DUF WAANWIJS Zain

* Ready in 5 days Eenmalig tijdschrift gemaakt door jongeren tijdens een DUF Waanwijs Workshop | editie 2011 - 2012

* Zain = Gronings voor Zien

Het magazine voor doorzieners

De ZAIN is een eenmalig tijdschrift over Waanwijsheid. ZAIN is gemaakt door en voor jongeren van 12-19 jaar tijdens de speciale DUF-workshop ‘Maak je eigen Blaadje!’ Deze workshop vond plaats op zondag 18 en 25 september en 2 en 9 oktober 2011 in de Centrale Bibliotheek Groningen.

De ZAIN is een onderdeel van DUF Waanwijs. Lees meer over DUF Waanwijs of word lid van de (waan)wijze community op www.duf.nl Hoofdredactie, artdirection, tekst, illustratie en beeld Sarah Bloem, Eza Doortmont, Lineke Faber, Tika van Galen, Daniëlle van Hengelaar, Chantal Meijer, Loes Oldhoff, Gjalt Tattje, Bregje Tjallinks, Jasmijn Vorstman, Mary Wardak, Tom Wensvoort, Hillinde Buist, Robyn Dijkstra en Else Wijma Fotografie Tika van Galen, Gjalt Tattje, Jasmijn Vorstman, Mary Wardak, Geartsje van der Zee Onder begeleiding van DUF’s Rebecca Wilson (redactie DUF) Met gastlessen van Marieke Kijk in de Vegte (fotografie) Saar de Vries (vormgeving) Emma Wilson (illustratie) Workshops ontwikkeld door Petra Boers (hoofdredactie DUF) Suzanne Hertogs (artdirection DUF) www.duf.nl DTP Anne de Laat (vormgeving DUF) Wij bedanken heel hartelijk: Mark de Vries - Future for Life Institute en IMC Weekendschool Groningen (werving) Bas Blanken, Esther Schaareman, Bennie Timmer, Sjoukje de Vries, Arjen Zelders (werving) Centrale Bibliotheek Groningen (locatie, facilitaire ondersteuning) Ria Joxhorst (coördinator Activiteiten & Jeugd Centrale Bibliotheek Groningen) Krista Driesten (projectmedewerker Activiteiten & Educatie Bibliotheken gemeenten Groningen en Haren) Mirjam Ellen (team Jeugd Bibliotheken gemeenten Groningen en Haren) Geartsje van der Zee (extra begeleiding jongeren) Dagblad van het Noorden (Joep van Ruiten) Fonds voor Cultuurparticipatie (financiële bijdrage) © 2011 DUF Waanwijs Alles uit deze uitgave mag gratis verspreid worden via mobiele netwerken, niet-mobiele netwerken, dode bomen, levende bomen en mond-tot-(en/of op)mond-reclame, op één voorwaarde: dat je keurig vermeldt wie de makers zijn en uit welk blaadje de content komt.

Danielle, 15 jaar, vmbo, ziet dat haar leven bijzonder genoeg is om over te schrijven

CRAFTED BY GAMERS WORLDWIDE MIJNGEHEIMEN

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

8

Tekst en beeld: Tom Wensvoort (17)

Minecraft. Cijferlijsten en examens hebben eronder te lijden.

Het is een enorme en onverwachte hype op gamegebied. Veel professionals snappen niet dat zoiets simpels zo ongelooflijk succesvol kan zijn. Tom Wensvoort wel. Alles over de revolutionaire ervaring die Minecraft heet.

Iedereen op school kent Minecraft wel, het spel waarbij je wakker wordt in een wereld gemaakt van blokken. Waarbij je zowat alles wat je kunt bedenken kunt maken, koken en bouwen. Het bijzondere aan Minecraft is dat het niet door een groot bedrijf gemaakt is. De meeste spellen worden ontwikkeld door enorme studio’s met honderden medewerkers en managers die een budget hebben van vele miljoenen om een spel uit te brengen. Minecraft is gemaakt door Markus ‘Notch’ Persson, een onafhankelijke game-maker uit Zweden.

Notch bracht zijn eerste spel uit toen hij nog maar acht jaar was, nu is hij 32 en heeft hij van zijn hobby zijn werk gemaakt.

Hij heeft inmiddels Mojang AB opgericht (Möjang is Zweeds voor gadget), een klein bedrijfje dat verantwoordelijk is voor de verdere ontwikkeling van Minecraft. Geen grote studio met dure apparatuur, maar negen medewerkers in een klein kantoortje in Stockholm zijn verantwoordelijk voor een spel dat in een paar maanden tijd is uitgegroeid tot een enorme rage. In oktober 2011 had het 14 miljoen geregistreerde gebruikers. Mond-tot-mondreclame via het YouTubekanaal de Yogscast (zie kader), Twitter en Facebook speelden hierbij een belangrijke rol.

