bij het Majellapark

De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Deze keer nemen we een kijkje in de buurt van het Majellapark.

Als je nu op de drukke Vleutenseweg ter hoogte van het Majellapark staat, kun je je niet voorstellen dat dit begin jaren 30 een rustige landelijke weg was met erlangs het water de Vleutense Wetering of - Vaart. Er waren weilanden, veel sloten en er stond hier en daar een boerderij.

Op de plek waar nu het Majellaparkpark is, bevond zich al eeuwen lang de buitenplaats Jaffa. Een reisgids uit 1842 beschrijft de Badinrigting bij huize Jaffa buiten de Catharijnepoort, aangelegd door de toenmalige bewoner Johannes van Stenis. Een zomeruitspanning voor algemeen gebruik met 14 badkamers met damp-, druip-, verwarmings- en regenbaden! Rond 1880 woonde Willem de Wit op Jaffa, eigenaar van de houtzaagmolens De Ster en Bijgeval (gesloopt) langs de Leidseweg. De buitenplaats Jaffa was in 1668 begonnen als herberg langs de handelsroute Vleutense Wetering. De naam Jaffa kom je nu nog steeds tegen. Haaks op het park is de Jaffastraat en schuin tegenover het park staat er met grote letters JAFFA op de voormalige directeurswoning van de machinefabriek ( Vleutenseweg 382). Het betrof de machinefabriek van Louis Smulders & Co (1891), vanaf 1918 Jaffa geheten en in 1952 werd dat Stork-Jaffa.

In 1934 kocht de gemeente de toen vervallen buitenplaats. De beelden uit de tuin kregen een plek in het Centraal Museum. Het huis werd afgebroken en op de grond van Jaffa werd het Majellapark aangelegd. In diezelfde periode werden de Majellakerk en pastorie gebouwd. Vanwege het toenemende verkeer werd het water van de Wetering gedempt.

De St. Gerardus Majellakerk, een sieraad voor de nieuwe wijk Het kerkbestuur van de Antoniuskerk uit de Kanaalstraat had al in 1930 een stuk grond aangekocht bij de Vleutenseweg voor een nieuwe parochie met kerk, pastorie, scholen en een bejaardentehuis (dat er nooit is gekomen). De heilig verklaarde Gerardus Majella uit Italië werd gekozen als patroon van de nieuwe parochie. Architect Hendrik Christiaan van de Leur uit Nijmegen ontwierp de bakstenen kerk met een 25 meter hoge koepel. In het voorjaar van 1934 ging de eerste heipaal de grond in en in september 1935 werd de kerk ingewijd. Boven de ingang hangt een beeld van Leo Jungblut van de jonge Gerardus Majella en de glas in lood ramen zijn van Willem Mengelberg uit Zeist. Het Utrechts Nieuwsblad sprak over een sieraad voor de nieuwe wijk. In het kerkbestuur nam Frans van Seumeren sr zitting, bekend van de Teerunie en het latere kraanbedrijf (nu Mammoet) aan de Vleutensevaart. Zoon en beeldhouwer René van Seumeren ontwierp in 1951 het Maria-altaar.

Van Seumeren schonk postuum in 1955 een carillon bestaande uit 35 klokken. De klokken kregen de namen van alle (klein) kinderen van Van Seumeren. Burgemeester De Ranitz noemde deze gift een blijk van burgerzin. In 2020 begaven de klokken het en werd er via een crowdfundingsactie genoeg geld opgehaald voor de restauratie.

Er kwamen twee parochiescholen, één voor meisjes en één voor jongens. De St. Gerardus -Majellaschool voor de meisjes kwam in de Frederik van Eedenstraat 5 (1950) en de Thomas à Kempisschool van de fraters voor de jongens, in 1953 geopend door Marga Klompé, aan Vleutenseweg 515. In 1962 werden ze samengevoegd tot één grote gemengde school. In de voormalige Thomas à Kempisschool zit nu tijdelijk Queridon, een centrum voor inburgering. Anno 2023 zijn er plannen voor de herinrichting van het gebied rond de Majellakerk met minder verkeer en meer ruimte voor groen.

BBB huizen

De Antoniusparochie verkocht de rest van de grond rond de Majellakerk in 1935 aan Bredero’s Bouw bedrijf (BBB) voor de bouw van 160 woningen, type middenstandswoning, deels met voortuintje. De huizen zijn te herkennen aan de driehoekige terracotta tegel in de voorgevel met daarop BBB. De straten werden vernoemd naar letterkundigen. De huizen werden verhuurd door makelaar Smulders, Broerestraat 1 voor 32,50 gulden per maand. Later kwam er een politiebureau op dit adres. De zusters Franciscanessen uit de Kanaalstraat kochten de woonhuizen Broerestraat 2 en 3 voor de vestiging van een fröbelschool, later kleuterschool.

