DUIC krant NR. 064 september 2018 by DUIC

De krant die verder kijkt in de stad

SEPTEMBER 2018 | 4E JAARGANG NR. 64 | KIJK VOOR HET LAATSTE UTRECHTSE NIEUWS OP

DUIC.NL

VOLGENDE KRANT: ZATERDAG 15 SEPTEMBER 2018

Selficient: het huis van de toekomst pagina 21

Utrecht klaar voor een nieuwe lichting studenten

Met in het hart van deze krant Open

8 september

2018

Utrecht

Monumentendag

Neem

GRAT

mee!

Open

Advertenties

8 september 2018

Monumentendag

Utrecht

OpenMonumente

ndagUtrecht.nl

Met in het hart van deze krant

DONDERDAG 6 SEPTEMBER

r 8 septembe

2018

Utrecht

Monumentendag Een culturele bijlage

TAURA RETSAURANTNT RES

In Europa In deze krant:

Open

- Alle open monument en - Beladen erfgoed aan de Maliebaan - Open huis Gerechtsge bouw - Fietsen langs forten

Kromhoutkazerne/Uni

versity College Utrecht

- Unieke opening Kromhoutkazerne - Lopen over de limesweg - 550 jaar Catharijne convent - Restauraties Dom en Stadhuis

- Publiekslezingen en verhalen - Juniorgidsen en Gildewandelingen - Muziek en Monument enmarkt

Utrecht in Europ a, Europa in Utrec ht

Europa op tal van manieren met elkaar verbonden zijn. En misschien dat u zich daarna afvraagt of u vandaag in Utrecht was of toch ook een beetje In Europa.

BINGO

smaakmakerstour.nl smaakmakerstour.nl

MEER INFO VIA CAMPINGGANSPOORT.NL

Tuin Grand Hotel Karel V

let’s feel good

Boots apotheek Utrecht

Ga naar www.trombosestichting.nl

Ontdekculinair culinair Ontdek Utrechtop opde deﬁets ﬁets Utrecht

en veel meer…

Dat Utrecht in Europa ligt is veel meer dan alleen een geografisc aan die verbintenis h feitje. De historie is de Universiteit van Utrecht. onze stad is al De oprichting in het Wolvenplein 2000 jaar verbonden 1636 gaf een impuls was tijdens de Tweede met die aan de van ons continent. Wereldontwikkeling van oorlog in gebruik Vanaf het moment de stad. Sindsdien als Deutsche Untersuchu zijn vele dat de Romeinen op ngsstudenten en hooglerare und Strafgefängnis deze plek hun en ‘Het Gele Kasteel’ n vanuit heel Europa legerforten bouwden tot de naar Utrecht getrokken. aan het Janskerkhof dag van vandaag fungeerde als hoofdkwar Vandaag kunt u zijn in Utrecht vele monument ontdekken hoe het tier van het 88ste Duitse begon rond de en verrezen die Armeekorps. Veel Domkerk, de door hun gebruik, stijl panden Pandhof en de Kapittelzaa aan de Maliebaan of ontstaansgeschiedeni werden gebruikt l, en hoe de univerdoor de bes een breder, Europees siteit daarna tal zetter en door de van andere monument verhaal vertellen. NSB, terwijl een paar panden en in de binnenstad betrok verderop het verzet en soms ook weer actief was. Hier verliet. organiseSporen van Europese ren we vandaag geschiedenis een speciaal programma Vandaag zult u Vanaf de 19e eeuw dat dieper ingaat op in tal van monument liet de universiteit deze Utrechtse oorlogsjare en de langs sporen van deze de n. toenmalige Sommige panden hebben randen van de stad Europese geschieden een beladen verlesteeds vais tegenkomen. Neem ker zelf nieuwe den vanwege hun bijvoorbeeld de panden bouwen: connectie met kolonialism Romeinse een Hygiërestanten in Leidsche nisch Laboratoriu e en slavernij. m aan de Catharijnes Rijn. Of wat te denken ingel van keizer Karel (nu onderdeel van V, die verbleef het Gerechtsgebouw), in wat nu een Grand Hotel Karel Physiologisch Laboratoriu Nieuwe Hollandse V is en in wiens Waterlinie m aan de Vondellaan opdracht de bastions Sterrenbur (tegenwoordig het Soms wilden we g, Manenburg en bedrijvencentrum ons juist bescherme SonRudolf n tegen nenburg werden Magnus) en diverse ‘Europa’. Daarom gebouwd. Of Paushuize, gebouwen voor werd vanaf de negentiend de Rijks dat het verhaal vertelt Veeartsenijschool e eeuw de Nieuwe van Paus Adrianus, aan de oostkant Hollandse Waterlinie van het een ‘Utrechter in Rome’. aangecentrum. Het zijn legd. Een ingenieuze bijzondere monument Ook diens geboortepl militaire verdedigin en die ek aan de Oudegrach gslibovendien nie, die echter voortduren illustreren hoe de t is vandaag te ontwikkeling van d aangepast moest bezoeken. Het zijn allemaal de wetenschap soms worden aan de monumenten die snelle ontwikkelin ook de groei van karaktede stad gen in de ristiek zijn voor bepaalde. oorlogsindustrie. Utrecht en tegelijkerti Acht Utrechtse forten jd laten zien hoe de stad die tot deze linie behoren onlosmakelijk verbonden zijn vandaag te bezoeken. is met Europa. Beladen Erfgoed Pak de fiets en ervaar zelf waarom de waterliDe Europese geschieden nie in 2020 op de UNESCO-werelderfgoe is heeft ook z’n donkeStad van wetenscha dlijst re kanten gekend. zou moeten komen. p Verschillende monument Een instituut dat en die u vandaag kunt als geen ander gestalte bezoeken zijn hiervan geeft de stille getuigen. De Welke van de voormalige gevangenis 74 monumenten u vandaag aan ook bezoekt, u zult ontdekken hoe Utrecht en

HELPT U MEE? Dr. Erik Klok van het LUMC staat aan de vooravond van een grote doorbraak. Met uw hulp heeft dit trombose-onderzoek een goede kans van slagen!

MAAKMAKERSTTOUR OUR SSMAAKMAKERS

Elke werkdag open van 8-20u. Stationsplein Hoog Catharijne

utrecht.nl.boots.com

alting uitvaarten 06 45 363 220 (dag & nacht) Geertekerkhof 3 3511 XB Utrecht Alle nieuwbouw in regio Utrecht:

UTRECHTWOONT.NL

alting uitvaarten

Een goed idee? Het Initiatievenfonds helpt mee! Ruim duizend initiatieven worden jaarlijks ondersteund door het Initiatievenfonds! Mensen zetten zich op veel manieren in. Voor en met elkaar, in de buurt, wijk of stad.

Open atelier: tekenen, schilderen of boetseren

De Voorkamer: brug tussen bewoners

Elke week kleine cadeautjes – Mooi4Nix

Geluk zit in een klein hoekje

Grenzeloos genieten op een duofiets

Regentonnen tegen waterverspilling

Een muur opvrolijken

De kracht van iedereen

Bijdragen voor kleine en grote initiatieven variërend van € 50,- tot € 50.000,Heeft u een idee voor uw buurt, wijk of stad? Denk dan eens aan het Initiatievenfonds. Honderden Utrechters kregen hiermee al de kans iets moois neer te zetten. Meer informatie? www.utrecht.nl/initiatievenfonds

Laat u inspireren op www.utrecht.nl/initiatiefnemers Nog meer van het Initiatievenfonds te zien op Youtube_Initiatievenfonds

01-09-2018

… geveltuintjes • meidenclub • speeltuin • straatfeest • buurtcamping • muurschildering • Utrecht Canal Pride • buurtkrant • Waterproof • buurtbus • speel-o-theek • Repaircafé • WinterPlaza • schoonmaakacties • Ladyfit • Serve the City • plantjesdag • naailessen • kinderdisco • leefstraten • tuinonderhoud • SintMaarten • boomspiegels • HoiUtrecht • groendag • kinderboerderij • huisbezoeken • Sinterklaasintocht • beheergroep • buurtactiviteiten • picknicktafel • knutselmiddagen • buitenconcert • duofiets • Vogelnest • steegtuinen • alzheimeravonden • kindervakantie • spelletjesmiddagen • hangingbaskets • dierenweide • bloembakken • Keescultuurvrijwilligers …

SEPTEMBER 2018 | NR. 64 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

INHOUD

VOORWOORD

Utrecht studentenstad

Nieuws 4 DUIC in beeld Victoria Longwood

6 Tekort studentenwoningen Rare regels van huisbazen

7 Studententaal

Het origineelste studentenwoord

9 Studentenstress Mentale druk is ook een maatschappelijk probleem

a een warme zomer in de stad komt het gewone leven in Utrecht weer op gang. De kinderen gaan weer naar school, de collega’s zijn terug van vakantie, het is ’s ochtends weer druk op de fiets en de files staan weer rond de stad. Het ‘normale’ leven is gestart. Het betekent direct ook het

begin van een nieuw avontuur van duizenden nieuwe bewoners. Het studiejaar start weer en de eerstejaars studenten zetten hun eerste stappen in de stad. Samen met het Digitale Universiteitsblad (DUB) en Trajectum het onafhankelijk medium van de Hogeschool Utrecht, maken we kennis met de nieuwe studenten. Onder meer de studententaal, kamernood en stress onder

studenten wordt onder de loep genomen. Daarnaast is er uiteraard ook ruimte voor de reguliere rubrieken die u van DUIC gewend bent én vind je een gesponsorde bijlage in het hart van deze krant over de Open Monumentendag. Zo ben je weer helemaal klaar voor het nieuwe jaar. Veel leesplezier.

Cultuur / Uit 11 Utrecht volgens Voormalig VIDIUS-voorzitter Martijn Grul

13 Uittips O.a. Gaudeamus Muziekweek 2018 en Smeerboel

De week in quotes

“Wat is het beste aan Utrecht?”

Wat zijn de meest opmerkelijke quotes uit het Utrechtse nieuws van de afgelopen twee weken? Een overzicht.

Stad / Leven 14 Student Style Vijf nieuwe studenten stellen zich

15 Jette & Jildou drinken koffie

“Deze maatregelen zijn aanvullend op wat we al doen om de terroristische dreiging te verkleinen.”

‘Hallo Lantaarnpaal’ is een internationaal kunstproject waarbij bezoekers in gesprek kunnen gaan met straatmeubilair door de stad.

Bij Frenchie Café

19 Kunst aan gebouwen

De gemeente heeft betonblokken geplaatst op de Neude om mensen te beschermen tegen voertuigterrorisme.

Gerrit Rietveld als gevelkunstenaar

20 Geheimen van de stad

“Shared space en fietsers moeten afstappen. Dat is feitelijk een fietsverbod, toch?”

Hofje van Veelo in de Tuinstraat

21 Toekomst

De gemeente Utrecht zorgde met een nieuw tijdelijk verkeersbord voor onduidelijkheid of er nu wel of niet gefietst mag worden bij de fietsenstalling op het Jaarbeursplein.

Selficient: het huis van de toekomst

21 Wat wordt daar gebouwd? Ziekenhuis Oudenrijn

“Zo ontstaat er snelfietsroute van Utrecht naar Arnhem,

25 Puzzel Win 4 x 2 kaartjes voor Kampeer & Caravan Jaarbeurs

70 kilometer.” Er moet een snelfietsroute komen tussen Utrecht en Arnhem. Die oproep doet D66 in Gelderland.

Bijzondere sporten in de stad

Colofon CONTACT REDACTIE 030 - 633 18 90 redactie@duic.nl

“We begonnen het bedrijf met het motto de sky is the limit in ons achterhoofd. Nu blijkt dat ook echt zo te zijn.”

een traject van bijna

27 Van lacrosse tot quidditch

BEELDREDACTIE Robert Oosterbroek

Enkele bewoners uit Wijk C hebben last van het geluid van Café Stathe en stapten eerder al naar de rechter. Onlangs werd bekend dat zij ook het hoger beroep tegen de gemeente over het café hebben verloren.

een doorlopende

Sport

REDACTIE Jesse Holweg en Robert Oosterbroek

“Voor de omwonenden is het niet leuk, die ondervinden duidelijk overlast.”

Iets meer dan anderhalf jaar geleden zat United Wardrobe nog met vijf man in een stoffige ruimte in het oude postkantoor op de Neude, maar inmiddels is het een volwaardig internationaal bedrijf met vijftig werknemers.

Social Media AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Job van Gasselt, Jette Pellemans, Jildou Fabriek, Jantine Albers, Jochem Geerdink, Bas van Setten, Arjan den Boer, Rosanne de Jong, Ries Agterberg, Maarten Nauw en Hidde Plieger ART DIRECTION EN VORMGEVING ddk.nl, Nathan Roos (doei!) UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers

PARTNERSHIPS & SALES Stefan Timmer via stefan@duic.nl Camiel Boutens via camiel@duic.nl ADVERTEREN 030 - 740 04 44 Helling 13, 3523CB Utrecht adverteren@duic.nl VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via distributie@duic.nl 06 - 14 41 56 56

WEBSITE DUIC.nl

FACEBOOK DUIC

TWITTER @duicnl

INSTAGRAM duic.nl

4 Nieuws

DUIC IN BEELD

NR. 64 | SEPTEMBER 2018 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

Tekst: Jesse Holweg / Fotografie: Robert Oosterbroek

Victoria Longwood

p de hogeschool en de universiteit gebeuren veel spannende dingen. Helaas wordt dit voor het grote publiek niet altijd zichtbaar. In het Universiteitsmuseum aan de Lange Nieuwstraat kun je vaak wĂŠl bijzondere dingen vinden die je anders niet zo snel zou tegenkomen. In de Oude Hortus bijvoorbeeld. De tuin, die van 1723 tot 1920 de botanische tuin van Universiteit Utrecht was. De afgelopen week was hier de Victoria Longwood te zien.

De onderkant van het blad van de waterlelie, dat tot wel 20 kilo kan dragen, is op deze foto te zien. De vlakken tussen de nerven zorgen ervoor dat er een soort luchtkussentjes onder de bladeren ontstaan, waardoor het zware blad kan blijven drijven. Om de groei van nieuwe bladeren te bevorderen wordt er af en toe een uit het water gehaald, toen dat onlangs gebeurde is deze foto gemaakt en hier is de onderkant van het prachtige blad te zien.

SEPTEMBER 2018 | NR. 64 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

Nieuws 5

6 Nieuws

NR. 64 | SEPTEMBER 2018 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

TEKORT STUDENTENWONINGEN

Rare regels van huisbazen Tekst: Rosanne de Jong Fotografie: Robert Oosterbroek

Utrecht heeft een tekort aan studentenkamers en als eerstejaars mag je dan ook blij zijn als je een kamer kunt vinden. Sommige studenten nemen het daarom maar op de koop toe dat huisbazen zich niet altijd even netjes gedragen. Het zorgt nog wel eens voor vreemde situaties.

‘Mijn huisbaas valt absoluut in de categorie huisjesmelker’

trecht telt volgens de Studentenwegwijzer, een onafhankelijk platform voor aankomende en eerstejaars studenten in Nederland, ruim 66.000 studenten. Veel van hen wonen in Utrecht of willen hier graag komen wonen, maar omdat het aantal studentenwoningen achterblijft bij de vraag is het dringen op de woningmarkt. Een groot gedeelte van de nieuwkomers lukt het niet om voor het begin van het nieuwe academisch jaar een kamer te vinden, volgens Vidius, een organisatie die opkomt voor de belangen van studenten. Wie een kamer heeft, wil die dus graag behouden. Dat zorgt soms voor vreemde, abnormale of illegale situaties in studentenhuizen. Nieuw huurcontract Sam woonde in een huis met vier studenten die allemaal binnen korte tijd op straat kwamen te staan. De huisbaas besloot de huurcontracten aan te passen. “We moesten een nieuw contract tekenen, omdat het oude contract verjaard was, zei ze. Toen wij het nieuwe contract doorlazen, zagen we dat ze allerlei dingen in de tekst had veranderd. Zo moesten we meer huur gaan betalen en kreeg ze het recht hebben om ons per direct uit onze kamers te zetten.” Sam en zijn huisgenoten waren niet blij met deze aanpassingen, maar besloten het contract toch maar te tekenen. “Uiteindelijk kwam, zoals wij al dachten, het moment dat we uit huis moesten. Ze ging het huis verkopen. Wij moesten er binnen een maand uit.” Studenten kiezen soms voor een hospes of hospita; iemand die kamers in zijn of haar eigen woning verhuurt aan studenten. In deze woonsituatie valt de huurprijs over het algemeen lager uit dan een vrije studentenwoning, zo blijkt uit peilingen van Kamernet.

Bij Larissa was dit echter niet het geval. Ze woonde samen met drie andere studenten jarenlang bij een hospita. “We deelden samen de voordeur en de gang. De woonkamer was haar ‘huis’ en de tweede en derde verdieping van mij en mijn drie huisgenoten. Het was vooral heel klein. Er stond een keukenblok op de overloop en in plaats van een badkamer hadden we een douchehokje. Wij betaalden allemaal 400 euro per maand. Voor deze kleine ruimte was dit veel te hoog.” Daarnaast wilde de hospita de huur elke maand contant hebben. “Elke eerste van de maand liepen mijn huisgenoten en ik met 400 euro over straat.” Te hoge huur en huisjesmelkers De kamernood in Utrecht leidt al jaren tot excessen. Zo betaalt, volgens een recent rapport van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb), 82,35 procent van de kamerbewoners in de Domstad een te hoge huur. Studenten betalen volgens dit rapport met een gemiddelde huurprijs van 431 euro, gemiddeld 117 euro te veel voor hun kamer. In de afgelopen jaren is in Utrecht meer aandacht gekomen voor de aanpak van huisjesmelkers. Dit zijn huisbazen die vaak een te hoge huur vragen, het huis niet onderhouden waardoor gevaarlijke situaties kunnen ontstaan of de bewoners zelfs pesten of intimideren. “Mijn huisbaas valt absoluut in de categorie huisjesmelker”, beweert Anniek. “Hij komt ten eerste bijna twee keer per week onaangekondigd langs en eist dan dat we allemaal met hem samen gaan ontbijten. Doen we dit niet, dan dreigt hij de toevoer van het warme water te blokkeren. Ons huis is zoals wij het zelf noemen verpauperd. Deuren sluiten niet goed, het behang laat los, in de keuken ontbreekt een vloerplank, de trapleuning hangt

scheef en hoe goed en vaak wij ook de douche schoonmaken, de schimmel blijft terugkeren. Dit alles voor een huur van 450 euro per maand voor slaapkamers van amper 10 vierkante meter.” Anniek en haar huisgenoten durven niet naar de huurcommissie te stappen om te klagen over hun huis en huisbaas. “Hij heeft meerdere keren gezegd dat als we dat doen, hij ons huurcontract niet gaat verlengen.” Boete voor huisbazen Huisjesmelkers zijn volgens de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) een groot probleem. “Veel huisbazen trekken zich niks aan van de regels,” aldus Geertje Hulzebos, voorzitter van de LSVb. De vakbond vindt dat de boete die huisbazen moeten betalen als de huurcommissie klagende studenten in het gelijk stelt, omhoog moet. Dat verzoek legt ze neer bij de politiek. “Nu betaalt een huisbaas maximaal een paar honderd euro. Dat risico willen huisbazen vaak wel lopen.” “Maar ook als de boete omhoog gaat, zal het lastig blijven om huisjesmelkers volledig te laten verdwijnen. Huisjesmelkers intimideren vaak de huurders om te voorkomen dat ze naar de huurcommissie stappen. Dit kan op allerlei manieren. De extreemste situatie die wij hebben gehoord, is dat huisbazen een luidruchtige alcoholist bewust in de kamer naast de klagende student laten wonen. Door de intimidatie en de geluidsoverlast van de nieuwe bewoner, hoopt de huisbaas dat de student zelf gaat verhuizen en dus niet naar de huurcommissie stapt.” De geïnterviewde studenten in dit artikel zijn om privacyredenen enkel met hun voornaam vermeld.

Nieuws 7

SEPTEMBER 2018 | NR. 64 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

COLUMN

Tekst: Ries Agterberg Ries Agterberg is hoofdredacteur van het Digitale Universiteitsblad (DUB), de onafhankelijke nieuwssite van de Universiteit Utrecht.

Daar zijn ze weer

lk jaar in augustus zie je ze weer fietsen: de nieuwe studenten die in groepjes de stad ontdekken. Ze bewegen zich onwennig van park tot park en van kroeg naar kroeg. Het zijn de Utrechters van straks. Ik herinner me nog mijn eigen introductie. Ik dacht de stad aardig te kennen, maar kwam enigszins bedrogen uit. De studenten vormen een stad in de stad.

Achter de façades van een aantal monumentale stadspanden gaat een eigen wereld schuil. Veel studentenverenigingen, van klein tot groot, creëren een minisamenleving met disputen, jaarclubs en commissies, elk met hun eigen tradities. Daarnaast wemelt het van de studie- en debatverenigingen die bijna dagelijks wel ergens in de stad activiteiten organiseren met borrel na afloop. Bij het cultuurcentrum Parnassos bloeit een rijk cultureel leven, op De Uithof

heb je sportcentrum Olympos met 26 studentensportverenigingen en de roeiverenigingen Orca en Triton hebben een onderkomen aan het Merwedekanaal. Toch ontmoeten de studenten en de andere Utrechters elkaar regelmatig. In het uitgaansleven bijvoorbeeld zie je de studenten overal opdoemen. Ze zorgen voor levendigheid. Ook zijn er actieve studenten die vrijwilligerswerk doen. Soms botst het ook tussen de studenten en de wat oudere

stadsbewoners, bijvoorbeeld door de aanwezigheid van studentenhuizen in een wijk. Het studentenritme komt niet altijd overeen met dat van de jonge gezinnen. Op 3 september begint het academisch jaar weer op de universiteit en de hogescholen. Studenten storten zich op de boeken en vechten om een plekje in de Universiteitsbibliotheek. En ’s avonds trekken ze zich terug in hun verenigingen of gaan op stap in de stad.

STUDENTENWOORDEN Afbeelding: Ype Driessen

Studenten hebben eigen taal: ‘Het kan even slikken zijn’ Ufjes die huig hockeyen met ballen. Een HJ die een AVG’tje maakt. Even afpilsen, een bruine fruitschaal bestellen en de avond eindigen met een grondpizza. In de studentenwereld vliegen de nieuwe woorden en afkortingen je om de oren. DUB maakte een studentenwoordenboek en koos tien woorden die meedingen naar de titel van het origineelste studentenwoord.

tudenten hebben zo hun eigen taal. Een kenmerk is dat er veel grove of plastische uitdrukkingen zijn over vrouwen, seks, drank en lichamelijke functies als poepen, plassen en overgeven. Niet zo vreemd, zegt taalwetenschapper Marten van der Meulen van de Nijmeegse Radboud Universiteit. “Je ziet in elke situatie waarin mensen veel tijd met elkaar doorbrengen, zoals op de werkvloer of binnen een vriendengroep, dat mensen een taal met elkaar delen. Dat je met elkaar kan praten op een manier die andere mensen niet begrijpen, versterkt de groepsidentiteit. In het taalgebruik van studenten zie je dat woorden die met taboes te maken hebben, relatief veel voorkomen. Samen een taboe overtreden is groepsversterkend”, verklaart de taalwetenschapper. “Daarnaast worden die woorden over seks en kots relatief veel gebruikt, omdat je als student bepaalde dingen meer doet dan daarvoor. Bijvoorbeeld kotsen.” Toch kan het als buitenstaander, of kersverse eerstejaars, even slikken zijn als je de woorden hoort. “Sommige woorden zijn grover doordat ze visueel zijn”, aldus Van der Meulen. “Zo is brokken visueler, en dus

grover, dan kotsen. Andere woorden zoals sloopkogel (synoniem voor een vrouw die is aangekomen tijdens haar studententijd, red.), kunnen ook een probleem laten zien. Je kunt natuurlijk zeggen dat het binnen de context van de studentenwereld grappig bedoeld is." Volgens Van der Meulen toont het echter een sociaal patroon als mannen ‘ridders, helden en koningen’ worden genoemd, terwijl vrouwen ‘sletten, hoeren en teven’ zijn. "Je kan je bijvoorbeeld afvragen of er een mannelijke equivalent is voor woorden zoals kapstokhertje, sloopkogel en eindbaas.” De taalwetenschapper benadrukt dat ook buiten het studentenleven woorden voor vrouwen vaker een negatieve connotatie hebben dan woorden voor mannen. “Dat zit heel diep in onze samenleving.” Kijkend naar het studentikoze taalgebruik is er dus wat werk aan de winkel. Om te snappen wat met bepaalde woorden of uitdrukkingen wordt bedoeld maakte DUB een woordenboek dat is samengesteld aan de hand van 'woordenboeken' van verschillende Utrechtse studentenkringen en vriendengroepen. Utrechters kunnen dan ook meedoen aan de verkiezing van DUB: ‘Wat is het meest originele studentenwoord?’

Wat vind jij het origineelste studentenwoord? Breng je stem uit:

Eigenpijper

Brakpak

Iemand die erg vol is van zichzelf

Kleding die je de ochtend na een avondje stappen draagt

Grondpizza

Huig hockeyen Zoenen

Kwarrel

Kots in de straat of elders op de grond

Bruine fruitschaal Een portie bittergarnituur

Scharrel met kwaliteit (lees: potentie voor een relatie)

Kipfiletje kletteren Als een vrouw moet plassen

Sekshemd

Kapstokhertje

Een meisje dat in de kroeg wacht tot ze wordt opgepikt door een man

Vestjeslikker

Een lid van een studentenvereniging dat met regelmaat zoent of het bed deelt met prominente leden (veelal met vestjes)

Een aantrekkelijk of uitnodigend kledingstuk

Je kan je stem uitbrengen op dub.uu.nl

Advertorial

Wie reist er eigenlijk met de bus?

DUIC aan de muur

Tienduizenden mensen reizen dagelijks met een van de meer dan tweehonderd Syntus Utrecht-bussen in onze mooie regio. Veel van deze bussen komen langs station Utrecht Centraal. BIj de Jaarbeurszijde vraagt DUIC de komende weken aan reizigers waar ze vandaan komen, waar ze heen gaan en wat ze eigenlijk van de dienstverlening vinden.

Kijk voor alle foto's op duic.werkaandemuur.nl

Vandaag: Jesse (26 jaar) op lijn 50, tussen Utrecht en Wageningen

Zeist na een avondje darten de laataandagmiddag, vier uur ‘s ste bus naar huis pak, dan ben ik wat middags. Het is rustig op gezelliger. De bus is dan negen van busplatform C van station de tien keer helemaal leeg, dus ga ik Utrecht Centraal. Stilte voor de storm altijd dicht bij de buschauffeur zitten die de spits over iets meer dan een uur voor een goed gesprek. Gelukkig zijn met zich mee zal brengen Een groepde chauffeurs van Syntus Utrecht erg je reizigers staat op de bus van lijn 50 vriendelijk en altijd wel bereid tot het naar Wageningen te wachten. Eén van maken van een praatje.” hen draagt een lichtblauwe rugzak en Jesse is tevreden met zijn algemegeniet zichtbaar van de muziek die uit ne ervaring met de busritjes met Synzijn oordopjes klinkt. Met zijn voeten tus Utrecht. “Het interieur is relaxed en veert hij onrustig heen en weer. de USB-punten zijn echt een uitkomst. “Jesse”, antwoordt de jongeman Vooral als ik aan het Netflixen ben in wanneer we hem vragen wat zijn de bus. Dat vreet batterij.” naam is. Hij klinkt opgewekt. “Waar Wel ziet Jesse nog verbeterpunik heen ga? Naar Zeist. Eten bij mijn ten. “Ik heb geen abonnement vader. Dat doe ik zeker eens voor de bus, dus ik zou het per week.” Jesse is 26 echt een verbetering jaar en woont inmidvinden als de bussen dels zo’n drie jaar “Gelukkig OV- o p l a a d p u nt e n in Utrecht, waar zouden krijgen. Nu hij veel schrijft en zijn de chauffeurs van moet ik steeds van acteert. “Maar ik tevoren naar een kom nog vaak Syntus erg vriendelijk automaat om er in Zeist”, voegt geld op te zetten.” hij daaraan toe. en altijd wel bereid Terwijl in de “Naast mijn verte lijn 50 het vader wonen tot het maken van perron nadert, verer ook nog veel een praatje” telt Jesse nog snel vrienden van me. een anekdote van een Met hen ga ik vaak leuke ervaring die hij eereen avondje chillen of der dit jaar had in de bus van darten.” Zeist naar Utrecht. “Ik zat in een Voor het afleggen van die van de laatste bussen naar Utrecht reis maakt Jesse meestal gebruik van tijdens Koningsnacht. Achterin de lijn 50 van Syntus Utrecht. “Waarom bus zat een groepje jongeren dat het weet ik eigenlijk niet zo goed”, vertelt enorm naar hun zin had. Ik heb daar hij. “De dienstregeling ligt mij op de hard om kunnen lachen samen met een of andere manier altijd erg gunde buschauffeur, omdat het voor ons stig. Onderbewust speelt het kleurenheel herkenbaar was. De busreis was pallet van de bussen misschien mee. voor mij vroeger ook een hele happeDe combinatie van rood en wit vind ik ning als ik met vrienden ging stappen erg rustgevend. Het geel van de stadsin Utrecht.” bussen schrikt me toch een beetje af.” Na de anekdote maakt hij aanstalte Of hij in de bus ook rustig is door om aan te sluiten in de rij met reizigers die rustgevende kleuren verschilt voldie voor de deuren van de inmiddels gens Jesse. “Dat is afhankelijk van tot stilstand gekomen bus staat. “Als waar ik vandaan kom en waar ik naarhet goed is ben ik net voor de spits bij toe ga. Als ik vanaf Utrecht naar Zeist mijn vader in Zeist”, besluit Jesse. reis luister ik meestal een muziekje en staar ik uit het raam. Maar als ik vanaf

20%

KORTING Vintage boutique kledingwinkel Roxy’79 viert 1-jarig bestaan

De tijd vliegt: vintage boutique Roxy ’79 Vintage, gelegen aan de Nachtegaalstraat in Utrecht, is al weer 1 jaar open. Om dit te vieren krijgen lezers van DUIC gedurende de maand september 20% korting op hun aankoop!

et veel plezier kijkt Roxy ’79 Vintage terug op afgelopen jaar. Klanten zijn blij gemaakt, de meest unieke items zijn over de toonbank gegaan, interessante gesprekken zijn gevoerd, over duurzaamheid en vroegere tijden, en leuke acties en events zijn georganiseerd (denk aan het knallende openingsfeestje en de speciale shopping night met live muziek). Het doel, om Utrecht een stukje bewuster te maken, te laten zien hoe mooi het kan zijn om voor duurzaamheid te kiezen, en kennis te laten maken met kwalitatief hoogstaande vintage kleding, is al zeker gelukt. En Roxy ’79 Vintage heeft nog meer in petto voor komend jaar! In Roxy ’79 Vintage zul je vintage kleding, schoenen, tassen, accessoires én sieraden tegenkomen.Van de jaren ’60 en ’70, waar de hippies de mode voor een groot deel bepaalden, tot de kleurrijke jaren ’80 en eclectische funky jaren ’90. Alle items die je bij Roxy ’79 vindt zijn zorgvuldig geselecteerd. De winkel op Nachtegaalstraat 36 is zeven dagen in de week geopend, van 11:00 tot 19:00. Op donderdagavond is er koopavond, en is de winkel tot 21:00 geopend. Tegen inlevering van dit artikel krijg je in september 20 procent korting op alle kledingstukken. Maximaal 1 coupon per persoon

Nieuws 9

SEPTEMBER 2018 | NR. 64 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

STUDENTENSTRESS

Studenten krijgen steeds vaker te maken met stress en depressies. Vaak wordt de oplossing gezocht bij de student zelf, maar er zijn meer oorzaken. Zo is de prestatiedruk toegenomen en zijn er hoge verwachtingen van een rijk en sociaal leven. Daar komt de zorg van een schuldenlast na het afschaffen van de basisbeurs nog eens bij.

