jaar later op 28 december 2008 heb ik zelf een duistere afspraak met Vrouwe For15

de natuurvriend • oktober 2016

tuna wanneer ik tijdens een winterbeklimming van de Franse directissimaroute op de noordwand van Aiguille Sans Nom kom vast te zitten in een onverwachte sneeuwstorm. Het gevolg: zware vrieswonden aan handen en voeten, het verdict: de amputatie van acht tenen en een vingerkootje. Voor de tweede keer valt de vaste grond onder mijn voeten weg, maar gelukkig is Griet er die me weet te stimuleren en motiveren om mijn passie voor de klimsport levendig te houden. Gaandeweg kom ik er weer bovenop, maar de vragen en de twijfels zijn er niet minder talrijk om geworden. Onbewust of bewust leg ik me de volgende jaren meer toe op alpiene rotsklimroutes. Ik klim weer, geniet van de bergen en kan mijn passie weer beleven. Maar een ‘grote route’? De droom leeft nog , de wil is er, maar de durf, de ‘guts’ en het vertrouwen zijn weg. Het knaagt … en het blijft knagen.

16

Aiguille Noire de Peuterey Vrijdag 12 augustus 2016, ik zit op het terras van het Borelli bivak samen met mijn klimmaat Niels, een van de meest veelzijdige en complete alpinisten van onze club en een oud-leerling van mij uit de jeugdalpinismecursussen. Een ‘jonge hond’ en een ‘oude bok’ samen op pad.

Het doet me denken aan mijn beginjaren met Wilfried, maar nu zijn de rollen helemaal omgedraaid. We bestuderen samen de 1100m hoge zuidgraat van de Aiguille Noire de Peuterey, de eerste etappe in de beklimming van de Peuterey Intégrale. Niels’ enthousiasme en vastberadenheid nemen een deel van mijn twijfels weg zodat ik er helemaal in begin te geloven. Hier heb ik jaren van gedroomd en alles zit goed: de meteo, de condities, de acclimatisatie, de sterkte van de touwgroep. Het is nu of nooit, en dat besef ik!

Om 03.30 u zijn we onderweg en als we onze eerste lengtes op de rots achter de rug hebben beseffen we dat het een heftige tocht zal worden. Onze rugzakken zijn zwaar, heel zwaar (eten voor drie dagen, kookmateriaal, bivakgerief, rots- en ijsklimmateriaal) en de route is lang, eindeloos lang. Maar het technisch klimmen op het perfecte graniet van de zuidgraat maakt heel veel goed: supermooie lengtes over platen, in barsten of hoekversnijdingen, en enkele luchtige hangrelais. En dat in een magnifieke omgeving met zicht op de Frêney pijlers.

Wat wil je nog meer?

Wat ons echter wel zorgen baart, is drinkwater.

Op het eerste gezicht zijn er op de hele graat geen sneeuwvelden meer die ons eventueel van water kunnen voorzien. We moeten dus zeer zuinig omspringen met de anderhalve liter water in onze rugzak en dat valt ons zwaar tijdens deze bloedhete dag. Wanneer we rond 18.00 u. op de top van Pointe Brendel aankomen, hebben we elk amper een halve liter gedronken en de korsten op onze lippen geven aan dat we aan het uitdrogen zijn. Als dit zo blijft, als we geen sneeuw vinden, hebben we echt wel een probleem. Dit houden we niet nog eens een hele dag vol!

Maar de verlossing komt wanneer we tot onze grote verbazing op Pointe Brendel een sneeuwveldje vinden waar we eventueel kunnen bijtanken en weer hydrateren. De vraag rijst echter of we hiervoor de tijd kunnen nemen, of dat we de resterende drie uur nog gaan gebruiken om door te klimmen naar de top waar we zo graag willen bivakkeren om vroeg aan de rappels te kunnen beginnen. We besluiten echter om het zekere voor het onzekere te nemen en hier te

bivakkeren en voldoende tijd te nemen om goed te drinken en te eten. De drie uur extra naar de top van de Noire nemen we er ’s anderendaags wel bij. Een goede keuze blijkt achteraf omdat er op de rest van de zuidgraat geen sneeuw meer te vinden is. Om 22.00 u worden we uit onze eerste slaap gewekt door het gehijg van een Italiaanse berggids die aankomt op onze bivakplaats en ons met een schorre stem smeekt om een halve liter water. Iedereen kampt blijkbaar met een watertekort op deze route, en al goed dat de solidariteit dan groot is.

Dames Anglaises Na vier uur slapen zijn we op onze tweede klimdag al vroeg op pad want we lopen wat achter op schema. Gas geven dus! De zeer luchtige en impressionante sleutelpassages op de Pointe Ottoz zorgen een beetje voor vertraging, maar al bij al bereiken we vlot de top van de Aiguille Noire de Peuterey. Hier kunnen we eventueel nog langs de normaalroute naar beneden, maar eens we beginnen te rappellen langs de noordkant is het een ‘point of no return’. Wat doen we? Niels hoeft me niet te vertellen wat zijn ogen toch al zeggen en ik begin de eerste rappel al klaar te maken. De rappels van de Noire tot aan de 400 m lager gelegen Brèche Sud des Dames Anglaises hebben een zeer kwalijke reputatie wegens een risico op steenslag en een aantal overhangende, geëxposeerde lengtes. De Spaanse touwgroep onder ons zal het geweten hebben want verschillende stenen stuiteren als losgeslagen projectielen de diepte in en onze ‘cailloux’ echoën tegen de flanken.

Maar ook wij worden niet gespaard van steenslag, een steen raakt Niels’ been en een andere komt op mijn enkel terecht. Van objectieve gevaren gesproken! Hoe impressionant die afdaling

ook mag zijn, als je zelf bezig bent met die reeks rappels valt je dat allemaal niet zo op, maar als je later vanop een afstand de muur bekijkt waarlangs je afgedaald bent, krijg je een behoorlijke krop in de keel.

Hoe compact de rots op de zuidgraat van de Noire ook is, des te losser is hij op de traverse van de Dames Anglaises. De Italiaanse gids had ons al gewaarschuwd dat dit het meest geëngageerde deel is van de hele route, maar dit is redelijk waanzinnig. Alles lijkt wel los te zitten, alsof de berg ieder moment kan imploderen. We klimmen ‘corde tendu’ alsof we op eieren lopen en proberen heel goed onze focus te houden.

Hier mag er echt niks misgaan! Via de beklimming van de Pointe Casati en de Isolée bereiken we na enkele rappels zichtbaar opgelucht de Brèche Nord des Dames Anglaises waar zich het Craveri bivak bevindt. Dit is een klein bivakhutje dat plaats biedt aan vier personen. Maar niet voor ons, want een Nederlandse en Italiaanse touwgroep hebben het hutje al ingenomen en de laatste goede bivakplaats buiten is in Spaanse handen. Wij besluiten dan maar net voor de brèche te bivakkeren op een brede richel die we ombouwen tot een redelijke zitplaats. Het zal geen comfortabele nacht worden, maar hier hebben we wel een beetje sneeuw ter beschikking en in de brèche zelf is er niets. Wanneer we de Spanjaarden horen roepen of we graag een halve liter water hebben, is hun verbazing groot wanneer we hen antwoorden dat we zelf sneeuw gevonden hebben. We danken hen voor het solidaire aanbod en willen hen graag laten meegenieten van onze sneeuwvoorraad maar één rappel en een brokkelig couloir houden ons van elkaar gescheiden. Hier wandel je dus niet zomaar rond!

Mont Blanc Ons tweede bivak op deze tocht is er een om snel te vergeten. Veel wakker worden, herpositioneren, koud hebben en pijnlijke ledematen.

We zijn er dan ook niet rouwig om als we terug kunnen beginnen klimmen na enkele uurtjes ‘rusten’ en getrakteerd worden op een prachtige zonsopgang. Hoewel de rotskwaliteit niet echt fameus is en het routeverloop eerder complex, is de weg naar de top van de Aiguille Blanche de Peuterey gemakkelijk en plezant klimmen.

We binden onze stijgijzers om en met een piolet in de hand genieten we van de spectaculaire, messcherpe sneeuwgraat. De opkomende wolken zorgen voor een mysterieuze sfeer en ontnemen vaak het zicht op de 1000m diepte die onder ons gaapt, maar het maakt de traverse er niet minder luchtig op. Eén misstap wordt hier genadeloos afgestraft en is fataal.

Enkele rappels leiden ons naar de Col de Peuterey waar ons een volgend obstakel wacht. De rimaye van de Grand Pilier d’Angle is redelijk delicaat en een Italiaanse lotgenoot is er al ingedonderd. Het is 15.00 u en door de warmte is de sneeuwkwaliteit bedroevend slecht. Toch slaagt een Spaanse klimmer met veel moeite erin een doorgang te vinden en daarom besluiten we met zijn zessen om samen te werken om iedereen veilig over de rimaye te krijgen. We genieten van die solidariteit en verbondenheid en klimmen samen verder naar de top van de Grand Pilier d’Angle. De sneeuwcorniches van de Mont Blanc de Courmayeur lonken nu echt en de steile en geëxposeerde sneeuwgraat doet Niels watertanden. De ‘jus’ in onze benen begint op het einde van deze derde klimdag een beetje op te geraken, maar toch vinden we genoeg motivatie om deze laatste hindernis te nemen. Het

is dan ook een overweldigend gevoel wanneer we om 21.00 u. uitklimmen via de top van de Mont Blanc de Courmayeur en de langste route van de Alpen achter ons laten. Een uurtje later staan we op de hoofdtop van de Mont Blanc zelf en vallen we in elkaars armen. De emoties zijn groot en de tranen rollen over mijn wangen van geluk, voldoening en enorme vermoeidheid.