Oneindig grote wereld Maar puur bekendheid kan een spel toch niet tot zo’n groot succes maken? Het is nog niet eens officieel uitgekomen, het ziet er enorm blokkerig uit en het heeft bijna geen inleiding (hoewel er wel veel filmpjes te vinden zijn op YouTube waar alles uitgelegd wordt). Wacht even, dan moet er toch iets zijn dat het zo bijzonder maakt? Nou en of. Minecraft heeft niet echt een vast doel: de speler is vrij om alles te

Het spel geeft je geen opdrachten, die krijgen we al genoeg van de leraar doen wat hij maar kan bedenken. Je begint in een willekeurig gegenereerde wereld.

Dit houdt in dat het spel een wereld voor je maakt die compleet uniek is: geen enkele wereld is hetzelfde. De wereld is oneindig groot en houdt niet op als je naar de horizon loopt. Je loopt nooit tegen een muur aan, er zijn geen grenzen. Uiteindelijk kan jouw

wereld negen keer zo groot worden als het oppervlak van de aarde, maar in de praktijk zal je dit nooit (willen) halen. Het spel heeft geen verhaal of plot en het personage heeft in het begin geen identiteit. Je bent gewoon een mens, zo veel is duidelijk.

Onbewerkt draagt de speler blauw shirt en een spijkerbroek, maar het zou Minecraft niet zijn als je dit niet kon bewerken. Je kunt zelf kiezen hoe je eruitziet door middel van ‘skins’. Die kun je zelf maken, maar er zijn er ook duizenden online te vinden. In het spel is er verder geen hulp of adviseur te vinden. Je moet alles zelf leren, waardoor je bent aangewezen op je eigen creativiteit.

Ik zou zeggen, kijk om je heen en probeer wat uit!

Zeppelins bouwen En daardoor staat Mojang er niet alleen voor. Een belangrijk aspect aan de ontwikkeling van Minecraft is dat de community meehelpt met het bouwen van het spel. Wanneer een van de fans een idee heeft en dit op de website van Minecraft post, ontstaat er al snel een discussie over hoe dit idee meegenomen kan worden in het spel. Spelers die niet kunnen wachten om bepaalde dingen te doen, organiseren kleine projecten waarbij ze een zogenaamde ‘mod’ creëren. Mod komt van het woord modificatie en verwijst DUF WAANWIJS: zain www.duf.nl

9

Sommige spelers bouwen huisjes om in te chillen en besluiten ze zo mooi mogelijk te versieren

naar het wijzigen van een stuk software of een game, om een functie te creëren die niet oorspronkelijk zo bedoeld is door de ontwerper. In feite bouw je het spel uit zodat het meer functies heeft. Zo zijn er al zeppelins gemaakt, heel veel dieren, bomen en planten (zowel wild als om te verbouwen), ondergrondse fossielen, koraalriffen en nog veel meer.

Game met gevoel Juist daarom heeft Minecraft meer gevoel dan welk spel dan ook. Sommige spelers bouwen huisjes om in te chillen en besluiten ze zo mooi mogelijk te versieren. Denk aan jacuzzi’s met uitzicht op een palmenstrand.

Anderen proberen enorme attracties zoals achtbanen of bouwwerken zoals de Eiffeltoren of een ruimteschip te maken.

Weer andere spelers raken nooit een blok aan en zijn uren zoet met het verkennen van de wereld om zich heen, een echt nomadenbestaan. Het spel geeft je geen opdrachten, die krijgen we al genoeg van de leraar. Hoe je Minecraft speelt hangt af van jouw interpretatie van wat leuk is om te doen.

Kippen, koeien en skeletten In de wereld van Minecraft zijn verschillende dieren te vinden. Kippen, schapen, varkens en koeien huppelen vrolijk tussen de bomen en over de heuvels. Het ziet er allemaal erg gezellig en onschuldig uit. Maar al snel kom je erachter dat dat soms best tegenvalt: DUF WAANWIJS: zain www.duf.nl

10

’s nachts komen er allerlei kwaadaardige monsters die jou het leven zuur maken.

Zo zijn er skeletten, spinnen en zombies die je aanvallen. De speler heeft tien levenspunten en als die op zijn ga je dood.

Je kan levenspunten terugkrijgen door te eten of door te slapen. Het beruchtste van alle monsters is de Creeper, een lang groen monstertje dat geen enkel geluid maakt totdat hij je aanraakt. Een kort sissend geluid wordt opgevolgd door een explosie die alles (dus ook de speler!) in een omtrek van een paar meter opblaast.

Game over!

Ondergrondse diamanten Geen paniek, je kunt gewoon in dezelfde wereld tot leven komen, op de plek waar je het spel begonnen bent. De voorwerpen die je bij je had liggen verspreid op de plek waar je gesneuveld bent. Als je snel bent

kun je ze ophalen voordat ze verdwijnen.

