Db 16(1)1994

cJf' 1 J Dutch Birding ~

Internationaal tijdschrift over Palearctische vogels

Hoofdredacteur Arnoud van den Berg (023-378024) Redactie: Dutch Birding, Postbus 116, 2080 AC Santpoort-Zuid, Nederland (fax 023-376749)

Adjunct hoofdredacteur Enno Ebels (030-96 1335) Uitvoerend redacteur André van Loon (020-6997585)

Fotoredactie: Dutch Birding, p/a René Pop, Floris Burgwal 54, 2907 PH Capelle aan den Ijssel, Nederland

Fotografisch redacteur René Pop (0 10-4508879) Redactieraad Marc Argeloo, Ferdy Hieselaar, Graham Holloway, Peter Meininger en Frank Rozendaal Redactie-adviesraad Christine Barthel (Duitsland), Peter Barthel (Duits land), Gera ld Driessens (België), Klaas Eigenhuis (Nederland), Dick Forsman (F inl and), Ted Hoogendoorn (Nederland ), Lars Jon sson (Zweden), Killian Mu ll arney (Ierland), H ans Schekkerman (Nederland), Hadoram Shirihai (Israël) en Peter Symens (Saudiarabië)

AbonnementenadminiSlratie: Dutch Birding Association, pla Anja Nusse, SymfonieS1raat 21,1312 ET Almere, Nederland BeS1uur: Dutch Birding Association, Postbus 75611, 1070 AP AmSlerdam, Nederland Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna: CDNA, Postbus 45, 2080 AA Santpoort-Zuid, Nederland

Redactiemedewerkers Ruud va n Dongen, Gera ld Driessens, Hans Gebuis, Hans van der Meulen, Peter de Rouwen Jaap Sche lvis Productie en lay-out André va n Loon en René van Rossum Advertenties Peter Meijer (03480-31905, fax 03480-20394) Abonnementen 1994 : NLG 52.50 (Nederland), BEF 1150.00 (België), NLG 60.00 (overige landen binnen Europa) en NLG 70.00 (landen buiten Europa, luchtpost). Girorekening (Nederland) 01 50 697; girorekeni ng (België) 000 1592468 19; bankrekening 549330348 van ABN+AMRO (B ilthoven). Al le rekeningen zij n ten name van de Dutch Birding Association.

Dutch Birding is een tweemaandelijks tijdschrift met nummers in februari, april , juni , augustus, oktober en december. Het publiceert origine le artikelen en mededelingen over morfologie, systematiek, voorkomen en verspreiding van vogels in de Bene lux, Europa en elders in het Pa lea rctische gebied. Het publiceert tevens bijdragen over voge ls in het Aziatisch-Pacifische geb ied en andere gebieden.

De Nederlandse, Engelse en wetenschappelijke vogeln amen volgen: de Lijst van Nederlandse vogelsoorten 1994 door A B van den Berg (1994, Santpoort-Zuid); The 'British Birds' list of English names of Western Palearctic birds door British Birds (1993, Blunham); de door C S Roselaar samengestelde lijst in de Geïllustreerde encyclopedie van de vogels door C M Perrins (1991 , Weert); en Distribution and taxonomy of birds of the world door C G Sibley & B L Monroe Jr (1990, New H aven).

Manuscripten behoren te worden uitgevoerd in machineschrift met een dubbele regelafstand en een ruime marge aa n beide zijden.

De tekst dient bij voorkeur tevens op diskette te worden ingeleverd (in Macintosh of in MS-DOS format). Meer informatie hierover is verkrijgbaar bij de redactie.

Een lij st met tarieven voor de beta ling va n auteurs, fotogra fen en tekenaars is verkrijgbaar bij de redactie .

Dutch 8irding Association Bestuur Gijsbert van der Bent (voorz itter, 01718-13606), Chris Qu ispel (secretaris, 071-124825), Arnold Veen (penningmeester), Arnoud van den Berg, Roy de H aas en Peter Meijer Bestuursmedewerkers Theo Admiraa l, Gerald Driessens, Ron van den Enden, Hans Gebuis, Ger Meesters, Anj a Nusse, Ferry Ossendorp, Wim van der Schot en Kees Tiemstra Dutch Birding Travel-reports service (DBTRS) Dirk de Moes, Postbus 94, 3956 ZS Leersum, Nederl and (03434-5750 1)

Telefoonlijnen

ederland: 06-320 321 28 (vogellijn 50 cpm); 078-180935 (inspreeklijn); Belgie: 03-4880194 (vogel- en inspreeklijn)

Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna (CDNA) Leden Edward van Ijzendoorn (voorz itter, 023-391446), Karel Mauer, Jan van der Laan, Kees Roselaar, Jelle Scharringa (secreta ri s, 030-532801), H ans Schekkerman, Gerard Steinhaus en Wim Wiegant (archivaris) De CDNA is een commissie va n de Dutch Birding Association en de Nederlandse Ornithologische Unie

© 1994 Stichting Dutch Birding Association. Het copyright van de foto's en tekeningen blijft bij de fotografen en tekenaars. ISSN 0167-2 878.

Drukkerij A lbédon/Klop BV, Postbus 32 11 ,2220 CE Katwijk, Nederland

AVOCET ORNITOURS to HUNGARY

architectura+natura international booksellers Leliegracht 44 - 1015 DH Amsterdam-C Telefoon 020-6 23 61 86 Holland

9-days tours berween 11 March and 1 December 1994 to the Hungarian Great Plane.

6 - 8 persons only, with experienced Hungarian ornithologisrs heton colonies Red-foored ~alcon-colony masses of shorebirds rare birds from Asia

• Kompandium der Vögel Mitteleuropas Einhard Bezze/2-delig

f 251,40

• Black Eagle Va/ery Gargett

f 143 ,00

• Peregrine EmmaFord

f 144,00

• The Kestrel Michae/ Shrubb

f 34,65

• The Oxford dictionary of British Bird names W.B. Lockwood f 26,30

busrards, cranes and geese in rhe Puszta

Onlyf400

Ask for our brochure: Avocet Deposit Company Derkovits fasor 102 Szeged, HUN GARY - 6726

• Vogelnamen Raimar Bernard

f 37,25

• Bird Migration Peter Bertho/d

f 62,15

• The Bird watcher's Yearbook 1994 J.E. Penderton

f 46,70

• Crows and Jays identification guide Steve Madge en Hi/ary Burn

f 86,15

KIES VOOR EEN PROFESSIONELE AANPAK VEEL BUITEN IN REGEN OF STORM? In een Beveruitrusting bltif je warm en droog bti: • Waterdichte en toch ventilerendejacks en broeken • Behaagltike, sterke fleecetruien • Speciale steungevende rubberlaarzen • Rugzakken voor zware tochten of dagtourrugzakjes • Lichtgewicht tenten • Boeken, landkaarten, reisgidsen, slaapzakken, bergschoenen, fototassen, fietstassen, etc.

EVE R

®

Z VV'E R F SP [J RT () IJ'.')()() 11. IN N ()" 1~'.'() II.S

Den Haag 2521 AB Calandplein 4, Rotterdam 3031 AA A. de Ruyterweg 33-35, Utrecht 3521 GR Baltielaan 12, Arnhem 6811 L5 Utrechtsestraat 5, Haarlem 2013 DC Ztilweg 63, Breda 4818 5G Wilhelminastraat 22, Apeldoorn 7311 LA Brinklaan 45, Hilversum 1211 KL Havenstraat 16, Bever Boek en Kaart 2521 AB Calandplein 4, Bike & Hike Centre, Woldmeentherand 11, 8331 JE Steenwtik

BAUSCH & lOMB EliTE LEVENSLANGE GARANTIE 10 x 42 (rubber) lederen etui 8 x 42 (rubber) lederen etui

NLG BEL VOOR PRIJSOPGAVE BEL VOOR PRIJSOPGAVE

lEICA 30 JAAR GARA TIE 10 x 42 BGA (ru bber) + spec iale tas

BEL VOOR PRIJSOPGAVE

ZEISS WEST 30 JAAR GARANTIE 40 BGAT (rubber) + spec iale tas 42 BGAT (rubber) 56 BGAT (rubber) 60 BGA T (rubber) kompleet 25 B + specia le tas 8 x 20 B

10 7 8 15 10

x x x x x

BEL VOOR PRIJSOPGAVE BEL VOOR PRIJSOPGAVE BEL VOOR PRIJSOPGAVE BEL VOOR PRIJSOPGAVE BEL VOOR PRIJSOPGAVE BEL VOOR PRIJSOPGAVE

OPTOlYTH 30 JAAR GARANTIE Alpin 10 x 40 (ru bber) + spec iale etu i Alpin 10 x 50 (rubber) + etui Alpin 12 x 50 (rubber) + etui Alpin 8 x 40 (r ubber) + spec iale tas Tourin g 10 x 40 BGA (rub ber) + specia le tas Touring 7 x 42 BGA (rubber) + spec iale tas Roya l 9 x 63 (ru bber) Telescoop TBS 80 (groen rubber) body 20 x WA lens 30 x WA lens 22 x 60 zoom Telescoop TBS 80 (groen rubber) fluorite

845 950 970 745 BEL VOOR PRIJSOPGAVE BEL VOOR PRIJSOPGAVE

1495 1626 425 485 577 BEL VOOR PRIJSOPGAVE

OPTICRON 5 JAAR GARA TIE OAPA S) 10 x 40 lWCF (rubber) WA 10 x 50 lWCF (rubber) WA 8 x 42 lCF Dioptron WA 10 x 42 lCF Dioptron WA 10 x 50 lCF Dioptron WA Telescoop (45 째, 60 mm) + 20-60 x zoomlens

355 365 595 595 625 1045

JAPANSE / RUSSISCHE VERREKIJKERS 8x 20 x 7-15 8x

30 Tento USSR + etu i 70 lCF + etui x 35 lCF + kompas 21 m ini (rubber) + kompas

110 625 335 315

STATIEVEN Slik SL 67 505 QF (3800 gram) Slik SEC 16 (met pistoolgreep, 2800 gram) Autoraamstatief

495 538 415 135

Prijzen m iv. BTW en porto

INFORMATIE:

Wijzigingen voorbehouden

ROY

DE HAAS

g

036 - 5362819

Bovenstaande artikelen kunnen besteld worden door het vereiste bedrag over te maken op giro 4148343 tnv Dutch Birding Association, Postbus 75611, 1070 AP Amsterdam, Nederland, ovv het/de gewenste artikel(en).

De bestelling wordt binnen drie weken goed verpakt per post thuisbezorgd.

II

Field identification of Dunn's, Bar-tailed Desert and Desert larks Hadoram Shirihai

T

hree lark species of th e Middle East and north ern Africa, ie Dunn's Eremalauda dunni, Bar-tailed Desert Ammomanes cincturus and Dese rt Larks A deserti, are eas ily separated but nevertheless often confused beca use they have been insuffici ently described and depicted in th e literature. I studied th e three species in the field in Egypt (S in ai) and Israel (Arava and Negev) and exam i ned ski ns at the Natu ral H istory Museum, Tring, UK, and in the collection of Tel Aviv University, Tel Aviv, Israel (cf Shirihai et al 1990, Shirihai 1991). The following information is useful for identifying the species throughout their distribution ran ges almost all-year round .

Dunn 's, Bar-tailed Desert and Desert differ from other Western Palearctic larks by the usualIy uniform sandy or rusty upperparts and th e absence of a contrasting plumage pattern , distinctive head pattern or crest. The upperparts and heads of most other Western Palearctic larks have dark-centred an d pale-edged feathers forming a streaked pattern as weil as a more intricate head pattern . They also differ in structure, having proportionally longer legs, a smaller body, a shorter tail and a larger more rounded head.

Therefore, there should be no problem in separating them from other larks, except perh aps from some Short-toed Calandrella brachydactyla or Lesser Short-toed Larks C rufescens.

Dunn 's differs from Bar-tailed Dese rt and Desert by having faintly streaked upperparts, a much stronger bill and almost no primary projection . On th e basis of th ese differences, Dunn's is placed into th e monotypic genus Eremalauda .

As in most larks, both juvenil es and adu lts undergo a complete moult to winter plum age and there is al most no difference between ad ult and first-year plumages. The three species show hardIy any sexual dimorphism in plumage.

Dunn's lark SIZE & STRUCTURE Larger than Bar-tailed Desert and smaller th an Desert. Larger indi v idual s resembling Desert and sma ller ones Bar-ta iled Desert. Structure more simil ar to th at of Melanocorypha spec ies than to

IDutch Birding 16: 1路9. februari 19941

structure of Ammomanes spec ies. Head and bill disproportionately large and body dwarfi sh, tail and w in g short. A lmost no primary projection because of long tertials, w in g-tip not exceeding terti als more than 3 mmo Leg, espec iall y tarsus, long, givin g bird tall and upri ght appearance. Large bill and short tail. Compared w ith Desert, bill stronger and coarser; length genera ll y about same but base thicker and bill broader and rounded at tip. Compared w ith Bar-tailed Desert, bill much lon ger, thicker and broader. In fli ght, small lark w ith dwarfish body and short sq uare tail and short rounded w ings.

HEAD Forehead and crown pal e sa nd y with bl ack ishbrown specks or shaft-streaks. Nape grey ish-sa nd y w ith blackish-brown shaft-streaks. Head pattern complex.

Promin ent w hiti sh eye-ring merging w ith broad sa nd ytinged supercilium starting above eye an d continuing to behind ea r-coverts. Anterior and lower porti ons of eye-rin g bord ered w ith bl ac kish , enhancing 'spectacled' look, w ith additional blacki sh-brown fl eckin g forming aften prominent moustachial stripe and thin eye-stripe behind eye. Ear-coverts sandy to ru st-tin ged, often somewhat streaked and with pale spot immediately behind dark mou stachial stripe. These facial features va ry, being less we ll-defined in many indi v idu als.

Submoustachial stripe w hiti sh; so me indi vidu als also have thin malar stripe. Throat w hitish.

UPPERPARTS Sandy-brown , feathers w ith dark ru stybrown ce ntre and diffuse edges, forming rou gh and strea ky pattern. Rump and uppertail-cove rts ru stybrown w ith more deli cate streakin g.

UNDERPARTS Whitish. Side of breast, flank and undertail-coverts faintl y tinged w ith pale buff or sand y. Belly w ith almost na buff or sandy to ne. Some indi vidu als with va ryin g amount of dark brow n streakin g on breast, in others breast unstreaked.

W ING Wing-coverts and tertail s w ith dark reddi shbrown centre and diffu se pale rusty-brown to sandy edges. Tertials almost co mpl etely cove rin g sa ndy-reddish-brown remi ges; primary-tips black or dark brown, only one or two closely spaced v isibl e beyond tertials.

Wing usuall y rusty compared w ith upperparts.

TAIL When closed, appearing uniform sa ndy-brown from above, black from below. Central rectrices pale sa nd y- brown, outer ones black.

[Note that there is seasonal va ri ation. Above descr iption refers to fresh autumn plumage. In sp rin g (from about March), many indi v idu als are fairly worn and their genera I coloration is sa nd y-grey. Ru sty feather-centres on upperparts less noticeabl e as we il as disti nct ive head pattern.l

Field identification of Ounn 's, Bar-tailed Oesert and Oesert Larks BARE PARTS Orbital rin g grey. Iris dark brown . Bi ll uniform horn-pink, only culmen having slightly deeper, darker tone. In sp rin g, bill becoming so mew hat darker, culmen an d tip being darker than in au tumn . Leg fles hy-pink w ith paler toes; claws horn -co loured.

IN FLiGHT W hen parti all y sp read, ta il from above bl ack w ith pa le brown centra I rectrices. Short rounded w in gs w ith black tip. From be low, appea ring as small lark w ith short square ta il. When hi gh in sky, tail looking b lack w ith th in w hite sides and tip.

BEHAVIOUR Movemen ts on ground stron gly resembling those of Bar-ta il ed Desert. Run s ve ry fast w hile spl ayin g legs out to side, haltin g every few decimetres. Stabs v igorousl y at ground, often 'sprayin g' sa nd to either sid e.

VO ICE Fli ght ca ll drawn-out, strident but soft wazz.

Song on ground rippl y, somewhat resemb lin g th at of Ca landrel/a lark, also flu tters up to hover at height of c 20 m from ground , emitting deep w hi stl es and rattling ca ll s (cf Sh irih ai 199 1).

Upper mandibl e and tip of bi ll dark grey or black; basa l 2/3 of lower mand ible ye llowish, often to con sp icuous degree. Leg grey ish-brow n, lacking ye ll ow ishfles hy ton e of Du nn's and Bar-tail ed Desert; claws darker grey-brown than in Dunn 's.

IN FLiGHT Ta il long and w ing sli ghtl y longer and broader than in D unn's or Bar-ta iled Desert. From above, tail dark, becomin g gradu all y pa ler and ru stier towards base . Wings showing almo st none of dark co ntrasting tip found in Dunn's or Bar-ta il ed Desert. From bel ow, almost uniform.

BEHAVIOUR Movements on ground mu ch slowe r th an in Dunn 's or Bar-tai led Desert. Wanders around in var ious directi ons rather than moving in strai ght lin e, unlike co nstant ru n-and-stop behaviour typica l of Bartailed Desert.

VO ICE Fli ght ca ll wea k w histl ed thup or swoop. Song tri lling tsop-up, often resemb ling that of Long-b ill ed Pipit Anthus sim ilis. Sin gs primari ly from ground or in low descending fli ght, often made from hili tops w hile si ngin g.

Desert lark Larger than Dunn' s and considerably larger than Bar-tailed Dese rt. More rob ust th an Dunn 's and Bar-tail ed Dese rt. Fairl y fl at-topped angular head w ith lon g pointed bill. Long prima ry proj ection, 1/2 -2/3 length of terti als, usuall y w ith four prim aries extendin g bevond tertia ls. Long tai/.

HEAO Upperhead and ear-coverts alm ost uniform greybrow n or sa ndy-brow n. Eye-rin g diffuse and inco nspicuou s. Lore grey ish or w hiti sh. Eye-stripe often diffu seIy darker th an surrounding area. Throat sa nd y-grey, pa ler th an upperhead . Many show indi stinct streaking on throat an d upper breast.

UPPERPARTS Same co lour as upperh ead. Rump and uppertai l-cove rts sli ghtly more ru sty.

UNOERPARTS Pa le and predomin antly suffused w ith sandy, pinki sh-brown or sandy-buff, contrast in g w ith sa nd y-grey throat and paler undertail-cove rts.

W IN G Upperw ing-coverts same co lour as upperparts but base and ce ntre of feath ers sli ght ly darker than edges and tip. Inner webs (as we il as near-sh aft area of outer webs) of tertials dark brown; outer webs largely sa nd y or rusty . Tert ials alm ost co mpletely covering remiges; latter brown w ith ru sty outer webs, forming long narrow pan el on fo ld ed w ing. Usua ll y, four primary-tip s visibl e bevond tertial s, dark brown w ith narrow pale fr inges w hen fresh .

TA IL When closed, dark brown from above; edges of rectri ces rusty-t inged. Dark dista l half grad in g into paler base. From be low, appea rin g uniform grey w ith rusty edges.

[Note th at th ere is seaso nal variation . Above description refers to fresh autumn plumage . In spring, p lumage more worn and feathe r pattern less clear.]

BARE PARTS Orbita l ring dark grey; iris dark brown.

SIZE & STRUCTURE

It shou ld be pointed out that there is much variability in size, bill length and structure between individuals, between populations and between subspec ies. These differences are often assoc iated w ith soil co lour or rock type in their hab itat.

For exampl e, A d katharina e, w hi c h breeds in a rocky mountain ous reg ion in centra l Sinai , has a short wide bill and is sma ll er than A d deserti or birds approae hing A d isabellina from the Negev, w hi ch are large and have a lon g pointed bill.

Such differences should not present identification problems, however, since eve n sma ll-billed individua ls retain th eir typica l body shape, markedly different from th at of Bar-tailed Desert and Dunn 's .

More than 15 subspec ies have been desc ribed.

The differences between th e subspec ies are very sma ll and sometimes artificia l and, as already po inted out, often resulting from adaptati on to soi l co lour or rock type. The subspecies can be grouped into three types whic h might represent th e actua l subspec ies (C ramp 1988, Hollom et al 1988).

Bar-tailed Desert lark SIZE & STRUCTURE Smaller than Dunn's and co nsider-

ab ly sma ller th an Desert ; as large as Lesser Short-toed.

Leg long and ta il short althoug h latter appearing longer because of short w in g. Prim ary projection short, c 1/3 length of tertial s. D ifference in bill size characteristic.

Bi 11 much shorter and more slender th an in Dese rt,

Desert Lark / Woestijn leeuwerik Ammomanes deserti, Bar-tail ed Desert Lark / Rosse Woestijn leeuwerik A cincturus and Dunn's Lark / Dunns Leeuwerik Erema lauda dunni (top to bottom) in fresh p lumage (Kil/ian Mu l/arney)

FIGURE 1

2

Field identification of Ounn 's, Bar-tailed Oesert and Oesert Larks

1 Bar-tailed Desert Lark / Rosse Woestijn leeuwer ik Ammomanes cincturus, Eilat, Israel, March 1990 (RenĂŠ Pop) 2 Bar-tailed Desert Lark / Rosse Woestijn leeuwerik Ammomanes cin cturus (upper) and Dunn 's Lark / Dunns Leeuwerik Eremalauda dunni, Arava, Israel, November 1988 (Hadoram Shirihai)

4

Field identifica tion of Ounn 's, Bar-tailed Oesert and Oesert Larks

/

3 Dunn 's Lark / Dunns Leeuwerik Eremalauda dunni (Ieft) and Desert Lark / Woesti jnl eeuweri k Ammomanes deserti, Israel, w inter of 1988/89 (Hadoram Sh irihaiJ 4 Dun n's Lark / Dunns Leeuwerik Eremalauda dunn i, Arava, Israel, November 1988 (Hadoram Sh irihai) /.

5

Field identification of Ounn 's, Bar-tailed Oesert and Oesert Larks

5 Desert Lark / Woestijnleeuwerik Ammomanes deserti (Ieft) and Bar-tailed Desert Lark / Rosse Woestijn leeuwerik Ammomanes cincturus, Israel, w inter of 1988/89 (Hadoram Shirihai) 6 Desert Lark / Woestijnleeuwerik Ammomanes deserti, Eilat, Israel, March 1990 (RenĂŠ Pop)

6

Field identification of Dunn's, Bar-tailed Desert and Desert Larks appearing less pointed at tip. Head rounde r and forehead higher. General impression and proportions also affected by weather cond itions. In (co ld) mornings looking more dumpy and compact (ie, sma ller and shorter-Iegged) but in hot weather more attenuated, sleek and ' Ieggy' .

HEAD Forehead and crown brown or sandy-grey with dark brown shaft-streaks, discernible on ly at close range . Nape sli ghtly greyer. Ear-coverts somewhat rustier-brown than forehead and crown . Eye-ring w hitish, fairly w ide and clear-cut. Short superc ilium extending from wide wh itish eye-ring. Extent of superci lium vary in g between individua ls, lacking in some; variati on in supe rcilium caused by fact that crown -feathers often retained in fresh plumage, covering superc ilium, or due to wear of head-feathers during summer. Lore, throat and side of neck whitish, often cleaner and less streaked than in Desert, creating impression of more clearly defined ear-cove rt patch. Moustach ial and mal ar stripes variab ie in strength, latter often lacking.

UPPERPARTS Uniform sandy-grey, some individuals having scapu lars slightly rustier-tinged than mantie; in some, also scapu lars with dark brown shaft-streaks, discern ible only at close range. Rump and uppertailcoverts rusty .

UNDERPARTS Breast and flank sandy with sli ght buff tinge. Some indi viduals deli cate ly striped pale brown on upperbreast or ju st on side of breast. Bell y an d undertail-coverts whitish.

WING Centre of tert ials on inner and outer webs rusty w ith diffuse sandy edge; greater coverts (espec iall y innermost) and some of inner median coverts rustytipped. Remiges w ith rusty outer web, form ing rusty wing-panel, contrasting with sandy upperparts. Remiges rusty, with clear black tips to p2-6, of w hich three to four forming black contrast in g w in g-tip extending beyond tertials.

TAIL When closed, rusty from above, w ith black distal 1/3 forming w ide black terminal band. From below, sandy-buff with thin black trai ling edge.

BARE PARTS O rbital rin g dark grey. Iri s dark brown. Bill uniform pinkish-fl esh; cu lmen somewhat darker. Leg fleshy-brown w ith slight reddish tinge; toes dark brown; claws pale brown.

IN FLiGHT From above, black tips to rusty rectrices and remiges clearly v i si b ie. From be low, wing-t ips, trailing

edge of w in g and tip of tail appearing b lack.

BEHAVIOUR Quickest and li ve liest on ground of all three larks, making quick dashes of few decimetres w ith sp layed legs and haltin g resolutely.

VOICE Flight call soft hoarse twer or werr. Song different from that of other two spec ies. Simple rythmicall y repeated two-note arrangement, with quality reca llin g sound of iron gate swingin g in w ind : trao-/ee, trao-/ee, second note rising and more audib le at long range.