Het Majellapark, een park om te gebruiken Het park, nu gemeentelijk monument, werd in 1934-1935 aangelegd en is ontworpen door Krijn Perk Vlaanderen, plantsoenmeester van de gemeente. Een park was in zijn visie niet alleen om naar te kijken maar ook om te gebruiken. Voor kinderen kwam er een speelweide en in 1958 ook een groot pierenbad. Zomers kon je er spetteren en in de winter schaatsen. BBB schonk in 1938 een fontein met het beeld Dansend Meisje van de Belgische kunstenares Susanne Nicolas. Fontein en pierenbad zijn al lang weer verdwenen. Wat rest zijn enkele oude bomen uit ongeveer 1920 van de buitenplaats Jaffa.

De straten rondom het park kregen ook de naam Majellapark, ook al werd in eerdere ontwerpen over Parkwijk ´Jaffa´ gesproken. De huizen ten noorden van het park zijn rond 1950 gebouwd en aan de oostzijde werd door het woningtekort na de oorlog gekozen voor drie hoog met binnentuin en een luxe badkamer.

Op de hoek met de Frederik van Eeden- straat werd in 1953 een wijkgebouw van de Hervormde Vredeskerk uit de Kanaalstraat geopend. Deze wijkgemeente van dominee Gerbrandy werd Jaffa genoemd. Architect Daniël Verhoeven van de Dantelaan, ook architect van de Spinozabrug, ontwierp het nieuwe wijkcentrum. Het gebouw kreeg bijzondere ramen van glasblokjes waar ‘s avonds het licht mooi door naar buiten schijnt. Het is nu één van de tempels van de internationale gemeenschap der Rozenkruisers.

Al in 1932 liet de gereformeerde Asch van Wijckschool een oogje vallen op een braakliggend terrein aan de latere Louis van Couperusstraat voor de bouw van een nieuwe lagere school. Pas in 1941 stond het gebouw er. Bij het ontwerp is rekening gehouden met hinder van de drukke spoorlijn en daarom liggen alle lokalen aan de voorkant en zijn de muren aan de achterkant extra dik. Jacob Leutscher was het eerste “hoofd der school” en Philip Freriks was er leerling. De school is nog steeds een christelijke school. Vóór de school is in 2020 een Tiny Forest aangelegd. Tegenover het park op Vleutenseweg 420 (voorheen Timorkade) zie je de voormalige openbare lagere school, de Anslijnschool (sinds 1913). Nu zijn er appartementen. We ronden dit kijkje bij het Majellapark af met een bezoekje aan de voormalige directeurswoning, nu Brasserie Jaffa op nummer 382, waar een heuse Jaffa burger op het menu

UTRECHT VOLGENS FNV-ONDERHANDELAAR MARIEKE MANSCHOT

‘Ik sluit niet uit dat steden die al hebben gestaakt dat weer gaan doen’

Vuilnismannen en -vrouwen uit heel Nederland zijn woensdag 15 februari naar het Jaarbeursplein gekomen om te demonstreren. Dat deden ze omdat er nog geen akkoord is tussen de vakbonden en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de werkgever van de mensen van de vuilnisophaaldiensten. Het doel van onder meer vakbond FNV is een loonsverhoging van 12 procent, maar het laatste VNG-bod is 5 procent erbij dit jaar en nog eens 3 procent in 2024. In Utrecht legden vuilnismannen een week hun werk neer. Marieke Manschot is FNV-bestuurder en eerste onderhandelaar over de cao Gemeenten. Uiteraard was ze bij de Utrechtse demonstratie en ze stond meerdere keren op het podium. We vroegen Marieke waarom ze deze baan zo leuk vindt en wat haar lievelingsplek is in Utrecht.

Tekst: Bo Steehouwer / Fotogra e: Bas van Setten

Wat moet er, naast een hoger loon, nog meer veranderen?

“Verlof en vitaliteit, want de cao Gemeenten heeft geen vitaliteitsbeleid in de cao. Dat gaat niet alleen om ouderen, maar bijvoorbeeld ook om jongeren met een gezin of om mantelzorgers. Maar denk ook aan mensen die eerder willen stoppen met werken of iets minder willen werken. We zien dat een deel van de 63-jarigen gewoon omvalt. VNG weigert op dit moment een collectieve regeling in de cao. Dat is vervelend, maar het loon loopt achter ten opzichte van andere overheidscao’s. Voor deze crisis hadden mensen al moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. Mensen worden zo uiteindelijk gewoon weggekaapt op de arbeidsmarkt. En die arbeidsmarkt wordt natuurlijk steeds krapper en krapper. Je zal als werkgever wat moeten doen. Hou ze maar binnen of werf ze.” Wat vind je zo leuk aan deze baan?