Daarnaast kun je voorwerpen bewaren in schatkisten die je zelf kunt maken, die zijn dan veilig zolang er niks met de schatkist gebeurt. De speler kan leren zich met simpele wapens te verdedigen, maar naarmate je verder komt in het spel kun je diep onder de grond verschillende materialen vinden. Steen, ijzer, goud en het beste van allemaal: diamant. Met deze dingen kun je wapens en bepantsering maken waardoor je de monsters kunt verslaan. Ook kun je een pijl en boog krijgen om Creepers op een veilige afstand te verslaan. En als je geen zin hebt om de hele tijd gestoord te worden door explosies en rondvliegende pijlen kun je gewoonweg de moeilijkheidsgraad, op welk moment dan ook, veranderen naar Peaceful. Hierbij zijn er alleen vriendelijke dieren, dus geen monsters. Dat wil niet zeggen dat je helemaal veilig bent. Die ondergrondse diamanten laten zich nog steeds niet makkelijk vinden, en je moet ook nog instortende tunnels en lava-overstromingen

Minecraft: Evolution Hoe kon de gezamenlijke creatie van MineCraft nou eigenlijk ontstaan?

Dit gebeurde er eerst:

Check - De Red vs Blue-series van RoosterTeeth -D e beroemde Make Love, Not Warcraftaflevering van Southpark

In den beginne was er...

YouTube

In 2005 werd YouTube opgericht. Door de gebruiksvriendelijkheid en het gemak waarmee je video’s kon delen en bekijken werd de site binnen slechts een paar jaar wereldberoemd. Hiermee ontstonden YouTube-celebrities die door middel van hun video’s en kanalen vele volgelingen en subscribers kregen. zien te ontwijken. Ondertussen maken ondergrondse rivieren en gangen het leven niet altijd makkelijker. Ervaren spelers zien ze als een makkelijke manier om ondergronds te verkennen en om van A naar B te komen. Maar de grotten zijn wel permanent donker, dus kunnen er ook overdag monsters in voorkomen – tenzij je gewoon lekker relaxed op Peaceful speelt!

Voor iedereen Minecraft heeft voor iedere speler wel iets te bieden. Of je nu wekenlang bezig bent met het grootste paleis ooit of gewoon ’s middags relaxed een halfuurtje met je vrienden en klasgenoten online wat rotzooit. Zet je creaties op YouTube of check Minecraftforum.net waar de waanzinnigste werelden, bouwwerken en Mods (modificaties, weet je nog?) in de spotlight staan. Hé, ik kan zo nog wel langer doorgaan, maar ik moet nodig weer naar de bodem van de aarde op zoek naar diamanten. Een geweldige nieuwe wereld wacht om ontdekt te worden...

Toen schiepen gamers...

Machinima

Gamers gebruiken YouTube om elkaar te laten zien wat ze gedaan hebben of om mensen uit te leggen hoe je een bepaald deel van een spel kunt overwinnen. Hieruit ontstond machinima (een samenvoeging van de woorden machine en cinema), een filmgenre dat vandaag de dag enorm populair is op YouTube. De film wordt volledig binnen het spel zelf opgenomen en bewerkt met voice-overs, geluid en special effects.

Zo kun je allerlei stoere, grappige en verbazingwekkende series maken die op school vaak het onderwerp van gesprek zijn in de pauze, of gewoon tijdens de les. De video’s worden volledig door fans en gamers zelf gemaakt, het is zelden zo dat professionele filmmakers zich er mee bemoeien. Toch hebben bepaalde machinima-makers video’s gemaakt van zeer hoge kwaliteit.

En toen was er...

De Yogscast Een van die populaire kanalen met machinimavideo’s van hoge kwaliteit is de Yogscast. Opgericht door Lewis Brindley (28) en Simon Lane (32), twee gamers uit Engeland. Hun mainstreamsucces begon met het plaatsen van video’s van het spel World of Warcraft, maar daar zijn ze mee gestopt. Ze scoorden echt een hit met de introductie van hun Minecraftserie. Toen Minecraft nog niet erg bekend was, kreeg het spel via de Yogscast veel aandacht.

Inmiddels zijn de rollen omgedraaid: Minecraft zorgt ervoor dat de Yogscast meer kijkers heeft dan ooit tevoren. De Yogscast combineert droge Britse humor met een handleiding voor het spel.

Onlangs passeerden ze de 1 miljoen subscribers op YouTube, hun filmpjes zijn gezamenlijk 414 miljoen keer bekeken.

Check - Voor speluitleg: ‘Minecraft Part 1: How to Survive the First Night’.

- Voor humor en Minecraft: ‘Shadow of Israphel Part 1’, een machinimaserie van meer dan 30 afleveringen waarin Simon en Lewis op avontuur gaan in een zelfgebouwde wereld om de plannen van de kwaadaardige Israphel te dwarsbomen

DUF WAANWIJS: zain www.duf.nl

11

Zains pik-jij-die-pic-quiz Ploatjes van een ander schieten is één ding.

Maar ploatjes publiceren, dat gaat zomaar niet!

Er zijn regels voor, heel ingewikkelde. Zoals zo vaak in Nederland. Kijk maar eens naar deze zeven pics. Enig idee welk van deze beeldige beeldjes je wel en niet hoeft te pikken?

ZIE-TUATIE 1

De puist

ZIE-TUATIE 2

De straatkunst Het silhouet van je vader is nagetekend door een Franse straatkunstenaar in een straat in Amsterdam.