In zijn boek Mont Blanc, the finest routes schrijft Philippe Batoux: “De Peuterey Integrale is meer dan een beklimming; het is een driedaagse reis doorheen de hoge bergen over de kam van een spectaculaire graat, soms op rots, soms op ijs. De onderdompeling in de wereld van grote hoogte, het engagement, de lengte en puurheid van deze lijn zorgen ervoor dat de Peuterey Integrale een van de kroonjuwelen van het Mont Blancmassief is”.

Of dat werkelijk zo is dat moet je zelf maar ontdekken en ik zal zeker een gerenommeerd alpinist als Batoux niet tegenspreken, maar voor mij is deze waanzinnige klim in wellicht de woeligste periode van mijn leven vooral een reis geweest naar mezelf. Een confrontatie met demonen uit het verleden, een eerbetoon aan Mark die hier graag had bij geweest, het terugvinden van het vertrouwen in ‘grote routes’, maar vooral de kracht van verbondenheid en solidariteit tussen klimmaten. Mijn grote en oprechte dank gaat uit naar Niels, de ideale tochtgenoot om deze reis te maken, en naar Griet en Tiebe die me altijd ten volle hebben gesteund en erin zijn blijven geloven.

Teken of toeval? Ik weet het niet, maar wat ik wel weet is dat sommige dingen altijd samenkomen in het leven.

Tekst: Nico Merciny Foto: Niels Jespers & Nico Merciny 17

klimspecial

Alles chill op Khan Tengri Bij zonsondergang ontvlamt de top van de Khan Tengri in een dieprode kleur, de gloed van een vuur aangelegd door de berggeesten, aldus de volkeren van het Tiensjangebergte. De berg op de grens van Kazachstan en Kirgizië spreekt al eeuwen tot de verbeelding. Niels Jespers waagde zich vorig jaar aan de beklimming van dit natuurwonder.

Hoe en wanneer is de Khan Tengri in jouw leven gekomen?

Het is allemaal begonnen met een vriend die het had over de Sneeuwpanteronderscheiding, een onderscheiding die werd toegekend aan alpinisten die de 5 hoogste bergen op het grondgebied van de Sovjet-Unie hadden beklommen, waaronder de Khan Tengri.

de natuurvriend • oktober 2016

Men noemt hem wel eens de mooiste berg ter wereld. Akkoord?

Ik vind hem prachtig. Hij wordt vaak in 1 adem genoemd met de Ama Dablam in Nepal en de Matterhorn in Zwitserland. Het is dan ook een zeer mooie piramide met 4 perfecte graten.

Dat was zeker een reden om hem te beklimmen, maar ik wilde me ook eens wagen aan een hogere beklimming in expeditiestijl.

18

De Khan Tengri heeft een rist imponerende bijnamen: Koning Hemel, Prins der Geesten… Is hij echt zo imposant?

Toch wel. Op de route die wij genomen hebben, kan je hem altijd zien liggen als het niet bewolkt is. Je ziet van begin tot einde die top voor je en dat is zeker indrukwekkend. Khan is een woord dat in veel talen in Azië terugkomt en het betekent altijd min of meer hetzelfde: heerser of koning.

Je wilde liever niet alleen klimmen. Komt dat door de politieke situatie in Kirgizië die niet altijd even stabiel is?

Nee, onder het mom van “happiness is only real when shared” wilde ik liever niet alleen de berg op. Ik ben het gewend om samen met anderen te klimmen. Trouwens, Kirgizië is een superchill land. Het klinkt misschien exotisch, en dat is het op bepaalde vlakken ook wel, maar je kan daar echt doen en laten wat je wilt. Je moet je wel behelpen wat de taal betreft: ze spreken er weinig Engels. Gelukkig spreek ik een klein woordje Russisch. Ik heb die taal in avondschool geleerd nadat ik een paar jaar geleden ontdekt heb dat ze van Oost-Duitsland tot in China vaak Russisch als tweede taal hebben.

Heli down!

Hoe was je voorbereiding?

Het begint met klimmakkers zoeken, wat geen evidentie is. Via een oproep bij De Natuurvrienden heb ik dan op de valreep Ludo De Ceulaer en Geert De Kort gevonden. Ter voorbereiding heb ik specifiek materiaal aangeschaft: een extra warme slaapzak, dikke donsjas, een jumar (de stijgklem waaraan je je veilig naar boven trekt, nvdr) om op de vaste touwen te gebruiken, schoenen die toch net iets zwaarder en warmer zijn.

Ik heb ook mijn oor te luisteren gelegd bij mensen die al ervaring hadden met klimmen op die hoogte. Ze vertelden me wat je onderweg allemaal kan tegenkomen en wat je bijvoorbeeld moet doen als je plots alleen verder moet.

En wat heb je gedaan om fysiek fit te zijn?

Klimspecifieke voorbereiding was niet noodzakelijk, maar cardiotraining wordt wel aangeraden. Lopen zou de beste voorbereiding zijn.

Sinds mijn meniscus werd verwijderd, kan ik echter niet meer intensief lopen. Daarom heb ik lopen afgewisseld met zwemmen en fietsen.

Wanneer zijn jullie er dan aan begonnen?

Eind juli tot eind augustus van vorig jaar. Uiteindelijk hebben we 16 dagen nodig gehad. Eerst word je met een helikopter, een superoude bak van het Kirgizisch leger, naar het basiskamp gevlogen, wat al een avontuur op zich is. Vorig jaar is er nog 1 neergestort. Dat gebeurde bij Kamp 2 tijdens het optrekken. Hij is gekanteld en van de berg gerold, gelukkig zonder dodelijke slachtoffers. De helikopter is blijven liggen, ingesneeuwd en opgeslokt door de gletsjer. Dit jaar zag je er al niks meer van. Ooit zal die wel eens terug bovenkomen.

Welke route hebben jullie genomen?

Er zijn 2 normale routes. Op het laatste stuk komen de zuidelijke en de noordelijke route samen op de westgraat die naar de top leidt. We hebben gekozen voor de noordelijke aanloop omdat die veiliger is. Op de zuidelijke route zijn er een paar zware lawines geweest met verschillende doden als gevolg. Op onze route is er zo goed als geen lawinegevaar. Die kant is ook iets technischer en steiler, wat toch wat variatie in de beklimming brengt.

Lachend naar de top Volgens Sofie Lenaerts, die op dat moment de Khan Tengri solo beklom, ging jij breed glimlachend naar de top. Heb je moeilijke momenten gekend?

Ik moet toegeven dat ik wel in vorm was. Het

ging goed dankzij de voorbereiding. We hadden er al een weekje acclimatiseren in de Alpen opzitten toen we vertrokken. Vooral het mentale aspect is het moeilijkste voor mij. Je moet veel en lang wachten. In Kamp 2 hebben we 2 dagen in de tent gelegen. Wat doe je dan de hele tijd? Beetje koken, slapen, af en toe eens naar buiten om met de andere klimmers een praatje te maken. Moeilijk om dan gemotiveerd te blijven. Ook het uitvallen van Geert was een moeilijk moment.

Wat is er gebeurd?

Tijdens de eerste klimdag brachten we materiaal naar Kamp 1 en tijdens de afdaling was er een kleine lawine. Niks levensbedreigend, maar Geert zat met zijn gordel vastgeklikt in een relais (vast punt, nvdr) om een rappel (afdaling aan touw, nvdr) te starten. Hij kon dus niet opzij springen toen de sneeuw zijn lichaam opzij heeft geduwd. Daarbij brak hij zijn enkel.

Heel spijtig na een half jaar voorbereiding.

Geert bleef echter positief en is nog zelf naar beneden gestapt. Hij wou doorgaan, maar de zwelling werd steeds erger, en daarmee kwam ook het besef dat het voorbij was voor hem.

Hoe is de rest van beklimming verlopen?

Goed, we zaten op hetzelfde klimritme als een groep Italianen en we hebben met hen gelijkaardige etappes gedaan. Zij hadden om de drie dagen zeer nauwkeurige updates voor het weerbericht, de sleutel tot succes. We mikten op 1 goede weerdag om de top te beklimmen.

Hoe is het om dan op de top te staan?

Redelijk emotioneel. Ik had daar lang naar uitgekeken, elke keer weer hindernissen en onzekerheden moeten overwinnen, en dan sta je daar eindelijk. Ik was supercontent en

ontroerd. Ik heb daar met tranen in mijn ogen gestaan. Ik was helemaal alleen toen ik boven kwam. Het was supergoed weer: weinig wind en goede zichtbaarheid. Ik heb mijn ogen de kost kunnen geven.

pootjes terecht. En zeker in een land als KirgiziĂŤ.

Als je je plan kan trekken, komt alles wel goed.

Zet de angst opzij en doe het gewoon. Kirgiezen zijn trouwens een heel correct volk. Ze vragen altijd een faire prijs en zijn superschappelijk.

Geen angst, gewoon doen Wat zie je dan?