Tekst en fotografie: Ries Agterberg

Als je geen hoge cijfers haalt, mag je niet meedoen aan excellentietrajecten

Mentale druk studenten is ook een maatschappelijk probleem

tudenten hebben meer dan ooit last van een mentale druk. Steeds meer huisartsen krijgen bezoek van studenten met psychische klachten, zo kopte de Volkskrant half augustus. Ze kampen met vermoeidheidsklachten, concentratieproblemen en angstaanvallen. Soms gaan die gepaard met verslaving aan alcohol, drugs of internet. Maar hoe kan het dat studenten ten onder dreigen te gaan aan stress? En ligt dat aan de huidige

generatie die ‘gepamperd’ wordt met een beschermde opvoeding? Of heeft het te maken met de toegenomen prestatiedruk bij de studie en het gevoel om aan maatschappelijke verwachtingen te moeten voldoen? Studieproblemen Duidelijk is dat er een probleem bestaat. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek krijgt één op de vijftien jongeren tussen de 18 en 25 jaar te maken met een depressie.

Een ander onderzoek wijst uit dat 18 procent van de studenten studieproblemen heeft vanwege psychische problematiek, van wie zo’n 20.000 echt flinke studievertraging oplopen of zelfs moeten stoppen met de studie. Het leven van de studenten staat vooral in het teken van het voldoen aan hoge verwachtingen: het halen van goede cijfers, het opbouwen van een cv en een flitsende carrière gecombineerd met een rijk sociaal leven. Dat constateerde de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving deze zomer in een analyse van de toegenomen mentale druk van jongvolwassenen. Fear of missing out Op de universiteit ligt de nadruk sterk op excellentie. Als je geen hoge cijfers haalt, mag je niet meedoen aan excellentietrajecten, zoals in Utrecht het honoursprogramma. Een diploma is niet meer genoeg om te slagen na de studie, je moet al tijdens de studie werken aan je cv. Tegelijkertijd voelen de studenten de groeiende sociale druk. Op sociale media zie je hoe geweldig anderen het hebben en daar moet je bij horen. Er heerst een angst om iets te missen (fear of missing out). Uit een peiling van onderzoeksbureau GfK bleek dat voor 5 procent van jongeren tussen de 18 en 34 jaar de nacht te lang duurt. Ze kunnen niet 8 uur zonder sociale media en zetten de wekker om ergens in de nacht hun smartphone te checken. Ruim driekwart zegt later te gaan slapen doordat ze druk zijn met hun telefoon. Ook is de toekomst in de ogen van veel studenten onzeker. Bijvoorbeeld als het gaat om de klimaatverandering of de gevolgen van de vergrijzing. Tenslotte hebben de studenten van nu heel veel vrijheid. Dat betekent dat ze uit tal van mogelijkheden kunnen kiezen en niet iedereen kan even gemakkelijk met deze keuzes-

tress omgaan. Maatschappelijke kant De oplossing van de psychische problemen wordt volgens de Raad van Volksgezondheid nu vaak gezocht bij het individu. Ze moeten zelf aan de slag om beter te worden, bijvoorbeeld door yoga te gaan doen, een cursus mindfulness te volgen of hulp te zoeken bij een psycholoog of arts. Het probleem heeft volgens de Raad ook een maatschappelijke kant. Vanuit de politiek wordt het hoger onderwijs afgerekend op het zo snel mogelijk afstuderen van studenten. De basisbeurs is afgeschaft waardoor de studieschuld voor studenten rap groeit. Het bindend studieadvies, waarbij je in het eerste jaar minstens een bepaald aantal studiepunten moet halen om door te mogen studeren, draagt ook bij tot meer studiestress. Niet iedereen hetzelfde De norm voor alle studenten is streng. Zeker omdat de studenten naast de studie ook een bijbaan nodig hebben. En dat zou volgens de Raad wat minder mogen. Als oplossing wordt aangegeven meer aandacht te besteden aan studentenwelzijn. Accepteer dat niet iedereen hetzelfde is en besteed als universiteit en hogeschool meer ruimte aan persoonsvorming en beroepsoriëntatie. In Utrecht wordt het probleem ook erkend. Het afgelopen jaar is door het universiteitsbestuur in samenspraak met de studenten van de Universiteitsraad een Taskforce Studentenwelzijn ingesteld. Hierin zitten zowel studenten als docenten. Die gaat nu de komende tijd kijken in hoeverre de universiteit kan bijdragen om de stress bij studenten te verminderen. Zo wordt er bijvoorbeeld gekeken naar preventie, zodat studenten kenmerken van stress herkennen en tijdig actie kunnen ondernemen, maar wordt ook gekeken naar begeleiding en communicatie.

Advertenties

RAJA RAJA RAJA YOGA RAJA YOGA RAJA YOGA YOGA YOGA

RAJA RAJA RAJA YOGA RAJA YOG YO

Raja of Koninklijke Raja of Koninklijke Yoga Rajaisofde Koninklijke Yoga volledige, Rajaisofde Koninklijke Yoga volledige, oeroude Rajaisofde Koninklijke training, Yoga volledige, oeroude is detraining, Yoga volledige, oeroude is detraining, volledige, oeroude training, oeroude training, Raja of Koninklijke Raja of Koninklijke Yoga Rajaisofde Koninklijke Yoga volledige, Rajaisofde Koninklijke Yoga volledige, oeroude is detraining Yoga volled oeroud is - of waarbij vermogens waarbij vermogens ontwaken waarbij vermogens als ontwaken waarbij flexibiliteit, vermogens als ontwaken waarbij flexibiliteit, visie, vermogens als ontwaken kracht, flexibiliteit, visie,als ontwaken kracht, flexibiliteit, visie,als kracht, flexibiliteit, visie, kracht, visie, kracht, waarbij vermogens waarbij vermogens ontwaken waarbij vermogens als ontwaken waarbij flexibiliteit, vermogens als ontwaken flexibiliteit, visie,als ontwa krach flev Raja Koninklijke Yoga is de volledige, oeroude training, waarbij vermogens ontwaken als geheugen,geheugen, intuïtie, creativiteit, geheugen, intuïtie, creativiteit, geheugen, die intuïtie, naar bevrijding creativiteit, geheugen, die intuïtie, naar bevrijding creativiteit, leiden. die intuïtie, naar bevrijding creativiteit, leiden. die naar bevrijding leiden. die naar bevrijding leiden. leiden. geheugen,geheugen, intuïtie, creativiteit, geheugen, intuïtie, creativiteit, geheugen, die intuïtie, naar bevrijding creativiteit, die intuïtie, naar bevrijd creativ leiden die n flexibiliteit, visie, kracht, geheugen, intuïtie, creativiteit, die een naar Gedegen Gedegen opzet. Gedegen Iedereen opzet. Gedegen kan Iedereen meedoen. opzet. Gedegen kan Iedereen meedoen. Wekelijks opzet. Gedegen kan Iedereen een meedoen. Wekelijks opzet. les kan Iedereen een meedoen. Wekelijks leskan een meedoen. Wekelijks les een Wekelijks les les bevrijding Gedegen leiden. opzet. Gedegen Iedereen opzet. Gedegen kan Iedereen meedoen. opzet. Gedegen kan Iedereen meedoen. Wekelijks opzet.kan Iedereen een meedo Wekel les van 3 uur voor van 3 €20,uur voor van 3 €20,uur voor van 3 €20,uur voor van 3 €20,uur voor €20,van 3 uur voor van 3 €20,uur voor van 3 €20,uur voor van 3 €20,uur voor €20,opzet. Iedereen kan meedoen. Wekelijks een les van 3 uur voor €20,BASIS-CU BASIS-CU RSU S (10 BASISRSUS MAAN CURSUS ( BASIS10 DEN MAAN ) CURSUS ( BASIS10 DEN MAAN ) CURSUS ( 10 DEN MAAN ) ( 10 DEN MAAN ) DEN ) Voor beginners Voor beginners met interesse Voor beginners met in interesse Voor Yoga beginners met enin interesse achtergronden. Voor Yoga beginners met enin interesse achtergronden. Yogamet enin interesse achtergronden. Yoga enin achtergronden. Yoga en achtergronden. BASIS-CURSUS (10 MAANDEN) Aanvang (het Aanvang 29ste(het jaar!): Aanvang 29ste maandagochtend (het jaar!): Aanvang 29ste maandagochtend (het jaar!): Aanvang 29ste of maandagochtend -avond (het jaar!): 29ste of maandagochtend -avond jaar!): of maandagochtend -avond of -avond of -avond beginners met interesse in Yoga en achtergronden. Aanvang 3Voor september 3 september 2018. 3 september 2018. 3 september 2018. 3 september 2018. 2018.

ochtend of -avond 3 september 2018. D OCENTEN-OPLEIDIN D OCENTEN DOCEN - OP G LEIDIN TEN DOCEN - OP G LEIDIN TEN DOCEN - OP G LEIDIN TEN - OP G LEIDIN G

BASIS- CURSUS BASIS- CURSUS ( BASIS10 MAAN CURSUS ( BASIS10 DEN MAAN ) CU ( 10 D

Voor beginners Voor beginners met interesse Voor beginners met in interesse Voor Yoga beginners met enin interesse achtergronden. Yogamet enin intere achte Yog Aanvang (het Aanvang 29ste(het jaar!): Aanvang 29ste maandagochtend (het jaar!): Aanvang 29ste maandagochtend (het jaar!): 29ste of maandag -avond jaar!)o (het329ste september 3jaar!): september 2018. 3maandagseptember 2018. 3 september 2018. 2018.

DOCEN TEN DOCEN - OP LEIDIN TEN DOCEN - OP G LEIDIN TEN DOCEN - OP G

Als aansluiting Als aansluiting op deAls basis-opleiding aansluiting op deAls basis-opleiding aansluiting opofde voor Als basis-opleiding aansluiting hen opofde die voor basis-opleiding een hen op basis ofde die voor basis-opleiding een hen basis ofdie voor een hen basis ofdie voor een hen basis die een basis Als aansluiting Als aansluiting op deAls basis-opleiding aansluiting op deAls basis-opleiding aansluiting opofde voor basis-opleidin hen opofde die voor basi een h met Yoga hebben met Yoga gelegd. hebben met Yoga Komplete gelegd. hebben met Yoga training Komplete gelegd. hebben metvan Yoga training Komplete 3gelegd. jaar. hebben van Ervaring training Komplete 3gelegd. jaar.van Ervaring training Komplete 3 jaar.van Ervaring training 3 jaar.van Ervaring 3 jaar. Ervaring met Yoga hebben met Yoga gelegd. hebben met Yoga Komplete gelegd. hebben met Yoga training Komplete gelegd. hebben van training Komplete 3gelegd. jaar.va E DOCENTEN-OPLEIDING in meditatie in van meditatie belang. in van meditatie Aanvang: belang. in van meditatie woensdagavond Aanvang: belang. in van meditatie woensdagavond Aanvang: belang. 5 sept. van woensdagavond Aanvang: belang. 5 sept. woensdagavond Aanvang: 5 sept. woensdagavond 5 sept. 5 sept. in meditatie in van meditatie belang. in van meditatie Aanvang: belang. in van meditatie woensdagavond Aanvang: belang. van woensdaga Aanvang: belang. 5 sep w A Als Een aansluiting opEende basis-opleiding ofYoga’ voor hen die eensluit basis gelegd. 2018 driejarige 2018 Een opleiding driejarige 2018 ‘Hogere opleiding driejarige 2018 Een Yoga’ ‘Hogere opleiding driejarige 2018 sluit Een Yoga’ hierop ‘Hogere opleiding driejarige sluit aan. hierop ‘Hogere opleiding sluit aan. Yoga’ hierop ‘Hogere sluit aan. Yoga’ hierop aan. hieropmet aan. Yoga 2018hebben Een driejarige 2018 Een opleiding driejarige 2018 Een ‘Hogere opleiding driejarige 2018 Een Yoga’ ‘Hogere opleiding driejarige sluitYoga’ hierop ‘Hoge opleid sl

Komplete training van 3 IN jaar. Ervaring in meditatie van belang. Aanvang: woensdagavond INFORM ATIE/INSCHRIJVING/P INFORM ATIE/INSCHRIJV INFORM ATIE/IN F ORMATIE/IN ROEF IN SCHRIJV ING/P LESSEN F ORMATIE/IN ROEF IN SCHRIJV G/P LESSEN ROEF IN SCHRIJV G/P LESSEN ROEF IN G/P LESSEN ROEF LESSEN IN F ORMATIE/IN IN F ORMATIE/IN SCHRIJV IN F ORMATIE/IN IN SCHRIJV ING/P F ORMATIE/IN ROEF IN SCHRIJV G/P LESSE ROIS

5 sept. 2018 Een driejarige opleiding 'Hogere Yoga' sluit hierop Maak afspraak Maak met afspraak Jan Maak Th.met afspraak vanJan Maak Opzeeland Th.met afspraak vanJan Maak Opzeeland ofTh. Irma met afspraak vanMilatz Jan Opzeeland ofTh. Irma met van vanMilatz Jan Opzeeland ofTh. Irma van van Milatz Opzeeland of Irma van Milatz of Irma vanMilatzaan. van Maak afspraak Maakmet afspraak Jan Maak Th.met afspraak vanJan Maak Opzeeland Th.met afspraak vanJan Opzeeland ofTh. Irma met vanMilatz Jan Opze ofTh Ir Stichting Raja Stichting Yoga Raja ‘tStichting Gooi, Yoga Naarden/Bussum. Raja ‘tStichting Gooi, Yoga Naarden/Bussum. Raja ‘tStichting Gooi, Yoga Naarden/Bussum. Raja ‘t Gooi, Yoga Naarden/Bussum. ‘t Gooi, Naarden/Bussum. Stichting Raja Stichting Yoga Raja ‘tStichting Gooi, Yoga Naarden/Bussum. Raja ‘tStichting Gooi, Yoga Naarden/Bussum. Raja ‘t Gooi, Yoga Naarden ‘t Goo Tel. 035-6948674 Tel. 035-6948674 /6917600 Tel. 035-6948674 /6917600 of vraag Tel. 035-6948674 uitvoerige /6917600 of vraag Tel. 035-6948674 uitvoerige folder /6917600 of vraag metuitvoerige folder /6917600 of vraag metuitvoerige folder of vraag metuitvoerige folder metfolder met Tel. 035-6948674 Tel. 035-6948674 /6917600 Tel. 035-6948674 /6917600 of vraag Tel. 035-6948674 uitvoerige /6917600 of vraag uitvoerige folder /691760 of vraag me INFORMATIE/INSCHRIJVING/PROEFLESSEN inschrijfformulier inschrijfformulier aan. inschrijfformulier Website: aan. inschrijfformulier www.raja-yoga-het-gooi.nl Website: aan. inschrijfformulier www.raja-yoga-het-gooi.nl Website: aan.www.raja-yoga-het-gooi.nl Website: aan.www.raja-yoga-het-gooi.nl Website: www.raja-yoga-het-gooi.nl inschrijfformulier inschrijfformulier aan. inschrijfformulier Website: aan. inschrijfformulier www.raja-yoga-het-gooi Website: aan.www.raja-yog Website: aan.www We - rajayoga@planet.nl Maakrajayoga@planet.nl afspraak metrajayoga@planet.nl Jan Th. van Opzeeland of Irma Milatz van StichtingE-mail: Raja Yoga Gooi, E-mail: E-mail: rajayoga@planet.nl E-mail: E-mail: rajayoga@planet.nl E-mail: rajayoga@planet.nl E-mail: 't rajayoga@planet.nl E-mail: rajayoga@planet.nl E-mail: rajayoga@planet. Naarden/Bussum. Tel. 035-6948674 /6917600 of vraag uitvoerige folder met inschrijfformulier aan. Website: www.raja-yoga-het-gooi.nl E-mail: rajayoga@planet.nl

Advertorial

Van alles te doen in het ANWB Café In het ANWB Café kun je ook in september relaxen, lunchen en nog veel meer. Er staan deze maand allerlei activiteiten op het programma. Lees dus snel verder. Zeker zijn van je plek schrijf je dan in via anwb.nl/café. Daar vind je gelijk een overzicht met alle activiteiten. Vrijdag 14 september

Woensdag 19 september

13.00 – 15.30 uur

14.00 – 16.00 uur

Workshop Fotograferen met je smartphone

Voor de kleintjes: Meet & Greet met Bollo

Vanuit het hart

Margo (51)

“MET DE GEBORGENHEID VAN THUIS” Toen haar vader overleed, wilde Margo hem niet in het verzorgingstehuis opbaren. Al woonde hij daar de laatste jaren van zijn leven, het voelde niet als ‘thuis’. Gelukkig kon ze de Barbara Afscheidssuite in Utrecht boeken. Een speciaal appartement met een aparte kamer om haar vader op te baren. Ze kon daar elk uur van de dag terecht om er met familie en vrienden afscheid te nemen. Met de geborgenheid van thuis. Dat kan bij Barbara Uitvaartverzorging. Al sinds 1955 werken wij vanuit het hart

Voor wie niet op pad gaat met een

Kindervriend Bollo van Landal

van Utrecht aan het waarmaken van persoonlijke uitvaartwensen, zodat

zware fotocamera. Fotograaf Désiré

GreenParks komt naar het ANWB

ieder afscheid altijd even uniek en bijzonder

Peter Paul Weststrate vertelt hoe je

Café! Schud zijn hand, zing samen

de mooiste foto’s maakt met je

liedjes en win een prijs met jouw

is als de persoon zelf.

telefoon. Verbaas vrienden en familie

kleurplaat!

met professionele foto’s op jouw

• Deelname is gratis.

timeline met de tips & trucs van Désiré. • Deelname is € 25 voor ANWBleden, € 30 voor niet leden.

Graag wel even aanmelden. • Leuk voor kinderen tussen de 2 en 7 jaar.

• Maximaal 20 deelnemers.

Wilt u meer weten over Barbara uitvaartverzorging en de Barbara Afscheidssuite? Bel dan: 030 - 296 66 66. Kijk ook op: www.barbarauitvaart.nl Barbara Uitvaartverzorging | (030) 296 66 66 | www.barbarauitvaart.nl

Weekend 15 en 16 september

Kom je optreden in het ANWB Café?

Het weekend van 15 en 16 september is het Uitfeest in Utrecht. In dat weekend geven we in het ANWB Café aan leden de ruimte om te zorgen

Vrijdag 21 september

voor leuke muzikale omlijsting. Vind jij

11.00 - 12.00 uur

het leuk om op te treden voor andere leden in het ANWB Café? • Meld je aan via anwbcafe@anwb.nl

Workshop ‘Haal meer uit je smartphone met handige apps’ De workshop is bedoeld voor mensen die vertrouwd willen raken met het gebruik van apps. We leren je de

‘Mijn tip? Betrek zoveel mogelijk mensen om je straat groener en watervriendelijker te maken’ Eva Bullens, bewoner Lepelaarstraat

voordelen van apps aan de hand van o.a. onze eigen ANWB Onderweg app. Maak in een uurtje kennis met de complete app voor mobiel Nederland. • Deelname is gratis. Graag wel even aanmelden. • Maximaal 25 deelnemers. Maandag 17 september 12.00 – 13.00 uur

Eat & Greet: Virtual Reality

Woensdag 26 september 14.00 – 15.00 uur

Voor de kleintjes: Op avontuur in de natuur

De jaarlijkse Burendag komt er weer aan.

populariteit en er worden continu nieuwe toepassingen voor bedacht.

In de natuur zijn veel avonturen te

en doen zij iets goeds voor elkaar en de buurt.

In deze Eat & Great nemen Bas van

beleven. Wat zijn toch al die geluiden

Ettinger en Natan Prins je mee in

in het bos en waar slapen de dieren?

Een mooi moment om samen met uw buren

de ontwikkeling van deze nieuwe

Floor Woortman, boswachter van

technologie. Er zijn ook demo's, zodat

landgoed Haarzuilens, neemt je

je zelf de mogelijkheid hebt om Virtual

mee op avontuur in de natuur met

Reality te ervaren. En geloof ons, dit is

superleuke filmpjes en spannende

een bijzondere ervaring!

verhalen.

• Bij de Eat & Greet is er voor de

• Deelname is gratis.

Virtual Reality wint steeds meer aan

aanwezigen een gratis lunchbroodje. • Maximaal 25 deelnemers. Graag even aanmelden.

Graag even aanmelden. • Leuk voor kinderen tussen

Tijdens deze dag komen buren gezellig samen

uw straat waterproof én groener te maken. De eerstvolgende Burendag is op 22 september 2018. Meer informatie over de dag en subsidie vindt u op www.burendag.nl. Wilt u wateroverlast in uw straat voorkomen, samen met andere bewoners? U kunt hiervoor ook een bijdrage aanvragen uit het Initiatievenfonds. Op onze website leest u hoe dit werkt.

de 4 en 11 jaar.

Op anwb.nl/café vind je de volledige agenda van het ANWB Café Geldt er een maximaal aantal deelnemers? Schrijf je dan even in via anwb.nl/café

Utrecht.nl/waterproof030

Cultuur / Uit 11

SEPTEMBER 2018 | NR. 64 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

ALLEMAAL UTRECHTERS Tekst en fotografie: Jantine Albers

‘Ik ben veel meer dan een vluchteling’ Allemaal Utrechters is een reeks interviews met onze in het buitenland geboren stadsgenoten. We vragen ze naar hun achtergrond en hun ideeën over Utrecht en tonen zo de diversiteit van onze stad. We streven ernaar alle Utrechtse nationaliteiten te portretteren. Deze keer: Saron Tesfahuney (21) uit Eritrea.

UTRECHT VOLGENS

Voormalig VIDIUS-voorzitter

Martijn Grul

Tekst: Job van Gasselt / Fotografie: Bas van Setten Als hoofd van het bestuur van VIDIUS Studentenunie was Martijn Grul (24) gedurende het afgelopen collegejaar non-stop bezig met het vertegenwoordigen van de belangen van bijna 70.000 studenten in Utrecht. Een flinke, maar eervolle klus. Na gedane arbeid is het goed rusten, ook in Utrecht. Geldt dat ook voor Martijn? Het zit erop: een jaar lang voorzitterschap van VIDIUS Studentenunie. Hoe kijk je terug op de afgelopen twaalf maanden? “Het afgelopen jaar was chaotisch en leerzaam, maar vooral heel leuk. Eigenlijk is de tijd voorbij gevlogen en veel te snel gegaan. Ik heb heel veel waardering gekregen voor alle studentbestuurders die bizarre uren maken uit passie voor hun verenigingen. Zij zijn verantwoordelijk voor de hechte studentencultuur in Utrecht en het voortzetten daarvan.” Waar heeft VIDIUS zich onder jouw bewind voornamelijk voor ingezet? “We hebben aan het begin van ons jaar besloten om de focus te leggen op zorg, huisvesting en de gemeenteraadsverkiezingen. Dat heeft een aantal hele gave dingen opgeleverd. Zo is er door onze inspanning voor het eerst in negen jaar weer een onderzoek uitgebracht over de kwaliteit van huisvesting van studenten. Daarnaast hebben we verschillende zorgaanbieders bij elkaar gebracht om studenten betere informatie te kunnen bieden over stress en werkdruk. Tenslotte hebben we voor de gemeenteraadsverkiezingen een studenten kieswijzer gemaakt en waren we medeorganisator van een groot lijsttrekkersdebat in de sociëteit van het USC.” Volgende week start het nieuwe collegejaar. Wat gaat dat jou brengen? “Een hoop minder stress en een hoop meer rust! Ik ga weer verder met mijn studie Communicatie aan de Hogeschool Utrecht. Ook zal ik een zetel hebben in de centrale medezeggenschapsraad van de HU namens Fractie Vlijmscherp. Daar zal ik me blijven inzetten voor de rechten van studenten.” Ik ben Utrechter sinds… “2015. Ik ben direct aan het begin van mijn studie op kamers gegaan.” Hoe en wanneer was je voor de eerste keer in Utrecht? “Mijn eerste keer in Utrecht was om ‘een drankje te doen’ op de Neude met een vriend. Uiteindelijk kwamen we om zes uur ‘s ochtends de shotjesbar Chupitos uitgelopen, terwijl ik eigenlijk stage moest lopen die dag. Ergens die nacht heb ik besloten om te gaan studeren in Utrecht.” Waar komt een student tot rust in Utrecht? “In een van de vele parken. Ik ga graag naar het Griftpark om daar in de zomer uit te kunnen brakken of om te barbecueën met vrienden. Als de zon schijnt en het is gezellig ben ik al redelijk snel helemaal zen.”

Waar kan je culinair genieten in Utrecht voor een studentvriendelijk prijsje? “Voor de beste studentenmaaltijd ga ik naar Florin of Mick O'Connells, maar als het even kan loop ik binnen bij Dogma, een hotdogbar op de Voorstraat. Dat is mijn favoriet, omdat ze een waar kunstwerk van een hotdog weten te maken. Je kan er gezellig zitten en daarna snel weer door naar een volgende afspraak.” En waar drink je de lekkerste biertjes in Utrecht? “Dat moet Kafé België zijn aan de Oudegracht. Ze hebben een gigantische kaart met speciaalbieren en je kan er tot lekker laat blijven hangen. Vooral in de zomer is het daar in de avond heerlijk borrelen met vrienden.”

aron was 14 toen ze haar geboorteland verliet. Haar ouders vonden het niet meer veilig in Eritrea, en wilden een betere toekomst voor hun kinderen. Maar Saron wil het niet hebben over haar vertrek uit Eritrea. “Dat is gebeurd in het verleden en je kunt er niets meer aan doen, je kunt niks oplossen.” Eenmaal in Millingen aan de Rijn haalde ze in een jaar tijd haar vmbo-t-diploma, en deed er daarna een jaar over om haar havo-diploma te behalen. Ze ging in Nijmegen naar IMC Weekendschool, waar jonge tieners met een sociaal-economische achterstand zich kunnen oriënteren op wat ze later willen worden. Saron is veel meer dan een vluchteling, dat vergeten mensen volgens haar vaak. “Mensen zijn nieuwsgierig naar mijn verhaal als vluchteling, en hebben geen interesse voor mijn identiteit. Ik wil dat mensen verder kijken. Ik ben Saron, ik kan zingen, dansen, studeren, mensen helpen. Ik ben zelfstandig en onafhankelijk. Ik ben niet zielig.” Dat wil ze bewijzen. Saron heeft altijd bijbaantjes gehad, en toen ze achttien was haalde ze haar rijbewijs en kocht ze een auto. Twee jaar geleden ging Saron in Utrecht op zichzelf wonen - ‘Het heeft anderhalf jaar geduurd om mijn moeder over te halen’ -, en ze is met zo veel projecten bezig dat ze er zelfs een aantal vergeet te noemen. Alles wat Saron doet staat in het teken van het helpen van anderen. Daarom is ze

Deze reeks is een samenwerking van DUIC en Culturele Zondagen, mogelijk gemaakt door Stichting Dialoog en Gemeente Utrecht. Jezelf of iemand anders aanmelden voor deze rubriek? Dat kan! Mail naar redactie@duic.nl

'Utrecht mist een rooftop bar' Wat vind je het fijnste aan Utrecht? “De rust en gemoedelijkheid die de stad uitstraalt. Als je in Utrecht op het terras zit voelt het eigenlijk als een groot dorp. Die mate van toegankelijkheid heb ik nog niet eerder gezien in andere steden.”

PASPOORT

Wat mist Utrecht? “Een rooftop bar! Ik vond de petitie voor een rooftop bar bovenin de Neudeflat geweldig. Ondanks alle dakterrassen in Utrecht is er geen enkele horecatent met dakterras waar je kan eten en borrelen. Een echt gemis.”