Separation

For birders w ith little field experi ence w ith Dunn's, Bar-ta il ed Desert and Desert Larks, it is always recommended to check all characters and not to rely on just one or two. A comb i nati on of behaviour, size, structure and co lour of bill, primary projection, pattern of tail, back and face, and ca ll wi ll permit certa in identification of each of these spec ies .

Desert from Dunn's Lark 7 Desert's bill is long and pointed ; the upper mandible and the tip of the lower mandibl e are dark grey or black, the lower mand ibl e ex cept for the tip is distinctly ye ll owish. Dunn's bill is braad and thick and more round ed at the tip, and almost uniform horn-pink. 2 Desert has a long primary prajection. Dunn's almost none.

3 Desert's upperparts are almost uniform in co lour. Dunn's upperparts are streaked . 4 Desert has an almost uniform tail, the dark distal half grading into the pale base. Dunn ' s centra l rectrices are pa le sandy-brown contrasting w ith the black outer ones. 5 Desert has a rather plain head. Dunn's has a distinctive head .

Bar-tai/ed Desert from Desert Lark 7 Bar-tailed Desert has a short slender and pinkish-flesh bill, with the cu lmen somewhat darker.

Desert's bill is longer and thicker, with most of the upper mandible and the tip of the lower mandible dark; the lower mandible is always

Eremalauda dunni, Bar-tailed Desert Ammomanes cincturus and Desert Larks A deserti trapped in Israel (Arava and Negev). Bill depth and bill w idth measured across rear of nostril s

TABLE 1 Measurements (mm) of Dunn 's

E dunni eremodites (n=7)

W in g Tail Bill (ta skull) Bill depth Bi ll width Tarsus

A cincturus camicolor (n = 20)

A d deserti (n=20)

mean

range

mean

range

mean

range

91.4 54.6 16.4 6.4 6.2 21.9

84.0-95.5 49.0-56.0 16.3-16.7 5.8- 7.0 6.1- 6.6 21.5-22.4

9 1.3 53.8 12.9 4.7 5.1 21.5

87 .0-96.0 51.0- 7.0 11 .7-13.8 4.4- 5. 1 4.6- 5.7 20.9-22 .5

99 .0 63 .0 17.3 6.0

93.0-108 .0 58.0- 57.0 16.0- 19.8 5.6- 6.8

7

Field identification of Dunn 's, Bar-tailed Desert and Desert Larks fleshy-yellow. 2 Bar-tail ed Desert has a short primary projection, only 1/3 the length of the tertials, and only the black tips of two or three primaries extend beyond th e tertials, contrasting with the rest of the wing. Desert's primary projection is longer, 1/2 -1 /3 the length of the tertials, and usually four primari es extend beyond the tertials without much contrast. 3 Bar-tailed Desert's tertials and inner wing-coverts have rufous centres which form a rufous w ing-panel contrasting with the rest of the wing and upperparts . Desert has less rusty wings and th e inner webs of the tertials are always dark brown as opposed to the large sandy area on the outer webs. 4 Bar-tailed Desert' 5 tai I is rusty (above) or sa ndy-rusty (below) and there is a co ntrasting broad black tail-band. Desert's tail is also rusty above and darker towards th e tip but the distinction between the two tones is much more gradual.

5 Bar-tailed Desert' s lore is whitish. Desert shows a dark loral Ii ne across the greyish or whitish lore. 6 Bar-tailed Desert's belly is whitish. Almost all of Desert' s underparts, including the belly, are uniform and suffused with sandy, pinkish-brown or sandy-buff, strongest on the flanks.

Dunn 's from Bar-tailed Desert Lark 1 Dunn's bill is long, stout and heavy. Bar-tailed Desert has a much smaller bill . 2 Dunn's central rectrices are pale sandy-brown, contrasting with the bl ac k outer ones. Bar-tailed Desert has a rusty (above) or sandy-rusty (below) tail with a broad black tail-band. Furthermore, the differences described under 2, 3 and 5 above for Desert and Dunn 's apply equally to Dunn 's and Bar-tailed Desert.

Separation from other larks There should be no problem in separating them from other Western Palearctic larks. This is especially tru e for Desert and Bar-tailed Desert, with their almost uniform sandy-brown/greyish plumage. Some Dunn 's have clearly streaked upperparts and can be confused with Calandrella larks. Dunn 's differs from Lesser Short-toed by the bi g heavy bill and short primary projection. It differs from Short-toed in the colour and shape of the bill , Short-toed having apa ler, narrower and more pointed bill with a dark tip. Some Shorttoeds have dark patches on the sides of th e breast and a longer tail. No Calandrella lark has uniform pale sandy upperparts, they are always more streaked. Short-toed and Lesser Short-toed have a different tail pattern as weil.

8

Distribution and habitat Dunn's has a disjunct distribution occurring across the southern Sahara (E d dunnI) and in Saudi Arabia and Jordan (E d eremodites). It is a parti al migrant or nomadic outside th e breeding season. Individuals trapped in the Arava, Israel, in 1988-89 were identified as E d eremodites, based on measurements (Shirihai 1991). They are likely to have originated from the breed ing grou nds in north-western Saud i Arabia, seve ral 100 km from the Israeli border. In Israel, it is rare and occurs irregularly between October and May (during 1978-88, it was observed only six times in Israel). However, between November 1988 and June 1989, an invasion of 1005 of individuais of this species took place in the Arava where it also nested (Shirihai 1991) .

Desert prefers badlands, desert highl ands or rocky desert and is also found in wadis in desert and semi-deserts. The other two species, in contrast, are found almost exclusively in arid dese rt.

Dunn 's prefers 'hamada' -type plateaus and open mouths of wadis with low grasses, annuals and desert bushes. Bar-tailed Desert inhabits more open areas, preferring more sandy soils; it can also be found on slopes of sand dunes and in coastal alluvial areas with little or sparse vegetation. Dunn ' s and Bar-tailed Dese rt ca n be found in mixed winter flocks; they can also be found breeding next to each other. Outside th e breeding season, Desert is found in small flocks of three to seven individuals, unlike Dunn 's and Bar-tailed Desert which occur in large flocks of 105 or 1005.

Acknowledgements Many thanks are du e to all of my fri ends who helped me with observing and trapping Dunn ' s Larks in th e Arava, in particular the participants of the ITO and Sunbird tours, Dan Alon, Ehud Dovrat, Merav Gellert, the late Peter Grant, Bill Laird , Asaf Meros, Rami Mizrac hi , Killian Mullarney, Avner Rothschild , Lilli Shirihai and Noam Weiss. I also wish to acknowledge the Natural History Museum and the Tel Aviv University for allowing me to study their skin co llections. Special thanks are due to Killian Mull arney for commenting 50 helpfully on an ea rl ier version of this paper and for his exce llent pl ate accompanying this paper .

Samenvatting VELDHERKENNING VAN DUN NS LE EUWERIK, ROSSE WOESTIJNLEEUWERIK EN WOESTI) NLEEUWER IK In dit artikel wo rdt de ve ldh erken ning besproken va n Dunn s Leeu werik Ere-

Field ide ntifica tion of Dunn's, Bar-tailed Desert and Desert Larks malauda dunni, Rosse Woestijnl ee uwerik Ammomanes cincturus en Woestijn lee uwe rik A deserti die all e drie voo rko men in het Midden-Oosten en Noordafrika. De drie soorte n kunnen paa rsgew ij s als vo lgt wo rden onderscheiden: Woestijnleeuwerik ve rsus Dunns Leeuwerik: 1 Snave l va n Woestijnleeuwerik lang en puntig; bovensnavel en punt va n ondersnavel donkergrijs tot zwa rt en ond ersnave l (be halve punt) duidelijk geelac hti g. Snavel va n Dunns Leeuwerik breed en dik, met mee r afgeronde punt, en vrij we l egaal hoo rnkl eurig tot roze.

2 Handpenproj ectie va n Woestijnleeuwerik lang, di e va n Dun ns Leeuwerik vrij we l afwez ig. 3 Bovend elen va n Woestijnleeuwerik vrij we l egaa l, die va n Dunn s Lee uwerik gestreept. 4 Staart va n Woestijnleeuwerik vrij we l egaa l overkomend, donkere staarteind e langzaam overgaa nd in lichte basis. Dunn s Leeuwe rik heeft lichte za ndbruin e centrale staa rtpenn en, co ntrasterend met zwarte buitenste. 5 Kop va n Woestijnleeuwerik ongeteke nd, die va n Dunn s Lee uwerik met comp lexe tekening.

Rosse Woestijnleeuwerik ve rsu s Woestijnleeuwerik: 1 Snavel va n Rosse Woestijnleeuwerik kort, slank en vlees kl euri g roze met iets donkerder culmen. Snavel va n Woestijnleeuwerik lan ger en dikker met donkere bovensnave l en punt va n ondersnavel; rest va n ondersnave l geelachti g. 2 Handpenprojecti e va n Rosse Woestijnleeuwerik aa nwez ig maar ko rt, c 1/3 va n lengte va n tertials; zwarte toppen va n slechts twee of dri e handpennen buiten tertials uitstekend, contrasterend met rest va n vleugel. H andpenproj ecti e va n Woestijnlee uwe rik lang, c 1/2 -1 /3 va n lengte va n tertials; meestal to ppen va n v ier handpennen buiten terti als uitstekend, zo nder vee l contrast. 3 Tertials en binnenste v leugeld ekveren va n Ro sse Woestijnleeuwerik met rossige vee rce ntra, co ntrasterend ross ig v leugelpanee l vo rmend. Vleugel va n Woestijn lee uwe rik minder roest-

kleurig; binnenvlag van tertials altijd donkerbruin , bu itenvlag grote nd ee ls zandk leuri g. 4 Staart van Rosse Woestijnleeuwerik roestkleurig (bovenz ijde) of zandroestkleurig (o nderz ijd e), met contraste rend e zwarte staa rtband. Staart van Woestijnleeuwerik eveneens roestk leu ri g aan bovenz ijd e met donker uiteinde maar overgang van donkere top naa r I ichte re basis geleidelijk. 5 Teugel va n Rosse Woestijnleeuwerik w itac hti g, die va n Woestijnleeuwerik w itac hti g tot grij sac htig met donkere lijn . 6 Buik va n Rosse Woestijnleeuwerik w itac hti g. Vrijwel gehele on derde len va n Woestijnleeuwe rik met ega le zan dkl euri ge, roze-b ruin e of za ndgele tint, voora l op fl anken.

Dunn s Leeuwerik versus Rosse Woestijnleeuwerik: 1 Snavel va n Dunns Leeuwerik lan g, stev ig en zwaa r.

Snavel van Rosse Woestijnleeuwerik vee l kleiner.

2 Ce ntrale staa rtpe nn en va n Dunn s Lee uwerik li cht za ndbruin, contrasterend met zwarte buitenste staartpennen. Staart va n Rosse Woestijnleeuwerik roestkleuri g (bove nz ijde) of za nd-roestkl euri g (onderz ijd e), met co ntrasterende zwarte staartband. Verder z ijn versc hill en genoemd o nd er 2, 3 en 5 bij Woestijnleeuwerik ve rsus Dunn s Lee uwe rik ook hi er va n toepassing.

References Cramp, S 1988 . Th e birds of the Western Palearctic 5.

Oxford.

Hollom, P AD, Porter, R F, Christensen, S & Willis, I 1988. Birds of the Middle Ea st and North Africa. Calto n.

Shirih ai, H 199 1. The in vas io n and breeding of Dunn's Lark Eremalauda dunni in the Arava va ll ey, Israe l.

Sandgrouse 13: 7-13.

Shirih ai, H , M ull arn ey, K & Grant, P 1990 . Identifi cati o n of Dunn 's, Bar-tailed Dese rt & Dese rt Larks.

Birding World 3: 15-21.

Hadoram Shirihai, PO Box 4768, Eilat 88702, /srael

Siberische Sprinkhaanzanger bij Castricum in oktober 1991 He nk-Jan Udding & Q L (Rienk) Slings

O

P 5 oktober 199 1 werd in een mi stnet va n het Vogelringstation Castri cum in het Noordhollands Duinreservaat bij Castricum, Noordholland, een Siberische Sprinkhaanzanger Locuste lla certhiola gevangen. Het mi stnet was opgesteld in een rui ge kruid envegetatie, voor[Ou/eh Birding 16: 9-12, lebruari 1994)

namelijk bestaande uit hari g wilgeroosje Epilobium hirsutum. De determinatie werd door het raadpl egen van Svensson (1984) bevesti gd. Na het maken va n een beschrijving werd de vogel in aa nwez igheid van v ier andere medewe rkers van het rin gstation gefotografee rd en losge laten. Op

9

Siberische Sprinkhaanzanger te Castricum in oktober 1991

7-8 Siberisc he Sprinkh aanzanger / Pallas's Grasshopper Warb ier Locustella certhiola, Castricum, Noordholl and, 5 oktober 1991 (Henk-Jan Udding)

gro nd van de beschrijving en de foto's is deze rin gvangst door de Comm issi e Dwaalgasten Nederlandse Avifauna (CDNA) aanvaa rd als het eerste geva l va n de Siberische Sprinkhaanzanger voor Nederland (van den Berg et al 1993) .

Beschrijving GROOTTE & BOUW Formaat als va n Sprinkh aanzanger

L naevia. Opva llend langgerekte kop. Staart vooral in gespreide toestand opva llend afgerond.

KOP & HALS Basiskleur olijfac htig groen, naar achterhoofd toe 'kouder' en grijzer wordend. Veertjes op bovenkop met zwarte centra, min of meer lengtestreepjes vo rm end. Wenkbrauwstreep beginnend va naf c 2 mm van neusgat, voor oog smal en scherp begrensd, achter oog breder en diffuser wordend, direct achter oog 3 mm breed; wenkb rauwstreep crèmek leu ri g met olijfkleurige waas, naar ac hter grij ze r wordend. Oogstreep donker olij fgri j s, naar onder toe d iffuu s begrensd. Dunne olijfgri jze baardstreep (8 mm lang) geflankeerd door helder crèmek leurige strepen. Oorstreek vrij scherp beg rensd, olij fk leurig met haarfijne crèmeac htige lengtestreepjes . Onderkant oorstreek met sc herpe, donkere grenslijn. Kin geelachtig w it. Keel geelachtig w it met olijfk leu ri ge fijne lengtestrepin g.

Onderbroken oogring w itachtig.

BOVEN DE LEN Mantelveren zeemo lijfkleu ri g met brede

10

zwarte centra . Benedenrug o lij fk leuri g, nauwe l ijks gevlekt. Stuitveren zeemo lij fk leurig met bruine waas (n iet warm roodbruin) en met donkere ce ntra. Bovenstaartdekveren olijfbruin met donkere schachtstreep.

Laterale bovenstaartdekveren meer kastanjebruin gekleurd dan ce ntrale.

ONDERDELEN Borst met lengtestreping op o lijfbruine basis, onduide lijk bandje vormend. Buik ongestreept zeemk leurig met w itte en grij ze waas. Flanken olijfbru in, naar achterflanken met fi jne zwarte lengtestreepjes. Onderstaartdekveren okerzeemk leurig, langere veren met witachtige toppen (4 mm) en buitenvlaggen met donkerder centrum.

BOVENVLEUGEL Handpennen donkerbruin met li chte, zeer dunne randjes aan bu itenvlaggen en toppen. Tertia ls en armpennen donkerbruin met brede meer bruin getinte randen. Binnenste twee tertia ls met opva llende w itte top op binnenvlag, uitlopend in sma lle witte zoom op buitenvlag. Dekveren donker bru in grij s met licht olijfkleu ri ge randjes. A lul a en handdekveren zon der I ichte randjes.

ONDERVLEUGE L Ondervleugeldekveren z il ve rw it.

Okselveren zi lverwit met grijze waas . Slagpennen aan onderz ijde grij s met evenwijd ige groeibanden.

BOVENSTAART Staartpennen olijfkl eurig met evenwij dige donkere groeibanden. Toppen grij swit (max imaa l 4 mm langs ges leten schachtpu nt), met subtermina le zwa rte band.

Siberische Sprinkhaanzanger te Castricum in oktober 7997 Vier buitenste staartpennen grij szwa rt met grijswitte toppen (max imaa l 6 mm lang). Centrale twee staartpennen bruiner dan overige en zonder witte top. Evenwijdige groeibanden.

NAAKTE DELEN Iris grijsbruin. Bovensnavel donkergrijs met gele snijrand. Ondersnavel aa n basis vleeskl eurig, naar punt toe geleidelijk overgaand in geel; ondersnavelpunt licht grijsachtig. Tong geel met twee basale grijszwarte tongvlekjes. Tarsus licht vleeskleurig. Tenen licht vleeskleurig, gewrichten donkerder; onderzijde tenen geelachtig. Nagels uniform licht geel hoorn .

BIOMETRIE Vleugellengte 65 mmo P3 (handpennen van buiten naar binnen genummerd) met versmalde buitenvlag, lengte versmalling 12 mmo Lengte versmalling binnenvlag ('notch ') p2 8.5 mmo Vleugelformule: p3 top; pl -34 mm, p2 -3 mm, p4 -2 mm, pS -4 mm, p6 -7 mm, p7 -8.5 mm, p8 -10.5 mm, p9 -12 mm, plO -12.5 mmo Pl 1 mm langer dan langste handdekveer. Staartlen gte 52 mmo Buitenste staartpen c 18 mm korter dan binnenste. Snavellengte tot bevedering 12.2 mm, tot schedelbasis 14.9 mmo Lengte snavel en kop samen 34.0 mmo Snavel hoogte (bij voorzijde neusgat) 3.5 mmo Oogdiameter 4 mmo Tarsuslengte 26.7 mmo Achternagellengte 7.8 mmo Gewicht 15.9 g (11 :55). Vetgraad 5 (cf Busse & Kania 1970).

RUI & SLEET Nergens rui. Verenkleed in goede conditie.

Staartpennen aan toppen gesleten.

GELUID Geen geluid makend.

ONDERSTAART

Determinatie De opvallende staartteken i ng paste goed op Siberische Sprinkhaanzanger. Sommige Sprinkhaanzangers kunnen echter ook een donkere witgepunte staart vertonen en zijn dan vooral op grond van de gestreepte onderstaartdekveren en het ontbreken van een opvallend roodbruine tint op de stuit met zekerheid te determineren (cf Clafton 1968). De vrijwel ongetekende onderstaartdekveren en flanken van de vogel van Castricum sloten echter Sprinkhaanzanger uit; laatstgenoemde vertoont opvallende donkere centra op vrijwel alle onderstaartdekveren (cf Svensson 1984, 1992). De okerzeemkleurige grondkleur van de onderstaartdekveren past ook beter op Siberische Sprinkhaanzanger. Volgens Riddiford & Harvey (1991) heeft de Sprinkhaanzanger meestal bruin-zeemkleurig tot zeemkleurig-witte ('brownish-buff to buffish-white, rarely washed ginger') onderstaartdekveren terwijl deze bij de Siberische Sprinkhaanzanger meer donker gemberkleurig zijn. De opvallende witte top op de binnenvlag van de (binnenste twee) tertials, uitlopend in een smalle witte zoom op de buitenvlag werd door Riddiford & Harvey (1991) bij vrijwel alle bestudeerde balgen van de Siberische Sprinkhaanzanger vastgesteld en niet bij de Sprinkhaanzanger. Dit kenmerk is op bepaalde

foto's van de Castricumse vogel ook duidelijk te zien. De biometrie van beide soorten vertoont een grote mate van overlap (Cramp 1992, Svensson 1992) en biedt derhalve weinig houvast bij de determinatie.

De Japanse Sprinkhaanzanger L ochotensis kon op grond van de duidelijk gestreepte bovendelen worden uitgesloten (cf Kennerley & Leader 1993).

De gestreepte borst, de gave slagpennen en de twee basale grijszwarte tongvlekjes geven aan dat het om een eerstejaars vogel ging (cf Svensson 1984, 1992). Het donkere uiterlijk van de vogel zou op de ondersoort L c rubescens kunnen wijzen. Deze broedt ook het minst ver weg, namelijk vanaf West-Siberië oostwaarts (Cramp 1992).

De niet bijzonder warm roodbruine tint van stuit en bovenstaart verbaasde ons enigszins.

Bestudering van een 10-tal balgen in het Nationaal Natuurhistorisch Museum te Leiden, Zuidholland, wees echter uit dat weliswaar de meeste exemplaren een warm gekleurde stuit hadden maar dat er ook enkele balgen waren met een kouder bruingekleurde stuit. De stuit van een vogel in Engeland vertoonde in het veld een veel meer opvallende roestkleur dan in de hand (Page & Greaves 1983). Dit hebben wij bij de Castricumse vogel niet kunnen vaststellen omdat de vogel bij het loslaten vliegensvlug in een kruipwilgbosje verdween en niet meer werd teruggezien.

Verspreiding en voorkomen De Siberische Sprinkhaanzanger is broedvogel vanaf de Irtysh rivier in West-Siberië oostwaarts en overwintert voornamelijk van India tot Zuidoostazië (Cramp 1992). In Westeuropa is de soort tot en met 1992 ook vastgesteld in België, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië (14), Ierland (twee), Noorwegen (twee) en Polen (Dymond et al 1989, Lew ington et al 1991, Rogers & Rarities Committee 1993). Het is een echte najaarsgast, met twee gevallen in augustus en de rest in september en oktober.

Een eerder mogelijk geval van de Siberische Sprinkhaanzanger in Nederland betrof een waarneming in een vergelijkbaar biotoop te Wassenaar, Zuidholland, op 29 augustus 1963 (Waldeck 1964). Na aanvankelijk aanvaard te zijn als eerste geval voor Nederland (Commissie voor de Nederlandse Avifauna 1970) werd deze in 1985 bij de herziening van de Nederlandse avifaunistische lijst niet langer aanvaardbaar geacht (van Ijzendoorn & de Heer 1985).

11

Siberische Sprinkhaanzanger te Castricum in oktober 199 1 Dankzegging Het Provinciaa l Waterl eidin gbed rijf Noordholland (PWN ) wo rdt vri endelijk bedankt voor de ge legenhe id die het o nze ringersgroep al j arenlang biedt om rin gonderzoek uit te voeren op z ijn terrein . Verder gaat o nze dank uit naa r René Dekker voor zijn toestemming voor en medewe rkin g bij het bestuderen van ba lge n in de co ll ectie van het Nationaa l Natuurh istorisch Museum te Leiden.

Summary PALLAS'S GRASSHOPPER WARBLER NEAR CASTRICUM IN OCTOBER 1991 On 5 October 199 1, a first-winter Pa ll as's G rass hop per Warb ier Locustella certh io /a was trapped at Castricum, Noordholl and. Th e bird was identified by the blackish outer rectri ces w ith grey-w hite tips and the virtual ly plain oc hre-bu ff undertai l-cove rts. A lso, the pattern on th e inner two terti als, showi ng a di stin ct w hite tip on th e inner web, fitted Pa ll as's Grasshopper Wa rbi er (cf Riddiford & Harvey 199 1). The rump, howeve r, was not di st inctl y ru fous-brown but rather buffish-o li ve w ith a brown tinge. Thi s co nstituted th e first record of this species for the Netherlands .

Verwijzingen va n den Berg, A B, de By, R A & CDNA 1993 . Rare birds in the Netherl ands in 199 1. Dutch Birdi ng 15: 145-159 .

Busse, P & Kania, W 1970. Operation Balti c 196 11967 . W o rking method s. Acta O rnith ol 12: 233-267.

Clafton, F R 1968 . Grasshopper Warb ier resemblin g Pallas's G rass hopper Warb ier. Br Birds 6 1 : 269-270 .

Comm iss ie voor de Nederl and se Avifauna 1970. Avifa una va n Nederl and. Leiden.

Cramp, S 1992. The birds of the Western Palearctic 6.

Oxford.

Dymond, J N, Fraser, PA & Gantlett, SJ M 1989. Rare bird s in Britain and Ireland. Ca lton. va n Ijze ndoorn, E J & de Heer, P 1985. Herz ienin g va n de Nederland se Av ifaun isti sc he Lij st. Lim osa 58: 6572.

Kenn erl ey, P R & Leader, P J 1993. Identification of M id dendorff's and Styan' s Grasshopper Wa rbl ers.

Dutch Bird in g 15: 24 1-248.

Lewin gton, I, A iström, P, & Colston, P 199 1. A field guide to the rare b ird s of Britain and Europe. Lo nden.

Page, D & Greaves, P K 1983 . Identification of Pallas's Grasshopper Warb ier. Br Birds 76: 88.

Riddiford , N & Harvey, P 1991. Pa ll as's Grasshopper Warb ier identifi cation: so me new fi eld c haracters.

Birding World 4: 324-326.

Rogers, M J & Rarities Comm ittee 1993 . Report on rare bird s in Great Britain in 1992. Br Bird s 86: 44 7-540.

Svensson, L 1984. Identifi cation guide to European passerines. Derd e druk. Stockho lm .

Svensson, L 199 2. Identification guide to European passerines . V ierd e druk. Stockho lm .

Wa ld eck, K 1964. Waarnem in g va n een Siberisc he Snor, Locustella certhio/a (Pall as). Limosa 37 : 304307 .

