De krant die verder kijkt in de stad
Domtoren gekortwiekt en tijdelijk niet de hoogste
P.7
Nieuw plan voor groene oase in Moreelse Tuinen
OVER DE NOODZAAK VAN KUNST EN TUINIEREN
T/M 09/01/22
Sara Sejin Chang (Sara van der Heide) The Garden, 2014, film, 56’
DE BOTANISCHE REVOLUTIE
CENTRAALMUSEUM.NL
19 NOVEMBER 2021 | 7E JAARGANG NR. 148 | KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP
Ondernemer, reservist
Woning zoeken
bij de Landmacht en
met huurmakelaar
Monumententalent
Theresa Broekema
P. 11
P. 17
DUIC.NL
Elk ew eek een nieu DUI we C
Op bezoek bij een van de laatste blokfluitbouwers
P.16
CHECK ZELF JE GEZONDHEID Bestel je test op DirectlabOnline.nl
Met Pensioen Gaat u de komende 10 jaar met pensioen? Kom dan naar de gratis infobijeenkomst financiën op: woensdag 1 december U Centraal, stedelijke welzijnsorganisatie in Utrecht. O.a. voor vragen over geld
De ruimste keuze in 2e hands fietsen van Utrecht e.o. Tevens diverse merken en eigen merk stadsfietsen nieuw, incl. alle garannes.
www.laagcatharijne.nl
Advertenties Fotografie: Juri Hiensch
Begroting 2022 In de begroting 2022 laat de gemeente Utrecht zien hoeveel geld we uitgeven en binnen krijgen in het komende jaar. De totale begroting van de gemeente Utrecht is ruim anderhalf miljard euro. h Fotografie: Juri Hiensc
Inkomsten € 1,550 miljard
Uitgaven € 1,550 miljard
Top drie inkomsten
Top drie uitgaven
Gemeentefonds (geld van de Rijksoverheid)
Ondersteuning op Maat (o.a. jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning) Geld voor bijstandsuitkeringen
€ 832 miljoen
Werk & Inkomen (o.a. uitkeringen, armoede & minimabeleid)
€ 290 miljoen
€ 152 Openbare Ruimte en Groen (o.a. beheer en onderhoud wegen, plantsoenen)
€ 132 miljoen
Onroerende Zaak Belasting
€ 244 miljoen
miljoen
€ 178 miljoen
Sneller en sterker uit de crisis
Investeren in een gezonde toekomst
Voor 2021 en 2022 is er samen met partners 116,5 miljoen beschikbaar om inwoners en ondernemers te helpen die door de coronacrisis in problemen kwamen. Met financiële steun is het tot nu toe gelukt om veel organisaties in de stad te behouden. Ook ontvingen veel inwoners extra zorg. Utrechters die hun baan verloren en zich om lieten scholen kregen hiervoor geld en begeleiding. De gemeente blijft dit ook doen in 2022.
De gemeente investeert in een gezonde toekomst van de stad. Hiervoor is 58 miljoen extra beschikbaar. Met dit geld zorgen we onder andere voor snel meer woningen, meer groen en leefbaarheid in wijken en buurten. Zo blijft Utrecht een fijne plek voor iedereen om te wonen, werken en ontspannen.
Ondersteuning van miljoen inwoners die het (financieel) moeilijk hebben.
€ 13,5
€ 18,7
miljoen
Steun voor sport, cultuur en evenementen in stad, wijk en buurt.
samen
€ 116,5 miljoen
€ 28,4
miljoen
Versneld investeren in projecten die de stad leefbaar maken.
€ 55,9
miljoen
Begeleiding en (om)scholing van werkzoekenden.
Financiële keuzes De financiële situatie van de gemeente is zorgelijk, onder andere door de coronacrisis. Toch kiest Utrecht ervoor te investeren in de stad en in inwoners. We rekenen op extra geld van het Rijk hiervoor. Maar we vragen ook een bijdrage van inwoners. De onroerende zaakbelasting (OZB) wordt hoger: voor een gemiddelde woning ongeveer 31 euro extra per jaar. Hebt u een eigen woning of bedrijfspand? Dan krijgt u hierover begin februari 2022 bericht. Voor ondernemers die de verhoging van de OZB door de coronacrisis niet kunnen betalen komt er financiële hulp.
De gemeenteraad gaat akkoord met de voorstellen van burgemeester en wethouders. Kijk op utrecht.nl/begroting-2022 voor de hele begroting.
bus
utrecht.nl/ begroting-2022
3
19 NOVEMBER 2021 | NR. 148 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
INHOUD Nieuws
4 DUIC in beeld Muurformule
6 Column Koos Marsman Triefelaors
H
et aantal horecazaken dat zaterdagavond in Utrecht openbleef als protest tegen de nieuwe coronamaatregelen was op een hand te tellen. Althans, dat bleek tijdens een rondgang in de binnenstad van Utrecht. Het favoriete café van onze voormalige burgemeester Jan van Zanen tapte er nog rustig op los, en een paar andere kroegen hadden ook nog gasten binnen. Handhaving deed een rondje door de binnenstad waarop de aangesproken ondernemers toch maar de deuren dichtgooiden. Want een waarschuwing kunnen de uitbaters nog wel hebben, een boete is een stuk lastiger. Want veel ondernemers zullen zich weer flink gepakt voelen door de nieuwste maatregelen tijdens deze mi-
ni-lockdown. Of de huidige regels gaan helpen, is zeer de vraag. Maar welke maatregelen moeten er dan uit de hoed getoverd worden? Steeds minder mensen lijken daar geen duidelijk antwoord op te hebben. 1G, 2G, 3G of moeten we alles overboord gooien omdat het schijnbaar toch niet helpt? Er is in ieder geval een ding waar we voor moeten blijven waken, en dat is het voorkomen van verdere polarisatie. Wat er de komende weken ook besloten gaat worden, een ouderwets gezellige winter zal het wel niet worden. Robert Oosterbroek
7 Domtoren
Zonder windvaan niet meer de hoogste
8 Moreelse Tuinen
Oud plan in nieuw jasje
DE VERANDERENDE STAD IN BEELD
Cultuur / Uit 11 Uittips
Elke week de leukste tips
AMALIASTRAAT
13 900 portretten
Jonge Utrechters werken met historische techniek
13 Utrecht volgens... Ankie Petersen
Utrecht is constant in beweging. Er wordt
Stad / Leven
gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel
15 Op bezoek bij
Aafab Blokfluit Specialist
17 Op pad met Oud Utrecht
Universitaire laboratoria rond de binnenstad
19 Puzzel
+- 1930
anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze
2021
rubriek laten we dat zien. Ga naar DUIC.nl voor
Zoek de verschillen
19 Ondernemer uitgelicht
meer oude en nieuwe foto’s van de stad.
Huurmakelaar Home by Theresa
Colofon REDACTIE Robert Oosterbroek CONTACT REDACTIE 030 - 633 18 90 redactie@duic.nl VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56
Social Media AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Charlie van Dijk en Ilana Noot ART DIRECTION EN VORMGEVING ddk.nl en redactie DUIC UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers
ADVERTEREN Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Amber Smits, amber@duic.nl, 06 86 86 87 07 Thomas Hak thomas@duic.nl 06 86 80 32 22
Website DUIC.nl
Facebook DUICNL
Twitter @duicnl
Instagram duic.nl
4
NR. 148 | 19 NOVEMBER 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
5
19 NOVEMBER 2021 | NR. 148 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
DUIC IN BEELD
E
Fotografie: Robert Oosterbroek
igenlijk heeft De Strakke Hand geen begeleidende tekst meer nodig, en deze foto spreekt ook voor zichzelf. Het kunstenaarscollectief heeft Utrecht weer wat mooier gemaakt. Het is een muurschildering in de serie Muurformules, waarbij baanbrekende wetenschap getoond wordt. Dit is het vierde werk in
de serie en Caroline Bleeker is afgebeeld. Voor velen is zij wellicht nog een onbekend persoon, maar daar gaat nu – met behulp van deze schildering - verandering in komen. Ga dus vooral eens even kijken en zoek op Google maar op fasecontrastmicroscoop. Een mooi kunstwerk, en we leren er ook nog wat van. a
6
NR. 148 | 19 NOVEMBER 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
COLUMN
Triefelaors
Koos Marsman is ambesedeur vollekstaol en commetator. Hij schrijf tweewekelijks voor DUIC, natuurlijk in de Uterechse vollekstaol
Wa he'k toch moeilijk mè die pollitici die nou weer zegge da ze bes wel windmoles wille in de Laoge Weide. Je zou daor as bewoaner in Zuilen jaore geleje toch tege gestreje hebbe. Gewoan omda 't gin goed plan is en uiteindelijk waore ze daor in de geminteraod 't mee eens. Maor we zijn 'n paor jaor verder en ze gaon d'r weer voor. Dan knappie toch af?! Een ouw Utregs woord voor onbetrouwbaore mense is 'triefelaors' en zo zou ik 'n groat deel van de geminteraod wille noeme in dit geval. Triefelaors, ook as ze mene da ze 'n voorstel motte steune waorin wor gezeg da vrouwelijke BOA's 'n hoofdoek moge draoge. Gin enkele BOA die da wil, of die d'r om gevraog heb, maor 't komp van 'n partij die hier religieuze motieve voor heef. Die partij DENK zou 't liefs zien da alle vrouwe verplich hoofdoeke draoge. Da luk ze nie voor elkaor te krijge, maor ze zaoge 'n tussendoortsjie mè de BOA's en 'n meerderheid in de geminteraod trap d'r nog in ook. Je zouw trouwes maor 'n BOA zijn, zo'n buitegewoaneopsporingsambtenaor. Vroeger heette da nog gewoan stadswach, maor volleges mij is da gin makkelijk baontsjie meer nou ze ech alle vervelende zaokies moge oplosse rond de handhaoving van de kerona-maotregele. Ik wens ze veul succes. As 'k zie da personeel van cafes en restaurants al soms voor naozi worre uitgemaok as ze gaste netsjies vraoge naor hun QR-code en legitimaosie, dan motte die BOA's ook veul te verdure hebbe. Dawwe weer dich motte na 20.00 uur vin 'k zwaor teleurstellend, d'r lijk gin einde te komme an die verdomde covidcrisis. Die kerona is de groatste triefelaor die maor an ken triefele. Is d'r nog wa positiefs te melde? Ja, as we mè ze alle vroeg beginne in 't cafe of restaurant, kenne we d'r nog wa gezelligs van maoke en heb de horeca ook nog wa an ons. Wel netsies gaon zitte en speul as 't ken MensErger-Je-NIe mè 'n lokaole polliticus, zo'n triefelaor. Ga'k u zien de komende daoge?! Ik hoop 't. a
De Lindeborg in Utrecht is een kleinschalige woonzorglocatie van Domus Magnus. Fijn oud worden vraagt om de beste zorg en een mooie woonomgeving. Maar wat ons echt bijzonder maakt, is dat de bewoners kunnen leven zoals zij dat willen. De zorg en activiteiten worden volledig aangepast aan hun persoonlijke wensen.
