Verdwenen horeca

La Place in Hoog Catharijne

Tekst: Arjan den Boer / Fotogra e: Pinterest, La Place / Foursquare, Colette

Het markt-achtige zelfbedieningsrestaurant La Place heeft tegenwoordig tientallen vestigingen in binnen- en buitenland. De allereerste La Place begon in 1987 bovenin de V&D in Hoog Catharijne. Vooral het uitzicht vanaf het dakterras was vermaard, waar je op 'ooghoogte' met de Dom leek te zitten. Deze vestiging bleef sinds het faillissement van V&D in 2015 echter gesloten. Hudson's Bay en Jumbo zouden het restaurant heropenen, maar dat is nooit gebeurd.

De grote V&D-warenhuizen, zoals het in 1973 geopende gebouw aan de Rijnkade, hadden al lang zelfbedieningsrestaurants. Eind jaren tachtig waren die saai en onaantrekkelijk geworden. De inrichting was sober en op het menu overheersten kroketten en saucijzenbroodjes. Om hier verandering in te brengen haalde Anton Dreesmann in 1987 Paul Bringmann (1948) binnen. Hij kwam van de restaurants van de toenmalige weidewinkel Maxis. Bringmann was op zijn 13e begonnen in een spoelkeuken en in 1969 afgestudeerd aan de Hotelschool Maastricht. Hij moest een nieuwe restaurantformule ontwikkelen met de Utrechtse V&D als proeftuin — vanwege de centrale ligging, de beschikbare ruimte en de potentie van het dakterras. Naar een voorbeeld dat hij in Zwitserland had gezien, koos Bringmann voor een opzet 'zonder keuken' en met uitsluitend verse ingrediënten. Het restaurant in Utrecht opende op 17 september 1987.

Hoorn des Overvloeds

Het idee om alles in het zicht van de klant te bereiden, kwam voort uit praktijkervaring. 'We verkochten in de jaren 80 in V&D verse jus. Maar 90 procent van de klanten geloofde niet dat die vers was. Toen hebben we de juspers in het zicht gezet', vertelde Bringmann later. Het aanbod steeds blijven vernieuwen hoorde ook bij zijn aanpak. 'Wij begonnen met Franse broodjes. Toen iedereen die ging verkopen, stapten wij over op foccacia. We willen niet ver voor de troepen uitlopen, maar wel een klein stukje.' De naam La Place herinnert nog aan de Franse formule en verwijst naar een (markt) plein met kraampjes.

De klanten waren verrast en enthousiast. Iemand omschreef zijn eerste La Place-ervaring: 'Stukjes kalkoenflet & kogelbiefstuk van de bakplaat hadden ze gisteren met daarbij een gepofte aardappel &, naar keuze, verse tomaten- of kwarksaus, of gebakken krieltjes. Dit alles werd klaargemaakt waar wij bij stonden.' Om te vervolgen: 'We hebben gesnoept van de sectie Nagerechten van de Hoorn des Overvloeds (aardbeiengebak, kwarkpunt, exotisch fruit & ijs). Maar eigenlijk hebben we nog meer genoten van de mensvriendelijkheid van het La Place-personeel.' Bringmann besteedde veel aandacht aan motivatie en scholing van de medewerkers. Hij kreeg opdracht om de La Place-formule uit te rollen over de rest van het land, om te beginnen in Amstelveen en Rotterdam. Personeelsadvertenties spraken van 'een totaal nieuwe visie op de rol van de horeca in het warenhuis van de jaren 90'. De centrale opleidingsruimte met de passende naam l’École werd bij het Utrechtse restaurant gevestigd.

Faillissement

De succesformule van La Place ontgroeide na de eeuwwisseling de sukkelende warenhuizen. Er kwamen 'losse' vestigingen langs snelwegen, op stations, vliegvelden en in winkelcentra. Bij het 25-jarige jubileum in 2012 was La Place het goudhaantje van V&D geworden met 200 flialen, 35 miljoen bezoekers, 5.500 medewerkers en 250 miljoen euro omzet. De jaren daarop werden er vestigingen geopend in de buurlanden. In 2014 volgden de eerste restaurants buiten Europa: op Bali en in New York.

Bij het faillissement van 2015 sleepte V&D het winstgevende La Place mee in z'n val. Een jaar later nam supermarktketen Jumbo La Place grotendeels over. In de meeste plaatsen gingen de restaurants weer open, ook die in oude V&D's waar inmiddels Hudson's Bay was ingetrokken. Toen dat Canadese warenhuis in een deel van het Utrechtse pand zou komen, werd aangekondigd dat La Place daar zou terugkeren. Dat is echter nooit gebeurd. Begin 2019 verklaarde Hudson's Bay eerst alle aandacht op de winkel te willen concentreren; een jaar later ging het warenhuis failliet bij gebrek aan belangstelling. Ook de aankondiging van Jumbo/La Place voor een 'foodcafé en groot terras' bij de nieuwe Jumbo-vestiging onderin het pand werd niet bewaarheid; daar is alleen een afhaalfunctie gekomen. De dichtstbijzijnde La Place is nu het voormalige AC Restaurant aan de A12 in De Meern.