Henk-Jan Udding, Hélène Mercierho{ 13, 7902 NT Castricum, Nederland Q L (Rienk) Slings, Vroegeling 5, 1964 KP H eemskerk, Nederland

Mededelingen _ _ _ _ _ _ _ __ Hybride Ringsnaveleend x Kuifeend bij Abcoude in januari-februari 1993 Op 4 febru ari 199 3 werd een ongeringd mannetj e Ringsnaveleend Aythya co /Iaris ge meld in groengeb ied De Hoge Dijk, Noordho ll and, eve n ten noorden va n Abcoude, Utrecht. De voge l verbl eef hi er al 2 weken en was o ntdekt op 22 j anuari door Axe l Dietrich . D e voge l werd op 12 februari 1993 voor het laatst gez ien.

Op v rijd ag 5 februar i om 13:15 arri veerde ik op de bewuste plek en trof daar Klaas Ei genhui s en Sand er Lagerveld aan die de voge l al enige tijd gades loege n. KE attend ee rd e mij erop dat de 12

vogel gee n w itte rin g aa n de snave l bas is had. In comb inatie met de aa nwez igheid va n een korte kuif op het achterh oofd deed dit ons twijfelen aan de 'z uiverheid ' va n deze ' Ringsnavel eend '.

De vo lge nde beschrij ving kon worden same ngeste ld .

GROOTIE EN VORM Ongeveer als bij Kuifeend A fuli-

gu/a. Hoger op water li ggend d an aanwez ige Kuifeenden. Kopprofiel als va n Rin gsnaveleend met relatief plat voo rho ofd en hoge piekvo rmi ge achterkru in. Staart vrij lang en sc huin omhoog stekend.

KOP Voo rhoofd op lopend naar piekvormi ge achterkruin. Ac hterkruin met du idelij ke korte stompe kuif.

Gehele kop zwa rt met groene glans.

IDutch Birding 16: 12-26, februari 1994)

Mededelingen BOVEN DELE N Hal s, mantel, sc houder, ru g en stuit egaal zwa rt. Kastanjebruine nekband (zoa ls bij Ringsnavel eend) niet waarneembaar, ook niet bij kl eine waarnemingsafstand wa nneer vogel nek strekte.

ONDERDELEN Borst zwart. Buik vuilwit. Anaalstreek zwart. Flank egaa l lichtgrij s, gehee l omzoomd door dunne witte rand, aan voorzijde uitlopend in bredere witte verticale flankstreep ('wig') achter borst. Witte verticale flankstreep duidelijk waa rneembaa r maar niet zo geprononceerd als bij Ringsnave leend. Flanken asymmetrisch, ene flank hoger op lopend dan andere.

VLEUGEL Arm- en handpennen donker met op armpennen witte, op handpennen grijze vleuge lstreep, sa men tweek leurige vleugelstreep vormend. Dekveren en handdekveren zwart.

STAART Egaa l zwart.

NAAKTE DELEN Snavel lood grijs met duidelijk begrensde subterminale witte band en brede zwa rte snavelpunt. Subterminale band duidelijker dan bij Kuifeend. Witte band aan snavelbasis geheel ontbrekend.

Snavelbasis lood grijs. Geen wit rond neusgat. Iris fel geel. Poot lood grijs.

SLEET Geen.

GEDRAG Langduri g rustend op water met kop in veren.

Bij onraad nek strekkend. Vast patroon, elke dag bepaalde route door polder vo lgend.

Op het eerste gezicht had de vogel van Abcoude veel weg van een adult mannetje Ringsnaveleend . Zowel grootte, structuur als verenkleed

suggeree rd en dit. De vogel bezat echter ook duidelijke kenmerken van een Kuifeend.

De korte stompe kuif, het wit in de vleugelstreep, de minder duidelijk afstekende verticale flankstreep, het ontbreken van een duidelijke witte rin g om de snavelbasis en het ontbreken van een kastanjebruine halsband zijn kenmerken die beter passen op een hybride Ringsn ave leend x Kuifeend A col/aris x fuligula dan op een Ringsnaveleend (cf Harris et al 1989).

De kenmerken van de vogel van Abcoude komen goed overeen met die van de veronderstelde hybride Ringsnaveleend x Kuifeend in Groot-BrittanniĂŤ die van 19 december 1976 tot begin april 1977 bij Chew en Blagdon, Avon, verbleef (Vinicombe 1982). Deze vogel had ook een korte stompe kuif op de achterkruin, een witte vleugelstreep op de armpennen, een grijze vleugelstreep op de handpennen en een onduidelijke witte verticale flankstreep . De witte band aan de snavel basis was bij deze vogel nog zeer vaag zichtbaar, dit in tegenstelling tot de vogel van Abcoude, waarbij deze band volledig ontbrak.

Een andere hybride Ringsnaveleend x Kuifeend bevond zich van 24 april tot 1 mei 1992 bij Kew Green, Greater London, Groot-BrittanniĂŤ

9 Hybride Ringsnaveleend x Kuifeend / hyb rid Ring-necked x Tufted Duck Aythya co//aris x fu/igu/a , De Hoge Dijk, Noordholland, februari 1993 (Hans Kruidwagen)

13

Mededelingen (Lawrence & Gasson 1992). Ook deze vogel had de bouwen structuur van een Ringsnaveleend en een korte stompe kuif op de piekvormige achterkruin. De flanken van deze vogel waren lichtgrijs met een zeer duidelijke witte verticale flankstreep. De witte ring aan de snavelbasis ontbrak bij deze vogel, op een dun wit lijntje na. De subterminale witte snavelband was wel duidelijk afgetekend. De vleugel streep van deze vogel was in tegenstelling tot de vogels van Avon en Abcoude geheel wit.

Verwarring met andere hybride eenden of atypische Kuifeenden lijkt te kunnen worden uitgesloten. Atypische Kuifeenden zullen nooit het kopprofiel van een Ringsnaveleend en grijs in de vleugelstreep hebben. Hybride mannetjes Kuifeend x Tafeleend A fuligula x ferina of Kuifeend x Topper A fuligula x marila hebben een grijze rug en lijken meer op Kleine Topper A affinis dan op Ringsnaveleend (Gillham et al 1966, Harris et al 1989).

Hybride mannetjes Kuifeend x Witoogeend A fuligula x nyroca kunnen op enige afstand verward worden met een mannetje Ringsnaveleend door het donkere verenkleed, in combinatie met lichte flanken en een hoog kopprofiel. De koperbruine kop en bovendelen, vuilwitte flank, deels witte onderstaartdekveren en witte vleugelstreep sluiten op kortere afstand verwarring uit (Gillham et al 1966).

Met grote waarschijnlijkheid kan worden gesteld dat de vogel van Abcoude een hybride Ringsnaveleend x Kuifeend was omdat hij kenmerken bezat van beide soorten. Voorzichtigheid blijft bij hybriden echter geboden aangezien kenmerken van andere verwante soorten die bij geen van beide ouders voorkomen in de hybride kunnen 'opduiken' (Gillham et al 1966).

Deze waarneming is waarschijnlijk het tweede geval van een hybride Ringsnaveleend x Kuifeend voor Nederland. In maart 1986 troffen Peter en Christine Barthel bij hun pogingen het indertijd bij Roermond, Limburg, overwinterende mannetje Ringsnaveleend te vinden ook een hybride aan en niet de zuivere vogel! In april 1993 bevond zich een vergelijkbare vogel bij Vlaardingen, Zuidholland (cf Dutch Birding 15: 139, plaat 81, 1993). Deze vogel vertoonde enig wit aan de snavel basis en betrof daarom waarschijnlijk een ander exemplaar dan de vogel van Abcoude. Een eerstejaars mannetje Ringsnaveleend x Kuifeend dat op 6 januari 1991 werd waargenomen bij Goedereede, Zuidholland (EIsermans 1991), bleek bij nadere beschouwing een atypisch eerstejaars mannetje Kuifeend niet 14

uit te sluiten (EIsermans & Eigenhuis 1992).

Naast deze gevallen en de twee Britse gevallen zijn mij in Europa geen andere gevallen van dit type hybride bekend.

De hier besproken hybriden zijn op grote afstand of bij slechte weersomstandigheden gemakkelijk te verwarren met een adult mannetje Ringsnaveleend. Door het ontbreken van een duidelijke witte ring aan de snavelbasis en de aanwezigheid van een korte, stompe kuif zijn ze echter hiervan te onderscheiden. Ook als de vogel zijn vleugels strekt of vliegt en er een (gedeeltelijk) witte vleugelstreep op de armpennen zichtbaar wordt kan duidelijk worden dat men met een hybride te maken heeft.

Ik wil Axel Dietrich, Enno Ebels, Klaas Eigenhuis en Dick Groenendijk bedanken voor hun aanvullende informatie. Tevens wil ik Enno Ebels, Hans Kruidwagen en Rudy Offereins bedanken voor het ter beschikking stellen van hun fotomateriaal.

Summary HYBRID RING- NECKED x TUFTED DUCK NEAR ABCOUDE IN FEBR UARY 1993 From 22 January to 12 February 1993, a hybrid male Ring-necked x Tufted Duck A col/aris x fuligula was present at De Hoge Dijk, Noordholland, near Abcoude, Utrecht. It showed features of both species. Size and structure were similar to Ring-necked Duck, with a peaked crown. The bird had a short but distinct tuft. The subterminal band on the bill was more obvious than in a male Tufted Duck while the white line at the base of the bill was completely lacking. The flanks were uniformly pale grey and contrasted with a narrow triangular white area on the side of the breast.

The wing-bar was bi-coloured, with white on the secondaries and grey on the pri maries.

This was presumably the second Ring-necked x Tufted Duck hybrid recorded for the Netherlands. It was followed shortly by a bird at Vlaardingen, Zuidholland, in April 1993 (cf Dutch Birding 15: 139, plate 81, 1993). Previously, one was seen at Maasbracht, Limburg, in March 1986. Other records known for Europe include two from Great Britain: a male at Chew and Blagdon Lakes, Avon, from December 1976 to April 1977; and a male from 24 April until 1 May 1992 at Kew Green, Greater London.

Verwijzingen EIsermans, S 1991. Ring-necked Duck x Tufted Duck hybrid at Goedereede in January 1991. Dutch Birding 13 : 176.

EIsermans, S & Eigenhuis, K J 1992. Alleged Ringnecked x Tufted Duck hybrid at Goedereede in January 1991. Dutch Birding 14 : 52.

Gillham, E, Harrison, J G & Harrison, J M 1966. A study of certain Aythya hybrids. Wildfowl Trust 17th Annu Rep: 49-65.

Mededelingen Harri s, A, Tu cker, L & V ini combe, K 1989. Vogeldetermin ati e: handboek voo r het id entifice ren va n vogels. Baa rn.

Lawrence, T & Gasson, P 1992 . A Ring-n ec ked Du ck

hybrid pitfall. Birdin g W o rld 5 : 233 .

Vini co mbe, K 1982 . Identifi cati on of female, ecl ipse male and first w inter male Ring-n ecked Du cks. Br Bird s 75 : 32 7- 32 8.

Robert Keizer, Ploegersdonk 104, 7326 BC Apeldoorn, Nederland

Bairds Strandloper bij Julianadorp in juli-augustus 1993 Op 31 juli 1993, omstreeks 14 :30, ontdekte ik langs de oeverrand van een ge誰nundeerd bollenveld langs de Middenvliet tussen Julian adorp en Den Helder, Noordholland, een strandloper waarvan alle kenm erken w ezen op een Bairds Strandloper Calidris bairdii. De waarn emin gsomstandigheden waren verre van optimaal - grote afstand , w armtetrillin g, wind - zodat ik naar mijn gevoel de determinatie niet helemaal rond kon krij gen: had ik alles w el goed gezien?

Ond anks deze onzekerheid besloot ik na een half uur telefonisch alarm te slaan. Bij terugkomst op de Middenvliet bleek dat ik de vogel vanaf een andere plek beter kon zien . Bovendien kwam de strandloper af en toe iets dichterbij. Bij deze gelegenheid kon ik bevesti gen dat ik de kenmerken goed had gez ien en dat de vogel inderda ad een Bairds Strandloper w as. Tot 18:40 zagen c 20 vogelaars de vogel. Op dat tijd stip joeg een Boomvalk Falco subbuteo hem weg. De volgende dag was de dwaalgast weer present tot 12:30, toen hij w ederom door een Boomvalk werd opgejaagd. Vanaf 20 :3 0 tot zonsonderga ng keerde hij weer teru g bij de inundatie . Daarn a is de Bairds ni et mee r teru ggezien.

streep ac hter oog, iets naa r beneden lo pend. Oorstree k iets li chter dan oogstreep. Dunne w itte halve oog ring o nd er oog. Kin en keel w it. Hals licht gee lbruin als ac hterh oofd.

BOVEN D ELEN Mantel geelbruin, met zwa rte lengtestrepen. Scho uder o p afstand geschubd e indruk gevend ; ond erste rij en grote sc ho uderveren met geelw itte zoom en (gehee l o f gedee ltelijk) zwa rtac hti g centrum, bovenste rij en kl e in e sc ho ud erve ren ni et goed te beoo rdelen; op afstand in so mmi ge beli chtingen donke re baa n ter hoogte va n o nd erste rij en sc houd erveren.

R.ug ni et gez ien. O ve r ce ntrum stuit en bove nstaa rtdekveren zwartachti ge baa n.

ON DERD ELE N Middenbo rst geelbruin, met vooral op z ijkant fijne vlekj es of streepj es in rij en; midden va n middenbo rst li chter, bij gestrekte ho uding ze lfs w itachti g onderbroken borstband. Z ijbo rst geelbruin, iets li chter lijkend dan midd enbo rst. Borsttekening sc herp afgetekend met w itte fl ank en buik. Overige o nd erdelen w it.

V LEU GEL Bij ges loten v leugel v leugelpunt zwa rt. Tertial s en grote dekve ren met donkerbruin ce ntrum en vuil w itte zoo m. O veri ge dekve ren met geelbruin centrum en vuil w itte zoom . Op grotere afstand (c 80 m) dekveren en sc houd er zwaa r en rege lm ati g geschubd lijkend, op ko rtere afstand (c 50 m) all ee n scho ud er o nrege lmati g geschubd, middelste en kl ein e dekve ren

10 Bairds Strandl oper / Baird's Sandpiper Ca /idris bairdii, Julianadorp, Noordholl and, 1 augustu s 1993

(Arnoud B va n den Berg)

GROOTIE & BOUW Nauwe lijks kl einer dan O eve rl oper

Actitis h ypo /eucos, duid elijk iets groter dan Kl ein e Strandloper C minuta (met beid e soorten direct vergelijkbaa r). Ro nd ko pprofi el. Vl eugelpunt iets voo rbij staa rteind e ui tstekend . H andpenprojecti e lang. In vlu cht lange v leugels, herinn erend aa n Bontbekpl evier Charadrius hiaticu/a . Sn ave l kort (on geveer kopl engte) en recht, vrij dun, vooral aa n punt. Poten relatief ko rt, met korte tarsus en goed z ichtbaa r dee l tibi a. Q ua bo uwen foe ragee rh o udin g lijkend op Kl eine Strandloper, ma ar iets lager op poten staa nd en langer naa r ac hte ren toe. Indien alert vrij lange hals gestrekt.

KO P & H A LS Voorhoofd en kruin do nker geelbruin, met fijne lengtestreping. Achte rhoofd li cht geelbruin, met fijn e strepin g. W enkbrauwstreep witac hti g, rondlopend bove n oog langs. Duid elijke zwa rte teugelstreep, o ngeveer halve rwege ve rbredend tot vlek. Vage bruine oog-

15

1

f., l) G

33

1>A \Ru S

ST('; tJ-l\rC)t(\ Cf

.:,.

~--_. ~.------~------.-

~~ Dl \ ~t­ (.~~p

1-- .

f MANf€ L

/ =--.",,-

)

GtS1R~E: P "1-

\fl. t LJGtl tHS VOOR~ '.l "'r:AAI<T \

tJËK VE R. Eo I r,OtJ~,;1 c:,u:-F) t1êT ()(fJ.Î{: GEBJ3R ')I t l~ ZoHE N

RELATI EF LANGE 11161A, EN KO~Te 'TARSUS

je HOu Df:; R. G6\JLf;.1CT

/ .sTAART 6R ~S •

\'tH UClnf RM1Dé N FIGUUR 1 Baird s Strand loper I Baird ' s Sandpiper Calidris bairdii, Ju li anadorp, Noordholl and, 1 augustu s 1993 (Dirk) Moerbeek)

16

Medede/ i ngen vrij egaal licht geelbruin ve ld vormend . Centrum onderv leugel wit.

STAART Buitenste staartpennen met grij s centrum en w itachti ge buitenrand.

NAAKTE DELEN Iris, snavel en poot zwart.

GELU ID Vrij kort, enkelvoudig, helder krie, paar maa l herhaa ld, niet 'gesmoord' klinkend als bij Bonte Strandl oper C alpina (ge hoord toen voge l werd verstoo rd en kort werd achtervolgd door Boomvalk).

GEDRAG Foeragerend langs rand va n geïnundeerd bollenveld . Foerageergedrag vergelijkba ar met Kleine Strandloper: al lopende links en rec hts pikkend (n iet prikkend ) vanaf het oppervlak, zonde r boren zoa ls bij Bonte Strandl oper, meestal vrij rustig en niet sne l verplaatsend. Wel af en toe in versne lde vaa rt lopend langs rand, soms opgejaagd door Oeverl oper of Kemphaan Philomachus pugnax. Rege lm atig rand inundatie (c 40 cm hoog) op lopend en uitkijkend, vaak met gestrekte hals en opger ichte houding. Ook rand op lopend indien Oeverl oper als tegenligger. Zich ook regelmatig drukkend in hori zonta le houding. Z ich poetsend boven op rand. Soms helemaal uit zic ht ac hter rand.

Steeds in ze lfde hoek inund atie foeragerend. V loog eenm aa l op en ve r weg, sa men met Kleine Strandl oper, door aanwez igheid Boomva lk.

De determin atie als Bairds Strandloper was een kwestie va n afstrepen van andere soorten, gecombineerd met eigen erva rin g met een juveniele Bairds in Ierl and in 1979. Het eerste dat op afstand aan de voge l opviel was het formaat, de gee lbruine kleur en de gesc hubde bovendelen, hetgeen in combinatie met de korte snavel mij al snel deed denken aan een Bairds. Kleine Strandloper en andere ze ldza me 'stints ' kon ik door het formaat uitsluiten. Bovendien kon het va nwege de zwa rte poten geen Temm incks Strandloper C temminckii z ijn. Een Bonte Strandloper heeft alleen in het grij ze w interkl eed een geheel witte buik. De ond uidel ijke v leuge lstreep en de lange hand penprojectie pasten niet op Drieteenstrandloper C a/ba. De zwartac hti ge stuit sloot Bonapartes Strandloper C fuscicollis uit. Alle kenmerken pasten bovendien goed op Bairds Strandloper.

Dichterbij wa ren de fijne bouw van de snave l en de duidelijk achter de staart uitstekende v leuge lpunt z ichtbaar: kenmerken die ook kloppen voor Bairds.

De geschubde indruk va n de bovendelen deed mij aanvankelijk denken aan een juveniel. Toen de Bairds z ic h beter li et zien, viel op dat de dekveren minder geschubd waren dan de sc houderveren. Ook was de schouder noga l slo rdi g gesch ubd en leke n de randen van de grote dekveren en tertials ietwat vaag en ges leten. Deze kenmerken pleitten voor ee n vogel in zome rkleed .

De Bairds Strandloper stond verhoudingsgewijs niet hoog op de poten maar de poot was niet zo kort als so mmi ge literatu ur wil doen ge loven. Mogelijk gaat de literatuur uit van de tarsus, die relatief kort is, en niet van de tibia, die niet te meten is maar die op foto's van versch illende voge ls lang lijkt. Ook bij de vogel va n julianadorp stak er een relatief lang deel van de tibia onder het li chaam uit. De lange tib ia kan de verklaring zijn dat de 'ko rtpoti ge' indruk niet sterk was.

Zoa ls beschreven was het opva ll end dat de Bairds rege lmati g de verhoogde oever (c 40 cm) oprende om va n daaraf om zich heen te kijken, vaak in ve rti ca le gestrekte houding. Op andere momenten drukte de vogel zic h in hor izontale houding. Beide ho udingen werden ook bij de Bairds van Huizen in 1981 waargenomen (Bauwens & Bauwens 1982).

Dit was het derde geva l voor Nederland. Het eerste geva l was ee n juveniele vogel op de Maasvlakte, Zuidholland, va n 21 tot en met 28 september 1980 (va n Ijze ndoorn 1981). Het tweede geval, eveneens een juveniele voge l, was te Huize n, Noordholland, van 23 tot en met 28 augustus 1981 (Bauwens & Bauwens 1982).

Twee eerdere geva ll en, 28 juli 1973 te Fl evo land en 22 j anuari 1977 te Oostvoorn e, Zuidholland, worden door de Commi ss ie Dwaalgaste n Nederlandse Avifauna niet meer aanvaardbaa r geacht (Edwa rd van Ijzendoorn pers meded).

D e Bairds Strandloper broedt in arctisch Canada, in West-Groenl and en Noordoost-Siberië.

Alle populaties overwinteren in Zuidamerika .

Volgens Cramp & Simmons (1983) beginnen de adu lte voge ls eind juli aa n de najaarstrek. Vetreserves worden opgebouwd op de prairies van Zuid-Ca nada en het noorden van de VS . Vanaf daar vliegen de voge ls naa r Z uidame rika, waarsc hijnlijk non-stop (6500 km) getuige hun afwez igheid in de zu idelijke VS en Middenamerika.

De capac iteit van de Bairds om dergelijke grote afsta nden binnen korte tijd af te leggen, houdt de mogelijkheid open dat de voge l van julianadorp rec htstreeks uit zijn broedgebied in Siberië is komen vliegen (c 7000 km) of rechtstreeks uit Ca nada of Groenland. Daarentegen kan het niet worde n uitges loten dat deze vogel dichter in de buurt heeft overzomerd en het trekpatroon van Westpalearctische ste ltl opersoorten volgde.

Ik dank Hans Gebu is voor het toezenden va n dia's en ju sti n j ansen voor het toeze nden van een notitie over het gedrag van de Bairds Strandlope r.

17

Mededel ingen

Summary B AIRD'S

SANDPIPER

Verwijzingen AT

JULIANADORP

IN

JULy -A UGUST

1993 On 31 Jul y and 1 August 1993, a Baird 's Sandpiper Calidris bairdii in summer plumage was present at Julianadorp, Noordholland. It was the third reco rd for the Netherlands. Th e first record was a juvenil e at De Maasvlakte, Zuidho ll and, from 21 to 28 September 1980. Th e second reco rd was a ju venile at Huizen, Noordho ll and, from 23 to 28 August 1981 .

Bauwens, L & Bauwens, P 1982. Bairds Strand loper bij Hui ze n in augustus 1981. Dutch Birdin g 4: 15- 17.

Cramp, S & Simmons, K E L 1983. Th e birds of the Western Palearcti c 3. Oxford . va n Ijzendoom, E J 198 1. Bairds Strandloper op De Maasv lakte in september 1980. Dutch Birdin g 3: 48-50.

Dirk} Moerbeek, Eksterlaan 296, 2026 XP Haarlem, Nederland

Juvenile Barn Swallow moulting f1ightfeathers in July in the Netherlands On 4 July 1992, a Barn Swallow Hirundo rustica in juvenile plumage, caught at a roost alon g the Veluwemeer near Elburg, Geld erl and, was moulting its flight-feathers (plate 11). The short tail , pale throat and grey-brown chest-band were all characteristic for a juven il e bird. The foreh ead was pale ye llow, nea rly wh ite, and the throat was pale ye ll ow with some orange-brown feathers. The innermost primary (pl ), outermost secondary (s l) and tertials were in active moult.

Th e rectri ces on the left side showed arrested moult (Ieft from inside tl-2 old, t3 -6 new) ; all rectrices on the right side were old . The greater wing-coverts were in active moult and the primary coverts showed arrested moult (one moulted) .

The bird had th e following measurements (in mm): wing (max imum chord) 121.5, p3 92, tail 77, fork right (unmoulted) 19.5, tarsus 11.0, bill (to feath erin g) 7.9, weight 19.2 g. It was rin ged w ith Arnhem F380818 .

Plumage and moultin g stage strongly resemb led that of first-winter birds trapped during November-December in southern Africa (pers obs) and is normally expected not ea rl ier than 56 months after fledging in a juvenile bird . Therefore, it seems high ly unlikely that the bird fledged in the Netherlands. The earli est fledglings from the first broods leave the nest during the first week of June and it seems virtua ll y impossibi e that a bird wou ld start its primary moult so soon after fledging : Furthermore, the co lour of throat and forehead was unlike the fresh juvenile plumage norma ll y observed in the Netherlands at th is time of the year.

