VORMING & BEGELEIDING
0
Vorming en begeleiding op jouw maat De Wakkere Burger vzw biedt vorming aan over participatie en lokale democratie. We werken voor verschillende doelgroepen. De vorming organiseren wij steeds in samenwerking met een partner. Deze aanvrager van de vorming kan een vormingsinstelling zijn, een lokaal bestuur, een vereniging, … In samenspraak werken we een vormingsaanbod op maat uit. In deze brochure geven we een overzicht van mogelijke thema’s. We kunnen deze echter ook aanpassen. Centraal in onze focus staan volgende werkterreinen: adviespraktijk, inspraak, participatie en beleidsbeïnvloeding, gemeentelijk beleid, democratie en verkiezingen. Als beweging voor participatie en lokale democratie, hechten we groot belang aan participatieve en interactieve werkvormen. Alle deelnemers worden ten volle betrokken. We komen steeds naar u toe en maken ons op afspraak graag vrij tijdens de kantooruren, ’s avonds of in het weekend. Daarnaast bieden wij ook begeleiding en advies op maat aan bij e-participatietrajecten.
Brussel, xxxxxxxxxx maart 2011 september 2013
www.dewakkereburger.be
1
...over De Wakkere Burger vzw
De Wakkere Burger vzw zet zich al meer dan 25 jaar in voor burgerschapsvorming en de verbetering van inspraak en beleidsparticipatie, in de eerste plaats op lokaal niveau. Wij doen dit onder meer via onze sensibiliserings- en vormingsactiviteiten, advies en begeleiding, campagnes, publicaties, websites en ons documentatiecentrum. De Wakkere Burger vzw heeft op vlak van vorming een ruime praktijkervaring ontwikkeld en staat borg voor een deskundige en pluralistische aanpak en een onafhankelijke positie.
www.dewakkereburger.be
ADRES:
Liedtsstraat 27-29, 1030 Brussel PRIEMSTRAAT 51, 1000 BRUSSEL xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
SITE:
www.dewakkereburger.be
MAIL:
vorming@dewakkereburger.be
TEL:
xxxxxxxxxxxxx 02 - 240 95 25
FAX:
02 – 400 42 22
BANK:
IBAN: BE41 4252 0748 4110
02/274 24 01
BIC: KREDBEBB
2
1] Sterke adviezen formuleren Een lokale adviesraad heeft een specifieke functie in het lokale bestuur. De cultuurraad, de jeugdraad, de seniorenadviesraad geeft advies aan de gemeenteraad. Dit advies kan spontaan gegeven worden of het kan gevraagd worden door het bestuur. Hoe pakken we deze advisering als gemeentelijke adviesraad best aan? Op welke manier komen we tot een waardevol advies? Welke ’tips & tricks’ kunnen we daarbij gebruiken? In deze vorming gaan we in op de mogelijkheden tot inspraak en participatie binnen de gemeentelijke organisatie. We lichten een aantal kaders toe (participatieladder, inspraak en participatietijdslijn, ..) We gaan ook over tot concrete aandachtspunten als het overleggen over een advies, meningsvorming, informatieverzameling, het opstellen van een advies, de voorwaarden van een goed advies. We gaan hierbij vooral in op de vragen die leven in je eigen adviesraad. De vorming wordt in overleg voorbereid en aan de lokale noden aangepast.
www.dewakkereburger.be
VOOR:
Leden van een lokale adviesraad
DOEL:
Impact van de advisering op het beleid verhogen
DUUR:
1 dagdeel, eventueel ook een langer begeleidingstraject
3
2] Je lokale adviesraad evalueren Aan de hand van een uitgebreide vragenlijst overlopen we, individueel en in groep, de werking van jouw gemeentelijke adviesraad. Dit is een diepgaande oefening voor alle leden van een adviesorgaan: hoe zijn wij georganiseerd? Hoe gaan wij te werk? Hoe stellen wij een advies op en waarom doen we dat zo? Met deze grondige zelfevaluatie bieden wij de mogelijkheid even stil te staan bij de eigen werking en dit onder begeleiding van een deskundige, externe medewerker. Dit reflectiemoment geeft de adviesraad de kans vergeten taken terug op te nemen of de bestaande werking te verbeteren. We geven aanknopingspunten om een aantal werkpunten aan te pakken. Eventueel kan deze vorming, op vraag, gevolgd worden door een of meerdere extra sessies waarin de werkpunten grondig aangepakt worden. Dit legt een stevige basis voor de verbetering van de eigen werking.
