Najcenniejszy prezent dla dziecka nr 3-2013
Wywiad z Dariuszem Gzyrą I ty możesz zostać bohaterem Szparagi Dżem
www.duuff.com
D g e U U
FF
redaktor naczelny: Witold Luśnierczyk zdjęcia i stylizacje: qukstudio okładka: Gabriela Miller teksty: Joanna Kaczmarek Dominika Czapska Robert Starasiński Kuba Prostański
2
ga n 4 12 20 28 44 48 57 62
Spis treści
I Ty możesz zostać bohaterem Szparagi
Wywiad z Dariuszem Gzyrą z Empatii Propaganda jajcarska Dżem Najcenniejszy prezent dla dziecka 8 powodów, dla których powinieneś zostać weganinem ! Z grzybami do kościoła ?!
3
4
P Ca wit.
C
wit.
B1
wit.
B2
karoten
wit.
B3 5
bohaterem
i ty możesz zostać
6
Dlaczego tak bardzo identyfikujemy się z tym Dobrym z ekranu telewizora oglądając kolejną część p r z y g ó d Człowieka Pająka albo Człowieka Nietoperza?
Upraszczając
- z czystej chęci dokopania temu draniowi, który czerpie przyjemność z robienia krzywdy innym. Bo czarny charakter źle zrobił i powinien ponieść karę. Tak bardzo chcemy mu dokopać, że zapominamy się i zjadamy w trakcie oglądania 0,5 kg paczkę orzeszków ziemnych niesolonych. W glorii i chwale wyłączamy telewizor po seansie i spełnieni idziemy umyć kubki po herbacie. Niestety, nie mamy już tyle odwagi w naturalnym otoczeniu, gdzie reakcja na ludzką krzywdę, nie mówiąc już o przemocy na zwierzęciu, wiąże się z ewentualnymi, przykrymi konsekwencjami dla nas samych. Wyuczeni w
bezradności, metodą spychotechniki, zostawiamy działanie innym z otoczenia i uciekamy czym prędzej za róg: oby mnie nikt nie widział i niczego ode mnie nie chciał.
Ale jest na to sposób. Teraz i ty możesz zostać bohaterem bez żadnego ryzyka. Będąc po stronie wegańskiej ratujesz statystycznie około 200 zwierząt rocznie. Bohater czerwcowego nu-
Golden Leek meru:
Tekst Rober Starasiński
7
Składniki: • 1/4 pora (biała i jasnozielona część) • 150g miękkiego tofu • 2 łyżeczki kurkumy • 1/2 łyżeczki czarnej soli • 3-4 łyżki wegańskiego majonezu • 1 łyżeczka musztardy
Pasta jajeczna z porem
• tofu rozdrobnić widelcem, • dodać sól, kurkumę, musztardę i majonez wegański • wszystko dokładnie zmiksować • por umyć i drobno pokroić • dodać do pasty i wymieszać • całość posypać koperkiem
8
Składniki:
Majonez wegański
• 1/4 szklanki mleka roślinnego • ząbęk czosnku • 1/2 łyżki octu winnego • 3/4 szklanki oleju • łyżeczka czarnej soli • łyżeczka musztardy
• mleko, wyciśnięty czosnek, ocet, sól dokładnie miksować, aż nabierze puszystości • dodać musztardę i miksować około 2 min. • dopiero teraz, bardzo powoli wlewać olej stale miksując • jeśli po wlaniu całości oleju majonez nadal jest rzadki, należy dolewać oleju aż osiągnie odpowiednią gęstość
9
iemn
10
składniki: • 1kg młodych ziemniaków • majonez wegański • por • sól • pieprz
• ziemniaki wyszczotkować i przekroić na połowę, ugotować • drobno pokroić por i zmieszać z majonezem, dodać jako dip do ugotowanych ziemniaków • sól i pieprz do smaku
22 162
p o d pisy pod petycją na rzecz zakazu hodowli zwierząt futerkow y c h . B ą d ź następny (a). Prosimy podpisz.
wspieramy
niaki z p o r e m
Czerwiec 2013
11
Tekst Joanna Kaczmarek
Pani, daj pani spokój z tymi szparagami. Naobiera się człowiek, a najeść się nie da. 12
Szparag – jaki jest, każdy
widzi. A jak smakuje? To już zależy od tego, kto i jak przyrządza. Mało kto wie, że biały i zielony to właściwie to samo, różnią się tylko sposobem uprawy. Zielone po prostu kiełkują z ziemi ku słońcu, a białe rosną okopane kopcem, dzięki czemu nie wytwarzają chlorofilu i zachowują więcej minerałów. W Polsce to warzywo nie jest tak popularne jak u naszych zachodnich sąsiadów, w związku z czym wiele osób po prostu nie wie, co z nim zrobić. Oczywiście, wraz z otwarciem sezonu szparagowego w sieci i prasie
pojawia się tysiąc propozycji na spożycie, ale czy faktycznie wielu jest amatorów wiosennego przysmaku? Zrobiłam badania w tej sprawie, próba osób była spora. Pytałam znajomych, nieznajomych, panie kucharki ze studenckiego baru mlecznego (wykazały się sporą znajomością teorii), i prezesa średniego przedsiębiorstwa (który z kolei w czasie częstych biznesowych podróży do Niemiec, opanował praktykę). Z moich badań jednoznacznie wynika, że szparagi w Polsce dopiero zyskują względy.
13
Wiola J. (32 lat, handlowiec):
Szparagi? No tak, jadłam kilka razy. Ale ja wiem czy to takie smaczne? Jakoś źle mi się kojarzy. W mojej miejscowości jak się mówiło, że się jedzie „w szparagi”, to wiadomo było że na zarobek, ale wcale nie pracować przy wykopkach, tylko bardziej… towarzysko.
jedziemy w szparagi
14
Wszystko jasne. Od starożytności szparagi są uważane za afrodyzjak o “magicznym” działaniu. Tradycja ludowa przypisuje im wspaniałe właściwości, głównie działające na kobiety. Być może to za sprawą podobieństwa szparaga do... (wiadomo czego). Już od samego myślenia o tych fallicznych, soczystych kłączach może przewrócić się w głowie. Szejk Omar Ibn Muhammed Al Nefzawi w swym XVI- wiecznym dziele „Aromatyczny ogród” zauważył również
ich genialne działanie na mężczyzn: „Smażone z żółtkami w tłustym mleku wielbłądzim i miodzie powodują, iż męski członek jest w pogotowiu dzień i noc” (ewidentnie nie był weganem).[1] Co ciekawe, współczesne badania faktycznie wykazały, że szparagi mogą pozytywnie wpływać na seksualność, dzięki olbrzymiej dawce mikroelementów i witamin jaką dostarczają naszym organizmom. Są bogate w kwas foliowy dzięki czemu polecane są kobietom planującym ciążę. Czyż więc nie jest to wspaniała wegańska alternatywa dla jeleniego fallusa duszonego w sosie własnym, który Japończycy wychwalają za te same właściwości?