Die kunstenaar heeft geen toestemming gevraagd. De tekening is in silhouetvorm, maar aangezien je vader zich nogal raar kleedt is hij overduidelijk herkenbaar. Vervolgens verschijnt de tekening bij een artikel over street art.

…Pikke …Niet pikke ZIE-TUATIE 3

De verre oma

de hele wereld dit staatsieportret-inkanten-kraagje ziet. Wat doe je?

En wat doet de fotograaf?

…Pikke …Niet pikke ZIE-TUATIE 4

Het buurtkrantje

Je oma stuurt de foto’s naar de plaatselijke wijkkrant, waar een artikel in komt over zielige oma’s met verre kleinkinderen. Ze noemt de naam van de fotograaf wel bij de foto’s. Wat moet de fotograaf doen?

…Pikke …Niet pikke ZIE-TUATIE 5

Een fotograaf maakt zonder te vragen een foto van jouw gezicht terwijl jouw nichtje Loes er een dikke puist op uitknijpt. Op de foto zijn jouw gezicht, jouw nichtje en jouw puist heel duidelijk herkenbaar. Vervolgens wordt de foto gepubliceerd in een tijdschrift, zoals DUF. Wat doen jij en Loes?

…Pikke …Niet pikke DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

12

De reclamefolder

Je bent samen met je broertje voor de verjaardag van je moeder gefotografeerd door een echte portretfotograaf. Je moeder stuurt de foto’s (waar je in je truttigste outfit op staat) naar je oma in Canada, terwijl jij er niet echt op zit te wachten dat

De fotograaf van die verjaardagfoto’s gebruikt jullie schattige snoetjes

zonder te overleggen in al zijn reclamemateriaal. Hoe reageren jullie?

…Pikke …Niet pikke ZIE-TUATIE 6

De neuspeuter

Je moeder is politie-agente. Ze is aan het werk en loopt op straat. Zij peutert in haar neus. Hiervan wordt een foto gemaakt en de foto verschijnt in een krant. Wat moet je moeder doen?

Tekst: Eza Doortmont (18)

En hoe zit het met die zie-tuaties?

1 DE PUIST Niet pikke. Deze zie-tuatie is nogal beschamend voor jou en mag niet zomaar gepubliceerd worden.

Dat is inbreuk op de privacy. In dit geval zou ik als ik jou was na het schaammomentje maar snel in een deuk gaan liggen.

2 DE STRAATKUNST Niet pikke. Je vader is duidelijk herkenbaar op de tekening en er is geen toestemming gevraagd voor publicatie. Dit mag dus niet gebruikt worden. Het is wel een mooie tekening, gelukkig! En niet iedereen weet dat die gek met die belachelijke hoed op familie van jou is.

…Pikke …Niet pikke ZIE-TUATIE 7

De blote bil

Je gaat een dagje met je vriendinnen naar het strand en probeert je achter een handdoek in je bikini te wurmen, maar je vriendin laat de handdoek vallen. Net op dat moment drukt een fotograaf van de Telegraaf af. Jij verschijnt met je blote billen op de voorpagina van de krant in een overzichtsfoto van het strand.

Wat doe jij?

…Pikke …Niet pikke

3 DE VERRE OMA Pikke. Ook de fotograaf moet dit pikken. Het verspreidden van in opdracht gemaakte foto’s in familiekring mag namelijk altijd. En ach, oma is er natuurlijk hartstikke blij mee!

4 HET BUURTKRANTJE Pikke. De naam van de fotograaf wordt bij de foto vermeld en de foto wordt in plaatselijke kring verspreid.

Dit mag. En jij staat eindelijk een keer in de publiciteit!

5 DE RECLAMEFOLDEr

Niet pikke. Het had gemogen als hij het met jou had overlegd. Dat heeft hij niet, dus helaas pindakaas! Hij moet subiet jou en je kanten kraagje uit zijn etalage verwijderen!

6 DE NEUSPEUTER Pikke. Iemand die een publieke taak als ambtenaar vervult mag op elke manier gepubliceerd worden. Jammer voor je moeder, maar haar uniform betekent dat gênante momenten gewoon voor iedereen zichtbaar mogen zijn.

7 DE BLOTE BIL Niet pikke. Dit valt ook onder de inbreuk op de privacy. Alleen lach je je natuurlijk wel dood!

Portretrecht

Wie bepaalt dat eigenlijk, al die bizarre regels? Nou, dat staat in het portretrecht. Dit valt weer onder het auteursrecht. We hebben dat recht om onze privacy te beschermen.

Voor en na de dood. Voor genante momenten, maar ook voor serieuzere situaties.