Only a smal l percentage of Barn Swallows start their primary moult in Europe: <1 % in the 18

Netherlands (pers obs), 2.6% in Bel gium (G lutz von Blotzheim & Bauer 1985) and 2.8% in Switzerl and (Winki er 1975). All these data refer to adult birds in September. In southern Spain, 19% of the adu lts were already in primary moult in August (P imm 1970). To date, juvenile birds in wing moult have rarely been recorded in Europe .

Mead (1975) reported two juvenil es in England on 4-6 September moulting pl . Primary moult in juveniles lags c 4 weeks behind the adu lts and usually started in November-December in Zambia (Fra nc is 1980) and Malawi (Da le Hanmer in litt). If the Elburg bird started its primary moult at the usual age of 4-5 months, then it must have fledged in February or March . If one subtracts another 6 weeks for nesting, incubation and feeding, then its parents probably started breeding as ea rl y as January.

In the western Mediterranean, breedin g in southern Spain and northern Africa can occur as early as February (Bel man 1971) and has been linked to the ea rl y occurrence of juvenil e birds in Britain (two on 17 May 1969, in Jersey and Yorksh ire (Robertson 1969, Hancock 1969); 16 April 1988, Jersey, 10 May 1977, Kent (Long 1991). The tim ing of breed ing and moulting of the eastern Mediterranean subspecies H r savignii (Egypt) and H r transitiva (Israel, Lebanon, Syria) also fit this pattern very we il: breeding takes places as early as February and primary moult of adults begins by the end of June (Stresemann & Stresemann 1968). However, these subspecies are sedentary and unlikely populations of ori gin for the Elburg bird. The similar change in timing of breeding and moulting in the (m igratory) Iberian and north-western African Barn Swallow populations render these the more likely areas of origin for the Elburg individual.

Tom van der Have is th anked for his comments on the draft.

Mededel i ngen References Belm an, P J 1971. Ea rl y breeding of swa ll ows in southwest Spain. Br Birds 64: 127.

Francis, D M 1980. Moult of Eu ropean swa ll ows in Cen tral Zambia . Ring & M igr 3: 4-8.

G lutz von Blotzheim, U N & Bauer, K 1985. Handbuch der VĂśge l Mitteleuropas 10. Wiesbaden.

Hancock, M 1969. Apparen t juvenile swa ll ow in Yorks hire in mid-May. Br Birds 62: 283-284.

Long, R 1991. Juvenil e swa ll ow in Chann el Islands in Apr il. Br Birds 84 : 572 .

Mead, C J 1975. Ju ve nil e hirundines startin g primary moult in Europe. Ring & M igr 1: 57.

Pimm, 5 L 1970. swa ll ows in wi ng moult in so uthern Spa in . Bird study 17: 49-51.

Robertson, J C M 1969. Ju veni le swa ll ow in Jersey in mid-May. Br Bird s 62: 282-283. stresemann, E & stresemann, V 1968. Im Som mer mausernde Population der Ra uchschwa lbe, Hirundo rustica. J Orn itho l 109: 475-484.

W inki er, R 1975. Mause rverhältni sse bei Rauch- und Mehl sc hwa lben auf dem Herbstzug. O rnith o l Beob 72: 11 9-120 .

11 Barn swallow / Boerenzwaluw Hirundo rustica, juvenil e moulting f li ght-feathers, 4 Jul y 1992, Ve lu wemeer near Elburg, Gelderland (Benn ie van den Brink)

Bennie van den Brink, Zomerdijk 86, 8079 TL Noordeinde, Netherlands

Crested and Thekla larks in Morocco The status of Crested Galerida cristata and Th ekla Larks G theklae in Morocco is often unclear.

For instance, in A birdwatcher's guide to Morocco (Bergi er & Bergier 1990), under the head in g The upper valley of the Mouloya wadi, it is stated that ' Iarks and w heatea rs are probably the most fascinatin g groups of species to observe here'. Yet, a few paragraphs later, one reads 'C rested/Thekl a Larks are present everywhere but their identification in the field is very difficult and most birdwatchers on ly attempt to distingu ish them initially'.

In fact, Crested Lark is quite scarce in Morocco wh il e Thekla Lark is common and widespread.

Sometimes, you have to look for severa l days before you find th e first Crested Lark w hil e Thekla Lark is seen daily. There may be some areas in Morocco w here Crested Lark is more commo n than Thekla Lark although I am not fam ili ar with them. A good place to get acqua inted w ith Thekla Lark is O ued Sous, ju st south of Agadir, where many birders start their Moroccan venture.

The spec ies are best separated by proportions and size. Thekla Lark has a short bill and a short crest w hile Crested Lark has a lon ger crest and, more importantl y, a longer bill. The bills of th e several northern African subspec ies of Crested

Lark are longer th an in European birds. Birds with interm ed iate bill len gth occur and may be difficult to identify. Occasionally, even in the field, the shape of the lower mandibl e is of help.

In Crested Lark, the lower mandibl e is usually straight; the general impress ion is of a downcurved bill. In Thekl a Lark, the lower mandible may be slightly uptilted, thus giving the bill

12 Thekla Lark / Theklaleeuwerik Ga /erida thek/ae show ing short bill and crest, Ze id a, Morocco, November 1990 (Magnus UI/man)

19

Mededelingen

13 Thek la Lark / Theklaleeuwerik Galerida theklae showing compact proportions, Oued Sous, Morocco, January 1987 (Magnus UI/man) 14 Crested Lark / Kuifleeuwerik Galerida cristata show ing lon g and sli ghtl y dow n-curved bill , long crest and elongated build ; prim ary proj ection on thi s bird obvious enou gh to aid identification. Tamerza, Tuni sia, April 1989 (Magnus UI/man)

almost a straight general appearance. In many Thekla Larks, however, the lower mandible is straight or 50 slightly uptilted that it will be of no use in the field . This subtie difference in bill structure is partly due to the difference in bililength.

Thekla Larks give a rather small, compact impression while Crested Larks are larger with a somewhat more elongate appearance. Seeing 50 many Thekla Larks (if you keep watching them after the initial observations) has the effect that, when a Crested Lark is spotted, the latter' s larger and more elongate build is quite obvious.

Crested Lark has a slightly longer primary projection but this is surprisingly difficult to assess in the field. Plumage characters are of I ittle use due

to large individual and geographical variations.

Thekla Larks often perch on top of a bush or pole while Crested Larks generally stay on the ground.

In Tunisi a, the situation is reversed: Crested Lark is common while Thekla Lark has to be searched for . Here, the latter tends to inhabit more stony, barren habitat at slightly higher altitudes than Crested Lark . I am not aware of any differences in habitat preferences in Morocco.

Reference Bergier, P & Bergier, F 1990. A birdwatc her's guide to Morocco. Perry.

Magnus UI/man, J1iongr채nd K: 104,22471 Lund, Sweden

Notes on Sillem's Mountain-finch, a recently described species from western Tibet Sillem's Mountain-finch Leucosticte sil/emi was first described from two skins in th e Zoologica,l Museum in Amsterdam (ZMA) in 1992 (Roselaar 1992). The birds had been collected from a mixed flock of mountain-finches on the Kushku Maidan pl atea u (western Tibet, area disputed by India and China) at 5125 m by J A Sillem during 20

the Netherlands Karakorum Expedition 1929-30 which crossed previously unexplored mountain ranges on the way from Srinagar, Kashmir, India, to Kashgar, Sinkiang, China. Mistaken as Brandt's Mountain-finch L brandti (w ith which they were collected), they lay for many years in the private collection of J G van Marle. This collection became part of the collection of the ZMA in 1979.

Even though a number of famous ornithologists had examined Sillem's birds, such as Frank Ludlow in Kashgar (Ludlow 1933, Sillem 1934, J A

M ededel i ngen Sillem pers comm ), Hugh W hi stier and Norm an Kinn ea r in Lo ndo n, En gland (S illem 1934, J A Sillem pers comm) and Charl es Vauri e in Bu ssum, Netherl ands (Vauri e 1972) (the latte r eve n measured all th e Ti beta n birds in va n M arl e's co llectio n), th e diffe rence fro m L brandti was not noted.

Vet, L sillemi is quite di stin ct (cf fi gure 1).

Specimens of L sillemi O nl y th e two o ri ginal spec imens of L sillemi are currently kn ow n. Ca reful scrutinizati o n of skin s of mountain-finches and snowfin c hes in the co llections of th e mu sea of Leiden, Dresde n, Bonn , Berlin and Trin g di d not revea l mo re spec imens, nor we re any fo und by Siegfri ed Eck in the co llectio n of th e Zoolog isc he Staatssammlung in Münc hen, w hi ch conta in s lots of sk in s of ce ntral Asian birds (S iegfri ed Eck in litt). The single adult of L sillemi d iffers fro m adul ts of L brandti (in w hi ch th e sexes are simil ar) mainl y in hav in g a taw ny-cinnamo n head, w ith out blac k o n th e forec row n, an un strea ked mantIe, pa ler rump and underparts, complete absence of w hite fringes along th e fli ght-feath ers (eve n w hen freshl y moulted), drab-grey instead of bl ac ki sh ground colo ur of fli ght-feath ers, lo nger w ing, sho rter tail and more slender feet (see Roselaa r 1992 for measurements and a graph of w in g/ta il rati o).

The oth er spec imen of L sillemi is a ju venil e in w hi ch the remi ges and rectri ces are not full y grow n. It differs from juvenil es of L brandti in a simil ar stage of develop ment by hav in g mo re strea ky upperparts and breast, w hiter chin and bell y and (as in th e adult) lac k of w hite frin ges along more greyish flight-feath ers. The j uvenil e shows a rath er close resemblance to ad ult fe males of ce rtain large pa le rosefinc hes like Great Rosefin ch Ca rpodacus rubicilla se vertzo vi, Rosebreasted Rosefin ch C puniceus kilianensis or Roborovs ki 's Rosefin ch Kozlowia roborowski and to juve nil es of G reat Rosefinch and Rosebreasted Rosefinc h but differs fro m th e first two spec ies by a muc h more slender bill ; th e d iffe rence from j uvenil e Kozlowia, a rare end emi c bird of th e hi gh pl ateaus of eastern Tibet, could not be studied beca use th e ju ve nil e of Kozlowia is apparentl y never co ll ected. Snowfin c hes of th e genus M ontifringilla show a su perfi c ial rese mbl ance to L sillemi but th e larger spec ies have bo ldl y pattern ed flight-feath ers, unl ike L sillemi.

Type loca lity of L sillemi The Neth erl and s Karakorum Expeditio n 1929-30 traversed a part of the western Tibetan platea u

w hi ch was not previo usly exp lo red (Visser 1931).

Even today little more of the area is know n probab ly beca use visiting a territo ry w hic h is under di spute between China and Ind ia is d ifficu lt. Of all th e co ll ectio n loca l ities i n Tibet given by Va uri e (1972), o nl y a ve ry few are o n th e western Tibetan plateau (cf fi gure 2). Beca use potenti al trave il ers may be interested in the c irc umsta nces met by th e ex pediti on, I extract th e fo ll ow in g detail s fro m J À Sill em's di ary. The pages of thi s di ary referrin g to th e cross in g of th e Ku shku M aidan pl atea u as weil as some ph otograph s w ere kindl y provided by Mrs Ca ro line Sillem, J A Sil lem's daughter. M y additi o ns are w ithin square brac kets.

Tu esday 3 September [1929J . We nt through the Ka ra Tagh Pass from ca mp 55 to ca mp 56. Ve ry strong and co ld w ind s. Skinn ed th e Hoopoe [Upupa ep opsJ found dead yeste rday by one of the coo li es [portersj . Coll ected a rock-th ru sh [Monticola saxati/is, co ll nr 52J .

Wednesday 4 and Thursday 5 September. Sunn y, but sometimes very w in dy. Wa lked in surroundings of ca mp 56 w ith my rifi e, but no bird s to be see n for both days, except some di stant Raven [Corvus coraxJ. Frid ay 6 September. W alked w ith Kh an Sa hib [Afraz Gul, th e Indi an Government topog raph er w ho accompa nied the expedition, togeth er w ith th e expedition leader Or P C V isse r, Mrs V isser, two Swiss geolog ists/mountain eers, and so me 25 portersJ to ca mp 57.

Halfway it started snowing, accompa nied by very co ld w in ds; we became chilled to the bone and in th e ca mp in th e evening my fin gers still too stiff to write.

Saturday 7 Septem ber. Sunn y bu t co ld ; all ground cove red by snow. Cl imbed th e top of th e plateau, 5500 m, w hich was reached at 13 :00. Too k so me photographs [pl ate 1J. After th e descent, we made our ca mp on the slope nea r a lake [ca mp 58J. Nea r th e ca mp a fl oc k of birds was hea rd , and I succeeded in shooting th ree of them, w hi ch appeared to be finches: a pair of one spec ies [L brandti, co ll nos 51, adult male; and 55, j uvenil e fema leJ and a si ngle of another species [the type of L sillemi, co ll no 53, ad ult maleJ. At 15:30, I we nt to t he lake w ith Franz [Loc h matter, one of the SwissJ to take a look at the ducks we had noticed in the di stance w hen settling ou r ca mp bu t they swa m to th e centre of th e lake, too fa r to co llect. O n our way back, Fra nz shot anoth er fin ch [Bl anfo rd 's Snowfinch Montifringilla b/anfordi, co ll no 95, adul t maleJ .

Sun day 8 September. Fro m ca mp 58 (5 125 m) to ca mp 59 (5 100 m). Clea r co ld weath er; a hail storm fro m 09 :30 to 10 :30 and a snow-bli zza rd at 17:0020 :00; in the even in g, tempe rature -7 We feit all mi serab ly co ld due to the stro ng w ind s. Before our departu re, I made a wa lk along the shore of the lake, w here c 200 tea l [Garganey A nas querquedu/a acco rdin g to Sillem 1934, Tea l A crecca according to Sil lem 1935J had assem bied. I co llected a wagtail [Whi te Wagtail Motacillà a/ba, co ll no 221, 2 sa ndpipers [Tem-

oe.

21

Mededel ingen

~aaS'93

FIGURE 1 Ad ul ts of Sill em's Mounta in-finch Leucosticte sillemi (top) and Brandt's Mountain-finch L brandti (bottom) (Frits Jan Maas)

22

Mededelingen

15 'On boundary of India and China, seen northward. Left one of the lakes we discove red and where I flushed 200 teal. Altitude of the pass 5500 m. 7 September 1929' (photograph and text by JA Sillem). Type locality of Sillem's Mountain-finch Leucosticte sillemi is on slope dow n left to lake in distance 16 'Our camp 59 after the snowstorm of last ni ght' (photograph and text by JA Sillem). Photograph taken during lunch on 8 September 1929, a little north of type locality of Sillem 's Mountain-finch Leucosticte sillemi, on Kushku Maidan plateau, western Tibet, at 5100 m

23

Mededel ingen mincks Stint Ca/idris temmin ckii, co ll no 43, Common Sandpiper Actitis hypo/eucos, co ll no 44], a ye ll ow ish lark [Tree Pipit Anthus trivia/is, co ll no 46) and aga in some finch [juvenile of L sillemi, co ll no 54] . A rri ved [at camp 59] at 13:00, first tak in g a meal [p late 2] and then started to ski n the bi rds, among others a possi bie Green Sandpiper [Wood Sandpiper Tringa glareola, co ll no 45] found by Puntsok, one of the coolies.

Monday 9 September. From camp 59 to ca mp 60 (4800 m). N ice and sun ny, 45 eC at midday, but -sec in the evening. Left ca mp 59 at 11 :00, but onl y arrived at camp 60 at 16:00, c 10 mi Ie away, makin g little progress w ith my heavy gun, binoculars, camera, and six large marmots shot underway ... [the expedition suffered from food -shortage; since th ey left Leh in Ba ltistan, India, on 2 June they cou ld not buy food until

\,*~"-- ... , \

• - ..........

•

_-,, ...r>.... --",,' - ... __ I

-

,_ ....

,I I

I

•

TIBET PAKISTAN

, --- ..

\

,

,~_'

,r"

INDIA

..

•••

FIGURE 2 Map of Kashmir, western Tibet and neighbouring areas, show ing route of Netherlands Karakorum Expedition in 1929 (stippl ed, Srin aga r to Yarkand ) w ith co llecti on loca lities (large dots). Areas ove r 4000 m w ithin hatched lin e, state bound ari es streaked lin es . Small dots are co llection loca lities of other expeditions according to Vau ri e (1972) (g ive n for Tibetan plateau onl y, east of line Srin agar-Yarkand). S: type loca lity of Sillem's Mountainfinch Leucosticte sil/em i. Note poor ornithological coverage of weste rn Tibet.

24

Mededelingen people we re met again at Sanju in Sinkiang on 10 October].

Most birds collected were migrants on their way to India, and the same applies to the birds only seen. Both L sillemi and L brandti were undoubtedly local birds, as the wings of the young birds were not fully grown and the adults were in heavy moult. They either had bred on the site where they were collected or had flown down from nearby peaks of the Kun Lun range, forced down by the snow of 6-8 September. Remarkably, no Horned Larks Eremophila alpestris were seen or collected in the area of the Kushku Maidan, although special attention was paid to them (Whistier 1932) and many were collected by the expedition in mountains further north and south.

Possible relationships of L sillemi As noted above, L sillemi has a longer wing, a shorter tail and more slender legs and feet than its supposed relative L brandti. This change in proportions is also found in high-mountain representatives of other groups of birds. In rosefinches, the genus Kozlowia also has longer wings, shorter tail, and more slender feet than the supposedly related Carpodacus, and the same applies to Grandala Grandala coelicolor when compared with related rock-th rushes of the genus Monticola. In Leucosticte, the sexes have similar plumage but differ in size. Juveniles are close to adults in plumage, differing mainly in looser texture of feathering and in more diluted colouring; the juvenile of L brandti is virtually unstreaked. The female of L sillemi is as vet unknown but as the single known juvenile is more streaky than the single known adult male, unlike other Leucosticte, the female may be more streaky, too, thus more like the situation in Carpodacus than in Leucosticte. This is also supported by the close resemblance of the juvenile to certain large rosefinches and to the female of Roborovski's Rosefinch Kozlowia roborowski (see above). As long as the female of L sillemi is unknown, it seems preferabie to maintain Sillem ' s Mountain-finch in Leucosticte, close to L brandti with which it was long confused.

New species of Palearctic birds To find a new Palearctic species is a rare event since 98% of the c 1135 Palearctic bird species became known to science between the appearance of the 1758 edition of Linneaus' Systema Naturae and the turn of the last century (figure 3) . Only seven species of truly Palearctic birds

250

~

150

,-

100

r-

50

It

rh--r-cso

FIGURE 3 Number of new Palearcti c species described since 1758 in 1O-year periods

were described since 1920, five of them from Sinkiang and Szechuan in China. Of these seven, only two were recognized as new species in the field (Algerian Nuthatch Sitta ledanti Vielliard, 1976, and Chinese Leaf Warbier Phylloscopus sichuanensis AistrĂśm, Olsson & Colston, 1992); two were found to be new wh en the collector returned home with specimens and compared them with other species (Sichuan Partridge Arborophilus rufipectus Boulton, 1932, and Afghan Snowfinch Montifringilla theresae Meinertzhagen, 1937); and the remaining three (Pinkrumped Rosefinch Carpodacus eos Stresemann, 1930, Vaurie's Nightjar Caprimulgus centralasicus Vaurie, 1960, and Sillem's Mountain-finch) lay misidentified for many years in collections before their distinction was noted. Who knows what bird collections may still have to reveal in the future! And what else can be found as new in China?

I thank Mrs Caroline Sillem for providing drafts of her father's diary and photographs of the expedition, Siegfried Eck for checking specimens of mountain finches in MĂźnchen and Hans van Brandwijk for making photographs of the original painting of Sillem's Mountain Finch by Frits Jan Maas.

References Ludlow, F 193 3. A contribution to the ornithology of Chinese Turkestan. Ibis 13 (3) : 240-259.

Roselaar, C 5 1992. A new species of mountain-finch Leucosticte from western Tibet. Bull Brit Ornithol

25

Mededel i ngen Club 11 2 : 225-231.

Sillem, J A 1934. Ornitholog ica l resu lts of the Netherland Karakorum Exped ition 1929/1930. Org Clu b Neder! Voge lk 7: 1-48.

Si llem, J A 1935. Aves. In : PC Visser (editor), Wissen schaftli che Ergebnisse der niederländi sc hen Expediti onen in den Karakorum und die angrenzenden

Geb iete 1922, 1925 und 1929/1930: 452-499, Leipzig.

Vaur ie, C 1972. Tibet and its birds. London.

V isser, P C 1931. Door de bergwoestijnen va n AziĂŤ.

Rotterdam.

W hi stier, H 1932. On some larks of the Kashmir State .

Ibis (13) 2: 470-479.

CS (Kees) Roselaar, Instituut voor Systematiek en Populatiebiologie, Postbus 94766, 1090 CT Amsterdam, Netherlands

Asian-Pacific birds Selangor International Bird Race 1993 O n 16 and 17 October 1993, the fourth Selangor Intern ational Bird Race orga ni zed by the Malaysian Nature Society took place in Selangor, Malaysia. Thanks to spo nsorship by Malaysian Airlines, a number of foreign teams participated, includin g England (Briti sh Tru st for Orn ithol ogy),

-----------------------------------------

Indon es ia (Yogyakarta Birdwatching Club), Ireland (Iri sh Wildbird Conse rva ncy sponsored by Guiness Anchor), Japan (W ild Bird Society of Japa n), Singapore, Thailand (B ird Co nse rvation Society of Thailand), USA and the Netherlands/ Germ any (D utch Birding/Limicola sponsored by Carl Zeiss Germa ny). Foreign participation is actively pursued in order to attract publicity and

17 Buffy Fish Owl / Maleise V isu il Ketupa ketupu, Kuala Se langor, Selangor, Ma laysia, October 1993 (A rnoud B van den Berg)

26

[Ou/eh 8irding 16: 26-27, februari 1994[

Asian-Pacific birds support from sponsors for the maintenance of the Kuala Selangor Nature Park wh ich was founded in 1987 to proteet mangroves south of the mouth of th e Selangor river. A system of trai ls, hides and board-walks was created to fac ilitate birding and to increase awareness of nature conservation. For more information on the race and the Kuala Selangor Nature Park, see Dutch Birding 14: 104-107, 1992.

The win ners of previous years were not ab le to partic ipate in 1993, enab ling the Singaporeans to win with a totalof 167 spec ies. At a respectab ie distance, th e Dutch BirdingiLimicola team finish-

ed second just ahead of the first Ma laysian team.

Despite a lot of rain on the coast and fog in the hills, rare migrants were found, including a Little Cormorant Phalacrocorax niger, a Far Eastern Cu rl ew Numen ius madagascariensis and one or two As iatic Dow itchers Limnodromus semipa lmatus. Among the unusual resident species recorded during the race were Dusky Crag Martin Hirundo concolor and White-breasted Woodswa ll ow Artamus leucorh ynchus. At night, a d isplaying pair of Buffy Fish Owls Ketupa ketupu showed itself near the entrance of the Kua la Selangor Nature Park.

Arnoud B van den Berg & Cecilia A WBosman, Duinlustparkweg 98, 2082 EG Santpoort-Zuid, Netherlands

Recensies ___________~ S CRAMP (EDITOR) 1992. Handbaak of the birds of furope, the Middle fast and North Africa - the birds of the

Western Palearctic. Volume 6: warblers.

S CRAMP & C M PER RINS (EDITORS) 1993. Handbaak of the birds of furope, the Middle fast and North Africa the birds of the Western Palearctic. Volume 7: flycatch-

ers to shrikes.

Oxford University Press, Oxford. 728 pp, ISBN 0-19857509-2 (vo lum e 6); 575 pp, ISB N 0-19-857510-6 (vo lum e 7). GBP 75 .00 in both cases.

There have now been so many reviews written about the var ious vo lumes of Bird s of the Western Palearctic that I feel that there's rather li tt le left to be said . These two vo lu mes do not deviate from the sty le and quality of the prev ious five, in other words they are monumenta l p ieces of work that wi ll remain sta ndard references for decades to come . For most spec ies, many pages of information is provided plus literally lOOs of sou rce references shou ld you wish to delve into any aspect more thorough ly. I ca nn ot comment on the accuracy and completeness of the text although I assume it to be 100% or close to in both cases. I feel able, however, to express my opinion concern in g the quality of the p lates. Most of them are abso lutely beautiful, whilst a few are simpl y not! These re lative ly smal l alm ost, miniature sty le, pa intin gs do not do justice to the talent of some of these artists and this applies to al l seven volumes to date. I remember seeing a few large paintings in an exhibition of one of th e artists who has produced p lates for BWP and then instantly apprec iating what a wonderfu l artist he really is. Hi s p lates, on the other hand, are tragici I wonder how many people w ill ju dge this individual ' s work on the bas is of his plates? Cou ld not artists have been chosen in some cases

[Dutch Birding 76: 27-29, februari 7994J

w ith a bit more reference to the ir sty le of work?