Het is zot dat het allemaal zo groot is. In de Alpen kan je wel berg na berg zien, maar op de Khan Tengri zie je kilometers ver diepe valleien waar mensen wonen met daarachter nog eens allemaal witte toppen. En ook de omvang van die gletsjers! Het is gewoon een andere dimensie.

Dries Everaerts

Hoe verliep de afdaling?

Zonder problemen. Het klimseizoen op Khan Tengri is heel kort, het gaat maar van 15 juli tot 20 augustus. We zaten bij de laatste lichting.

Op 16 augustus stond ik op de top, Ludo een dag later. We waren de laatsten op de berg, op een Deen na. We hadden ons voorgenomen om onze tijd te nemen tijdens het afdalen om ongevallen te vermijden. De helikopter moest maar wachten.

Met welke organisatie hebben jullie geklommen?

Ak-Sai Travel uit KirgiziĂŤ, zeker een aanrader.

Ze hebben ter plekke onder meer het hotel en vervoer geregeld en dat was allemaal prima in orde. Ze regelden de helikopter, maar hoger op de berg konden we ons plan trekken. Het was dus geen kant-en-klare expeditie.

Heb je nog tips voor mensen die zich ook aan Koning Hemel willen wagen?

Gewoon gaan! Op voorhand lijkt alles onduidelijk, maar uiteindelijk komt het allemaal op zijn

Lezing!

Zondag 13 december geeft Niels een lezing over zijn avonturen om 20u Huis van de Sport, Antwerpen. //////////////////////////// Niels is op zoek naar teamleden voor een volgende expeditie. Interesse? Mail dan naar jespersniels@hotmail.com. ////////////////////////////

19

activisme

Activisme voor dummies

Actievoeren is onmisbaar om onze democratie verder te verbeteren en te verdiepen. De meest diverse groepen voeren actie om gehoord te worden en verandering af te dwingen.

In deze nieuwe reeks zoekt De Natuurvriend tips die moeten inspireren en aanzetten tot actie. Roel Stynen van Vredesactie bijt de spits af.

Plan strategisch Eén actie verandert de wereld niet. Je moet waarschijnlijk een heel arsenaal inzetten: sensibilisering, contact met politici, zichtbaarheid in media, ludieke of meer confronterende acties,... Een degelijke campagnestrategie vertrekt van een analyse van je beginsituatie, stelt duidelijke doelstellingen en tussendoelen en verbindt diverse actiemiddelen zodat ze elkaar versterken en je slaagkansen vergroten.

Grijp je kans Een sterke actiestrategie is een goed begin, maar staar je niet blind op je papieren plannen. De weg van A naar B is geen rechte lijn, maar een kromme met onverwachte wendingen. Een succesvolle actiegroep is in staat om kansen te zien en er zijn voordeel mee te doen.

Als de minister van Onderwijs je universiteit bezoekt, is dat een uitstekende manier om de besparingen in het onderwijs aan te kaarten.

Wees creatief Veel actiegroepen beperken zich tot de methoden die ze het beste kennen of waar ze zich comfortabel bij voelen: vakbonden staken, NGO’s lobbyen, actiegroepen protesteren. Maar zijn dat ook altijd de meest effectieve manieren? Sta open voor een diversiteit aan methodes en kijk ook naar wat de mensen in je groep graag doen.

Zoek het niet te ver In onze complexe wereld lijkt het soms bijzonder moeilijk om greep te krijgen op problemen als klimaatverandering. Dit werkt verlammend.

Maar je vindt vast aanknopingspunten dichtbij huis die het probleem zichtbaar maken. Analyseer het probleem en zoek uit waar het zich manifesteert en wie er een rol in speelt. Actievoerders gingen na welke kruiden en fruit uit illegale Israëlische nederzettingen in onze winkelrekken liggen en voerden er campagne rond. Het maakt een vervan-mijn-bed-probleem tastbaar en brengt concrete politieke stappen onder de aandacht.

Netwerk Zoek naar partners. Begin in je eigen vrienden- en kenniskring. Werk samen met andere groepen of organisaties. Je hoeft het niet over alles eens te zijn of alles samen te doen. Zoek naar wat je verbindt en waar je elkaar kan versterken.

de natuurvriend • oktober 2016

Weet wat je wil zeggen Je moet weten wat je wil zeggen. Beheers je dossier, maar laat je niet afschrikken: we hoeven niet allemaal experts te zijn voor we recht van spreken hebben. Zoek creatieve manieren om je verhaal te brengen.

Dat moet niet altijd een persbericht zijn. Het kan ook een persoonlijk verhaal in video-vorm zijn of een sterk beeld dat je boodschap uitdrukt.

20

Vergeet Facebook Of beter: gebruik sociale media verstandig. Cyberspace vervangt de publieke ruimte niet. Er is een groot verschil tussen een filmpje op Facebook of een stuk straattheater op de stoep van het gemeentehuis. Dat je boodschap op Facebook of YouTube staat, betekent niet dat ze ook je publiek bereikt of dat ze gezien wordt door de spelers (bedrijven, instanties, overheden) die je wil bereiken of overtuigen.

Vredesactie ondersteunt en begeleidt groepen in het opzetten van strategische campagnes en het organiseren van geweldloze acties. www.vredesactie.be - foto: Frederik Sadone.

week van het bos

Het verborgen leven van bomen Bomen, het zijn net mensen. Dat gevoel overheerst toch na het dichtklappen van het boek van Peter Wohlleben.

Fascinerende figuur trouwens, die Duitser. Als boswachter taxeerde hij elke dag honderden sparren, beuken, eiken of dennen op hun geschiktheid om verzaagd te worden. De eurotekens in zijn ogen werden pas weggeblazen toen hij rondleidingen aan toeristen begon te geven. Hun enthousiasme voor misvormde bomen kon hij aanvankelijk niet begrijpen, maar werkte uiteindelijk aanstekelijk.

ren. En wat bleek? Twee jaar later leverde het bos meer inkomsten op dan ooit tevoren. Winst maken zonder aan roofbouw te doen, het kan dus blijkbaar wel.

Het leverde hem een boel gehannes met zijn werkgever op. In plaats van een bos te kappen, maakte hij er een natuurlijke begraafplaats van waar mensen hun gecremeerde dierbaren onder dikke eiken konden uitstrooien. De kassa rinkelde, dus dat stonden ze hem nog toe. Maar toen hij zware machines voor de houtkap uit het bos wilde weren omdat ze de fragiele bosbodem vernielden, vroegen ze of hij misschien krank in zijn hoofd was. Wat volgde was een decennium van bikkelen voor elke boom. Een mentale uitputtingsslag die de boswachter dreigde te verliezen. Zijn ontslagbrief lag al klaar en hij had zijn koffers gepakt om naar Zweden te verhuizen, toen de gemeente die eigenaar was van het bos, liet weten alleen met hem te willen verdergaan, en niet meer met zijn werkgever. De boswachter deed voortaan beroep op paarden om bomen te verwijderen, bande het gebruik van insecticiden en gaf het bos de ruimte om wat te verwilde-

De laatste jaren worden er heel wat goede boeken over de natuur uitgebracht, en dit werk haakt in op die traditie. De toon van de literatuur is veranderd van afstandelijk academisch naar persoonlijke betrokkenheid. Is het beeld dat we van de natuur hebben aan het kantelen?

Traag, als water op een stalagmiet, druppelt het besef binnen dat bossen meer zijn dan houtfabrieken en grondstofdepots. Wohlleben laat onder meer zien hoe we in bomen bondgenoten vinden tegen de klimaatopwarming. Of hoe weldadig het effect van een natuurlijke omgeving op de gezondheid kan zijn. Kan iemand onze minister van Leefmilieu een exemplaar bezorgen?

Het boek mag dan ook gezien worden als een terugblik op zijn rijke carrière. Eigen bevindingen worden getoetst aan wetenschappelijk onderzoek en vice versa. Het leest als een openbedrijvendag in de schatkamer van de natuur. Wohlleben past hierbij een slim trucje toe: hij vermenselijkt de bomen. Het zijn wezens die vriendschappen onderhouden, hun kinderen opvoeden, de ouderen ondersteunen en ook pijn kunnen lijden. De boswachter noteert hierover: “Ik denk wel eens dat we bang zijn dat we bomen en ander groen met meer respect zouden moeten behandelen als onomstotelijk zou worden vastgesteld hoezeer ze in veel opzichten op dieren lijken.”

Dries Everaerts

Het verborgen leven van bomen: wat ze voelen, hoe ze communiceren - ontdekkingen uit een onbekende wereld, Peter Wohlleben, A.W. Bruna Uitgevers

21

week van het bos

Bedreigde bosse

de natuurvriend • oktober 2016

Elke dag verdwijnt er in Vlaanderen 6 hectare open ruimte. Dit zijn niet “gewoon wat boompjes en bloemen” die onder het beton verdwijnen; dit is de leefomgeving van dieren, de plek waar kinderen graag spelen of waar wij kunnen ontspannen. De jonge journaliste Simha Chardon onderzocht voor De Natuurvriend welke bossen het meest gevaar lopen te verdwijnen.