MEER LEZEN? www.iusmentis.com/auteursrecht/nl/ foto/portretrecht/en wikipedia.org/wiki/ Portretrecht DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

13

Vakantiefoto’s maak je met gevoel

Tijdens een taxirit door Ghana maakt Eza Doortmont zich boos over toeristen die foto’s maken van een begrafenis. Zelf vindt ze het ook lastig: hoe maak je nou verantwoord foto’s van anderen? Want hoe zou jij het vinden als er opeens iemand met een camera voor je snufferd staat?

e zon gaat langzaam onder, m’n taxi zit alweer vast in het verkeer en ik geniet van alles om me heen. Ik ben een maand in Ghana en alles gaat hier anders, echt alles. Begrafenissen ook, bedenk ik, terwijl ik kijk naar een enorme

heel raar– een camera in hun hand. Ze fotograferen er op los. *Klik* *klik* gaan de camera’s. Blijkbaar vinden ze het helemaal niet raar dat ze foto’s maken van de begrafenis van iemand die ze niet kennen. Blijkbaar komt het niet in ze op om te vragen of dat wel mag.

Je staat te huilen op de begrafenis van je

groep mannen en vrouwen in traditionele zwarte gewaden. Een begrafenis is hier een groots, traditioneel feest, met veel verdriet maar ook blijdschap, het kan dagenlang duren.

Naast de traditioneel geklede begrafenisbezoekers staan twee obruni’s: een blanke man en vrouw met beide – niet DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

14

Ze zijn niet de enige blanke ‘westerlingen’ die ik dit zie doen. Gewoon maar random foto’s schieten van alles wat maar anders of gewoon leuk om vast te leggen is. En ik heb mezelf er soms ook op betrapt deze maand.

Misschien komt het doordat digitale fotografie zo makkelijk is. Je klikt wat,

Tekst en beeld: Eza Doortmont (18)

je foto is scherp en je bent er makkelijk tevreden mee. Ben je dat niet, dan delete je hem toch gewoon? En zo is mensen fotograferen zonder erbij na te denken inmiddels de gewoonste zaak van de wereld. Een soort aapjes kijken, zoals we vroeger deden met ‘wilden’ of ‘inboorlingen’ in circussen en rariteitenkabinetten. Daar zijn we nu toch zo tegen? Maar wat is eigenlijk het verschil met wat we nu doen? Ik vind het iets ontzettend raars en vreemds hebben.

Camera op je neus Stel nou dat je in de supermarkt voor de schappen met melk zou staan en er

staat opeens iemand met een camera op je neus gedrukt. Of je staat te huilen op de begrafenis van je vader en er staat een Chinees blij lachend plaatjes te schieten. Dat lijkt me zo’n gek idee.

Het ziet er dan blijkbaar anders en daardoor interessant uit, maar het is wel jóuw leven. Mensen vergeten dat.

Dat ze medemensen fotograferen met eigen levens, eigen verhalen.

Vanuit mijn taxi zie ik aan de andere kant van de weg een vrouw die eten verkoopt. Ze ziet er prachtig uit. Een foto waard. Maar zij schaamt zich misschien wel diep voor haar financiële situatie.

Wat voor recht heb ik dan om daar zonDUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

15

der reden een foto van te maken? Een mens heeft z’n eigen waarden. Waarom zou ik die waarden negeren? Wat voor recht heb ik om het leven van iemand anders gebruiken om mijn eigen leven er toffer te laten uitzien – met mijn Facebook-fotoalbum ‘Ghana zomer 2011’?

een spontane foto maken – of is er een andere oplossing?

Ik weet het antwoord niet. Ik weet alleen: je hebt zelf de keuze om te klikken of niet, dus denk erover na wat de beste keuze is. Dat verschilt denk ik per keer.

Wat is diegene die je fotografeert op dat

Klik-keus Maar wat moet je dan? Minder toerist zijn, geen foto’s meer maken maar dingen beschrijven? Maar zul je dan dingen nog wel echt zien? Moet je gaan vragen of je foto’s mag maken en wanneer doe je dat dan? Dan kun je dus nooit meer

moment aan het doen? Breek je in op iemands leven? Als ik die obruni’s de voetballende jongetjes verderop had zien vastleggen, dan had ik daar waarschijnlijk geen twee keer over nagedacht.

Ik kijk om me heen, naar het prachtige land waar ik met een slakkengang doorheen rij. Moeilijk hoor, deze kwes-

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

16

tie, want ik doe zelf ook niets liever dan mooie dingen vastleggen, en er is hier zo veel te zien!

Toch blijft het knagen. Als ik direct mensen fotografeer dan vraag ik het persoonlijk. Soms maak ik onopvallend een foto en vraag ik het daarna. Of ik vraag het niet. De meeste Ghanezen reageren heel leuk. Maar sommige mensen worden al boos als ze mijn camera zien. Die hebben vast te veel obruni’s met camera’s op begrafenissen zien rondhangen.

Laatst heb ik schoenen laten maken bij een jongen in een revalidatiecentrum.

Hij vond het geweldig dat we met zo veel obruni’s er waren. We hebben foto’s gemaakt en gepraat. Later hebben we de foto’s uitgeprint en langsgebracht.

Hij heeft de leukste middag in tijden gehad. En ik weet heel wat meer van het leven van degene die ik straks op mijn Facebookfotoalbum zet!