[1] B. Balicka, Z. Górnicka-Kaczorowska: Łaskawe ziele – mity, symbolika i fakty. Białystok: Studio Astropsychologii, 2003
Składniki: • 1kg zielonych szparagów • 1 czerwona papryka • 1 cukinia • 2 marchewki • 1 dojrzały banan • 1/4 selera • 3 łyżeczki musztardy • 1 łyżeczka syropu klonowego • 1 łyżka wody • 1 łyżka soku z cytryny • 5 łyżki mąki ryżowej • 200 ml zimnej gazownej wody • szklanka oleju rzepakowego do smażenia
• Szparagi umyć i obrać • Paprykę, seler, cukinię. marchewki, obrać, umyć i drobno pokroić, wrzucić na rozgrzaną patelnię i usmażyć • Tuż przed końcem smażenia do warzyw dodać pokrojone w dość grube plastry banany • TEMPURA • Do miski ze zmrożoną wodą wsypujemy mąkę ryżową i mieszamy, aż osiągniemy konsystencję ciasta na naleśniki • Wlać szklankę oleju na patelnię i rozgrzać
Szparagi w tempurze e
ażn
s
rw upe
H2O do ciasta na tempurę musi być schłodzona, znacznie lepiej mąka podlega procesowi smażenia i mniej chłonie tłuszcz
• Końcówki szparagów zanużyć w tempurze i smażyć na “głębokim oleju” aż ciasto osiągnie złocisty kolor • Sos musztardowy • Zmieszać musztardę, syrop klonowy, wodę i sok z cytryny. Sos powinien być rzadszy niż musztarda kupiona w sklepie
15
Szparagi i pure z pieczarek Składniki: • 1kg zielonych szparagów • 1 kg pieczarek • 1/2 bakłażana • 2 cebule • sól • pieprz • 50g migdałów • kilka listków świeżej mięty • kilka listków świeżej bazylii
16
• Szparagi umyć i obrać • Bakłażana umyć, pokroić w plastry, posolić i odstawić na 10 minut • Pieczarki i cebulę drobno pokroić • Bakłażana opłukać z soli i odsączyć. Pokroić w drobną kostkę • Piczarki, cebulę, bakłażana usmażyć na patelni. Przełożyć do miski i zmiksować na jednolitą masę. Dodać sól, pieprz do smaku • Szparagi gotować 10 minut • Posypka: • Migdały, miętę i bazylię zmiksować w blenderze
E
welina Sz. (30 lat, manager we włoskiej firmie): Od kilku lat staram się jeść tylko ekologiczną żywność, nie jem mięsa, dbam o swój jadłospis i o swoje zdrowie. Szparagi – jak najbardziej, ale za często nie mam okazji, bo sezon na nie jest krótki i co roku mija zanim się obejrzę…
szparagi szparagi szparagi szparagi szparagi szparagi
I tu trudno się nie zgodzić. Roślina wytwarza pędy tylko od połowy kwietnia do połowy lipca. Zbiera się je codziennie, a w przypadku bielonych szparagów nawet dwa razy dziennie, żeby zapobiec wyrastaniu główek nad powierzchnię ziemi i ich przebarwianiu. Pędy mają po 20-30 centymetrów. Tak, tak – takiej są długości. Niestety na nasze stoły rzadko trafiają te najpiękniejsze okazy. Mimo że w Polsce produkuje się aż ponad 3 tysiące ton szparagów rocznie, 70 % plonów trafia na eksport. Aby mieć najświeższe, najdelikatniejsze szparagi, warto zaopatrywać się w nie bezpośrednio u plantatorów. To dobre wieści, bo tych w naszym kraju nie brakuje. Dodatkowo u producenta nabędziemy je najtaniej i jest szansa, że uda nam się kupić te największe i najpiękniejsze zanim wyjadą z kraju.
No i najważniejsze: będziemy wspierać nasze rolnictwo.
Polska produkuje ponad 3 tysiące ton szparagów rocznie
17
w studenckiej stołówce może się nie sprawdzić szparagi szparagi szparagi
P
ani Ewa (54 lata, kucharka w studenckiej stołówce): Pani, daj pani spokój z tymi szparagami. Naobiera się człowiek, a najeść się nie da. U nas to się tego nie je. Zresztą taki szparag nawet trzech dni nie postoi, tylko od razu przerobić trzeba…
szparagi szparagi szparagi szparagi szparagi szparagi szparagi
18
Racja. Pani Ewa uważa wprawdzie studenckie podniebienia za zbyt grubiańskie na wyszukaną przyjemność szparagowej uczty, ale trzeba jej oddać sprawiedliwość – w studenckiej stołówce to warzywo faktycznie może się nie sprawdzić. Kto miał do czynienia z białą odmianą szparaga, wie o czym pani Ewa mówi. Zdejmowanie gorzkawego łyka jest wyjątkowo żmudnym zajęciem. Można
oczywiście zaopatrzyć się w specjalne obieraczki, ale tego specjalistycznego sprzętu nie mają czasami nawet drogie restauracje. Sama stałam się kiedyś ofiarą kucharza, który chyba nie miał wystarczającej cierpliwości, by dobrze oczyścić pęd. Efekt był niejadalny. A co z zieloną wersją szparaga? A no właśnie – jej obierać nie trzeba. Ma wprawdzie mniej wartości odżywczych, minerałów i witamin, ale jest równie
szparagi szparagi
smaczna jak biała. W dodatku znacznie lepiej nadaje się do zapiekania i smażenia. Jednak zarówno ten zielony, jak i ten biały wymagają szybkiego spożycia. Świeżość zachowują tylko jedną dobę. Jak sprawdzić świeżość szparaga? Jeśli są suche i zdrewniałe, a białe mają różowe zabarwienie poniżej główki – oznacza to, że na kupca czekają już za długo.
podsumowanie podsumowanie podsumowanie podsumowanie podsumowanie podsumowanie podsumowanie podsumowanie podsumowanie
Podsumowując: szparag, mimo swego krótkiego terminu przydatności, ambarasu z obieraniem i dziwnych właściwości, które niespodziewanie mogą obudzić porządanie nawet u poprawnej gospodyni, warty jest zachodu (dobitnie świadczy o tym rosnący eksport). To warzywa niezwykle obfite w wartości odżywcze, niskokaloryczne, bogate w błonnik, pomagające leczyć takie schorzenia jak: dna moczowa, cukrzyca i nadciśnienie. W zdrowej, wegańskiej diecie nie powinno ich zabraknąć. Na koniec jeszcze dobra wiadomość dla frakcji ekstremalnie ekologicznej: jeśli jesteście nieufni
co do metod uprawy szparaga, i podejrzewacie, że jednak mogły brać w niej udział pestycydy, jest wyjście z patowej sytuacji. Szparagi rosną dziko, i taka ich wersja zapewnia nie tylko 100 % eko, ale i większe walory smakowe. Wprawdzie pędy są cieńsze niż te dostępne w sprzedaży, ale najwięksi kucharze świata zachwycają się ich subtelnością i wyszukaniem. Gdzie znaleźć dzikiego szparaga? Szczególnie często występuje na niżu na zachód od linii Wrocław – Płock - Gdańsk. A więc może jeszcze przed grzybobraniem warto zaliczyć sezon szparagowy?
w zdrowej, wegańskiej diecie nie powinno ich zabraknąć
19
ar zg g ary ar zg yz a g ry
-y zg ar ar yz ar g yz ar a g ar yzg ryzg ar yzg ary yz a zg g ry ar ar ar zg yz yz yz g g g ar ar ar yz yz yz g g g a ar ary ry yz zg zg g ar ar a ary yz yz ry zg g g zg ar ar a yz yz ry g g z ar a ar g a yz ryz yz ry g g g zg ar ary ary ary ary a yz zg zg zg zg ry z g ar ary ary ary ary g yz zg zg zg zg g ar ary ary ary y zg zg zg ar zg a yz ar ry ary g yz zg zg ar g a yz ar ry g yz zg ar g a yz ar ry g yz zg ar ary g a ary yz zg ry zg z g ar ary g a yz zg ry g ar zg yz ar g yz
a aryzg ryzg aryzg aryz a aryzg ryzg aryzg g a a aryzg ryzg aryzg ryzg aryzg aryzg aryzg aryzg a a a a aryzg aryzg ary aryzg ryzg aryz ryzg aryz ryzg aryz ryzg aryz zg ar aryzg g ar ga ga ga ary y aryzg zg aryzg yzg aryzg ryzg aryzg ryzg aryzg ryzg aryzg aryzg ary zg zg aryzg a a a -yzg ar aryzg ryzg aryzg ryzg aryzg ryzg aryzg aryzg aryzg a a a aryzg ryzg aryzg ryzg aryzg ryzg aryzg aryzg a a aryzg ryzg aryzg ryzg aryzg aryzg a aryzg ryzg aryzg aryzg aryzg aryzg -yzg
yz
g
ar
yz ary g zg ar yz ary g zg
gzyra g gzyra gzyra zyra gzyra g gzyra gzyra zyra gzyra gzyra gzy ra gzyra gzyra gzyra g gzyra gzyra zyra gzyra gzyra gzy gzyra gzy ra g gzyra gzyra gzyra gzyra ra gzyra g gzyra gzyra gzyra zyra gzy zyra g gzyra gzyra g g zy zy zy g ra gzy gzyra g ra gzyra ra gzy zyra g ra gzy gzyra gzyra zyra ra ra zy ra g gzyra gzyra gzy zyra gzyra ra gzyra g gzyra gzy gzyra gzy gzyra gzy gzyra gzy ra ra zyra g ra ra gzyra gzyra gzyra gzy ra zyra g gzyra gzy gzyra gzy gzyra gzy gzyra ra gzy ra gzy zyra g ra gzy gzyra gzyra gzyra gzy ra ra ra zyra g ra gzyra g gzyra gzyra gzy ra zyra g gzyra gzy gzyra gzy gzyra zyra gzyra ra zyra g ra gzy gzyra gzyra gzyra gzy ra gzyra gzyra zy ra gzy gzyra gzyra ra gzy gzyra gzyra gzy ra gzyra ra gzyra ra gzyra gzy gzyra gzyra gzyra gzy ra gzyra ra gzyra g gzyra gzy ra zy gzyra gzyra gzy ra g zyra g ra gzyra zyra g gzyra gzy gzyra gzyra gzy ra zyra g gzyra ra gzyra zyra gzyra gzyra gzy ra gzyra gzyra ra g g zy g zy ra gzy zyra g ra gzy gzyra ra ra gzyra zyra gzy gzyra gzyra gzy ra gzyra ra g gzyra zyra gzy gzyra gzyra gzy ra gzyra ra gzyra gzyra gzy g gzyra ra zyra g gzy gzyra zyra gzy ra g gzyra ra gzyra gzyra zyra gzy gzyra ra gzyra g g zy zy ra gzyra ra g gzyra g gzyra zyra gzyra gzyra zyra gzy g gzyra ra gzyra gzyra zyra g g gzyra zyra gzyra gzyra zyra gzyg g gzyra zyra gzyra gzyra zyra g gzy gzyra zyra gzyra gzyra ra g gzy gzyra gzyra zyra gzyra gzyra ra gzyra gzyra gzyra gzyra g gzyra zy ra g gzyra gzyra gzyra gzyra gzyra gzyra gzyra zyra gzyra gzyra gzyra gzyra g gzygzyra zyra gzyra gzygzyra aryzg aryzg gzyra aryz gzyra g aryzg g aryzg a aryzg ar yz ryzg a aryzg gzyra zyra -yzg gzyryzg a g g ryzg ra gzy zyra ra ra gzy gzyra ra gzyra gzyra g gzyra zyra g gzyra zyra g gzyra zyra gzyra ra
ar
Panie Darku, jak żyć ? Z Dariuszem Gzyrą rozmawiał Michał Heleniak
20
Gzyra
członek zarządu Stowarzyszenia Empatia, artysta, weganin.