The price seems to be a bit steep but, given the sizes of the books and the qua lity of the information conta ined w ithin, they must be the best value-for-money books ava il ab le. They shou ld be grac in g the bookshelves of all ornithologists and anybody w ho has not vet got (a ll of) them shou ld do there utmost to lay their hands on the comp lete set. GRAHAM J HOLLOWAY

J-p JACOB & M PAQUAY 1992. Oiseaux nicheurs de Famenne. L'atlas de Lesse et Lamme. Aves, Liège. 360 pp. <Prij s onbekend> Nederl and telt ruim een strekkende meter streekavifauna's, om nog maar niet te spreken van de onafzienbare rij broedvogel rapporten waarvan niemand meer een comp leet overzicht heeft. Internationaa l besc houwd is Nederland een toonbeeld van in venta risatiedrift en samenwerking tussen voge laars. Je vergeet daardoor gemakkelijk dat niet overal elders zo'n in ventarisatietrad iti e heerst en kijkt in eerste in stantie dan ook onwennig naar een broedvoge l atlas van een gebied in Zu id oost-B elgië met een opperv lakte van slechts 28 000 ha. Met de arrogantie die voortv loe it uit onze van streekavifauna' s doorzakkende boekenp lanken is men dan sne l geneigd te denken dat je zo'n 'klein ' gebied toch niet 'atlast' maar er de territoriumkartering toepast. De Belgische realiteit is echter een andere dan de Nederlandse en Belgische overwegingen moeten niet vo lgens Nederlandse maatstaven worden beoordee ld . België kent geen rijke trad iti e op gebied van broedvoge linventarisat ie in georganiseerd verba nd. De organisaties AVES in Wa ll on ië en VLAVICO in V laanderen z ijn nog maar pas bezig met de uit-

27

Recensies voering va n grootsc hali ge projecten. In dat li cht moet ook deze broedvoge l atl as worden gez ien.

Het gebied waa r de ri vieren Lesse en Lomme samenstromen vo rmt de kern va n het studi egeb ied. De ri v ierdalen en hellin gbossen in de streek genieten een grote faam om hun pl anten - en dierenrijkdom maar merkwaard igerw ijs wa ren geen nau wkeuri ge, recente broedvogelgegevens voorhanden. U it de inl eidende hoofdstukken va n het boek wordt duidelij k dat dit te w ijten is aan het feit dat er vrij we l geen voge laa rs in de streek wo nen. Dat maakt de prestatie va n Jacob en Paquay en de inventa ri see rd ers uit de kringen va n AVES er des te opmerke lij ker op. 70 voge laars hebben in de periode 1985-89 het onderzoeksgeb ied uitgekamd. Het onderzoek is op basis van kil ometerhokken uitgevoerd zodat 279 bl okken onder handen moesten worden genomen. Het voorko men va n de broedvogels is vo lgens de bekende coderi ng in broedzekerheidskla ssen vastge legd. Bovendien is vo lgens een sc hatting (te llin g bij de ze ldzame soorten) de talr ijkheid va n de soorten geregistreerd (v ijf aantalsk lassen: 1-5, 6-10, 1120, 21-40 en > 40).

Het gebied telt 109 broedvogelsoorten. In de ve rsp rei din gskaarten krij gt gelukki g het aa ntalsaspect voorrang. A ls waarsc hijnlijk of zeker broeden is vastgesteld, wo rdt de aantalsschatting wee rgegeven. Er is dus sprake va n een broedvogelatlas met se mi-kwa ntitatieve ve rspreidin gskaarten. Dat voegt vee l in formatie toe aa n de verspre id in gspatron en, temeer daar ook topografisc he elementen zoa ls ri vieren, dorpen en bossen als ondergrondarcer in g aa n de kaarten z ijn meegegeven .

Een minpunt is echter dat de aanta lsschattingen in de vo rm va n ci jfers op de kaa rt staan terw ijl niet voor va ri abele stipdi ktes is gekozen di e de patron en visueel beter tot hun recht zo uden laten komen. Helaas is ĂŠĂŠn oogopslag nu niet vo ldoende om de informati e in de kaart te doorgronden. Daarmee is tegelijk all es wat in negatieve z in op het boek aan te merken va lt gezegd wa nt Jacob en Paquay hebben een waa rd evolle verspreid ingsatlas afgeleverd. De soo rtteksten zijn ve rgelijkbaar met de informati e zoa ls we die uit goede st reekavifaun a's gewen d z ij n. De ve rsp reidingspatronen en gevonden dichtheden wo rden geanalyseerd en verge leken met di e uit naburi ge regio's, de beschikbare informati e over het voo rkomen in de loop der tijd en de aanta lsontw ikke lin g wo rdt sa mengevat en ten slotte komen ook de biotoopvoorkeuren va n de soort ruim aan bod. Teve ns wo rdt bij elke soort een aantalssc hattin g va n de populati egrootte gegeven.

In de inl eidende hoofd stukken wordt beha lve de onderzoeksmethodiek ook het land sc hap en het klimaat va n de streek beschreven . Bovend ien is het boek verluchti gd met talloze foto's va n land sc happen (vee l in kleur) en voge ls.

Het boek wo rdt afges loten met uitgebreide evaluaties waa rin broedvogelsamenstelling en aa ntalso ntw ikke lingen tegen het licht wo rd en gehouden. De aanwez ige biotopen en hun broedvogelrij kdom wo rden tens lotte u itgebreid geanalyseerd , waa rna een opsommin g vo lgt va n de top locaties met hun meest waa rd evo lle soo rten.

28

U it de eva lu ati es wordt du idelijk dat het geb ied van de Lesse en de Lomme niet all een in reg io nale context va n grote waarde is, maar oo k op landelijke niveau hoog scoo rt. Voo ral de bosvoge ls maa r ook versc hillende soorten va n het open ve ld (Kwarte lkonin g Crex crex!) hebben er hun bastion.

Het werk va n Jacob en Paquay maakt duidelij k dat bi j gebrek aan mankracht voo r de arbeidsintensieve territoriumkarteri ng een atl asproject met kleine onderzoeksb lokken een prim a alternatief is. JOHAN BEKHUIS

T NIGHTINGALE & M HILL 1993 . 8irds of 8ahrain. Immel Publi shin g Ltd, London. 285 pp. ISBN 0-907151 -79-5.

GBP 45 .00.

The oil state of Bahrain makes up onl y a tin y part of th e Arabian Peninsu ia. O n the island, howeve r, merely some rocks in th e Pers ian Gu lf, almost 300 spec ies of birds have been recorded. Thi s beautiful av ifauna makes clea r w hy th e area is wo rth v isiting. The first 165 pages give information, among others, on the island itself (geog raphy, geomorpho logy, climate, vegetation, but also po llut ion and hunting), on ornithol ogists of past (obv ious ly th e more inte resting) and present, on w hic h areas to v isit and w hat to expect (w ith four small but detail ed ma ps), and on mi gration and occurrence of species per month . Breed in g bi rd s are covered in a separate chapter, w ith useful information on status, nesting sites, breeding seaso n, and so on.

Much data are probab ly taken from other sou rces thoug h, li ke c lu tch size and fled gin g period, and I wou ld have preferred to see a di stinction between own data, gathered on Ba hrain, and data from literature. In the first nine chapters all b ird names in th e text are printed in bold, w hich makes it ve ry easy to look up the va ri ous spec ies . Chapter 10, cover ing about the second half of th e book, is a systematic li st of all spec ies ever recorded in t he emirate. Th e level of information per spec ies is di verse : in some spec ies ve ry detailed, in others rath er vague (for in stance in Herrin g Gu ll Larus argentatus [s ic]). It makes p leasant reading though. The fact th at because of the presence of va rious private zoos several introduced species are regularIy see n, sometimes even breeding in th e w ild an d often spread in g furth er, so und s famili ar ...

Th e most exc iting of the book are th e excellent, hi gh-qu ality photographs of M ike HilI. Over 80 species are depicted, many of w hich o nl y rare ly see n by b irders (eg, Socotra Cormorant Phalacrocorax nigrogularis (a lso in the co lony!), Sooty Falco n Fa lco conco lor and Grey Hypocoliu s Hypocolius ampelinus) .

Even for those w ho have never been, or are goin g to be, in the neighbourhood, th e book w ill give man y pleasant hours of reading and dream in g away. GUIDO KEIJL

o

M F LEOPOLD & C J CAMPHUYSEN (REDACTIE) 1993. Wel of niet boren op het Friese Front? Versch illende standpunten vergeleken. Proceedings va n de NZG Wo rkshop,

Recensies 16 mei 1992, A lkmaar. Sula 7 (spec ial iss ue). 44 pp.

ISSN 0926-1 32X. In 1991 voe rde de Nederl andse Aardo liemaatschapp ij (NAM) een proefboring uit voor het opsporen van gasreserves op het Friese Front, 65 km ten noorden van Texel, Noordho ll and. Het Friese Front is een b ij zonder stukje Noordzee waar als het gevolg van de loca le hydrog rafie een bijzondere fauna en flora aa nwez ig is, zowel in het water als op de zeebodem. Bekend z ijn inmiddels onder andere de grote aanta llen Zeekoeten Uria aa lge die met hun nog niet vliegv lu gge jongen in dit gebied verb lij ven. Op 16 mei 1992 organ iseerde de Nederlandse Zeevoge lgroep (NZG) een works hop waar ve rtegenwoord igers va n het Nederl ands Instituut voor Onderzoek der Zee (N IOZ), de NAM, Greenpeace (dat tegen deze boring protesteerde en actie voerde), de Ministeries va n Landbouw, Natuurbeheer en V isserij (LNV) en van Econom isc he Zaken (EZ) met elkaar in discussie gingen over de we nse lijkheid en milieueffecten van boringen in dit unieke stukj e zee. In dit specia le nummer va n Sula wordt van deze dag vers lag gedaan.

Mardik Leopold (N IOZ) zet in een goed verhaa l nog eens ui teen waardoo r de biologische rijkdom van het Fri ese Front veroo rzaakt wordt. Bopp va n Dessel

(NAM) stelt dat de NAM bij al haar operaties uiterste zorgvu ldi gheid betracht, daarvoor specia le risicoanalysep roced ures heeft ontw ikkeld en dat er naar gas geboord kan worden zonder grote risico's voor het zeemilieu. Willem Jan Goossen (het op drie (!) versc hillende manieren sc hrij ven in deze uitgave va n de voornaam van deze spreker/auteu r is een opme rkelijke en we ini g correcte redactionele misser) gaat hier namens Greenpeace uiteraard tegenin en betoogt dat de milieusc hade van boringen we l degelijk aanz ien lijk is en dat de mogelijkheid van een grote mili euramp ni et ondenkbeeldig is. Greenpeace plaatst de problematiek va n de vervuiling door de offshore- indu stri e, zoa ls we va n haar gewen d zijn, in een wat ruimer, zeg maar g lobaler perspectief.

Lezers die nog nooit van offshore, tankers, o li e, gas en zeevogels hebben gehoord (maar daartoe behoren de abonnees va n Sula lijkt mij niet) kunnen in dit nummer we lli cht iets van hun gading vinden. Voor degenen die zic h al op een andere wi jze hebben verdiept in de de voors en tegens va n olie- en gaswinning op zee en de energieprob lem ati ek in het algemeen biedt het verslag van de works hop echter we ini g nieuws. Bovendien heeft de publikatie va n deze zeven bijdragen, anderhalf jaa r (!) na dato, wel erg lang op zich laten wac hten. ANDRĂ&#x2030; J VAN LOON

DBA-nieuws _ _ ________ Nieuwe Dutch Birding-autosticker Samen met dit nummer van Dutch Birding presenteren wij onze lezers de nieuwe Dutch Birding-autosticker. Nederl andse begunstigers kunnen extra exemplaren van deze sti cker aanvragen door het zenden van geldi ge postzegels ter waarde van NLG 4.00 per sti cke r aan : Dutch Birding, Postbus 75611 , 1070 AP Amsterdam, Nederl an d. Belgisc he begunstigers kunnen BEF 1000.00 per sti cker overm aken op girorekenin g 000 1592468 19 tnv Dutch Birding Association ovv 'stickers'. De genoemde prijzen zi jn inclu sief ve rpakk in g en verzend in g.

New Dutch Birding sticker With th is issue of Dutch Birding we present our readers the new Dutch Birding st icke r. Those interested in obtaining extra copies can send a Sterlin g cheque (amountin g to GBP 2.00 per

DUTCH BIRDING ({) VOGELLIJN (50 cpm)

06 - 320 321 28 copy) or Eurocheque (N LG 5.00 per copy), includin g package and postage, to: Dutch Birding, Postbus 756 11 , 1070 A P Amsterd am, Netherlands.

Corrigenda _ _ _ _ _ _ _----,.--_ _ In het onderschrift van p laat 205 (Dutch Birding 15: 284, 1993) is bij ve rgiss in g niet de jui ste fotograaf verm eld. De foto werd niet gemaakt door earl Derks maar door Hans Gebuis. REDACTIE In the paper ' Identification of Middendorff's and Styan's Grasshopper Warblers' by Peter R Kennerley and Paul J Leader (D utc h Birding 15: 24 1-248, 1993), two errors appear in the capt ions of plates 171 and 173. For plate 171, the date shou ld be 9 February 1991; for plate 173, the locat ion should be Luk Keng, Hong Kong. We apologize for these mistakes. EDITORS

(Ou/eh Birding 16: 29, februari 1994J

29

Aankondigingen & verzoeken _ __ Birdlife International World Conference on 12-18 August 1994 The BirdLife Internation al World Conference is organ ized every four year, usually c losely timed w ith the International Ornithological Congress.

On 12-18 August 1994, the 21 st World Conference wi ll be held in Rosenheim , Bayern, Germany. The purpose of the conference is to debate globa l bird conservation priorities, agree on the action plan for the next four years and hold special symposia on key conservation issues. A ser ies of short excursions w ill be offered and there w ill be a special excursion (18-19 August) for people w ish ing to travel to Vienna, Austr ia, to attend the Internationa l Ornitho logica l Congress. For an information leaflet, containing the provisional program me and a registration form, please contact: BirdLife International, Wellbrook Court, Girton Road , Cambrid ge CB3 ONA, UK, telephone +44-223277318, fax +44223277200.

Bird migration survey in Israel in autumn of 1994 From 10 August to 20 October 1994, the Israel Raptor Information Center IRIC organizes the 16th annual raptor, stork and pelican migration su rvey in the North ern Valleys, Israel. During the autumn, over a period of 45 days, 580 000 raptors of 30 different species, 190000 White Storks Ciconia ciconia and 36 000 White Pelicans Pe/ecanus onocrota/us can be counted in the sk ies over Israel!

You are invited to join an international team of birders to experience the busiest migration route in the Western Palearctic. Experienced birders w illing to ass ist in the survey for a period of at least 3 weeks and to watch the mi gration for at least 8 hours a day are offered free lod gin g and food for the len gth of their stay. Those interested are requested to send a short curriculum vitae includin g details of their previous experience t~: Dan Alon, Autumn Migration Survey, Ruth St reet 25, Haifa, 34403 Israel, telephone +9724389973; fax +972-3818433 or +972-2932385 (IRIC).

Please state the period you w ill be ava il ab le.

Birds of Jordan A book on the birds of Jordan is currently being prepared by lan Andrews, based mainly on the three years he recently spent in that country . AIthough some add itiona l information has already been sent to Jörg Wittenberg and himself, the author is keen to make the book as compre hensive a summary as possible. Please send Jordanian bird records (old or recent) t~: lan Andrews, 39 Clayknowes Drive, Musselburgh, Midlothian EH21 6UW, UK . Any records w ill be gratefully received and acknowledged .

Broedvogelatlas Malopolska, Polen In 1992 verscheen

At/as ptaków /egowych Ma/opo/ski 7985-7997 - The at/as of breeding birds in Ma/opo/ska 7985-7997 (south-eastern Po/and), uitgegeven door Biologica Sile-

en de soortteksten van deze broedvogel atlas van Malopolska, Zu idoost-Polen, zijn zowe l in het Pools als in het Engels. In Nederland is het boek te bestellen door overmaking van NLG 33.00 (inc l N LG 8.00 ve rzending) op postbankrekening 5663572 tnv F Erhart, Rosendaalsestraat 160-10, 6824 CN Arnhem, Nederland, ovv 'Atlas Polen'.

OBC/ln Focus Conservation Awareness Award 1994 is the 10th year since the foundation of the Oriental Bird Club OBC. In this anniversary yea r, the OBC is pleased to announce an important new conservat ion award, the OBC/ln Focus Conservation Awareness Award, sponsored by one of Britain's leading optical equipment retailers In Focus.

The award of GBP 1000.00 is being offered to nationals of the Orient for a project w here the main emphasis is on conservation awareness. Such projects might include construction of a hide or information centre, funding a camp for school child ren or nature traiI, improving educational facilities at a loca l schoo l, funding of educationa l materiais, publications or attendance at a training course, or any other project that raises the loca l awareness of the birdlife and the conservation issues pertaining to it.

OBC/ln Focus Conservation Awareness Award is based on the success of the Forktai I/Leica Award and wi ll significantly expand the OBC's conservation role.

An information leaflet describing the c1ub's conse rvation activities along with advice on proposals can be obtained from: OBC Conservation Officer, c/o The Lodge, Sandy, Bedfordshire SG19 2DL, UK. Ornithos, a new French journal for birders In 1994, the Ligue pour la Protection des Oiseaux (LPO) in France is sta rtin g a new journal, Ornithos, ed ited by Philippe J Dubois and Marc Duquet. In this first year, two issues wi ll be published (in March and September).

Ornithos w ill focus on birds in France and the Western Palearctic and w ill publish papers and notes on identi fication , status and ecology of the birds of France and the WP, the annua l report of the French rarities committee (CHN), the annua l report of rare breeding birds in France, results of bird surveys in France, mystery photographs, birding spots in France and the WP and other news about birds and birding in France and the WP. The format of the jou rna I is 23 x 16.5 cm. Each issue w ill have 48 pages inc luding numerous co lour photographs . The text is in French with English summaries and captions. The subscr ipti on rate w ill be FRF 150.00 (Europe) or FRF 180.00 (countries outside Europe), with specia l rates for LPO-members (FRF 120.00 and FRF 150.00, respectively). For further information and subscriptions, please contact: Ornithos, LPO, BP 263, 17305 Rochefort Cédex, France.

siae in Wroclaw, Polen. De inleidende hoofdstukken

30

jOutch Birding 16: 30-31, februari 1994J

Aankondigingen & verzoeken Rode lijst van bedreigde en kwetsbare vogelsoorten in Nederland Ac ht j aar na Bedreigde en ka rakteristieke voge ls in Nederland (Os ieck 1986) pub li cee rde Voge lbesc herming Nederl and onl angs een ni euwe Rode lijst van bedre igde en kwetsbare voge lsoorten in Nederland, sa mengesteld door Edu ard Os ieck en Fred Hustin gs . Het rapport is te bestellen door ove rmakin g va n NLG 25.00 op girorekenin g 75775 tnv Voge lbesc herming Nederl and, Ze ist, Nederl and, ovv Rode Lij st, Tec hn isc h Rapport 12.

Vogels van Zuid-Kennemerland en Haarlemmermeer In 1996 za l de Voge lwe rkgroep Zuid- Ke nnemerland een boek publi ceren ove r de voge ls va n ZuidKe nnemerl and en de Haa rl em mermeer, Noord holl and, de eerste av ifa un a va n het gebi ed sin ds het in 1966 in Het Voge lj aar gepubliceerde ove rz icht va n Ak kerm an & N iessen. In deze ni euwe av ifa una zullen alle besc hikbare gegevens va n na 1966 wo rden ve rwerkt, waaro nder de res u Itaten van de ui tgeb reide broedvoge lin ve ntari sati es in de Kennemerduinen en de Amsterdamse W aterl eidin gduinen, de langjarige trekvoge lte llin gen bij Bl oemend aa l aan Zee, de gegevens va n de twee v in ke nbanen in de regio en res ul tate n va n het langlopende onderzoek aa n roofvoge ls en uil en in de Haa rl emm erm ee r. Door het behandelen va n de gehele Haa rl emmermeer za l in het boek ook voo r het

eerst gepubli cee rd worde n ove r de voge lwere ld van de uitgestrekte te rre inen van Schi p ho l.

Om een zo co mpleet moge lij k ove rzicht te ve rk rijgen wo rdt iedereen verzoc ht om interessa nte voge lwaa rn em ingen, gedaan in het gebied tusse n Noordzeeka naa l en de provinc iegrens met Zui dholl and (incl usief de Zui dp ier b ij Ijmuiden! ) èn de H aa rl emmermeer, voo rz ien va n p laats, datu m en eventuele ve rdere gegeve ns te sturen naar: Voge lwe rkg roep Zuid-Kennemerland, p/a Jo han Stu art, A letta Jacobsstraat 27, 199 1 TC Ve lserbroek, Nederl and, telefoon 023-38948 1 (p ri vé) of 025 18-59750 (werk).

Trekvogelproject ' Spring in The Straits' De Straat van Messin a, het zeege bi ed tu ssen Tun es ië en Ita li ë, is een be langrijke trekvoge l route. Elk voo rj aa r co nce ntreren z ich hier 1000en roofvoge ls en 100en Ooievaars Ciconia cicon ia. In het voorjaar va n 1993 werden 25 000 voge ls geteld, waa ronder 5000 Wespend ieven Pernis apivorus op één dag . A I 13 jaa r wo rden ka mpen georgani see rd om tellin gen te ve rri chten en om te p robe ren de intensieve ill ega le j acht een halt toe te roepen. Di t jaa r orga ni seert World W ildlife Fund Italië va n 2 april tot 28 mei 199 4 een kam p aa n de Sic ili aanse ku st.

Voor meer informati e en opgave voo r deeln ame ka n men sc hrij ve n naar: WWF Ita ly, Cam ps Office, V ia Donatell o 5/B, 20 100 M il ano, Itali ë.

WP reports _ _ _ _ _ _ _ __ _ Thi s review li sts rare and interesting bird s mainl y recorded in the Weste rn Palaea rctic durin g NovemberDecember 1993 and foc uses on north- western Europe.

A few November reports we re already included in the previous review (Du tc h Birding 15: 275-28 1, 1993).

Add itional in fo rm ation cove rin g ea rl ier reports is included as we il. Some reco rd s of species outs ide th e W P are also mentioned . Th e reports are largely unchecked and their publi cation here does not im ply fu ture acceptance by th e reco rd s co mmittee of th e releva nt co untry.

The first breeding of Great Northern Diver Cavia immer fo r Norway was reported at Varangerfjord , Finnmark, in 1993. In England, the two long-stayin g Piedbilled Grebes Podilymbus podiceps remain ed present in Co rn wa ll and Northumberl and . A lso in En gland, four excepti onall y late Mediterranean Shearwaters Puffinus ye lkouan we re reported on 4-9 December fl yin g past St Ives, Co rn wa ll , and two on 18 December past Prawle Po in t, Devon. At Fehertó, Szeged, Hungary, 14 Pygm y Cormorants Phalacrocorax pygmeus we re co unted on 8 November. In the U K, large nu mbers of Little Egrets Egretta ga rzetta we re reported in November, w ith 40 in Co rn wa ll , 40 in Dorset, 20 in

IDutch Birding 76: 37 -36, februari 7994J

Devon, 15 in West Sussex, 43 on Jersey, Channel Islands, and nine in Ireland ; numbers remained hi gh in December. In the Netherland s, a Great White Egret E alba returned for its eighth co nsec uti ve w in ter to th e po lders between N uland and Oss, Noordbrabant. At O ued Massa, so uthern Morocco, a fl oc k of 55 Glossy Ibises Plegadis fa lcinel/us was seen on 9 Janu ary 1994.

A furth er fo ur we re wi nterin g in the Camargue, Bouches-d u-R h6ne, France . Bald Ibises Ceronticus eremita co ntinued to declin e, w ith onl y 70 co un ted in a nationwide su rvey in Morocco and none returnin g to Ta' izz, Ve men, thi s autumn (cf D utc h Birdin g 11 : 12813 1, 1989, 15 : 33, 1993) . A first-w inter Eurasian Spoonbill Plata lea leucorodia was present on 25 Novembe r at Corralejo, Fu erteve ntura, Ca nary Island s.