Leven is een keukenprins hebben “Mijn moeder heeft mij de voorliefde voor smakelijk eten bijgebracht. Samen ontbijten is voor mij een goede start van de dag. Hier maakt een alleraardigste gastheer met verse ingrediënten een heerlijk ontbijt voor mij. Ik kan hier echt van genieten!”
Brochure aanvragen? Kijk op www.domusmagnus.com
7
19 NOVEMBER 2021 | NR. 148 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
WINDVAAN
Domtoren niet meer de hoogste kerktoren van Nederland Met een flinke takel en enkele sterke personen is de windvaan – het gouden object op de top van de Domtoren – naar beneden gehaald. Sint Maarten had voor het laatst in 1995 een opknapbeurt gekregen en nu de toren toch in de steigers staat was dit het ideale moment om de windvaan te restaureren. Ook het bekronende kruis net onder de windvaan is naar beneden gehaald voor een poetsbeurt. Waarom staat er eigenlijk geen haan, zoals bij heel veel kerktorens wel het geval is, op de Domtoren? En klopt het dat de Dom nu niet meer de hoogste kerktoren van Nederland is? Tekst: Robert Oosterbroek
O
m die laatste vraag maar meteen te beantwoorden: De Domtoren, de hoogste kerktoren van Nederland, is door de ingreep tijdelijk geen 112 maar zo’n 107 meter hoog. Daarmee is de Utrechtse kerktoren inderdaad voor even niet meer de hoogste van Nederland. Die eer moeten we nu laten aan de Nieuwe Kerk in Delft. De kerktoren daar is ruim 108 meter hoog, dat haalt de Domtoren zonder windvaan en het bekronende kruis net niet. De Nieuwe Kerk in Delft heeft ook een windvaan, op 108 meter hoogte prijkt een gouden haan die over de stad kijkt. Dit zal weinig mensen verbazen want op heel veel
kerktorens staat een haan. Dit zijn voornamelijk protestantse kerken. De meeste bronnen vertellen dat de haan verwijst naar het Bijbelse verhaal waarin Jezus verloochend wordt door zijn discipel Petrus. In het boek voorspelt Jezus dat er een haan zou kraaien als Petrus zijn meester drie keer verraadde, wat ook gebeurde. De haan op de kerktorens zou mensen eraan moeten herinneren dat ze het geloof trouw moeten blijven. Overigens vertellen meerdere bronnen dat de haan als symbool ook al gebruikt werd voor de kerstening, en dat het symbool dus ouder is. Christenen zouden het symbool hebben gehouden en het verhaal uit de Bijbel gekoppeld hebben
aan de haan. Maar waarom staat er op de Domtoren geen haan dan? Zoals gezegd is de haan vooral op protestante kerken te vinden, de Domkerk behoort tegenwoordig tot de Protestante Kerk in Nederland (PKN) maar is gebouwd als katholieke kerk. Sint Maarten kwam op de Domtoren te staan omdat deze locatie al eeuwen verbonden is met hem. Ooit stond er op het Domplein namelijk een kerk – in de zevende eeuw - die gebouwd werd in opdracht van Willibrord. Die kerk werd gewijd aan Sint Maarten, daardoor is hij nog steeds de beschermheilige van de stad. De tegenwoordige Domkerk is een verre opvolger van
dit Maartenskerkje. De Domtoren wordt ook wel de Sint Maartenstoren genoemd. In 1382 kwam er al een windvaan op de Domtoren te staan met een beeltenis van Sint Maarten. De huidige windvaan op de Domtoren is gemaakt in 1910 door smid Albertus Kniep. Deze gaat nu dus een opknapbeurt krijgen. Ook het kruis, waar de windvaan op stond, wordt onder handen genomen. De komende tijd is de Domtoren dus niet de hoogste kerktoren van Nederland. Laten we hopen dat als Utrecht 900 jaar bestaat, op 2 juni 2022, de windvaan weer terug op zijn plek is. a
8
NR. 148 | 19 NOVEMBER 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
DE TUINEN VAN MOREELSE
In de vergetelheid geraakt project van burgemeester Moreelse wordt nieuw leven ingeblazen Het is nu eigenlijk maar een gek buurtje, daar in de straten tussen Hoog Catharijne, het spoor, de Nicolaas Beetsstraat en de Catharijnesingel. Er zullen maar weinig mensen zijn die er naartoe gaan om lekker te wandelen of te picknicken met vrienden. Toch komt daar de komende jaren mogelijk verandering in. De gemeente gaat het gebied namelijk omtoveren tot, wat ze zelf noemen, ‘een groene oase tussen de binnenstad en het drukke stationsgebied’. ‘Tuinen van Moreelse’ gaat het heten en de eerste werkzaamheden beginnen volgend jaar.