www.dewakkereburger.be
VOOR:
Leden van een lokale adviesraad
DOEL:
sterke punten en werkpunten van eigen werking blootleggen
DUUR:
1 dagdeel (met mogelijke opvolging)
4
3] Beter vergaderen: beter participeren Binnen het wereldje van inspraak en participatie wordt heel wat vergaderd. Dat is uiteraard nodig om tot een advies te komen en samen beslissingen te nemen, maar soms kan het allemaal een beetje efficiĂŤnter. We bieden de leden van participatieorganen inzicht in het vergaderproces en een aantal handige tips om dit proces te optimaliseren. Via een oefening concretiseren we het inzicht in onze eigen vergaderpraktijk. Door beter te vergaderen, zal de groep automatisch tot betere resultaten komen en meer invloed kunnen uitoefenen dan tot nu toe. Het verschil met andere cursussen vergadertechnieken zit in het feit dat we ons specifiek richten op de leden van gemeentelijke participatieorganen. We werpen dan ook onze blik op het bekomen van een goed advies. Welke voorwaarden stellen we hier zelf aan en hoe vult de gemeentelijke overheid dit in?
www.dewakkereburger.be
VOOR:
Leden van de lokale adviesraden
DOEL:
EfficiĂŤnter en effectiever vergaderen
DUUR:
2 dagdelen
5
4] Adviseren kan je leren Vanuit ons engagement binnen de jeugdraad, sportraad, culturele raad, ‌ hebben we allemaal ervaring met adviesverstrekking. En daarvan zouden we allemaal moeten kunnen profiteren. Door aan ervaringsuitwisseling te doen willen we dat mogelijk maken. Onder begeleiding van een professionele medewerker van De Wakkere Burger kan je kiezen voor twee formules: je leert van je andere raden binnen je gemeente of je leert van gelijke raden in andere gemeenten. We brengen jullie samen, zorgen voor gespreksleiding, reiken opties aan, ‌Het programma van de reeks wordt in overleg met de deelnemers vastgelegd, zodat er effectief wordt ingespeeld op de vragen en noden die bij de deelnemers leven.
www.dewakkereburger.be
VOOR:
Leden van lokale adviesraden
DOEL:
Leren uit de praktijk van anderen
DUUR:
1 - 4 dagdelen
6
5] Vrijwilligers motiveren We kennen allemaal het probleem: het is niet eenvoudig mensen bijeen te brengen voor vergaderingen of het adviseren van het beleid. Laten we eerlijk zijn: soms is het ook niet de meest motiverende bezigheid. En toch is het zo belangrijk dat er meer inwoners aan participeren. Hoe bereik je die stille burgers? Hoe krijg je voldoende deskundigen in je groep? Hoe zorg je dat ze naar je adviesraad komen, en nog belangrijker: blijven komen? De Wakkere Burger zorgt voor begeleiding in het open stellen van je adviesraad naar nieuwe leden, in het aantrekken van deze nieuwe leden en het behouden van je leden?
www.dewakkereburger.be
VOOR:
adviesraden, begeleidende ambtenaren,‌.
DOEL:
beleidsinvloed ontwikkelen via onderbouwd advieswerk
DUUR:
1-3 dagdelen
7
6] H o e w e r k t m i j n g e m e e n t e ? De gemeente voor beginners: samen leggen we de kaart van onze gemeente, niet alleen geografisch, maar ook politiek en sociaal. Wie komt er allemaal bij kijken en wie heeft wat te zeggen? Hoe komt men tot een beslissing en wat is mijn stem daarin waard? • De kaart van mijn gemeente • Gemeenteraadsverkiezingen • De gemeenteraad en het college van burgemeester en schepenen • Politieraad en politiecollege • Het OCMW • De gemeentefinanciën, … • Inspraak en participatie in de gemeente (adviesraden, … ) • Beleidscycli We beschikken ook over een formule toepasbaar binnen één gemeente, waarop burgemeester en/of schepenen en/of het OCMW de gemeente uitgebreid voorstellen. Deze formule beslaat dan eventueel meer dagdelen. Afhankelijk van de doelstellingen hanteren we andere werkvormen: een informatieavond, een politiek café, een debat, …, waarbij de deelnemers ook eigen bedenkingen en oplossingen kunnen voorleggen.
www.dewakkereburger.be
VOOR:
adviesraden, begeleidende ambtenaren,….
DOEL:
beleidsinvloed ontwikkelen via onderbouwd advieswerk
DUUR:
1-3 dagdelen
8
7 ] D e m o c r a ti e i n c r i s i s ? We stellen het de laatste tijd meermalen vast: de democratie is niet volmaakt. Volgens sommigen is er meer aan de hand: de democratie zou in crisis verkeren. Een kloof gaapt tussen burger en beleid. Het vertrouwen van de burger in de instellingen is zoekgeraakt. De kiezer ‘zapt’ meer en meer. Hij neemt zijn toevlucht tot ‘proteststemmen’. Gaan de politici vrijuit? Houden zij de vinger aan de pols van de samenleving? Wat is de rol van de nieuwe bestuurslagen, in het bijzonder de Europese Unie? Straalt het democratisch deficit af op het nationale, zelfs op het lokale bestuur? Hoe gaat dat in zijn werk? Aan de hand van geselecteerde teksten en uiteenzettingen schetsen wij een probleemstelling. We bieden achtergrondinformatie, proberen te leiden tot inzichten, maar de creatieve ideeën verwachten we evengoed van jullie!