In Vemen, approx imately 500 Lesser Flamingoes Phoenicopterus minor we re co unted at Hodeid ah on 24 Novem ber (the hi ghest co un t ever) . An alleged Whistling Swan Cygnus colum bianus columb ianus for o n 9 Janu ary 1994 at Thül sfelder Talsperre, Cloppenbu rg, N iedersac hse n, Germ any, showed as mu ch ye l/ow as a simil ar bird photographed in Fl evoland, th e Netherland s, in December 1990 (Dutch Bi rding 13: 35, p late 39, 199 1), and li kew ise it sho uld p roba bl y be co nsidered as a Bewick' s Swan Cc bewickii w ith extremely lit-

31

WP reports

18 Ivo ry Culi / Ivoormeeuw Pagophi/a ebumea, Shetl and, Scotland, December 1993 (Bil/ j ackson) 19 Common Buzzard / Buizerd Buteo buteo, adult pale morph, Oostakker, Oostvlaanderen , Bel gium, 2S A ugust 1993 (H an Remaut) 20 Baird's Sandpiper / Bairds Strandloper Ca /idris bairdii, juve nil e, Mietkow, Silesia, Po land, 19 October 1993 (jan Lontkowski) 21 Spotted Sandgrouse / Sahelzandhoen Pteroe/es senega l/us, Merzouga, Morocco, 29 December 1993 (Pau/ Ceyse /s)