“Je weet gewoon voor welke mensen je het doet. Je doet het natuurlijk voor al die mensen, maar dit is echt de groep die dit het meest nodig heeft. Ik trek al maanden met hen op. Het is zo’n hechte club geworden. Het is fantastisch om met ze te werken. Ik ga er gewoon een hele goede cao uit slepen en ik ga niet voor minder. Ik hoop ook dat Utrecht zich sterk maakt voor een goede cao. En ik hoop dat Linda Voortman (wethouder in Utrecht, red.) zich daar ook sterk voor maakt. Zoals ik op het podium op het Jaarbeursplein zei: ‘Ga maar weer rekenen; ga maar terug naar die rekentafel en haal daar iets goeds uit.’”

Wat vond je van de demonstratie op het Jaarbeursplein?

“De sfeer was goed. Het moest op het Jaarbeursplein zijn, want bij een demonstratie voor het hele land kom je al snel in Utrecht terecht. We doen hier al veel acties en zijn

PAS JIJ IN ONS TEAM?

Vacatures

WIJ ZOEKEN ENTHOUSIASTE & GEMOTIVEERDE MEDEWERKERS VOOR IN DE

Bediening

Teamleiders

VANAF 21 JAAR, 16+ UUR

Afwassers

VANAF 18 JAAR

ERVARING IS EEN PRÉ

MAAR PLEZIER IN JE WERK EEN MUST

MAIL JOUW MOTIVATIE NAAR

HALLO@GANSPOORT.NL hier kind aan huis. Verder merk je dat het ook heel spannend is voor de mensen die hebben gestaakt of nog gaan staken. Ze vragen zich af hoe het gaat lopen de komende dagen. De dagen dat ze staken krijgen ze minder betaald bijvoorbeeld, maar ze vragen zich ook af wat er vanuit hun werkgever gezegd gaat worden. Het is alles bij elkaar. En ze laten het werk even los. Dat is natuurlijk ook heel raar voor ze, want ze zijn gewoon trots op hun werk.”

Wat vond je ervan dat Utrecht de eerste stad was die een week lang staakte?

“Dat was fantastisch. Almere was de eerste met twee dagen staken, maar de staking in Utrecht werd landelijk qua media ontzettend goed opgepakt. Die staking heeft een soort kettingreactie veroorzaakt bij andere gemeenten en steden. Daardoor zijn zij gaan denken: ‘Wij kunnen nu niet achterblijven.’”

Advertenties

Er zijn nieuwe stakingen aangekondigd in onder meer Rotterdam, Maastricht, Den Bosch en Leiden. Gaat er in Utrecht ook nog een keer gestaakt worden?

“Als er niks behoorlijks uit de onderhandelingen komt, sluit ik niet uit dat de steden die al hebben gestaakt dat gewoon weer gaan doen.”

Wat is je lievelingsplek in Utrecht?

“Ik vind het centrum prachtig, ook al zegt iedereen dat natuurlijk. De sfeer met de grachten is uniek. In Den Haag zijn bijvoorbeeld bijna alle grachten gedempt. In Utrecht zijn ze nog helemaal intact en zie je wat voor mooie functie ze hebben. Dat water in het centrum vind ik prachtig.”

Utrecht is…

“…een stad die zich op de kaart heeft gezet met de eerste grote, echt lange staking.”

OP DE CAMPING AL VANAF € 100,PER DAGDEEL

• 4 vergaderruimtes, van 2 tot 60 personen

• Op een unieke locatie in Utrechts nieuwste hotspot Rotsoord

• Altijd goed bereikbaar met trein, bus, boot, ets of auto

• Flexibele catering, van drankjes tot diners

• Volledig gefaciliteerd met o.a. led-scherm, supersnelle WiFi en whiteboard Standaard gratis zwarte ko e, thee en water

• Mooi uitzicht op de Vaartsche Rijn

• 365 dagen per jaar, ook in de avond

DIRECT RESERVEREN?

Dat kan eenvoudig online met het contactformulier op onze website of mail je wensen naar vergaderen@ganspoort.nl. Liever bellen? We zijn te bereiken via 06-14415656. Kijk voor een indruk van alle zalen en mogelijkheden op WWW.CAMPINGGANSPOORT.NL

Ondernemer Uitgelicht

In de rubriek staat een creatief, ambachtelijk of historisch product uit de stad centraal. In deze editie: veganistische snackbar Last Vegas