22

Wolvenberg-Brilschans (Berchem-Antwerpen) Een klein idyllisch stukje natuur dat kranig weerstand biedt aan de voorbijrazende auto’s, vrachtwagens en treinen, dat is de Wolvenberg. Het voortbestaan van het enige erkende natuurgebied binnen de Ring staat al meer dan een jaar op wankele benen. De Vlaamse Overheid is immers van plan om de steun voor aankoop en beheer van erkende natuurreservaten kleiner dan 10 hectare te schrappen. De Brilschans en de Wolvenberg hebben samen een oppervlakte van 12 ha, en volgens de hierboven geformuleerde plannen zou dat voldoende moeten zijn, of toch niet? Helaas, Brilschans-Wolvenberg dreigt ondanks alles toch zijn erkenning als natuurgebied te verliezen. Het natuurgebied mag namelijk niet worden doorsneden door een verkeersader en het reservaat WolvenbergBrilschans wordt gescheiden door de Antwerpse Ring. Dan had het reservaat maar ergens anders moeten staan, wie installeert zich nu tussen de Ring? De redenatie is blijkbaar dat het reservaat op de verkeerde plaats ligt. Of was het misschien eerder de Ring die dat bestaand stukje natuur kwam verknal-

len? Het is al erg genoeg dat Wolvenberg-Brilschans wordt bedreigd op vlak van lucht- en geluidvervuiling. Daarom een verzoek aan de dames en heren van de overheid en van het Agentschap Bos en Natuur: Maak het alstublieft niet erger dan het al is.

Fort 7 (Wilrijk) Ook het natuurreservaat Fort 7 trilt op haar grondvesten voor haar voortbestaan omdat het gebied kleiner is dan 10 ha. Fort 7 is door haar hoge diversiteit in fauna en flora echter een wereld op zich waar vogels als de fuut, ijsvogel en grote bonte specht komen broeden.

Bovendien is Fort 7 opgenomen in het Natura 2000-netwerk van beschermde natuurgebieden van Europees belang omdat zeven van de zeventien soorten vleermuizen die nog in Vlaanderen voortkomen de fortengordels als habitat hebben. Zelfs vanuit Duitsland en Nederland komen de diertjes jaarlijks aangevlogen om te overwinteren. Daardoor zijn de forten van Antwerpen ook een van de belangrijkste West-Europese ‘bastions’ voor deze uitzonderlijke gevleugelde dieren. Deze planten en dieren bezetten het fort op een vreedzame manier. Jammer genoeg kunnen ze hun fort

niet beschermen tegen afbraak en vernietiging. Overheid, het is aan jullie om het fort te beschermen. Laat Fort 7 niet vallen.

Zonhoverheide (Genk) Nu de naam van het Natura 2000-netwerk toch is gevallen… de Zonhoverheide staat ook op de lijst. Daar ben ik vet mee, zal het bos nu denken, want de goedkeuring om het te kappen is er. Vlaanderen dreigt dus een bos te vernietigen dat Europa als ontzettend waardevol heeft geklasseerd. De ironie wil verder dat het bos in de volksmond nu bekend is als het ‘Essersbos’; dat wil zeggen dat het de naam heeft gekregen van het bedrijf dat de goedkeuring voor de kap bij de Vlaamse regering heeft afgedwongen. De naam krijgen van je beul, het kan haast niet cynischer...

En wat was ook alweer het argument van Vlaams minister van Natuur en Leefmilieu, Joke Schauvliege (CD&V)? “Limburg mag geen Bokrijk worden.” Goed idee om over Bokrijk te spreken, mevrouw de minister. Sinds de inrichting van de industriezone is het grondwaterpeil in Bokrijk al dramatisch gezakt en de verdroging zal nog verergeren omdat het

en van Vlaanderen

gebied van de Zonhoverheide een natuurlijke kom vormt die water opvangt, zuivert en aanvoert naar de hele regio. Om het simpeler te zeggen: als Bokrijk en omgeving verder uitdroogt zal op kosten van de belastingbetaler nog meer geïnvesteerd moeten worden om water weer de grond te laten insijpelen. Weggesmeten geld want Zonoverheide voert deze taak perfect én gratis uit.

Ferrarisbos (Wilrijk) De verdwijning van Zonhoverheide weegt volgens Schauvliege niet op tegen de 400 banen die in Limburg gecreëerd zullen worden. De vraag is echter of de 400 beloofde banen er effectief zullen komen. De firma Essers is nogal handig in loze beloftes rondstrooien. Het eeuwenoude Ferrarisbos kan daarover meespreken. Een groot deel van het bos moest in september 2013 wijken van Essers voor ‘dringende economische noden en de creatie van vele nieuwe banen.’ Vandaag ligt het terrein er nog steeds onaangeroerd bij. Geen jobs, geen natuur. Alles is voor niets geweest. Maar Essers weet van geen ophouden en wil opnieuw een stuk van het Ferrarisbos kappen terwijl ze nog zelfs geen huurders heeft voor het braak-

liggend stuk uit 2013. Waarvoor wil Essers nu weer kappen? Om dat tweede stuk bos ook braak te laten liggen, verlaten door mens en natuur. Als het op dit tempo doorgaat, moeten de mensen hun natuurfoto’s maar goed opbergen, binnen een paar jaar staan ze te prijken op een tentoonstelling: ‘Toen natuur nog bestond in Vlaanderen.’, inkom 15 euro – het geld wordt gebruikt om zuurstof te creëren en wordt gesponsord door Essers.

Bos Kaulille (Bocholt) In Limburg dreigt 122 hectare bos te verdwijnen. Tien keer het ‘Essersbos’ dat van de kaart dreigt te worden geveegd. En voor wat? Voor zandwinning. Zand dat overal ter wereld met tonnen vrijkomt en goedkoop is. En dit ‘verlies aan bos’ dient niet eens gecompenseerd te worden. Wat wordt het argument deze keer?

Wordt het: “Limburg moet een grote zandbak worden, want we hebben nood aan nostalgie uit onze kindertijd.” Of is het plan misschien om een Vlaamse Sahara te creëren? In dat geval kan men trektochten organiseren op kamelen, een activiteit die ook weer extra banen oplevert. Ach, dit zijn allemaal flauwe mopjes die niet eens meer doen lachen. Vlaanderen

is een groot Monopolybord aan het worden waar bedrijven – al dan niet gelinkt aan politieke partijen – zoveel mogelijk grond inpalmen: “Van mij, van mij.”, en al wie langskomt of er woont betaalt de prijs. En wat voor een prijs! Maar voor de rest blijft de overheid ons zand in de ogen strooien: “Tegen 2050 komt er een betonstop.”, sust Schauvliege. Tegen 2050 is er niets meer te stoppen, dan is er zelfs geen brandnetel meer te vinden. Tussen 1982 en 2014 verdween er immers meer dan 130.000 hectare buitengebied. Dagelijks verdwijnt er nog eens 6 ha buitengebied. Zet deze trend zich voort – en daar lijkt het sterk op – dan zal de helft van Vlaanderen tegen 2050 ‘volgebetoneerd’ zijn.

Maar ja, de functie van een boom is toch om gekapt te worden. Wie zei dit ook alweer? De liga van de houthakkers? Ah nee, het is een uitspraak van onze Vlaamse minister van Omgeving, Natuur en Milieu.

Simha Chardon Foto's: stiller beobachter, neiljs

23

NV-huis

NV-huis Beaumont in Saint-Laurent-sur-Oust In weinig streken is het verleden zo tastbaar aanwezig als in Bretagne. Een mens moet hier goed opletten waar hij zijn voeten zet of hij struikelt over een megaliet.

Ook de sage rond koning Arthur is hier nog lang niet uitverteld.

de natuurvriend • oktober 2016

Fabelachtig Bretagne

24

Als uitvalsbasis om de streek te verkennen, kiezen we Natuurvriendenhuis Beaumont in SaintLaurent-sur-Oust in het departement Morbihan.

Dit huis wordt beheerd door de Amis de la Nature van Couëron, een sectie die zich graag waagt aan kajakken, wat de strategische ligging naast de rivier de Oust verklaart. Het is een charmante plek die ‘s avonds in een weldadige rust baadt. Hier geen gebrom van vliegtuigen en auto’s. Het enige wat we horen is de vos die op jacht gaat in het naburige maïsveld. Voor mij als townie een verademing, voor mijn vriendin aanleiding tot angstvisioenen over hakbijlmoordenaars.

Abracadabra

Ons basiskamp ligt op een half uur rijden van het bos van Paimpont, een restant van het legendarische woud Brocéliande. Waarheid en verzinsel werden er doorheen de eeuwen in elkaar vervlochten.

Figuren als Merlijn de tovenaar, de fee Morgana en koning Arthur bevolkten lang geleden dit bos, een nalatenschap waar de plaatselijke middenstand wel raad mee weet. Het bezoekerscentrum in het hart van het bos ligt net naast de plaatselijke abdij en zorgt met tentoonstelling, workshops en vertelwandelingen dat de mythische personages niet in de vergeetput verdwijnen. Wandelpaden brengen je langsheen verschillende plekken die een rol van betekenis spelen in de verhalen. Er is de Bron van

de Eeuwige Jeugd, de Val sans Retour en de graftombe van Merlijn. Alles verkeert in een heerlijke staat van verwaarlozing en de wegwijzers wijzen alle kanten op, wat alleen maar bijdraagt tot de magie. Belangrijk om te weten: tijdens het jachtseizoen zijn grote delen van het bos ontoegankelijk voor wandelaars.