De restaurants in New York en op Bali zijn volgens de kaart op de website van La Place inmiddels verdwenen, maar daar zijn Toronto, Barcelona en Kopenhagen voor in de plaats gekomen. De Utrechtse 'oervestiging' wordt ondertussen gemist, niet alleen vanwege het uitzicht en het riante dakterras, maar ook als laagdrempelige, kindvriendelijke en centrale plek om af te spreken — zelfs als moest je daarvoor meerdere roltrappen nemen en je langs de afdeling tassen en koffers begeven.. a

900 jaar Utrecht: een feest van verbinding

Volgend jaar is het zover: de 900e verjaardag van de stad Utrecht. De gemeente Utrecht wil dit op een laagdrempelige manier vieren, waarbij alle Utrechters betrokken worden. Om dit tot een succes te maken, is het Utrecht 900 Comité in het leven geroepen, dat bestaat uit een vertegenwoordiging van Utrechtse organisaties. De komende maanden spreekt DUIC steeds 2 mensen die aan het comité zijn verbonden. Deze keer zijn dat wethouder Anke Klein (voorzitter Utrecht 900 Comité) en algemeen directeur van FC Utrecht Thijs van Es (lid Utrecht 900 Comité).

Op 2 juni 1122 kreeg Utrecht als tweede stad in Nederland stadsrechten. Precies 900 jaar later, op 2 juni 2022, vindt de aftrap plaats van het verjaardagsfeest van de stad. Tussen die datum en 11 november 2022 zal er van alles worden georganiseerd. Niet door de gemeente Utrecht, maar door Utrechters zelf. ‘’We vonden het als gemeente belangrijkom de Utrechters zelf dingen te laten voorstellen en organiseren’’, vertelt Anke Klein. ‘’Het moet een feest zijn voor en door Utrechters. Dat kan bijvoorbeeld met je vereniging zijn, of met mensen uit je straat… Zo ontstaan er hopelijk allemaal nieuwe verbindingen. Ik denk dat we daar veel behoefte aan hebben, juist in deze ingewikkelde periode.’’

Om alles in goede banen te leiden, werd het Utrecht 900 Comité opgericht. Toen Thijs van Es gevraagd werd lid te worden van dat comité, hoefde hij niet lang na te denken. ‘’Ik vind het heel belangrijk dat we met elkaar vieren dat we 900 jaar bestaan als stad. Maar ook dat we daar trots op zijn. Ik denk dat het heel erg bij Utrechters past dat ze stille krachten zijn die ongeloofijk veel bereiken, zonder zichzelf op de borst te kloppen. Dan is het heel mooi dat we toch met elkaar stilstaan bij wat we allemaal hebben bereikt.’’

Zaadjes

Elke Utrechter die een activiteit wil organiseren ter gelegenheid van dit bijzondere jubileum, kan daar bij de gemeente Utrecht subsidie voor aanvragen. In totaal is er €1,95 miljoen beschikbaar. Uiteindelijk hopen Klein en Van Es op een mooie periode waarbij verbinding centraal staat. ‘’Ik hoop dat we dankzij alle evenementen allemaal nog meer verbinding met Utrecht voelen, en ook trots op de stad zijn. Zodat we enorm veel energie krijgen om door te bouwen aan deze prachtige stad’’, aldus Van Es. Klein sluit zich daarbij aan: ‘’Ik hoop dat er bij wijze van spreken in iedere straat in Utrecht iets gebeurt waar je later nog aan terugdenkt. Voor mij is het geslaagd als het niet afgesloten wordt, maar de Utrechters juist de komende 900 jaar weer verder kunnen met de zaadjes die er tijdens dit feest gepland worden.’’

Sport

Klein en Van Es willen Utrechters oproepen ideeën voor evenementen in te sturen. Dat kunnen bijvoorbeeld sportevenementen zijn. ‘’Sport is iets waar iedereen een gevoel bij heeft. Het is ook iets wat mensen verbindt. Je maakt zoveel mee met elkaar als je samen sport, bijvoorbeeld door een sportdag te organiseren of een toernooi met je straat’’, volgens Klein. Ook Van Es vindt dat sportevenementen mooie methoden zijn om iets te vieren: ‘’Kijk maar hoe trots we waren met de Tour de France hier in 2015. Het zou onwijs leuk zijn als mensen het initiatief nemen om prachtige sportevenementen te organiseren.’’

Iedereen die een leuk idee heeft voor een evenement of meer wil weten over de 900e verjaardag van onze stad, kan een kijkje nemen op www.utrecht900.nl. De tweede deadline voor het aanvragen van subsidie is op 12 januari 2022.