Naam Leeftijd Land Plaats Levensmotto

Wat is je lievelingswinkel in Utrecht? “De speciaalzaak Bigoli net achter de Neude voor een lekker broodje of gedroogde worst van Brandt & Levie.” Hoe ziet jouw favoriete weekend eruit in Utrecht? “Lekker uitslapen, ontbijten met Broodje Ben en vervolgens misschien even langs Kringloopwinkel de Arm om daar rond te struinen op zoek naar leuke dingen voor op mijn kamer.” Wat is je droomhuis in Utrecht? “Een oud herenpand met dakterras in de Vogelenbuurt zie ik wel zitten. Ik hoef eigenlijk niet eens een tuin, als er maar een dakterras is met mooi uitzicht op de binnenstad en Dom. Daarvoor dient er alleen eerst een studieschuld weggewerkt te worden…” Utrecht is… “… de mooiste studentenstad van Nederland!”

de HBO-studie Social Work gaan volgen. Ze werd ambassadeur van IMC Weekendschool, en inmiddels werkt ze aan een project dat op de Weekendschool aansluit. Het project heet IMC Next, en is voor jongeren van 16 t/m 21 jaar. Saron: “Ik had niet veel rolmodellen toen ik als tiener naar Nederland kwam. Ik moest alles zelf uitvinden.” Het project kende al een succesvolle pilot en zal worden gestart in het hele land. Hier zoekt Saron nog fondsen voor. Naast haar studie en haar werk bij IMC Next, werkt Saron ook als begeleider van nieuwkomers bij Diversiteit in Hulp. Bij New Dutch Connections ondersteunt ze binnen het project Girl Power Training alleenstaande minderjarige meiden om hun toekomst op te bouwen in Nederland. “Ik wil een rolmodel zijn voor hen, en laten zien dat het kan”, aldus Saron. Naast werken bij verschillende stichtingen heeft ze ook nog veel hobby’s: Saron zingt bij Catching Cultures Orchestra en ook danst en choreografeert ze bij een Eritrese dansgroep, die ze zelf heeft opgericht. Saron acteert ook nog in een filmreeks die haar vader regisseert en speelde in een theaterproductie van Herman van Veen. Het lijkt of alles haar makkelijk afgaat, maar Saron werkt hard voor wat ze heeft bereikt. “Wat ik wil is mensen helpen. Ik wil dat ze het beste uit hun leven halen, dat ze weten dat ze waardevol zijn en dat het leven heerlijk is.”

Saron Tesfahuney 21 jaar Eritrea Asmara ‘Als plan A niet werkt, heeft het alfabet nog 25 andere letters’

12 Cultuur / Uit

NR. 64 | SEPTEMBER 2018 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

HETZELFDE MAAR DAN ANDERS

4x cursussen

Meer uitjes? Ga dan naar bierenappelsap.nl.

en workshops

Het nieuwe schooljaar is weer van start gegaan. Dat betekent ook dat er weer volop aanbod is van leuke cursussen en workshops voor de kinderen. Verschillende creatieve en sportieve instellingen hebben deze maand open dagen, proeflessen en de mogelijkheid om in te schrijven.

Open lessen bij UCK

De Open Les op woensdag 15 september is voor kinderen van vier t/m twaalf jaar die de UCK Jeugdtheaterschool nog niet kennen. Daar krijgen ze informatie over de verschillende mogelijkheden binnen de UCK Jeugdtheaterschool en kunnen ze ervaren of toneelspelen iets voor ze is. Iedereen, van elke leeftijd en op elk niveau, kan ook musicalspelen bij het UCK. Weet je nog niet of in een musical spelen iets voor jouw zoon of dochter is of wil je kennismaken met de docenten? Ga dan naar de gratis musical proeverijen van 15 t/m 18 september. De proeverijen zijn er voor kinderen en jongeren. uck.nl

Kunstacademie bij de Vrijstaat

In de tekenen schilderlessen van kunstenaar Britt Dorenbosch ligt de focus op leren kijken. Welke verhalen vertellen de spullen om ons heen en welke kleuren kunnen we onderscheiden? Aan de hand van stillevens en eigen foto's gaan kinderen afbeeldingen ontleden en aanpassen, kleuren mengen en verschillende materialen uitproberen. Elk blok bestaat uit tien lessen, inclusief een eindpresentatie. En buiten deze lessen is er nog veel meer leuks te volgen bij de Vrijstaat! devrijstaat.nl

Skateweek in de herfstvakantie

De Skateweek is bedoeld voor beginnende en gevorderde skaters vanaf zes jaar. Ook als je al meer skate-ervaring hebt kun je meedoen. Als je nog nooit hebt geskate wordt de basis aangeleerd en als je al iets meer ervaring hebt dan wordt er geoefend op alle obstakels in het skatepark, zodat kinderen overal in het skatepark zelfstandig kunnen skaten. Ben je nog beter, dan wordt het moeilijker en uitdagender en kan je zoveel mogelijk nieuwe tricks leren! skatedays.nl/skateweek

Creatieve cursus bij Professor Loep

Club Kunstlab is een cursus vol kunst, techniek en natuur voor kinderen vanaf zes jaar. Waarbij in blokken van vier weken elke keer een nieuw onderwerp, materiaal of maker centraal staat. In de eerste twee lessen leren de kinderen over onbekende makers, nieuwe technieken of materialen. Daarna kunnen ze deze kennis toepassen in het maken van hun eigen ontwerp in de volgende lessen. En aan het einde van de reeks houden ze een eindpresentatie, waarbij al het gemaakte werk bewonderd kan worden. facebook.com/pg/ProfessorLoep

TIP Check voor je op pad gaat altijd nog even de website of Facebookpagina van de betreffende organisatie voor eventuele wijzigingen of annuleringen!

KENNERS TIPPEN

Hypersubjective van Michael Tedja door beeldend kunstenaar en HKU-docent Jolanda Schouten Kunstenaar Michael Tedja (Rotterdam, 1971) trok mijn aandacht. Ik hoorde al van collega’s hoe verpletterend hij de zolder van het Centraal Museum had aangepakt. Ik beland midden in een explosie van tekenplezier, taal en beeld, in 134 tekeningen tegen elkaar aan in houten lijsten. Michael Tedja tekent, schrijft, krijt, smeert, scheurt, krast, en wrijft zijn energie in je smoel: ‘I tell strange stories to strangers who suffer from patatoes’. Totaal opgeladen ga ik weer naar buiten. Een aanrader voor het ‘de scholen zijn weer begonnen’ gevoel.

Wat? Michael Tedja’s Hypersubjective Waar? Centraal Museum, Agnietenstraat Wanneer? t/m 14 oktober 2018 Online: www.centraalmuseum.nl

Dogman door filmdeskundige Vincent Brons Tien jaar na het bejubelde ‘Gomorra’ keert de Italiaanse regisseur Matteo Garrone terug naar de grimmige onderwereld met de tragikomische thriller ‘Dogman’. De film volgt Marcello, een wat sullige gescheiden vader die zijn dagen slijt als hondentrimmer. Buiten zijn werk blijkt hij een populaire verschijning in zijn mistroostige woonplaats. Al snel blijkt waarom: Marcello heeft zich buiten kantooruren ontpopt tot cokedealer van de lokale zware jongens. Onbewust creëert Wat? Waar? Wanneer? Online:

hij een monster van zijn grootste afnemer, de onbeheerste Simone die enkel betaalt in bedreigingen en geweld. Marcello wordt langzaam opgeslokt in een onheilspellend conflict dat zijn goede reputatie dreigt te vernietigen. Matteo Garrone bedwelmt de kijker vanaf de eerste minuut met een grauwe en onbestemde sfeer. De treurige betonnen kustplaats is een prachtig decor voor een verhaal over jachthonden en schoothondjes, onschuld en kwaad.

Dogman Louis Hartlooper Complex | Tolsteegbrug 1 Vanaf 6 september te zien in de bioscoop www.hartlooper.nl

Cultuur / Uit 13

SEPTEMBER 2018 | NR. 64 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

UITTIPS

Tekst: Robert Oosterbroek

CABbuurtfeest! Datum: zaterdag 1 september van 13.00 tot 20.00 uur Tickets: Gratis Locatie: CAB-gebouw

Tussen je oren Tekst en fotografie: Job van Gasselt

Een buurtfeest waarbij de hele stad welkom is. De horecazaken en ondernemers in het CAB-gebouw houden open huis. Er komt een muziekpodium van dB’s, er komt een vegetarische barbecue van de koks van Oproer en Rammenas en bij The Sport Box kunnen er verschillende alternatieve sporten worden uitgeprobeerd. Ook is er een workshop string art waarbij deelnemers leren hoe ze met een plank, spijkers en wat wol kunst kunnen maken. Daarnaast is er een markt waar de ondernemers van het CAB-gebouw laten zien wat ze allemaal doen.

Wie Wat Waar Waarom Familielezing Datum: zondag 9 september Tickets: Volwassenen €7,50 Kinderen €5,Locatie: TivoliVredenburg

WIE BEN JE? Stefan Wateler (24), Student Bestuurs- en Organisatiewetenschappen WAT LUISTER JE? Wittewijnmuziek, De Jeugd van Tegenwoordig “Een van de pareltjes van het nieuwe album van de Jeugd. Die mannen zetten samen met beatmaker Bas Bron keer op keer een tijdloze eigen sound neer, en ze hebben overal schijt aan. Maar de nummers van DJVT hebben ook altijd een cryptische boodschap. Hun genialiteit heeft mij geïnspireerd om zelf ook te gaan experimenteren met muziek. Onder mijn artiestennaam Stefke Beats Soundsystem heb ik afgelopen zomer mijn eerste muziekstukje in elkaar gedraaid: de Stefke Beats Barbecue Mix. Fijne deuntjes voor bij het barbecueën.”

Jongens komen van Mars, meisjes komen van Venus, of toch niet? In deze derde editie van het familie-kennisevent gaat het over genderstereotypen. Deze familielezingen zijn een samenwerking tussen het Universiteitsmuseum Utrecht en TivoliVredenburg en geschikt voor families met kinderen tussen de 8 en 14 jaar. Als je in een speelgoedwinkel rondkijkt op de jongens- en meisjesafdeling zou je bijna denken dat jongens en meisjes inderdaad van verschillende planeten komen. Jongens houden blijkbaar van auto’s, bouwen en actiefiguren, en meisjes van poppen, knutselen en makeup. Zijn jongens en meisjes nu echt zo verschillend als we denken? En waar komen die verschillen vandaan?

Smeerboel Datum: zaterdag 8 september Tickets: €46,18 Locatie: Grasweide Papendorp Het is een van de laatste festivals van dit seizoen: Smeerboel. Op de Grasweide op Papendorp gaan bij vijf verschillende podia duizenden mensen uit hun dak. Het muziekaanbod is divers; van techno tot house, maar ook hits van nu. Naast de muzikale programmering is er ook een creatief randprogramma, zijn er kunstwerken en plekken om te relaxen.

Gaudeamus Muziekweek 2018 Datum: woensdag 5 t/m zondag 9 september Tickets: verschillende prijzen Locaties: Verschillende locaties Gaudeamus Muziekweek is een festival dat draait om innovatie binnen muziek. Het evenement gaat dwars door genres heen en creëert nieuwe luisterervaringen voor muziekliefhebbers. Niet alle optredens tijdens Gaudeamus Muziekweek zijn makkelijk in hokjes te plaatsen, er is veel ruimte voor experimenten. Dit jaar opent Gaudeamus Muziekweek met een openluchtconcert aan de Vredenburgkade. Tijdens de Singel Serenade spelen musici op rondvarende bootjes. Afhankelijk van windrichting en choreografie van de boten ten opzichte van het koor ervaart het publiek op de kade steeds een ander gedeelte van de muziek.

WIE BEN JE? Hesham Elbaz (22), Student Psychologie WAT LUISTER JE? Carousel, Travis Scott “Ik luister eigenlijk de hele dag door muziek. Meestal hiphop en trap music, zoals dit nummer van Travis Scott. Van dat soort muziek word je echt hyped, je krijgt er energie van. Veel hiphopliefhebbers vinden het te heftig. Zij luisteren liever naar rap met een lager tempo. Ik vind dat dooie pokoes. De kracht van de muziek die ik luister zitten ‘m voornamelijk in de goed doordachte lyrics en in de beats waarmee je de buren uit hun bed blaast.”

Jubileum Festival 45 jaar ’t Hoogt Datum: donderdag 6 t/m zondag 9 september Tickets: verschillende prijzen Locatie: ‘t Hoogt Filmtheater ’t Hoogt bestaat 45 jaar en viert dat met een Jubileum Festival. ‘t Hoogt is een van de oudste filmtheaters van Nederland. In 1973 opende ’t Hoogt de deuren, in de gelijknamige straat in het centrum van Utrecht. In de loop der jaren is het filmtheater gegroeid – nu zit het in een zevental met elkaar verbonden historische panden. Om het lustrum te vieren wordt een vierdaags festival georganiseerd. Tijdens het festival is er veel aandacht voor het jaar 1973, zo worden er klassieke films gedraaid en is er een filmquiz met aandacht voor dat jaartal. Ook is er livemuziek en zijn er andere projecten bij verschillende films. Kijk op hoogt.nl/45jaar voor het programma.

14 Stad / Leven

NR. 64 | SEPTEMBER 2018 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

Met meer dan 60.000 studenten is Utrecht echt een studentenstad. Nu het nieuwe studiejaar is begonnen verwelkomt Utrecht weer duizenden nieuwe studenten. Vijf nieuwe studenten stellen zich voor in deze reeks Student Style.

STUDENT STYLE (1/3)

‘Ik douche met een timer’

Tekst en fotografie: Maarten Nauw

Student ICT (HU), 18 jaar

Wytze de Groot

Waarom ICT? “Van jongs af aan heb ik me verdiept in computers, het werd een soort hobby van me. Toen ik na m'n eindexamens nog niet wist wat ik moest kiezen, dacht ik: waarom zou ik niet van mijn hobby proberen mijn werk te maken?” Waarom Utrecht? “Ik ben ook naar de opleiding ICT in Amsterdam geweest, en bij InHolland in Alkmaar. Naast de opleiding vind ik de sfeer van de stad ook belangrijk. Amsterdam vond ik veel te druk, te internationaal. Dat leek me niks voor mij. Utrecht en de mensen die ik tijdens de open dag sprak, lagen me meer.” Op kamers? “Ik woon nog bij mijn ouders in Hoorn. Ik hoop via via aan een kamer in Utrecht te komen. Ik sta ook ingeschreven bij Kamernet, SSH en ben lid van zo'n Facebookpagina, maar op dit moment heb ik geen tijd voor hospiteeravonden.” Een studie- of studentenvereniging? “Waarschijnlijk word ik lid van de rugbyvereniging zodra ik een kamer heb gevonden. En ik ben al lid geworden van de studentenvereniging UMTC.”

‘Het klikt tussen Utrecht en mij’

Student Image and Media Technology (HKU), 18 jaar

Jade Hermans

Waarom Utrecht? “Ik woonde als kind in Nieuwegein dus ik kwam vaak in Utrecht. Daarna zijn we verhuisd, maar ik heb altijd heimwee gehad. Tijdens het volgen van de basisopleiding vorig jaar ben ik opnieuw verliefd geworden op de stad. Ik heb wel andere kunstacademies bezocht maar heb nooit een andere stad overwogen. Het klikt gewoon tussen ons.” Op kamers? “Ik heb een kamer gevonden, ik ben er superblij mee. Ik moet alleen een maand wachten.” Een studie- of studentenvereniging? “Dit is een deel van Utrecht dat ik nog niet ken. Ik ben druk aan het rondkijken. Eind deze week wil ik een keuze maken. Ik weet alleen niet of ik er veel tijd voor heb. Waarschijnlijk wordt het een sportvereniging. Roller derby lijkt me wel wat, ik heb vroeger op kunstrolschaatsen

gezeten. Roeien is ook een heel ding, waarom vinden zoveel studenten dat leuk? Daar ben ik benieuwd naar.” Hoe duurzaam ben je? (lange stilte) “Ik denk niet dat ik de meest duurzame persoon ben, ik ben er niet actief mee bezig. Ik recycle gewoon m'n plastic maar dat doet iedereen.” Muziek? “Pop/rock-achtige dingen en een beetje jazz. Een band die ik leuk vind is Years & Years, en zangeres Melanie Martinez.” Bijbaantje of stufi only? “Een gezonde combinatie van die twee.” Facebook, Instagram of Snapchat? “YouTube.” Wat wil je later worden? “Ik wil iets doen waar ik m'n creativiteit in kwijt kan. In ieder geval niet corporate. Maar ik wil me ook geen zorgen maken dat ik op straat beland. Het moet wel realistisch blijven. Ik sta voor heel veel open, daarom ga ik ook niet iets specifieks zoals film studeren.”

Ken je Utrecht al een beetje? “Vrienden van mijn ouders wonen er, maar verder ken ik er niemand. Het is even wennen maar ik voel

me niet geïntimideerd door de stad, ik kan m'n weg wel vinden.” Wat verwacht je van Utrecht? “De cafés Otje en De Kneus zagen er gezellig uit, daar ga ik vaker heen. Ik denk dat ik het er heel leuk ga hebben. Leuke mensen ontmoeten en nieuwe vrienden maken. Bij m'n studie, de rugbyclub, de studentenvereniging.” Hoe duurzaam ben je? “Ik douche met een timer. Anders ga ik te lang dromen. Of ik zet twee nummers aan, vooral van metalbands. Veel mensen hebben de nare gewoonte om tijdens het tandenpoetsen de kraan open te laten staan. Dat doe ik niet. Lichten laat ik niet aan staan. Ik doe dus m'n best.” Muziek? “Bij UMTC draaien ze popmuziek en hiphop, vind ik hartstikke leuk. In een rockcafé kan ik ook meeblèren. Ik ben groot fan van U2, Phil Collins, Metallica, Slayer, maar dj's vind ik ook leuk. Hardwell en zo. En ik drum. Helaas niet in een band, in mijn omgeving ken ik geen mensen die instrumenten bespelen. Wie weet in Utrecht.” Wat wil je later worden? “Zo ver ben ik nog niet. Na mijn opleiding wil ik graag meewerken aan het moderniseren van de toekomst. Dingen makkelijker maken maar wel de controle houden. Het ICT-vak is zo groot, je kunt er alle kanten mee op. Ik maak me nog niet druk over wat ik er precies mee ga doen.”

Stad / Leven 15

SEPTEMBER 2018 | NR. 64 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

JETTE & JILDOU DRINKEN KOFFIE

Hysterische roze cupcake-creaties met spikkels en eenhoorns

Tekst en fotografie: Jette Pellemans & Jildou Fabriek

Utrecht heeft er weer een fotogenieke hotspot bij: Frenchie Café, in de Lange Nieuwstraat. Voor hysterische roze cupcake-creaties met spikkels en eenhoorns ben je hier helemaal aan het juiste adres, maar is de koffie er ook een beetje te drinken?

ls we vijf minuten voor sluitingstijd als laatste vertrekken en nog snel een foto willen maken van de suikerspinroze pluche bank, roept de barista van Frenchie Café: “Maar zo is het veel minder gezellig!” En gelijk heeft ze, want een kwartier eerder zat de bank nog vol met selfie-makende meiden aan de tafels met marmer-look, vol kleurige taartjes en kopjes koffie. Met hun grote gouden telefoons legden ze hun bestelling vast: van boven, van de zijkant, met flits, zonder flits, hier waren pro's aan het werk.

Spikkelslagroom Frenchie Café in de Lange Nieuwstraat is een ware Instragramdroom: op de kaart staat vanalles dat roze is, glitters heeft, en het woord 'unicorn' is op elke pagina

STUDENT STYLE (2/3) Tekst en fotografie: Maarten Nauw

te vinden. Er is roze chocolademelk met spikkelslagroom, unicorncakejes, unicorndonuts en als klap op de vuurpijl: de freakshake. De freakshake is het best te omschrijven als een milkshake waar kunstzinnig en met precieze doch chaotische orde vanalles bovenop balanceert. Bij Frenchie Café sieren ze de shakes met slagroom, suikerspin en donut. En hoewel we erg nieuwsgierig zijn naar het eindresultaat, bewaren we de freakshake voor een dag waarop we niet ontbeten én geluncht hebben. Op naar de koffie dus. In een Picardi-glas met leuk onderzettertje én gouden lepel krijgen we een cappuccino en een latte macchiato voorgeschoteld. Heerlijk! Goed melkschuim, lekker van smaak. Fijn dat de aandacht voor de koffie niet verloren gaat door al het zoete geweld. De espresso is fruitig

en de americano is vol en stevig, alhoewel misschien een tikje te groot van formaat. 7 euro voor stukje taart We bestellen daarnaast een stuk roze velvet-oreo-koekjes taart van Life of Pie in Amsterdam. Het kost een kleine duit – niet minder dan €6,80 voor een stukje – maar het moet gezegd: hij is heerlijk zacht van structuur en smaak en het ziet er fantastisch mooi uit. Naast de taart serveert Frenchie madeleines bij de koffie. Origineel. De Franse cakejes zijn vers toch het allerlekkerst. Bij Frenchie Café zijn ze prima, maar nog ietwat aan de droge kant. Wellicht dat een bezoekje in de ochtend een beter resultaat oplevert. Dat geldt ook voor de prachtige 'unicorn-cakejes', die bij onze komst al van de

toonbank verdwenen waren. Vergelijkbaar met TED's een paar straten verderop, biedt Frenchie Café ook een groot aantal lunchen brunchgerechten. Al dan niet vergezeld van een glas (of fles) champagne of truffelfrietjes on the side. Net als TED’s kun je de indruk krijgen dat hier alles wordt geserveerd met het oog op de perfecte social media-foto. Maar als je dan óók nog eens een prima bak koffie serveert met gewoon een heel smakelijk stukje taart er naast, hoor je ons niet klagen. Volg Jette & Jildou drinken koffie ook op Facebook en Instagram! Like en wees als eerste op de hoogte van waar Jette & Jildou deze keer koffie gaan drinken.

Frenchie Café Unique Selling Point Zoveel roze hebben we nog niet eerder gezien. Afknapmomentje Het publiek bestaat veelal uit meisjes die op hun telefoon zitten.

‘Na je VWO wil je niet gelijk naar een crèche’ Student Pedagogische Wetenschappen (UU), 20 jaar

Rubinette Fox

Waarom Utrecht? “Ik heb de studie al eens in Leiden gedaan maar toen heb ik mijn bindend studieadvies niet gehaald, dan mag je vier jaar niet meer dezelfde studie doen in dezelfde stad. In Utrecht gaat het wel lukken.” Op kamers? “Wil ik wel in ieder geval. Ik woon nu in een studio in Leiden maar daar moet ik in januari uit. Ik zoek via Kamernet en allerlei woninginstanties zoals de SSH. Ik hoop dat ik in aanmerking kom.” Een studie- of studentenvereniging? “Ik heb me ingeschreven bij studentenvereniging SIB. Voor een halfjaar, om te kijken of ik het wat vind. De combinatie inhoud en gezelligheid spreekt me aan, met lezingen, borrels en reizen naar buitenland, en dat er geen ontgroening is.”

Ken je Utrecht al een beetje? “Eigenlijk niet, deze week leer ik Utrecht pas kennen. Ik vind het een heel leuke, gezellige stad, ik denk dat het een goede keuze is om hier te studeren.” Muziek? “R&B, soul, rap. Ik ben dol op Latin vibes: Salsa, Bachata, dat is echt mijn ding. Luisteren alleen vind ik niet zo leuk: ik dans er ook op.” Bijbaantje of stufi only? “Ik werk al. Dat vind ik heel belangrijk, mijn eigen geld verdienen. Ik begeleid een jongen met autisme. In het weekend een hele dag en doordeweeks een avond.“ Alcohol? “Nee, niks op tegen maar ik drink het bijna nooit.”

Facebook, Instagram of Snapchat? “Facebook is het enige dat ik heb, maar ik doe er niks mee. Nooit gedaan ook.” Wat wil je later worden? “Het liefst pedagoog in de richting van pleegzorg en adoptie. Ouders begeleiden met de problemen die ze kunnen ervaren met een nieuw kind bij jeugdzorg of pleegzorginstanties. Ik heb altijd al met kinderen willen werken. Eerst in een crèche, kinderen van 0 tot 3 vind ik de leukste categorie. Maar ja, als je net VWO hebt gedaan wil je niet naar een crèche.”

Advertenties

Schrijftrainingen voor marketeers en ZZP’ers Herken jij dit: • Het schrijven van offertes, mails en blogs: het kost me veel tijd • Ik zou moeten bloggen, maar ik heb weinig ideeën • Ik vind mijn eigen teksten vaak een beetje saai Kom dan naar de Schrijftraining voor marketeers en ZZP'ers! Leer in één dagdeel beter schrijven met professionele schrijfcoach Hannah Jansen Morrison.

Voor ZZP’ers Donderdag 6 september 2018 van 13.30 tot 17.00 uur Kosten: €195 euro Locatie: Helling 13, Utrecht

Voor marketeers Vrijdag 7 september 2018 van 9.30 tot 12.30 uur Kosten: €195 euro Locatie: Helling 13, Utrecht

Voor beide trainingen is er een maximum van 12 plaatsen, dus wees er snel bij! Meld je aan voor een van onze trainingen via sipr.online/schrijftraining

DONDERDAG 6 SEPTEMBER 2018

DINSDAG 11 SEPTEMBER 2018

BINGO

PUBQUIZ

BIJ CAMPING GANSPOORT

VANAF 20:30 UUR STIFTEN EN STEMPELKAART GEREED? LAAT DIE BALLETJES MAAR ROLLEN! HET IS TIJD VOOR BINGO MET ECHTE CAMPING-PRIJZEN.

GRATIS ENTREE! MEER INFO VIA WWW.CAMPINGGANSPOORT.NL

START QUIZ: ± 20.30 UUR EINDE QUIZ: ± 22.45 UUR TEAMS: MAX 6 PERSONEN DEELNAME: € 4,- PER PERSOON

MEER INFO VIA WWW.CAMPINGGANSPOORT.NL

Advertenties

Hoe leuk kan werken zijn bij dé grootste kinderopvang organisatie in Utrecht!

JOIN OUR VAPIANO DREAMTEAM! Wie rustig en ontspannen leeft, leeft lang en gelukkig’. Op donderdag 1 november komt Vapiano officieel naar Utrecht

Fijne werksfeer en leuke collega's Uitdagend en zinvol werk Plezier en groei door ontwikkeling Uiteenlopende werklocaties Prachtige sporten natuurlocaties Flexibiliteit

Leidsche Rijn. Heb jij passie voor koken, snijden, mixen en bakken? Hou jij ervan om de meest heerlijke en favoriete gerechten te bereiden voor onze gasten? Zoals zij dat willen? Dan pas jij perfect in ons team van Vapianisti. En het leukste is: wij leren jou alles. Vergeet niet te solliciteren!

vacatures@ludens.nl I 030 - 236 15 35 I www.ludens.nl

THEATER

FESTIVALS

FESTIVALS/THEATER

Wo 5 t/m zo 9 sep

Zo 9 sep

Di 11 t/m vr 21 sep

ZIMIHC THEATER ZUILEN [13.00]

THEATER KIKKER

zimihc.nl

theaterkikker.nl

Het ZON festival is de culturele uitmarkt van de wijken Zuilen en Ondiep. Tijdens het festival staat het Vorstelijk Complex, met een binnenén buitenpodium, geheel in het teken van talent en mogelijkheden van de buurt. Er zijn optredens van onder andere De Hollandse Noot, dichter Ruben van Gogh, De Ondiepse Kanaries en poppenspeler Rik Rikken. Daarnaast is er ook een sociale buurtmarkt en zijn er diverse gratis workshops.

Theater Kikker start het nieuwe theaterseizoen met reprises van de acht meest favoriete voorstellingen uit het vorige seizoen, of soms van langer geleden. Omdat ze prachtig waren, betekenisrijk of gewoon plezierig. Dit zijn onder andere Romp van De Gemeenschap, Stephanie Louwrier met Revolutie van de mislukking, De Odyssee van Theater groep Aluin en Theater Utrecht met The Bright Side of Life.

Scènes uit een huwelijk STADSSCHOUWBURG UTRECHT [20.00] ssbu.nl

FESTIVALS/FILM

Jubileum Festival 45 jaar ’t Hoogt

Jesus Christ Superstar

• • • • • •

Filmtheater ’t Hoogt bestaat dit jaar 45 jaar en viert dat met een Jubileum Festival boordevol voorpremières, klassiekers, een filmmarathon, mega filmquiz, livemuziek en nog veel meer. De jubileumviering gaat van start met de Jubileum Sneak met een klassieker uit 1973. Welke? Dat weet je pas totdat de film begint. De dwarse filmquiz op 8 september, onder leiding van documentairemaker Gwen Jansen, wordt een gevarieerde filmavond met verrassende filmfragmenten en speciale bijdragen van onder andere Barry Atsma, Tjepke Zijlstra en vlogger Enzo Knol. Op zaterdag wordt er terug geblikt op het openingsjaar 1973 met een Filmmarathon met klassiekers als Jesus Christ Superstar en The Exorcist. Op 9 september is er een speciale voorpremière van de documentaire Maria by Callas over het levensverhaal van de bekende AmerikaansGriekse operazangeres. De film wordt muzikaal ingeleid met een muzikaal optreden van Klein OperaKoor Wilhelminapark. In het weekend is er meer muziek in het café met gratis optredens door Singer Songwriters van De Nederlandse Pop Academie Utrecht.

Do 6 t/m zo 9 sep

Jubileum Festival 45 jaar ’t Hoogt FILMTHEATER ‘T HOOGT

hoogt.nl

Johan en Marianne lijken het perfecte koppel. Getrouwd, kinderen, succesvolle carrières. Totdat Johan op een dag vertelt dat hij een andere vrouw heeft ontmoet. Tijdens deze voorstelling van Internationaal Theater Amsterdam beweegt het publiek zich door het decor en zit bovenop de zes scènes. Drie acteurskoppels van verschillende leeftijden verbeelden het ondergaande huwelijk van Johan en Marianne.