In Bretagne heeft de tijd zich te slapen gelegd tussen de stenen monumenten die onze voorouders hebben opgericht. De dolmen en megalieten geven deze streek zijn weerbarstige charme. Hun geschiedenis is immers onze geschiedenis. De stenen kregen verschillende beschavingen over zich heen. De meeste van die bouwwerken dateren van voor de bouw van de piramiden in Egypte. Daarna gebruikten de Kelten ze voor hun rituelen, al hebben we het raden naar het hoe en waarom. Toen de Romeinen de Keltische volkeren onderwierpen, versierden ze de stenen met hun goden. De missionarissen die vanaf de 5de eeuw het christendom naar Bretagne brachten, wierpen de stenen omver of voorzagen ze van christelijke symbolen. Soms heeft een stuk rots meer te vertellen dan je op het eerste gezicht zou denken.

Machu Picchu van Europa

We leggen ons oor te luisteren in Carnac. Op een klein uur rijden van het Natuurvriendenhuis, ligt hier een van de oudste en grootste megalithische sites van Europa. En dan te bedenken dat een deel van deze structuur reeds werd opgeslokt door de zee. Het plaatselijke James

Miln en Zacharie Le Rouzic Museum, vernoemd naar de archeologen die hier baanbrekend werk hebben verricht, herbergt talloze artefacten die werden opgegraven rond de stenen formaties.

De honderden menhirs krijgen in Carnac de zorg en aandacht die ze verdienen. Sommige delen zijn tijdens het toeristische seizoen niet toegankelijk om de stenen en de vegetatie te beschermen.

Iets minder formeel gaat het eraan toe in Huelgoat, op twee uur rijden van het Natuurvriendenhuis . In dit bosrijke gebied stroomt de rivier d’ Argent deels onder fraai gevormde rotsen. Volgens de legende werden deze granieten eieren hier gedropt door de woedende reus Gargantua nadat dorpsbewoners hem pap van zwarte boekweit gaven om zijn honger te stillen, duidelijk niet zijn lievelingskostje.

Klauteren en klimmen is hier nog toegestaan.

Op een paar kilometer wandelen ligt Camp d’Artus, een indrukwekkend oppidum dat gebruikt werd door de Keltische stam Osismii. Er was geen permanente bewoning in dit goed verdedigbaar vluchtoord. Hier ging men met het vee schuilen als de Romeinen weer eens vervelend deden.

Doorheen de jaren had het bos haar rechtmatige eigendom weer opgeëist, maar het lijkt er nu toch op dat de plaatselijke toeristische dienst plannen heeft met Camp d’Artus. Wij konden alles nog ongehinderd besnuffelen en onderwerpen aan de fantasie. Deze site heeft zeker het potentieel om de Machu Picchu van Europa te worden.

Dries Everaerts foto: Julien Texier

Meer info Reserveren: Martine De Sousa, (0033)0240/74.01.09 of (0033)0782/61.68.38 of resa-an-coueron44@sfr.fr.

Kamers: In totaal 33 slaapplaatsen waaronder 2 slaapzalen, 2 x 4 bedden, 1 x 2 bedden, 1 x tweepersoonsbed.

Sanitair: In totaal 3 toiletten, 3 douches, 4 wastafels en 1 wasmachine.

Dieren: Toegelaten, maar niet welkom in de slaapkamers.

Prijs: Natuurvriendenleden betalen €6,50 per nacht in het huis en €4,80 per nacht om te kamperen op het terrein. ////////////////////////////

25

maatschappij

Wat kunnen we leren van Alexander von Humboldt?

Andrea Wulf heeft met “De uitvinder van de natuur” een monument van woorden opgericht voor Alexander von Humboldt. Haar heerlijke boek redt de wetenschapper uit de klauwen van de vergetelheid. Ook al is Humboldt meer dan 150 jaar dood, zijn boodschap is springlevend.

de natuurvriend • oktober 2016

Alles heeft invloed op elkaar Op het eerste gezicht zijn wij vertrouwd met het principe van het web van leven dat Humboldt lanceerde. “In deze lange keten van oorzaak en gevolg”, stelde hij, “kan geen enkel feit als losstaand worden beschouwd.” Een radicale gedachte in de tijd dat men dacht dat God alles in de juiste aantallen had geschapen, en dat soorten dus niet konden uitsterven. De mens kon naar hartenlust dodo’s of trekduiven neerknallen, de grote magazijnier in de hemel zou de voorraden wel aanvullen. Ondertussen weten we wel beter, maar nog altijd schijnen wij de invloed van onze eigen keuzes te onderschatten. Humboldt moet de eerste zijn geweest die opperde dat de mens het klimaat beïnvloedt. Zijn onderkenning dat maatschappelijke, economische en politieke vraagstukken nauw verbonden zijn met milieuproblemen is dan ook nog steeds brandend actueel.

26

Informatie moet vrij zijn Humboldt leefde in een tijd dat een schrijver nul de botten auteursrechten verdiende aan vertalingen van zijn werk. Geld was nooit zijn drijfveer. Hij zag het vooral als een middel om zijn expedities te kunnen bekostigen. Naar eigen zeggen was hij “zo arm als een kerkrat”. Hij vond het zijn plicht om jonge wetenschappers die nog berooider

waren dan hij financieel te ondersteunen.

Voor zijn colleges weigerde hij entreegeld te vragen zodat alle standen en rangen samen op de collegebanken zaten.

Humboldt was ervan overtuigd dat het delen van kennis de enige weg was naar nieuwe en grotere ontdekkingen. In 1828 nodigde hij honderden wetenschappers uit heel Europa uit voor een conferentie in Berlijn. Zijn bedoeling was dat wetenschappers niet tegen, maar met elkaar spraken.

Hiermee was de Pruisische wetenschapper open source nog voor het begrip werd uitgevonden.

Honger naar kennis De honger naar kennis is een rode draad in het boek van Wulf. Humboldt trok niet naar verre oorden om spectaculaire dingen te ontdekken, maar om ze te kunnen vergelijken met wat hij al kende. Enkel door observatie van kustplanten merkte hij op dat er verbinding moet zijn geweest tussen Afrika en Zuid-Amerika, dit een eeuw voor de theorie van tektonische platen en continentverschuiving werd gelanceerd. Levenslang leren was voor hem geen straf, maar een zegen. Zelfs op hoge leeftijd volgde hij colleges om zijn kennis bij te spijkeren. Hij was enkel afwezig wanneer de koning zijn aanwezigheid eiste. De studenten grapten dan:

De Uitvinder van de Natuur: het avontuurlijke leven van Alexander von Humboldt Andrea Wulf (vert. Mariella Duindam, Fennie Steenhuis), Atlas Contact

“Alexander spijbelt vandaag, omdat hij op de thee gaat bij de koning.” Het leven aan het hof vond hij trouwens erg geestdodend.

Humboldt bleef een voorvechter van de democratisering van het onderwijs. “Door kennis komt men tot denken,” zei hij, “en met denken komt macht.”

Wees een bron van inspiratie Gedurende zijn leven liet de Pruis zijn licht over de hele wereld schijnen. Humboldt was dan ook een wereldster. Zijn levenswandel werd uitvoerig gedocumenteerd in de pers.

Dit wil niet zeggen dat hij geen weerstand ondervond. De machthebbers waren er niet happig op om een wijsneus als Humboldt vrije doorgang te verlenen. Zijn kritiek op het beleid van de Spaanse kolonisten hield hem 30 jaar in Europa.

De politieke onwil gaf hem wel de tijd om een kleine bibliotheek bij elkaar te pennen en contacten te onderhouden met de hemelbestormers van die tijd. De revolutionair Simón Bolívar vond in de woorden van Humboldt inspiratie om het op te nemen tegen de kolonisten. Ook Thomas Jefferson luisterde goed naar zijn advies. En Darwin nam diens boeken mee aan boord van de Beagle.

Dries Everaerts

Circus Everest zet zijn tenten op David Durkan is een Welshman die zijn mond gebruikt als een mitrailleur. Met zijn scherpe meningen neemt hij de commercialisering van Mount Everest onder vuur.

Vreest echter niet, deze man is een kruitvat vol goede bedoelingen.

Wanneer realiseerde je dat er iets mis was met de Mount Everest-industrie?

Ik realiseerde het me na mijn ontmoeting met Sir Edmund Hillary, bijna 30 jaar geleden. Hij maakte een opmerking over het stijgend aantal toeristen dat Nepal binnenkwam via Lukla, en hoe ze het gebied aanzienlijk zouden veranderen. Ik voelde toen hoe bezorgd hij was.

In je boek noem je bergbeklimmen een sport, maar is dat niet een deel van het probleem? Sport gaat over competitie en records, iets dat misschien werkt op een voetbalterrein, maar niet op een berg?

Ahhhhh, daar heb je me. Ik had beter de definitie van Swaimi Kailash gebruikt: klimmen is de kunst je veilig voort te bewegen op potentieel gevaarlijk gebied. Maar waarom zou het geen sport kunnen zijn? Klimmen is wedijveren met jezelf, niet om te winnen, maar om inzicht te krijgen, of gewoon voor het plezier, waarom niet?

Je hebt zelf een lijst met 24 veranderingen voorgelegd aan het Ministerie van Toerisme in Nepal en vertegenwoordigers van de industrie. Hoe reageerden ze?

Op het einde van mijn lezing, zei de minister: “We moeten mijnheer Durkan dankbaar zijn.

Dit is niet zomaar een boek, dit is een document dat we zullen bestuderen en gebruiken.” Vervolgens hebben ze zowat het tegenovergestelde gedaan van mijn aanbevelingen.