Tekst: Ilana Noot
H
et is niet voor het eerst dat er plannen voor gebied Moreelse worden gemaakt. Burgemeester, architect en projectontwikkelaar Moreelse zag in 1664 al potentie in het gebied en kwam met een groots uitbreidingsplan voor de westzijde van de oude stad. Het moest een aantrekkelijke omgeving worden met statusrijke bedrijfsgebouwen, moderne herenhuizen en grote tuinen. Een buurt voor de rijke Utrechters, dus. Het plan van burgemeester Moreelse werd niet helemaal uitgevoerd zoals hij had bedacht. Tot in de negentiende eeuw bestond de buurt vooral uit tuinderijen, bedrijfjes en kleine lusthoven. Burgemeester van Asch van Wijck en architect Zocher zorgden met de transformatie van de Stadsbuitengracht voor een groenere omgeving en later kwamen ook het Academisch Ziekenhuis, gebouwen van de spoorwegen en de Inktpot naar de buurt. Het dempen van de singel en de aanleg van wegen zorgden er in de twintigste eeuw voor dat het gebied in kleine stukjes werd opgedeeld en zijn identiteit langzaam verloor. De groene omgeving van Van Asch van Wijck en Zocher was amper meer te herkennen. Vreemde eend Het gebied Moreelse is een beetje een vreemde eend in de bijt. Het is bijna 12 hectare groot en heeft slechts 500 inwoners. Zij wonen on-
der meer in twee kleine appartementengebouwen en een historisch hofje. Er is een basisschool en een kinderopvang, maar verder staat de buurt vooral vol met kantoren. 90 procent van de gebouwen zijn kantoorgebouwen, die werkplekken voor 8.000 mensen herbergen. In de kantoren zitten grote bedrijven, zoals de NS, ProRail, de rechtbank en de Belastingdienst. Als al die werknemers ’s avonds naar huis gaan of in het weekend vrij zijn, is het gebied zo goed als uitgestorven. De afgelopen jaren is er natuurlijk al een hoop gebeurd in de omgeving van Moreelse en dat is voor de gemeente reden om de buurt zelf nu ook aan te pakken. Nu de singel weer rond is en de Moreelsebrug geplaatst, wordt Moreelse steeds meer een schakelpunt tussen de binnenstad, het stationsgebied en later ook het nieuw te bouwen Beurskwartier. “Met deze verdubbeling van het centrum ligt Moreelse straks letterlijk in het hart van het centrum van Utrecht. De huidige inrichting van het gebied, met geparkeerde auto’s, een rommelige openbare ruimte en dichte gevels, heeft niet de kwaliteit die hierbij past”, vindt de gemeente. ‘Utrechts nieuwe groene visitekaartje’ en ‘een groene oase tussen de binnenstad en het drukke stationsgebied’ zijn omschrijvingen die de gemeente er zelf aan geeft. Dat klinkt natuurlijk prachtig, maar wat houdt het
concreet in? De basis voor het hele plan ligt eigenlijk in de geschiedenis: de monumentale gebouwen in de buurt worden belangrijker en het groen moet terugkomen, zodat mensen niet alleen meer passeren maar ook blijven om te wandelen, te picknicken of met vrienden af te spreken. Drie tuinen De basis voor het nieuwe Moreelse wordt gevormd door drie verschillende tuinen, de Tuinen van Moreelse. De tuinen komen bij het Moreelsepark, de Inktpot en bij de rechtbank. Voor alle tuinen geldt dat er zoveel mogelijk groen moet komen. Alleen op plekken waar mensen veel bewegen en samenkomen, zoals op de routes, bij een plein of een terras, komen verharde paden. Op plekken zoals in de parken komen gravelpaden die water doorlaten. De gemeente wil, in tegenstelling tot op veel andere plekken in de stad, niet alleen gras en bomen, maar veel verschillende soorten beplanting in de tuinen. Zo kunnen ook verschillende dieren, zoals egels, bijen, vlinders, huismussen, gierzwaluwen en dwergvleermuizen, een graantje meepikken. De begane grond van alle gebouwen in de buurt moet de functie van ontmoeten krijgen. Daar komen dus koffiecorners, en lunch-, overlegen samenwerkplekken. De gebouwen zelf krijgen waar mogelijk groene gevels en groe-
ne daken.Het gebied Moreelse wordt straks dus een stuk levendiger, wat ook de veiligheid ten goede moet komen. Niet alleen de werknemers in de verschillende kantoren, maar ook wandelaars, sportclubjes en toeristen moeten de buurt straks weten te vinden. Moreelsepark Het ontwerp voor de tuin bij het Moreelsepark sluit aan op het Zocherplantsoen aan de overkant van het water. Het wordt daardoor één groen wandelgebied. De parkeerplekken, de wegen rond de gebouwen van NS en ProRail en de weg die het park in tweeën splitst gaan verdwijnen. De gemeente hoopt dat de monumentale gebouwen die aan het park staan zo beter tot hun recht zullen komen. In de tuin komen bankjes, maar ook losse stoelen die bezoekers van het park zelf kunnen verplaatsen. Aan de kant van de Laan van Puntenburg worden ook paden en groen aangelegd, maar dan kleinschaliger. De Laan van Puntenburg moet voor mensen die vanaf Utrecht Centraal komen ‘een spectaculaire groene entree’ tot de Moreelse Tuinen worden. De aanpak van het Moreelsepark betekent ook dat festival de Parade er in de toekomst waarschijnlijk anders uit komt te zien. De gemeente is met de organisatie van het festival in gesprek over alternatieven voor de
Advertenties 19 NOVEMBER 2021 | NR. 148 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
9
Artist-impressions van Okra uit het plan van de gemeente Utrecht
Parade ‘binnen en buiten het gebied’. Inktpottuin De tweede tuin in het gebied komt bij de Inktpot, een van de meest toonaangevende gebouwen van Utrecht. De Inktpot krijgt van de singel tot aan het spoor een gravelpad en de weg voor de Inktpot verdwijnt. Auto’s kunnen nog parkeren voor de Inktpot, maar de nadruk in deze ‘geheime tuin’ aan de Catharijnesingel komt te liggen op voetgangers. Park Nieuweroord moet levendiger worden, met plekken om te zitten en wadi’s voor de opvang van water aan de randen van het park. De kinderen van de school in de buurt kunnen spelen in het park en aan het spoor komt een grote pergola met paviljoen. Wat er in dat paviljoen moet gebeuren, ligt nog open. De gemeente denkt bijvoorbeeld aan sportgelegenheden, speelgelegenheid voor de school, een horecagelegenheid of een plek om buiten te werken of te vergaderen. Rechtbanktuin De derde tuin uit dit plan komt bij het rechtbankcomplex. Voor beide kanten van het gebouw zijn plannen. De Rechtbanktuin aan de kant van de singel moet door de aanleg van hagen, begroeide hekwerken en groene borders weer onderdeel worden van de oever van de Stadsbuitengracht. Voor de gevel van
de grote zittingszaal komt een groene beveiligde constructie, die de bezoekers van de rechtbank privacy geeft. Het gebied rondom het Vrouwe Justitiaplein komt er ook heel anders uit te zien. Geparkeerde auto’s maken daar plaats voor groen en er komen meer kunstwerken bij, waardoor een beeldentuin ontstaat. De entree van de rechtbank wordt groter, net als de trap. Op het plein komen verder zitplekken, waar mensen kunnen voorbespreken of napraten. Planning en kosten De gemeente heeft de plannen voor dit project gemaakt samen met het Rijksvastgoedbedrijf, ProRail, de NS, verzekeringsmaatschappij ASR en pensioenfonds MN. De werkzaamheden beginnen bij de Laan van Puntenburg, tussen de Moreelsebrug en de Inktpot. Daarna is de herinrichting van de Rechtbanktuin aan de beurt. Voor de middellange termijn staan de aanpak van het Moreelsepark en het paviljoen in Park Nieuweroord op de planning en voor de rest van het project is nog geen planning bekend. Het hele project gaat zo’n 17 miljoen euro kosten en begint medio 2022. a
Crowdfunding JOLIE komt naar Utrecht! Maar niet zonder jou! Wij gaan crowdfunden. Investeer mee in jouw nieuwe espresso- & borrelbar! Wij zijn Rik en Angela. Beiden ervaren bedrijfsleiders in horeca Utrecht. Nu is het tijd voor de volgende stap! Met jouw hulp openen wij begin 2022 JOLIE op Breedstraat 8. Een plek waar we de binnenstad en de buurt met elkaar willen verbinden. JOLIE espresso- & borrelbar wordt jouw nieuwe plek voor een goede espresso, je favoriete speciaalbier of een rijkgevulde borrelplank.
Wil jij mee investeren? Zo gaat het in zijn werk! We hebben jouw hulp nodig om van JOLIE een succes te maken. Om ons doelbedrag te behalen zoeken we 300 personen die €1000 inleggen. Maar meer of minder mag ook! We hebben voor jou als investeerder mooie beloningen klaar staan. Denk hierbij aan een geheel verzorgde borrel op ons zonnige terras, jouw persoonlijke borrelplank of een koffie-abonnement naar keuze!
Hooch Boulandt Het plan voor de Tuinen van Moreelse is niet het enige dat momenteel in de buurt gemaakt wordt. Landschapsarchitect AM Landskab heeft onlangs op verzoek van vastgoedeigenaren een toekomstvisie uitgewerkt voor de buurt Hooch Boulandt, tussen de Nicolaas Beetsstraat en de Bleekstraat. Het bureau werkte voor dat plan ook samen met de ontwerpers van Tuinen van Moreelse. Ook AM Landskab concludeert dat de buurt een beetje in de vergetelheid is geraakt, maar dat dat binnenkort gaat veranderen. De bedrijven en huizeneigenaren in de buurt kunnen volgens AM Landskab gaan samenwerken en zich zo profileren als ‘groene koplopers’. “De mix van wonen en werken die hier al jaren bestaat, is een cadeautje”, aldus AM Landskab. De architecten hebben daarom vijf thema’s (energie, mobiliteit, water & groen, lokale omgevingskwaliteit en gebiedsmanagement) uitgewerkt die ervoor kunnen zorgen dat het gebied een duurzame ‘upgrade’ krijgt. Na onderzoek blijkt dat stakeholders voor vier van die bouwstenen voldoende financiering hebben; mobiliteit, water & groen, lokale omgevingskwaliteit en gebiedsmanagement. Zo kunnen het opknappen van de openbare ruimte samengaan met het aanpakken van de entrees van de panden en de aanleg van fiets- en wandelroutes. Inmiddels rijden in de buurt ook de eerste elektrische deelauto’s.
Binnenkort gaat onze campagne live via CrowdAboutNow. Je kunt ons nu benaderen via mail of social media met het bedrag wat jij in JOLIE wilt investeren. Later volgt er een overeenkomst.
J olie ‘Haar gasten blij maken is wat zij het allerbelangrijkste vindt.’
Wat krijg je er voor terug? 4% rente met een looptijd van vijf jaar. Daarnaast krijg je afhankelijk van het geleende bedrag nog een mooie beloning.
@JolieUtrecht Rik van Orsouw & Angela Hol info@jolie-utrecht.nl
Advertentie
11
19 NOVEMBER 2021 | NR. 148 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Tangarine Lucas Hamming
Waar: Ekko Wanneer: Vrijdag 19 november Prijs: 16 euro
Waar: TivoliVredenburg Wanneer: vrijdag 19 november Prijs: 20,25 euro
Na een uitverkochte zaal in 2014, is de Nederlandse folktweeling Tangarine terug in EKKO. Het duo komt met een nieuwe, groots opgezette liveshow vol nieuwe muziek. De broers Brink presenteren hun onafscheidelijke stemmen en instrumentatie met nieuwe energie. Shadow is de eerste voorbode van wat nog komen gaat; een compositie die iets meer neigt naar rock en pianopop. Tangarine is terug!