~------------------------------~

32

~~~--~~--------~----------~

WP reports tie ye ll ow. Three Bewick's Swans stayed at Hul a Va lley, Israel, during the w inter of 1993/94. In the Netherland s, a Greenland White-fronted Goose Anser a/bifrons flavirostris was discovered in large geese flocks near Workum, Friesland, on 1 February 1994. In the Hortobágy-Halastá area, Hunga ry, up to 50 lesser White-fronted Geese A erythropus were present in th e first week of October, in creasing to 140 in early November. In Israe l, two we re stavin g near Eilat during November-Jan uary and eight at the Jezrael Va lley (in the north of the country) during December-J anuary; there we re on ly th ree previous records for Israe l. On 26 December, a Ross's Goose A rossii returned for its seventh co nsecutive w inter to Stellendam, Zu idh ollan d, the Netherland s. In Scotland, probably vagra nt lesser Canada Geese Branta canadensis ssp were stavin g at Loch Leven, Tayside, on 14-28 November and on Islay, Strathclyde, on 16 November. Two were present at North Slobs, Wexford, Ireland, from 2 1 November onwa rd s. In th e Netherlands, at least one was present north of Workum from 23 January 1994.

On 30 September, fo ur Red-breasted Geese B ruficollis (two ad ults and two ju ven il es) we re seen w ith Barnacle Geese B /eucopsis along the dam to Romo, Sonderjylland, Denmark. In Germ any, a flock of five was present 15 km north of Stade at Asse lersand, N iedersachsen, from 5 January 1994 onwards. In th e Netherlands, larger numbers than usual were seen, including three at Workum on 27 Janu ary 1994 and up to eight single indi vidu als at other loca lities on a sing le dav (9 January). On 20 November, a male and a female Bluewinged Teal Anas discors and a Marbied Duck Marmaronetta angustirostris we re st ill present at Los Molinos, Fuerteventura. The fourth Marbied Duck for Bulgaria was seen at Atanasovska Lake, Bourgas, on 3 December. If accepted, a lesser Scaup Aythya affinis reported in the Camargue fro m 20 November into December w ill be the first fdt France. An adult male hybrid Common Eider x Steller's Eider 50materia mollissima x Po/ysticta stelleri was present at sea near Cuxhaven, N iedersachsen, Germany, in December. At St A ndrews Bay, Fife, Scotland, at least five Surf Scoters Me/anitta perspicillata were counted on 31 December. In Norway, a male returned for its fou rth consecutive winte r to Li sta, Vest-Agder, on 27 November. In France, three so li tary males were seen in Vendée and Morbihan during November-December. The male Barrow's Goldeneye Bucepha/a is/andica remained at Buvika, SorTrondelag, Norway, for its eighth consecutive w inter (cf Dutch Birding 14: 24, 63, 230, 1992, 15: 34, 276, 1993). In France, an influ x of seven Ruddy Ducks Oxyura jamaicensis occurred on 4- 5 December, includin g four at Poses, Eure, and two in Bretagne. In January 1994, up to seven we re seen at Merj a Barga, northwestern Morocco. In early December, 150 Whiteheaded Ducks 0 /eucocepha/a we re recorded at the Bourgas lakes in Bulgaria. In Switzerland, a male was present at Eschenz, Thu rgau, on 12-19 December. An un seaso nal Black Kite Mi/vus migrans was seen at Meknès, Morocco, on 5 January 1994. Small groups of White-tailed Eagles Ha/iaeetus a/bicilla appeared west

of the European breeding range at Lac du Der, Champagne, France (up to four in December) and at Lauwersmeer, Friesland/G roningen, the Netherl ands (up to three in January). A Monk Vulture Aegypius monachus was seen 80 km north of Aswan, Egypt, on 28 December. An all eged Swainson's Buzzard Buteo swainsoni photographed at Oostakker, Oostvlaanderen, Belgium, on 25 August (cf Birding World 6: 429, 1993) proved to be a moultin g adu lt pale-morph Common Buzzard B buteo (D ick Forsman in litt). In Hungary, up to 30 long-Iegged Buzzards B rufinus we re present at the Hortobágy during Jul y-August, one still being present on 12 October. In France, four Spotted Eagles Aqui/a clanga were wintering : one for the fourth consecutive year at Étang du Lindre, Moselle, one at StMartin-de-Seignan x, Landes, and two in the Camargue, Bouches-du-Rh6ne. In Sweden, one was present north of Lake Ellestadssjön, Skane, on 2-14 January 1994. In Bouches-du-Rh6ne, France, a first-w in ter Imperial Eagle A heliaca was reported in the Crau on 12 November and in the Camargue from 25 November into December. On 14 December, a Saker Falcon Fa/co cherrug was seen at Urim, Israel.

In May-July 1993, 59 lekk ing males Caucasian Black Grouse Tetrao m /okosiewiczi we re counted at the we ll-known loca lities near the tiny v ill age of Sivrikaya, along the road from Rize to Erzurum, north-eastern Turkey (cf Dutc h Birding 9: 179-1 80, 1987). Malta's first Allen's Gallinule Porphyru/a alleni was trapped by a ringer on Gozo on 9 December. In Hunga ry, a Demoiselle Crane Anthropoides virgo stayed on 20-25 October at Szeged-Ha lastá, 220 km sou th of Hortobágy . In the Netherland s, a Little Bustard Tetrax tetrax discovered at Grijpskerke, Zeeland, on 29 November stayed until 16 December. At As il ah, north-western Morocco, 13 Great Bustards Otis tarda we re counted on 11 November. In Germany, a 43-year-old Oystercatcher Haematopus ostra /egus ringed as a nestling on 19 June 1949 on Wangerooge, Ostfri esland , was killed by a female Eurasian Sparrowhawk Accipiter nisus on 27 November 1992 near Sankt Peter-Ording, Sch lesw ig-Hoistein (Vogelwarte 37: 144, 1993). A Killdeer Plover Charadrius vociferus was present at Holyhead, A nglesey, Wales, from 30 December to 2 Janu ary 1994. At Ma'agan M ikhael, Israel, two Kittlitz's Plovers Charadrius pecuarius were w interin g in 1993-94. Th e first Spur-winged lapwing Hop/opterus spinosus for Hungary was a first-winter bird at Lake Csaj, Szeged, on 17-24 October. In Israel, 20 Sociable lapwings Chettusia gregaria we re seen at Urim on 14 December.

A White-tailed lapwing C /eucura was observed on 18 December at 30 km from Eilat, Israel; on 20 December, 10 were reported from Lu xo r, Egypt. The th i rd longtoed Stint Ca /idris subminuta for Vemen was discovered at Wadi Si ham on 17 November. Th e second Baird's Sandpiper C bairdii for Poland was present at Mietkow Reservoir, Si lesia, on 19-26 October. On 10 October, the second Buff-breasted Sandpiper Tryngites subruficollis for Hungary was staving w ith Dotterels C morinellus in the Hortobágy. On 2 November, the

33

WP reports third Pintail Snipe Ga l/inago stenura fo r Ye men was see n at Hode id ah. Potenti all y the first for western Europe was flu shed fo ur tim es out of six visits at Co bh, eastern Co rk, Ireland, from 8 j anu ary 1994 o nwa rds; th e b ird co uld not be fo und o n 29-30 j anu ary by c 100 b irders wa itin g pati ent ly alo ng th e edge of th e bog w hil e th ree persons wa lked it. Two of the three Slender-billed Curlews Numenius tenuirostris first found in the w inter of 1987/88 at Merja Zerga, M o rocco, return ed to Merja Zerga o n 11 Novembe r. Des pite mu ch searc hing, no other reg ul ar w inter haunt of th is spec ies has bee n found in Morocco or elsew here sin ce 1987 . A Marsh Sandpiper Tringa stagnatilis wa s see n at Merj a Barga, M o rocco, o n 5 j anu ary 1994 . A Spotted Sandpiper Actitis macularia was prese nt fro m 16 November to at least late j anu ary 1994 at Fen D rayton, Ca mbridgeshire, England. In Israe l, it has bee n an excepti o nall y good w inte r fo r Great Blaek-headed Gulls Larus ichth yaetus, w ith at least 1000 in th e Bet Shea n Va ll ey, in the no rth of th e co un try. On the coast of so uth-western France, large numbers of Mediterranean Gulls L melanocephalus we re seen : 580 o n 29 Nove mber at Hossego r-Ca pbreton, Land es, and 1340 in midNovember at Ii e de Ré, Charente-M aritim e (cf D utch Birding 15 : 233, 1993) . An adult Laughing Gull L atrieilla was bri efl y see n at A uchenreoch Loch, D umfri es & Ga ll oway, Scotl and, o n 28 December. A Franklin's Gull L pipixca n was c1a im ed at O ued So us, M orocco, o n 9 j anu ary 199 4. A first-w inter Bonaparte's Gull L philadelphia was repo rted at Abersoc h Harbo ur, Gwynedd, W ales, o n 16-1 7 November. Audouin' s Gull L audo uinii is still o n the in crease in the Ebro delta, Tarrago na, Spa in, w here c 9000 pairs produ ced c 24 000 yo ung in 1993 . In Kerry, Ireland, up to nin e Ring-billed Gulls L delawarensis we re co unted at Bl enn ervill e o n 20 December. Fo r the seco nd success ive autumn, both the Rin g-bill ed (fro m late December) and th e Iceland Gull L glaucoides (fro m 29 September) returned to Le Po rtel, Pas-de-Ca lais, France (cf Dutch Birdin g 14: 186, 199 2); also, on 24 December, the Ring-bill ed w hi ch w intered in Pari s in 199 1 and 1992 return ed fo r its third co nsec uti ve yea r. Baltie Lesser Blaek-baeked Gulls L fusc us fu scus (sometimes considered spec ifi ca lIy di stinct fro m the weste rn L f graellsii and L f intermedius) co ntinu e to decline in the Ba ltic reg io n w here, repo rtedl y, sin ce 1980 75 -90% di sappea red from Sweden. Adul t Kumlien's Gulls L (g) kumlieni we re seen at Seaforth , Merseys ide, England, from 4 December and at Co rk City, Co rk, Ireland, on 24-30 December. In th e Netherl and s, an adult Glaueous Gull L hyperboreus stayed fo r its eighth co nsec uti ve w inter at Brouwersdam, Zee land . The fo urth Ross's Gull Rhodostethia rosea fo r Denm ark was a second-w inter bird at Skage n o n 20 October. O ne turned up at Pell a, lowa, USA, o n 31 October and 1 November. In Scotl and, an adult was repo rted at Carseth o rn , Dumfri es & Gall oway on 16 November. If accepted, an adult see n nea r th e li ghtho use at Egmo nd aa n Zee, Noordh o ll and, on 16 December w ill be the fo urth fo r the Netherl and s. In Scotl and, an adult was see n at Tay Estu ary, Tayside, o n 31 Decembe r. A first-w inter Ivory Gull Pagophila ebur-

34

nea was repo rted from several p laces o n Shetland, Scotland, durin g 12-26 December. O ne was seen feedin g o n a sea l ca rca5S o n Balranald, W estern Isles, Scotland, o n 29 Decem be r. O n 7 j anu ary 1994, an ad ul t Lesser Crested Tem Sterna benga lensis stayed at the mo uth of O ued Sous, Agadir, Morocco. The 19th Brünnieh's Guillemot Uria lom via fo r Sweden was p rese nt at Sebybadet, Ö land, o n 14 Novem be r. In November, heavy rain s fill ed Lake Merzouga, south -easte rn Morocco, attractin g up to 36 Spotted Sandgrouse Pterocles senega l/us o n 29 -30 Decem ber. Collared Doves Streptopelia decaocto we re nestin g in th e first week of j anu ary 1994 alo ng th e enti re Atl antic coast of Moroc co, from Ra bat to GoulimÎm e (Iess th an 10 yea rs ago it was still ca nsid ered acc id ental in thi s co untry) . The Oriental Turtle Dove S orientalis rem ained at M ö rbylänga, Ö land, into j anu ary 1994 (cf Dutch Bird ing 14 : 64,232, 1992; 15 : 86, 276, 1993). Fro m Decembe r into j anu ary 1994, a Striated Seops Owl Otus brucei (sometim es a seco nd was see n) was w inte rin g nea r Eil at, Israe l, in exactl y the sa me tree used in the prev iou s w inter. A Hume' s Tawny Owl Strix butleri was seen no rth o f Aswa n, Egypt, o n 23 Dece mber and 2 j anu ary 199 4. In Octo ber, a Tengmalm's Owl Aegolius fun ereus wa s reportedl y found dead at Zwo ll e, Overij sse l, the Neth erl and s. Poss ibl e breeding reco rd s of Plain Swift Apus unicalor we re repo rted again fro m th e rocky sho res of so uth-eastern Morocco in th e sp ri ng of 1993 (cf Br Bird s 87: 9, 1994). In Israe l, three (late) Blue-eheeked Bee-eaters Merops persicus were c1 aimed at Eil at o n 6 D ecember. In Sweden, White-baeked Woodpeekers 0 leucotos we re prese nt at Fu rild en, Gotland, on 8 November and at Rossö n, so uth of Strömstad, Bohu slän, o n 2-8 j anu ary 199 4. Th e autumn influ x in Finl and appea red to concern mostl y femal es (cf Dutch Birdin g 15: 276, 1993); in 1993, numbers of breeding bird s continu ed to decline to 15 nests.

A Variegated Flyeateher Empido nomus varius from So uth Ameri ca stayed at Toro nto, Ontario, Ca nada, fro m 7 Octo ber to 6 Novem be r. Th e sixth Calandra lark Melanocorypha ca landra for Finl and was see n at j oe nsuu o n 8 Decem be r and th e seve nth was di scove red o n 25 December at Köyli ö; th e latter survived low temperatures dow n to -3 0°C befo re it was kill ed and eaten by an Euras ian Sparrow hawk o n 6 Febru ary 1994. A Crested lark Ga lerida cristata was stav ing at Hanko, Finland, until at least late j anu ary 1994 . O n 15 December, at Sh arm-el-Sh eikh, Egypt, an Oriental lark Alauda gulgula and three Richard's Pipits Anthus richardi we re repo rted . The Blyth ' s Pi pit A godlewskii o n Fair Isle, Sh etl and, stayed from 31 October to 10 November. The eighth fo r Finl and was di scove red at Po ri o n 13 November, rin ged on 15 November, and kill ed by a Pygmy Owl Glaueidium passerinum the next dav. Fro m 13 j anu ary into Febru ary 199 4, an Olive-baeked Pipit A hodgsoni was w interin g at Pitsea, Essex, England (the re are f ive previo us w inter records fo r Europe; cf Dutc h Birdin g 15: 166 -1 69, 1993) . Th e fo urth Blaek-throated Aeeentor Prunella atrogularis fo r weste rn Euro pe and th e first fo r Germ any was stav ing

WP rep o rts at a bird-feeder nea r Ki el, Schleswig-H olstein, from 13 j anu ary; previous record s we re in Finl and (October 1987 and O ctober 1993) and Sweden Uune 1988). A n Alpine Accentor P col/aris was see n on O uessa nt, Fini stère, France, on 23 Nove mber. A Rufous Nightingale Luscinia mega rh ynchos of one of the eastern subspec ies (cf Dutch Birdin g 15: 74, 176- 177, 1993) was trapped at Kenfi g, Mid Gl amorga n, Wal es, on 6 November. A female Desert Wheatear Oenanthe deserti nea r Heac ham, Norfolk, England, was present from 16 November to 7 December. In Britain, the autumn's total of seven trapped Blyth's Reed Warblers Acrocepha/us dumetorum represent a remarkabl e onethird of all (20) pre-1 993 reco rd s. In Scotl and, a late Booted Warbier Hippo/ais ca liga ta stayed until 14 November at NewtonhilI , Grampi an. A w arbi er ph otograph ed and trapped at Seafi eld, Lerw ick, Sh etl and, from 2 1 to 6 November is th ought to have been a Sykes's Warbier H c ra ma (cf Dutc h Birdin g 15: 280, 199 3), as is th e one at Ottenby, Ă&#x2013; land, Sweden, from 26 Au gust to 2 September (cf Dutch Birdin g 15 : 23 4, 1993) . Th e first w interin g record for Israel occ urred at Eilat, from 10 December to at least 24 j anu ary 1994 (there w ere less th an 10 prev ious record s of thi s subspeci es, all on passage) . At Hardelot-Pl age, Pas-d eCa lais, Fran ce, a Sardinian Warbier Sy/via m e/anocepha/a was present on 29 November. In Israel, a Desert lesser Whitethroat 5 curruca minu/a on 12 December

was reported from Eil at. A Barred Warbier 5 nisoria at Fareham, H ampshire, En gland, on 30 November was even later th an th e one at Newcastl e, Wi ckl ow, Ireland, on 16-22 November (cf Dutc h Birdin g 15 : 28 1, 1993) . In Britain, c 15 Pallas's Warblers Ph yl/oscopus proregu/us we re reported during November. In France, onl y on e was fo und thi s autumn, in Van nes, M o rb ih an, on 31 October. Hume's Yellow-browed Warblers P humei we re seen on Chri stian s0, Denmark, on 28-31 October, at Fl amborou gh H ead, Humberside, En gland, on 5-9 November and at Strumbl e Head, Dyfed, W ales, on 20 November. A Short-toed Treecreeper C bra ch ydacty/a remained present at Dun geness, Kent, En gland, until at lea st 11 December (cf Dutch Bird ing 15: 281 , 1993) . A Dusky Warbier Phyl/oscopus fus catus was present at Santa Barbara, Californi a, USA, on 22-2 3 O ctober. In the Netherland s, after bein g eradicated in the 192 0s, Ravens Co rvus corax we re reintroduced in 1966, and in 1976-86 3-9 pairs bred annu all y in the Velu w e, Gelderland , w here numbers increa sed markedl y since 1987 to 50 breed in g and 31 territori al pairs in 1992 (Limosa 66: 107-1 66, 1993) . In December, a Snowfinch Montifringil/a niva/is was di scovered on M all orca, Spain. From 27 November unti l at lea st 9 j anu ary 1994, a first-w inter male Two-barred Crossbill Lox ia /e ucoptera remained at Baarn, Utrecht, the Netherl and s. In Dorc hester, Dorset, a Dark-eyed Junco Jun co hyema/is on 7-19 November was trapped

22 Desert Wh eatea r / Woestijntapuit O enanthe deserti, Heacham, Norfolk, En gland, November 1993 (Dave Ste wartiBirding Images)

35

WP reports and rin ged. In the USA, a Rustic Bunting Emberiza rustica was present at Ca li forn ia City, Ca lifornia, on 7-1 0 November. In Britain, late Little Buntings E pusilla we re seen on Stronsay, Orkney, and at Ecclestone, Merseyside, from 26 December.

For a number of reports, publications in Birding World, Birdwatc h, Bird Watc hing, British Birds, Limi co la, Linnut, Var Fagelvärld, Var Fuglefauna and W in ging It we re cons ulted. News from Britain was kindly supp lied

by Birdline (0891-700-222) and Rare Bird News (0881 888 -111 ). I w ish to thank Mashu q Ahm ad, Chri stine Barthel, Peter Barthel, Leo Boon, Tony Clarke, Gera ld Driessens, Philippe Dubois, Marc Duquet, Enno Ebels,

Dick Forsman, Ann ika Forsten, Steve Gantlett, Hans Gebuis, Paul Geysels, H akon Heggland, Ferdy Hi eselaar, Jeff Higgott, Evert van Huijssteeden, Peter lankov, Erling Jirl e, Guy Kirwan (OSME), Paul Knoli e, Bernard de Langhe, Paul Leader, Franko Maroevic, Anthony McGeehan, Dick Meijer, Peter Mein in ger, Hans van der Meulen, Richard M illin gton, Dominic Mitchell , Ki lli an Mu ll arney, John Asma r O lsen, Klaus Ma iling O lsen, Gera ld Oree l, Martin Poot, Rob Poot, Frank Rozendaal, John Ryan, Bjoern Einar Sakseid, Aat Schaftenaar, Peter van Scheepen, Bob SCOlt, Hadoram Sh iri hai, Tadeusz Stawarczyk, Dirk Symens, Paul Vossen, Arend Wassink and Ecsedi Zo ltán for their help in com piling thi s review.

Arnoud B va n den Berg, Duinlustparkweg 98, 2082 EG Santpoort-Zuid, Netherlands

Recente

meldingen _ _ __ _ __

D it overzicht van recente meldingen va n ze ldz ame en in teressa nte voge ls in Nederland en België beslaat voorname lij k de maanden november en december 1993. De ve rmelde geva llen zijn merend eels niet geverifieerd en het ove rzich t is ni et vo lled ig. A lle voge laars die de moeite namen om hun waarnem in gen aan ons door te geven wo rden hartel ijk bedankt.

Waarnemers va n soo rten in Nederl and d ie wo rd en beoo rdee ld door de Commi ss ie Dwaalgasten Nederlandse Av ifauna wo rdt verzoc ht hun waarne min gen zo spoed ig mogelijk toe te zenden aan: CDNA, Postbus 45 ,2080 AA Santpoort-Zu id, Nederland . Hi ertoe gelieve men gebruik te maken van CDNA-waarnem in gsformulieren die eveneens verkrij gbaar zijn bij boven staand adres.

Nederland DU IKERS TOT VALKEN In het binnenland werden Parelduikers Cavia arctica waa rgenomen bij Enschede, Overij sse l, van 30 oktober tot 14 november en (ee n andere vogel) van 18-24 december, en in Groningen, Groningen, van 12 december tot 1 januari 1994. I)sduikers C immer we rden gez ien op 18 november bij Bloemendaal, Noordho ll and, op 20 november bij de Brouwersdam, Zee land/Z uidholland, op 23 november bij Terneuzen, Zee land, vanaf 17 november bij ijmuiden, Noordho ll and, en va naf 25 december in de Harderhaven bij Hard erw ijk, Gelderland. Op 18 december werd een dood exemplaar gevond en bij Born, Limburg. Een Geelsnavelduiker C adamsii zou op 22 december gez ien zi jn bij Schiermonnikoog, Fri esland. Een laat Vaal Stormvogeltje Oceanodroma

36

/eucorhoa werd op 11 december gez ien b ij de Brouwersdam . Storm vogeltjes Hydrobates pe/agicus werden gemeld op 15 november bij Camperdui n, Noordho ll and (v ier), en bij Ijmuiden (twee) en op 16 november nog eens twee bij Camperduin. Op de Westerschelde, Zee land , tussen Westkapelle en V li ss in gen, ve rbl even eni ge Kuifaalscholvers Pha/acrocorax aristotelis, met als maximum vijf op 22 novembe r. Van 24 november tot 1 december verb leven er maximaa l twee bij Den Helder, Noord hol land, en op 3 december werd er één bij Ijmuiden gez ien . Een Koereiger Bubu/cus ibis werd op 23 november dood gevonden bij U il esprong, Friesland. Kleine Zilverreigers Egretta garzetta werde n gez ien op 22 november bij het Vee rse Meer, Zee land, en op 23 november bij A llin gawier, Friesland.

Laatstgenoemd e voge l werd i n ve rzwakte toestand naar U reterp, Friesland, gebracht. Grote Zilverreigers E a/ba verb leven va naf 3 november op de Korendijkse Slikken , Zuid holland, de gehele periode in de Lauwersmeer, Gron ingen, op 7 november bij het H arderbroek, Flevoland, en op 15 november bij Kornwerd , Friesland.

Ooievaars Cicon ia ciconia we rden nog gez ien in december, twee bij Breukelen, Utrecht, en drie bij Leerd am, Zuidho ll and. Twee Flamingo's Phoenicopterus ruber roseus wa ren aanwez ig op 5 december bij Sirj ansland, Zee land. Tussen 6 november en 3 december werden maximaal 12 (i) Dwergganzen Anser erythropus gez ien in de omgeving van Anjum, Friesland.

Op het Oude Land van Strij en, Zu id holl and , waren er va n 6 tot 27 november maximaal drie aa nwez ig en verder wa ren er exemplaren op 20 november bij Numansdorp, Zu idho ll and, op 21 november bij Den Bommel, Zu idho ll and, en op 29 december bij Noordpolderz ijl , G ronin gen. De grootste groep Sneeuwganzen A caeru[Dutch 8irding 16: 36-41, februari 19941

Recente meldingen

23 Ringsnaveleend / Ring-necked Duck Aythya collaris, Oostvaardersdi jk, Flevoland, november 1993 (Lammert van der Veen) 24 Ringsnaveleend / Ring-necked Duck Aythya collaris, Oostvaardersdijk, Flevoland, november 1993 (jaap van 't Hof)

/escens zat begin november in de Marnewaard bij de Lauwersmeer en telde zes exemplaren. Als va noud s verb leef va naf 28 december weer een Ross' Gans A rossii bij Stellendam, Zuid holland. Een Zwarte Rotgans Branta bernicla nigricans werd op 3 december doorgegeven van Texel, Noordholland. Roodhalsganzen Branta ruficollis werden gez ien bij Strijen, bij Oudega, Friesland, bij Anjum, lan gs de Praamweg in Flevoland, in de omgeving van Maasbracht, Limburg, en twee bij Zuidl and, Zu idholl and. Een Bronskopeend Anas fa/cata zou tussen 19 en 25 november weer aan wez ig zi jn geweest op de Oranjekom in de AW-du inen, Noord holl and. De grootste groep Krooneenden Netta rufina telde 14 exemp laren en werd gezien in de HW-duinen, Zu idholl and. Langs de Oostvaardersdijk, Flevoland, zwom van 13 tot 19 november een mannetje Ringsnaveleend Aythya collaris. Op het wad bij De Cocksdorp op Texel verb leef opnieuw een vrouwtje Koningseider 50materia spectabi/is van 19 november tot 3 december. C 40 IJseenden Clangu/a hyema/is werden doorgegeven, zowel in het binnenland (tot in Limburg) als langs de Brouwersdam (13) . Va n 21 november tot 16 december verb leef aan de binnenzi jde van de Brouwersdam een mannetje Kokardezaagbek Mergus cucullatus, waar ve le vogelaars voor de zekerheid toch maar even langs gin gen. Ook bij Den Oever, Noord holl and, en bij Slochteren, Groningen (een gerin gde vogel), werd deze soort waargenomen .

Versp reid over de periode werd nog een zesta l Rode Wouwen Mi/vus mi/vus geme ld. Er werden vee l Zeearenden Ha/iaeetus a/bicilla gez ien: op 2 november bij Oud-Alblas, Zuid hol land, en bij Enkhuizen, Noordholland, op 3 november bij Amsterdam-Zuidoost, Noordholland, en nogmaals bij Oud-Alblas, op 7 en 13 november bij de Praamweg, op 11 november bij Siddeburen, G ron in gen, van 13 tot 24 november bij Voorst, Gelderland, van 18 november tot 18 december bij Numansdorp, op 20 november bij Goudswaa rd , Zuid -

holland, op 24 november in het Verdronken Land va n Saeftin ge, Zee land, op 29 november bij Strijen, op 16 december over Rheden, Gelderland, en vanaf 29 december in de Lauwersmeer. Een Visarend Pandion ha/iaetus werd nog op 3 november gemeld van de Ventjagersplaten, Zuidho ll and. Er werde n c 19 Slechtvalken Fa/co peregrinus doorgegeven waarvan het merendeel in het Zeeuwse en Zuidhollandse-eilandengeb ied.

KRAANVOGELS TOT GORZEN In november werd nog een 1aa-tal Kraanvogels Grus grus waarge nomen.

Daarna werde n nog pleisterende exemplaren gemeld va n 5 tot 12 december op de Bolwerksweide bij Deventer, Overijssel, va naf 28 december op de Slikken van Flakkee, Zu idholl and, en op 29 december in de Lauwersmeer. Na ve le jaren was er van 5 tot 15 december weer eens een Kleine Trap Tetrax tetrax te bewonderen bij Grijpskerke, Zee land (de voge l zou al sind s 29 november aanwezig zijn geweest) . Een we l erg late Regenwulp Numenius phaeopus we rd op 26 december gezien bij Terneuzen. Een Rosse Franjepoot Pha/aropus fu/icarius zwom op 15 december bij Colijn sp laat, Zee land. Middelste Jagers Stercorarius pomarinus werde n gemeld op 15 november bij Lauwersoog, Groningen, en op 18 december bij Ijmuiden.

Naast 11 Grote Jagers 5 skua werden nog negen Zwartkopmeeuwen Larus me/anocepha/us doorgegeven. Een Vorkstaartmeeuw L sabini werd op 13 november gemeld van Westkapelle. Ook werd een 11tal Geelpootmeeuwen L cach innans doorgeseind. Kleine Burgemeesters L g/aucoides werden gemeld op 20 november bij De Cocksdorp, op 12 december bij Egmond-binnen, Noord holl and, en op 24 december op het strand van Scheveningen, Zu idh oll and. Vanaf 22 november was de adu lte Grote Burgemeester L hyperboreus weer present op de Brouwersdam en verder waren er nog exemplaren op 3 december bij Camper-

37

Recente meldingen duin en op 11 en 12 december op het Kornwerderzand, Friesland. Op 26 december vloog een ad ulte Ross' Meeuw Rhodostethia rosea c 1.5 uur voo r de kust van Egmond aan Zee, Noordholland. Een Grote Stern Sterna sandvicensis verb leef op 11 december bij Neeltje Jans, Zee land . Een Zwarte Zeekoet Cepphus grylle werd 11 november gez ien bij Camperduin en op 30 november bij Den Helder. Kleine Alken A lle alle v logen op 15 november (zeven) en 16 november (twee) langs Camperduin en op 18 december langs Westkapelle. Op 16 november en 3 december werden bij Camperduin ook Papegaaiduikers Fratercu/a arctica gemeld. Een Zomertortel Streptopelia turtur we rd op 26 en 27 december gez ien op landgoed Venneb roek bij Paterswolde, Drenthe. Een Hop Upupa epops zat op 29 november op Texel. Grote Piepers Anthus richardi wa ren nog op 3 november bij Vlissingen, op 12 november bij Wageningen, Gelderl and, en op 21 november bij Ijmuiden. Pestvogels Bombycilla garru /us we rden gemeld op 16 november bij N ieuwege in, Utrecht (20), op 16 november bij Vlissingen, op 17 november bij Camperduin, op 18 november in A lmelo, Overij sse l, op 20 november in Stavoren, Fri es land, op 25 november in Gorredijk, Friesland (twee), op 28 november in Den Burg op Texel (zes), op 29 november bij Haarlem, Noord holl and (20), op 10 december bij Oud -Beijerland, Zuidholland, en vanaf 25 december in

Zeewo lde, Fl evoland (twee). Waterspreeuwen Cinc/us cinc/us pleisterden op 2 november b ij Middenm eer, Noordholl and, va naf eind oktober tot 6 november bij Norgerhaven, Drenthe, op 4 november bij Heil oo, Noordholl and, va n 19 tot 22 november bij Assen, Drenthe, vanaf 18 december bij Den Oever en op 26 december v loog er één over het z uiderh aven hoofd van Scheveningen. De Kleine Zwartkop Sy/via me/anocepha /a va n Lauwersoog liet z ich nog tot 17 november bewonderen. Op 2 november werd een Pallas' Boszanger Phylloscopus proregu/us opgemerkt op Texel. Een late Fitis P trochi/us werd op 20 november gemeld bij Noordwijk, Zuid holl and. Bij Lauwersoog bleef een Taigaboomkruiper Certhia familiaris tot 16 december aanwezig. Op de Maasvlakte, Zuidho ll and, werd een exemplaa r geme ld op 7 november. Op 27 november we rd , op exact dezelfde plaats als in 1990, bij Baarn, Utrecht, een Witbandkruisbek Loxia /eucoptera ontdekt die tot 9 januari 1994 aanwezig bleef. Kleine aantallen Grote Kruisbekken L pytyopsittacus werden gemeld, onder andere op 4 november bij Steensel, Noordbrabant, op 5 november op de Loenermark, Ge lderland, en ook enkele malen bij Klein Warnsborn, Gelderland. Dwerggorzen Emberiza pusilla ve rbl even op 6 november op Texel en op 27 november op Ameland, Friesland.

Ruud M van Dongen, Albertusstraat 4, 5261 AD Vught, Nederland Hans Cebuis, Boogschutter 30, 3328 KB Dordrecht, Nederland Peter WW de Rouw, Warande 23, 3705 ZB Zeist, Nederland

België DU IKERS TOT VALKEN In het binnenland we rden meer Roodkeelduikers Cavia steIIata waargenomen dan gewoonlijk; er waren waarnem in gen te Beerse, Antwerpen; Blokkersdijk, Antwerpe n; Dendermonde, Oostvlaanderen; Genk, Limburg; Harchies, Hainaut (twee); Li er-Duffe l, Antwerpe n; Meche len, Antwerpen; en Orroir, Hainaut. Binnenlandse Parelduikers C arctica verbleven te Broechem-Oelegem, Antwerpen; Duffel-Rumst, Antwerpe n; Harelbeke-Gavers, Westvlaanderen (twee); Kallo-Doel, Oostvlaanderen; Meer, Antwerpen; en Walem, Antwe rpen. De grootste binnenlandse groep Roodhalsfuten Podiceps grisegena betrof vier exemplaren te Walem op 28 november. Late Grauwe Pijlstormvogels Puffinus griseus v loge n langs Zeebrugge, Westv laanderen, op 11 november en Oostende, Westvlaanderen, op 11 en 15 november. Op 14 novembe r vloog langs Oostende nog een Vaal Stormvogeltje Oceanodroma /eucorhoa . De juveniele Kuifaalscholver Pha/acrocorax aristotelis bleef tot 3 november te Basse-Wavre, Brabant. Op 8, 11 en 24 november en 4 december waren er waarnemingen te Oostende, op 12 november trok er één langs Wenduine, Westvlaanderen, tussen 13 november en 17 december verbleef er geregeld één in Het Zwin bij

38

Knokke, Westvlaanderen en va naf 31 december werd het eerste (juveniele) exemplaar voor de Gentse Kanaalzone ontdekt bij Eke, Oostvlaanderen. Op 24 november pleisterde een ad ulte Kroeskoppelikaan Pe/ecanus crispus te Gullegem, Westvlaanderen. Tot 13 november verb leven nog twee Kleine Zilverreigers Egretta garzetta in Het Zw in bij Knokke en tot 5 december één . De Grote Zilverreiger E a/ba die nog tot 4 november bij H archi es zat, keerde vanaf 10 december terug en kreeg van 10 tot 12 december ze lfs gezelschap van een tweede exemp laar. Op 13 en 14 november werd er een waarge nom en tussen Kwerps en Beisem, Brabant, en op 28 november vloog er één over Arbre, Hainaut. Op 4 en 11 november (!) verb leef een late, juven iele Purperreiger Ardea purpurea te Uitkerke, Westvlaanderen. Een uitzonderlijke aanvulling op het oktober-ni euws is de waarneming van een groep va n c 30 Zwarte Ooievaars Ciconia nigra boven Mellier, Lu xembourg, op 1 oktober. Een Ooievaar C ciconia (we lli cht van het Pl anckendael-project) was op 20 november aanwezig bij Lippelo, Antwerpen. Van 20 november tot 4 december waren twee w itte Sneeuwganzen Anser caeru /escens aanwezig te Doel-Saeftinge. Roodhalsganzen Branta ruficollis zaten van 24 tot 28 novembe r bij Damme, Westvlaanderen, en van 11 tot 22 december bij Uitkerke. De tel lin g van 86 Nijl-

Recente meldingen

25 Zeea rend / White-tailed Eagle Haliaeetus albicilla, Lauwersmeer, Friesland, 31 december 1993 (Piet Munsterman) 26 Kleine Trap / Little Bustard Tetrax tetrax, Grijpskerke, Zee land, december 1993 (Hans Cebuis) 27 Pestvogel / Bohemian Waxwing Bombycilla garrulus, Zeewo lde, Flevoland, december 1993 (Chris Schenk)

39

Recente meldingen

28 Roodhalsgans / Red-breasted Goose Branta ruficollis, Den Bommel , Zuid holland, december 1993 (M arten van Dij/) 29 W itbandkruisbek / Two-barred Crossbi ll Loxia leucoptera, Baa rn , Utrecht, 29 november 1993 (Hans Gebuis) 30 Waterspreeuw / Dipper Cinc/us cinc/us, Norgerhaven, Drenthe, oktober 1993 (Rudy Offerein s)

40