ZON festival

Kikker Kiest

FESTIVALS

DIVERSE LOCATIES

culturelezondagen.nl

Dé start van het Utrechtse culturele seizoen en dit jaar voor het eerst een heel weekend. Op zaterdag is er een open huizen programma op ruim 80 locaties in zowel het centrum als in de wijken. Op zondag presenteren vijf kunstdisciplines - theater, muziek, literatuur, exposities en (digitale) media - een gezamenlijk programma. Waaronder de eerste officiële Utrechtse boekenmarkt op het Vredenburgplein.

Utrecht is een stad vol muziek. Je kunt onder andere naar deze concerten en optredens:

Ma 3 sep

Jeff Tweedy Wilco-frontman brengt songs van zijn nieuwe soloalbum. TIVOLIVREDENBURG [19.45]

Wo 5 sep

Kovacs TIVOLIVREDENBURG [19.45]

Wo 5 t/m zo 9 sep

Gaudeamus Muziekweek DIVERSE LOCATIES

Za 15 + zo 16 sep

Culturele Zondag: Uitfeest

Winne Foto: Top Notch

UITACTIE

Do 6 sep

Win 2 X 2 vrijkaarten voor Films & Sterren op De Haar

Hofman Live: BRUUT! en Broken Down Suitcase

Nog tot 31 oktober is de tentoonstelling Films & Sterren op De Haar te zien bij Kasteel de Haar. Gastconservator René Mioch (filmkenner en producent) en Mardou Jacobs (producent) maakten speciaal voor De Haar een tentoonstelling over de sporen die de wereldberoemde filmsterren als Brigitte Bardot, Roger Moore, Joan Collins, Gina Lollobrigida, Michael Caine op Kasteel de Haar nalieten én hoe het kasteel zelf figureerde in vele producties. We geven kaarten weg!

HOFMAN CAFÉ [21.00]

Vr 7 sep

Akasha – Rosa Ensemble STADSSCHOUWBURG UTRECHT [20.30]

Do 13 sep

Acoustic - Sue The Night MOLEN DE STER [20.30]

Vr 14 sep

Roméo et Juliette Berlioz Door Radio Filharmonisch Orkest & Groot Omroepkoor. TIVOLIVREDENBURG [20.15]

Za 15 sep

Winne Rapper uit Rotterdam

Kijk nu op uitagendautrecht.nl/acties

Meer tips? Neem het magazine UITagenda Utrecht o.a. bij

mee of kijk op

TIVOLIVREDENBURG [21.00]

Advertenties

Fortenfestival!

Buitenfilms, festivals, theater en kunst op de forten en waterlinies. Zaterdag 1 tot en met zondag 9 september Nederland telt 10 waterlinies met meer dan 150 forten en een ingenieus systeem van dijken en sluizen. Verdedigingslinies die de vijand tegenhielden door het opzettelijk onder water zetten van het linielandschap. Van zaterdag 1 tot en met zondag 9 september staan de poorten van deze veelal verborgen linies en forten open voor publiek. Met muziekoptredens, buitenfilms, theater, tentoonstellingen, rondleidingen en natuurlijk lekker eten en drinken op de prachtigste locaties. Verleng de zomer, kom naar het Fortenfestival! www.fortenfestival.nl Een greep uit het programma: Festival, film en concert Sluit feestend de zomer af op bijvoorbeeld Muziekfort (Beverwijk) tijdens het Muziekfortfestival of Festival Spoel bij Werk aan het Spoel (Culemborg). Beiden lekker buiten! Toon jouw zangtalent tijdens het meezingfestijn Altena Zingt! op Fort Altena (Werkendam). Of geniet onderuit-

Rondleidingen De forten herbergen prachtige verhalen. Haak aan bij de rondleidingen. Het weekend van 8 en 9 september is het Open Monumentenweekend. En op 8 september is het tevens EUROPEAN FORTRESS DAY. Veel forten die anders gesloten zijn, zijn dan open voor publiek. Kijk op forten.nl voor data, openingstijden, reserveringen of ticketverkoop.

gezakt van een bijzondere buitenbiosfilm The Big Sick bij restaurant Vroeg (Bunnik) of Tango Libre op Fort aan de Klop (Utrecht). Of ga naar het Sketchtival op Fort bij Maarsseveen. Kunst en Cultuur Geniet van theater op Fort Pannerden (Doornenburg) en Fort Isabella (Vught). Breng een bezoek aan de luchtfototentoonstelling van de Nieuwe Hollandse Waterlinie op Fort Honswijk (Schalkwijk) met een speurtocht voor kinderen. Of bewonder de kunsttentoonstellingen op Kunstfort bij Vijfhuizen, Fort bij Asperen (Acquoy) en in de vesting Bergen op Zoom. Op Fort Nieuwersluis staat een kunstinstallatie. Wandelen en fietsen Ontdek al fietsend of wandelend het linielandschap. Op de fiets of tijdens een wandeling zie je zo veel meer! Van tankversperringen, bunkers, limietpalen tot beersluizen en geschutskoepels. Fiets van Fort Abcoude naar Fort bij Nigtevecht en neem de nieuwe fietsbrug over het Amsterdam-Rijn kanaal! En op 8 september zijn 8 forten van de Stelling van Utrecht geopend en start er een fietstocht vanaf het Domplein.

Werk aan het Spoel

Pak een terras Voor heerlijke lunches op de mooiste terrasjes kan je o.a. terecht op Fort Resort Beemster, Fort WKU (Tull in ’t Waal), Geofort (Herwijnen), Fort Vuren, Fort Westoever (Den Helder), Fort Zuid (Spaarndam), Fort Altena (Werkendam) en Fort Everdingen.

Bijna één groot UNESCO Werelderfgoed! Nederland telt 10 waterlinies; verdedigingslinies bestaande uit forten en bunkers met een ingenieus systeem van dijken en sluizen. Eén daarvan ‘De Stelling van Amsterdam’ is sinds 1996 UNESCO Werelderfgoed. En een andere grote waterlinie ‘de Nieuwe Hollandse Waterlinie’ is genomineerd voor de status van Werelderfgoed als uitbreiding op die Stelling van Amsterdam. Naar verwachting zullen deze twee linies in 2020 één groot Werelderfgoed vormen.

Stad / Leven 19

SEPTEMBER 2018 | NR. 64 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

KUNST AAN GEBOUWEN

Tekst: Arjan den Boer Fotografie: A.W. Reinink, 1970 (Het Utrechts Archief)

Gerrit Rietveld als gevelkunstenaar Aan de gebouwen van Gerrit Rietveld is al het overbodige weggelaten. Er zijn dan ook geen kunstwerken of decoraties aan te vinden. Zijn eerste architectuuropdracht uit 1919 vormt hierop een uitzondering: de juwelierswinkel Begeer aan het Oudkerkhof 27. Het is moeilijk voor te stellen dat Rietveld in hetzelfde jaar z'n beroemde lattenleunstoel maakte.

adat Rietveld zich in 1917 als zelfstandig meubelmaker vestigde deed hij ook allerlei ander ontwerpwerk, zoals penningen en grafisch werk. De eerste opdracht voor een gebouw kwam van Cornelis Begeer, de (half)broer van zijn vroegere werkgever. Twee panden aan het Oudkerkhof moesten worden samengevoegd tot één winkelpui. Hoewel het gevelontwerp gezien de latere Rietveld niet erg modern was, was het bouwtechnisch vooruitstrevend: de pui is van beton. Eerst

werden houten mallen gemaakt van de diverse onderdelen, die daarna gegoten werden en vervolgens aan het pand gemonteerd. Rietveld verluchtigde de massieve gevel met vier hoekbeelden (twee-aan-twee naast de ramen), een aantal ornamenten en onder de beide etalages de letters CORNELIS L.J. BEGEER / JUWELIER. Zowel de beelden als de tekst lopen om de hoek naar de verdiept liggende etalageruiten, wat een bijzonder diepte-effect geeft. De reliëfs lijken op het eerste gezicht uit natuursteen gehouwen, maar zijn van beton en waren vooraf uitgesneden in de houten bekistingsmallen. Ze vormen dus een onlosmakelijk onderdeel van de vlakke gevelwand. Hooglied De sterk gestileerde mensfiguren zijn en profil afgebeeld. Ze lijken haast Egyptisch of Assyrisch en hebben in ieder geval iets Oosters. Rietveld heeft ze waarschijnlijk gebaseerd op illustraties van Bart van der Leck bij het Hooglied van Salomon. Dit minst religieuze bijbelboek bezingt de liefde tussen bruid en bruidegom — misschien een verwijzing naar de trouwringen die de juwelier verkocht? De bruid lijkt bovendien een juwelenkistje vast te hebben. De typografie van Van der Lecks Hooglied-uitgave uit 1905 werd verzorgd door de Utrechtse architect Piet Klaarhamer, bij wie de jonge Gerrit Rietveld in dezelfde tijd vormgevingslessen volgde. Blijkbaar hadden de afbeeldingen toen indruk op hem gemaakt. De blokkige letters en hoekige figuren aan het Oudkerkhof doen ook denken aan het grafische werk van Gerrit Rietveld rond 1918, zoals een affiche voor de 'Vereniging van Onthouders onder Nederlandsch spoor- en tramwegpersoneel', een

ex-libris voor de musicus Schellink en het vignet voor zijn eigen meubelmakerij aan de Van Ostadelaan. De laatste twee waren houtsnedes, een techniek die een wat grove stijl afdwingt, net als de betonmallen voor de gevel. Rietveld ontwierp ook het briefpapier voor Cornelis Begeer, maar de stijl daarvan was minimalistisch. Het meubilair daarentegen, dat hij tegelijk met de verbouwing voor de juwelierswinkel maakte, heeft nog de sierlijkheid van de Jugendstil. Deze tafels, stoelen en fauteuils van eikenhout zijn bewaard in het Centraal Museum.

Rietveld had als meubelmaker talent voor beeldhouwkunst Dat Rietveld als meubelmaker talent had voor beeldhouwkunst kwam niet alleen omdat zijn vader hem had geleerd om ornamenten te snijden uit hout. Gerrit had rond zijn zestiende vakken als beeldhouwen, houtsnijden, tekenen en schilderen gevolgd aan de avondschool van het Utrechtsch Museum van Kunstnijverheid aan de Wittevrouwenkade. Eén van de docenten was de bekende edelsmid Anthonie Begeer. Rietveld werkte vanaf 1907 voor Begeer en diens zoon Carel als tekenaar en modelleur van medailles, zilverwerk en andere siervoorwerpen. Naast zijn werk volgde hij lessen kunstgeschiedenis. Ook werd hij lid van het Genootschap Kunstliefde, waar hij

in 1912 vier schilderijen exposeerde, waaronder een portret van Begeer senior. De Stijl Voor 'een Rietveld' doen de geveldecoraties archaïsch aan, maar in hun tijd gezien waren ze best modieus. Ze waren verwant aan de kunst aan Amsterdamse School-gebouwen — denk aan de statige beelden in het Utrechtse postkantoor — en aan de omslagen van het invloedrijke blad Wendingen van Hendrik Wijdeveld dat sinds 1918 verscheen. Het tijdschrift De Stijl van Theo van Doesburg was weliswaar een jaar eerder begonnen, maar was veel marginaler. Rietveld sloot zich in 1919 aan bij De Stijl. De juwelierswinkel vormt dus de laatste getuige van de 'oude' of beter gezegd de jonge Rietveld. Het ontwerp kon op waardering rekenenen: in 1920 won het een bronzen medaille van de Utrechtse afdeling van het Genootschap Architecture et Amicitia. Een krantenbericht daarover vermeldt alleen het pand en niet eens de naam van de ontwerper! Enkele jaren later verbouwde Gerrit Rietveld nog een juwelierswinkel: de Goud en Zilversmid's Compagnie aan de Kalverstraat in Amsterdam. Misschien vormde Begeer de aanleiding, maar Rietveld hanteerde ondertussen een heel andere stijl waarin ruimtelijkheid centraal stond. Hoewel er in de loop der tijd verschillende winkels aan het Oudkerkhof 27 hebben gezeten (tegenwoordig beddenwinkel Hästens), is de Rietveld-gevel bewaard gebleven en inmiddels een beschermd monument. Wel is het beton later meermaals geverfd, waardoor de 'scherpe kantjes' eraf zijn. Bijgaande kleurenfoto's uit 1970 laten zien dat een gevelrestauratie de moeite waard is.

Advertorial

Leefstraten in Utrecht: ‘Ik hoop dat we bij elkaar blijven aankloppen’ Als je auto’s wegdenkt, hoe zou je dan je straat gebruiken? Bewoners van zes straten kregen afgelopen zomer door het Initiatievenfonds van de gemeente Utrecht de kans om dat uit te proberen. De Concordiastraat, Grasstraat, Kersstraat, Noordeindestraat, Malakkastraat en Runstraat werden maximaal zes weken autovrij en ingericht naar de wensen van bewoners.

NR. 64 | SEPTEMBER 2018 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

GEHEIMEN VAN DE STAD Rondleiders van Gilde Utrecht vertellen over verborgen en onbekende plekken in de stad. Tekst: Gilde Utrecht Fotografie: Robert Oosterbroek

Hofje van Veelo in de Tuinstraat

Foto's: Thomas Duiker – Dyve Media

Malakkastraat De Malakkastraat werd deze zomer versierd met een grasmat, planten, slingers, lichtsnoeren en picknicktafels, en er werden meubels gebouwd van pallets. Er werden ook een heleboel activiteiten georganiseerd op de Malakkastraat, vertelt Lilian Vrolijk. “Voor een activiteit omtrent duurzaamheid hadden we sprekers uitgenodigd, en er is een avond over de Arabische taal georganiseerd. Er zijn ook veel spelletjes gespeeld, en voorleesavonden en een filmavond gehouden.” Er werd ook bourgondisch genoten: “We hadden een Italiaanse avond, Spaanse buren die paella hadden gemaakt, en

er was een wijnproeverij.” Ook de jamsessie met Syrische muzikanten, in samenwerking met de Voorkamer aan de Kanaalstraat, was een groot succes. “We doen als buren al veel met elkaar en wilden de wijk er bij betrekken en een voorbeeld zijn. De komende jaren zullen we er voor zorgen dat de rest van de wijk zich ook welkom voelt”, aldus Lilian Vrolijk. Binnenkort wordt de leefstraat in haar straat geëvalueerd en worden ervaringen met betrekking tot het anders indelen en gebruiken van de straat met elkaar gedeeld.

Binnen de singels van Utrecht ontstond in de 19e eeuw gebrek aan ruimte voor woningbouw. Dit was een bekend probleem in Utrecht en daarvoor had men al sinds de Middeleeuwen een gangbare oplossing. Men bouwde gewoon in de achtertuinen van grote huizen. En dat was precies wat Pieter Veelo in 1826 deed. Runstraat In de Runstraat werden zes weken lang dertien parkeerplekken opgeheven. “We begonnen met het neerleggen van kunstgras, dat is huiselijker dan stenen”, aldus Astrid Kloppers. De bewoners van de straat in de Rivierenwijk maakten meubelstukken van houten planken van de Tafelboom, steigerhout en pallets. In de ochtend werd samen koffie gedronken, er werd samen gegeten en er werden spelletjes gespeeld. Door de hitte zijn enkele activiteiten niet door kunnen gaan, maar er waren ook veel spontane activiteiten, zoals een ruilbibliotheek, workshops, bootcamp, yogasessies en een kledingruilbeurs. Ook werd er regelmatig samen koffie gedronken, gegeten en spelletjes gespeeld. De leefstraat was een groot succes volgens Astrid Kloppers, maar niet ie-

dereen in haar straat was er tijdens de voorbereidingsfase enthousiast over. Kloppers geeft aan dat de meeste tegenstand kwam door angst voor parkeerproblematiek: “Dat is totaal niet aan de orde geweest, er waren altijd nog wel plekken vrij in de straat.” In de Runstraat wordt al zo’n 8 of 9 jaar een straatfeest georganiseerd, maar Kloppers merkt dat de sociale cohesie door de leefstraat nog groter is geworden: “Het is nog makkelijker om naar elkaar toe te gaan, dat is heel gezellig en verbindt. Ook de kinderen zijn heel veel bij elkaar. Ze zijn ook veel meer buiten. Ik hoop dat we er iets van vasthouden, dat we de rest van het jaar ook makkelijker bij elkaar zullen blijven aankloppen en met elkaar zullen delen. Het is in ieder geval zeker voor herhaling vatbaar!”

Initiatievenfonds Leefstraten worden ondersteund door het Initiatievenfonds van de gemeente Utrecht. Het fonds is bedoeld voor grote en kleine initiatieven in Utrecht, bijvoorbeeld samen koken met buurtbewoners, het groenperk in de straat opknappen of een hardloopwedstrijd organiseren in de wijk. De gemeente Utrecht waardeert initiatieven waarbij mensen zich inzetten voor en met elkaar, in de buurt, wijk of stad.

eelo woonde in het huis Sterkenburg aan de Springweg, dat nu huisnummer 69 – 71 heeft. De tuin van dat pand liep tot aan de stadsmuur, die pas veel later afgebroken werd. Hij bouwde er in twee rijtjes 46 eenkamerwoningen; veel licht, lucht of ruimte zal er dus niet zijn geweest. De nog steeds bestaande rij woninkjes, werd uit zuinigheid tegen een middeleeuwse tuinmuur aangebouwd, dat spaarde bakstenen en metselwerk uit. Ook werden de huisjes twee aan twee gespiegeld gebouwd, zodat de stookplaatsen rug—aan—rug kwamen te staan en er maar één zware tussenmuur hoefde te komen. Om toegang tot de huisjes te verkrijgen, moest Veelo wel een deel van zijn huis open laten breken. Via een toog onder zijn woning kwam men in het straatje. Pas veel later werd de straat aan de andere zijde toegankelijk gemaakt door een huisje dat tegen de stadswal stond, af te breken. Pieter Veelo, naar wie het hofje werd genoemd, was geen filantroop, maar iemand die de huisjes gewoon tegen betaling verhuurde. De woonomstandigheden waren er zeer slecht, het Hofje van Veelo was dan ook al spoedig berucht. De pas op-

gerichte Maatschappij tot Verbetering der Woningen voor Arbeidenden en Minvermogenden kocht het daarom al in 1855 aan. Zij legde een riool aan in het midden van de straat, waarop de paar privaten (die op straat stonden) werden aangesloten. In 1869 werden de woninkjes aangekocht door de gemeente, die er een waterpomp aanlegde. In 1959 werden de huisjes onbewoonbaar verklaard en werd de noordelijke rij huisjes afgebroken. De zuidelijke huisjes werden voornamelijk als pakhuis gebruikt. Onderhoud werd niet meer gepleegd, omdat de gemeente de woningen wilde slopen. Renovatie zou te duur zijn: de huur zou op fl 72,50 uitkomen. Maar een aantal groeperingen vond dat deze huisjes behouden moesten blijven, omdat ze een uniek monument zouden vormen voor de bouwgeschiedenis van arbeiderswoningen in Utrecht. Het huis met huisnummer 6 werd opgekocht en voor fl 14,500 opgeknapt. Dat kon voor dit bedrag omdat de hoofdconstructie en de fundamenten nog steeds goed zijn. In 1983 zijn de woninkjes gerenoveerd en nu is het er zowaar goed wonen.

GildeUtrecht.nl

Stad / Leven 21

SEPTEMBER 2018 | NR. 64 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

TOEKOMST

Tekst: Job van Gasselt Fotografie: Robert Oosterbroek

Selficient:

het huis van de toekomst

Wat brengt de toekomst voor Utrecht en op welke manier zijn Utrechters met de toekomst bezig? In deze rubriek geeft DUIC de creatievelingen achter innovatieve producten, diensten en ideeën de ruimte om te vertellen hoe zij Utrecht voorbereiden op de toekomst. Dit keer besteden we aandacht aan Robin Stuiver (24) en Thijs Morel (24), twee Utrechters die met hun bedrijf Selficient het huis van de toekomst bouwen.

Een toekomstbestendig huis, hoe ziet dat er precies uit? Thijs: “Het is een soort LEGO-huis dat is gebouwd vanuit drie kernpunten: duurzaamheid, circulariteit en modulariteit. Het huis is zelfvoorzienend, dat betekent dat de energie die het huishouden gebruikt opgewekt en hergebruikt kan worden met behulp van handigheidjes op, aan of in het huis. Denk daarbij aan zonnepanelen in combinatie met sterke accu’s om energie op te wekken en op te slaan, een warmtepomp voor het duurzaam leveren van warmte en

een recirculerende douche waarmee water bespaard kan worden.” Robin: “Daarnaast gebruiken we de meest duurzame materialen, dus geen baksteen, en is het huis te modificeren naar wens van de gebruiker. Mocht die bijvoorbeeld behoefte hebben aan meer ruimte, dan kan het huis middels het toevoegen van extra panelen eenvoudig uitgebreid worden. Op die manier hoeft de bewoner dus eigenlijk nooit te verhuizen, omdat het huis aan te passen is aan de behoeftes die horen bij de levensfase van de bewoner.”

Waar komt dit futuristische idee vandaan? Thijs: “Tijdens onze studie Werktuigbouwkunde zijn we betrokken geraakt bij een projectgroep van Hogeschool Utrecht (HU) die zich had aangemeld voor de Solar Decathlon, een internationale studentencompetitie waarbij alles draait om het ontwerpen en bouwen van een zo duurzaam mogelijke woning. Met een team van HU-studenten van verschillende opleidingen zijn we tot een ontwerp gekomen waarmee we uiteindelijk vorig jaar naar Denver in de Verenigde Staten zijn afgereisd om mee te doen aan die competitie.” Wat is er sinds die Solar Decathlon allemaal gebeurd? Robin: “We hebben in Denver hoge ogen gegooid. We wonnen de publieksprijs en kregen veel goede reacties van de jury, vooral op gebied van market potential. In die categorie hebben we de tweede plek weten te bemachtigen. Dat gaf wat ons betreft een goed beeld van de potentie van ons concept. Toen we terugkwamen in Nederland zijn Thijs en ik vervolgens plannen

Ziekenhuis Oudenrijn Ooit een plek voor zieken en binnenkort een plek voor studenten en starters. De plannen voor herontwikkeling van ziekenhuis Oudenrijn lagen al een tijd op tafel, maar met twee nieuwe investeerders zit er schot in de zaak. De komende periode wordt er verbouwd en over twee jaar moet het project klaar zijn.

Rijn ging het ziekenhuis in Kanaleneiland dicht. Van het voormalige ziekenhuis Oudenrijn blijft het kenmerkende beddenhuis, uit de jaren zestig, behouden. Wat komt er nu? Op het terrein van het voormalige ziekenhuis zijn inmiddels al een aantal huurwoningen gerealiseerd. De werkzaamheden voor de rest van het complex, met onder meer 577 studio’s voor studenten, moeten nu binnen twee jaar afgerond zijn. Het beddenhuis wordt getransformeerd tot appartementencomplex met compacte wooneenheden. Er

opdrachtgever van het project, zo moet je het eigenlijk zien.”

Wat gaat de nabije toekomst brengen voor Selficient? Robin: “We gaan deze week op bezoek bij de notaris om de daadwerkelijke start van het bedrijf af te ronden. Daarna is het een kwestie van sponsoren en partners vinden.” Thijs: “Vanuit HU is ook een nieuw projectteam gestart dat in 2019 mee gaat doen aan de Solar Decathlon in Hongarije. Zij gaan aan de slag met het optimaliseren van ons ontwerp. Die editie van de Solar Decathlon is gericht op renovatie, dus dat team houdt zich vooral bezig met het kernpunt modulariteit en het ‘renoveren’ van de woning. Binnenkort beginnen ze met het bouwen van het huis op de Uithof. Het zal dan tijdelijk gebruikt worden als duurzame vergaderruimte doordeweeks, en beschikbaar zijn voor short-stay overnachting in het weekend.” Robin: “Wij zijn nog wel betrokken bij de projectgroep. We werken nauw samen met de HU. De innovatie wordt uitbesteed aan de HU en wij worden uiteindelijk

Tot slot: door de verwachte groei van de hoeveelheid inwoners is huizenbouw booming in Utrecht. Denken jullie dat Selficient met toekomstbestendige huizen daar een rol in gaat spelen? Thijs: “Op de korte termijn niet, denk ik. Het is voor ons nu belangrijk om het Selficient-huis te optimaliseren en het bedrijf van de grond te krijgen. We verwachten de komende jaren vooral bezig te zijn met het uitvoeren van kleine projecten en het seriematig uitbreiden van ons concept.” Robin: “We hebben voor ogen dat we binnen een jaar het eerste echte huis willen gaan bouwen dat ook echt bewoond kan worden. Natuurlijk willen we graag bijdragen aan de bouw van woningen in Utrecht. Dat moet dan wel passen bij het tempo van ons proces. Maar alle scenario’s zijn mogelijk, dus wie weet woont straks een deel van die nieuwe Utrechters in onze huizen.”

Tekst: Jesse Holweg Fotografie: Het Utrechts Archief

WAT WORDT DAAR GEBOUWD?

Wat was er eerst? Twee nieuwe partijen hebben het terrein gekocht waar tot vijf jaar geleden ziekenhuis Oudenrijn zat. De plannen voor het studentencomplex zullen nu worden doorgezet, nadat op het terrein lang niets gebeurde. Begin 20e eeuw werd het Homeopathisch Ziekenhuis, de voorloper van het Oudenrijn Ziekenhuis, in Utrecht gevestigd. Op dat moment was er nog geen Kanaleneiland of Oog in Al. In de jaren ’60 werd de kenmerkende toren van ziekenhuis Oudenrijn verwezenlijkt. Door de opening van het Sint Antonius Ziekenhuis in Leidsche

gaan maken om het huis echt op de markt te brengen.”

moeten in totaal zo’n 800 woningen komen op het terrein. Kloppend hart van het hele project wordt een binnentuin. Hieromheen komen verschillende voorzieningen, zoals horecagelegenheden, een wasserette en een fietsenmaker. Het volledige terrein moet straks ruimte gaan bieden aan jonge gezinnen, studenten en starters. Eyecatcher van project, wordt een nieuwe woontoren van circa zeventig meter hoog. In de toren komen 468 studenteneenheden, dit worden zelfstandige woonruimtes met een oppervlakte van circa 24 m2.

22 Stad / Leven

NR. 64 | SEPTEMBER 2018 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

ONDER DE MENSEN

Deze serie wordt mede mogelijk gemaakt door de gemeente Utrecht

Tekst en fotografie: Jesse Holweg

‘Het leukste is als mensen vooruitgaan door jouw hulp’ Onder de Mensen is een serie verhalen van DUIC waarin we zoeken naar voorbeelden van hulp, ondersteuning en initiatieven in Utrecht. Bij wie kun je terecht voor een steuntje in de rug om je leven weer op de rit krijgen? Hoe ondersteunen en helpen mensen elkaar om een stapje verder te komen? Wie zijn de enthousiaste initiatiefnemers die opstaan voor hun buurt? Deze keer deel 41: Prem Mohan, vrijwilliger bij Digiwijs

Prem glimlacht breed als hij vertelt over de mensen die hij helpt bij de computercursussen van Digiwijs in de bibliotheek Overvecht. Hij ondersteunt mensen die niet goed met computers om kunnen gaan en maakt ze wegwijs in de digitale wereld, en doet dat met veel plezier.

e 60-jarige Prem werkte als maatschappelijk werker en activiteitenbegeleider met demente ouderen toen hij werd getroffen door hartproblemen. De revalidatie duurde langer dan hij had gehoopt en een terugkeer als maatschappelijk werker zat er niet meer in. “Ik wist niet precies wat ik wilde. Bij de Vrijwilligerscentrale in Utrecht kwam ik in contact met Digiwijs. Daar kon ik computercursussen gaan geven.” Hij verzorgt nu al zo’n drie jaar computercursussen voor verschil-

lende doelgroepen. Hij kreeg eerst zelf een basistraining om les te kunnen geven in digitaal vaardig worden. Elke dinsdag en donderdag is hij bovendien bij het inloopspreekuur in de bibliotheek Overvecht. Daar kunnen mensen vrijblijvend vragen stellen. “Heel laagdrempelig. Als mensen hier komen hebben ze de eerste stap al gezet en willen ze er bijna altijd wat van maken.” Als digi-taalvrijwilliger ziet Prem veel verschillende mensen voorbijkomen. Grofweg in te delen in drie groepen: mensen met een migran-

tenachtergrond, senioren en laaggeletterden. Prem geeft een voorbeeld van een Antilliaanse man. “Hij had een baan in de zorg en liep steeds tegen taalproblemen aan. Hij had een heel zwaar accent en kon zich niet goed verstaanbaar maken. Ik kwam hem tegen en hij wilde graag werken aan het verbeteren van zijn Nederlands én digivaardig worden. Die man was zo gemotiveerd dat hij thuis ook heel veel deed. Hij kreeg veel complimenten en ik kon hem goed helpen. Hij is nu redelijk zelfstandig dus ik zie hem steeds minder vaak. Het leukste van vrijwilliger zijn, is als je ziet dat mensen vooruitgaan door jouw hulp.” “Alles moet tegenwoordig digitaal”, vertelt Prem. “Moet je iets bij de gemeente invullen, bankzaken

regelen of verzekeringen afsluiten? Je hebt bijna altijd een account en e-mailadres nodig. Dat moet je dan wel kunnen natuurlijk.” Maar het zijn soms de kleine dingen die Prem uitlegt aan cursisten die heel veel plezier opleveren. “Laatst kwam er een oudere man die een tablet had gekocht en die na vier maanden nog helemaal niets met het apparaat kon. Ik heb hem uitgelegd hoe het werkte en hij was helemaal gelukkig. Toen hij de camera had ontdekt heeft hij in de bibliotheek wel tien foto’s gemaakt.” Prem zegt dat complimentjes hem goed doen. “Laatst zei iemand: ‘De manier waarop jij het uitlegt is zo simpel. Ik begrijp het nu eindelijk wel!’. Dat geeft mij veel energie en het geeft de mensen zelfvertrou-

wen en moed om meer te leren. Ik hoop wel dat nog meer mensen hulp komen vragen en vrijwilliger willen zijn, want er zijn nog heel veel mensen die een achterstand hebben op het gebied van taal of computers.” Ken jij mensen die moeite hebben met digitale vaardigheden, of met lezen, schrijven of rekenen? Verwijs ze dan naar een bibliotheek in de buurt voor meer informatie over het volgen van een cursus. Wil jij (digi)taalvrijwilliger worden? Aanmelden kan via vcutrecht.nl/taal. Of kom 7 september tussen 12.00 en 17.00 langs op de Stadhuisbrug. Daar krijg je meer informatie en maak je kans op deelname aan een leuke (digi)Taalvrijwilligersactiviteit.