C
zego przeciętny Kowalski nie wie o weganizmie?
- Obawiam się, że zupełnie przeciętny Kowalski – o ile ktoś taki w ogóle istnieje - jeszcze zbyt mało wie o weganizmie. Być może coś słyszał, ale dobrze nie kojarzy i pewnie będzie zgadywał, że to ma jakiś związek z wegetarianizmem i niejedzeniem czegoś. Ci natomiast, którzy już coś wiedzą, często nie wiedzą, ile satysfakcji może dać weganizm, jeśli się go spróbuje. Byłoby lepiej, gdyby nas było więcej do promocji weganizmu i gdyby zajmowały się tym nie wszystkie ważne organizacje prozwierzęce w Polsce, ale i wszyscy weganie w ra-
mach prywatnego, małego aktywizmu. Zaproszenie sceptycznych znajomych na wegańską ucztę, podrzucenie im odpowiedniej lektury, prośba o wprowadzenie do menu w sąsiedniej kawiarni mleka roślinnego, założenie blogu z przepisami - okazji do działania jest multum. Jest oczywiście dużo lepiej niż czternaście lat temu, kiedy sam zaczynałem weganizm, ale apetyt rośnie w miarę jedzenia. Chciałbym, żeby przeciętny Kowalski wiedział więcej.
D
laczego został Pan weganinem?
- Ktoś mi ustawicznie powtarzał, że powinienem, bo jestem niekonsekwentny będąc wegetarianinem. Czułem presję. Była jak krosta na nosie, nie dało się jej nie zauważyć. Na dodatek zawsze byłem outsiderem, więc lubiłem sięgać po to, co niepopularne. I jeszcze mój syn miał skazę białkową i nie mógł jeść nabiału, więc solidarność z nim też pomogła. No i nie byłem sam, przeszliśmy na weganizm całą rodziną, cztery osoby. Pewnie wiele czynników się na to złożyło, ale pośród nich wszystkich zwierzęta i to co się z nimi dzieje były kluczowe. Wielu wegan to powtarza, ale była to jedna z lepszych decyzji w moim życiu. Nie wyobrażam sobie innego scenariusza.
empatia
wspieramy
Dariusz
21
C
o udało Empatii?
się
osiągnąć
-Zawsze staraliśmy się być pół kroku do przodu i przecierać jakieś szlaki. To niewdzięczna rola, wymagająca sporo odporności i umiejętności. Nieustannie musieliśmy i musimy się uczyć, bo warunki, w jakich działamy się zmieniają. Jesteśmy organizacją, która ma dziesięć lat i widzieliśmy bardzo wiele przedsięwzięć, które się rozpadły, wygasły. My jesteśmy i mamy spore grono sympatyków. Dostajemy wiele sygnałów, że jesteśmy potrzebni. Z pewnością mieliśmy swój udział w rozbudzeniu zainteresowania weganizmem w wielu środowiskach. Mamy z tego sporą satysfakcję. Udało nam się chyba dbać o rzetelność argumentacji, formę działań, język, jakim się posługujemy, stronę wizualną.
W
ydaje mi się, że to, czego w dużej mierze brakuje, jeśli chodzi o rozprzestrzenianie idei “wege”, to edukacji, począwszy od tego, że nie mówi się nic na ten temat w szkołach podstawowych np. na lekcjach przyrody, skończywszy na uczelniach wyższych, w tym na medycynie. Coś da się w ogóle zrobić w tej sprawie?
-To się samo nie zrobi. Bierzmy sprawy w swoje ręce i bądźmy nauczycielami, pracodawcami, dziennikarkami, artystami, a nawet politykami, którzy pamiętają o zwierzętach. Wielu dzisiejszych wegan to młodzi ludzie, często jeszcze na studiach. Będą zmieniać ten świat wykorzystując swoje role społeczne, a niemal każda daje taką możliwość. Poza
22
ak wygląda Empatii?
przyszłość
dla
-Gdyby udało nam się zrealizować wszystkie plany, wyglądałaby oszałamiająco. Sam mam niezliczone ilości karteluszek z zapisanymi pomysłami. Akcje uliczne angażujące setki ludzi, serwisy internetowe poświęcone aktywizmowi, wegańskim kulinariom. Teksty publikowane w wielu miejscach, setki tysięcy wydrukowanych materiałów, wspieranie nieformalnych grup działających dla zwierząt w całej Polsce. Kolejne edycje Tygodnia Weganizmu przyciągające wielu uczestników i coraz ciekawszych gości. Naprawdę nie zamierzamy jeszcze kończyć. We mnie w każdym razie jest bardzo dużo entuzjazmu.
tym, można proponować już dziś alternatywne formy edukacji. Człowiek uczy się nie tylko w szkole czy na uczelni. Wiele osób spędza sporo czasu buszując po internecie, bądźmy więc tam widoczni i edukujmy. Uczymy umiejętności krytycznego myślenia, dyskusji, kwestionowania zabetonowanych prawd. Możemy też uczyć tych, którzy uczą innych. Organizacje pozarządowe powinny robić warsztaty i szkolenia dla nauczycieli.
Składniki: • 200g ciecierzycy • 4 suszone pomidory • garść świeżych listków bazylii • 1 ząbek czosnku • sól • pieprz • 2 łyżki koncentratu pomidorowego
C
zy udało się Panu przekonać najbliższe środowisko do zmiany na weganizm? Mam na myśli rodziców, rodzeństwo, kuzynostwo, ciotki. Ze swojej perspektywy mogę przytoczyć spotkanie u dalszej rodziny i pytanie - “To co, zostaniecie na obiad?” - “Chętnie, ale my mięsa nie jemy...” - “A to nic nie szkodzi, zjecie ziemniaki i mizerię” - “Ale my też nie jemy produktów pochodzenia zwierzęcego, czyli mleka, serów, miodu...”, wówczas następuje cisza, za oknem słychać jak pies siada na ganku, a ciotka zaczyna płakać, bo myśli, że toczy nas nowotwór ;)
-To śmieszne, bo jestem kojarzony z aktywizmem, ale w przestrzeni prywatnej jestem dosyć dyskretnym weganinem. Nie robię ludziom przy stole wykładów, nie jestem kimś w rodzaju namolnego akwizytora. Pewnie dzięki mnie mój tata, którego bym nigdy o to nie posądzał, zaczął jadać
tofu i pić mleko sojowe, ale tylko o takich sukcesach mogę mówić. Moja mama zawsze do mnie dzwoniła, na przykład po audycjach radiowych, w których występowałem i chwaliła albo wytykała, kiedy nawaliłem. Sama weganką nigdy się nie stała, ale pamiętam dzień, w którym powiedziała, że kupiła na obiad kurczaka, ale go nie zjadła. Tłumaczyła mi, że widziała w telewizji reportaż o realiach hodowli kur, w którym i ja coś mówiłem i widok tego delikatnego, bezbronnego ciała na jej stole, był dla niej trudny do zniesienia. To był dla mnie absolutnie wzruszający moment.