Recente meldingen ganzen A/opochen aegyptiacus te Maaseik, Limburg, op 2 november, toont aan dat er bi j somm ige verwi lderde soorten één en ander uit de hand loopt. Het mannetje Siberische Taling Anas formosa dat op 1, 2 en 21 november bij Mec helen zwom, werd nauwelijks se ri eus genomen. Er waren meer Krooneenden Netta rufina dan gewoon lijk, met waarnem in gen te Beerse (v ij f), Blokkersdijk (twee), Broechem, Duffel, Gen t, Oostvlaanderen (vi jf), Harelbeke (twee), Hofstade, Brabant, Stuivekenskerke, Westvlaanderen , en Zutendaa l, Limburg. Het adu lte vrouwtje Ringsnaveleend Aythya co /Iaris bleef wee r de gehele periode aanwez ig bij Terdonk-Doornzele, Oostvlaanderen, en het mannetje, dat op 3 novembe r terugkeerde naar Blokkersdijk (op 12 november op De Kuifeend, Antwe rpen), kreeg vanaf 25 december geze lsc hap va n een tweede, maar gekleu rringd mannetje. Er werden hee l wat mannetjes Witoogeend A nyroca opgemerkt : te Neerijse, Brabant, tot 19 november, te Schulen, Limburg, va n 4 tot 9 november, te Beernem, Westvlaanderen , op 7 november (twee), te Beveren-Leie, Oostvlaanderen, op 10 november, te Emblem, Antwerpen , van 13 tot 14 november, te Merkem, Westvlaanderen, op 28 november, langs Oostende op 9 december en te Blokkersdijk van 27 tot 31 december. Het en ige vrou wtje zat op 13 en 17 november te Stuivekenskerke. Om enkele ni euwe hybriden te introduceren: een Krakeend x Smient A strepera x pene/ope zwo m te H arelbeke, een Wilde Eend x Bergeend A p/atyrhynchos x Tadorna tadorna te Meer, een Pijlstaart x Wilde Eend A acuta x p/atyrhynchos te Veurne en een Witoog- x Kuifeend A nyroca x fu/igu/a te H arelbeke. De gebruikelijke Kuif- x Tafeleenden A fu/igu/a x ferina zaten te Broechem, Hofstade, Li er-Duffel, Mechelen, Walem en Zo nhoven, Limburg (d ri e versc hillende exempl aren). Te Schulen pleisterde op 12 november nog één Krooneend x Wilde Eend N rufina x A p/atyrhynchos (p rod ukt van het broedgeval in 1993). Binnenlandwaarnemingen van IJseenden Clangu/a hyema/is vo nden plaats te Blokkersdijk (drie); op De Kuifeend; te Li er (d ri e); Merkem; Moerbeke, Oostvlaanderen; Péronnes, Hainaut; en Vo rse laar, Antwerpen (dr ie). De onvolwassen Kokardezaagbek Mergus cucul/atus bleef nog present te Zeeb ru gge tot ten minste 28 december maar dit is één van de soorten waa rvan de w ilde herkomst niet meer wordt ge loofd. Een mannetje Rosse Stekelstaart Oxyura jamaicensis dat vanaf 6 november te Merkem verb leef kreeg va naf 13 november gezelsc hap van een vrouwtje. Op 28 november ve rschee n hier ze lfs een tweede vrouwtje. Verder zat er va n 12 tot 20 november één op Blokkersdijk-De Kuifeend (ma nnetje), op 13 november één te Roksem , Westvlaanderen, tot 16 november één te Moerbeke en van 28 november tot 26 december één te Hombeek, Antwerpen (a lle vrouwtjes). Er vlogen Rode Wouwen Mi/vus mi/vus over Antwerpen- Linkeroever, Antwerpen (d ri e); BlokkersdijkZw ijndrecht; Doel-Saeftinge; Dudzele, Westvlaanderen;

Lier-Duffel (twee); Meetkerke, Westvlaanderen; en Wendu in e. Op 31 december vloog een onvo lwassen Zeearend Ha/iaeetus a/bicil/a laag over Wuustwezel, Antwerpen . Waarnemin gen van Slechtvalken Fa/co peregrinus vonden plaats te A ldeneik, Limburg; Angre, Hainaut; Assenede, Oostvlaanderen; Gent; Dudzele; Hensies, Hain aut; Ka ll o-Doel; Meetkerke; Merkem (twee); Nieuwpoort, Westvlaanderen; Oostakker, Oostvlaanderen; Pommeroeul , H ain aut; Waterland, Oostvlaanderen; en Zeebrugge.

KRAANVOGELS TOT GORZEN De laatste groepen Kraanvogels Grus grus trokken op 1 november over Brecht, Antwerpen (22) en Schulen (150), op 2 novembe r over Beringen, Limburg (70), Blokkersdijk (24), Duffel (16), Heverlee-Neerijse (27), Mechelen (60) en Roly, Namur (120), op 10 november over Si nt-Truiden, Limburg (11 ) en op 18 november over Tienen, Brabant (aud itief). Te Doel-Verrebroek werden op 4 december kortstondig vier pleisterende exemp laren gez ien. Op 14 november trok een Rosse Franjepoot Pha/aropus fulicarius langs Oostende en van 10 tot 12 december zat er één ver in het binnenland, te Harchies. Zwartkopmeeuwen Larus me/anocepha/us we rden nog gez ien te Schoten, Antwe rpen, op 12 november, te Kluizen, Oostvlaanderen, op 17 november en te Schelle, Antwerpen, op 27 december. Te Oostende werd op 15 november nogmaals een eerste-w inter Dwergmeeuw L minutus met donkere bovenvleugels opgemerkt (cf Dutch Birding 15: 288, 1993). Een late, ju veni ele Vorkstaartmeeuw L sabini trok op 15 november langs Wenduine. Adulte Grote Burgemeesters L hyperboreus ve rbl even te Oostende op 11 november en te Zeebru gge op 5 december.

Op 21 novembe r vloog een Hop Upupa epops over de autosnelweg te Hall e-Zandhove n, Antwerpen. Een adu lt mannetje Pestvogel Bombycil/a garru /us kon op 20 en 21 november bekeken en gefotografeerd wo rden te Broechem. Van 1 tot 4 november ve rbl eef na het exemp laar van 25 tot 28 oktober opn ieuw een Pallas' Boszanger Phyl/oscopus proregu/us te Zeebrugge en op 3 november we rd hier een tweede exemp laar ontdekt.

Er zaten Siberische Tjiftjaffen P col/ybita tristis te Heist, Westvlaanderen, op 1 november en een ander exemplaar op 2 november te Blokkersdijk. Op 1 en 2 november verb leef een Buidelmees Remiz pendu/inus nog te Harch ies. Een mannetje Grijze Gors Emberiza cia zou op 2 1 november kortstondig te Beerse zijn gezien in een groep Vinken Fringil/a coe/ebs.

Deze waarnemin genlij st kwam tot sta nd met medewerk ing van Hugues Dufourny (Henegouwen), Koen Leysen (Sc hul en), Philippe Smets (Tienen), Dirk Symens (VLAVICO), Erik Vanloo (Oostendse), Willy Versc hueren (Linkeroever) en Frederik Willemyns (Me rgus). Ook de hulp van al diegenen die (hun) waarnemingen meedeelden op de Belgisc he Dutch Birding-vogellijn (034880194) was hier onontbeerlijk.

Cerald Driessens, Bosstraat 44, 2500 Lier, België

41

DB Actueel _ _ _ _ _ _ _ __ _ 'Twitching' 1993 Na een aantal jaren met een voo r fa natieke voge laars beter najaa r dan voo rj aa r, bracht 1993 eindelijk wee r eens een goed voo rja ar (w at dan oo k gelij k we rd 'afgestraft' met een matig najaa r, althans va nuit de opti ek va n de soo rtenj ager). In totaal we rd en in 1993 tenm in ste 315 soo rten vastgesteld en afh anke l ij k va n het lot va n een aanta l beoord eel soorten za l het uiteinde lijke aantal rond de 320 uitkomen, een gemiddelde score. Het aantal nieuwe soorten voo r Ned erland za l waa rsc hijnlijk twee (hooguit drie) bedragen; hierover za l pas na behandelin g va n de des betreffende geva ll en doo r de CD NA meer duidelijkheid ontstaa n.

De eerste maa nden va n het jaa r leverden we ini g bij zond ers op, met uitzo ndering va n een adul te Kl eine Burgemeester Larus g /aucoides bij Vli ss in gen, Zee land, en een hybrid e Ringsnavel- x Kuifeend A yth ya collaris x fu/igu/a tu ssen Abco ud e, Utrec ht, en Amste rd am, Noordh oll and, in begin febru ari. Nog zo' n hybrid e we rd in april bij Vlaa rdin gen, Zuidh o ll and, waa rgenomen. Eind maa rt ontdekte A rend W ass ink een vrouwtj e Konin gseider Som ateria spectabi/is bij De Cocksdorp op Texel, Noordh oll and, de zesde voo r Nederl and en het tweede vrou w tj e. Deze voge l b leef tot c 20 mei ter pl aatse en doo k in november o pni euw op. Ve rd er leve rd en deze maanden drie ve rspreide Bron skopeenden Anas fa/ca ta, algemeen bescho uw d als 'va n dubieuze herkomst'.

Vanaf begin april zette het voo rj aarsoffen sief in met op de negende de melding va n een langstrekkende Goudlij ster Zoothera dauma bij Breskens, Zeeland (nog in behandelin g bij de CONA), de eerste van maar li efst v ijf Baardgra smu sse n Sy/via ca ntillans, alle op de W addeneilanden en all e helaas ni et tw itc hbaar, en op de 24e een ove rtrekkende Dwe rga rend Hieraaetus p ennatus ove r de Keerslui spla s, Fl evo land (tweede geva l). O p 28 april ontd ekte Fokko Padmos een Vale Gi er Gyps fu/vus bij Durgerdam, Noordh oll and, die daar tot 3 mei aa nwezi g bl eef. Na afl ez in g va n de rin gen kon de herkom st met zekerh eid getraceerd wo rden. Voo r ieder die deze voge l gez ien had was het (mits de te l rege ls wat ruimh arti g geïnterp retee rd wo rden) een nieuwe soort, niet ve rwo nderlijk omd at de andere twee aa nvaard e geva llen stammen uit 1904 en 193 0. Begin mei we rd de goede lijn voo rtgezet met de derd e Citroenkw ikstaa rt M otacilla citreo/a voor Nederl and, een door Peter de Vri es ontdekt mannetj e, op de v ierd e en de gehele vo lgende dag aanwez ig. Na de gier betekende dit in één wee k tijd de tweede ni euwe soort voo r (vr ijwe l) alle soortenj agers. Na enkele ru sti ge weken vo lgde op 26 mei een Kl eine Zwa rtko p Sy/via me/anocepha/a bij de 'tuintj es' op de noo rdpunt va n Texe l, wederom ontdekt doo r A rend W ass ink (v ierde geva l).

Behalve voo r de c 15 voge laars die de voge l van mei 1983 in de Eemshaven, Groningen, gezien hadden was di t de derde nieuwe soort va n het voo rj aar voo r voge -

42

lend Nederl and. Zuid-Limburg was de pl ek voo r ze ldza me ond ersoorten: er broedde voor het eerst sind s 1933 een pa artj e ' Roodbuikwaterspreeuwe n' Cinc/us cinc/us aquatic us en in de omgev in g va n Vaa ls en M echelen we rd en voo r het eerst met zekerheid (broedend e) ' Kortsnavelboomkruipers' Certhia fa miliaris macrodacty/a vastgesteld, een nieuw e ondersoort voo r de Nederl andse lij st. De tweede helft va n mei ve rbl eef een adult mannetj e Bosgors Emberiza rustica bij Oosterend op Tersch elling, Fri esl and . De drie waa rgenomen Orph eusspotvogels Hippo/ais po/yg/otta in mei en juni (Rottumeroog, Gronin gen, Holl and s A nkeveen, Noordh o ll and en Fl ed iteweg, Fl evol and) betekenden het 12e tot en met 14e geva l en een 'moeilijk' z ingende Noord se Nachtegaa l Luscinia /uscinia bij Rui goord , Noordh o ll and, bood vee l stof tot discu ssi e. O nder de v ier Roodkopkl auwieren Lanius senator in mei en juni bevond z ich een ' Balea ri sc he Roodkopkl auw ier' L s badius, bij Voo rhout, Zuidholland, op 5 juni , een ni euwe ondersoort voor Nederl and. Op 12 juni werd het voorj aa r bekroo nd met een Blonde Ruiter Tryngites subruficollis in de Lauwersmeer, Fri es land, ontdekt door Paul Kno lIe en Bern adette Balten (achtste geva l).

Deze bl eef aanwez ig tot de 17e; het betrof het eerste 'tw itchbare' geva l va n deze hooggewaa rd ee rd e soort sind s 1986 .

De zomerm aanden boden afleidin g in de vorm va n c zes Gra sza ngers Cistico/a juncidis, alle in Zee land, en een aantal Vale Pijl stormvogels Puffinus ye /kouan, vrij we l all emaa l (zoals gebruikelijk) langs Camperduin , Noordho ll and. Het hoogtepunt van de zo mer vo rmd e de door Dirk Moerbeek ontd ekte Bairds Strandloper Ca/idris bairdii bij Julianado rp, Noordh oll and (derd e geval ) op 31 juli en 1 au gustu s; de eerste sind s 1981 en daarom voor zee r ve len een ni euwe soort. Een ove rtrekkende Sl angearend Circaetus ga/licus op Tersc helling betekende een dag later het zevende geva l voor Nederl and maar va n deze voge l kon slechts één w aarnemer geni eten. Op 20 augustu s zagen Kl aas Ei genhui s en Dirk M oerbeek laat in de avond een Purperkoet Porph yrio p orph yrio langs de Oostvaard ersdijk, Fl evoland, w aarvan zowe l de ondersoort als de herkomst onduidelijk bl eef, mede omd at de voge l niet meer teruggevo nden kon wo rden. Op 31 augustus we rd een Grauw e Fi t is Ph y lloscopus tro /ichoides geva ngen op Schiermonnikoog, Fri esland .

Hét wa penfeit va n de maand september was de melding va n een adulte Lachm eeuw Larus atricilla die op de 25e en 28e midden in H arderw ijk, Ge lderl and, gez ien en (helaas zeer mati g) gefotog rafeerd we rd en die mogelijk nog in oktober aanwezi g was . Indien de doc umentati e vo ldoende overtui gend blij kt voo r aanvaa rdin g betekent dit een (lan g verwac hte) nieuwe soort voo r Nederland. Helaas we rd het nieuws te laat bekend om anderen in staat te stellen de voge l te aansc houwen en de determin ati e ze ker te stellen . Va n 19

[Ou/eh Birding 76: 42-44, februari 7994[

DB Actueel tot 21 september zat een nog niet met zekerheid gedetermin ee rd e tapuit Oenanthe op V li eland, Fries land .

Vo lgens so mmi ge waa rn emers was het v rij we l zeker een Iza beltapuit 0 isa bellina (ni et ee rder in Nederl and vastgesteld) maar vo lgens an deren 'gewoon' een Tapuit o oenanthe en weer anderen hebben (nog) geen definiti eve menin g. Een A lpengierzwa lu w Apus me/ba vloog op 17 september en ige uren b ij Westkapell e, Zee land. Een lastig te determin eren vrouw tj e With alsvliegenva nger Ficedu/a a/bico //is werd medi o september op Schiermonni koog op v ideo vastge legd (e n de vo lgende dag gefotog rafeerd) en za l de CD NA-leden nog heel wat uren bez ighouden.

O ktobe r bood een breed sca la aa n leuke soorten waa ronder een ko rtstond ig aanwez ige Kortteenleeuwe rik Ca /andre/Ia brachydacty/a op Tersc hellin g, een jong mannetj e Bonte Tapuit 0 p /eschanka op V lieland (v ierd e geva l) en een flin k aa ntal ui t het noorden afkomsti ge Taigaboo mkruipers Cf fa miliaris. De DBAvoge lweek op Texel reva nchee rd e z ich na een aanta l magere jaren, ond anks een mati ge opko mst, met een Hop Upupa epops, een ju ve niele Roze Spreeuw Sturnus rose us, twee Pall as' Bosza ngers P proregu/us en op de 21e een Izabe lkl auw ier L isabe/linus, nieuw voo r Nederl and maar helaas zee r kortstondi g aa nwez ig.

Rond 25 oktobe r we rd gezien hoe een Rui gpootuil Aego/ius fun ereus z ich doodvloog tegen een ruit in Zwo ll e, Overij sse l; dit zo u het eerste geva l sin ds 198 7 betekenen. O p 28 okto ber we rd op Schi ermonnikoog de tweede M as kergors E spodocepha/a voo r Nederl and geva ngen maar ook deze voge l kon niet doo r vee l vogelaa rs bekeken wo rden. O p 30 oktobe r ontdekte Ronaid de Lange de tweede Kl eine Zwa rtkop voor 1993, opni euw een mannetje en ditmaa l bij Lauwe rsoog, G roningen. Deze voge l bl eef tot ze ker 18 november aa nwez ig, zich sc hijnbaa r we ini g aantrekkend va n de v roege vo rstpe ri ode. Later in november bevond z ic h eni ge dagen een mannetj e Rin gsnaveleend langs de Oostvaardersdij k. Ein d novembe r ontdekte Ruud va n Beusekom een jong mannetje Witba ndkrui sbek Loxia /eucoptera (op leeftijd te brengen door de spi tse staa rtpe nnen en de oranj eachtige kleur met ge lige stuit) b ij Baa rn , Utrecht, dat tot in 1994 aa nwez ig bl eef, op dezelfde pl ek waa r tij dens de invas ie va n 199 0-91 een mannetj e en een vrouw tje va n deze soort we rden gezien . M instens zovee l bekijks trok een Kl eine Trap Tetrax tetrax die va n 29 nove mber tot 16 december bij G rijpskerke, Zee land, verbl eef. Dit betrof het eerste geva l sind s 1988, de eerste tw itc hbare na gevallen in 1983, 1986 en 1987 en de zesde levende voo r Nederland (na c 36 vond ste n va n voo r 1959). Een Koka rdezaag bek M ergus cucu//atus b ij de Brouwe rsdam, Zuidho ll and, hield in nove mber en decembe r de gemoederen bez ig. Eni ge ka ns om een p lekj e op de Nederl andse lij st te veroveren maakt de soort waa rsc hijnlij k niet, al deed deze voge l z ijn best eventuele rin gen ve rborgen te houden en er zo 'w il d' moge lijk ui t te z ien. Een vee l betere soort was de adulte Ross' Meeuw Rhodostethia rosea die op 16 december c 1.5 u voor de kust va n Egmond aan Zee, Noordho ll and, v loog (v ierde geval) .

Met betrekking tot de ranglijst va n het Nederl andse voge len ve randerd e er in 1993 niet vee l. De meeste 'toppers' voegde n twee tot drie nieuwe soorten toe aa n hun totaa l. Gerard Steinh aus (+ 2) bl eef kop loper, nu met 379, Klaas Ei genhui s (+3) naderde tot op één soort en Edwa rd va n Ijze nd oo rn (+3) en Gera ld O reel (+ 2) w isse lden stui vertje op pl aats drie en v ier, met respectieve lijk 378 en 377 soorten. Eu s va n der Burg staat v ijfde met 376, H ans ter Haar zesde met 37 4. Pi eter Bi so n miste door zijn verblij f in Vemen de Citroe nkw ikstaart en de Va le G ier en za kte naar p laats zeven, d ie hij nu deelt met Jan va n der Laa n (373) . Aart V in k (372) en Wim va n der Schot (371) co mp leteren de top10. Lager in de top 30 kwa men vee l voge laa rs met de Ba ird s Strandl oper en de Kl eine Zwa rtkop tot v ier ni euwe soorten. Max Berlijn (28e) kwa m met de Bl o nde Ruiter ze lfs tot v ij f en het meeste geluk had Enno Ebels (14e), met zes nieuwe soorten, waa ronder Bl o nde Ruiter, Bairds Stra ndl oper, Papegaa idui ker Fra tercu/a arctica (langs Camperduin op 6 augustus, tijd ens één van zijn pogin gen om de Va le Pijl stormvoge l te 'scoren') en Iza belkl auw ier (waa rbij hij door gelu kki g toeva l als eni ge uit de top 30 aanwez ig was). D e resultaten va n 1992 konden definiti ef ve rwerkt wo rd en, omd at de Rotszwalu w Ptyo noprogne rupestris va n Bres kens we rd afgewezen en de donsstorm voge l Pterodroma feae/madeira/mo /lis va n Ca mperduin we li swaa r als 'superspec ies' we rd aanvaa rd maar vo lgens de te l regels die z ijn opgesteld (e n binnenko rt gepu bliceerd z ullen wo rden) doo r de 'Clu b 400 io' niet op soort-ni vea u geteld zo u mogen worden (net als bij voo rbeeld een 'kl eine goudpl evier' P/u vialis dominica/fu/ va of een ongedetermin ee rde arend Aqui/a) . Va n de Roze Pelikaa n Pe/eca nus onocrota /us bl even door de CD NA uiteindelijk de geva llen va n 1987 -88 en 1990 gehandhaafd en du s all een die va n va n 1974 niet. De G rote Pijl stormvoge l(s) P gravis va n 1977 werd (e n) opni euw afgewezen. Per sa ldo behield Gerard hierd oor z ijn mini male voo rspron g op Klaas. Voo r 1993 kunnen de Purperkoet (die Kl aas we l zag en Gerard ni et) en de tapuit va n Vlieland (die Gerard we l zag en Kl aas niet) mi ssc hien nog voor ve rsc hui v ingen zorgen. Eve ntuele ve randeringen lager in de top kunn en nog optreden doord at de Ind igogors Passerin a cya nea va n A mste rdam, Noordholl and, uit 1989 nog in behandeling is.

D it geva l is (voorlopi g) meegeteld in bovenstaan de tota len. Het fe it dat de Az iati sc he Goudplevier P/u via/is fu/va va n Middelbu rg, Zee land, uit september 199 1 na hercircul ati e is aa nvaa rd als (o ngedetermineerd e) ' kl eine goudplevier' zo rgde voo r bij stelling va n de totalen b ij d iegenen die de fu/va va n Texe l in dezelfde maand niet gez ien hebben. AI met al steeg het aantal waa rn emers met meer dan 350 soorten tot c 40.

Voo rzove r bekend werd er in 1993 geen ser ieuze pogi ng ondernomen het jaa rrecord van Th eodoor M uu sse te ve rbeteren. We l werden er enke le succesvo lle big days gehouden. H et landelij ke record (160) we rd op 11 mei flink aangesc herpt tot 163 doo r Sa nder Lagerve ld, Raymond va n Splunder, Wim va n Splund er en Chri s Winter. Een iets té verd ac hte Cana dese Ga ns Branta canadensis en een niet nader gede-

43

DB Actueel termineerde A lk/Zeekoet A/ca tarda/Uria aa/ge z ijn in dit totaal ni et meegeteld. Roy de Haas, Leo Heemskerk, Jan van der Laan en Willy Leurs kwamen op 15 mei tot een evenaring van het nieuwe record, met als kanttekening dat van de twee Oo ievaars Cican ia ciconia te Voorst, Gelderland, niet geheel duidelijk is of één van deze voge ls we l wi ld genoeg is om mee te tellen. Op 10 mei ('maffe maandag') werden tussen 05 :1 5 en 19:30 vanaf de trektelpost Breskens 126 soorten geteld (waaronder negen Purperreigers Ardea purpurea, twee Zwarte Wouwen Mi/vus migrans, twee Visa renden Pandian ha/iaetus, v ier Lachsterns Ge/achelidan ni/atica, een Kortteenleeuwerik, twee Roodkeelpiepers Anthus cervinus, 18 Wielewalen Oria/us aria/us en 23 Ortolanen E hortu/ana), een abso luut record voor een big day vanaf één vast punt. De tweede big day-wedstrijd op de fiets binnen de gemeentegrenzen van Katw ijk, Zuidho ll and, werd op 22 mei gewonnen door het team van Bas van der Burg, Dirk van der Plas en Casper Zuyderduyn met 94 soorten. Binnen 10 uur werden door v ijf teams te za men in totaa l 105 soorten waargenomen. Een wedstri jd tussen een zesta l teams tijdens de Texel-week leverde op 20 oktober een w innende score op van 108 soorten voor Frank Bos, Aart Vink en Wim Wiegant.

Met dank aan Leo Heemskerk en Gerard Steinhaus voor het bijhouden van de ranglijsten. EN NO B EBELS

Grote Trap bij Meddo Vanaf 15 februari 1994 bevond zich een (b ijna) adult mannetje Grote Trap Otis tarda bij Meddo, ten noorden van Winterswijk, Gelderland.

Enkele keren v loog de voge l de Duitse grens over. Hij

was ongeringd en zeer schuw. Tot zondag 20 febru ari werd zijn aanwezigheid slechts in kleine kring bekend gemaakt. Daarna kon hij nog tot en met tenminste zaterdag 26 februari worden bewonderd. Aangezien de aanta llen in de voormalige DDR de laatste jaren sterk z ijn achteruitgegaan, wordt door ve len veronderste ld dat dit we l eens de laatste ongeringde Grote Trap voor Nederland kan z ijn geweest. In weste lij k Dui tsland werd deze w inter behalve deze voge l tot op heden geen geva l bekend (Peter Barthel pers meded). De soort werd voor het laatst in Nederland gez ien in de w inter va n 1986/87 toen 20 exemp laren werden geteld. Een deel van de geva llen betrof toen geringde exemp laren van een Duits reïntroductieproject die hun natuurlijke schuwheid hadden verloren. ARNOUD B VAN DEN BERG

Middelste Bonte Specht bij Epen Op zaterdagmiddag 19 februari 1994 ontdekten Max Berlijn en Oscar Endtz tijdens het zoeken naar Taigaboomkruipers Certhia familiaris in het Vijlener- en Elzetterbos bij Epen, Limburg, een mannetje Middelste Bonte Specht Oendracapos medius. De voge l maakte geen geluid en leek geen territorium te hebben. Ondanks langdurig zoeken door een groot aantal personen kon de vogel de vo lgende dag niet meer worden teruggevonden. Indien aanvaa rd wordt dit het derde geva l sind s 1980 van deze tot en met 1973 in Twente, Overijssel, broedende soort. Vorige geva llen betroffen een voge l die van 1 december 1985 tot en met 15 februari 1986 te Amelisweerd, Utrecht, ve rbleef en een adult exemp laar dat op 19 juni te Kaatsheuvel, Noordbrabant, werd gezien.

ARNOUD B VAN DEN BERG

ESCAPE TWITCRING WHY NOT GIVE ESCAPES A TRY? we put any bird, on any list, anyway

DO NOT escape escape

info-line hot-line

MISSIT! 020-6647549 01718-26271

NEWS YOU CAN TRUST, FROM THE TEAM YOU KNOW

44

Word lid van

"AUDUBON SOCIETY" de int.

Ornithologen vereniging heeft Swift toe stemming gegeven de naam "Audubon" te gebruiken , mits deze kijkers voldoen aan de specificaties voor een ideale rYc.ltuurkijker. Verkrijgbaar in respectievelijk 8 ,5 x 44 BWCF, 7 x 35 DCF (waterprooD en 10 x 50 BWCF.

s:ﾃｳtiﾃｶn

SOVON is een vereniging waarin de vogeltellers van Nederland georganiseerd zijn .

De resultaten van tellingen en inventarisaties worden beleidsondersteunend gebruikt door o.a. Vogelbescherming Nederland, Min. van landbouw en Staatsbosbeheer.

Steun ons door lid te worden.

Individuele leden betalen maar F 15,- per jaar en ontvangen daarvoor viermaal SOVON-Nieuws.

Voor groepen is de contributie afhankelijk van het aantal leden.

Vraag informatie bij SOVON, Rijksstraatweg 178, 6573 DG Beek-Ubbergen, tel: 08895-43753.

" '

;,

~

het Vogeljaar

I '{ Het tijdschrift 'Het Vogel(\" " \ jaar' verschijnt zes maal . . per jaar en houdt haar le. , . . zers al ruim 40 jaar op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van vogelstudie en vogelbescherming .

technolyt

'Het Vogeljaar' wordt als het meest informatieve vogeltijdschrift in de Benelux beschouwd.

Industrieweg 35 152 1NE Wormerveer Tel. 075-282204/285767 Fax 075-2 13663

Omdat het geen commercieel blad is kan de abonnementsprijs uiterst laag worden gehouden .

D UTC H Bﾃ山 D IN G

TWeem~ijks~h'ift

Door overmaking van f 25,- op postbanknummer 964 472 ten name van 'Het Vogeljaar', Boterbloemstraat 20, 5321 RR Hedel (04199 - 1967), onder vermelding 'nieuwe abonnee' ontvangt u als welkomstgeschenk onze nieuwe veertiendaagse Vogelkalender, waarvan u na gebruik een vogelboekje overhoudt.

voor elke

111

vogelaar

Birt~buS 75611, 1070 AP Amsterdam ,

Dutch

~

ferve ~te

1,../

oor informatie naar:

The Club's reg ion of interest embraces the entire Indian Subcontinent, South East Asia, the Philippines, Taiwan and much of Indonesia and China.

NOS OISEAUX The Swiss ornithological journal appears four times a year (approximately 250 pages) and publishes articles and reports in French, with abstracts in German and English covering the central European avifauna, particular emphasis is placed on original contributions.

It is open to all ornithologists throughout the world who share an interest in the region's birds and their conservation.

Members receive two Bulletins and a journal 'Forktail' annually, keeping them in touch with the latest developments in Oriental ornithology. f-----

JOIN TODAY

Annual subscription: 33 Swiss Francs.

A free copy may be obtained by writing to the following address:

-------I

Administration de NOS OISEAUX Marcel S. Jacquat c/o Musée d'histoire naturelle Av. Léopold-Robert 63

Membership costs E12 per annum.

For further details or to join (enclose your fee), write to ORIENTAL BIRD CLUB, c/o THE LODGE, SANDY, BEDFORDSHIRE SG19 2DL.

2300 LA CHAUX-DE-FONDS, SWITZERLAND

DUTCH BIRDING IT~~W[E[l=~[E[PCQ)~IT~ ~[E~WaCC[E • Wh en you are planning a birding trip or holiday abroad, ask for recent reports of fellow birdwatchers • Many items available, in English as weil as in Dutch • Reasonably priced (non-profit base) • All kinds of bird, nature and travel-reports urgently required For a free (only p&p costs) catalogue and other i nformation please contact: DIRK DE MOES POSTBUS 94 3956 ZS LEERSUM THE NETHERLANDS ({) 03434 - 5750 1

IV

Chief editor Arnoud van den Berg (+ 3 1-233 78024) Editors: Dutch Birding, Postbus 116, 2080 AC Santpoort-Zuid, Netherlands (fax +31-23376749)

Deputy chief editor Enno Ebels (+3 1-30961 335) Executive editor André va n Loon (+ 3 1-206997585) Photographic editor René Pop (+3 1-104508879) Editorial board Marc Argeloo, Ferd y Hieselaar, Graham Hol loway, Peter Mein inger and Frank Rozendaal

Photographic editor: Dutch Birding, c/o René Pop, Floris Burgwal 54, 2907 PH Capelle aan den Ilssel, Netherlands Subscription administration: Dutch Birding Association, c/o Anja Nusse, Symfoniestraat 21 ,131 2 ET Almere, Netherlands

Editorial advisory board Chri stine Barthel (Germany), Peter Barth el (German y), Gerald Driessens (Belgium), Kl aas Eigenhuis (Netherl ands), Di ck Forsman (Finland), Ted Hoogendoorn (Netherlands), Lars Jon sson (Sweden ), Killian Mullarney (Irel and), Hans Schekkerman (Netherland s), H adoram Shirihai (lsrael) and Peter Symens (Sa udi Arabia)

Board: Dutch Birding Association, Postbus 75611, 1070 AP Amsterdam, Netherlands Dutch Rarities Committee: CDNA, Postbus 45, 2080 AA Santpoort-Zuid, Netherlands

Editorial assistants Ruud va n Dongen, Gera ld Driessens, Hans Gebuis, H ans va n der Meulen, Peter de Rouwand Jaap Sche lvis Production and lay-out André va n Loon and René va n Rossum Advertising Peter Meijer (+31-34803 1905, lax +3 1-348020394) Subscriptions 1994: NLG 52.50 (Netherl ands), BEF 11 50.00 (Belgiu m), N LG 60 .00 (other countri es inside Europe) and NLG 70 .00 (countries outside Europe, ai rmail ). Giro account (Neth erland s) 0 1 50697; giro account (Belgium ) 000 1592468 19; bank account 54 93 30 348 ol ABN+AMRO (Bilthoven). All accounts are in the name ol the Dutch Birding Associa tion. Payment maya lso be made by cred it ca rd (Access, Eurocard, MasterCard or Visa). Please indicate the account number and exp iry date and append a signature. Note: This method ol payment is not app li cab le' to subscribers res ident in the Netherla nds and Belgium.

Dutch Birding is a bimonthl y journal w ith issues in February, April, June, August, October and December. It publi shes o ri ginal articl es and notes on morphology, systematics, occurrence and distribution ol birds in the Bene lu x, Europe and elsewhere in the Palearctic region. It also publi shes contribution s on birds in the As ian-Pacilic reg ion and other reg ions.

Th e Dutch, English and scientilic bird names lollow : the List of Outch bird species 1994 by A B van den Berg (1994, SantpoortZuid); Th e 'British Birds' list of English names of Western Palearctic birds by British Birds (1993, B lunh am); the li st comp il ed by C S Roselaa r in the Dutch edition ol The illustrated encyclopedia of birds of the world by C M Perrin s (199 1, Weert); and Oistribution and taxonomy of birds of the world by C G Sibl ey & B L Monroe Jr (1990, New Haven).

Manuscripts should be typewritten or printed w ith double li ne-spacing and wide margin s on both sides. Word-processed manuscripts should prelerably also be submitted on diskette (e ith er in Macintosh or MS-DOS lormat). More information is avai lab le lrom the editors.

A schedule ol payment rates lor authors, photographe rs and artists is avai lable Irom the editors.

Dutch 8irding Association Board G ij sbert va n der Bent (pres ident, +3 1-17181 3606), Chris Quispel (secretary, +3 1-711 24825), Arno ld Veen (treasurer), Arnoud van den Berg, Roy de Haas and Peter Meijer Board assistants Theo Admiraa l, Gera ld Driessens, Ron va n den Enden, Han s Gebuis, Ger Meesters, Anja Nusse, Ferry Ossendorp, Wim va n der Schot and Kees Tiemstra Dutch Birding Travel-reports service (DBTRS) Dirk de Moes, Postbus 94, 3956 ZS Leersum, Neth erl ands (+31 -34 34 57501)

Dutch Rarities Committee (CDNA) Members Edward va n Ij zendoorn (chairman, +31 -2339 1446), Karel Ma uer, Jan va n der Laa n , Kees Roselaar, Jelle Scharrin ga (sec retary, +3 1-30523801), Hans Schekkerm an, Gerard Steinhaus and Wim Wiegant (archivis t) The CDNA is a comm ittee ol the Dutch Birding Association and the Netherlands Ornithological Union

© 1994 Stichting Dutch Bi rding Assoc iation. The copyri ght ol the photographs and drawings remains with the photographers and arti sts. ISSN 0167-2878.

Printed by Albédon/Klop BV, Postbus 32 11 , 2220 CE Katwijk, Neth erland s

PoutCh

Birding

Jaargang 16 nummer 1 februari 1994 Volume 16 number 1 February 1994

9

Artikelen Field identification of Dunn's, Bar-tailed Desert and Desert Larks H adoram Shirihai Siberi sche Sprinkhaanzanger bij Castricum in oktober 1991 Henk-Jan Udding & Q L (Rienk) Slings

12 15 18 19 20

Mededelingen Hybride Ringsnaveleend x Kuifeend bij Abcoude in januari-februari 1993 Robert Keizer Bairds Strandloper bij Juli anadorp in juli-augustus 1993 Dirk J Moerbeek Ju ven il e Ba(n Swallow moultin g flight-feathers in Jul y in the Netherl and s Bennie van den Brink Crested and Thekla Larks in Morocco Magnus UI/man Notes on Sill em's Mountain-finch, a recently described species from western Tibet CS (Kees) Roselaar

26

Asian-Pacific birds Selan gor Internationa l Bird Race 1993 Arnoud B van den Berg & Cecilia A WBosman

1

27

27 28 28

Recensies Handbook of the birds of Europe, the Middle East and North Africa - the birds of the Western Palearctic.

Volumes 6 (warblers) by S Cramp (editor) and 7 (flycatchers to shrikes) by S Cramp & C M Perrins (editors) Craham J Hol/oway Oiseaux nicheurs de Famenne. L'atlas de Lesse et Lomme door J-p Jacob & M Paquay Johan Bekhuis Birds of Bahrain by T Nightingale & M Hili Cuido 0 Keijl Wel of niet boren op het Friese Front? Verschil/ende standpunten verge leken door M F Leopold & C J Camp hu ysen (redacti e) André J van Loon

29

DBA-nieuws N ieu we Dutch Birding-autosticker; New Dutch Birding sticker

29

Corrigenda

30

Aankondigingen & verzoeken BirdLife International World Conference on 12-18 A ugust 1994; Bird migration survey in Israel in autumn of 1994; Birds of Jordan; Broedvogelatlas Malopolska, Polen; OBC/ ln Focus Conse rvatio n Awareness Award; Ornithos, a new French journ al for birders; Rode lijst van bedreigde en kwetsbare voge lsoorten in N ede rl and ; Voge ls va n Zu id-Kenneme rl and en Haarl emmermeer; Trekvoge lproject 'Spr ing in The Straits'

31

WP reports WP reports: Nove mber-December 199 3 Arnoud B van den Berg

36 38

Recente meldingen Nederland: november en december 1993 Ruud M van Dongen, Hans Cebuis & Peter W W de Rouw België: november en december 1993 Cerald Driessens

42

DB Actueel 'Tw itching' 1993; Grote Trap bij Meddo; Middelste Bonte Specht bij Epen

Voorplaat: Grote Trap Otis ta'rda, Teuge, Gelderland, februari 1985 (René Pop) Front cover: Great Bustard Otis tarda, Teuge, Gelderl and, Netherl ands, February 1985 (René Pop)

Abstracted/ind exed in: Auk, Ecological Abstracts , Emu , GEOBASE (Geo Abstracts Database), Ibi s, Ornithologisc he Schriften sc hau, Wildlife Rev iew, Zoological Record