Vijf vragen over

VRAGEN OVER...

Wanneer moet jouw huis van het gas af? En andere vragen over een gasvrij Utrecht

Het klinkt nog ver weg, maar in 2050 moeten alle woningen en bedrijven in Utrecht aardgasvrij zijn. Dat betekent dus dat iedereen elektrisch moet gaan koken en dat huizen niet meer verwarmd kunnen worden via de CV-ketel die op gas loopt. In 2050 moet heel Utrecht van het gas zijn, maar tienduizenden Utrechters krijgen er al veer eerder mee te maken. Want in 2030 wordt de gaskraan op veel plekken al dichtgedraaid.

Tekst: Robert Oosterbroek

1Waarom moeten we stoppen met gasgebruik?

Het is niet zozeer een Utrechts besluit dat we van het aardgas afgaan. De afspraak staat namelijk in het Nationaal Klimaatakkoord. Dit is een landelijk plan waarmee in 2050 in totaal zeven miljoen woningen en een miljoen andere gebouwen van het aardgas af moeten zijn. De belangrijkste reden: klimaatverandering. Aardgas is een zogeheten fossiele brandstof en bij het gebruik komt er CO2 vrij. De uitstoot hiervan wordt gezien als de belangrijkste oorzaak voor klimaatverandering. In het Klimaatakkoord staan overigens nog veel meer afspraken dan alleen het stoppen met het gebruik van aardgas. Het Nederlandse Klimaatakkoord is overigens weer gemaakt op invulling van het Klimaatverdrag van Parijs waarbij 195 landen afspraken hebben om de stijging van de gemiddelde wereldtemperatuur te berperken. Dat bewoners van het gas afgaan is dus een grote transitie, maar er gaat nog veel meer gebeuren.

2Wanneer gaat mijn huis van het gas af?

De gemeente Utrecht heeft deze maand bekend gemaakt wanneer welke buurten in de stad een alternatief moeten gebruiken voor gas. Er zijn 24 buurten in Utrecht waar zo’n 40.000 woningen staan waar in 2030 de gaskraan al dichtgedraaid moet worden. Nadat de eerste 24 buurten gereed zijn, komen ook alle andere buurten aan de beurt. Dat gaat in stappen, een deel van de woningen moet voor 2040 aardgasvrij zijn en een ander deel voor 2050. Voor een aantal buurten, zoals bedrijventerreinen en de binnenstad, staat nog geen planning vast. Ook in alle andere gemeenten van Nederland moet dit jaar bekend worden wanneer zij hun buurten aardgasvrij gaan maken.

3Hoe is deze volgorde tot stand gekomen?

kiest om de buurten waar de overgang naar een alternatief voor gas het minst moeilijk is, als eerste aan de beurt te laten komen. Daarbij is gekeken of het gekozen alternatief voor gas, technisch en economisch wel haalbaar is. We schrijven hier het ‘minst moeilijk’, want het is geen makkelijke opgave. De Utrechtse wethouder Lot van Hooijdonk spreekt van een ‘serieuze verbouwing’ van de stad want er komt een hele nieuwe verwarmingsinfrastructuur te liggen. Straten moeten worden opengebroken en er gaan kleine en grote verbouwingen in woningen plaatsvinden.

4Maar wat is dan het alternatief voor gas?

Voor het koken op gas is het alternatief best makkelijk voor handen, dat is elektrisch koken. Overigens kan dit niet in alle huizen zomaar, want elektrisch koken is een finke aanslag op de meterkast en daarom kan het zijn dat de groepenkast wel enkele aanpassingen nodig heeft. De grootste uitdaging is echter de verwarming. Dat gebeurt bij heel veel woningen via een CV-ketel die draait op gas. Dat moet dus volledig gaan veranderen. De gemeente heeft gekeken welk alternatief technisch en economisch het meest ‘robuust’ is. Het beste alternatief voor de 24 buurten met 40.000 woningen die voor 2030 van het gas afgaan blijkt na onderzoek een warmtenet te zijn. Overigens kwam een warmtenet bij in totaal 63 Utrechtse buurten als beste alternatief uit de bus, maar omdat ook ‘gedoe’ en ‘betaalbaarheid’ mee worden gewogen begint de gemeente eerst met 24 buurten.

5Wat is een warmtenet?

Het bekendste warmtenet is ook wel de stadsverwarming. Milieu centraal omschrijft een warmtenet als een soort cv-installatie in het groot. Je hebt ergens in de wijk een centrale ‘ketel’, dit is de warmtebron. Met buizen gaat het warme water naar de huizen waar bewoners het kunnen gebruiken voor warm water en dus de verwarming. Hoe duurzaam een warmtenet is ligt natuurlijk wel aan de bron van het warme water; wat wordt er gebruikt om het water te verwarmen? Er zijn verschillende technieken, denk aan restwarme van industrie of warmte uit de grond en dus de bekende aloude stadsverwarming. Daarbij kan het ook zijn dat huizen beter geissoleerd moeten worden om het warmtenet rendabel te maken.

6Wie gaat dat allemaal betalen?

Dat de hele operatie een heleboel geld gaat kosten staat vast. De gemeente benadrukt dan ook dat de operatie alleen succesvol kan zijn als het rijk met geld over de brug komt. Eindgebruikers, woningbezitters dus, zouden in principe geen extra kosten moeten krijgen. Het invoeren moet namelijk woonlastenneutraal gebeuren. Dit betekent dat de maandelijkse lasten voor energie voor een huishouden niet mogen stijgen. Maar de rekening moet uiteraard wel door iemand betaald worden. En of de transitie op volledige vrijwillige basis blijft, is ook nog maar de vraag. Die discussie moet nog verder gevoerd worden. Daarbij speelt ook mee dat huidige wet- en regelgeving fink aangepast moeten om de hele transitie goed te begeleiden en mogelijk te maken.

Deze buurten met in totaal 40.000 woningen moeten in 2030 van het gas af zijn

Dichterswijk, Egelantierstraat, Mariëndaalstraat, e.o., Elinkwijk e.o., Geuzenwijk, Huizingalaan, K. Doormanlaan, e.o., Kanaleneiland-Zuid, Neckardreef, e.o., Ondiep, Oog in Al, Oud Hoograven-Noord, Oud-Hoograven-Zuid, Oudwijk, Rivierenwijk, Staatsliedenbuurt, Sterrenwijk, Taag- en Rubicondreef, e.o., Tigrisdreef e.o., Vechtzoom-noord, Klopvaart, Vechtzoom-zuid, Wilhelminapark, e.o., Wittevrouwen, Wolga- en Donaudreef, e.o., Zambesidreef e.o., Zamenhofdreef e.o. a