• c i e c i e r z y c ę namoczyć na 12h • u g o t o w a ć i odstawić do ostygnięcia • bazylię, czosnek, suszone pomidory, sól, pieprz, koncentrat pomidorowy dodać do cieciorki i zmiksować na gładką masę • jeśli pasta jest zbyt sucha, dodać oleju z pomidorów lub oliwy z oliwek
23
Składniki: • 100-150g tofu • 1 zielon/czerwona papryka • szczypta czarnej soli • 1 cebula • pieprz • 1-2 łyżeczki kurkumy • Tofu rozdrobnić widelcem • paprykę oraz cebulę obrać, umyć i pokroić w kostkę • rozgrzać olej na patelni i usmażyć paprykę, cebulę • na koniec smażenia dodać tofu • doprawić solą, pieprzem i kurkumą
24
Jajecznica wegańska
J
eśli to się Panu udało (przekonać kogoś) to w jaki sposób? Kiedy ktoś mi mówi, że nie może bez mięsa, bo uwielbia ten smak, zawsze pytam o to, czym jest ten charakterystyczny smak, którego osobiście nie znam, bo głównie odczuwam w nim aromat przypraw - np. czosnek. Parafrazując klasyka: Panie Darku, jak żyć bez mięsa i nabiału?
-Można patrzeć na weganizm głównie poprzez brak czegoś i pewnie krytycy i sceptycy widzą głównie ten brak. Jednak w miejsce utraconych smaków przychodzą inne i to wręcz się tłoczą. Okazuje się, że paradoksalnie, po ograniczeniu tego, co się je, otwierają się nieznane dotąd możliwości. Pewne smaki i potrawy są jak olśnienie. Kiedy się patrzy na wegańskie blogi kulinarne, a jest ich coraz więcej, to jest tam po prostu smakowe czarodziejstwo powodujące nieopanowany ślinotok. Owszem, wciąż brakuje wegańskich jadłodajni i opcji wegańskich w niewegańskich lokalach, ale i z tym jest coraz lepiej. Póki co poprawę widać w dużych miastach, ale zmiany dotrą i do mniejszych. Jeśli chodzi o to jak przekonywać i inspirować innych, to jest to fascynujący te-
mat. Jest kilka podstawowych zasad, o których warto pamiętać, ale podstawową jest traktować innych jak potencjalnych sprzymierzeńców, nie jak wrogów. Być lubianym, bo nielubiani nie są przekonujący. Dawać coś innym, a nie tylko wymagać. Proponować małe kroki, jeśli ktoś tego potrzebuje. Odwoływać się do potrzeby bycia konsekwentnym i do tego, co powszechne i co nas łączy z innymi. Nie chcemy przecież być postrzegani jak członkowie i członkinie zamkniętego zakonu o egzotycznych zasadach. My przecież mamy te same przekonania i uczucia wobec zwierząt, które ludzie już mają, tylko że ograniczają je do pewnej grupy. No i lepiej pozostawić w słuchaczach odrobinę niedosytu niż wrażenie przesytu i nachalności.
bez mięsa i nabiału?
C
zy zaraz po zmianie diety odczuwał Pan jakieś zmiany fizjologiczne, psychiczne? Słyszy się o omdleniach, nagłym spadku witalności, nawet depresji. Jak to było u Pana?
-Nic z tych rzeczy. Chyba nigdy też nie słyszałem o takich reakcjach u innych. Dieta jest bardzo ważnym czynnikiem w życiu, ale posądzać weganizm o taką moc, to przesada. Chociaż owszem, zauważyłem jedną wyraźną różnicę: alkohol mniej mi smakuje i zamiast dodawać mi witalności, to mi ją odbiera. Trochę szkoda, ale mówi się trudno.
25
U
mnie w domu absolutnym hitem jest wegańska jajecznica, czy Pan ma swoją ulubioną wegańska potrawę ?
-Uwielbiam hummus. Połączenie ciecierzycy z czosnkiem i sezamem oraz oliwą i cytryną jest po prostu czystą doskonałością. Bardzo lubię ziemniaki zapiekane w ziołach. Za dobrą focaccię dam się pokroić, a wędzone tofu chyba nigdy mi się nie znudzi. Młoda zasmażana kapusta, dobra wegańska pizza, leciutko podsmażany z orzechami brązowy ryż, bruschetta ze świeżą bazylią, mogę długo wymieniać. Bardzo lubię domowej roboty chleb na zakwasie, ale dawno nie robiłem. W ogóle lubię pieczywo i jadam go
Składniki: • 200g ciecierzycy • 4 suszone pomidory • garść świeżych listków bazylii • 1 ząbek czosnku • sól • pieprz • 2 łyżki koncentratu pomidorowego • c i e c i e r z y c ę namoczyć na 12h • u g o t o w a ć i odstawić do ostygnięcia • bazylię, czosnek, suszone pomidory, sól, pieprz, koncentrat pomidorowy dodać do cieciorki i zmiksować na gładką masę • jeśli pasta jest zbyt sucha dodać oleju z pomidorów lub oliwy z oliwek
26
sporo. Bez codziennej miski owoców czuję się nieswojo. I dobra czarna herbata słodzona brązowym cukrem trzcinowym, moja najwierniejsza towarzyszka. Jestem prawdziwym szczęściarzem, bo wiem co jem, dlaczego właśnie to, a poczucie, że wybiera się jakieś jedzenie nie tylko z myślą o sobie, dodaje specjalnego smaku każdej potrawie. Dziękuję serdecznie rozmowę i Pana czas.
za
Kasza i zielona soczewica Składniki: • 200g zielonej soczewicy • 250g kaszy perłowej • kilka listków kolendry • 1 cebula • sól • pieprz • 1 pietruszka • 2 marchewki
• Szparagi umyć i obrać • Bakłażan umyć, pokroić w plastry, posolić i odstawić na 10min. • Pieczarki i cebulę drobno pokroić • Bakłażan opłukać z soli i odsączyć. Pokroić w drobną kostę • Piczarki, cebulę, bakłażan usmażyć na patelni. Przełożyć do miski i zmiksować na jednolitą masę. Dodać sól, pieprz do smaku
27
Propaganda jajcarska
Kura wychowana w klatce jest do niej przystosowana Tekst Robert Starasiński
28
W
internetowym wydaniu GW 6.04.2012r. ukazał się wywiad z pewnym “prof.” od jajek, zwanym jajcarzem. Poniżej przedstawiam fragmenty wywiadu z panem profesorem, które uznałem za “interesujące” i opatrzyłem swoim komentarzem:
“
pan przekonuje Polaków, że warto jeść co najmniej dwa jaja dziennie
* Jakaż nudna musiałaby
być dieta złożona z jednego produktu. Wychodzi na to, że w tygodniu najlepiej pochłaniać minimum 14 jaj czyli: - Kochanie co dzisiaj na śniadanie? J a j k a ! A jutro? - Jutro, kanapka z jajkiem, jajkiem, jajkiem, jajkiem, jajkiem i pomidorem...
“
Był pan jedynym Polakiem, który miał w Kanadzie swój wykład. O czym pan mówił?
- O jajach jako wielce obiecującym źródle preparatów biomedycznych i nutraceutycznych[1].
*
Uwaga, to typowe dla profesorów używać słów, które są niezrozumiałe. Już nie wystarczy sama produkcja jaj dla przemysłu spożywczego, trzeba z nich jeszcze produkować preparaty dla przemysłu farmaceutycznego.
“
(jajolecznictwo)To dobry biznes? - Na świecie znakomity, zaczął się w Japonii w latach 90. U nas jest w powijakach.
*N
“
I to, że kura spędza życie na powierzchni wielkości gazety nie przekłada się na smak jaja? - Kura wychowana w klatce jest do niej przystosowana, powiedziałbym nawet, że pogodzona z losem.