UTRECHT VERBINDT

In samenwerking met de gemeente Utrecht

Jongeren geholpen met Wachtverzachter

De coronamaatregelen zijn weer aangescherpt. Dat is nodig in de strijd tegen het virus, maar minder goed voor ons sociale leven. Met name jongeren krijgen het zwaar te verduren, met klachten als eenzaamheid, depressiviteit of concentratieproblemen als gevolg. Wie psychische hulp zoekt, komt vaak op een wachtlijst terecht. De gemeente Utrecht biedt deze jongeren en jongvolwassenen de helpende hand door versneld ondersteuning mogelijk te maken. Zo is bijvoorbeeld de WachtVerzachter in Utrecht gestart. Met hen kun je tijdens het wachten al werken aan je herstel.

"Wij zagen hier in de stad dat de coronamaatregelen echt een schaduwzijde hadden’’, vertelt wethouder Eelco Eerenberg. ‘’Daar hebben we wat mee gedaan. Zo zijn er bijvoorbeeld extra sport- en ontmoetingsactiviteiten voor jongeren gekomen en investeren we in vernieuwingen als de WachtVerzachter. De wachttijden in de jeugdzorg lopen op. Jongeren en studenten in onze stad zijn aan het wachten op hulp, en daar word je niet beter van. Dus daar moet je iets voor organiseren.’’

Herkenning en erkenning

De WachtVerzachter is bedacht door Liane Wolfert en Saskia Schurman. Wolfert: ‘’Als je angstig of depressief bent, gaat er vaak al een lange tijd overheen voordat je de stap naar een huisarts maakt. Als er vervolgens wordt besloten dat je psychologische hulp krijgt, kom je op een wachtlijst te staan. Met de WachtVerzachter willen we bereiken dat zodra jij aangeeft dat je hulp nodig hebt, je al binnen 24 uur bij ons terechtkunt. Vanaf dat moment zijn wij er voor jou, zodat je tijdens het wachten al kunt werken aan je herstel.’’

Bij de WachtVerzachter worden deelnemers gekoppeld met een ervaringsdeskundige; jongeren of oudere mensen die al verder in het proces zijn. Op welke manier en hoe vaak ze contact hebben, wordt aan hen overgelaten. Vanuit de WachtVerzachter wordt er elke week iets georganiseerd, zoals een wandeling, museumbezoek of picknick. ‘’De herkenning en erkenning van anderen is al helend. Om er gewoon over te kunnen praten, bijvoorbeeld dat je je eenzaam voelt. We zien dat mensen ook buiten de ontmoetingen om contact met elkaar hebben. Het is bijzonder mooi om te zien dat dat werkt’’, aldus Wolfert.

Een andere belangrijke functie van de WachtVerzachter is dat het snel kan worden opgemerkt als het wat minder met je gaat, vertelt Wolfert. ‘’Als iemand er een tijdje niet is, bellen we diegene op om te vragen hoe het gaat en te zeggen dat we diegene hebben gemist. Dat is heel belangrijk, want zo kunnen we al vroeg veel doen als het slecht gaat met iemand.’’ Schurman in dat iedereen er mens is. ‘’Je bent niet je stoornis. Je bent welkom als mens, en niet omdat je bijvoorbeeld depressief of suïcidaal bent. We vragen niet naar jouw diagnose-stoornis, we vragen echt wat we voor je kunnen doen en wat je nodig hebt.’’

In sommige gevallen komt het voor dat deelnemers van de WachtVerzachter van de wachtlijst voor GGZ-zorg afgaan, omdat ze zich dankzij de WachtVerzachter al veel beter voelen. ‘’Het mooie van dit initiatief is dat dat gat van het wachten wegvalt, want je gaat dingen doen, ontmoet mensen’’, zegt wethouder Eerenberg. ‘’Op die manier word je al geholpen. Daarbij is het fjn dat mensen van de WachtVerzachter het al snel zien als het wat minder goed met iemand gaat.’’

Ben je tussen de 18 en 25 jaar en zou je je graag willen aanmelden voor de WachtVerzachter in Utrecht? Of denk je dat je als ervaringsdeskundige iemand kunt helpen? Dan kun je een kijkje nemen op www.wachtverzachter.nu/utrecht of direct contact opnemen via info@wachtverzachter.nu of 088-7878857. Heb je andere hulp of ondersteuning nodig? Wacht niet. Er zijn mensen die je kunnen helpen. Op de website https://www.utrecht.nl/ bestuur-en-organisatie/coronavirus/hulpnodig-wacht-niet van de gemeente Utrecht vind je meer informatie.

Utrecht investeert in de kwaliteit en toekomst van de stad om uit de coronacrisis te komen. Mensen die hard zijn geraakt door de crisis krijgen extra hulp. Werkzoekenden krijgen goede begeleiding en scholing. Er is extra steun voor evenementen, sport, cultuur en welzijn en er wordt versneld geïnvesteerd in projecten op bijvoorbeeld het gebied van wonen, verkeer en groen. Dat doet de gemeente Utrecht, samen met het rijk, ondernemers en maatschappelijke organisaties.