Uiterlijke perfectie. Al eeuwen zoekt de mensheid ernaar, tegenwoordig is het bereikbaar. Niet via een make-upkwast of een wonderdieet, maar door de magie van Photoshop. Op tieners heeft die perfectie een gevaarlijke invloed, vindt Chantal Blanket.

nzekerheid, schaamte en jaloezie. Die woorden doen je meteen denken aan het dagelijks leven van de gemiddelde tiener.

En sommige tieners hebben daar extra last van. Want hoor je dat niet vaker?

Dat een klein, bang meisje zich stort in de wereld van een streng dieet dat alleen bestaat uit thee en een koekje? Of dat een wanhopige tiener zichzelf van het leven berooft door liefdesverdriet? Nu denk je vast: dat zal wel meevallen. Maar niet is minder waar. Anorexia en bulimia zijn serieuze problemen. En, laten we eerlijk zijn, onzekerheid, schaamte en jaloezie zijn ook al niet echt leuk.

Waar komen alle dagelijkse tienerklachten vandaan? Komen ze door de sterke toename van halfnaakte danseressen op bijvoorbeeld MTV? Komen ze misschien gewoon uit de lucht vallen? Of komt het door de gevaarlijke, onzichtbare invloed van Photoshop, dat programma dat het gif van de perfectie in onze tienerhersens injecteert?

Madonna en actrice Kate Winslet voor en na Photoshop

Tekst en beeld: Chantal Blanket (17)

Perfecte bladenmensjes Jaarlijks worden er in Nederland bijna 456 miljoen tijdschriften verkocht. Op (en in) die tijdschriften staan (bijna) altijd mensen. Die mensen komen er echt niet onbewerkt op te staan. Hun huid word gaver gemaakt, hun tanden gebleekt en hun make-up wordt bijgewerkt. En dat kost het tijdschrift helemaal niks. Wat in het echte leven krijgt het model geen mooie huid van hen, geen gebleekte tanden en misschien niet eens zo veel make-up.

Want de baas van het tijdschrift speelt het slim: hij pakt Adobe Photoshop erbij en past het model aan tot het bij hem (of haar) in de smaak valt. De tijdschriftbaas denkt niet aan de effecten van zijn vrolijke gephotoshop op de jonge tieners die zichzelf vergelijken met dat perfecte dunne meisje of die knappe jongen op de voorkant van hun favoriete tijdschrift. Voor je het weet beginnen ze zich aan te passen: minder eten of juist eetbuien en daarna alles uitspugen. Zolang ze hun doel maar bereiken: dat perfecte lichaam.

Geheime kracht We zijn gewend aan de trendy Hollywoodwereld. Elke beroemdheid komt perfect over, anders zou hij of zij natuurlijk geen idool kunnen zijn en dus geen fans hebben.

Elke foto van zo’n beroemdheid draait dus ook om perfectie: je moet het beste uit de persoon halen. Dus een beetje de jukbeenderen aanpassen, de tanden wat witter maken en de oogkleur iets verandeDUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

17

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

18

ren. En je zou denken dat je het wel merkt, maar eigenlijk heb je er helemaal geen oog voor. Want in het dagelijks leven is haast niemand bekend met de kracht die Photoshop op ons uitoefent.

Niemand pakt een foto van een beroemdheid erbij en vergelijkt die met de desbetreffende persoon als die live op de rode loper staat. En een beetje ster heeft een PR-manager die zorgt dat slechte foto’s nooit naar buiten komen. En ook de televisieshows kijken wel uit. Want als hun idool er minder dan perfect uitziet, haken kijkers af. Met andere woorden: niet alleen foto’s liegen tegen je, maar ook de tv.

Schaam, schaam Denk hier maar eens aan: jouw favoriete artiest ziet er geweldig uit en je weet waar je die kleding kan kopen. Je koopt het hippe kledingstuk, draagt het en voelt je helemaal de bom, tot... je wordt uitgelachen. Want je ziet er helemaal niet uit zoals je favoriete artiest in die kleding. De plooi van de jurk zit nét iets anders, de broek is net even iets te wijd en het truitje had wel wat strakker gemogen. Dat het bij je favoriete artiest of bij het covermodel in je tijdschrift altijd perfect zit, komt door de Photoshop, want als het er niet perfect uitziet, koopt niemand die kleren, die liedjes, dat blad. Maar in het echte leven zie je er eigenlijk gewoon niet uit in zo’n over-de-top Lady Gaga outtfit (een jurk van vlees? Come on...). Mensen kunnen je daardoor gaan pesten en jij schaamt je dood. Maar waarvoor zou een knap tienermeisje of een stoere jongen zich nou eigenlijk moeten schamen?

Wil ik ook Dan is er nog jaloezie. Dit wordt vooral veroorzaakt door vriendjes of natuurlijk vriendinnetjes. Je vriendje of vriendinnetje zit de hele tijd naar dat knappe model of die stoere bink in het tijdschrift te kijken, maar niet naar jou. Wat je ook doet, je kunt maar niet de aandacht krijgen. Dus begin je je aan te passen aan zijn of haar interesses: je koopt ongeveer dezelfde kleding als het model of de stoere bink, je verandert je kapsel en gedraagt je anders. Maar het is niet genoeg. Je krijgt nog steeds die aandacht niet. Hoe moet je die nou krijgen? Extremere maatregelen zijn nodig. Dus begin je af te vallen of overmatig te trainen.