*
Ten argument wydaje się zupełnie nie na miejscu w ustach naukowca. Od kiedy i w jaki sposób zwierzę w niewoli się do niej adoptuje? Podobne poglądy mieli zwolennicy niewolnictwa.
“
- Nie mitologizowałbym jaja z zagrody. Wiejskie kury mają co prawda lepszy dostęp do związków mineralnych, ale przy okazji do bakterii, wirusów i toksyn. Kura jest dotknięta allotrofagią, czyli zeżre prawie wszystko, co znajdzie w zasięgu dzioba. To nieszczęsne zwierzę wszystkożerne, co nawet olejem napędowym czy sztucznym nawozem nie pogardzi. Bywa, że wiejska kura łazi po oborniku, przy ruchliwych drogach.
*
Zatem według profesora na wszelki wypadek lepiej kupować jajka z fermy kurzej, gdzie kury w klatce według niego czują się wyśmienicie i znoszą zdrowsze jaja. Z tej logiki wynika, że powinniśmy jeść sterylne jedzenie s i e d z ą c zamknięci w sterylnych domach.
[1] środki spożywcze łączące w sobie wartości żywieniowe i cechy środków farmaceutycznych - Wikipedia
29
Wegańskie jaja na twardo
Składniki: żółtko • 100g tofu • 2 łyżeczki kurkumy • 1,5 łyżeczki czarnej soli • 1 łyżeczka musztardy • sól • pieprz • 2 łyżki majonezu wegańskiego białko • szklanka mleka ryżowego (bezsmakowe) • 2 łyżki agaru • 1,5 łyżeczki czarnej soli
30
• Do małego rondelka wlać mleko, dodać sól i zagotować. • Dodać agar, wymieszać. Przelać do form, które nam będą najlepiej do tego posowały. Tak przygotowany roztwór odstawić do ostygnięcia i zgęstnienia. • Teraz możemy zająć się żółtkiem • Tofu rozdrobnić widelcem, dodać kurkumę, czarną sól, musztardę i wcześniej przygotowany majonez • Całość zmiskować na gładką masę. • Białko po ostygnięciu wyciągamy z formy i drylujemy np. łyżeczką do melona środek jajka na żółtko. Wypełniamy wgłębienie żółtkiem i jajka gotowe.
Koalicja cyrk bez zwierząt
wspieramy
my użyliśmy form do dużych kostek lodu, ale świetnie do tego będzie się nadawało niewilekich rozmiarów awokado, oczywiście tylko skórka
31
pracował z nami
Banan
32
W trosce o Zdrowie, Planetę i Zwierzęta! S ł od k ości 1 0 0 % CrueltyFree.
33
663 516 323 509 327 223 zielonytalerz@gmail.com
Muffinki czarny las, specjalność zakładu ciasto:
facebook.com/ZielonyTalerz
ciasto:
krem: • mąkę, cukier, proszek do pieczenia, kakao, olej rzepakowy starannie zmiksować w misce • następnie w drugiej misce połączyć ocet z kompotem wiśniowym • zawartość obu misek zmiksować na gładką masę • dodać ziarna wanilii • przełożyć ciasto do muffinkowych form i piec w piekarniku około 20 min. w temperaturze 175 C • po upieczeniu i ostygnięciu, muffinki można przekroić na połowę do dekoracji
34
• zagotować mleko, dodać budyń śmietankowy, wymieszań i odstawić do ostygnięcia, • do budyniu dodać tłuszcz kokosowy, cukier puder i dokładnie miksować, tak aby nie pozostawić grudek
Składniki:
• 200g mąki 50/50 razowej/ pszennej • 100g cukru brązowego • 10g proszku do pieczenia • 50g kakao • 125g oleju rzepakowego • łyżka octu jabłkowego • 200ml kompotu wiśniowego • 50g czekolady belgijskiej • 1 laska wanilii krem: • 130g oleju kokosowego • 40g budyniu śmietankowego • 330 ml mleka ryżowego • 50g cukru pudru
odwiedźcie koniecznie profil Zielonego Talerza na Facebooku: torty, ciastka, serniki, rogale, pralinki, babeczki, nie zawierające glutenu to tylko część oferty, która z każdym dnie się powiększa
35
http://cyrkbezzwierzat.wordpress.com/ Przebywające w cyrku dzikie zwierzęta, oderwane od naturalnego środowiska i własnego stada, spędzają nawet do 90% życia w małej klatce lub przywiązane łańcuchami na niewielkich wybiegach. Podczas sezonu przewożone są z miasta do miasta, co jest dla nich źródłem stresu. Jedyne chwile, w których opuszczają stalowe więzienie, to czas tresury i wyjścia na
Przebywające w cyrku dzikie zwierzęta oderwane od naturalnego środowiska i własnego stada, spędzają nawet do 90% życia w małej klatce lub przywiązane łańcuchami na niewiel-kich wybiegach. Podczas sezonu przewożone są z miasta do miasta, co jest dla nich źródłem stresu. Jedyne chwile, w których opuszczają stalowe więzienie, to czas tresury i wyjścia na arenę. Czy wiesz, że: zwierzęta z natury stadne, np. naczelne, przebywają w izolacji i samotności co poważnie odbija się na ich zdrowiu psychicznym i fizycznym, wykonywanie sztuczek nie leży w naturze zwierząt, są do nich zmuszane poprzez brutalne metody tresury i głodzenie; około 50% małych słoni umiera podczas brutalnego obrządku “łamania”; z powodu strsu często występują tzw. zachowania stereotypowe - zataczanie się, ustawiczne kiwanie głową, czy kręcenie się z jednej strony klatki na drugą. Ministerstwo Edukacji Narodowej i arenę.
Sportu uznało nakłanianie dzieci do uczestnictwa w występach cyrków ze zwierzętami za niezgodne z Konwencją Praw Dziecka. Powinniśmy rozwijać w dzieciach empatię oraz poszanowanie środowiska naturalnego, a takie widowiska uczą je tylko, że silnieszy ma prawo zmuszać słabszego do posłuszeństwa. Więcej walorów edukacyjnych niesie wycieczka do schroniska dla zwierząt lub parku narodowego, gdzie dziecko może nauczyć się opieki nad zwierzętami i obcować z dziką przyrodą. Cyrk?
Tak, ale bez zwierząt! Sztuka cyrkowa może być piękna, ale wtedy,kiedy tworzona jest przez artystów, którzy z własnego wyboru trenują i prezentują swoje umiejętności. W wielu krajach między innymi w Wielkiej Brytanii, Austrii, Peru, Szwecji, na Węgrzech obowiązuje zakaz dzikich zwierząt w cyrkach. W Grecji, Boliwii, Chinach i Brazylii zakaz obejmuje wszystkie zwierzęta. Coraz więcej krajów wprowadza częściowe ograniczenia, a różne miasta świata nakładają lokalne zakazy występów zwierząt w cyrkach, choć prawo krajowe na nie pozwala. Los zwierząt w naszy rękach. Skoro w innych krajach udało się wprowadzić zakaz wykorzystywania zwierząt w cyrkach, nie ma powodu, dla którego nie dałoby się zrobić tego w Polsce. Żeby to osiągnąć potrzebne jest wsparcie każdej osoby, której nie jest obojętny los zwierząt. Przede wszystkim nie chodź do cyrków, w których zmusza
36
się do
występów
zwierzęta.
Składniki: • kalafior średniej wielkości • 2 łyżeczki gorczycy • kilka listków bazylii • kilka listków mięty • 1/2 pęczka natki pietruszki • kilka listków kolendry • łyżka octu winnego • oliwki lub kapary • oliwa z oliwek • sól • zobęk czosnku
Kalafior z sosem salsa verde • kalafior rozdrobnić na pojedyńcze różyczki, i umyć • przygotować sos: • kolendrę, natkę pietruszki, miętę bazylię, kapary, czosnek drobno posiekać, zalać oliwą z oliwek i dodać gorczycę
37
38
Składniki: • 1 szklanka mąki pszennej razowej • 1/2 szklanki oleju rzepakowego • 1 szklanka startej marchewki • garść suszonej żurawiny • garść rodzynek • 1,5 łyżeczki proszku do pieczenia • 3 łyżeczki cukru trzcinowego • 3 łyżeczki syropu klonowego
Ciasto marchewkowe
• w dużej misce wymieszać mąkę, proszek do pieczenia, cukier trzcinowy • zetrzeć marchewkę • namoczyć przez 10 minut w ciepłej wodzie rodzynki, żurawinę, odsączyć • do suchej masy w misce dodać marchew, olej, syrop klonowy i dokładnie wymieszać, dodać bakalie, • ciasto ma mieć gęstą konsystencję, jeśli za rzadkie dodać- kaszę mannę, jeśli za gęstę- ciepłej wody • piec w temperaturze 190 C przez około 55 min
39
Bulion orientalny
40
Składniki: • 1 litr wody • 1 duża marchew • 1-2 cebule • ząbek czosnku • 1 papryczka chilli • kilka listków kolendry • 1 papryka czerwona lub zielona • 1/2 selera • 200g groszku zielonego • gałązka rozmarynu • 2cm korzenia imbiru • sól • pieprz
• marchew, cebule, imbir, paprykę, chilli obrać, umyć i pokroić w paski • warzywa gotować w litrze wody, uzyskując klarowny wywar • dodać wyciśnięty czosnek, sól i pieprz • na koniec udekorować świeżą kolendrą i żytnim chlebem
41
42
43
Dżem z owoców leśnych
Dżem. Ty go zjesz, ja go zjem.