In 2016 maakt Nederland echt kennis met Lucas Hamming, als hij meedoet met het tv-programma De Beste Singer-Songwriter. Sinds hij daar de finale haalde, is Hamming uitgegroeid tot vaste waarde binnen de Nederlandse muziek. Hij was er een jaartje tussenuit, waarin hij in verschillende theatervoorstellingen speelde en meedeed aan het televisieprogramma Maestro. Maar nu is hij teruggekeerd naar de muziek. Met de release van zijn nummer Falling is hij gelijk helemaal terug en dit najaar komt ook zijn nieuwe album uit: POSTPONED.
Winter op het Hof Waar: Hof van Cartesius Wanneer: zaterdag 20 november Prijs: entree gratis, bijdrage voor activiteiten
Open Lab Waar: Bibliotheek Neude Wanneer: donderdag 18 november Prijs: gratis inloop, je betaalt de materialen die je gebruikt Wat doet een Micro:bit? Kan ik een legosteen printen? Hoe kan ik een molentje laten draaien op een zonnecel? Kom in het Open Laboratorium op een leuke, laagdrempelige en betaalbare manier kennismaken met nieuwe technologie, machines en robotica. Je kunt hier dingen maken, programmeren, uitproberen of gewoon komen kijken. In het Open Lab kun je vragen stellen en samen opzoek gaan naar een antwoord. Het Open Lab is leuk voor iedereen: van 8 tot 101 jaar.
Het Hof van Cartesius opent deze zaterdag de deuren met Winter op het HOF! Struin door winterse tuinen en circulair gebouwde paviljoens en ontdek creatieve en duurzame makers tijdens de HOFsafari. Misschien vind je er wel het perfecte cadeau voor de feestdagen. Je kunt tijdens een rondleiding ook meer leren over de nieuwe circulair gebouwde paviljoens en de karakteristieke gele Boomtoren of een workshop volgen. Of geniet van muziek en lokale hapjes en drankjes bij het kampvuur. Kijk op hofvancartesius. nl voor meer informatie, reservering en de prijzen voor de activiteiten.
Comedytrain on Tour Waar: Stadsschouwburg Utrecht Wanneer: maandag 22 november Prijs: 13,50 tot 23,50 euro
De comedians trekken vanuit hun eigen comedyclub Toomler in Amsterdam het land in. De show bestaat uit een line-up van aanstormend talent en gevestigde namen, maar wie het zijn blijft een verrassing tot het laatste moment. Wat ze met elkaar gemeen hebben is overrompelende comedy. Stand-up zoals stand-up bedoeld is.
International Queer & Migrant Film Festival: Silent Voice Waar: Louis Hartlooper Complex Wanneer: donderdag 18 november Prijs: 10 euro Khavaj is een jonge MMA-vechter die vlucht uit Tsjetsjenië als zijn broer erachter komt dat Khavaj homo is. Hij is zo in shock door alles wat er gebeurd is, dat hij zijn stem is kwijtgeraakt. Khavaj is gevlucht naar België en leert met hulp van een Belgische organisatie, die jongens als Khavaj beschermt, om weer te praten. Hij probeert zijn weg te vinden in een nieuw land, maar ondertussen zit het tirannieke Kadyrov-regime hem op de hielen. Hij moet een nieuwe identiteit aannemen omdat leden van de Tsjetsjeense diaspora in België hem mogelijk verraden. Deze film volgt Khavaj op de voet en getuigt van zijn gigantische strijd om zichzelf opnieuw uit te vinden. De film is Engels ondertiteld.
Bloedkoraal Waar: Podium Hoge Woerd Wanneer: zaterdag 20 november Prijs: 17 tot 20 euro Tijdens deze muziektheatervoorstelling word je terug geslingerd in de tijd van een meeslepende liefde: Bloedkoraal is geïnspireerd op het eeuwenoude verhaal van Orpheus en Euridice. Tuur (Jack Wouterse) is een man in de herfst van zijn leven als hij met loeiende sirenes naar de intensive care wordt gebracht. Terwijl het ziekenhuispersoneel vecht voor zijn leven, gaat Tuur terug in de tijd, naar zijn jaren als jonge vent. De tijd van de meeslepende liefde die hij beleefde met Meie komt terug. Het was een korte, maar intens gelukkige periode. Ze wisten het zeker: zij zouden samen honderd worden. Maar het noodlot slaat toe en Meie sterft in Tuurs armen. De dag waarop ze zouden trouwen wordt haar sterfdag. Nu Tuur veertig jaar later zelf balanceert tussen leven en dood, daalt hij af naar de Onderwereld om zijn betreurde geliefde te zoeken.
Advertentie
13
19 NOVEMBER 2021 | NR. 148 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
UIT MET DUIC
900 Utrechters vertellen waarom zij Utrechter zijn in portrettenserie door de stad Niet alle Utrechters lijken op elkaar, maar toch zeker één ding hebben ze wel met elkaar gemeen: een reden om Utrechter te zijn. Voor de 900ste verjaardag van Utrecht komen 900 portretten van Utrechters verspreid door de stad te hangen. Vanaf donderdag 11 november worden er al bijna honderd daarvan opgehangen in alle tien de wijken van Utrecht. Tekst: Charlie van Dijk
“V
an de buurvrouw tot de burgemeester, iedereen kan op de portretten komen”, vertelt Carolien Arnold, artistiek directeur van het project ‘Gekomen om te blijven’. Dit project is ontstaan vanuit de gedachte om 900 jaar Utrecht te vieren met álle Utrechters. Geen uitzonderingen. “Het is zo, dat we geen selectie maken. Partners van het project dragen mensen voor de portretten aan en die mogen op hun beurt weer mensen aandragen. We houden zelf wel de vinger aan de pols. Dus we houden bij uit welke wijk de deelnemers komen, net als leeftijd en achtergrond.” Terwijl je naar de portretten kijkt, kan je ook het verhaal van de Utrechters beluisteren. Die vind je door een QR-code naast het portret te scannen. In de verhalen vertel-
len de Utrechters hun eigen reden waarom zij Utrechter zijn. Arnold: “In die verhalen spreekt ieder op zijn eigen manier de liefde voor de stad uit, door te vertellen wat hen naar Utrecht heeft gebracht. Voor sommigen is het de aanleiding om over werk te praten, of over familie. Anderen, die in Utrecht zijn geboren, vertellen bijvoorbeeld waarom hun voorouders in Utrecht zijn komen wonen. Het zijn dus vaak verschillende verhalen, maar sommige verhalen komen overeen en dat schept een band.” Een aantal van de verhalen staat Carolien Arnold in het bijzonder bij. Zo vertelt Aram (Utrechter sinds 2000) wat de stad voor hem als breakdancer betekent. Gijs (Utrechter sinds 1998) deelt een ontroerend verhaal over zijn terugkomst uit Irak. Rami (Utrech-
ter sinds 2015) had zelf niet voor Utrecht gekozen, maar voelt zich hier toch thuis. En natuurlijk Trijn van Leemput (Utrechter sinds 1530), vertelt Carolien, omdat Trijn in haar ogen een vroege Utrechtse feminist was. Tijdscapsule De eerste honderd portretten worden nu dus al opgehangen. In de loop naar 2 juni 2022 komen er elke maand honderd portretten bij. Dan kleurt de stad langzaam rood/ wit en staan ze allemaal online. De portretten van Utrechters uit de rijke geschiedenis van de stad worden gemaakt in samenwerking met Het Utrechts Archief en de Universiteit Utrecht. “Alle portretten worden op 11 november 2022 in een tijdscapsule gedaan, die wordt ondergebracht bij Het Utrechts Ar-
chief. Zo kunnen mensen over honderd jaar, wanneer ze de duizendste verjaardag van Utrecht vieren, zien hoe wij dat deden.” Al sinds 15 december 2019 is het project bezig; de 900 dagen voor de verjaardag van Utrecht tikken langzaam maar zeker weg. Dat gebeurt met de hulp van een aftelbouwwerk, een groot kunstwerk dat lijkt op een soort puzzel. Het bouwwerk wordt iedere dag een keer uit elkaar gehaald en één onderdeel lichter weer in elkaar gezet. Waar staat het dan? Nergens heel lang. Het aftelbouwwerk reist langs verschillende plaatsen in Utrecht, de ene wijk na de ander. a
UTRECHT VOLGENS ANKIE PETERSEN
Ondernemer, reservist bij de Landmacht en Monumententalent van het jaar Ankie Petersen is eerder deze maand benoemd tot het Monumententalent 2021 gewonnen. Dat is de prijs om talent van jonge erfgoedprofessionals te ontwikkelen. Volgens de jury onderscheidt Ankie zich doordat ze 'nieuwe verbindingen zoekt tussen werelden en werkvelden die elkaar normaal gesproken niet zo gauw raken'. Ze is zowel zelfstandig ondernemer en werkt bij de Landmacht. Ankie won met de prijs een ook 7.000 euro om haar eigen ontwikkeltraject in te vullen en een kunstwerk van Roosje van Donselaar. We vroegen haar wat ze zo interessant vindt aan cultureel erfgoed en waar ze tot rust komt in Utrecht.
Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Bas van Setten Met wat voor projecten houd je je met jouw eigen bedrijf bezig? “Ze hebben allemaal te maken met monumenten en participatie. Het gaat mij niet per se om het in stand houden van monumenten en te zorgen dat oude gebouwen overeind blijven. Het gaat mij meer om wat voor connecties mensen hebben met gebouwen of de bebouwde omgeving en wat voor verhalen daarachter zitten. Ik ben nu vooral bezig met De Kerkvernieuwers, een organisatie waar ik een van de oprichters van ben. De komende jaren komen heel veel kerken leeg te staan. Wat gaan we vervolgens met die kerkgebouwen doen? Kunnen we daar een maatschappelijke invulling aan geven? Dus er niet alleen hotels of woningen van maken, maar zorgen dat er nog mensen terechtkunnen voor culturele programma’s en sociale activiteiten. Een monument kan niet voortbestaan zonder draagvlak. Er moeten mensen zijn die de zorg ervoor dragen. Ik zie dat voor me op een manier waarbij ze ook daadwerkelijk zeggenschap hebben.”
En wat doe je bij het ministerie van Defensie? “Mijn werk bij de Landmacht gaat over cultureel erfgoedbescherming vanuit militair perspectief. Bijvoorbeeld als Nederlandse militairen ergens op uitzending gaan, dat ze dan basiskennis hebben op het gebied van de cultuur van het land. En dat ze training hebben gehad waardoor ze aandacht hebben voor cultureel erfgoed. Bij de invasie in Irak in 2003 zijn er bijvoorbeeld door de Amerikanen destijds per ongeluk allerlei locaties beschadigd, waarvan vaak simpelweg niet duidelijk was dat het belangrijk erfgoed was. Er is wel eens een kamp opgezet op een archeologische vindplaats. Dat soort dingen wil je voorkomen. Als je cultuur niet respecteert en er geen aandacht besteedt, kan het zo zijn dat je de relatie met de lokale bevolking frustreert. En dat je missie gevaar loopt.” Wat vind je zo interessant aan je bezighouden met cultureel erfgoed? “Vooral de menselijke relaties en verhalen die erachter zitten. Dat is bij de Landmacht ook relevant: het gaat niet over de monumenten en waarom die belangrijk zijn, maar over de
relatie die de mensen hebben met bepaalde plekken. Die relatie tussen mensen, de monumenten en het cultureel erfgoed is wat ik er zo interessant aan vind.” Waar kom je tot rust in Utrecht? “Bij Fort Blauwkapel en het kerkje dat daar staat. Het is een plek wat meer buiten de stad, een beetje een verborgen eilandje. Het is er best rustig en heel mooi. Dat kerkje komt uit de vijftiende eeuw. Best bijzonder dat het daar staat en dat daar een militair fort omheen is gebouwd. En nu wonen er ook mensen. Al die verschillende lagen van de geschiedenis komen samen op die plek. Heel cool.” Waar kan je culinair genieten in Utrecht? “Bij SAAR aan de Catharijnesingel. De mensen hebben een hart voor lekker eten en drinken. Dat merk je echt. Je hebt er een leuke avond met het lekkere eten, maar ook met de mensen. Ze laten ze echt welkom voelen. Het eten is er fantastisch. Ze hebben spannende, gedurfde en eigenzinnige gerechten. Hun cheesecake van echte Goudse kaas is een van de lekkerste gerechten. Die ga ik misschien wel
op mijn bruiloft serveren komende zomer.” Wat is je lievelingsplek in Utrecht? “De grachten met de werven en werfkelders zijn natuurlijk hele unieke plekken. Die geven zo’n magisch gevoel als je er rondloopt, vooral op een rustig moment. Een zondagochtend of een doordeweekse avond. Dan kan je alles mooi bekijken. De grachten en hun omgeving vertellen stiekem ook heel veel over de ontwikkeling van de stad. Je kunt naar een museum om over de stad te leren, maar buiten op straat komt die geschiedenis tot leven ” Waar ben je trots op als Utrechter? “Ik ben trots op de mensen in Utrecht. In alle verschillende hoeken vind je bewoners die zich inzetten voor de stad. Ik woon zelf in Overvecht. Mijn wijk heeft een minder goede reputatie, maar dat is onterecht. Als je kijkt naar de initiatieven van de bewoners om de wijk beter te maken en de dingen die ze voor elkaar doen, is dat supertof om te zien.” Utrecht is… “…de mooiste stad van het land.”
a
Advertentie
15
19 NOVEMBER 2021 | NR. 148 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
OP PAD MET OUD-UTRECHT
Universitaire laboratoria rond de binnenstad Tekst: Piet van Dijck
De historische vereniging Oud-Utrecht gaat voor DUIC op zoek naar bijzonder erfgoed in de stad. Deze keer maakt de toenmalige biologiestudent Piet van Dijck een tocht langs de universitaire laboratoria uit de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw. Veel van deze gebouwen zijn gesloopt of hebben een andere bestemming gekregen. Wat is er gebeurd met al deze locaties?
I
k sta voor het Universiteitsmuseum in de Lange Nieuwstraat, het voormalig Botanisch Laboratorium. Het museum is momenteel gesloten vanwege een grote renovatie tot 2022. Ook via de achterzijde aan de Nieuwegracht kom ik er niet in. Mijn gedachten gaan terug naar de jaren 60 van de vorige eeuw, toen de aanwas van studenten biologie en scheikunde tot een zware druk leidde op de beschikbare locaties in de stad. Op de Uithof werd toen nog maar mondjesmaat gebouwd. Aan het Janskerkhof was het Zoölogisch Laboratorium gevestigd. De studenteningang was destijds aan de achterzijde aan het Hoogt, maar daar zitten de hekken nu dicht. Dit gebouw, van oorsprong het middeleeuwse Minderbroederklooster, werd na de reformatie gebruikt als Statenkamer, de vergaderzaal voor de Staten van Utrecht. In de 19e eeuw verhuisde het provinciale bestuur naar Paushuize en werden het Zoologisch Museum en Laboratorium er gevestigd. Tegenwoordig is het gebouw aan het Janskerkhof in gebruik bij de rechtenfaculteit van de Universiteit Utrecht. Catharijnesingel Ook aan de Catharijnesingel waren collegezalen en laboratoria. Het meest aansprekend was het Fysiologiegebouw dat in 1893 in neorenaissancestijl werd ontworpen door Rijksbouwmeester Jacobus van Lokhorst. Later werden hier vakken als microbiologie en genetica onderwezen. Het Fysiologiegebouw maakt tegenwoordig deel uit van de Rechtbank Midden-Nederland. Ernaast, op de plek waar nu de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit zit, was het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid gehuisvest, de voorloper van het RIVM. Dit gebouw werd gesloopt, maar de entree is bewaard en staat nu op het
terrein van het RIVM in Bilthoven. Ik ben benieuwd of deze toegangspoort in het nieuwe RIVM-gebouw op de Uithof gaat komen. Ook verderop aan het Sterrenbos en in de buurt van het toenmalige Academisch Ziekenhuis Utrecht stonden laboratoria waar wij als biologiestudenten regelmatig kwamen. Veel gebouwen zijn vervangen door nieuwe woningen en kantoren, maar het Academisch Ziekenhuis zelf is verbouwd tot appartementen. Verderop langs de singel staat nog het Fysisch Laboratorium aan de Bijlhouwerstraat, een monumentaal gebouw dat in 1875 verrees op de ruïnes van de Utrechtse stadsmuren. Er bestaat een foto van toen deze vestingwerken tevoorschijn kwamen bij de aanleg van een kelder om een zogeheten Van der Graaff-generator te kunnen huisvesten. Biologiestudenten moesten voor hun colleges en practica ook vaak naar de driehoek Vondellaan, Jutfaseweg en Croesestraat, waar in de jaren 20 en 30 universiteitsgebouwen waren verrezen voor vakgebieden die eerst in het Fysiologisch Laboratorium werden onderwezen. Van de panden aan de Vondellaan staat alleen het Pharmacologisch Laboratorium nog overeind als het bedrijfsverzamelgebouw Rudolf Magnus. Het Tandheelkundig Laboratorium is verbouwd tot appartementen. Waar de gebouwen van chemie en biochemie waren, staan nu huizen, appartementen en het Grafisch Lyceum Utrecht. Uithof De faculteit diergeneeskunde was geconcentreerd rond de Biltstraat en ook hier werden diverse vakken onderwezen aan biologen. Dit hele veeratsenijcomplex is, na de verhuizing van de veterinaire faculteit naar de Uithof, getransformeerd tot een aantrekkelijke woonwijk met horeca en culture-
Wandschildering door Toon Ninaber van Eyben in het Organisch-Chemisch Laboratorium aan de Croesestraat kort voor sloop in 1991 (Het Utrechts Archief) Voormalig Fysiologiegebouw aan de Catharijnesingel 61 (Arjan den Boer)
le voorzieningen. Dichtbij, in de Jan van Galenstraat, was in twee noodgebouwen ruimte gecreëerd voor dierfysiologie. Hier staan inmiddels nieuwe huizen. In de Johannapolder — de latere Uithof, tegenwoordig het Utrecht Science Park — waren de eerste gebouwen gereed om biologiestudenten op te vangen voor colleges in Transitorium I en practica te doen in het Provisorium. Transitorium
I bestaat nog steeds als het Marinus Ruppertgebouw, maar het Provisorium is gesloopt om ruimte maken voor studentenhuisvesting. In een halve eeuw is er veel veranderd in Utrecht vanuit het perspectief van een toenmalige biologiestudent. Veel is afgebroken, maar gelukkig zijn er ook gebouwen behouden die aangepast zijn aan de huidige tijd en een mooie nieuwe functie hebben gekre-
gen. Het Botanisch Laboratorium is daar het beste voorbeeld van: als de verbouwing klaar is zal het Universiteitsmuseum weer veel bezoekers trekken die geïnteresseerd zijn in de natuurwetenschappen. a Meer informatie: www.oudutrecht.nl
16
NR. 148 | 19 NOVEMBER 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
OP BEZOEK BIJ AAFAB BLOKFLUIT SPECIALIST
‘Wereldwijd heb je nog maar een paar blokfluitbouwers van dit formaat’
Verstopt op een binnenplaats tussen de Westerkade en de Bleekstraat zit sinds 1951 een blokluitspecialist. Begonnen onder de naam Coolsma en in 1990 overgenomen door Aafab. Op de Jeremiestraat maken Otto van Boetzelaer en zijn team elk jaar zo’n 20.000 houten blokfluiten in alle soorten en maten. Wereldwijd is er nog maar een handjevol van dit soort blokfluitbouwers te vinden. Aafab verkoopt de blokfluiten dan ook over de hele wereld.