Want jij wil net zó dun of net zo stoer zijn als diegene op de foto.

Niet wetend dat je vriendje of vriendinnetje zit weg te kwijnen over een foto die eigenlijk niet eens realistisch is. Als je echt dun wil zien, moet je maar even naar ‘pro-ana’-sites googelen. Want veel te dun zijn is in het echt écht niet zo mooi.

Dus daarom: Pas op! Photoshop! Onthou dat niet alles wat je ziet echt is. Want door Photoshop word je onzekerheid alleen maar aangewakkerd en zo blijf je jaloers, bang, beschaamd en blijft het gevaar bestaan dat je opeens overmatig gaat afvallen.

Mede-tieners, laten we onszelf niet meer vergelijken met de perfecte voorkant van een tijdschrift of een poster van ons idool?

Want waarom zouden we ons laten beïnvloeden door iets wat eigenlijk helemaal niet bestaat?

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

19

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

20

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

21

Laat een foto zien hoe iets echt is? Nee, een foto laat eigenlijk vooral zien hoe de fotograaf ’t bekijkt. Die kan met een paar beelden bijvoorbeeld een argeloze toerist volledig beïnvloeden.

Snelt hij meteen naar de Folkingestraat met een twee euromunt voor die ijsco in de knuistjes?

Of loopt hij er juist met een trillend hart in een reuzenboog omheen? Wat een macht heeft de maker van het beeld!

Daar wilden de redacteuren van ZAIN weleens van proeven. In een straatfotografieworkshop onder leiding van fotograaf Marieke Kijk in de Vegte oefenden ze vast voor als ze later de hele wereld naar hun hand gaan zetten met hun foto-imperium. Tika, Jasmijn, Gjalt en Mary keken elk met eigen ogen naar een Groningse straat. Ze maakten vier heel verschillende fotoreportages van twee straten. En wie heeft er nu eigenlijk gelijk? Niemand? Iedereen? Om het écht zeker te weten moet je zelf maar een rondje door de stad lopen. Vergeet die twee euromunt niet!

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

22

Beeld: Mary Wardak (18), Gjalt Tattje (19), Tika van Galen (14), Jasmijn Vorstman (16)

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

23

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

24

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

25

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

26

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

27

DUF WAANWIJS: zain www.duf.nl

28

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

29

DUF WAANWIJS: zain www.duf.nl

30

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

31

DUF WAANWIJS: zain www.duf.nl

32

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

33

DUF WAANWIJS: zain www.duf.nl

34

DUF WAANWIJS: zain www.duf.nl

35

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

36

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

37

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

38

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

39

Verborgen verlatenheid Wat je niet ziet, bestaat wel!

Terwijl je door de stad loopt, denk je dat je alles ziet. Toch zijn er altijd nog plekken die je straal voorbij loopt. Plekken die zo vanzelfsprekend zijn dat je ze niet meer ziet. Maar dat betekent niet dat ze er niet zijn. Gjalt Tattje besloot beter te kijken. Eindelijk aandacht voor de verborgen plekken van Groningen.

DUF WAANWIJS: zain www.duf.nl

40

Tekst en beeld: Gjalt Tattje (19)

11.00 uur, dinsdagmorgen, Damsterdiep, Groningen

DUF WAANWIJS: zain www.duf.nl

41

13.00 uur, vrijdagmiddag, Bergenweg, Groningen DUF WAANWIJS: zain www.duf.nl

42

16.00 uur, zondagmiddag, Stadspark, Groningen

DUF WAANWIJS: zain www.duf.nl

43

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

44

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

45

Zain gaat over grenzen! Zainredacteur Sarah Bloem in elk geval wel. Op uitwisseling in Berlijn zag ze dat veel hoogbejaarde vooroordelen over Duitsers en Nederlanders nog springlevend zijn. Tijd om de vooroordelenpaspoorten nog maar eens te controleren. Iedereen aan de drugs of de Bratwurst? Zijn die ideeĂŤn nou nog steeds niet verlopen?