P
od hasłem dżem kryje się wiele znaczeń, a przede wszystkim często nieudany produkt końcowy.
Zbyt rzadki, wylewający czyniący, w nomenklaturze się ze słoika po łokciach gastronomicznej istne cuda. na podłogę, zbyt gęsty, Żelatyna spożywcza (w pozostający na wieczność domu każdego weganina w lodówce, bo żadne z oczywiście zbędna), ale domowników nie ma ochoty nawet agar potrafią nawalić wytrząsać go ze słoika z w ostatniej chwili, a takie maniakalnym sadyzmem przy ziarenka tapioki jeszcze nas blacie. Jest na to totalnie nigdy nie zawiodły. Jedyne prosty sposób - tapioka, co trzeba zrobić to je mieć. granulat Składniki: • 250g owoców leśnych • 2 łyżki granulek tapioki • 4-6 łyżek brązowego cukru • 200 ml wody
44
• owoce dokładnie umyć • do rondelka wlać wodę i zagotować • dodać owoce i gotować do momentu aż zaczną się rozpadać • wsypać cukier • dodać tapiokę i odstawić do ostygnięcia • przełożyć do zamykanego naczynia
Dżem brzoskwiniowy
Składniki:
• brzoskwinie umyć i pokroić w drobną kostkę • do rondelka wlać wodę i zagotować • dodać owoce i gotować do momentu, aż zaczną się rozpadać • dosłodzić cukrem • dodać tapiokę i odstawić do ostygnięcia • przełożyć do zamykanego naczynia
• 250g brzoskwiń • 2 łyżki granulek tapioki • 2-4 łyżki brązowego cukru • 100 - 150ml wody, w zależności od owoców
45
Krokodylki
46
Składniki: • 2 kg małych ogórków • 4 łyżki soli • 8 łyżek oleju • 3 łyżki chilli • 2 główki czosnku • 1,5 szklanki octu • 1 kg cukru biały/brązowy
• Ogórki umyć, pokroić wzdłuż na połówki, przesypać solą i odstawić najlepiej na 6 godzin. • Potem ogórki odsączyć i polać rozgrzanym olejem, posypać chili. Czosnek pokroić w plastry i dodać do ogórków. • Zalewa: cukier i ocet zagotować. Powstałym syropem, po przestygnięciu, zalać ogórki i odstawić na minimum 12 godzin. Ogórki umieścić w słoikach. Nie pasteryzować!!
47
K
ażdy rodzic pragnie, żeby jego dziecko było zdrowe, śliczne, inteligentne, aby żyło długo i szczęśliwie. Okazuje się, że mamy na te czynniki realny wpływ.
Tekst Monika Areczuk dietetyczka, weganka
http://www.wegedietetyczka.blogspot.com
48
Diety oparte na produktach roślinnych - mniejsze ryzyko chorób W jaki sposób możemy
wiążą się z niższym ryzykiem zapadalności na choroby cywilizacyjne, takie jak: choroba niedokrwienna serca, udary niedokrwienne, cukrzyca, otyłość, czy pewne nowotwory. Badania wykazują również, że weganie mają niższy wskaźnik masy ciała i żyją zdecydowanie dłużej.
Korzyści
predestynują do rozwoju wielu chorób. Zapobiega także rozwojowi schorzeń układu krążenia. U ich podłoża leży miażdżyca, na powstanie której ma bezpośredni wpływ zbyt duże stężenie cholesterolu we krwi. Odkładanie blaszki miażdżycowej rozpoczyna się już w wieku dziecięcym. Dieta wegańska nie dostarcza cholesterolu, zatem wpływa ochronnie przed chorobami układu sercowo-naczyniowego. Ponadto badania sugerują, iż zamiana białka zwierzęcego na roślinne może wpływać na zmniejszenie ryzyka wczesnego dojrzewania płciowego u dziewczynek. Im wcześniej dziewczynki dostają pierwszej miesiączki, tym większe ryzyko wystąpienia nowotworu piersi i otyłości w wieku dorosłym. Istnieją również doniesienia o rzadszym występowaniu próchnicy u dzieci stosujących dietę roślinną.
wpływać na długość i jakość życia dzieci? Badania epidemiologiczne, w których obserwuje się setki tysięcy ludzi przez wiele lat, wykazują jednoznacznie, że diety oparte na nieprzetworzonych produktach roślinnych,
ze stosowania diety wegańskiej w wieku dziecięcym. Dieta wegańska chroni dzieci przed nadwagą i otyłością, które
49
Warto, żeby dzieci spożywały każdego dnia warzywa i owoce z 5 grup kolorystycznych D
50
ieta wegedzieciaka. Jadłospis każdego wegańskiego dziecka powinien opierać się na nieprzetworzonych produktach roślinnych. W codziennym wzorowym menu znajdziemy pełne ziarna zbóż, rośliny strączkowe, świeże, sezonowe warzywa i owoce, orzechy oraz pestki, a także oleje roślinne. Istotne jest zwracanie uwagi na jakość żywności, którą podajemy dzieciom. Powinna ona być pozbawiona szkodliwych dla zdrowia substancji, takich jak metale ciężkie, środki ochrony roślin, nawozy sztuczne, czy substancje dodatkowe. Warto, żeby dzieci spożywały każdego dnia warzywa i owoce z pięciu grup kolorystycznych: biała, żółto-pomarańczowa, czerwona, zielona, fioletowoczarna. Robiąc zakupy szu-
kamy produktów, których ostatnio nie jedliśmy- to skuteczna metoda na różnorodność spożywanych posiłków. Powinniśmy też pamiętać o przygotowywaniu potraw z użyciem wszystkich części roślin, zarówno korzeni, bulw, łodyg, liści, jak i kwiatów, czy owoców.
Składniki: • 250g truskawek • 200g szpinaku • 100g obranych migdałów • dip: • 1 łyżeczka musztardy • 2 łyżeczki maku • sok z 1/2 cytryny • 2 łyżki syropu klonowego • łyżeczka octu balsamicznego • szpinak umyć • truskawki umyć i pokroić • migdały rozdrobnić • połączyć musztardę, sok z cytryny, syrop klonowy, ocet balsamiczny i mak i polać truskawki i szpinak do smaku
51
Składniki: • 1 miodowy melon • kilka liści sałaty lodowej • kilka liści szpinaku • kilka liści botwinki • 50g orzechów włoskich • 3-4 łyżki sosu worcestershire w wersji wegańskiej przepis str. 56
52
Pomarańcze, banany, marchew, brzoskwinie, cytryny, soki pomarańczowe i marchwiowo-owocowe. Zawierają popularny karetonoid, czyli ß-karoten. Odgrywają dużą rolę w wyglądzie włosów, paznokci, skóry.
Cebula, por, czosnek, cykoria, kapusta pekińska. Są cennym źródłem flawonoidów i allicyny. Działają antybakteryjnie i antywirusowo.
Szpinak, sałata, brukselka, brokuły, kiwi, rzeżucha, ogórek, agrest, szparagi. Wzmacniają naczynia krwionośne. Są źródłem witaminy C, a także A, E, K i minerałów.
Bakłażan, aronia, czarne porzeczki, ciemne winogrona. Źródło antocyjaniny, która ma silne właściwości przeciwutleniające, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Pozytywnie wpływają na kondycję całego organizmu.