Advertentie

WORD VRIEND VAN Word vriend van DUIC en ontvang 23x per jaar de DUIC krant in uw brievenbus. Dat is nog niet alles! Ontvang ook: • Exclusieve aanbiedingen en kortingen van partners van DUIC • Uitnodigingen voor DUIC-activiteiten, zoals exclusieve voorstellingen • 4x het kwartaalmagazine Mijn Utrechts Landschap (stopt automatisch na 1 jaar) • Beschermerspas van Utrechts Landschap met diverse voordelen zoals 30% korting op de entree van DierenPark Amersfoort met 4 personen

Voor aanmelden of meer informatie: duic.nl/vriendenvanduic

€46

Stad / Leven 23

SEPTEMBER 2018 | NR. 64 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

STUDENT STYLE (3/3) Tekst en fotografie: Maarten Nauw

‘Mijn probleem is dat ik alles interessant vind’

Student Kunstmatige Intelligentie (UU), 18 jaar

Thomas Hickey

Waarom Utrecht? “De Utrechtse versie van de opleiding spreekt mij het meest aan. Die is filosofischer dan in Amsterdam. Bovendien vind ik Utrecht een leukere studentenstad, ik vind Amsterdam te toeristisch.” Op kamers? “Dat is wel de bedoeling. Ik hoop dat het via via lukt. Ik heb geen zin om te hospiteren. Ik woon nu nog bij mijn ouders in Gorinchem, dat is per bus goed te doen.” Een studie- of studentenvereniging? “Ik heb me voor de studievereniging van Kunstmatige Intelligentie ingeschreven. Ik wil misschien nog bij een sportvereniging.” Hoe duurzaam ben je? “Niet bijzonder. Ik ben me er wel bewust van wanneer ik het niet ben. Zoals op m'n werk, daar scheiden we het plastic niet, alleen papier.”

Vlees of vega? “Mijn plan is zoveel mogelijk vegetarisch te eten, en vlees met mate.” (Zijn vriendin, die naast hem zit tijdens het interview, moet lachen) Muziek? “Hardrock, en underground hiphop zoals van Aesop Rock.” Bijbaantje of stufi only? “Beide, sowieso maximaal lenen.” Facebook, Instagram of Snapchat? “Geen. Je steekt al je tijd erin en krijgt er niets van waarde uit terug. Ik heb sommige accounts verwijderd. Andere heb ik nog, maar ik doe er niks meer mee.” Wat wil je later worden? “Dat maakt me niet echt uit. Het belangrijkste vind ik vrijheid. De vrijheid om op een zonnige dag gewoon vrij te kunnen nemen. Kunstmatige Intelligentie stond bovenaan de lijst waarbij je het snelst een baan vindt. Mijn probleem is dat ik alles interessant vind, dus ik ben gegaan voor wat me het meest praktisch leek.”

‘Ik wil diplomaat worden’

Student Philosophy, Politics and Economics (UU), 17 jaar

Jonne van der Voort Waarom Philosophy, Politics and Economics? “Het was eigenlijk een spur of the moment beslissing. Ik wilde eigenlijk iets technisch gaan doen maar was niet toegelaten tot Bouwkunde door de numerus fixus. Maar deze studie lijkt me ook superleuk. Ik ga het in ieder geval een jaartje doen, kijken wat het me brengt.”

Hoe duurzaam ben je? “Ik denk echt totaal niet. Comfort gaat toch voor. Ik hou bijvoorbeeld van lang badderen.”

Waarom Utrecht? “De sfeer in Utrecht vind ik gewoon heel leuk met de mooie grachten.”

Bijbaantje of stufi only? “Ik ga het niet trekken om te werken naast het studeren en de studentenvereniging. Ik moet ook nog slapen, weet je.”

Op kamers? “Hopelijk zo snel mogelijk. Ik sta ingeschreven bij de SSH en ga nog een oproepje plaatsen op Facebook. Ik woon nu nog in het midden van de Randstad, in Alphen aan de Rijn.” Een studie- of studentenvereniging? “Ik denk Unitas. Ik sliep tijdens de UITweek bij Unitas en dat zijn leuke mensen.”

Muziek? “Jazz en soul. Old school zoals Billie Holiday en Ella Fitzgerald, maar ook nieuwere muziek, van bijvoorbeeld Paulo Nutini.”

Alcohol? “Ja, of eh, nu nog niet natuurlijk. (Laat roze 'nog geen 18'-bandje zien.) Facebook, Instagram of Snapchat? “Instagram, om elkaar grappige dingen te sturen.”

Wat wil je later worden? “Diplomaat. Ik vind conflicten oplossen interessant en denk dat ik er best goed in zou zijn. Ik zou heel graag iets in het Midden-Oosten willen doen.”

24 Sport

NR. 64 | SEPTEMBER 2018 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

DUIC PUZZEL

ZOEKPLAAT Zoek de zeven verschillen en raad waar deze foto genomen is en win!

Prijswinnaars krant 63

3 x 2 kaartjes voor Festival LIEF op zaterdag 1 september

• Hidde Plieger • Lilian Yakunina • Nanda Mann

Namens DUIC: gefeliciteerd!

Sport 25

SEPTEMBER 2018 | NR. 64 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

WIN

ADINFORMANDUM

PERIKLES

AESKWADRAAT

PROTON

ALCMAEON

SAMS

ALIAS

STICKY

ANTEROS

STORM

BITON

SWAK

CONTACT

UMTC

DJEMBE

UNITAS

HELIX

USC

JSVU

USLASATLAS

MEBIOSE

UVSVNVVSU

MICROS

VERITAS

NAVIGATORS

VOCUS

4 x 2 toegangsbewijzen voor de Kampeer & Caravan Jaarbeurs 2018 van woensdag 10 oktober t/m zondag 14 oktober. Stuur je antwoorden naar puzzel@duic.nl

WOORDZOEKER Vind alle studie- en studentenverenigingen in de letterbrij; horizontaal, verticaal of diagonaal. Ook achterstevoren! De overgebleven letters vormen de naam van een groot bolwerk van kennis in Utrecht.

? n e b b he

HĂŠ Utregter, Het ultieme Utregse woord is 'jochie' geworden. Bestel nu jouw t-shirt zonder verzendkosten met actiecode: DUIC030

r e i h l www.utcasfinest.nl e t s be Het ultieme Utregse woord is een initiatief van Rake zaak

Sport 27

SEPTEMBER 2018 | NR. 64 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl

SPORT

Tekst: Jochem Geerdink Fotografie: Robert Oosterbroek

Van lacrosse tot quidditch: Bijzondere sporten in de stad

Met bijna 335.000 inwoners telt Utrecht legio sportverenigingen, waarvan het grootste deel vanzelfsprekend voetbal-, tennis- en hockeyverenigingen zijn. Maar onder het sportaanbod in de stad vind je ook enkele minder alledaagse sporten. DUIC licht er vijf voor je uit.

We Lacrosse Domstad Devils domstaddevils.nl

Floorball UFC Utrecht ufcutrecht.nl

Rugby USRS/RUS/VSRC/URC utrechtrugby.nl

Boardsport SPIN spin-utrecht.nl

Quidditch Dom Tower Dementors domtowerdementors.wixsite.com

Je kent lacrosse misschien wel uit Amerikaanse high school films als American Pie. De sport vindt zijn oorsprong bij de NoordAmerikaanse indianen, zij bedachten lacrosse meer dan vijfhonderd jaar geleden. In Canada is het de grootste zomersport, tijdens de Olympische Spelen van 1904 en 1908 stond lacrosse zelfs op het programma, maar in Utrecht deed het pas in 2000 zijn intrede bij de Domstad Devils. Het is een unieke sport, die je het beste kunt omschrijven als een mengelmoes van basketbal, hockey en american football, waarbij gespeeld wordt met een bal ter grootte van een tennisbal. Ieder van de tien spelers in het team heeft een soort hockeystick, maar dan met een netje aan het uiteinde waarin hij of zij de bal meeneemt. Met behulp van de stick moet de bal uiteindelijk in het doel van de tegenstander belanden. Lijkt het je leuk om ook een keer lacrosse te spelen? Bij Domstad Devils mag je in september drie keer vrijblijvend meetrainen om te kijken of het iets voor jou is. Oók wanneer je geen student bent.

Floorball, ook wel bekend als unihockey, is een snelle en dynamische teamsport uit Scandinavië. In Zweden is het ná voetbal zelfs de grootste sport. Simpel gezegd is floorball een mix tussen ijshockey en zaalhockey. Denk nou vanwege de vergelijking met ijshockey niet dat je bij floorball je tegenstander wel even een beuk mag geven, fysiek contact is namelijk niet toegestaan. De regels zijn vrij simpel, waardoor je makkelijk een potje mee kunt spelen. Het materiaal waarmee gespeeld wordt is van kunststof, waardoor het een veilige sport genoemd kan worden. Een team bestaat uit zes spelers, waaronder een keeper. Hij of zij heeft overigens geen stick. In Utrecht speel je floorball bij UFC Utrecht, dat in mei van dit jaar het twintigjarig bestaan vierde. Daarmee is de vereniging ouder dan de Nederlandse bond, de oprichting van de NeFUB vond namelijk pas in 1999 plaats.

De afgelopen jaren is rugby aan een flinke opmars bezig in Nederland. In Utrecht is het al meer dan vijftig jaar een populaire sport, vooral onder studenten. Er zijn dan ook, naast de in 1967 opgerichte burgervereniging URC, liefst drie verschillende studentenrugbyverenigingen in de stad. De eveneens in 1967 door leden van het Utrechtsch Studenten Corps (USC) opgerichte Utrechtse Studenten Rugby Society (USRS) is daarvan niet alleen de oudste, maar met vijf verschillende teams ook veruit de grootste. Rugbyende Utrechtse Studenten (RUS) is landelijk gezien een unieke rugbyvereniging, het is sinds de oprichting in 1985 namelijk de enige rugbyclub met uitsluitend vrouwelijke leden. En het wordt nog mooier: RUS is de enige rugbyclub in Nederland met meer dan één vrouwenteam in competitie. Eén damesteam komt uit in de Ereklasse, waarin het in 2012 landskampioen werd, het tweede team speelt in de Eerste klasse. Daarnaast herbergt Utrecht nóg een unieke rugbyclub. Als enige studie in Nederland heeft de opleiding diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht namelijk al sinds 1984 (!) zijn eigen rugbyclub: VSRC.

Met Keet Oldenbeuving, oftewel Skatekeet, heeft Utrecht een geweldige ambassadrice voor de boardsport in Nederland. De Utrechtse tiener is de jongste Nederlander ooit in het olympisch traject en maakt grote kans uit te komen op de Olympische Zomerspelen van 2020 in Tokio. Maar wist je dat je - als student - diverse boardsporten sinds 2004 ook in competitieverband kunt beoefenen in Utrecht? Naast skateboarden kun je bij SPIN ook terecht voor kiteboarden, snowboarden, wakeboarden en golfsurfen. De vereniging is opgedeeld in vijf ‘crews’: de surf-, skate-, wake-, kite- en snowcrew die allemaal hun eigen (sport)activiteiten organiseren. Maar het blijft natuurlijk ook een studentenvereniging, dus ook voor de betere slemppartijen kun je bij SPIN terecht. Iedere maandagavond wordt bij Café Flater het basecamp opgeslagen voor de SPIN borrel.

De jongste vereniging in dit overzicht is Dom Tower Dementors, dat pas drie jaar geleden werd opgericht na een open training in Park Transwijk. Quidditch werd bekend door de boeken, en daaruit afgeleide films, uit de Harry Potter-serie van J.K. Rowling, maar is zeker niet alleen weggelegd voor ‘Potterheads’. Inmiddels zijn er honderden teams wereldwijd die de sport, een combinatie van handbal, rugby en trefbal, spelen. De spelers proberen de quaffle - een licht opgeblazen volleybal - door één van de drie ‘hoops’ (ringen) van de tegenstander te gooien. Ieder team heeft twee ‘beaters’ die proberen tegenstanders af te gooien met een trefbal. Ondertussen heeft de ‘seeker’ als taak om de ‘snitch’ - een tennisbal in een sok - te bemachtigen. Lukt dat laatste, dan is het direct einde wedstrijd. Er zijn verschillende nationale en internationale toernooien waaraan Dom Tower Dementors meedoet. Zondag 3 en woensdag 13 september kun je in Park Transwijk terecht voor introductietrainingen van Dom Tower Dementors.

Doe mee aan de FCU Pool en win mooie prijzen! Het idee van de FCU Pool is simpel: voorspel de juiste uitslag van competitiewedstrijden van FC Utrecht, beantwoord de bonusvragen en verdien punten.

Weekwinnaars FCU Pool PSV - FC Utrecht (Nike Premier Team bal): Tom van Gestel FC Utrecht - PEC Zwolle (Limited edition UUUUUU sjaal): Hans Pol Jr. FC Utrecht - VVV-Venlo (Door Utrechtkleding.nl aangeboden hoodie naar keuze): Leon Prins

Stand na drie duels: 1. Effel 11 2. Pierre Zeist 11 3. Tomtom 11

Voorspel ook de uitslag van wedstrijden van FC Utrecht op www.fcupool.nl en win mooie (week)prijzen.

Open

2018 r e b m e t p e 8s

Utrecht

Monumentendag OpenMonumentendagUtrecht.nl

In Europa Kromhoutkazerne/University College Utrecht

In deze krant: - Alle open monumenten

- Unieke opening Kromhoutkazerne

- Publiekslezingen en verhalen

- Beladen erfgoed aan de Maliebaan

- Lopen over de limesweg

- Juniorgidsen en Gildewandelingen

- Open huis Gerechtsgebouw

- 550 jaar Catharijneconvent

- Muziek en Monumentenmarkt

- Fietsen langs forten

- Restauraties Dom en Stadhuis

en veel meer…

Utrecht in Europa, Europa in Utrecht Dat Utrecht in Europa ligt is veel meer dan alleen een geografisch feitje. De historie van onze stad is al 2000 jaar verbonden met die van ons continent. Vanaf het moment dat de Romeinen op deze plek hun legerforten bouwden tot de dag van vandaag zijn in Utrecht vele monumenten verrezen die door hun gebruik, stijl of ontstaansgeschiedenis een breder, Europees verhaal vertellen.

aan die verbintenis is de Universiteit Utrecht. De oprichting in 1636 gaf een impuls aan de ontwikkeling van de stad. Sindsdien zijn vele studenten en hoogleraren vanuit heel Europa naar Utrecht getrokken. Vandaag kunt u ontdekken hoe het begon rond de Domkerk, de Pandhof en de Kapittelzaal, en hoe de universiteit daarna tal van andere monumenten in de binnenstad betrok en soms ook weer verliet.

Sporen van Europese geschiedenis Vandaag zult u in tal van monumenten de sporen van deze Europese geschiedenis tegenkomen. Neem bijvoorbeeld de Romeinse restanten in Leidsche Rijn. Of wat te denken van keizer Karel V, die verbleef in wat nu Grand Hotel Karel V is en in wiens opdracht de bastions Sterrenburg, Manenburg en Sonnenburg werden gebouwd. Of Paushuize, dat het verhaal vertelt van Paus Adrianus, een ‘Utrechter in Rome’. Ook diens geboorteplek aan de Oudegracht is vandaag te bezoeken. Het zijn allemaal monumenten die karakteristiek zijn voor Utrecht en tegelijkertijd laten zien hoe de stad onlosmakelijk verbonden is met Europa.

Vanaf de 19e eeuw liet de universiteit langs de toenmalige randen van de stad steeds vaker zelf nieuwe panden bouwen: een Hygiënisch Laboratorium aan de Catharijnesingel (nu onderdeel van het Gerechtsgebouw), een Physiologisch Laboratorium aan de Vondellaan (tegenwoordig het bedrijvencentrum Rudolf Magnus) en diverse gebouwen voor de Rijks Veeartsenijschool aan de oostkant van het centrum. Het zijn bijzondere monumenten die bovendien illustreren hoe de ontwikkeling van de wetenschap soms ook de groei van de stad bepaalde.

Stad van wetenschap Een instituut dat als geen ander gestalte geeft

Beladen Erfgoed De Europese geschiedenis heeft ook z’n donkere kanten gekend. Verschillende monumenten die u vandaag kunt bezoeken zijn hiervan de stille getuigen. De voormalige gevangenis aan

het Wolvenplein was tijdens de Tweede Wereldoorlog in gebruik als Deutsche Untersuchungsund Strafgefängnis en ‘Het Gele Kasteel’ aan het Janskerkhof fungeerde als hoofdkwartier van het 88ste Duitse Armeekorps. Veel panden aan de Maliebaan werden gebruikt door de bezetter en door de NSB, terwijl een paar panden verderop het verzet actief was. Hier organiseren we vandaag een speciaal programma dat dieper ingaat op deze Utrechtse oorlogsjaren. Sommige panden hebben een beladen verleden vanwege hun connectie met kolonialisme en slavernij.

Europa op tal van manieren met elkaar verbonden zijn. En misschien dat u zich daarna afvraagt of u vandaag in Utrecht was of toch ook een beetje In Europa.

Nieuwe Hollandse Waterlinie Soms wilden we ons juist beschermen tegen ‘Europa’. Daarom werd vanaf de negentiende eeuw de Nieuwe Hollandse Waterlinie aangelegd. Een ingenieuze militaire verdedigingslinie, die echter voortdurend aangepast moest worden aan de snelle ontwikkelingen in de oorlogsindustrie. Acht Utrechtse forten die tot deze linie behoren zijn vandaag te bezoeken. Pak de fiets en ervaar zelf waarom de waterlinie in 2020 op de UNESCO-werelderfgoedlijst zou moeten komen. Welke van de 74 monumenten u vandaag ook bezoekt, u zult ontdekken hoe Utrecht en

Tuin Grand Hotel Karel V

Open

2018

Monumentendag Kromhoutkazerne opent eenmalig haar poorten

Van Laboratorium tot Gerechtsgebouw De oprichting van de Universiteit Utrecht in 1636 gaf een sterke impuls aan de ontwikkeling van de stad. Bijna vier eeuwen later trekt zij wetenschappers en studenten aan uit heel Europa en is de universiteit overal in de stad aanwezig. In de loop van de 19e eeuw, toen de stadswallen door David Zocher waren omgetoverd in een riant wandelpark, verrezen langs de buitenranden van de singel meerdere monumentale universiteitspanden, waaronder enkele grote laboratoriumgebouwen. In 1893 ontwierp Rijksbouwmeester J. van Lokhorst aan de Catharijnesingel het ‘Hygiënisch Laboratorium’. De lijfspreuk van de universiteit - Sol Iustitia Illustra Nos - prijkt boven de

r 8 septembe

De normaal hermetisch gesloten (nieuwe)

hoofdentree en in de Neorenaissance-gevels zijn de beeltenissen en namen van belangrijke wetenschappers verwerkt. Het interieur is sober en statig, verbonden door gangen met gemetselde kruisgewelven. Tegenwoordig maakt het monument deel uit van het Gerechtsgebouw, waarin de Rechtbank Midden-Nederland en de Centrale Raad van Beroep zijn gevestigd. Het vm. laboratorium (monument) is op de Open Monumentendag te bezoeken via de moderne ingang aan het Vrouwe Justitiaplein. Om 13.00 uur geeft architectuurhistoricus Bettina van Santen in de Kortgedingzaal een lezing over de universiteitsgebouwen die eind 19e eeuw aan de singel verrezen.

Kromhoutkazerne opent voor een dag haar poorten. Ook de ‘oude’ Kromhoutkazerne is te bezoeken (nu University College) en op Open Monumentendag kan je zomaar van de ene naar de andere kant lopen. Beide ingangen liggen aan een fietsroute. Mensen worden ontvangen bij de poort en krijgen een toegangsbewijs. Kazerne en universiteit hebben samen een activiteitenprogramma opgesteld. Voor beide terreinen wordt een boekje samengesteld en voor kinderen zijn er speurtochten met een leuk presentje. Om 10.30 uur opent Generaal Majoor de Jong op de kazerne de Open Monumentendag! Activiteiten kazerneterrein: • Speurtocht voor kleinere kinderen • Springkussen, mini hindernisbaan en schminken

Wegens succes geprolongeerd: de themalezingen Ook dit jaar zijn er weer gratis themalezingen van deskundigen, gegeven in een passende omgeving. Het thema Europa wordt belicht door stadsconservator René de Kam in Museum Catharijneconvent (12.00 en 14.00 uur). De Kam gaat terug naar de tijd 1520-1540, waar we naast Karel V ook Paus Adrianus, Luther en Erasmus tegenkomen. De lezing is tevens onderdeel van het Kloosterweekend van het Catharijneconvent, dat in deze periode naar deze locatie verhuisde. Architectuurhistoricus van de gemeente Utrecht Bettina van Santen vertelt in de

Kortgedingzaal van het Gerechtsgebouw over de 19e-eeuwse uitbreidingen van de Universiteit aan de toenmalige stadsrand. In haar lezing ‘Naar de stadsrand’ zal zij ingaan op de monumentale bouwstijlen en de moderne laboratoria die toen verrezen in het singelgebied (13.00 uur). Over het thema ‘Beladen erfgoed’ weet niemand beter te vertellen dan de Utrechtse journalist en televisiemaker Ad van Liempt. Als geen ander weet hij wat er in de Tweede Wereldoorlog allemaal op de Maliebaan gebeurde (zie het artikel op pag. 3). De lezingen vinden plaats in Maliebaan 15

(12.30 en 13.30 uur). Vanaf dit adres vinden ook rondleidingen plaats over de geschiedenis van de Maliebaan tijdens de Tweede Wereldoorlog, met bezoek aan enkele monumenten (10.30, 11.00, 11.30, 14.00, 14.30 en 15.00 uur). Voor deze rondleidingen is wel een (gratis) kaartje nodig, verkrijgbaar op het Domplein.

• Voor de grotere kinderen: speurtocht naar de schat • Gidsen in de Bomvrije wachtruimte • Korte films over oude tijden van de kazerne • Expositie en soldaten in historische militaire tenuen • Fototentoonstelling over forten in de Waterlinie • Bezoek bomvrijewachtruimte, brug met 12 gaten en Tamboershut Activiteiten terrein University College:

Naast deze themalezingen zijn er nog verschillende andere interessante lezingen in monumenten te bezoeken. Deze zijn vermeld in het monumentenoverzicht in deze krant.

• Routeboekje voor de historische gebouwen • Exercitiepeloton 48 voert manoeuvres uit (beide terreinen) • Re-enactmentgroepen uit WOII (beide terreinen) • Oude en nieuwe voertuigen van de technische troepen op middenterrein

In de voetsporen van Romeinen! Een unieke gelegenheid doet zich dit jaar voor in Leidsche Rijn, waar nabij de Metaal Kathedraal nieuwe delen van de Romeinse weg zijn opgegraven. ‘We hebben een mooi stuk weg met een grinddek te pakken!’, vertelt stadsarcheoloog Herre Wynia enthousiast, ‘tijdens de Open Monumentendag is het voor het eerst in 2000 jaar mogelijk over de Romeinse weg te lopen en zo letterlijk in de voetsporen van Romeinse soldaten te treden!’ De hele dag geven archeologen van de gemeente Utrecht uitleg over het onderzoek naar de Romeinse weg, waarvan een deel

wordt gemarkeerd en toegankelijk gemaakt voor bezoekers. Uiteraard zijn er ook Romeinse soldaten aanwezig en liefhebbers kunnen een zakje grind van de Romeinse weg mee naar huis nemen. De opgraving is van 10.00 – 16.00 uur toegankelijk. De toegang is via Metaal Kathedraal - overigens zelf ook een bijzonder monument: Rijksstraatweg 20, Utrecht. Iets verderop presenteert Museum Castellum Hoge Woerd een uitgebreid programma. Het museumcomplex, met theater, stadsboerderij en horeca, is gebouwd op de resten van een Romeins fort. Het eerder

Twee lezingen: • 12.00 uur: oud-decaan Rob van der Vaart:

opgegraven Romeinse schip heeft er een markante plek gekregen. Een replica van een Romeinse wachttoren markeert een ander deel van de Romeinse weg. Het museum organiseert een aantal bijzondere rondleidingen, waarbij allerlei onverwachte relaties met andere delen van Europa aan de orde komen. Niet zo gek, want het Romeinse rijk omvatte half Europa en de legionairs kwamen uit alle windstreken.

‘Erfgoed rond de Waterlinieweg’ • 15.00 uur: universitair docent Jos van der Linden: ‘Waarom verloor Duitsland de Tweede Wereldoorlog?’

Gildewandeling In 1713 werd in deze stad de Vrede van Utrecht gesloten. Dit was een belangrijk internationaal vredesverdrag. De onderhandelingsdelegaties met hun

Voor details over de rondleidingen zie de monumentengalerij in het hart van deze krant.

gevolg zetten Utrecht volledig op zijn kop. De Gildegidsen nemen u mee langs de plekken waar de verschillende delegaties verbleven, onderhandelden en feesten gaven. De rondleidingen beginnen ieder uur vanaf het Domplein. De eerste vertrekt

Bruisend kloosterweekend bij Museum Catharijneconvent Het klooster van Museum Catharijneconvent bestaat 550 jaar. Dit wordt gevierd met een feestelijke monumentendag vol activiteiten. Er is de hele dag wat te beleven en alles is gratis: een unieke gelegenheid om kennis te maken met dit bijzondere museum! Het gebouw van Museum Catharijneconvent is een van de best bewaarde middeleeuwse kloostercomplexen van Nederland. De karmelieten, een middeleeuwse bedelorde, startten in 1468 met de bouw. In de zeventiende en achttiende eeuw deed het dienst als ziekenhuis, het was de voorloper van het UMC Utrecht. Sinds 1979 is Museum Catharijneconvent in het klooster gevestigd. Wie vandaag de dag door de gangen wandelt, wacht een

bijzondere ervaring; de tijd lijkt er stil te hebben gestaan en de lichtinval is er prachtig. Tussen 12.00 en 17.00 zijn er elk half uur ‘flitslezingen’ door prominente sprekers, zoals stadsconservator René de Kam en museumconservator Mischa Leeflang. Onderwerpen zijn de geschiedenis van het klooster, de expositie over Rembrandt, de middeleeuwse kunstschatten van het museum en oude handschriften. Voor details zie www.catharijneconvent.nl onder ‘kloosterweekend’. Verder zijn er rondleidingen door de tentoonstelling ‘Shelter’, kunt u mee met een korte kloosterwandeling in de omgeving van het Catharijneconvent, of in het museum genieten van kloostermuziek, kloosterhapjes en kloosterbier.

om 10:30 uur, de laatste om 15:30 uur. Een (gratis) kaartje kunt u afhalen bij de informatiepost.

Juniorgidsen Ook de juniorgidsen zijn weer present. Dit jaar geven leerlingen van de Montessorischool Buiten Wittevrouwen rondleidingen in het Academiegebouw van de Universiteit. Dit werd in 1896 geopend en staat in direct contact met de gebouwen van de Domkerk. Hoogtepunten zijn de 15e-eeuwse Kapittelzaal, nu de aula van het Academiegebouw, en de Senaatszaal met de portrettengalerij van hoogleraren. De juniorgidsen zullen er op hun eigen charmante wijze over vertellen: ieder half uur van 10.30-16.30 uur.