Tekst: Bo Steehouwer/ Fotografie: Bas van Setten
H
ans Coolsma was de oprichter van het Nederlands Blokfluitcentrum in de jaren 50. Tot 1989 had hij ook een winkel op de Oudegracht. Het oude winkelbord hangt nog steeds in het pand op de Jeremiestraat. Vanaf eind jaren 80 werd dat pand de hoofdlocatie en verdween de winkel. De werkplaats heeft daar wel vanaf de oprichting gezeten. Daar worden dus al tientallen jaren blokfluiten van allerlei soorten hout gebouwd, gerepareerd en onderhouden. De showroom vol blokfluiten heeft wel iets weg van Olivanders toverstokkenwinkel uit de eerste Harry Potter-film. Al die verschillende houten fluiten bij elkaar hebben ook wel iets magisch. De showroom staat vol met kleine en grote blokfluiten. Sommige niet groter dan twintig centimeter, andere wel twee meter groot. Van donker en licht hout, sommige zelfs in een vrolijk kleurtje. Ze staan keurig naast elkaar opgesteld of liggen in hun koffertjes opgestapeld in een kast. Aafab is dus gevestigd op de Jeremiestraat. Je slentert er niet zomaar voorbij. Dat beaamt ook de eigenaar, Otto van Boetzelaer. De mensen die langskomen, zijn vaak professionals. Of af en toe ook toeristen. “Je krijgt soms wel eens een bus Japanners op bezoek”, zegt hij. “Dat zijn echt van die leuke dingen. Zij zijn dan een week in Amsterdam en een van die dagen komen ze kijken in de showroom. Of mensen die uit Italië naar Utrecht komen en ook hier langsko-
men.” Blokken perenhout Vanuit de showroom op de eerste verdieping is de werkplaats beneden goed te zien door de grote ramen. De showroom werd in 2002 geopend door de toenmalige burgemeester Annie Brouwer-Korf. Het is een grote ruimte, waar ook een paar keer per jaar een klein concert wordt gegeven. Zoals tijdens het Festival Oude Muziek. In de werkplaats komen onder andere de blokken peren-, buxus- en palissanderhout binnen. Die blokken worden er omgetoverd tot muziekinstrument. Er wordt gezaagd, geboord, gepoetst en uiteraard ook gestemd. In de grote ruimtes, soms met een laagje stof, staat voor iedere handeling een aparte machine. Onderdeel van het team is ook een aantal muziekdocenten dat zich onder meer bezighoudt met het stemmen van de fluiten. Daarnaast kan je bij hen ook met kapotte blokfluiten terecht; reparaties en onderhoud horen bij de dagelijkse werkzaamheden. Er klinkt dan ook regelmatig gefluit om te testen of het instrument weer goed klinkt. Een passende achtergrondmuziek bij deze plek. Nieuw-Zeeland “Je merkt dat het maken van muziek de afgelopen dertig jaar enorm is afgenomen”, zegt Otto. “Vroeger kreeg je op alle scholen nog blokfluitles. Toen Coolsma nog de eigenaar was, verkocht hij bijna al zijn blok-
fluiten in Nederland. Een muziekschool in Amsterdam bestelde bijvoorbeeld 500 fluiten. Die tijd is echt voorbij. Je moet het nu echt van de wat betere fluiten hebben.” De prijzen voor een blokfluit uit de showroom lopen van een paar tientjes tot een paar duizend euro. En de blokfluiten die Aafab bouwt, worden niet alleen meer in ons eigen land verkocht, maar over de hele wereld. “Als je wereldwijd kijkt, heb je nog maar een paar blokfluitbouwers van dit formaat. In Duitsland en Zwitserland en wij. Yamaha probeert nog wat te doen, maar dat is minimaal. In Nederland zijn wij de enige. Je hebt nog wel wat eenmanszaken die handmatig wat duurdere fluiten maken.” Aafab heeft daardoor in allerlei landen contacten. “Overal waar blokfluit gespeeld wordt, hebben wij contacten. In Nieuw-Zeeland, Australië en Japan bijvoorbeeld. Het leuke is, als je zo’n kleine wereldmarkt hebt, dat je dan iedereen dus ook kent. We hebben heel goed contact met Duitse collega’s. Ik noem ze liever collega’s dan concurrenten.” “We verkopen aan winkels, groothandels, maar ook aan muzikanten”, zegt Otto. “Daar heb je de showroom natuurlijk voor.” Ook zijn er twee oefenruimtes om de fluiten uit te proberen. Vanwege corona moeten de fluiten daarna wel een paar dagen in quarantaine. De meeste mensen die langskomen zijn gevorderde of professionele spelers, zegt Otto. “En ook heel veel muziekdocenten. Mensen komen hier niet toevallig terecht. De meesten komen hier
terecht op advies van hun docent bijvoorbeeld, of van een andere speler.” Blijven ontwikkelen Voordat hij het bedrijf van Coolsma overnam, importeerde Otto al blokfluiten. Coolsma had niemand die zijn bedrijf wilde overnemen. “Dat hebben wij toen gedaan. Een nieuwe uitdaging.” Otto heeft heel wat kennis over blokfluiten, maar met het spelen heeft hij zelf niet zoveel. “Ik heb het als kind op school geleerd, maar ik was zo’n kind dat met een potlood in het mondstuk ging prikken. Dat mag je niet doen.” Hij begon in de jaren 80 met het importeren van blokfluiten. “Toen heeft mijn vrouw mij wel eens proberen les te geven. We zijn er maar gauw mee opgehouden. We hebben nog steeds een goed huwelijk en ik weet niet hoe het anders geweest was”, grapt hij. In de werkplaats worden niet alleen veel verschillende soorten blokfluiten gebouwd, maar ook nieuwe soorten ontwikkeld. Of juist oude verbeterd. “Zodat je er wat makkelijker op kan spelen.” Zo maakten ze een knik in de tenorblokfluit, de ‘kniktenor’. Daaropvolgend kwam de ‘comforttenor’: met een geknikte kop en extra kleppen op het midden- en voetstuk. Daardoor kunnen spelers die hun vingers niet zo ver kunnen spreiden de fluit makkelijker bespelen. “Een blokfluit klinkt als een oud instrument”, zegt Otto. “Dat is het ook, maar de ontwikkeling ervan blijft behoorlijk doorgaan.” a
17
19 NOVEMBER 2021 | NR. 148 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
In other news You can’t build a bike nation just from loving bikes
U
trecht is weer eens op nummer 1 beland in een lijst met fietssteden. De Amerikaanse organisatie PeopleForBikes maakt jaarlijks een lijst met de beste fietssteden ter wereld en dit jaar staat Utrecht daarin op 1. De Domstad wordt op de voet gevolgd door Zwolle, Groningen en Amsterdam en pas op plek vijf staat een niet-Nederlandse stad. Om een hoge plek op de lijst te krijgen, moeten de fietsomstandigheden in je stad goed zijn en er moet een stadsbestuur zijn dat die
omstandigheden alleen nog maar beter probeert te maken. PeopleForBikes probeert Amerikaanse steden dan ook te helpen met bijvoorbeeld het uitbreiden en veiliger maken van fietspaden, zaken waar veel Europese steden al verder mee zijn. Bij het opstellen van de lijst kijkt PeopleForBikes onder meer naar hoe kwetsbare groepen mensen, zoals ouderen en kinderen, zich kunnen bewegen in een stad. Ze verzamelen dus data over fietspaden in een stad, maar vragen ook lokale bewoners hoe ze het
vinden om in hun stad te fietsen. Het gaat dus vooral om de kwaliteit van fietspaden. “Even if a city has a great network of trails for bicyclists, safety remains the number one concern. If people don’t think it’s safe, they won’t get on a bike”, aldus PeopleForBikes. “You can’t build a bike nation just from loving bikes. We have to make a built environment to match that love of bikes.” Wat dat betreft timmert Utrecht dus lekker aan de weg, anders had de stad wel lager op de lijst gestaan. a
Herkomst straatnamen Croeselaan
I In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat zoeken we ui