P o midory, jabłka, czereśnie, truskawki, papryka czerwona, buraki, owoc granatu, soki jabłkowe, pomidorowe. Są źródłem antocyjanów, cennego likopenu (jednego z przeciwutleniaczy) oraz wielu witamin.
53
Składniki: • kilka liści sałaty rzymskiej • 3-4 serca karczochów • 1 pomidor • kromka żytniego chleba • 4 łyżki oliwy z oliwek • sok z1/2 limonki • łyżeczka czerwonego pieprzu • kilka listków kolendry
• karczochy obrać i ugotować • dodać do pokrojonych pomidorów, położyć na sałatę • polać sosem przygotowanym z oliwy, soku z limonki, czerwonego pieprzu i kolendry
54
Problematyczne składniki
diety. Witamina B12 - dietetycy specjalizujący się w dietach wegetariańskich nie mają wątpliwości, że należy ją suplementować. Jeżeli dziecko potrafi ssać tabletkę, warto witaminę B12 podawać w takiej formie, ponieważ lepiej się wchłania. Witamina D - każdy Polak bez względu na wiek, czy stosowaną dietę powinien stosować suplement tej witaminy od początku października do końca marca. Witaminę D nie trudno przedawkować, dlatego zwłaszcza w przypadku dzieci dawkę należy skonsultować z lekarzem bądź dietetykiem. Wapń, żelazo, cynkniewątpliwie dieta dziecka powinna obfitować w produkty bogate w te pierwiastki. Natomiast przy prawidłowo skomponowanej diecie, dostosowanej do wieku dziecka nie ma problemu z dostarczeniem odpowiednich ilości tych składników pochodzących ze źródeł roślinnych. Kwasy Omega 3 - są niesłychanie ważne dla rozwijającego się organizmu
dziecka. Należy zadbać o podaż kwasów Omega 3 i Omega 6 w odpowiednich proporcjach. Rezygnujemy ze stosowania oleju słonecznikowego, czy z pestek winogron, na rzecz oleju rzepakowego i lnianego (tylko na zimno).
Witamina B-12 - należy ją suplementować Nie zapominamy o włączeniu do diety orzechów włoskich bogatych w te bardzo cenne kwasy tłuszczowe. Energia - dzieci mają mniejszą pojemność żołądka niż dorośli, dlatego w celu zapewnienia odpowiedniej podaży kalorii podajemy im produkty pełnotłuste. U wegan w wieku od 1 do 10 roku życia 30-35% energii powinno pochodzić z tłuszczy. Błonnik - niewskazane jest wzbogacanie diety w wyizolowany błonnik, jak np. otręby, ponieważ utrudnia on wchłanianie witamin i minerałów.
Czy wiesz, że wzory postaw i zachowań utrwalone w pierwszych latach życia dziecka mają tendencję do przetrwania, bez względu na to, czy są korzystne, czy niekorzystne dla zdrowia. Bądźmy zatem wzorem dla wszystkich wegedzieciaków, one biorą przykład z nas - dorosłych.
55
składniki: • 2-3 łyżek pasty tamaryndowej • ząbek czosnku • 2 łyżki octu śliwkowego • 4 łyżki cukru brązowego • łyżka kaparów zamiast anchois • wszystkie składniki dokładnie zmiskować • sos odstawić na 2-3 dni w temperaturze pokojowej
56
8 powodów, dlaczego powinieneś z o s t a ć weganinem!
Jest ich oczywiście znacznie więcej, ale to 8 wybranych powodów stanowiących fundamenta, dla którego już dzisiaj warto zmienić nawyki żywieniowe
Tekst Dominika Czapska http://smakoszkijaroszki.blogspot.com/
57
1.
Zmieniając zawartość swego talerza - zmieniasz świat. Weganizm to nie tylko dieta, to także styl życia. Wykluczasz z menu produkty pochodzenia zwierzęcego i przyczyniasz się do zmniejszenia wykorzystywania zwierząt. Dzięki temu, że zwracasz uwagę na produkty, które kupujesz, rynek zbytu mięsa się zmniejsza. Nawet jeśli na zmiany czekać trzeba będzie długo, Ty już teraz będąc
Zmieniając zawartość swego talerza - zmieniasz świat.
58
3
świadomym pochodzenia tego, co konsumujesz, wiesz, że dajesz dobry przykład... no, i masz czyste sumienie.
2
. Zaczynasz przygodę z gotowaniem. Ograniczając spożycie mięsa, jaj i nabiału zwiększasz swoją kreatywność poszukując oryginalnych przepisów na codzienne posiłki. Poznajesz nowe dania, wymyślasz potrawy, które potrafią zaskoczyć smakiem nawet Ciebie. W Polsce gotowe produkty wegańskie jeszcze nie są tak popularne jak na Zachodzie, a jeśli już jakieś trafią na sklepowe półki, to niestety nie zawsze są na każdą kieszeń. Uczysz się też, jak żyć zdrowo nie przepłacając. I najważniejsze – masz świadomość, że żadne zwierzę nie oddało życia, abyś mógł cieszyć się smakiem dobrze wypieczonego steaka.
. Chowasz ego w kieszeń i uczysz się cierpliwości do ludzi, którzy zawsze znajdą setki stereotypowych argumentów, aby wytłumaczyć Ci, że człowiek mięso jeść powinien. Być może nie raz też zostaniesz uraczony suchym żartem na temat wyższości podduszanej polędwicy krakowskiej nad suchym liściem kopru.
4
. Nawet nie będąc działaczem w e g a ń s k i c h stowarzyszeń, uświadamiasz rodzinę i przyjaciół, dlaczego takiego wyboru dokonałeś. Zdziwisz się jak wiele osób może zainspirować się samym tylko dobrym przykładem.
Smalec z białej fasoli Składniki: • 250 g fasoli • 3 łyżki majeranku • 2 duże cebule • szczypta soli • szczypta pieprzu • 4 łyżki oleju rzepakowego • fasolę namoczyć na 12 h, potem ugotować • ugotowaną fasolę przełożyć do miski i ostudzić • cebulę obrać, pokroić w kostkę i usmażyć na oleju rzepakowym • fasolę przyprawić majerankiem, solą, pieprzem i mixować na gładką masę • usmażoną cebulę dodać do fasoli i wymieszać
59
5
. Unikasz wielu chorób, a przy okazji odejmujesz sobie lat, bo jesz kolorowe jedzenie z mnóstwem witamin. Twoja cera stanie się jędrniejsza, a ciało zdrowsze. Jeśli uprawiasz sport, to jeszcze lepiej. Poczytaj sobie o wegańskich, profesjonalnych sportowcach – mają zarówno świetne efekty zdrowotne, jaki i doskonałe wyniki w swoich dyscyplinach.
60
6
. Nie jesz mięsa? To co Ty w ogóle jesz? Wszystko! Jakby nie patrzeć – większy jest wybór produktów roślinnych, niż zwierzęcych. Wystarczy szybka wizyta na pobliskim rynku, aby znaleźć dziesiątki inspiracji na zdrowy i pełnowartościowy obiad, którego ugotowanie zajmie ci dosłownie chwilę. Szczególnie teraz – gdy, dzięki wegańskim portalom, internetowym blogom i forom na wyciągniecie ręki masz setki gotowych przepisów.
7. Poznajesz mnóstwo
ciekawych ludzi, którzy z różnych powodów wybrali taką dietę jak Ty. Dzięki nim cały czas poszerzasz wiedzę myślisz sercem, nie brzuchem.
A nawet jeśli za większość Twoich życiowych decyzji odpowiada żołądek (jak jest w moim przypadku), to przejadając się chlebem z rzodkiewką nie zapewnisz sobie wykręcającej jelita niestrawności.
A po ósme - bo niby czemu nie?
Warzywa w sosie curry z cynamonem Składniki: • 100g zielonego groszku • 1 brokuł • 2 marchewki • 1 duża cebula • 1/2 selera • 1 łyżka zielonej pasty curry • 1/2 puszki mleka kokosowego • szczypta soli • szczypta pieprzu • szczypta cynamonu • 2 łyżki olej rzepakowego • warzywa obrać, umyć i pokroić w dowolny sposób • na patelni rozgrzać olej, dodać warzywa, posypać solą, pieprzem i cynamonem • smażyć do momentu aż lekko zmiękną • na drugiej patelni przygotować sos curry: - wlać mleko kokosowe i zagotować, - dodać pastę curry i dokładnie wymieszać
61
ciekawostki
Nie(koniecznie) dla wszystkich
Z
grzybami do kościoła, czyli psychodeliczna msza z lat 60.
