Utrecht volgens

Utrecht volgens de oud- en huidige directeur van Sonnenborgh

Maarten Reichwein is sinds een paar weken de nieuwe directeur van Sonnenborgh. Hij volgt ouddirecteur Bas Nugteren op. Na bijna tien jaar als directeur van het museum en de sterrenwacht geeft hij het stokje door aan Maarten. Die blijft daarnaast ook werken als directeur van het Wetenschapsknooppunt van de Universiteit Utrecht. We vroegen Bas en Maarten onder meer wat ze zo leuk vinden aan Sonnenborgh en wat hun lievelingsplekken zijn in de stad.

Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Robert Oosterbroek

Wat vinden jullie zo leuk aan Sonnenborgh?

Bas: “Ik denk het enthousiasme van het publiek. Ze worden enthousiast door de sfeer van dit complex, maar het heeft ook te maken met het enthousiasme van de medewerkers en vrijwilligers. Het is het verhaal dat je vertelt. Daarmee laten we de betekenis van wetenschap zien. Dat kan je goed uitleggen aan de hand van sterrenkunde. Het is iets wat iedereen fascineert: het heelal, de sterrenkunde en het onbegrijpelijke daarvan.” Maarten: “Ik vind ook de locatie en het complex indrukwekkend, omdat het al een verhaal op zichzelf is. Het is een hele historische plek, maar als museum is het relatief jong. Mensen die je hier rondleidt, denken dat het er altijd zo uit heeft gezien, maar het is natuurlijk enorm in beweging en ontwikkeling geweest.” Bas: “Ik vind het heel bijzonder dat hier wordt verteld over de wetenschap die hier voor een deel is bedacht. In de collegezaal waar wij vertellen, hebben de wetenschappers gestaan die het zelf hebben waargenomen en bedacht. Dat heeft iets heel aparts.” Ik werkte bij de universiteit, die was toen nog verantwoordelijk voor Sonnenborgh. De directiefunctie was niet goed ingevuld en ik werd gevraagd. ‘We zien wel hoe het gaat’, dacht ik. Ik had eerder dit soort klussen gehad. En ik ben een liefhebber van het denken en lezen over sterrenkunde, maar ik ben geen astronoom. Als ik kampeerde zat ik altijd voor de tent met een sterrenkaart.”

Maarten, waar wil je als de nieuwe directeur graag mee aan de slag de komende tijd?

“Een van de dingen die me opvalt, is de plek van Sonnenborgh in de stad. Het bastion en de geschiedenis van de stadsmuur zijn ook onderdeel van Sonnenborgh. Dat verdient ook de aandacht. In 2022 vieren we ‘Utrecht 900 jaar’. Dat is iets om naar vooruit te kijken.”

Bas, blijf je nog betrokken bij Sonnenborgh?

“Tot mijn grote genoegen, en ik hoop ook van anderen, heb ik mij aangemeld als rondleider.” Maarten: “Bas is historicus en ik ben met Open Monumentendag aangeschoven bij een lezing die hij gaf. Het is heel leuk om te horen wat voor kennis hij allemaal heeft over Sonnenborgh.” Bas: “Er is geen enkele reden om te zeggen: ‘Ik doe niets meer’. En ik vind het heel leuk. Als directeur heb ik altijd al rondleidingen gegeven. Voordat je het weet zit je een uur aan mij vast en leg ik uit hoe een spectrograaf werkt.” Maarten: “Ja, dat weet ik uit ervaring.” Bas: “We hadden tijdens de winter een probleem met de centrale verwarming. Ik had er zelf al naar gekeken, maar de technicus had het binnen tien minuten opgelost. Hij was nog nooit in Sonnenborgh geweest. Nou, twee uur later vertrok hij pas. Dat wilde hij ook: hij wilde van alles weten. Dat heb ik ook weleens gehad met een agent die langskwam na een inbraak. Hij verzamelde zelf ook meteorietsteentjes.”

Hoe en wanneer was je voor de eerste keer in Utrecht?

Maarten: “Ik ben opgegroeid in Zeist en ik heb een keer in het Academisch Ziekenhuis gelegen. Dat was toen nog aan de Catharijnesingel. En mijn vader werkte bij de Provincie. Het kantoor was destijds in Paushuize op de Kromme Nieuwegracht. Daar stond een Coca Cola-automaat in de gang, dat weet ik nog goed.” Bas: “Voor mij was dat rond 1960 voor een bezoek aan mijn oom en tante aan het Victor Hugoplantsoen. Wij hadden in het buitenland gewoond en kwamen in die tijd weer in Nederland wonen. Toen reed je met de auto nog helemaal door de stad.”

Wat is je lievelingsplek in Utrecht?

Bas: “Als je in de tuin van Sonnenborgh zit, kan je dat met geen andere plek vergelijken. Zo’n avontuurlijk complex als hier heb je nergens.” Maarten: “Ik woon al twintig jaar in Lombok, vlakbij de Munt. Ik heb er een bootje liggen. Daar vind ik het ook heel erg mooi.” Bas: “Ik vind het Domplein ook werkelijk fantastisch. Ook door het historische besef dat daar hangt. Ik kan nooit goed kiezen tussen het Domplein en Sonnenborgh.”

Wat is jouw mooiste herinnering aan Utrecht?

Maarten: “In mijn studententijd was ik schipper op de rondvaart. Ik werkte voor een Amsterdamse reder. Wat ze in Amsterdam deden met de kleine rondvaartboten, wilde ik in Utrecht ook. Dat waren toen al elektrische boten. Het zou de Museumboot moeten worden door de Nieuwegracht. Dat was toch wel lastig varen. Het was daar nauw en ondiep. Onder de achterste bank zat een pijp waar je je arm doorheen kon steken als je wat boutjes losdraaide. Zo kon je de studentenjasjes of de winkelwagentjes op de bodem opzij duwen.” Bas: “Ik heb tot mijn vijfde, zesde jaar in Irak gewoond. Daar ben ik geboren. Toen kort in Amersfoort, daarna in Iran, weer in Amersfoort en Wageningen. Uiteindelijk ging ik Geschiedenis studeren in Utrecht. Ik was blij dat ik niet meer alsmaar hoefde te verhuizen.”

Waar beleef je de leukste avond in Utrecht?

Bas: “Ik ga het liefst naar een mooie film.” Maarten: “Ik vind het leuk om na het werk te borrelen. In de wintertijd naar Le Clochard en in de zomertijd naar Ledig Erf. Het is ongelofelijk dat Le Clochard nog bestaat.” Bas: “Toen ik ging studeren was dat de enige Franse bistro in de stad.” Maarten: “Het was ook een van de weinige tenten waar je tot ’s avonds laat kon eten. Na mijn studententijd ben ik het een beetje uit het oog verloren. Totdat er een aantal jaar geleden opeens iemand zei: ‘Zullen we naar Le Clochard?’ Ik moest zoeken waar het ook alweer zat. Het is leuk om daar ‘even’ wat te drinken en er vervolgens ontzettend lang te blijven hangen.”

Utrecht is…

Bas: “…een warm bad.” Maarten: “…mijn thuis en toekomst.”