n sommige delen van de stad lijkt het wel alsof er altijd werkzaamheden zijn. Een voorbeeld daarvan is de Croeselaan in de Utrechtse Dichterswijk. Misschien ook geen verrassing. Bouwen en graven zitten namelijk diepgeworteld in de geschiedenis van de omgeving. In de zeventiende eeuw graaft men een drietal grachten door de Dichterswijk. Goed voor de tuinbouw en het transport, beide belangrijke werkzaamheden in die periode. De ‘Laan van Croese’ is geschapen. De naam verwijst naar de familie Croes, die in de achttiende eeuw de steenbakkerij ‘Groenendaal’ bezat. De tuinbouw blijft nog wel bestaan, tot ver in de negentiende eeuw. Langzaam maar zeker slokt
Toevallig groen: Hollandse bastaard iep in Lombok
de groeiende stad de ruimte voor de oogst op. Zo worden er grote kazernes voor dienstplichtige militairen gebouwd. De Kazerne der Vestingartillerie wordt tussen 1886 en 1889 gebouwd. De naam Hojelkazerne komt pas later. De kazerne bestaat nog tot 1990, maar moet dan tegen de vlakte. De naam hoor je nog wel terug: je vindt hier nu het Hojel City Center. Nog even terug naar het begin van de vorige eeuw. De Moesgracht wordt in die tijd weer gedempt en maakt plaats voor verkeer over land. Dat moet wel, want er is ruimte nodig voor de weg en de trambaan over de toenmalige Croeselaan. Het zijn voorbereidingen voor een grote verhuizing: de veemarkt en de veiling komen in 1928 aan de
Croeselaan te liggen. De omgeving van de Croeselaan blijft zichzelf heruitvinden. Sinds 2017 is die volledig aan het veranderen en dat komt vooral door de nieuwe hoogbouw aan de Jaarbeurszijde van het centrum. De binnenstad moet flink uitbreiden en dat doet het richting het westen. In december 2017 wordt de knoop onherroepelijk doorgehakt door de gemeente Utrecht. In het Beurskwartie en op het Lombokplein en Jaarbeursterrein komen 3.600 woningen. Hiervoor moeten wel veel woningen aan de Croeselaan gesloopt worden, waar flink protest tegen gevoerd wordt. Behalve woningen zijn er ook veel kantoorpanden, horeca, parkeergarages en nieuw groen in aanbouw. a
Stedelijk groen bestaat vooral uit aangelegde tuinen, parken, bomen en plantsoenen. Maar de natuur kiest zelf ook plekken uit. Op verschillende plekken duiken struiken of bomen op die spontaan zijn ontkiemd. In een 12-delige serie artikelen in DUIC en een tvserie bij RTV Utrecht wordt een aantal van de markantste bomen geportretteerd.
Loop je op de Tanimbarkade in Lombok, dan wordt je zicht onderbroken door een prachtige boom op een bijzondere plek. De boom heeft meerdere stammen, staat half in een doorgang tussen twee gebouwen en de boomspiegel eromheen lijkt uit de gevel te komen. Dit is geen standaardbeeld van een boom in de stad. Hier lijkt de strakke stadse omgeving zich te buigen rondom de boom en niet andersom. Wat is hier aan de hand? Tekst: Jessica van Essen en Frank van den Brink / Fotografie: Bas van Setten
D
e boom blijkt een spontaan opgekomen Hollandse bastaardiep te zijn. Eentje met een beschermengel, want anders was hij allang weggehaald. Buurtbewoner Remco de Jong: “In 2003 kwamen we hier wonen en was de boom ongeveer een verdieping hoog. In 2014 werd het complex naast ons gesloopt en kwam er nieuwbouw. Ik heb me er toen hard voor gemaakt om deze boom te behouden, omdat ik erg geniet van natuur. De boom geeft een plek aan vogels, zorgt voor een groene onderbreking in de straat en op hete dagen ook nog voor verkoeling.” De Jong vertelt dat de boom tot twee keer toe bijna is weggehaald. “De eerste keer door de bouwers van het complex. Maar gelukkig staat de boom binnen onze erfgrenzen
en mocht dat niet. De tweede keer door de bekabelaars. Ik lag nog in bed en hoorde een van hen opperen de boom weg te halen. Ik zat meteen rechtop, maar een tweede stem zei: ‘Nee, de bewoner hiernaast wil de boom houden’ en ik kon met een gerust hart blijven liggen.” “Maar het grootste geluk is dat het zaadje waaruit de iep gegroeid is”, gaat De Jong verder, “precies op de scheidslijn van twee aanrijdpunten van de brandweer is terechtgekomen. Als dat niet zo was geweest, was de zaailing allang weggehaald om veiligheidsredenen. Maar nu kan hij blijven en zijn de kabels en leidingen voor de nieuwbouw zelfs met een bocht om de boom heen gelegd!” Door de beschermende actie van deze be-
woner is een klein stukje spontaan opgekomen ‘natuurlijk groen’ als een verrijking in het straatbeeld opgenomen. Inmiddels staat deze Hollandse bastaard iep in het bomenbestand van de gemeente, wat betekent dat hij een officiële verblijfstatus heeft en de gemeente de boom verzorgt. a Ken jij ook een mooie zaailing van een boom? Meld deze dan op www.toevalliggroen.nl. Alle meldingen komen terecht op de kaart ‘Zaailingen van de stad’. Een selectie van deze bomen zal gedurende de looptijd worden toegevoegd aan de tentoonstelling ‘De botanische revolutie’ die van 11 september 2021 tot 9 januari 2022 in het Centraal Museum is te zien.
De Hollandse bastaardiep (Ulmus hollandica) De Hollandse bastaardiep is een veel aangeplante boomsoort binnen de gemeentegrens van Utrecht. De boom is goed bestand tegen wind, luchtverontreiniging en verdraagt verharding goed. Groeit goed op zowel droge als natte gronden. De zaadval begint in april of mei en kan zeer heftig zijn, dit kan per jaar verschillen. Het hout is taai, hard en duurzaam. Het wordt veel gebruikt in historische gebouwen. De iep is onmisbaar voor diverse insecten, zwammen, korstmossen, de eikvaren maakt graag gebruik van deze boom.
Advertentie
Quooker: een duurzame keuze Duurzaamheid is een thema wat steeds belangrijker wordt. Actie ondernemen vraagt voor ons gevoel vaak om grote aanpassingen. Soms zijn aanpassingen echter kleiner. Het formaat van een Quooker om precies te zijn. Een Quookerkraan voorziet u op elk gewenst moment van kokend water, en wordt opgeborgen in uw gootsteenkastje. Dit neemt kleine ruimte in, maar levert u grote voordelen op. De kraan zorgt ervoor dat u bespaart, op energie én op water. Energie Vaak horen wij dat men bang is dat zo’n Quooker juist veel energie kost. Maar wie meerdere keren per dag kokend water gebruikt, verbruikt niet meer energie dan met een waterkoker het geval zou zijn. Water wordt in een hoogvacuümgeïsoleerd reservoir bewaard, waardoor er slechts 10 watt nodig is om het op temperatuur te bewaren. Ter vergelijking, dat kost net zoveel energie als de wifi-router. Daarnaast vergeet u het water ook niet. Hoe vaak gebeurt het niet dat u water kookt voor de thee, even wat anders tussendoor gaat doen, en de waterkoker vervolgens nog een keer aan moet zetten? Door binnen een paar seconden kokend water te hebben, gebeurt dit u nooit meer.
heeft, wat vervolgens door de gootsteen verdwijnt. Met een Quooker tapt u precies zoveel water als u nodig heeft. Het COMBI-reservoir levert niet alleen kokend, maar ook warm water. Daardoor hoeft u nooit meer water weg te laten stromen tot het eindelijk warm is. Minder plastic afval Quooker is bekend geworden als kokendwaterkraan, maar intussen kan de kraan veel meer! Naast kokend water kunt u uit de Quooker Cube ook gekoeld en bruisend water tappen. In plaats van dat u plastic flessen (bruisend) water koopt, heeft u dit water ook altijd binnen handbereik, zo uit de kraan. Overtuigd? Koop uw Quooker-kraan dan bij Vink Witgoed in Westbroek. Wilt u een kraan die kokend water kan tappen, of een die ook koud en warm, koel bruisend en gefilterd water tapt? Ontdek bij ons de Quooker die bij u past! In de maand november krijgt u van ons een Quooker waterfles en het eerste uur montage cadeau.