Lata
60. W tym czasie wielu cenionych naukowców interesowało się tematyką wpływu środków odurzających na ludzką psychikę. Jednym z takich badaczy był młody wówczas psychiatra – Walter Pahnke, który chciał przeprowadzić doświadczenie nad zależnością zażywania substancji psycho-
aktywnych a doświadczeniami mistycznymi. W tym przypadku głównym zainteresowanym był „magiczny grzyb” zaliczający się do silnie halucynogennych psylocybów.
Walter Pahnke
Tekst Coldestseed
62
fot. materiały prasowe
Czapki z głów. Natura idzie. W momencie, kiedy narkotyki traktowane są jako nielegalna forma podkolorowywania sobie imprezowego weekendu, a do pudła z tabliczką „substancje zakazane” trafiają kolejne środki psychoaktywne, nie mówiąc już o szpikowaniu substancjami szkodliwymi ogólno dostępnej żywności, całkowicie spłycana jest prawdziwa wartość darów natury, które od niepamiętnych lat służyły przewodnikom duchowym, szamanom i wizjonerom. Pewien teolog i doktor z uniwersytetu Harvarda przeprowadził mocno kontrowersyjny, w oczach nie tylko duchowieństwa ale i każdego „prawego” obywatela, test. No, bo czy to normalne, aby przed wizytą w kościele faszerować wiernych grzybkami halucynogennymi?
zwrócił się Pahnke do Timothy’ego Leary’ego, który to przewodził narkotykowym eksperymentom na Harvardzie. Sam eksperyment miał wyglądać następująco: przed nabożeństwem, grupa dziesięciu z dwudziestu osób biorących udział w doświadczeniu miała być poczęstowana kapsułkami ze sproszkowanymi 30 miligramami „cudownego grzybka”. Pozostali zaś dostać mieli witaminę B6
jako placebo. Sam Leary był dość zszokowany pomysłem teologa: ”To tak jakby zaproponowano mi podanie afrodyzjaków dwudziestu dziewicom do wywołania masowego, zbiorowego orgazmu.”
fot. materiały prasowe
Z prośbą o pomoc
Timothy Leary
Zanim
obaj panowie przystąpili do właściwego eksperymentu, zdecydowali się przeprowadzić niewielki test na kilku studentach teologii. Wyniki były, można by powiedzieć, zadowalające –
większość z uczestników miała bardzo silne wizje, jeden wpadł w paniczny strach przed śmiercią, podczas gdy inny oddawał się natchnionej kopulacji z dywanem.
63
Składniki: • 2 l wody • 1/2 kg botwinki • 1 duża marchewka • 1 cebula • 4-5 ziemniaków • 1 pietruszka • szczypta soli • szczypta pieprzu • 1 łyżki oleju rzepakowego • 3-4 łyżki mleka kokosowego • warzywa obrać, umyć i pokroić w dowolny sposób • gotować aż zmiękną • zabielić mlekiem kokosowym
Botwinka z kokosem bez grzechu 64
1962 roku na dwie godziny przed rozpoczęciem mszy, w krypcie kaplicy bostońskiego uniwersytetu spotkali się śmiałkowie gotowi odbyć podróż, którą mieli zapamiętać do końca swego życia. Wkrótce grupa zaprowadzona została na miejsce eksperymentu, gdzie czekał już na nich ksiądz Thurman ze swym podniosłym kazaniem. Studenci skazani zostali na dwie i pół godziny wysłuchiwania przypowieści, homilii, podniosłej muzyki oraz mrocznej, religijnej poezji. O ile ci, którzy zażyli placebo grzecznie usiedli na kościelnych ławach, to
już ich oglądający świat w innej rzeczywistości koledzy łazili po kaplicy, gadając z wyimaginowanymi postaciami, jeden poczuł nagłą potrzebę nauki gry na organach, a inny zaległ rozpłaszczony na ziemi. Ogólnie rzecz biorąc – zachowanie badanej grupy wykraczało nieco poza przyjęte normy zachowania osób uczęszczających na msze.
O godzinie 5 rano
nadszedł czas na przeprowadzenie pierwszej ankiety. Niestety żaden z uczestników nie był jeszcze na tyle przytomny aby wydać z siebie inny dźwięk niż niewyraźny pomruk względnego ukontentowania. Przez następnych kilka miesięcy studenci byli ankieto-
wani pod różnymi kątami. Duża część z nich deklarowała, że dzięki eksperymentowi zwiększyła się ich świadomość (także i społeczna), zmienił się sposób patrzenia na życie, przeżyli też bardzo głębokie, osobiste refleksje.
kaplica Boston University
fot. materiały prasowe
I tak też w Wielki Piątek
65
N
fot. materiały prasowe
a podstawie długich Dalsze losy badaczy analiz i szczegółowych Walter Pahnke dołączył w wywiadów można więc było 1967 roku do ekipy Centrum wysnuć wniosek, że Badań Psychiatrycznych w 30 miligramów sproszkowMaryland, gdzie testowano anego ekstraktu z psylodobroczynny wpływ LSD i DPT cybinowego grzyba jest w na będących w stanie agostanie wprowadzić człowieka nii pacjentów ze złośliwymi w stan porównywalny z misty- nowotworami. W 1971 roku cznymi doświadczeniami Walter spędzał w towarzystwie samookaleczających swojej żony i trójki dzieci kilka męczenników, pustelników wolnych od pracy dni w domu oraz buddyjskich mnichów położonym nad atlantyckim spędzających całe lata na wybrzeżem. Pewnego dnia zagłębianiu sztuki medytacji. postanowił sprawdzić się w Wyniki nurkowaniu. Z wody nigdy doświadczenia nasunęły już nie wypłynął. Mimo że badaczom oczywiste pytanie badacz nie cierpiał na stany – czy doświadczenia mistydepresyjne, nie wyklucza się czne rzeczywiście są odczusamobójstwa. ciami dostępnymi jedynie dla Dziś wiele osób uważa, że w najbardziej wytrwałych i naj- ciągu swojego krótkiego życia gorliwiej wierzących jednoWalter Pahnke wniósł bardzo stek, czy może stan ten jest dużo do prac nad odpowiejedynie efektem procesów dzialnym wykorzystaniem subneurologicznych? Czy nie jest stancji psychoaktywnych. mylny chrześcijański pogląd mówiący, że to najwyższe duchowe przeżycie osiągnąć można jedynie na drodze rygorystycznej ascezy? Pahnke chciał odpowiedzieć na te pytania. W tym celu planował stworzenie instytutu, który podejmie się badań nad odmiennymi stanami ludzkiej świadomości. Niestety, naukowiec nie dostał dofinansowania na ten projekt. Wkrótce też zdelegalizowano Psilocybe semilanceata SEM substancje psychoaktywne jako niebezpieczne dla zdrowia.
66
Timothy Leary zasłynął jako guru ruchów hipisowskich i człowiek, który jawnie sprzeciwiał się zakazom narzuconym przez system. Jego badania wzbudziły ogromne zainteresowanie opinii publicznej. W rezultacie mnóstwo osób chciało wziąć udział w jednym z narkotycznych eksperymentów. Zbyt duży popyt zaowocował wkrótce powstaniem czarnego rynku w pobliżu kampusów uniwersytetu Harvarda. W ten sposób każdy mógł samemu zafundować sobie chwile mistycznego odlotu. W 1963 roku Leary wyrzucony został z uczelni za niestawienie się na jeden ze swych wykładów... Timothy Leary Ćwierć wieku po eksperymencie psychologowi Rickowi Doblinowi udało się zaaranżować spotkania z większością uczestników „Wielkiego Piątku”. Ponownie przeprowadzone wywiady pokrywały się z tymi sprzed dwudziestu pięciu lat. Prawie wszyscy badani deklarowali, że
fot. materiały prasowe
Tymczasem
pamiętne nabożeństwo z 1962 roku w bardzo dużym stopniu wpłynęło na ich życie duchowe (kilku z nich zostało nawet kapłanami). Wyszły też na jaw pewne raczej pomijane przez Pahnke fakty – niektórzy ze studentów mieli silne wizje śmierci. Ponadto jeden z badanych usłyszawszy z ambony nawoływania do natychmiastowego szerzenia słowa Chrystusa wyszedł z kaplicy, żeby wprowadzić owo żądanie w czyn (na szczęście w porę został zatrzymany).
Rick Doblin założyciel MAPS
67
www.duuff.com
redakcja@duuff.com