Open

r 8 septembe

2018

Monumentendag

Maliebaan was ‘Unter den Linden’ Loop met Ad van Liempt over de Maliebaan en de hele Tweede Wereldoorlog komt voorbij. Dat kan ook niet anders, want bijna iedere Duitse of pro-Duitse organisatie die toen in Nederland actief was, had hier zijn burelen. In de oorlog werd een groot deel van de statige stadsvilla’s in de lommerrijke Maliebaan betrokken door de Wehrmacht, de Nazi’s en de NSB. Utrechts mooiste laan werd door de Duitsers liefkozend ‘Unter den Linden’ genoemd, naar de deftige allee in Berlijn. Tegelijk echter was ook het verzet zeer actief op de Maliebaan. We spreken af voor het Jodenmonument bij station Maliebaan. Hier zijn in de oorlog veel joden weggevoerd. Alle namen staan vermeld, met leeftijd, datum en plaats van overlijden: Sobibor en Auschwitz vooral, wat weinig twijfel laat hoe ze aan hun einde zijn gekomen. Hoe kon dit gebeuren? Wie waren er voor verantwoordelijk? Mussert Ze zaten om de hoek, op de Maliebaan! Kijk, daar op nummer 35, dat was het hoofdbureau van de NSB, op dat balkonnetje stond Mussert parades af te nemen. Heinrich Himmler was er op bezoek. Van Liempt begint te vertellen en zal dat de hele wandeling blijven doen. Zijn kennis blijkt onuitputtelijk. ‘Een spannende straat’ noemt journalist en televisiemaker Ad van Liempt de Maliebaan in zijn boek ‘Aan de Maliebaan’. Nee, geen foute

Op (en under) het Domplein Op het Domplein staat zoals altijd de centrale tent met informatie over alle activiteiten. Ook kunt u hier een extra monumentenkrant ophalen. Bij de tent kunnen (gratis) kaartjes worden gehaald voor de Gildewandelingen en de themawandeling over de Maliebaan tijdens de Tweede Wereldoorlog (zie elders in deze krant). Domplein is ook het vertrekpunt van de Gildewandelingen en het beginpunt van de wandelen fietsroutes in deze krant. In de Pandhof van de Dom vindt de Monumentenmarkt plaats. ‘Vive le Vin’ is aanwezig met drankjes en een terras. Exact 124 bij 152 meter meet het gebied waar Utrecht begon. Wil je weten hoe het daarna verder ging? Doe dan mee aan een van de programmaonderdelen die DOMunder op het Domplein organiseert. Tussen 11.30 en 16.30 uur is er elk half uur een verkenning, rondleiding of een presentatie, bijv. over het leven van de bisschoppen en hoe het Domplein er vroeger uitzag. Of speel het Dompleinspel bij de stand van DOMunder en zie tegelijk hoe het Domplein in de loop der tijd is veranderd. Kijk voor het volledige programma op domunder.nl/omd

straat: ‘Goed of fout, dat zal je mij nooit horen zeggen’, benadrukt de geboren Utrechter, ‘Ik ben altijd vooral geïnteresseerd geweest in de situatie en de omstandigheden waaronder mensen zich gedragen en dingen doen. Wat mij fascineert aan de Maliebaan is dat goed en kwaad hier naast elkaar bestonden: SS, NSB, Wehrmacht, maar ook het verzet en de moedige bisschop Jan de Jong, toch een beetje een held van mij. Hoe kon dat?’ Voorbeelden te over aan de Maliebaan. ‘Kijk’, wijst van Liempt bij nr. 71: ‘Daar zat de garage van Grund, een van de weinige plaatsen waar je in de oorlog nog benzine kon krijgen. Dus daar kwamen al die Duitsers benzine tanken. En ondertussen werd in de kelders het illegale Vrij Nederland gedrukt!’ En meteen daarna: ‘Wist je dat op de Maliebaan vier kranten werden gedrukt? De NSB maakte er Volk en Vaderland, de SS had Storm-SS en de WA De Zwarte Soldaat. Maar dus ook Vrij Nederland; in de oorlog was dit het Utrechtse Fleet Street!’ Dr. Max En daar aan de overkant, de nrs. 72 en 74: ‘Op nr. 74 zat de Sicherheitspolizei, de Duitse Geheime Dienst. In de kelders werden mensen gemarteld, in de tuin zijn verzetsmensen geëxecuteerd. Maar op nr. 72, op de bovenverdieping, woonde Dr. Max. Dat was Marie Anne van Tellegen. Max was haar codenaam, van Marie Anne en X, de onbekende. Die Duitsers zochten een man, maar het was dus hun buurvrouw! Vanuit dat huis is zo’n beetje de hele Spoorwegstaking gefinancierd: duizenden mannen die opeens moesten onderduiken en gezinnen achterlieten zonder inkomen.’ Van Liempt vertelt, werkelijk alles heeft hij uitgezocht. Alles? Van Liempt lacht, maar een beetje als een boer met kiespijn. ‘Ja, dat denk je dan hè, maar dan is dat boek uit en dan krijg je dus reacties: wist je dat ook? En dan blijkt er dus recht tegenover

Ad van Liempt schreef het boek ‘Aan de Maliebaan’

de Sicherheitspolizei twee jaar lang een heel Joods gezin ondergedoken te hebben gezeten!’ Goed, voor de volgende druk,

belooft Van Liempt: ‘Maar het staat al wel op de website!’

Ad van Liempt geeft op Open Monumentendag twee lezingen over de Maliebaan in oorlogstijd. Tijd: 12.30 en 13.30 uur. Locatie: Maliebaan 15. Zie vooral ook de website: aandemaliebaan.nl. Hier is ook een mooi kaartje te zien van alle ‘beladen panden’ aan de Maliebaan. De lezingen zijn vrij toegankelijk. Vooraf of aansluitend zijn er rondleidingen over de geschiedenis van de Maliebaan tijdens de Tweede Wereldoorlog (10.30, 11.00, 11.30, 14.00, 14.30 en 15.00 uur). Vertrekpunt Maliebaan 15; (gratis) kaartjes verkrijgbaar op het Domplein.

VOOR DE TOEKOMST VAN ONS VERLEDEN

Nico de Bont is al ruim 50 jaar specialist in klassieke restauratie, hedendaagse herbestemming en planmatig onderhoud van historisch erfgoed. Met liefde voor het vak en kennis van de nieuwste technieken werken onze medewerkers dagelijks aan een grote variëteit aan historische werken, zoals de Domkerk in Utrecht. Door continue ontwikkeling creëren wij duurzame waarde voor monumenten en erfgoed, zodat dit waardevolle vastgoed behouden kan blijven voor de toekomst. MAAK DE TOEKOMST

www.nicodebont.nl

Open

2018

Monumentendag Monumentenmarkt in de Pandhof

Alle monumenten op een rij *

r 8 septembe

nieuw in 2018

+ extra activiteit > afwijkende openingstijden # beladen erfgoed

‘I European’: sporen van Europese geschiedenis Deze route legt de nadruk op monumenten waar u sporen van de Europese geschiedenis zult tegenkomen. In deze route zijn ook de themapanden opgenomen met een ‘beladen verleden’. Deze monumenten zijn aangeduid met #. STARTPUNT: DOMPLEIN LOOP ONDER DE DOMTOREN DOOR. DIRECT LINKS VINDT U:

1. Flora’s Hof en restauratieatelier van

Museum Speelklok

In de tuin van het bisschoppelijk paleis begon tuinarchitect Hendrik van Lunteren in 1803 een kwekerij. De ‘wimbergen’ die in de tuin zijn opgesteld - sculpturen die boven vensters werden geplaatst - zijn ontworpen door P.J.H. Cuypers voor de Pandhof van de Dom. Maar de steensoort bleek ondeugdelijk, waarna ze zijn verplaatst naar Flora’s Hof. Op de sculpturen zijn allerlei scenes uit het leven van Sint Maarten afgebeeld. In Flora’s Hof staat een oud veilinggebouw, waarin nu het restauratieatelier van Museum Speelklok is gevestigd. + Vanaf 12.00 uur: restauratieatelier opengesteld LOOP OM DE DOMTOREN HEEN. AAN UW LINKERHAND:

2. Domplein 9, VVV Utrecht Dit pand werd in 1909 gebouwd als pakhuis met bovenwoningen, maar staat op de resten van een kanunnikenhuis van het Domkapittel, die nog te zien zijn door een glazen plaat in de vloer. LOOP LINKS VAN DE DOM OM DE KERK HEEN. LOOP DE STRAAT UIT EN STEEK SCHUIN LINKS OVER DE KROMME NIEUWEGRACHT OP.

3. Kromme Nieuwegracht 80*

jaar nadat hij in Rome aankwam. In 1672 vestigde de Franse bezetter enige tijd haar hoofdkwartier in Paushuize en in 1712 trok een afgezant van Karel VI, Graaf von Sinzendorf und Thanhausen in het gebouw. + 10.00-16.15 uur elk kwartier rondleidingen van 45 minuten + Muziek van het Provinciekoor + Piaggio met verse koffie + ‘Geschiedenis ter plekke’: korte lezingen door Wybo Heere over: ‘De geschiedenis van Paushuize van 1360 tot 1996’ om 13.00, 14.00 en 15.00 uur BIJ HET VERLATEN VAN HET PAND RECHTSAF EN DIRECT RECHTS ACHTER SINT PIETER IN. BIJ DE KRUISING RECHTS HET PIETERSKERKHOF OP, MET AAN UW RECHTERHAND

5. Pieterskerkhof 3, Pieterskerk De romaanse Pieterskerk uit 1048 is de oudste nog bestaande kerk van Utrecht. De crypte (ondergrondse ruimte) heeft gebeeldhouwde zuilen onder het hoogkoor en 12e-eeuwse reliëfs naast de trap. In 1076 was de Pieterskerk voor even het toneel van de wereldpolitiek. Tijdens een strijd tussen paus Gregorius VII en koning Hendrik IV sprak bisschop Willem voor het altaar de banvloek uit over de paus, waarop nog diezelfde avond de bliksem insloeg in de kerk. + 11.00-11.15 en 11.30-11.45 uur: korte lezing over Keizer Hendrik IV en paus Gregorius VII in de groot kapittelzaal + 12.15-13.45 uur: openbare repetitie in de Dekenkapel door de Gregoriaanse Kring + 14.15-15.15 uur: optreden Capella con sensus + 15.40-16.00 uur: optreden Gregoriaanse Kring LINKS TERUG NAAR DE KRUISING EN RECHTS DE ACHTER SINT PIETER IN, RECHTS AANHOUDEN DE KEISTRAAT IN, DIE OVERGAAT IN DE DRIFT. HET WATER VOLGEN TOT AAN

6. Drift 27, Universiteitsbibliotheek# Van 1781 tot 1789 woonde hier Joan Gideon Loten, gouverneur van Celebes en Ceylon. Na een succesvolle loopbaan van 25 jaar bij de VOC keerde hij terug in Nederland om op de Drift 27 te gaan wonen. In tegenstelling tot veel van zijn tijdgenoten had Loten had veel respect voor de inwoners van Makassar, Java en Ceylon; van een vorst uit Celebes had hij een slavin cadeau gekregen, die hij echter als vrije bediende beschouwde. Loten is begraven in de Jacobikerk. + Rondleidingen op verzoek + Hand-out voor bezoekers HET WATER BLIJVEN VOLGEN, DE DRIFT GAAT OVER IN DE PLOMPETORENGRACHT. HALVERWEGE RECHTS DE MOLENSTRAAT INSLAAN. AAN HET EINDE VINDT U HET TOEGANGSHEK NAAR

7. Wolvenplein 27, Gevangenis#

8. St. Jacobsstraat 171, Jacobikerk- en toren# Utrechts grootste parochiekerk werd gesticht rond 1170. De huidige kerk en toren zijn voornamelijk 14e/15e-eeuws. Naast de Andreaskapel bevindt zich de kluis van kluizenares Alyt Ponciaens. Johan Gideon Loten (zie Drift 27), ligt begraven in deze kerk. Zijn grafsteen is hier te zien. Daarop is het familiewapen met zogenaamd ‘morenhoofd’ te zien. + Optreden door koor van het Jacobsgezelschap, beantwoord tevens vragen over pelgrimages + Rondleiding langs kerkgraven van naar Utrecht geëmigreerde Europeanen + Gidsen Kerken Kijken aanwezig + Rondleidingen door het Utrechts Klokkenluiders Gilde met bezoek aan de klokken VANAF DE JACOBIKERK: LOOP TERUG NAAR DE OUDEGRACHT EN SLA RECHTSAF. GA OP DE POTTERSTRAAT NAAR LINKS EN LOOP DOOR NAAR HET JANSKERKHOF. METEEN RECHTS

9. Janskerkhof 3, Universiteit Utrecht

Achter de natuurstenen poort uit 1643 is het Law College te vinden. In 1247 werd op deze plek een Minrebroederklooster gebouwd. In 1581, na de reformatie, werd de kapel afgebroken en de refter in gebruik genomen als Statenkamer van Utrecht. Boven de ingang is het provinciewapen te zien. Sinds 1816 is het een universiteitspand. Tijdens de renovatie in 2013-2015 zijn middeleeuwse beschilderde grafkelders aangetroffen, die met glazen wanden zichtbaar zijn gemaakt. + Tussen 11.00 en 16.30 uur: rondleidingen + 15.00 uur: lezing over Janskerkhof 3, ‘Pax et bonum’ door Dries Berendsen BIJ HET VERLATEN VAN HET PAND RECHTS AANHOUDEN NAAR DE KORTE JANSSTRAAT. DIRECT RECHTS AFSLAAN NAAR DE MINREBROEDERSTRAAT. AAN DE OVERKANT VAN DE STRAAT VINDT U

10. Minrebroederstraat 21,

LINKS TEGENOVER HET PAND, DE BRUG OVER NAAR

4. Kromme Nieuwegracht 49, Paushuize De in Utrecht geboren Adriaan Boeyens hield in 1522 als Adrianus VI zijn intocht in Rome, als eerste en enige Nederlandse paus. Het huis in Utrecht, dat hij in 1571 had gekocht en grondig had laten verbouwen, heeft hij nooit gezien: hij overleed een

TERUG NAAR DE MOLENSTRAAT, LINKS PLOMPETORENGRACHT EN DAN RECHTSAF DE VOORSTRAAT IN. BIJ DE SMALLE BEGIJNESTRAAT RECHTSAF EN METEEN WEER LINKS DE BREEDSTRAAT OP. HELEMAAL RECHTDOOR LOPEN, OUDEGRACHT OVERSTEKEN, EN RECHTDOOR NAAR

Provinciaal Utrechts Genootschap van Kunsten en Wetenschappen (PUG) Richt zich op uitingen van wetenschap en kunst die van belang zijn voor de provincie Utrecht, met name door geldelijke ondersteuning en toekennen van prijzen. Broer en De Bruyn Doet historisch onderzoek en geeft (in eigen beheer) publicaties uit over regionaal- en lokaal-historische onderwerpen, met name de kerkelijke en monastieke geschiedenis van Utrecht en de Middeleeuwen.

Gemeente Utrecht, Afdeling Erfgoed Voert het gemeentelijk erfgoedbeleid uit, zoals monumentenzorg, archeologie, bouwen architectuurhistorie en historische fotografie. Monumentenwacht Utrecht Zet zich in voor de instandhouding van cultuurhistorisch waardevolle bouwwerken door het uitvoeren van inspecties en het uitbrengen van adviezen. Zo helpen zij eigenaren op tijd preventieve maatregelen te nemen en hoge herstelkosten te voorkomen. Stichting Voorbereiding Herbouw Schip Domkerk Streeft naar herbouw van het schip van de Domkerk. Utrechts Klokkenluiders Gilde Luidt de klokken van de Domtoren en andere oude binnenstadtorens en vraagt aandacht voor het handmatig luiden van de klokken.

St. Willibrordkerk

De bouw van de Willibrordkerk startte in 1895 naar neogotisch ontwerp van Alfred Tepe. Het sobere exterieur vormt een groot contrast met het rijk gedecoreerde interieur. Verschillende kunstenaars van het St. Bernulphusgilde werkten samen en creëerden een waar Gesammtkunstwerk. De kleurrijke beschilderingen vormen een eenheid met de verschillende andere onderdelen van de kerk, waaronder de houtsnijwerken en glas-in-loodramen over het leven van St. Willibrord. > Geopend vanaf 11.00 uur

11. Korte Minrebroederstraat 2, Stadhuis Utrechts stadsgevangenis tot 2014 was tijdens de Tweede Wereldoorlog in gebruik door de Duitsers als Untersuchungs- und Strafgefängnis. Mishandelingen en lijfstraffen vonden hier veelvuldig plaats. Verzet was er ook: zo weigerde de arts Kalthoven psychiatrisch onderzoek te doen naar de gevangenen. Na de bevrijding werden hier NSB-leden en Nederlandse collaborateurs vastgezet. + Tour met informatiepanelen over het gevangeniswezen van 1856 tot 2014 + Horecapunt

Vereniging Oud-Utrecht Heeft als doel de geschiedenis van stad en provincie Utrecht levend te houden en ons cultureel erfgoed te bewaken. Dit doet ze door uitgave van een tijdschrift en jaarboek, het organiseren van lezingen etc.

Stichting De Plantage Geeft boeken uit over geschiedenis en cultuur van de stad Utrecht.

DE MINREBROERDERSTRAAT UITLOPEN RICHTING GANZEMARKT EN OUDEGRACHT. AAN HET EIND LINKS VINDT U

Dit grote grachtenpand werd in 1936 voorzien van een modern interieur en een extra zij-ingang door de eigenzinnige architect Sybold van Ravesteijn. Het interieur van extravagante krullen en bogen is vooral zichtbaar in de lambriseringen en trapleuningen. Van Ravesteijn was een moderne architect, maar raakte in Italië onder de indruk van de barok, die hij toepaste in zijn eigen ontwerpen. + Tussen 11.00 en 16.30 uur rondleidingen

In de Pandhof kunt u kennis maken met de volgende verenigingen, stichtingen en erfgoedpartijen.

Vanaf de Middeleeuwen heeft in dit complex het Utrechtse stadsbestuur gezeteld, vele internationale gasten en beroemdheden hebben hier hun voetsporen nagelaten: van Karel V tot Napoleon en Henk Westbroek. Ook na de opening van het nieuwe stadskantoor vergadert het gemeentebestuur hier nog steeds. Het stadhuis krijgt momenteel een grote opknapbeurt. + Toelichting op restauratie in de Trouwzaal en de Raadszaal door Burgy Bouwbedrijf + Hard Hat-tour op de steiger VERDER LOPEN TOT OUDEGRACHT. RECHTS

12. Oudegracht 158, Winkel van Sinkel# Beneden op de werf stond de Stadskraan, waar ook handelswaren uit Azie en Amerika werden gelost, zoals suiker, koffie, thee, tabak, kaneel en katoen. De kraan brak in 1839 bij het omhoog hijsen van de in Engeland gegoten vrouwenbeelden, die de Winkel van Sinkel nog

Martin Minjon (fotograaf) Presenteert zijn Utrechtse fietsposters, t-shirts en ansichtkaarten. Martin had exposities in het Stadskantoor, Provinciehuis en Utrechts Archief. Gilde Utrecht Stichting van ruim 200 vrijwilligers voor het verlenen van allerlei diensten in en rondom de stad Utrecht. Richt zich in het bijzonder op vijftig-plussers, die hun kennis, kundigheid en ervaring willen overdragen. Historische Kring Tolsteeg-Hoograven Is o.a. gespecialiseerd in de wandtegelfabricage van Utrecht en publiceert daar regelmatig over, zoals in het boek ‘Utrechtse Tegels 1600 - 1900’.

Bijzondere verhalen over bijzondere panden Historische plekken zitten vol verhalen. Leden van Sociëteit de Constructieve vinden het leuk om die verhalen te vertellen. Ook dit jaar heeft de Constructieve weer bijzondere verhalen over bijzondere panden voorbereid. U kunt ze dit jaar beluisteren in Paushuize, St. Eloyen Gasthuis, Geertekerk, Catharinakathedraal, Academiegebouw en Faculty Club, Janskerk, Drift 17 (Channable), het voormalige Fysiologisch lab aan de Van Asch van Wijjckskade en het Rudolf Magnus-gebouw. Voor details en tijdstippen zie de lijst van monumenten in het hart van deze krant.

Open

r 8 septembe

2018

Monumentendag Muziek in Monumenten altijd sieren. De Winkel van Sinkel was een van de eerste warenhuizen van Nederland, waar onder meer koloniale waren werden verkocht. + 12.00, 14.00 en 16.00 uur: rondleidingen door directeur Maryse Francois VANUIT DE WINKEL VAN SINKEL LINKS VOORLANGS HET STADHUIS EN DAN SCHUIN RECHTS DE CHOORSTRAAT IN. VLAK VOOR HET EINDE VAN DE CHOORSTRAAT RECHTS HET PLEINTJE VAN HET BUURKERKHOF OP.

13. Buurkerkhof 12, Buurtoren De 55 meter hoge toren, behorende bij de Buurkerk, stamt uit 1388. In de toren hangen twee ‘ongewijde’ klokken: de banklok, die de bevolking bijeen riep voor de bekendmaking van vonnissen en raadsbesluiten, en de waakklok, die aangaf wanneer de stadspoorten werden gesloten. Deze klok wordt tegenwoordig nog elke ochtend en avond geluid rond het tijdstip van de oorspronkelijke opening en sluiting van de stadspoorten. + Rondleidingen door het Utrechts Klokkenluiders Gilde met bezoek aan de klokken

De Duitse Ridderorde Balije van Utrecht is in de 13e eeuw ontstaan toen Katholieke ridders tijdens de kruistochten een hospitaal oprichtten. In de 17e eeuw scheidde de protestantse Utrechtse orde zich af van de Katholieke Duitsers. Nog steeds zet de orde zich in voor mensen met een beperking, maar ook voor zieken, daklozen en verslaafden. De hoofdzetel is dit gebouw aan de Springweg.

St. Eloyen was de beschermheilige van het Utrechtse Smedengilde. In 1440 betrok het gilde dit pand om er haar behoeftige gildebroeders te verzorgen. Het gilde was befaamd om de productie van wapens, die over heel Europa werden geëxporteerd. De vergulde gekroonde hamer boven de voordeur is het symbool van het gilde. De stenen poort is uit 1644 en werd vervaardigd door steenhouwer Peter Franszoon. De fraaie overdekte kolfbaan stamt uit 1730 en wordt nog steeds gebruikt. + ‘Geschiedenis ter plekke’: korte lezingen door Rudolf Boswijk over: ‘De Utrechtse ambachtsgilden, in het bijzonder het Utrechtse smedengildt’ om 13.00, 14.00 en 15.00 uur

15. Mariaplaats 14,

Herensociëteit De Vereeniging

Op de plek van de huidige herensociëteit stond een middeleeuws huis van het kapittel van de tegenoverliggende St. Mariekerk. In het pand bevinden zich nog tufstenen resten uit de twaalfde eeuw, maar het eigenlijke gebouw was uit de 14e-eeuw. In 1530 was schilder en kanunnik Jan van Scorel een van de bewoners. Hij werd door de Nederlandse paus Adrianus in Rome aangesteld als bewaarder van de pauselijk kunstcollectie. In 1859 werd hier een herensociëteit opgericht. + Rondleidingen DE STRAAT VERDER UITLOPEN EN AAN HET EIND LINKSAF, LANGS HET FIETSPAD TOT AAN PLANTSOENTJE

16. Willemsplantsoen 2,

St. Gertrudiskathedraal en -kapel

Na de Reformatie werd de openlijke viering van de katholieke mis verboden. De katholieken kwamen bijeen in schuilkerken. De mooiste 17e-eeuwse schuilkerk van Nederland was de Gertrudiskapel (ingang naast kathedraal). De kathedraal zelf is de zetel van de oudkatholieke aartsbisschop en kwam gereed in 1914, toen de Gertrudiskapel te klein werd. De neoromaanse kerk is ontworpen door E.G. Wentink. + Gidsen Kerken Kijken aanwezig LINKSAF HET PLANTSOENTJE UITLOPEN EN VOOR HET HOTEL LINKSAF DE STEEG IN. AAN HET EINDE RECHTS (SPRINGWEG) LANGS DE MUUR TOT AAN DE POORT NAAR

17. Springweg 25, Duitse Huis*

10.00 - 17.00 uur Paushuize Muziek van het Provinciekoor 10.00 - 17.00 uur St. Jacobsstraat 171, Jacobikerk Koor van het Jacobsgezelschap 10.00 - 17.00 uur Lange Nieuwstraat 38, Museum Catharijneconvent Mini-concerten met kloostermuziek in het klooster 10.30 - 12.00 uur Hogeweide 6, Boerderij De Hoef Muziek door PKN Leidsche Rijn

18. Geertebolwerk 1, Grand Hotel Karel V*

11.00 uur Geertekerkhof 23, Geertekerk Strijkkwartet Puschkin speelt o.a. Joseph Haydn 11.00-14.00 uur Agnietenstraat 5, Fundatie van Renswoude Korte concerten (zang) door Meike Veenhoek

Ooit lag op deze plek een Romeins grafveld en later logeerde hier Karel V: hij regeerde op dat moment over het grootste Europese rijk ooit. In 1807 kocht Lodewijk Napoleon het gebouw om er een militair hospitaal te vestigen, dat tot 1990 is gebruikt. In het hele hotel zijn sporen van het verleden terug te vinden: archeologische vondsten, exposities, archieffoto´s en historische tekeningen. + Bekijk het speciale rondleidingsarrangement op KarelV.nl/agenda RECHTSAF SPRINGWEG UITLOPEN. BIJ DE KRUISING RECHTSAF DE LANGE SMEESTAAT IN. LINKS ZIET U

19. Lange Smeestraat 40, Bartholomeus Gasthuis

BIJ HET VERLATEN VAN HET PAND LINKSAF HET PLEIN OP. DAARNA RECHTS LANGS DE TERRASJES EN MET DE BOCHT MEE NAAR LINKS. AAN UW RECHTERHAND

22. Sterrenburg 1, Sterrenburg

IETS VERDER LANGS DE SPRINGWEG, INGANG TEGENOVER THEATERCAFÉ SPRINGHAVER, VINDT U

TERUG NAAR DE CHOORSTRAAT, DAN RECHTSAF DE LIJNMARKT IN. HIER EERSTE STRAAT RECHTS, BOTERSTRAAT; AAN HET EINDE LINKS

14. Boterstraat 22, St. Eloyen Gasthuis

UIT DE KERK HET PARK INLOPEN EN LINKSAF HET VOETPAD LANGS DE SINGEL VOLGEN. AAN HET EINDE IN DE BOCHT

Al vanaf de 14e eeuw worden hier langdurig zieken verpleegd. Het is daarmee het oudste gasthuis van Nederland dat ononderbroken als zodanig functioneert. De regentenzaal uit 1632 is ingericht met prachtige blauwe gobelins met natuurvoorstellingen. Ze zijn in 1642-1648 gemaakt door de internationaal vermaarde Maximilliaan van der Gucht. Het hondje van Van der Gucht, onderaan het wandtapijt, werd in al zijn tapijten afgebeeld. + Rondleidingen + Tentoonstelling ‘Ik zorg voor jou’ over 650 jaar zorg en naastenliefde in Utrecht TERUG NAAR DE SPRINGWEG EN BIJ KRUISING RECHTSAF. AAN UW LINKERHAND VINDT U

20. Springweg 162, Broodhuis Sinds 1793 maakte de joodse gemeenschap hier gebruik van een oude schuilkerk, maar in 1849 mocht een ‘echte’ synagoge worden gebouwd. Deze is ingrijpend verbouwd in 1926 met een art deco interieur van architect H. Elte. Sinds 1983 is het gebouw eigendom van een evangelische gemeente. Bij restauratie is het oorspronkelijke interieur met de originele lampen en glas-in-loodvensters behouden gebleven. > Geopend van 12.30 tot 16.15 uur + 17.15 uur: pianorecital door Karel Asberg (klassiek) SPRINGWEG UITLOPEN, U KOMT UIT BIJ

21. Geertekerkhof 23, Geertekerk De Geertekerk was in de Middeleeuwen een van de vier parochiekerken van de stad. In de vijftiende eeuw woonde hier de kluizenares Agnes van Zantwijck. De kluis waarin zij woonde is in 1943 gesloopt. Na de oorlog had het gebouw geen dak meer en groeiden er planten. De Remonstrantse Gemeente kocht de ruïne in 1954 en liet de kerk restaureren. + 11.00 uur: Strijkkwartet Puschkin (klassiek) + 12.00 uur: orgelconcert Maarten van der Bijl ihkv de orgelestafette + ‘Geschiedenis ter plekke’: korte lezingen door Jan Bergstra over: ‘Geertekerk: geschiedenis van stenen en mensen ’ om 13.00, 14.00 en 15.00 uur + 15.00-17.00 uur: repetitie popup-koor olv Maarten van der Bijl + Gidsen Kerken Kijken aanwezig

Vanaf 1550 werd de Utrechtse stadswal in opdracht van keizer Karel V verstevigd met een viertal bastions, waaronder Sterrenburg. Het bolwerk had een militaire functie maar werd na 1600 steeds meer voor andere doeleinden gebruikt. Bij de aanleg van het Zocherpark in de 19e eeuw is een groot deel van het bouwwerk gesloopt. Het woonhuis en daaronder de kazematten - de gewelfde kelders waarin de kanonnen stonden - zijn bewaard gebleven. Het bastion heeft nu een woonfunctie. VOLG HET PAD LANGS DE SINGEL VERDER TOT AAN PLEIN MET TERRASSEN. DIT SCHUIN LINKS OVERSTEKEN EN DAN RECHTS DE STRAAT IN (WIJDE DOELEN). NA NR. 25 RECHTS PAD NEMEN NAAR

23. Wijde Doelen 27, Atelier Manenburg Manenburg was één van de bastions die rond 1550 in opdracht van keizer Karel V werden gebouwd. De binnenplaats met de kazematten is goed bewaard gebleven en werd vanaf 1940 gebruikt als atelier van beeldhouwer Pieter d’Hont. Uit die tijd stamt ook de glazen overkapping. Nog steeds is Manenburg in gebruik als atelier. + Beeldententoonstelling van recent werk en atelier collectie + 12.00, 14.00 en 16.00 uur: optreden van Sabine d’Hont, blokfluit en Remco Jacobs, zang en gitaar (renaissance- en barokmuziek) TERUG NAAR WIJDE DOELEN EN RECHTSAF. STRAAT BUIGT NAAR LINKS EN GAAT OVER IN NICOLAASDWARSSTRAAT. AAN HET EINDE RECHTS HET NICOLAASKERKHOF OP.