Water Quooker-kranen besparen water. U kookt namelijk niet, zoals bij een waterkoker, meer water dan u nodig
Utrecht in woord en beeld 21 DUIC brengt eind januari een bijzonder koffietafelboek uit; DUIC in 2021. Het boek is een spectaculair overzicht van het jaar 2021 in Utrecht. Als lokaal nieuwsmedium is DUIC 365 dagen per jaar bezig met alles wat er speelt in en om de stad. Volgens de redactie tijd om deze content te bundelen in een jaaroverzicht. Het boek is op dit moment in de maak en zal eind januari beschikbaar zijn. Het staat vol met de meest bijzondere verhalen, spectaculaire nieuwsberichten en prachtige fotoreportages. Een must-have voor alle inwoners van Utrecht!
Boek reserveren Het boek DUIC in 2021 is vanaf eind januari te koop voor €24,95 bij duicshop.nl en diverse boekhandels. Vast een exemplaar reserveren?
Prijs
*
€24,95 den
*gratis verzon
Scan de QR-code om het boek te bestellen via duicshop.nl
19
19 NOVEMBER 2021 | NR. 148 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
DUIC PUZZEL
ZOEKPLAAT Zoek de zeven verschillen
OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN LOCATIE VOORSTRAAT
ONDERNEMER UITGELICHT
In deze rubriek staat een Utrechtse ondernemer of onderneming
Theresa Broekema is zelfstandig huurmakelaar in Utrecht
centraal. Deze week: Home by Theresa
Oververhit, is de Utrechtse woningmarkt. De stad kan de toestroom van mensen bijna niet meer aan. Maar iemand die Utrechters (in spe) wel aan een woning kan helpen is huurmakelaar Theresa Broekema. Op haar website van Home by Theresa zet zij het nieuwste aanbod van woningen in Utrecht. Inmiddels heeft ze al vijftien jaar ervaring als makelaar.
Tekst: Charlie van Dijk
“I
k heb altijd al een affiniteit gehad met woningen”, vertelt Broekema. Ze zit achter het bureau van haar werkkamer, gelegen aan de rand van het lommerrijke Wilhelminapark. “Als kind vond ik het heel leuk om bij anderen over de vloer te komen, te kijken hoe zij de inrichting hadden. Dat is nooit weggegaan eigenlijk.” Voordat Broekema als makelaar aan de slag ging, deed ze een versnelde opleiding Makelaar en Taxateur. Met die kennis op zak, kon ze aan de slag bij het makelaarsbedrijf RotsVast in Amersfoort. Na een tijdje verruilde ze die stad voor Utrecht. Hier kwam ze bij Rent A House Service terecht. Broekema: “Na zevenenhalf jaar kende ik het spelletje wel en had ik bij mijn werkgever het plafond bereikt. Toen ben ik voor mezelf begonnen. Ik dacht: als ik het niet nu doe, dan doe ik het nooit.” In het begin was het even wennen, vertelt ze. “Ik was even vergeten dat je als makelaar te maken hebt met een concurrentiebeding; ik mocht geen klanten
van mijn vorige werkgever meenemen. Toen dacht ik wel even: ‘Oei, hoe ga ik nu aan klanten komen?’” Een andere makelaar schoot haar toen te hulp. Zo kwam ze via-via aan haar eerste, trouwe klant. Huurders Nieuw aanbod zet Theresa eerst op haar website Home by Theresa. Compleet, met foto’s van de woning, een omschrijving en details over de huur. “Als ik een woning op mijn website zet, dan krijg ik er meestal al snel veertig reacties op.” Broekema gaat verder: “Toch vallen veel van de potentiële huurders al snel af. Ze voldoen niet aan de voorwaarden van de verhuurder. Ze hebben dan bijvoorbeeld wél een huisdier, terwijl dat niet mag. Of ze hebben toch de advertentie niet helemaal gelezen, en komen er bijvoorbeeld achter dat de woning gemeubileerd is in plaats van gestoffeerd.” Toen het coronavirus uitbrak, ging het opeens helemaal anders. “In de eerste twee
weken van corona dacht ik: ‘Doet de telefoon het nog wel?’ Toen was het een periode heel erg rustig. Maar langzaam is dat wel weer aangetrokken. Ik verhuur nu zo’n tien woningen per maand.” In de afgelopen maanden is er ook bij de huurders het één en ander veranderd. Na een periode van onzekerheid krijgen die meer of andere eisen. Broekema: “Wat de laatste tijd vaak een eis is, is een extra slaapkamer. Die willen mensen gebruiken als kantoor.” De laatste tijd merkt Theresa ook dat mensen zich wat anders gaan gedragen. “Steeds vaker moet ik bij de eindinspectie in discussie met de huurder. Afgelopen week alleen al heb ik het een paar keer meegemaakt. ‘Does lief’, denk ik dan. Dat vind ik echt wel minder leuk aan mijn werk.” Ervaring Met vijftien jaar ervaring kent Theresa Broekema de fijne kneepjes van het vak. De belangrijkste lessen leer je toch vaak in de praktijk. “Ik heb geleerd om écht overal foto’s van
te maken; bij het afsluiten van een nieuw huurcontract moeten er foto’s van de woning gemaakt worden. Daarmee leg je vast hoe de woning er op dat moment uitziet. Ik maak dan wel een stuk of vijftig foto’s, van vlekken op de muur tot het deurtje van het vriesvak.” Dat voorkomt weer discussies aan het einde van de huurperiode. Een van de mooiste dingen van haar werk, vindt Broekema het bij elkaar brengen van mensen. “Ik vind het echt leuk om een match te maken tussen een huurder en een verhuurder. Ook wanneer verhuurders serieus reageren op een suggestie die ik heb voor hun huis. Het kan wel eens voorkomen dat een huurder zegt: het zou misschien handiger zijn als deze deur de andere kant op opent. Als de verhuurder daar dan naar wil kijken, dan vind ik dat erg fijn.” En iets wat Theresa nog altijd fantastisch vindt, is: “Dat ik bij mensen over de vloer mag komen.” a
Advertentie
‘Hoe zit het over tien of twintig jaar?’
Wouter Arts (47) doet zijn best om gezond te
Wouter krijgt het testpakket thuisgestuurd en gaat
leven. Dat vindt hij in zijn drukke bestaan niet
met de instructies meteen aan de slag. Met een
altijd makkelijk. “Ik werk lange dagen en mijn
handig apparaatje haalt hij zelf bloed uit zijn
vrouw ook, dus we belonen onszelf graag met
bovenarm. “Dat lukte met één hand en deed
een wijntje en kaasje.” Natuurlijk zou hij liever
niet eens pijn. Ideaal.”
de trap op vliegen zonder buiten adem te raken en met zijn zoons enthousiast voetballen. Maar wat hij zich vooral afvraagt, is of zijn leefstijl gezondheidsrisico’s met zich meebrengt die hij nu nog niet merkt.
‘Ik wilde weleens weten hoe het echt met mijn gezondheid gesteld is’
HET ZEKERE VOOR HET ONZEKERE MET EEN MEDISCHE GEZONDHEIDSTEST De thuistests van Directlab Online zijn officiële medische tests zoals bij de huisarts. De zelf afgenomen monsters gaan naar een professioneel laboratorium voor onderzoek. De uitslagen hiervan worden beoordeeld
“Ik ben me ervan bewust dat gezond leven niet
De uitslag komt drie dagen later met een duidelijke
door specialisten en gaan gepaard met een
alleen voor nu is. Nu voel ik me goed, maar hoe
uitleg erbij. Wouter hoeft zich niet meteen ernstig
advies voor de verstandigste vervolgstap.
is dat over tien of twintig jaar?” Om meer inzicht
zorgen te maken. Zijn LDL-cholesterol en bloedsuiker
Een test van Directlab Online is verkrijgbaar
te krijgen in zijn gezondheid, gaat Wouter op zoek
zijn wel licht verhoogd en kunnen in de toekomst
zonder indicatie of verwijzing en de uitslag
naar een gezondheidstest. “Zo ontdekte ik de
tot problemen leiden. Hij krijgt er direct een
volgt binnen drie werkdagen. Directlab Online
thuistests van Directlab Online. Deze kosten geen
verstandig advies voor de vervolgstap bij. “Zo’n
is geaccrediteerd en wordt ondersteund
rib uit je lijf en je kunt ze zelf uitvoeren. In een
eyeopener heb je soms gewoon nodig. Ik neem nu
door onder meer het National eHealth
officieel laboratorium zou mijn bloed daarna binnen
vaker de tijd om zelf gezond te koken. Na het eten
Living Lab, SAN Centra voor Medische
drie dagen onderzocht worden. De perfecte manier
plof ik niet gelijk op de bank, maar ga ik samen met
Diagonostiek en nationale accreditatie-
om erachter te komen hoe het nu echt met mijn
mijn vrouw een blokje om. Zo heeft mijn gezond-
instantie RvA.
gezondheid gesteld is.”
heidstest op ons allebei een positief effect!”
Zelf een gezondheidstest doen? Het is makkelijker dan ooit via directlabonline.nl. Scan de QR-code.
MED 21-0308 DirectLab Testpakketten advertorial Wouter.indd 1
17-11-2021 18:01