NIET R MEE G I D L GE

G ALSIN VERV

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

46

Nationaliteit:

Nederlands

Persoonlijkheid:

Gierig en zuinig (Going Dutch = de rekening delen)

Gedrag:

Onbeleefd en direct

Uiterlijk & kleding

Lopen op klompen

Eten:

Kaas en drop

Wonen:

In windmolens

Op vakantie:

Altijd met de caravan

Verkeer:

Altijd op de fiets

Omgeving:

Veel water, prostitutie en criminaliteit

Bijzondere kenmerken:

De gordijnen staan de hele dag open

Strafblad:

Gebruiken heel veel drugs (vooral marihuana)

Tekst en beeld: Sarah Bloem (14)

ACHTE R HAALD Het is allemaal waar! In mijn windmolenhuisje aan het kanaal zit ik de hele dag kaas en drop naar binnen te werken, gevolgd door een vette joint. Maar dat hebben jullie natuurlijk allang gezien door mijn open gordijnen... Vooroordelen, ze zijn belachelijk. Toch komen ze wel ergens vandaan. Het valt niet te ontkennen: we eten hier behoorlijk veel kaas en drop met zijn allen, we zitten vaker op de fiets dan de rest van de wereld en onze caravan- en windmolenparken zijn niet kinderachtig. Maar ja, om daar nou meteen in te gaan wonen... Oude kernen van waarheid worden opgeblazen en verdraaid totdat Duitse jongeren denken dat we allemaal continu stoned op het schoolplein rondlopen. Op onze klompen natuurlijk.

In Nederland is de regelgeving rond softdrugs en prostitutie (nu nog) anders dan in Duitsland. Maar dat betekent niet dat wij er meer mee bezig zijn. Het is hier alleen minder verborgen.

Weet je hoe de Hollandse politie een demonstratie uit elkaar drijft? Effe hard rammelen met de collectebus.

Twee Hollandse agenten lopen op straat en vinden een spiegel. De ene agent kijkt erin en zegt: ‘Die komt me bekend voor.’ Zegt de andere agent: ‘Laat mij ook eens kijken.’ Hij kijkt in de spiegel en zegt: ‘Hallo, natuurlijk ken je die, dat ben ik.’

Waarom gaat een Hollander buiten staan met zijn eitje als het gevroren heeft? Als de strooiauto langskomt heeft hij zout op zijn eitje.

Conc Dit pa lusie: spo verlop ort is en Voor st raf op ! de fiets terug en geef naar huis, da maar t zakje wiet aan on s af.

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

47

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

48

Nationaliteit:

Duits

Persoonlijkheid:

Conservatief, streng, netjes, regelzuchtig, arrogant, vaderlandslievend, intelligent

Gedrag:

Agressief

Uiterlijk & kleding:

Bierbuiken, lederhosen en slechte kapsels

Eten en drinken:

Bier en braadworst

Op vakantie:

Weigeren een andere taal dan Duits te spreken

Geschiedenis:

WOI, WOII

Stiekem zijn het allemaal:

Nazi’s

Con paspoo clusie: Dit geldig rt is niet me vernie sinds 1945 er u . tussen wen, en drin Snel tijd een k in de Duits o v e r h bi ee buur ( ertje op die g rlijk je wee oede dan ee t toch: beter n ve vriend rre ).

Hoe maakt een Duitser een mossel open? Hij tikt er een keer tegen en roept: ‘AUFMACHEN!’ Er loopt een man door een weiland en ziet een andere man op zijn knieën uit de sloot drinken. ‘He, niet doen gek, dat is giftig!’ roept de man verschrikt. ‘Was sagen Sie?’ vraagt de man bij de sloot. ‘Mit zwei handen trinken!’

DUF WAANWIJS: zAIN www.duf.nl

49

3

ona fh a nk elijk gedur fd boektijdschrift

Ben jij ook zo nieuwsgierig naar DUF 3?

Word ook llid van twitter.com/mookDUF en vind ons op facebook via mookDUF!

Wil jij slimmer zijn dan je smartste vriend? Scherper dan die o-zo-snuggere ouders van je? Spitser dan je snelste docent?

Kortom: wil jij doorhebben hoe jij (ja, jij óók!) dagelijks wordt … … … … … … … … … … …

gebrainwasht door secret subvertisements, gemindfuckt door sluwe spindoctors, geïndoctrineerd door slinkse sluikcensuur, gedrogeerd met domme drogredenen, ehersenspoeld door slicke stealthg marketeers, leeggeslurpt door social-networksuckers, geprogrammeerd met porno-propaganda, bespeeld door brulaap-politici, gemanipuleerd met neuromarketing, verleid door die o zo heerlijke opgeklopte mediamousse?

DUF.nl is een connectplek speciaal voor DUF-lezers. Blog, twitter, share, chat, meet en greet hier met DUFgenoten en DUF-redactie en bak hier al je creatieve of kritische eieren.

Word snel lid en maak je eigen pagina + profiel (met je eigen ontwerp).

EASY!

Zet de wereld naar jouw hand in plaats van andersom. Lees DUF Waanwijs! Word wijs uit de waan en… waan je in één klap wijzer dan de rest!

DUF Waanwijs.

Because a critical mind is a joy forever.

DUF Waanwijs – word wijs uit de waan!

Waan = iets wat niet echt bestaat (een hersenspinsel) Wijs = diep weten of snappen (de waarheid doorgronden) Waanwijs = snappen wat wél en wat niet echt of waar is (waan van wijs kunnen onderscheiden)

Hou alle ontwikkelingen in de gaten en bestel 'm op duf.nl

* syad 5 ni ydaeR snedjit neregnoj rood tkaameg tfirhcsdjit gilamneE 2102 - 1102 eitide | pohskroW sjiwnaaW FUD nee