Ze hebben de vergoeding om Mount Everest te beklimmen goedkoper gemaakt en nagelaten het aantal klimmers te limiteren. Ze hebben ook de vergoeding laten vallen voor wie al betaald had, maar niet kon klimmen door de aardbeving. Wat ze er niet bij hebben verteld, is dat de reisagenten, vaak vrienden en familie van de politici, toch de volle pot aanrekenden. Mensen begrijpen niet hoe diep de corruptie zit.

Wat kunnen wij doen tegen die mistoestanden?

Stop met het bewieroken van klimmers die de Everest werden opgedragen door hun helpers. Ga niet naar hun lezingen en koop hun boeken niet. Magazines moeten dergelijke “heroïsche” prestaties negeren. Bedrijven

geven beter geen sponsoring aan all inclusive reizen naar de Himalaya.

Is genoteerd. Zie je al verandering?

Ja, maar erg traag. Steeds meer mensen kijken doorheen het dun laagje vernis van de Everest-overwinnaars die de media manipuleren om zichzelf te promoten. Ik verwacht niet dat de verandering vanuit de industrie zal komen. Een beklimming van de Everest gaat ook steeds vaker gepaard met stunts. Het hoort bij de McDonaldisering van de maatschappij waarbij inhoud steeds onbelangrijker wordt. Ik zag onlangs dat iemand claimde dat ze de eerste Anglo-Amerikaanse vrouw was op de Everest. Fuck, hoe zielig moet je zijn om zoiets te claimen? Op die manier wordt het een circus.

Wat denken de Nepalezen zelf over dit onderwerp?

De multimiljonairs zijn het niet met mij eens.

Zij bezitten de hotels, de hutten, de helikopters, de ziekenhuizen in Kathmandu en de reisagentschappen. Ook de topgidsen zijn niet dol op me.

Tijdens een debat in Noorwegen merkte een hoog aangeschreven Nepalese gids op dat de “werkers op het ijs” (Durkan’s omschrijving voor Sherpa’s, nvdr) hun job zelf kiezen.

Wel, ik durf te beweren dat zijn oom Lakpa, die drie keer de Everest heeft beklommen maar nog steeds in een krot woont, het daar niet helemaal mee eens is. Ze doen het omdat ze geen andere keuze hebben, ze zijn arm, en armoede is geen excuus voor on-

eerlijk werk. Het is een vorm van apartheid.

Is het doel van jouw organisatie Mountain People om de Nepalezen minder afhankelijk te maken van dit soort toerisme?

Nee, nee, nee. Hoe ik denk over klimmen is een 110% persoonlijk standpunt. Mountain People heeft daar niks mee te maken. Hoe ik werk, mijn gezinsleven, mijn meningen over politiek of de maatschappij… dat staat allemaal los van elkaar.

Ik heb nooit gezegd dat ik de toeristische industrie wil stoppen, ook al krijg ik dat verwijt vaak te horen. Ik wil de industrie veranderen: betere werkomstandigheden, eerlijker, ethischer, een faire vergoeding voor iedereen en meer respect voor de mens, de sport en de berg. www.mountain-people.org Dries Everaerts

27

kalender

Herfstvakantie Woffelsbach Natuurvrienden Deinze reizen naar de Rursee. Ze hebben meteen het hotel vastgelegd.

Wanneer? zondag 2 tot donderdag 6 oktober.

Prijs? €175 p.p. (half pension en inbegrepen een broodmaaltijd bij aankomst). Wie mee wil moet een voorschot storten van €125 p.p. op de rekening nr. BE92 6528 2133 1923. De rest (€50 p.p.) mag ter plaatse vereffend worden.

Zoals steeds voorzien ze wandelingen in de omgeving.

Vijfdaagse najaarsreis 55+ in Sauerland

Per reportage kunnen slechts 25 foto’s worden getoond en men vraagt dat leden die naar dezelfde bestemming zijn geweest, dit onderling afstemmen zodat het onderwerp slechts eenmaal voorkomt. Voor de wedstrijd kunnen p.p. max. 3 foto’s ingediend worden.

Locatie: VormingPlus Brugge, Sint-Pieterskerklaan 5, 8000 Brugge.

Clubweekend klimmen De Bergstijgers klimmen zaterdag 15/10 te Goyet en zondag 16/10 in Dave, telkens vanaf 10u.

European Outdoor Film Tour De beste outdoor- en avonturenfilms maken een tournee in Vlaanderen: 17/10 Sint-Niklaas, 18/10 Brussel en 20/10 Antwerpen.

Vierdaagse Vogezentocht: training bergtrekkers 29/10/2016 - 01/11/2016 Le Schnepfenried, 5 chemin des Amis de la Nature, 68380, Sondernach, Frankrijk. De NV-huizenzijn zo gekozen, dat er maar 1 dag met volle rugzak moet worden gestapt.

Clubweekend in het Heuvelland

Herfstwandelweekend Afdeling Oostende gaat een weekendje wandelen in Oostkapelle, in de Nederlandse provincie Zeeland. Ook een museumbezoek en een verkenning van het Veerse Meer staan op het programma.

Herfstweekend Voeren Prachtige natuurgebieden, duizend bergen en meren, gezellige dorpjes en stadjes. Leuke uitstappen en geleide bezoeken, dit kan je allemaal verwachten in Sauerland.

Wanneer? van 3 t.e.m 7 oktober Prijs? €555 p.p. 2 persoonskamer - €605 p.p in single Inbegrepen? Busvervoer en alle kosten, taksen en vergoedingen, verblijf met 4 overnachtingen ontbijt en maaltijden, inkomgelden, groepsbijstand- en annuleringsverzekering.

Meer informatie of inschrijving? Swa & Jeanneke De Roeck: 03 886 88 55 of vangompelswa@hotmail.be en bij Louis & Viviane, 03 886 50 76 of louis.schaerlaecken@scarlet.be

Clubavond foto’s + Fotowedstrijd Op 14/10 om 20u organiseert de afdeling Brugge korte reportages met foto’s van de recentste reizen (vanaf oktober 2015) van onze leden en een fotowedstrijd. Voor een vlot verloop van de clubavond, vragen ze de deelnemers hun foto’s (zowel voor reportages als voor wedstrijd) een week voordien op te sturen via WeTransfer naar debacker.erik@telenet.be.

15/10/2016 - 16/10/2016 We verblijven op een oude boerderij Hoeve Capoen in een huisje voor 10 personen. We zijn welkom vanaf vrijdagnamiddag 14/10 tot zondagnamiddag 16/10. Lakens, bad- en keukenlinnen zelf meebrengen.

Waar? Sulferbergstraat 48, 8954 Westouter Zaterdag start de wandeling om 12u en zondag om 9u aan het huis. Als je vrijdag komt, dan voorzien 2 korte wandelingen: vrijdag om 15u en zaterdag om 09u, vertrek aan het huis.

Prijs? Hangt af van het aantal overnachtingen, hoe meer deelnemers er van vrijdag komen, hoe goedkoper. Stort voor 10 oktober een voorschot van €20 op rekening BE45 0010 4658 0789 van Natuurvrienden Bergstijgers en vermeld “Heuvelland, vrijdag of zaterdag”. De rest wordt dan verrekend tijdens het weekend. Maximum 10 deelnemers: eerst is eerst!

Wandelvakantie Voerstreek Organisatie afdeling Kapellen - van 16/10 tem 22/10.

Bezoek aan de 6 dorpen die de gemeente Voeren vormen.

Wanneer? van donderdag 3 november t.e.m. 6 november Verblijf? Hotel Blanckthys (www.blanckthys.be) Prijs? €299 p.p. op basis van halfpension + broodjeslunch met soep ‘s middags - singles betalen €374 p.p. (toeslag €25 per nacht) Meer info en inschrijven? bij Roland 03 666 69 46 - 0494 135 229 - roland.mertens@scarlet.be of bij Roger 03 669 81 29 - 0474 978 707 - roger.vroom@telenet.be

Lekker etentje Afdeling Kapellen organiseert op 12/11 een etentje in JC Den Biz in Kapellen. €20 voor leden, €26 voor niet-leden.

Om 17u komt het aperitief, om 18u de maaltijd. Inschrijven voor 7/11.

BASE CAMP de natuurvriend • oktober 2016

Bevelsesteenweg 42 2560 Nijlen 03 481 76 76 www.basecamp.be info@basecamp.be

28

10 % korting

op vertoon van lidkaart

grote collectie wandel- en bergschoenen van ♀ 36 tot ♂ 50 wandel-, regen- en winterkleding wandelbroeken van/tot ♀ 34-48 en ♂ 44-60 rugzakken voor korte tot lange ruglengte alle andere alpiene en buitensport materiaal

Wandelkalender oktober-november-december 2016 Clubweekend wandelen te Berg

19/11/2016 - 20/11/2016 Overnachten op basis van halfpension in het NV-huis van Berg in de Eifel: Naturfreundehaus Berg, Naturfreundeweg, D-53505 Berg bei Altenarhr. Wandelen en training bergtrekkers. Kaart: Wanderkarte des Eifelvereins 1/25.000 nr 9 (Ahrtal). Vertrek om 12 u aan het NV-huis.

Prijs: half pension in meerpersoonskamer, lakens inbegr.

A: 1 nacht (zaterdag-zondag): €35 p.p.

B: 2 nachten (van vrijdag tot zondag): €64 p.p.