24. Nicolaaskerkhof 9, Nicolaikerk# In de Nicolaikerk is een gebrandschilderd raam te zien van Piet Kok. Op dit raam zien we Johan Brouwer, verzetsstrijder in de Tweede Wereldoorlog. Hij werd in juli 1943 geëxecuteerd vanwege de aanslag op het Amsterdams Bevolkingsregister. In de Nicolaikerk was ook het oudste orgel van ons land te vinden, gebouwd in 1479, maar in de Tweede Wereldoorlog verdwenen. Er zijn echter nog steeds bijzondere orgels in de kerk te bewonderen. > Geopend tot 14.00 uur + 13.00 uur: orgel- en hoboconcert door Ko Zwanenburg en Arco van Zon + Gidsen Kerken Kijken aanwezig BIJ HET VERLATEN VAN DE KERK RECHTS DE STRAAT IN, BIJ DE VERKEERSLICHTEN RECHTDOOR DE AGNIETENSTRAAT IN

25. Agnietenstraat 28,

Kameren van Maria van Pallaes*

De kameren van Maria van Pallaes vormden een rijtje van twaalf vrijwoningen (vrij van huur) die in 1651 werden gebouwd in opdracht van Maria van Pallaes. Zij had geen erfgenamen en om te voorkomen dat het grote familiekapitaal zou vervallen aan de gemeenschap, besloot zij het geld te besteden aan de armenzorg. Ze kocht een stuk land aan de Agnietenstraat en liet boven iedere voordeur van de huisjes de familiewapens van Van Pallaes en haar man aanbrengen. De kameren zijn sinds 1979 in bezit van het Utrechts Monumentenfonds. TERUG NAAR DE VERKEERSLICHTEN, RECHTSAF DE LANGE NIEUWSTRAAT IN. DE TWEEDE STRAAT LINKS, DE KORTE SMEESTRAAT. AAN HET EINDE DE BRUG OVER EN RECHTS DE GRACHT VOLGEN TOT

12.00 uur Geertekerkhof 23, Geertekerk Orgelconcert Maarten van der Bijl 12.00 uur Wijde Doelen 27, Atelier Manenburg Sabine d’Hont, blokfluit en Remco Jacobs, zang en gitaar; Engelse renaissance- en barok 12.00 uur Kapelweg, kerkje Fort Blauwkapel Orgelconcert Han van IJcken 12.15 - 13.45 uur Pieterskerkhof 5, Pieterskerk Openbare repetitie Gregoriaanse Kring 13.00 uur Nicolaaskerkhof 9, Nicolaïkerk Orgel- en hoboconcert Ko Zwanenburg en Arco van Zon 13.00 - 14.00 uur Torenplein, Torenpleinkerk Beiaardbespeling 13.15 uur Korte Nieuwstraat 6, Huize Molenaar Capella con sensus 13.30 uur Maliesingel 28, K.F. Hein Fonds Cesar Secundino, winnaar Dutch Harp Festival 2018 14.00 - 14.30 uur Oudegracht 270, Doopsgezinde kerk Trio Movendo brengt Jiddische liederen 14.00 uur Wijde Doelen 27, Atelier Manenburg Sabine d’Hont, blokfluit en Remco Jacobs, zang en gitaar; Engelse renaissance- en barok 14.00 uur Kapelweg, kerkje Fort Blauwkapel Orgelconcert Han van IJcken 14.15 - 15.15 uur Pieterskerkhof 5, Pieterskerk Capella con sensus op het hoogkoor 14.30 uur Maliesingel 28, K.F. Hein Fonds Cesar Secundino, winnaar Dutch Harp Festival 2018 15.00 - 15.30 uur Oudegracht 270, Doopsgezinde kerk Trio Movendo brengt Jiddische liederen 15.00 - 17.00 uur Geertekerkhof 23, Geertekerk Repetitie popup-koor o.l.v. Maarten van der Bijl 15.30 uur Maliesingel 28, K.F. Hein Fonds Cesar Secundino, winnaar Dutch Harp Festival 2018 15.30 uur Domplein 31, Domkerk Orgeltalent van het Rotterdams Conservatorium: Matthijs van der Wilt, Matthijs Breukhoven en Martien de Vos. 15.40 - 16.00 uur: Pieterskerkhof 5, Pieterskerk Gregoriaanse Kring op het hoogkoor 16.00 uur Wijde Doelen 27, Atelier Manenburg Sabine d’Hont, blokfluit en Remco Jacobs, zang en gitaar; Engelse renaissance- en barok 16.00 uur Kapelweg, kerkje Fort Blauwkapel Orgelconcert Han van IJcken 16.30 - 19.00 uur Molenpark 3, Houtzaagmolen de Ster Programma Gaudeamus Muziekweek 17.15 uur Springweg 162, Broodhuis Pianorecital door Karel Asberg (klassiek)

Open

r 8 septembe

2018

Monumentendag

De routes

Legenda S Start- en informatiepunt Domplein Route Europa Route Wetenschap, wandelroute Route Wetenschap, fietstoute (inzet) Route Forten, zie pag. 9 en 11

Fietsroute Wetenschap

Open

r 8 septembe

2018

Monumentendag 26. Oudegracht 265*

Achter de Bruntenhof bevindt zich de fraaie binnentuin. TERUG NAAR NIEUWEGRACHT EN DAAR RECHTSAF. DAN LINKS BRUG OVER EN DE HAMBURGERSTRAAT IN TOT AAN

31. Hamburgerstraat 28, Het Utrechts Archief#

Het huis op de hoek van de Brandstraat is de voormalige RK Paus Adriaanschool uit 1911, nu verbouwd tot appartementen. Veel herinnert hier aan paus Adrianus, de enige Nederlandse paus. Hij werd in de Brandstraat – vroeger Brandsteeg – geboren. Hoewel de precieze locatie van zijn (verdwenen) geboortehuis onbekend is, wordt aangenomen dat het heeft gestaan op de plek waar de speelplaats van de school lag. > Geopend vanaf 12.00 uur + 13.00, 14.00 en 15.00 uur: korte lezingen door bewoonster Ria Tijmensen over de geschiedenis van het pand DE OUDEGRACHT VERDER AFLOPEN, DE EERSTE BRUG OVERSTEKEN EN RECHTS VINDT U

27. Oudegracht 270, Doopsgezinde kerk Van de buitenkant lijkt dit pand een statig herenhuis, aan de binnenkant wordt echter duidelijk dat dit een kerk is. Net als de katholieken werden doopsgezinden gedoogd, maar ze mochten hun geloof niet openlijk belijden, waardoor ze gebruik moesten maken van een schuilkerk. Het gebouw heeft een vrij streng Lodewijk XVI-karakter. Het werd in 1772 aangekocht en verbouwd door de Doopsgezinde gemeente. Voorheen was op deze plek een bierbrouwerij te vinden. + Gidsen Kerken Kijken aanwezig + 13.50, 14.30 en 15.30 uur: Gedichten door Jules Groenendaal + 14.00 en 15.00 uur: Trio Movendo brengt Jiddische liederen BIJ HET VERLATEN VAN DE KERK LINKS EN METEEN WEER LINKS DORSTIGE HARTSTEEG IN. DEZE KOMT UIT OP DE LANGE NIEUWSTRAAT. HIER RECHTS

28. Lange Nieuwstraat 53,

het Utrechts Monumentenfonds

In de vm pastorie van de schuilkerk OLV van de H. Rozenkrans is nu het Utrechts Monumentenfonds gevestigd. Een brede centrale gang leidt naar de binnenplaats waar de schuilkerk was. Deze is nu verdwenen, maar rond 1970 werd de binnenplaats met bijzondere pilarenconstructie (her)ontdekt en voor sloop behoed. Beukenhaagjes geven de contouren aan van de kerk. SCHUIN LINKS AAN DE OVERKANT ZIET U

29. Lange Nieuwstraat 36, Catharinakathedraal

Sinds 1853 is dit de kathedrale kerk van het Rooms-Katholieke aartsbisdom Utrecht. Deze voormalige kloosterkerk van het Catharijneklooster was rond 1550 gereed, maar stond na de Reformatie lang leeg. In 2002 is vanuit de kerk sinds eeuwen weer een processie gehouden, waarbij de reliek van St. Willibrord werd rondgedragen. De schrijn is in de kerk te bezichtigen. + Gidsen KKU aanwezig + ‘Geschiedenis ter plekke’: korte lezingen door Casper Staal over: ‘Catharinakathedraal toen en nu’ om 13.00, 14.00 en 15.00 uur BIJ HET VERLATEN VAN DE KERK TWEEMAAL NAAR RECHTS, DE CATHARIJNESTEEG IN. STEEK DE NIEUWEGRACHT OVER EN DAN RECHTDOOR; AAN HET EINDE RECHTS KEIENSTRAATJE DE BRUNTENHOF IN. DE INGANG VAN DE TUIN IS AAN HET EIND VAN HET STRAATJE, RECHTS OM DE HOEK.

30. Schalkwijkstraat, tuin Bruntenhof De kameren van de Bruntenhof werden in 1621 door advocaat Frederik Brunt gesticht op het erf van zijn huis Klein Lepelenburg, waarvan de 14e-eeuwse restanten in het hoofdgebouw bewaard zijn. Rooms-katholieke armen konden hier vrij wonen en ontvingen levensmiddelen en brandstof. Het is nu van het Utrechts Monumentenfonds.

34. Domplein 31, Domkerk De gotische kerk werd gebouwd tussen 1254 en 1525 als zetel van de bisschop van Utrecht. Door de reformatie kwam de kerk in protestantse handen. Na de oprichting van de universiteit in 1636 werd het leegstaande koor gebruikt voor o.a. openbare promoties. Toenmalig predikant Gisbertus Voetius was tevens de eerste rector van de universiteit. Nog steeds gebruikt de universiteit de Domkerk bij bijzondere gelegenheden, zoals de opening van het academisch jaar of de dies natalis op 26 maart. + 15.30 uur: zaterdagmiddagconcert studenten Rotterdams Conservatorium: Matthijs van der Wilt, Matthijs Breukhoven en Martien de Vos.

35. Domplein 29, Academiegebouw

Waar nu het Utrechts Archief te vinden is, huisde voorheen de Rechtbank. In de kelder zijn nog de cellen te zien van het gerechtshof. In de voormalige rechtbank werden tijdens de oorlogsjaren verzetslieden ter dood veroordeeld, maar hielden ook onderduikers zich schuil. + Nazi’s in de rechtszaal, onderduikers op zolder en een geheime wapenopslag in de kelder. Originele rechtbankstukken, dagboeken en filmbeelden vertellen deze beladen geschiedenis + Vanaf 11.00 uur elk heel uur een interactieve rondleiding + Kleine expositie over het gebouw in de Tweede Wereldoorlog TERUG NAAR DE HAMBURGERSTRAAT, DAAR RECHTS EN OVERSTEKEN; LINKS ZIET U HET INGANGSHEK VAN

32. Hamburgerstraat 9, Lutherse kerk In 1745 werd de middeleeuwse St. Ursulakapel van het Abraham Doleklooster verbouwd tot Lutherse kerk. Daarbij werd een lager tongewelf aangebracht onder het middeleeuwse gewelf. De kansel met doophek en het orgel zijn 19e-eeuws. Ursula was een heilige uit Engeland die op pelgrimstocht naar Rome vertrok, maar op de terugweg jammerlijk aan haar einde kwam. Zij zou geweigerd hebben om met Atilla, de aanvoerder van de Hunnen, te trouwen waarna ze werd doorboord door een pijl. + Gidsen Kerken Kijken aanwezig

tuin worden diverse kruiden verbouwd. + Open Monumentenmarkt (zie pagina 4) VERLAAT PANDHOF AAN ANDERE ZIJDE, LOOP LINKSOM DE KERK EN GA AAN DE NOORDZIJDE RECHTS DE DOMSTRAAT IN. UITLOPEN EN AAN HET EINDE BUSBAAN OVERSTEKEN. LINKSAF KOMT U BIJ

38. Janskerkhof 26, Janskerk De bouw van de Janskerk begon in de 11e eeuw. De oudste delen zijn de 13e-eeuwse kap en het beschilderde houten tongewelf. Bij de orkaan van 1674 werd het westkoor met de torens ernstig beschadigd en kwam er een nieuwe voorgevel. De kapittelkamer heeft een stucplafond uit 1755 en is bekleed met goudleerbehang. In het koor van de Janskerk werd na 1640 de universiteitsbibliotheek gehuisvest. + Gidsen Kerken Kijken aanwezig + ‘Geschiedenis ter plekke’: korte lezingen door Frits Broeyer over: ‘De Janskerk: waarom het Janskerkhof zo’n mooi plein is’ om 13.00, 14.00 en 15.00 uur LOOP NA HET VERLATEN VAN DE KERK RECHTSOM NAAR DE NOORDOOSTHOEK VAN HET PLEIN. HIER BEZOEKT U ACHTEREENVOLGENS

Hét ceremoniële hart van de universiteit, naar neorenaissance ontwerp van E.H. Gugel en F.J. Nieuwenhuis, kwam gereed in 1892. Het was een geschenk van de burgerij tgv het 250-jarig bestaan van de universiteit. De aula van het academiegebouw is de 15e-eeuwse kapittelzaal van de Dom. Bij de oprichting van de universiteit in 1636 werd de zaal gesplitst in twee collegezalen. Anna Maria van Schuurman, de eerste vrouw aan de universiteit, mocht hier vanachter een gordijn colleges volgen. + Rondleidingen door Juniorgidsen: ieder half uur van 10.30 - 16.30 uur + ‘Geschiedenis ter plekke’: korte lezingen door Rendel de Jong: ‘Geschiedenis van hoogtepunten in de Aula van de Universiteit’, Louis Akkermans: ‘De Utrechtse Nobelprijswinnaars’ Senaatszaal en Joost van Sonsbeeck: ‘De Senaatszaal en haar professoren’ om 13.00, 14.00 en 15.00 uur VIA HET ACADEMIEGEBOUW BEZOEKT U OOK

36. Achter de Dom 7, Faculty Club

39. Janskerkhof 14, Sociëteit PhRM*# Dit sociëteitsgebouw van het Utrechts Studenten Corps werd in 1899 ontworpen door A.H. Zinsmeister, geïnspireerd op Berlage. De letters PhRM in de voorgevel verwijzen naar de naam van de sociëteit: Placet hic Requiescere Musis (‘het behaagt de muzen hier te rusten’). Het ‘Gele Kasteel’ speelt een belangrijke rol in het Utrechtse studentenleven. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het pand onder meer hoofdkwartier van het 88ste Duitse Armeekorps. > Geopend van 12.00 – 17.00 uur + Elk uur korte rondleiding voor max. 20 personen, bij grote opkomst elk half uur

40. Janskerkhof 13a, Universiteit Utrecht In het huis uit 1648 is veel van het 18e-eeuwse interieur behouden, zoals het stucwerk, het trappenhuis en de stijlkamers met Lodewijk XV-elementen, zoals damasten behang en plafondschilderingen. Rond 1800 woonde hier Willem Jan Both Hendriksen, de rijkste Utrechter uit zijn tijd. Sinds 1911 was het pand advocatenkantoor, belastingkantoor en museum. Nu huist hier het departement Filosofie en Religiewetenschap van de Universiteit Utrecht. + Tussen 11.00 en 16.30 uur rondleidingen

STUKJE TERUG NAAR DE LANGE NIEUWSTRAAT, SLA LINKSAF EN AAN UW RECHTERHAND ZIET U

VERLAAT PAND EN LOOP LINKS HET BRUGGETJE OVER NAAR DE DRIFT. HIER BEZOEKT U ACHTEREENVOLGENS DE VOLGENDE VIJF MONUMENTEN

33. Korte Nieuwstraat 6, Huize Molenaar

41. Drift 15, Universiteit Utrecht

Na afbraak van de Pauluskerk werd in 1707 dit huis gebouwd. De schilderachtige tuin ligt gedeeltelijk op de plaats van de voormalige Paulusabdij: een deel van de noordelijke zijbeuk is als tuinmuur bewaard gebleven en hersteld. In 1892 vestigde Jacob Molenaar zich in dit 18e-eeuwse patriciërshuis als zelfstandig kok. > Geopend tot 16.00 uur + Koffie, thee met lekkers + 13.15 uur: Capella con sensus + Informatie over Eeuwdiner in Paushuize (www.al500jaar.nl)

Oorspronkelijk een claustraal huis van het kapittel van de Janskerk. Vanaf 1898 betrok de befaamde edelsmid Jan Hendrik Brom het huis; de door Pieter d’Hont gemaakte gedenksteen op de gevel herinnert hier nog aan. Het bijbehorende koetshuis (Keizerstraat 10, met hoge schoorsteen) was in gebruik als smederij. In de jaren 1930 liet Leo Brom het huis verbouwen door Gerrit Rietveld. + Tussen 11.00 en 16.30 uur rondleidingen

VANUIT HUIZE MOLENAAR RECHTS TERUG NAAR DOMPLEIN.

Route ‘Utrecht: stad van wetenschap’ 1E DEEL WANDELING; 2E DEEL FIETSTOCHT

Deze wandelen fietsroute legt de nadruk op de betekenis van de universiteit voor de ontwikkeling van de stad Utrecht. Sinds haar oprichting in 1636 betrok de universiteit zowel bestaande als speciaal nieuw gebouwde panden. Ook werden panden afgestoten die nu een andere functie hebben. De universiteit trekt wetenschappers en studenten uit heel Europa. Wandelroute START: DOMPLEIN

Dit vijftiende-eeuwse claustrale huis staat bekend om zijn robuuste toren. Tijdens de Franse bezetting aan het begin van de 19e eeuw was dit de woning van de prefect van Lodewijk Napoleon. Het huis kreeg na een lange ‘carrière’ als woonhuis, gevangenis, politiebureau en collegezaal zijn huidige functie: ‘huiskamer van de Universiteit Utrecht’, ofwel de Faculty Club. + ‘Geschiedenis ter plekke’: korte lezingen door Peter Ruys over: ‘Achter de Dom 7: van Kapittelhuis tot Facultyclub’ om 13.00, 14.00 en 15.00 uur NEEM POORT LINKS NAAST HET ACADEMIEGEBOUW EN U KOMT IN

37. Domplein 29, Pandhof van de Dom De 15e-eeuwse kruisgang vormt de verbinding tussen de Domkerk en de Kapittelzaal. Na oprichting van de universiteit werd de Pandhof een ontmoetingsplaats voor studenten. In de Franse tijd hebben hier soldaten gebivakkeerd – nog altijd zijn in de stenen banken sporen te zien van het slijpen van de zwaarden. Eind 19e eeuw werd de Pandhof grondig gerestaureerd door Pierre Cuypers. In de

42. Drift 17, Channable*

Open

r 8 septembe

2018

Monumentendag

Burgy_ad Utrecht 60x180 0718.qxp_Opmaak 1 06-07-

De tekst in de trapgevel - Anno In Integrum Restituta 1900 (‘geheel gerestaureerd in 1900’) - verraadt dat van het middeleeuwse ‘Huis Ledenberch’ weinig meer over is. De restauratie gebeurde door P.J. Houtzagers (leermeester van Rietveld), in opdracht van de Utrechtsche Hypotheekbank. De hal is in Art Nouveau-stijl, met prachtig houtsnijwerk, veel detaillering en een bijzondere, glas-in-lood-kap. Tot 2011 in gebruik bij de Universiteit. Nu kantoor van feedmanagementbedrijf Channable. + Tussen 11.00 en 16.30 uur rondleidingen + ‘Geschiedenis ter plekke’: korte lezingen door Peter Blok over ‘Drift 17: van eeuwenoud woonhuis, Utrechtse Hypotheekbank, naar kantoor’ om 13.00, 14.00 en 15.00 uur

43. Drift 21, Universiteit Utrecht

28: een pand dat voor de gezondheidszorg behouden bleef ‘ om 13.00, 14.00 en 15.00 uur LOOP DEZELFDE ROUTE TERUG NAAR DOMPLEIN; VANDAAR EVENTUEEL VERDER PER FIETS.

Fietsroute FIETS ONDER DOMTOREN DOOR. GRACHT OVERSTEKEN EN RECHTDOOR. OP HET EIND RECHTS-LINKS OM HET GELE GEBOUW (CONSERVATORIUM) FIETSEN. BIJ STOPLICHTEN WEG OVERSTEKEN EN LINKSAF HET FIETSPAD LANGS DE CATHARIJNESINGEL NEMEN. NA CA. 300 METER RECHTS STERRENBOS IN. LINKS KOMT U DAN OP

47. Vrouwe Justitiaplein 1,

vm. Hygienisch Lab/Gerechtsgebouw*#

Achter de sobere voorgevel van dit oorspronkelijk middeleeuwse huis ligt een majestueus gebouw. Het interieur is in 1907 gemoderniseerd naar ontwerp van architect P.J. Houtzagers. Hierbij kreeg het huis een imposante zuilengalerij en glas-in-loodplafond met Art Nouveau motieven. De salon van het huis, de huidige Sweelinckzaal, is in Lodewijk XVI stijl. Vanaf 1929 in gebruik bij de Universiteit. + Tussen 11.00 en 16.30 uur rondleidingen

44. Drift 23, Universiteit Utrecht

www.burgy.nl

Dit is het laatste perceel aan de Drift dat oorspronkelijk behoorde tot het grondgebied van de Janskerk. In de 19e eeuw werd het middeleeuwse huis grondig verbouwd, waarbij de voorgevel bleef staan en een bouwlaag werd toegevoegd. Bijzonder is de uitgebouwde kamer boven de voordeur. Het pand geeft toegang tot een ruime binnenstadstuin. Lange tijd heeft hier het Utrechts Nieuwsblad gezeten, sinds 2003 is het eigendom van de universiteit. + Tussen 11.00 en 16.30 uur rondleidingen

45. Drift 25, Universiteit Utrecht

de Stadsschouwburg Utrecht” Michael Bruinsma Timmerman

LOOP VERDER IN NOORDELIJKE RICHTING LANGS HET WATER. BIJ STOPLICHTEN ASFALTWEG OVERSTEKEN EN WATER RECHTDOOR BLIJVEN VOLGEN. GA OP HET EINDE LINKSAF, HIER VINDT U

46. Van Asch van Wijckskade 28, VANDAAG vm. Physiologisch Laboratorium/ GZC Binnenstad* BOUWEN AAN DE HISTORIE VAN MORGEN De grote renovatie heeft ervoor gezorgd dat de Stadsschouwburg Utrecht weer voldoet aan de eisen van deze tijd en gasten beter kan ontvangen en van dienst zijn. Het gebouw van architect Dudok is efficiënter ingericht en waar mogelijk is de monumentale waarde in ere hersteld.

Ameide 0183 - 60 66 00 info@koninklijkewoudenberg.nl koninklijkewoudenberg.nl

In 1866 werd voor de Utrechtse wetenschapper F.C. Donders dit Fysiologisch Laboratorium gebouwd, zie de plaquette rechts naast de entree. De hoogleraar geneeskunde en fysiologie ontwikkelde zelf het plan voor dit laboratorium, dat destijds als het beste ter wereld werd beschouwd. De geheel gepleisterde voorgevel is qua stijl nogal eclectisch van karakter. Het is een romantische, fantasierijke interpretatie van het classicisme. + ‘Geschiedenis ter plekke’: korte lezingen door Guus Schrijvers: ‘ Van Asch van Wijckskade kade

MET HET PAND IN UW RUG RECHTDOOR LANGE NIEUWSTRAAT IN FIETSEN. HIER BEZOEKT U AAN UW RECHTERHAND

50. Lange Nieuwstraat 106, Museumtuin De Oude Hortus

Het Universiteitsmuseum is gevestigd in de gebouwen van het Botanisch Laboratorium (19021920) met een glazen pui van Koen van Velzen (1995), die weer moet verdwijnen voor een nieuwe uitbreiding . Achter het museum ligt de Oude Hortus, de oude botanische tuin van de Universiteit Utrecht uit 1723. In de Hortus staan naast bijzondere bomen en planten ook de Oranjerie (1726) en het Zaadhuis (1768, nu museumcafé). > Tuin gratis toegankelijk, museum tegen betaling LANGE NIEUWSTRAAT IN NOORDELIJKE RICHTING VERVOLGEN TOT

Dit gebouw werd in 1893 voor de universiteit ontworpen door Rijksbouwmeester J. van Lokhorst als Hygiënisch Laboratorium. De lijfspreuk van de universiteit, Sol Iustitia Illustra Nos, prijkt boven de hoofdentree. Boven langs de gevels, die in een zuivere Hollandse Neorenaissancestijl zijn uitgewerkt, zijn de beeltenissen en namen van belangrijke wetenschappers te zien. Het interieur is sober maar statig. De gangen hebben gemetselde kruisgewelven en betegelde lambrisering. + Rondwandeling met flyer + Toelichting door medewerkers van het Gerechtsgebouw over de huidige functie + 13.00 uur: lezing ‘Naar de stadsrand’ over de uitbreiding van de universiteit aan de stadsrand, door architectuurhistoricus Bettina van Santen, in de Kortgedingzaal TERUG NAAR CATHARIJNESINGEL EN DEZE AF FIETSEN TOT HET EIND. SLA HIER BIJ STOPLICHTEN RECHTS DE BLEEKSTRAAT IN, VIADUCT ONDERDOOR EN BIJ STOPLICHTEN OVERSTEKEN. DAAR VINDT U

48. Vondellaan 6, vm. Pharmacologisch

Instituut/Bedrijvencentrum Rudolf Magnus*

De hardstenen gevel is uit 1752. In dat jaar kreeg het oorspronkelijke, middeleeuwse pand zijn huidige uiterlijk. De smeedijzeren lantaarn boven de entree is ook uit die tijd. Tussen 1541 en 1668 was het pand samengevoegd met nummer 23 tot Huis Renesse. Enkele balklagen op de eerste verdieping bevatten 16e-eeuwse sleutelstukken waarop het wapen van het huis Renesse nog te zien is. Het pand is vanaf 1920 in gebruik bij de Universiteit. + Tussen 11.00 en 16.30 uur rondleidingen “Trots op de toekomst voor

van deze Fundatie uit 1756 is van Johan Verkerk. Het interieur is rijk en nog grotendeels in originele staat, met de rococo-regentenkamer als pronkstuk. De fundatie verstrekt tegenwoordig beurzen aan jongeren die zelf de financiële middelen ontberen. + Koffie/thee bij goed weer in de tuin + Tussen 11.00 en 14.00 uur: korte zangconcerten door Meike Veenhoven

51. Lange Nieuwstraat 38, Museum Catharijneconvent

Het museum is gevestigd in het voormalige Catharijnegasthuis en -klooster, dat dit jaar 550 jaar bestaat: zie elders in deze krant. In het gasthuis werden vanaf de 13e eeuw zieken verpleegd. Vanaf 1636 - toen de Universiteit Utrecht werd opgericht - tot 1811 was dit het academisch ziekenhuis. Een medische kruidentuin werd aangelegd op bolwerk Sonnenborgh (de huidige Sterrenwacht). Sinds 1979 is het een museum voor religieuze kunst. + Flitslezingen door o.a. stadsconservator René de Kam en conservator Micha Leeflang + Instaprondleidingen door de tentoonstelling Shelter + Korte kloosterwandelingen vanuit Museum Catharijneconvent + Muziek, kloosterhapjes- en bier KLEIN STUKJE TERUGFIETSEN EN LINKS DE ZUILENSTRAAT IN; GRACHT OVERSTEKEN EN RECHTDOOR SCHALKWIJKSTRAAT; DIRECT LINKS (NR 56A) ZIET U EEN TEGELTABLEAU DAT HERINNERT AAN WILHELM RÖNTGEN, ONTDEKKER VAN DE RÖNTGENSTRALING, DIE DRIE JAAR LANG IN HET PAND HEEFT GEWOOND. SCHALKWIJKSTRAAT UITFIETSEN. OP HET EINDE RECHTS ZIET U

52. Servaasbolwerk 1a, Gasthuis Leeuwenbergh

Het ‘Pharmacologisch Laboratorium 1927’ - zie boven de entree - werd gebouwd op initiatief van de Utrechtse hoogleraar farmacologie Rudolf Magnus. Het ontwerp is van A.A. Kok in de trant van de Nieuwe Zakelijkheid met elementen van de Amsterdamse School. De gerestaureerde collegezaal ademt nog de oorspronkelijke sfeer. De naamgever van het pand, Rudolf Magnus, heeft er zelf nooit gewerkt; hij overleed in 1927 tijdens zijn vakantie. + ‘Geschiedenis ter plekke’ door Willem Hendrik Gispen: ‘Rockefeller en Utrecht: Rudolf Magnus Instituut’ om 13.00, 14.00 en 15.00 uur

In 1567 gebouwd als pesthuis uit de nalatenschap van Agnes van Leeuwenberch. Het pand bestaat uit een tweebeukige ruimte met enkele bijgebouwen. De Fransen vorderden het in 1672 en richtten er een militair hospitaal in. In 1844 deed het dienst als Scheikundig Laboratorium en vanaf 1908 zat hier de Faculteit der Farmacologie. Vanaf 2004 is het gebouw eigendom van de Stichting Vrienden van Leeuwenbergh, die het in 2007 heeft laten restaureren. + Toelichting op de geschiedenis van het monument FIETS RECHTDOOR (WATER RECHTS) EN STEEK RECHTS BRUGGETJE OVER. HIERNA LINKS EN OM DE ROTONDE HEEN LINKS AANHOUDEN LANGS DE SINGEL TOT

53. Maliesingel 28,

Rozenhof, K.F. Hein Fonds

FIETS IN OOSTELIJKE RICHTING, VOORBIJ DE STOPLICHTEN, WATER OVERSTEKEN EN DAARNA DIRECT LINKSAF ONDER HET TREINVIADUCT DOOR. BLIJF LANGS HET WATER EN STEEK AAN HET EINDE SCHUIN RECHTS OVER BIJ DE VERKEERSLICHTEN. DAN LINKS TUSSEN CAFÉTERRASSEN DOOR DE TWIJNSTRAAT IN FIETSEN. EERSTE STRAAT RECHTS (NICOLAASSTRAAT, GAAT OVER IN AGNIETENSTRAAT). DAAR VINDT U AAN UW RECHTERHAND

49. Agnietenstraat 5,

Fundatie van Renswoude

Maria Duyst van Voorhout (vrijvrouwe van Renswoude) stierf in 1754 en liet een aanzienlijk bedrag na om weesjongens te onderwijzen in kunstzinnige en technische vakken. Het ontwerp

