Hollandse- en Vlaamse Toren

Werk aan de winkel voor 'verlaten en sociaal onveilige' straten

Tekst: Ilana Noot/ Fotogra e: Bas van Setten en Chantal Spaan

Het is de poort naar de stad voor wie met de trein aankomt op Utrecht Centraal, maar veel mensen vinden het toch een wat onbestemd gebied: de Hollandse- en Vlaamse Toren. Er staat een gloednieuw TivoliVredenburg, een vernieuwd Hoog Catharijne en een anders ingericht Vredenburgplein, allemaal ontmoetingsplekken voor bewoners en bezoekers. Maar de straten daaromheen worden in de avonduren door veel mensen als verlaten en sociaal onveilig ervaren. Daar moet nu verandering in komen. De gemeente Utrecht, TivoliVredenburg, Klépierre en omwonenden slaan de handen ineen om het gebied aan te pakken. De uitwerking is nog niet helemaal bekend, maar de hoofdlijnen zijn al wel duidelijk.

De discussie over het gebied begon eigenlijk al in 2016, met een rapport over TivoliVredenburg. Dat rapport concludeerde dat de gemeente miljoenen euro’s extra moest investeren in TivoliVredenburg zelf, maar de onderzoekers adviseerden ook om ‘de binnenwereld en buitenwereld’ met elkaar te verbinden en het gebouw meer open te maken op de begane grond. In 2017 volgde een raadsmotie met een heldere boodschap: maak levendige straten van de Vlaamse en Hollandse Toren en verminder de fi etsoverlast.

Het idee voor levendige plinten komt in Utrecht natuurlijk ook niet uit de lucht vallen. Bij het oude Hoog Catharijne was dit een van de heikele onderwerpen. Het oude winkelcentrum kreeg in de loop van de jaren steeds meer kritiek te verduren vanwege de jaren 70 bouw, de gesloten plinten op straatniveau en de vele donkere gangen en nissen met als absolute dieptepunt de zogenoemde junkentunnel. Deze plek onder Hoog Catharijne was een verzamelplek van menselijk leed. Bij de bouw van het nieuwe stadscentrum is de roep om levendigheid op straatniveau dan ook altijd luid geweest. De gemeente komt nu met nieuwe plannen voor de locatie. Eerst maar eens kijken om welk gebied het precies gaat: de Hollandse Toren is het stuk tussen TivoliVredenburg en Hoog Catharijne. Dit is een belangrijke route van de stad naar het station en andersom. De Vlaamse Toren is de straat tussen het Vredenburgplein en Vredenburg, een stukje dat geteisterd wordt door geparkeerde fi etsen. Ook Vredenburg behoort tot de plannen, evenals Vredenburgkade, het gebied tussen de singel en TivoliVredenburg.

De straten zijn de verbinding tussen Hoog Catharijne, TivoliVredenburg, Wijk C en het Vredenburgplein. Een belangrijk gebied dus, bijvoorbeeld voor dagjesmensen die komen winkelen of een concert bezoeken in TivoliVredenburg, maar ook voor bezoekers van de markt, die daar drie dagen in de week wordt gehouden. De straten moeten daarom beter met elkaar verbonden worden, en de openbare ruimte moet groener en daarmee aantrekkelijker worden ingericht. Daarvoor wordt ook het fi etsparkeren aangepakt.

FAME-straten

Dan de plannen. Wat gaat er precies gebeuren? Het gebied moet dus vooral aantrekkelijker en levendiger worden. Dat is vormgegeven in een zogenoemd ambitiedocument waarin alle partijen hun wensen hebben aangegeven. In dat document wordt gesproken over de FAME-straten: in de FOOD Street (Vredenburgkade) ligt de nadruk op een hapje en een drankje met uitzicht op de singel, de ART Street is de Hollandse Toren, waar een muurschildering van de Strakke Hand komt en gekeken wordt of Utrechtse kunstenaars en instellingen er een plekje kunnen krijgen. In de MUSIC Street, waar nu de artiesteningang van TivoliVredenburg is, komen minder fi etsen en meer groen en in de ENERGY Street, waar ook het drukste fi etspad van Nederland ligt, wordt straks duidelijk gemaakt wat het culturele aanbod is.

De straten worden niet allemaal tegelijk aangepakt. De werkzaamheden worden namelijk in vier fases uitgevoerd. In de eerste fase wordt op de hoek van het Vredenburgplein en de Hollandse/Vlaamse Toren een extra entree gemaakt voor TivoliVredenburg. In fase twee, wordt, in de vorm van verlichting en de naam die duidelijker op de gevel komt, gewerkt aan de zichtbaarheid van TivoliVredenburg. Fase drie draait om de herinrichting van de openbare ruimte, waar meer groen, verlichting en plekken om te zitten moeten komen. Ook de aanpak van het fi etsparkeren wordt meegenomen. In de laatste fase moet de plint van Hoog Catharijne levendiger worden, bijvoorbeeld in de vorm van kunst.

Muurschildering

De eerste resultaten van het project zijn overigens al snel te bewonderen. Nog deze maand wordt de muurschildering door De Strakke Hand op de gevel van TivoliVredenburg gezet. De schildering is ontworpen door grafi sch vormgever Hansje van Halem. Zij is sinds 2017 hoofdontwerper van Lowlands en won in 2018 een Dutch Design Award. Voor de schildering liet ze zich inspireren door het diagonale lijnenspel en kleurenschema van de Grote Zaal van TivoliVredenburg. Het kunstwerk laat mensen die buiten staan als het ware door de muur heen naar binnen kijken, is het idee. Het aanbrengen van de schildering neemt ongeveer twee weken in beslag, dus het kunstwerk is begin augustus in zijn geheel te zien. a

De planning van het project

Juni 2021 De plannen over de herinrichting van de openbare ruimte worden gedeeld met omwonenden Juli 2021 De gemeenteraad beslist over de nanciering voor de verbouwing bij TivoliVredenburg Juli 2021 Op de muur van TivoliVredenburg wordt door De Strakke Hand de muurschildering aangebracht Najaar 2021 Het Integraal Programma van Eisen en Functioneel Ontwerp openbare ruimte liggen ter inzage Voorjaar 2022 Het voorlopige en de nitieve ontwerp voor de openbare ruimte worden opgesteld Zomer 2022 Verbouwing TivoliVredenburg Zomer 2022 Verlevendigen van de plinten van Hoog Catharijne Najaar 2022 De herinrichting van de openbare ruimte wordt uitgevoerd