Reserveer voor 16 oktober door de overnachtingsprijs te storten op rekening BE45 0010 4658 0789 van Natuurvrienden Bergstijgers en vermeld “Berg + aantal personen A of B”. Als je na 16 oktober annuleert verlies je 20% op het inschrijvingsgeld.

Voorstelling het Hamiltoncomplex

Afdeling Deurne gaat naar Het Hamiltoncomplex, een voorstelling over die momenten in het leven waarop dingen beginnen te kantelen. Meisjes van 13: soms lijken ze op elkaar, dan weer zijn ze zichzelf. Ze citeren, kopiëren en halen heden en verleden schaamteloos door elkaar. Ze slaan elke

• 1 oktober: Dagwandeling Hoogstraten. Start 9u45. Afdeling Kapellen. guy.fissers@skynet.be • 2 oktober: Wandeling in Minderhout - Het Watermolenpad. Afstand 9 km. Start 12u45. Afdeling Kalmthout. roger.vroom@telenet.be • 2 oktober: Wandeling in Kastel. Start 13u30. Afstand 10 km.

Afdeling Dendermonde. Hubert Van Dender 052 21 65 20 • 3 oktober: Wandeling Grotenhoutbos, vertrek 13u30, Vosselaar.

Afdeling Turnhout. ray.elst@skynet.be • 9 oktober: Grenswandeling of wandeling in West-Vlaanderen. maria.cluts@telenet.be • 9 oktober: Beauvechain, herfstpracht in Tourinnes-la-Grosse en Hamme-Mille • 9 oktober: Herfstpracht in Tourinnes-la-Grosse en Hamme-Mille. Wandeling in Beauvechain. Afdeling Antwerpen. luc.cremelie@gmail.com • 9 oktober: Groene wandeling rond Brugge. Vertrek 9u40 station Antwerpen-Centraal. Afdeling Deurne.Maria.cluts@telenet.be • 9 oktober: Wandeling Hoge Vijvers vertrek 13.30 u. onder d’Eiken in Arendonk. Afdeling Turnhout. ray.elst@skynet.be • 9 oktober: Ronddwalen in Antwerpen. Start 14u. Afdeling Edegem: mariette.van.elsen@telenet.be • 9 oktober: Wandeling Denderstreek.. Start 9u45 Wanzele. Afstand 24 km. Afdeling Brugse Bergstijgers. Marc Otte 0479/61 86 77 • 9 oktober: GR-wandeling langs GR128. Afdeling Oostende. jaakm@skynet.be • 16 oktober: Wandeling in Steendorp. Start 13u30. Afstand 10 km.

Afdeling Dendermonde. Hubert Van Dender 052 21 65 20 • 17 oktober: Wandeling oorlog twee vertrek 13.30 u. in Gierle.

Afdeling Turnhout. ray.elst@skynet.be • 22 oktober: Wandeling Peerdsbos. Afdeling Berchem. cuvelier.jenny@telenet.be • 23 oktober: Begijnenhofwandeling in Herentals. maria.cluts@telenet.be • 23 oktober: Wandeling Buggenhoutbos. Afdeling Antwerpen. luc.cremelie@gmail.com • 23 oktober: Wandeling Hoevepad te Bouwel.. Start 13u.

Afdeling Willebroek. albertopdebeeck@hotmail.com • 23 oktober: Wandeling de Korhaan vertrek 13.30 u. in Oud-Turnhout.

Afdeling Turnhout. ray.elst@skynet.be • 23 oktober: Zondagwandeling. Afdeling Oostende: jaakm@skynet.be • 23 oktober: Herfstwandeling Zoniënwoud. Start 9u.

Afdeling Sint-Niklaas. sintniklaas@bergstijgers.org • 31 oktober: Wandeling Merksplas Kolonie vertrek 13.30 u. aan de kapel. Afdeling Turnhout. ray.elst@skynet.be • 6 november: Krawatenwandeling in Lille. maria.cluts@telenet.be • 6 november: Wandeling Boortmeerbeek, deelname aan Wandelmeedag Marching, Afdeling Antwerpen. luc.cremelie@gmail.com • 6 november: Wandeling Vennengebied vertrek 13u30 camping Baalse Hei in Turnhout. Afdeling Turnhout. ray.elst@skynet.be

• 6 november: Boven- en benedenvliet Schelle. Afdeling Berchem. cuvelier.jenny@telenet.be • 11 november: Stationsstapperwandeling van Sint-Joris-Weert naar Leuven. Afstand 25.7km. Antwerpen Bergstijgers: boekenberg@gmail.com • 14 november: Wandeling Kastelse Bergen vertrek 13u30 Hoge Mouw in Kasterlee. Afdeling Turnhout. ray.elst@skynet.be • 20 november: Scheldewandeling langs de machtige, prachtige stroom. maria.cluts@telenet.be • 20 november: Wandeling Brabantse Kouters Merchtem.

Afdeling Antwerpen. luc.cremelie@gmail.com • 20 november: Wandeling Linkeroever Antwerpen. Start 13u. Afstand 8,3 km. Afdeling Willebroek. albertopdebeeck@hotmail.com • 20 november: Wandeling de Graafsbossen vertrek 13u30 aan kapel het Geheul Merksplas. Afdeling Turnhout. ray.elst@skynet.be • 20 november: Wandeling in het Kravaalbos. Afdeling Dendermonde.

Hubert Van Dender 052 21 65 20 • 20 november: Wandelen in Broek De.Nayer. Afdeling Berchem. cuvelier.jenny@telenet.be • 20 november: Namiddagwandeling Moerzeke. Start 13u30.

Afdeling Sint-Niklaas. sintniklaas@bergstijgers.org • 28 november: Wandeling Hoge Rielen vertrek 13u30 hoofdingang in Tielen. Afdeling Turnhout. ray.elst@skynet.be • 4 december: St. Job en omgeving, een groene natuurexploratie. maria.cluts@telenet.be • 4 december: Wandeling Boones Blijk vertrek 13u30 aan de Nieuwe Kaai in Turnhout. Afdeling Turnhout. ray.elst@skynet.be • 4 december: Wandeling Schulensmeer en Schulensbroek Lummen.

Afdeling Antwerpen. luc.cremelie@gmail.com • 10 december. Avondwandeling. Afdeling Dendermonde.

Hubert Van Dender 052 21 65 20 • 10 december: Wandeling Bospolder. Afdeling Berchem. cuvelier.jenny@telenet.be • 11 december: Namiddagwandeling Hamme - Bunt - Driegoten.

Start 13u30. Afdeling Sint-Niklaas. sintniklaas@bergstijgers.org • 18 december: Deelname aan de Kersttocht Marching in Waasmunster. Afdeling Antwerpen. luc.cremelie@gmail.com • 18 december: De Flossendellew Vandeling te Jezus-Eik. Start 13u.

Afstand 9 km. Afdeling Willebroek. albertopdebeeck@hotmail.com • 18 december: Wandeling stadspark vertrek 13u30 aan het park in Turnhout. Afdeling Turnhout. ray.elst@skynet.be Afdeling Antwerpen. luc.cremelie@gmail.com • 18 december: Grimbergenen omgeving, met mogelijke verrassingen. maria.cluts@telenet.be • 26 december: Kerstwandeling in de wijk Haringrode Antwerpen.

• 8 januari: Worstenbroodwandeling Willebroek. Start 13u. Afstand 6 km. Afdeling Willebroek. albertopdebeeck@hotmail.com

29

vorm van zekerheid onder je voeten vandaan. Niets is wat het lijkt. In Het Hamiltoncomplex komen fantasie en realiteit, heden en verleden, kopieergedrag en heldendom samen, soms vanzelfsprekend, dan weer brutaal.

Wanneer? zondag 4 december Waar? HETPALEIS, Theaterplein in Antwerpen (bijeenkomst om 14u30) Prijs? € 15 p.p.

Meer info en inschrijven? Voor 1 oktober te betalen op volgende rekening: BE63 4020 0077 7108 op naam van Johnny en Eliane Van Hemelrijck. Telefoonnummer: 03 321 46 07

Wandelweekend 2017 Afdeling Dendermonde trekt tijdens het O.L.H-Hemelvaart op wandelweekend in de Duitse Efel. Inschrijven moet gebeuren voor 15 december door storting van €50 pp op rekeningnummer BE21 9790 7834 6703 op naam van De Natuurvrienden met vermelding “weekend 2017”.

omschrijving en marsplan komen aan bod. We zien ook dat vooral de afgeleide praktische toepassingen nuttig zijn. Alles wordt tijdens een praktijkweekend op het terrein ingeoefend.

Kan je goed overweg met kaart en kompas, dan zou je eventueel dit deel afzonderlijk kunnen volgen. De volledige cursus oriëntatie vormt wel de basis voor de cursus hooggebergtetrekker en alpinist. GPS wordt in een afzonderlijke facultatieve les behandeld. De cursisten krijgen hiervoor een afzonderlijke uitnodiging.

Prijs?

Volledige cursus (M1 + M2): €85 euro/-26 jaar: €65 Module 1: €40/ -26 jaar: €30 Module 2: €50 / -26 jaar: €40 Inclusief? Cursusmateriaal, topografische kaart en voor Module 2 de overnachting in het Natuurvriendenhuis.