Na aanleg van het Zocherpark verrezen langs de stadsbuitengracht grote herenhuizen. Het Huis Rozenhof werd rond 1860 gebouwd. De sobere neoclassicistische stijl met de naar voren springende entree is typisch voor deze periode. Het huis is nu in gebruik bij het K.F. Hein Fonds. + 13.30, 14.30 en 15.30 uur: concert door César Secondino, winnaar Dutch Harp Festival 2018 TERUG NAAR HET BRUGGETJE EN DAN RECHTDOOR LANGS DE SINGEL TOT SPOORWEGOVERGANG; HIER LINKS SPOOR OVERSTEKEN EN RECHTDOOR (ZONSTRAAT). AAN HET EIND RECHTS DE MECKLENBURGLAAN IN, BIJ T-SPLITSING RECHTS AANHOUDEN, BRUGGETJE OVER EN GELIJK LINKS REMBRANDTKADE IN. VOLGEN TOT KRUISING

Open

r 8 septembe

2018

Monumentendag

MET PRINS HENDRIKLAAN. HIER RECHTSAF, BIJ STOPLICHTEN OVERSTEKEN EN LAAN UITFIETSEN VOORBIJ VIADUCT; NA 100M RECHTS DE POORT VAN

54. Campuslein 1,

University College Utrecht*#

Tegenwoordig is dit de campus van het University College Utrecht. Internationale studenten studeren en wonen hier op het terrein van de voormalige Kromhoutkazerne, die in 1910 werd gebouwd voor de Nederlandse krijgsmacht. Rond het centrale exercitieveld staan diverse monumentale panden, zoals het Hoofdgebouw (in neorenaissancestijl), de Commandantsvilla en zes manschapspaviljoens. Daarachter ligt het terrein van de nieuwe Kromhout Kazerne, die in 2010 in gebruik werd genomen (zie nr. 64), met o.a. het hoofdkwartier van de Koninklijke Landmacht. + Studenten aanwezig voor informatie over de campus + Informatieboekje voor rondwandeling over oude -en nieuwe Kromhoutkazerne + 12.00 uur: lezing door oud-decaan Rob van der Vaart: ‘Erfgoed rond de Waterlinieweg’ + 15.00 uur: lezing door universitair docent Jos van der Linden: ‘Waarom verloor Duitsland de Tweede Wereldoorlog?’ + Activiteiten Kromhoutkazerne: zie pand 64 en activiteitenbalk in deze krant IETS VERDER AAN DE PRINS HENDRIKLAAN VINDT U LINKS

55. Prins Hendriklaan 112, Villa Sybold van Ravesteijn

werd overgedragen aan Vereniging Hendrick de Keyser was de uitdrukkelijke wens van Ravesteyns zoon dat het huis en de inrichting onveranderd zouden blijven. Van Ravesteijn zou eind jaren 1930 binnen de beweging van het Nieuwe Bouwen worden verguisd omdat hij steeds meer gebruik maakte van gebogen lijnen (hier al te zien) en verviel in barok. + Leden van Vereniging Hendrick de Keyser aanwezig FIETS IN TEGENGESTELDE RICHTING TERUG. PRINS HENDRIKLAAN BLIJVEN VOLGEN TOT AAN HET WILHELMINAPARK. NEEM HET BRUGGETJE EN BLIJF HET FIETSPAD DOOR HET PARK VOLGEN. BIJ UITKOMEN PARK RECHTS AANHOUDEN. GA BIJ DE ROTONDE RECHTDOOR (EERSTE AFSLAG) EN NA 50M ZIET U RECHTS

STRAAT VERVOLGEN, GAAT OVER IN VEEARTSENIJPAD. OP HET EINDE POORTSTRAAT OVERSTEKEN EN HOEFSMEDERIJSTRAAT IN FIETSEN. STRAAT GAAT OVER IN HOEFSMEDERIJPAD. OP HET EINDE RIJDT U AAN TEGEN

58. Bekkerstraat 141,

Anatomiegebouw/AST Farma*

56. Wilhelminapark 24a, EXbunker# De bomvrije commandobunker is gebouwd in 1943. Verhaal gaat dat de bunker onderaards verbonden was met de woning van NSB-burgemeester Van Ravenswaay, die aan de overkant woonde op nr. 26. De bunker diende als nood-onderkomen voor Duitse- en NSB-instanties rond de Maliebaan en het Wilhelminapark. De bunker van het type 668 is van gewapend beton en bood plaats aan zes personen. Tegenwoordig is het een expositieruimte. > Geopend van 13.00 – 18.00 uur + Filmvertoning over historie en WOII te Utrecht + HKU Vers: afstudeerwerk van studenten HKU Utrecht FIETS VERDER LANGS HET WILHELMINAPARK. WAAR HET PARK OPHOUDT SLAAT U LINKSAF (OUDWIJK) EN LANGS ROSARIUM RECHTS HOUDEN. PRINSESSELAAN HELEMAAL UIT FIETSEN EN BIJ MUSEUMLAAN RECHTS AANHOUDEN. BIJ STOPLICHTEN OVERSTEKEN EN LINKSAF DE BILTSTRAAT OP. SPOOR OVERSTEKEN, BIJ STOPLICHTEN RECHTDOOR EN DAN EERSTE STRAAT RECHTS (VEEARTSENIJSTRAAT) TOT AAN

57. Veeartsenijstraat 155, De Paardenkathedraal

Spoorwegarchitect Sybold van Ravesteijn (18891983) ontwierp deze villa in 1932 voor zichzelf in de stijl van het Nieuwe Bouwen. Toen de villa in 1996

werd genoemd, behoorde tot het complex van de in 1821 opgerichte Rijks Veeartsenijschool, de tegenwoordige faculteit Diergeneeskunde. Sinds 1993 in gebruik als theater, nu thuishaven van Theater Utrecht. + Doorlopende toelichting op de geschiedenis van het pand en het huidige gebruik

Dit pand is in 1904 ontworpen door rijksbouwmeester C.H. Peters als manege voor revaliderende paarden. Het pand, dat door zijn neogotische stijl al snel de ‘Paardenkathedraal’

Dit Veterinair Anatomisch Instituut, onderdeel van de Rijks Veeartsenijschool, is uit 1918 en een ontwerp van Joseph Crouwel, die ook het postkantoor op de Neude ontwierp. Ook hier werkte hij samen met beeldhouwer H.A. van den Eijnde; de dierenkoppen aan zowel de buiten- als binnenzijde zijn van diens hand. De hoge snijzaal op het noorden was zo ontworpen dat licht en temperatuur optimaal waren voor het werken met kadavers. + Gehele dag rondleidingen + Colleges over o.a. de architectuur van het gebouw OM TERUG TE KEREN NAAR HET CENTRUM: BEKKERSTRAAT IN ZUIDELIJKE RICHTING HELEMAAL UITFIETSEN TOT AAN DE BILTSTRAAT. DAN RECHTS EN BIJ STOPLICHTEN LINKS DE KRUISSTRAAT IN, BIJ TWEEDE VERKEERSLICHT, VOORBIJ DE SCHOUWBURG, RECHTS DE NOBELSTRAAT. BIJ JANSKERKHOF LINKS NAAR DOMPLEIN.

Fietsroute ‘Langs de forten’ Rondom onze stad ligt de Stelling van Utrecht, een stelsel van kanalen, sluizen en forten en onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Acht van deze forten zijn op Open Monumentendag opengesteld voor bezoekers. De fietsroute langs alle forten is met Domplein als start- en eindpunt - ca. 23 km lang, maar u kunt de forten uiteraard ook apart bezoeken. START: DOMPLEIN RIJ DE DOMSTRAAT IN NAAR JANSKERKHOF, STEEK BUSBAAN OVER, LINKSAF LANGE JANSSTRAAT/ POTTERSTRAAT TOT OUDEGRACHT; HIER RECHTS EN WATER VOLGEN; ALMAAR RECHTDOOR VIA BEMUURDE WEERD, LAUWERECHT EN ANTHONIEDIJK. AAN HET EIND IETS NAAR LINKS EN VOOR DE RODE BRUG WEER RECHTS HET WATER VOLGEN: JAGERSKADE, ZANDPAD, VECHTDIJK; BIJ Y-SPLITSING RECHTSAF KLOPDIJK EN DIRECT LINKS 1E POLDERWEG

59. 1e Polderweg 4, Fort aan de Klop*

met terras. De houten loodsen worden gebruikt als vergader- en overnachtingslocatie. + Rondleidingen door Gilde Utrecht om 11.00 en 12.00 uur (duur plm. 1 uur) TERUG NAAR DE KLOPDIJK EN DAAR LINKS; FIETSPAD BLIJVEN VOLGEN, STEEK TWEE WEGEN OVER; EINDE FIETSPAD LINKS NAAR DE ROTONDE EN RECHTS RONDWEG OVERSTEKEN, AAN OVERZIJDE WEER RECHTS EN METEEN LINKS TOT

60. Gageldijk 163, Fort de Gagel* Fort de Gagel werd tussen 1819 en 1821 aangelegd als aarden werk met gracht en halverwege de 19e eeuw versterkt met een bomvrij wachthuis. Omstreeks 1880 werd een de bomvrije kazerne en de remise toegevoegd. De kazerne wordt op dit moment anti-kraak bewoond. De gemeente Utrecht wil het fort restaureren en een nieuwe bestemming geven met o.a. horeca. Opening verwacht in 2020. + Presentatie toekomstplannen Fort + Koffie/thee, drankjes VERLAAT HET FORT VIA BRUG EN SLA LINKSAF: GAGELDIJK; DEZE HELEMAAL VOLGEN TOT ROTONDE BIJ TUINCENTRUM: STEEK RECHTSAF OVER BIJ VERKEERSLICHT; AAN OVERKANT LINKSAF: DARWINDREEF; VOOR HET SPOOR LINKS DE KAPELWEG INSLAAN, NA BOCHT LINKSAF DE BRUG OVER

61. Kapelweg, Fort Blauwkapel*

Dit fort dankt zijn naam aan het dorpje Blauwkapel dat in het fort is opgenomen. Het is in 1818-1821 gebouwd met een vierhoekige grondvorm met in elke hoek een bastion. Aan de noordoostzijde ligt een ravelijn (verdedigingseiland). Op het fort staan o.a. nog Wachthuis A en een loods uit 1882. Zeer bijzonder is het 15e-eeuwse gotische kerkje op het fort: de ‘blauwe kapel’. Het fort heeft nu verschillende functies: van recreatie tot scouting en kleine bedrijven. Ook zijn er enkele nieuwe woningen gebouwd. + Openstelling bomvrije kazerne, versnaperingen + Kleine expo NHW en Stelling van Utrecht + Rondleidingen fort door Anne Holvast om 11.00, 13.00 en 15.00 uur, verzamelen bomvrije kazerne, Kapeldwarsweg 18C + Openstelling kerkje; orgelconcerten Han van IJcken: 12.00, 14.00, 16.00 uur + Overhandiging 1e exemplaar boekje over Fort Blauwkapel (Fred Gaasbeek) aan wethouder Victor Everhardt en provinciaal gedeputeerde Mariette Pennarts (12.15 uur, bomvrije kazerne) en officiële in gebruik name van kazematten (12.40 uur) TERUG OVER DE BRUG EN LINKSAF: BASTIONWEG; RECHTSAF SPOOR OVER, VOORDORPSEDIJK, ONDER VIADUCT DOOR, VOLGENDE SPOOR OVERSTEKEN EN DAN RECHTS HET FIETSPAD TUSSEN DE HUIZEN OP; LINKS DE AARTSBISSCHOP ROMEROSTRAAT IN EN DEZE BLIJVEN VOLGEN; NA CA. 750 MTR LINKSAF WEG LANGS HET WATER: SARTREWEG; BIJ ROTONDE RECHTDOOR OVERSTEKEN EN LINKSAF FIETSPAD TUSSEN DE BOMEN VOLGEN. EINDE FIETSPAD LINKS HUIZINGALAAN, DEZE GAAT OVER IN DE KAREL DOORMANLAAN; AAN HET EINDE LINKS ONDER VERKEERSPLEIN BEREKUIL DOOR, LINKS AANHOUDEN, VENTWEG LANGS DE BILTSESTRAATWEG. LINKS LIGT

62. Biltsestraatweg 160, Fort De Bilt*#

Fort aan de Klop werd in 1850-1852 gebouwd. Het fort beschermde het inundatiekanaal de Klopvaart en de inundatiesluis. Later diende het als opslagen bevoorradingspost en verdedigingswerk. De vorm van het fort met de omringende gracht, het ronde bomvrije wachthuis en de artillerieloodsen zijn behouden. Het wachthuis en de traptoren bestaan uit 1,30 meter dik metselwerk. Het wachthuis huisvest tegenwoordig een brasserie

Fort De Bilt is in 1816-1819 gebouwd en kreeg daarna nog een groot wachthuis (1850), een bomvrije kazerne (1875) en remises. Uit de 20ste eeuw dateren de betonnen groepsschuilplaatsen en kazematten. In de Tweede Wereldoorlog zijn op het fort 140 verzetsstrijders gefusilleerd; na de oorlog diende het fort als gevangenkamp voor NSBers. Pro Demos organiseert hier o.a. educatieve programma’s voor basisscholieren. + Dwaal over het fort met tablets en de gps gestuurde app ‘Ontdek het fort’ + Panelen met toelichting + Bezoek de Dodenbunker, ‘bloedbaan’ en monument voor gefusilleerde verzetstrijders

Open

r 8 septembe

2018

Monumentendag

TERUG NAAR VERKEERSPLEIN BERENKUIL, ONDERAAN HAAKS NAAR LINKS EN FIETSPAD LANGS WATERLINIEWEG BLIJVEN VOLGEN; FIETSPAD NAAR LINKS (PYTHAGORASLAAN) EN AAN HET EINDE NAAR RECHTS (ARCHIMEDESLAAN); DEZE HELEMAAL UITFIETSEN, NA TWEE VIADUCTEN KOMT U OP DE UITHOF. RECHTDOOR RIJDEN EN NA HET RODE ‘MINNAERT-GEBOUW’, LINKS BUDAPESTLAAN OP. RECHTS DE TOEGANG TOT

63. Budapestlaan 17,

Fort Hoofddijk (Botanische Tuinen)*#

Droomhuis op het oog?

We adviseren je graag!

Loop binnen voor al je woonvragen Elke donderdag en vrijdag van 17:00 tot 20:00 uur inloopspreekuur op onze vestigingen. Maak je liever een afspraak? Neem dan contact met ons op.

Kijk voor meer informatie op rabobank.nl/inloopspreekuur

UTRECHTS MONUMENTENFONDS

Dwaal mee door de Utrechtse binnenstad

Dit fort uit 1877-1879 is onderdeel van de tweede fortenring. Het werd gebouwd ter bescherming van de Hoofddijk, een doorgang in het inundatiegbied. Het fort bestaat uit een bomvrije kazerne en drie remises (niet toegankelijk). Op en rondom Fort Hoofddijk liggen de Botanische Tuinen met een grote collectie planten uit de hele wereld. > Geopend tot 16.30 uur; alleen tuinen toegankelijk + Gratis toegang op vertoon van de OMD-krant of Museumjaarkaart + Rondwandeling langs informatieborden + Speurtocht voor kinderen VOLG DE WEG TERUG TOT VIADUCT EN DAAR LINKS (SORBONNELAAN) EN BIJ VERKEERSLICHTEN RECHTS ONDER DE SNELWEG DOOR: WEG TOT DE WETENSCHAP. DEZE UITRIJDEN TOT STADION, DAAR RECHTS: HERCULESLAAN. RECHTS DE ENTREE TOT

64. Herculeslaan 1,

Fort Vossegat en Kromhoutkazerne*#

Fort Vossegat (1817-1819) moest de Kromme Rijn, de weg Utrecht-Bunnik en een belangrijke sluis verdedigen. Met de komst van de tweede fortenring verloor Vossegat zijn functie. Op het terrein zijn nog het bomvrije wachthuis, een officiershut uit 1875 en de ‘Brug met de 12 gaten’ te zien. De restanten van het fort liggen op het terrein van de nieuwe Kromhoutkazerne, die normaliter niet voor publiek toegankelijk is. Tot 1995 vormde het terrein een geheel met de oude Kromhoutkazerne (nu University College, zie nr. 54). + Opening rond 10.30 uur door Generaal-Majoor I.M. de Jong op de appelplaats + Veel activiteiten! Zie aparte agendabalk

+ Openstelling Waterlinieloods met restaurant ‘De Smaak van Lunet’ + 2e startpunt rondleidingen om 11.00 en 14.00 uur door Gilde Utrecht langs de Lunetten (duur plm. 1,15 uur) TERUG NAAR DOMPLEIN: VOLG OUDE LIESBOSWEG TERUG NAAR HET HOUTENSEPAD: LINKSAF ONDER VIADUCT EN NU HELEMAAL RECHTDOOR TOT VERKEERSLICHTEN. OVERSTEKEN RECHTDOOR BRUG OVER (VONDELLAAN) EN TWEEDE WEG RECHTS ONDER TUNNEL DOOR: BLEEKSTRAAT. BIJ VERKEERSLICHTEN LINKS DE CATHARIJNESINGEL OP; BIJ TWEEDE BRUG RECHTS LANGE SMEESTRAAT, OUDEGRACHT KRUISEN EN RECHTDOOR (KORTE SMEESTRAAT) TOT AAN LANGE NIEUWSTRAAT. HIER LINKS EN UITRIJDEN TOT AAN DOMPLEIN.

Maliebaan

Utrecht West en Leidsche Rijn

70. Molenpark 3, Houtzaagmolen De Ster Het complex omvat een erf met zaagmolen, molenaars- en knechtenwoning, houtloodsen, sleephelling, smalspoor en balkenhaven. De onderbouw van de molen dateert uit 1721 en bevat nog de historische zagerij. De bovenbouw werd in 1911 ontmanteld toen de zagerij overging op elektrische aandrijving. In 1999 is de molen gerestaureerd. > Geopend vanaf 11.00 uur + Rondleidingen; bij voldoende wind wordt gezaagd + Kraampjes op het molenerf + 16.30-19.00 uur: programma Gaudeamus Muziekweek

71. Dorpsstraat 1, Vleuten-De Meern, Broederschapshuisjes

In de Tweede Wereldoorlog werden veel panden aan de Maliebaan aangekocht door de NSB of gevorderd door de Duitse autoriteiten. Hierover schreef Ad van Liempt het boek ‘Aan de Maliebaan’. Zie ook de zeer informatieve site www.aandemaliebaan.nl. Ad Van Liempt zal twee publiekslezingen geven over dit onderwerp. Aanvullend zijn er Maliebaan-rondleidingen door studenten (zie pand 68). Lees ook het artikel op pag. 3 van deze krant.

67. Maliebaan 12,

Stichting Beheer SNS Reaal*#

Maliebaan 12 was de ambtswoning van de ‘Beauftragte’, die in Utrecht namens Rijkscommissaris Seyss-Inquart toezicht hield op het provinciale en lokale bestuur. Gebrandschilderde wapens in de glas-in-loodramen herinneren aan eerdere bewoners. Momenteel huist hier Stichting Beheer SNS Reaal. > Geopend tot 16.00 uur + Hand-out met geschiedenis van het pand

68. Maliebaan 15, Rabobank*#

VANAF HOOFDINGANG RECHTS HERCULESLAAN EN BIJ VERKEERSLICHTEN LINKSAF EN FIETSPAD NAAR ACHTERZIJDE STADION VOLGEN; DAAR RECHTS GALGENWAARDSEPAD OP; PAD BUIGT NAAR LINKS OVER HET WATER; IETS VERDEROP BIJ HOUTEN HUIS LINKS HET PAADJE AF NAAR DE INGANG VAN

De broederschapshuisjes zijn tussen 1599 en 1624 gebouwd als armenwoningen. Het Documentatiecentrum van de Historische Vereniging Vleuten, De Meern, Haarzuilens is tegenwoordig in de huisjes gevestigd.

72. Torenplein, Torenpleinkerk De eerste kerk werd hier rond het jaar 1000 gebouwd. De huidige kerktoren dateert uit de 13e eeuw, het schip werd in 1971 herbouwd. Tegen de kerk ligt het gerenoveerde kerkhof. De kerk is gewijd aan Willibrord, de monnik die vanuit Engeland grote delen van West-Europa bereisde. > Geopend van 11.00 tot 16.00 uur + 13.00-14.00 uur: beiaardbespeling + Korte bespelingen op het orgel

73. Hogeweide 6, Boerderij De Hoef De boerderij is gebouwd in 1900 en sindsdien nauwelijks veranderd. Alleen de stalvensters en het woongedeelte zijn enigszins gemoderniseerd. De voorgevel is uitgevoerd met sierankers en kunststeen. Op het erf staan ook een wagenschuur en een hooiberg. Boerderij De Hoef kent nu diverse gebruikers. + Oud-medewerkers van de boerderij aanwezig + 10.30-12.00 uur: muziek in De Hoef door de PKN Leidsche Rijn

74. Hoge Woerdplein 1, Castellum Hoge Woerd

65. Koningsweg 290,

Lunet I, Fort van de Democratie*

Lunet I is een van de ‘Vier Lunetten op de Houtense vlakte’: een hoger gelegen deel dat niet onder water kon worden gezet. De vier kleine forten in de vorm van een halve maan (lunet) vormen samen één verdedigingswerk. Op Lunet I (1825-1828) werd eind jaren 1930 een kazemat van gewapend beton gebouwd, omdat de bakstenen kazematten niet meer voldeden. Tijdens de Koude Oorlog is er een atoomschuilbunker gebouwd. Lunet I is tegenwoordig in gebruik bij de Stichting Vredeseducatie - met het Fort van de Democratie en als buitenschoolse opvang. + 1e startpunt rondleidingen (11.00 en 14.00 uur) door Gilde Utrecht langs de Lunetten (duur ca. 1,15 uur) + Fort van de Democratie: interactieve tentoonstelling gericht op jongeren + Koffie en thee gratis

Met De Dwaalgids van Utrecht, een stripboek over tijd aan de hand van UMF–panden in de binnenstad. Een unieke samenwerking tussen het UMF en De Inktpot. Teken nu in om een exemplaar te bestellen! www.de-inktpot.nl

www.umf.nu

NA UITGANG LINKS TOT AAN KONINGSWEG, DAAR RECHTS EN NA VIADUCT METEEN LINKS EN FIETSPAD OMHOOG NEMEN; AAN OVERKANT SPOOR MET SCHERPE BOCHT RECHTS WEER NAAR BENEDEN, ONDERAAN RECHTS ONDER VIADUCT DOOR HET HOUTENSEPAD OP. LINKS PASSEERT U LUNET III. PAD BUIGT NAAR LINKS, VLAK VOOR DE BRUG RECHTSAF DE OUDE LIESBOSWEG OP, TOT U LINKS DE OPGANG ZIET NAAR

66. Oude Liesbosweg 68, Fort Lunet IV* Lunet IV (1824-1826) heeft aan de noorden zuidzijdeflankkazematten en wordt omringd door een gracht met toegangsbrug. In de 20ste eeuw werden nog kazematten en een groepsschuilplaats in gewapend beton gebouwd. Nu is Lunet IV in gebruik als zorgfort voor mensen met een verstandelijke beperking die er een restaurant en vergaderruimtes uitbaten.

De Beauftragte hoefde niet vroeg van huis om naar zijn werk te gaan: van zijn ambtswoning aan de Maliebaan 12 liep hij zo naar nummer 15, waar hij zijn kantoor had. De eerdere bewoner van het huis moest plots een ander onderkomen zoeken, hij kon nog net op tijd zijn schilderijenverzameling bij het Centraal Museum onderbrengen. Maar er gingen ook retourzendingen van het Centraal Museum naar de Maliebaan om de grote panden te vullen met schilderijen voor de Duitsers. + 12.30 en 13.30 uur: lezingen door journalist en historicus Ad van Liempt over de geschiedenis van de Maliebaan tijdens de Tweede Wereldoorlog. (gratis, geen kaartje nodig) + 10.30, 11.00, 11.30, 14.00, 14.30 en 15.00 uur: rondleidingen door studenten (duur 1 uur) over de Maliebaan tijdens de Tweede Wereldoorlog, inclusief bezoek aan enkele monumenten. Kaartjes (gratis maar wel verplicht) verkrijgbaar op het Domplein, start op Maliebaan 15.

69. Maliebaan 70a,

Logegebouw Vrijmetselarij*

De vrijmetselaars vormen een wereldwijde broederschap die streeft naar geestelijke en morele verheffing en onderlinge hulp. In de Tweede Wereldoorlog verboden de Duitsers de vrijmetselarij. Hermannus van Tongeren, grootmeester van de orde, werd al in 1941 weggevoerd en omgebracht in het concentratiekamp Sachsenhausen. Zijn dochter Jacoba was een sleutelfiguur in het Nederlandse verzet, mede dankzij financiering en contacten via de vrijmetselarij. Symbolen en rituelen zijn belangrijk binnen de beweging, wat binnen en buiten het pand duidelijk zichtbaar is. + Rondleidingen

Van de 1e tot de 3e eeuw werd de grens van het Romeinse rijk (limes) in deze streken gevormd door de Rijn. De grens werd bewaakt door 20 castella (forten). Een daarvan lag op de Hoge Woerd bij de Meern. Op de resten van dit fort is onlangs Castellum Hoge Woerd verrezen: een complex met een museum, een theater, een restaurant en een stadsboerderij. Het opgegraven Romeinse schip heeft er een markante plek gekregen. Een replica van een Romeinse wachttoren markeert de loop van de vroegere Romeinse weg. + Rondleidingen door de collectie en over het terrein, waarbij onverwachte relaties met Europa aan de orde komen. Tijd: 14.00, 15.00 en 16.00 uur; melden bij de balie van het museum. Of reserveer vooraf een plekje via www.museumhogewoerd.nl/ rondleidingen. + De ‘Limes-audiotour’ is via de app izi.Travel te downloaden, om per fiets of te voet de Romeinse Limes Castellum-route af te leggen + Zie ook artikel op pag. 2 over bezoek opgraving Romeinse weg

Open

r 8 septembe

2018

Monumentendag Fondsen en Sponsoren

Nieuwe Hollandse Waterlinie: Unieke verdediging van ons land Het westen van ons land, met de steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht, kon tot aan Tweede Wereldoorlog worden verdedigd door grote gebieden onder water te zetten. Van de Zuiderzee tot aan de Biesbosch werden bij oorlogsdreiging dijken doorgestoken en sluizen opengezet, zodat een strook van zo’n 85 km lang en 3 tot 5 km breed onder water kwam te staan. Tot kniehoogte, zodat de vijand met z’n paarden en kanonnen in de modder vastliep. Op locaties

Open Monumentendag Utrecht is mede mogelijk gemaakt door:

die te hoog lagen om onder water te zetten, werden forten gebouwd. De 19e-eeuwse Nieuwe Hollandse Waterlinie is uniek in de wereld en is voorgedragen als UNESCO-werelderfgoed. Stelling van Utrecht Rondom onze stad ligt de Stelling van Utrecht met speciaal voor de Waterlinie gegraven kanalen, sluizen en 16 forten. Deze forten liggen in twee halve cirkels rondom de oostelijke helft van de stad. De eerste groep werd rond 1820 gebouwd, dichtbij de toenmalige bebouwing. Toen in de tweede helft van de 19e eeuw de kracht van het geschut toenam en de vijand over de forten heen de stad kon beschieten, werd een tweede halve cirkel van forten aangelegd op grotere afstand. Tegenwoordig zijn de forten eigendom van onder andere de gemeente Utrecht, de Universiteit Utrecht en Defensie. Ze zijn zoveel mogelijk gerestaureerd en hebben een nieuwe bestemming gekregen. Ondernemers, eigenaren, huurders en gebruikers van de forten hebben zich verenigd in de Stichting Stelling van Utrecht die kennis uitwisselt, evenementen coördineert en er alles aan doet om dit bijzonder cultureel erfgoed te behouden en toegankelijk te maken. Tijdens de Open Monumentendag op zaterdag 8 september zijn acht (!) van deze forten voor het publiek geopend. Tijden, programma en activiteiten vindt u in het hart van deze krant.

De Stelling van Utrecht rond 1885; de omcirkelde forten zijn open

Fort Lunet I

Volg restauratie Domkerk met de BouwApp! De Domkerk wordt momenteel gerestaureerd. Door verwering van natuursteen en corrosie van verankeringen treedt breuk op, met kans op grote schade. De restauratie wordt geleid door Nico de Bont, die dit werk ook heeft gedaan aan de St. Jan in Den Bosch en de Eusebiuskerk in Arnhem. De restaurateur wil er graag alles over vertellen en daarom is er de BouwApp! Met deze app zijn de werkzaamheden op de voet te volgen; ook kunt u met de BouwApp vragen stellen aan Nico. De Bouwapp is te downloaden via: www.debouwapp.nl/download

- Gemeente Utrecht: Afdeling Erfgoed en Initiatievenfonds - Stichting Elise Mathilde Fonds - Ridderschap van Utrecht - AM - Utrechtse Maatschappij tot Stadsherstel - Aannemingsbedrijf Nico de Bont B.V. - Ondernemersfonds Utrecht/ Het Fluwelen Handvat - Utrechts Monumentenfonds - Aannemersbedrijf Van Zoelen - Koninklijke Woudenberg B.V. - Burgy Bouwbedrijf - Van Hoogevest Architecten - Utrecht Marketing - DUIC Colofon

Deze krant is een uitgave van de Werkgroep Open Monumentendag i.s.m. DUIC/DDK te Utrecht Redactie Florence Hanselaar, Werkgroep OMD Hooghiemstraplein 102, 3514 AX Utrecht 030-2769174 Bijdragen Eva Schoonhoven, Justa Vuister, Teun Bonenkamp, Anton van Emst Foto’s OMD Utrecht, Het Utrechts Archief, Bas van Setten Eindredactie Kees Volkers Vormgeving & Coördinatie DDK

Open Monumentendag is een activiteit van de Stichting Archeologie en Bouwhistorie Utrecht (STABU).

Open

r 8 septembe

2018

Monumentendag