Meebrengen? Meetlat, schrijfgerief, fijne kleurstiften (rood, groen, blauw en zwart). Een kompas heb je in de eerste les niet nodig. Wacht dus met de eventuele aankoop. Inschrijven en data: www.bergstijgers.org

Cursus Oriëntatie

Clubweekend wandelen NV-huis Morgenrood

In de basismodule (M1) leer je hoe je een kaart gebruikt en vooral hoe je ze interpreteert. Je leert omgaan met de legende, de schaal en de hoogtelijnen. Verder zien we hoe je het kompas als een handig hulpmiddel kan gebruiken. Het eerste gedeelte kan je als een zelfstandig geheel volgen en het richt zich tot iedereen met belangstelling voor oriëntatie.

Je hoeft niet noodzakelijk een bergtrekker te zijn! Een meer geavanceerd deel (M2) sluit direct aan op de basismodule.

We gaan dieper in op het werken met kompas: hindernis-

21/01/2017 - 22/01/2017 Dichtbij is ook de moeite. De Natuurvrienden Bergstijgers trekken naar het NV-huis Morgenrood in Oisterwijk. Het bos, waar het huis in ligt, is beschermd gebied en vormt de verbinding naar de Kampina en de Oisterwijkse bossen en vennen. Training bergtrekkers en wandeling: zaterdag vertrek om 12u aan het huis. Reserveer voor 14 december door € 18,- p/p te storten op rekening BE45 0010 4658 0789 van Natuurvrienden Bergstijgers en vermeld “Morgenrood”.

Telex

de natuurvriend • oktober 2016

►► Natuurvriend Erik Kellens bracht de Vierdaagse van Nijmegen tot een goed einde en verzamelde hiermee een mooi bedrag voor het goed doel Levensloop. De tocht van 160 kilometer was ook een eerbetoon aan zijn overleden vriendin. Erik wil iedereen bedanken voor de steun.

30

Komkommertijd Eco-kalender • 2 oktober - Wandeling Themawandeling: een veranderend klimaat Waar: De Gavers, Eikenstraat 131, Harelbeke Wanneer: 9u - Prijs: gratis • 2 oktober - Refugee Walk 40 km in de voetsporen van vluchtelingen.

Waar: Nationaal Park Hoge Kempen, Genk www.refugeewalk.be • 3 oktober - Debat over kernenergie Waar: Domein Kiewit, Putvennestraat 108, Hasselt Wanneer: 20u tot 22u - Prijs: 5€ • 9 oktober - Fair Fashion Fest Marktjes, verwennerijen, leuke doe-workshops, info over eerlijke kledij en een fashionshow.

Waar: MIAT, Minnemeers 9, Gent Wanneer: 12u tot 18u - Prijs: gratis • 13 oktober - Wat kan het Waasland leren van Freiburg?

Debat, inschrijven verplicht via 03/775 44 84 of waas-en-dender@vormingplus.be Waar: Interwaas, Lamstraat 113, Sint-Niklaas Wanneer: 19u30 tot 22u - Prijs: gratis • 19 oktober - Verandering van Tijdperk Lezing van prof Jan Rotmans over de transitie naar een duurzame samenleving.

Waar: CC De Adelberg, Adelbergpark 1, Lommel Wanneer: 19u30 - Prijs: 8€ • 24 oktober - Lezing John Restakis Lezing over democratische economie.

Waar: STUK, Naamsestraat 96, Leuven Wanneer: 20u - Prijs: gratis • 28 oktober - Transitiefestival Festivaldag over circulaire economie.

Waar: Vooruit, Sint-Pietersnieuwstraat 23, Gent Wanneer: vanaf 9u30 - Prijs: gratis • 8 november - TTIP: gevaar of kans?

Lezing over de handelsovereenkomst TTIP. Waar: CC Belgica, Kerkstraat 24, Dendermonde Wanneer: 19u30 tot 22u - Prijs: 11€ • 10 november - De mythe van de groene economie Anneleen Kenis ontrafelt de mythe van de groene economie.

Waar: Zaal Pavo, Vandenbemptlaan 2, Heverlee Wanneer: 15u tot 17u - Prijs: 5€ • 17 november - Fairtrade Academy Informatiesessie over eerlijke handel.

Waar: Mundo-b, Edinburgstraat 26, Brussel Wanneer: van 8u45 tot 13u30 - Prijs: gratis • 19 november - Duurzaamheidsfeest Demain Film Demain, workshops en kunst.

Waar: GC Essegem, Leopold I-straat, Jette Wanneer: 13u30 tot 18u - Prijs: gratis

UITGELEZEN

Het evangelie volgens Moureaux Philippe Moureaux was 20 jaar lang burgervader van Sint-Jans-Molenbeek en als kopstuk van de PS de geliefde whac-a-mole voor aanhangers van Vlaamsnationalistische gezindte. Zijn naam was synoniem voor “pamperbeleid”, “laksheid” en dies meer. De beerkar werd helemaal opengedraaid nadat bleek dat de daders van de aanslagen in Parijs en Brussel banden hadden met Molenbeek.

Moureaux zegt “gekwetst” te zijn door de aantijgingen en wil met dit boek “alle verwijten” grondig weerleggen. Een hoofdstuk heet dan ook “De laksheid van Moureaux” en laat zich lezen als een lange lijst van beschuldigingen aan zijn adres. De oud-politicus countert en schopt terug. Zo zegt hij dat hij de eerste Belgische burgemeester was die een boerkaverbod uitvaardigde, dat hij optrad tegen jonge mannen die in katoenen broeken en hemden het openbare zwembad wilden gebruiken en dat hij het niet aanvaardde als een moslima zijn hand weigerde te schudden.

Toch pleit hij voor realpolitik: “U bent als politicus verantwoordelijk binnen een grondgebied waar heel wat mensen wonen met een islamovertuiging. Hoe moet u zich gedragen? Legt u dit feit naast zich neer en voert u een politiek beleid gebaseerd op een abstract model dat op alle sociale en culturele milieus toegepast moet worden, ongeacht wat? Dit blinde gedrag is voor mij absoluut niet denkbaar.”

Maar het boek is meer dan een langgerekt slotpleidooi. Het bevat een flard dagboek dat begint op de vrijdagavond van de aanslagen in Parijs, een historische schets van de gemeente Molenbeek en een zoektocht naar de wortels van het religieus radicalisme. Moureaux beweert dat hij wel degelijk een verandering in het gedrag van een deel van de moslims heeft opgemerkt. “De zon scheen over mijn open beleid,” zegt hij, “maar er kwam een zwarte wolk aandrijven. Het kwaad kwam van buitenaf.”

In Tunesië leert hij dat westerlingen een veel te eenvoudige visie hebben op het rekruteren van Islamitische Staat. Wij denken altijd dat de religieuze motivatie het belangrijkst is wanneer vrijwilligers voor de gewapende jihad kiezen, maar in werkelijkheid is het gewoon een kwestie van geld. Moureaux noemt ook bedragen: €2000 voor een gewone rekrutering, €5000 voor een rekrutering met paspoort. Dit alles met de belofte dat er voor de

achtergebleven familie zal worden gezorgd.

Ook de bandeloze seksualiteit moet jongeren over de streep trekken. “Het is zeker dat jongeren die seksueel gefrustreerd zijn, niet ongevoelig zijn voor de belofte van slavinnen,” luidt het.

Moureaux geeft de indruk te weten waarover hij spreekt. Hij beweert dan ook stellig dat hij, die midden in de Molenbeekse samenleving stond, op de hoogte zou zijn geweest van de schok die zich aankondigde. Iets verderop schrijft hij dat er geen verband is tussen zijn beleid en de indoctrinatie van een deel van de jeugd. Voorts heeft hij geen goed woord over voor het terreurbeleid van de regering.

Over de deradicaliseringsambtenaar is hij al helemaal niet te spreken. De ambtenaar die aan Molenbeek werd toegewezen, wordt door de jongeren uitgelachen. “Hij doet me denken aan Jansen en Janssen van Hergé die zich als Chinezen vermommen om niet op te vallen,” aldus Moureaux.

Dries Everaerts

COLOFON

De waarheid over Molenbeek Philippe Moureaux (vert. Petra Van Caneghem), Horizon

De Natuurvriend verschijnt driemaandelijks en is een gezamenlijke uitgave van ATB De Natuurvrienden vzw en de Natuurvriendensportfederatie vzw.

Redactieadres De Natuurvriend, Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen Tel.: 03/270 02 80 e-mail: info@denatuurvrienden.be Verantwoordelijk Uitgever Greet van Gool, p/a Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen

Dagelijks Bestuur De Natuurvrienden Greet van Gool, Raymond Brys, François Aerts Dagelijks Bestuur Natuurvriendensportfederatie Raymond Brys, Lieven Heuten, Eric Kussener Algemeen coördinator Lieven Heuten (lieven@denatuurvrienden.be)

Werkten mee aan dit nummer Simha Chardon Coverfoto shutterstock.com Layout en drukwerk Collectief De Wrikker cvba, Patriottenstraat 29, 2600 Berchem.

Tel.: 03/218 56 74, info@dewrikker.be www.dewrikker.be

Hoofdredacteur Dries Everaerts (dries@denatuurvrienden.be) Redactie Griet Veris, Heidi Van Deuren, Jurgen Dewulf, Martine Deweirt, Sybille Carron en Dries Everaets

Gedrukt met vegetale inkten op een alcoholvrije Heidelberg EcoColor Printmaster Papier: Cyclusprint 90 gr. 100% gerecycleerd.

31