www.dewakkereburger.be
VOOR:
Het ruime publiek
DOEL:
Inzicht in de werking van de democratie
DUUR:
2 dagdelen of meer
9
8] Verkiezingen Naar aanleiding van de verschillende verkiezingen stellen velen van ons zich de vraag hoe dat eigenlijk allemaal verloopt in Vlaanderen, BelgiĂŤ, Europa of gewoon onze eigen gemeente. Wie mag stemmen, wie mag of kan kandidaat zijn? Hoe verloopt de stemprocedure en wat gebeurt er nadien met je stem? Wat is het verschil tussen de Vlaamse en Federale verkiezingen? Wij doen al het mogelijke om de verkiezingen voor iedereen zo duidelijk mogelijk te maken. Bewuste burgers wachten uiteraard niet tot het laatste moment om zich te informeren. Voor hen organiseren we ook in jaren zonder verkiezingen een korte cursus over de werking van onze democratische instellingen.
www.dewakkereburger.be
VOOR:
Het ruime publiek, geĂŻnteresseerde, nieuwe kiezers (zoals 18-jarigen, nieuwe Belgen, euroburgers met gemeentelijke stemrecht, ...)
DOEL:
Kennis over werking democratie in de praktijk
DUUR:
1 dagdeel
10
Begeleiding & Advies Naast de concrete vormingsactiviteiten vergeet De Wakkere Burger haar rol als begeleider en ondersteuner van de inspraakpraktijk niet. Hiermee bedoelen we intensieve begeleidings- en adviesopdrachten. De Wakkere Burger stemt haar aanpak altijd af op de plaatselijke realiteit en heeft daarbij bijzondere aandacht voor de procesmatige kant van de zaak. Op die manier bieden we maximale garanties om de betrokkenen autonoom te laten verder werken, ook na het vertrek van de begeleiders. Onze activiteiten op dit vlak zijn uiteenlopend: -
Deskundige en neutrale gespreksleiding bij hoorzittingen, informatievergaderingen, ‌
-
Communicatie- en inspraakadvies bij lokale beleidsprojecten
-
Advies bij de opmaak van informatieve teksten, brochures, ‌
-
Begeleiding bij start- of bijsturingprocessen van adviesorganen.
-
‌
www.dewakkereburger.be
11
Advies bij e-participatietrajecten Burgers hebben in Vlaanderen, België en Europa diverse mogelijkheden om een actieve bijdrage te leveren aan het beleid. Dankzij de informatietechnologie kan die betrokkenheid nu breder, sneller, efficiënter en effectiever georganiseerd/ondersteund worden. Heel wat Angelsaksische landen, maar ook landen zoals Nederland, Duitsland, of Brazilië zijn volop bezig om deze stap te nemen, of bijten zich reeds vast in het verfijnen van de diverse eparticipatie toepassingen. Ondanks verschillende inspirerende experimenten loopt Vlaanderen achter op deze evolutie. De Wakkere Burger begeleidt daarom de komende jaren beleidsverantwoordelijken bij overheden en het maatschappelijke middenveld tijdens het opzetten van (e-)participatietrajecten. De Wakkere Burger is geassocieerd lid van het Pan European eParticipation Network (PEPNET). Dit netwerk brengt organisaties, academici en firma’s samen die elkaar inspireren over de inzet van ICT tijdens de organisatie van inspraak en participatie. Dankzij dit netwerk brengen we u op de hoogte van state-of-the-art toepassingen en begeleiden we u tijdens het maken van strategische keuzes. Werkwijze Inspiratie We overlopen concrete voorbeelden om burgers dankzij ICT beter bij het beleid te betrekken. Dit gebeurt aan de hand van de verschillende participatieniveaus (van optimale transparantie tot een reële participatie) en de fasen binnen de beleidscyclus (van beleidsvoorbereiding tot evaluatie).
www.dewakkereburger.be
12
Basisanalyse Ga je ervoor of niet? Wat is de concrete behoefte en is er een organisatorisch draagvlak? Beleidsverantwoordelijken, beleids-, communicatie en ictmedewerkers worden op de rooster gelegd. Trajectdesign De doelstelling wordt scherp gesteld en het traject uitgetekend. Hierbij zorgen we voor een evenwicht tussen fysieke en digitale participatie. Technische realisatie We zorgen niet zelf voor de technische realisatie. We wijzen u wel op het bestaan van goed functionerende en betaalbare of gratis toepassingen. Indien de toepassingen ontwikkeld moeten worden kunnen we zorgen voor begeleiding tijdens het selecteren van softwareontwikkelaars en opvolging van de realisatie. Burgerparticipatie De Wakkere Burger kan indien nodig interne vorming geven over het gebruik en de mogelijkheden van de toepassing. Het is echter niet de bedoeling om de inhoudelijke verwerking van de participatie op onze schouders te nemen. We voorzien wel in gespreksbegeleiders van de fysieke participatie Evaluatie De evaluatie gebeurt in samenspraak met de trajectmedewerkers en/of de participanten.
www.dewakkereburger.be
13
MAGAZINE De Wakkere Burger vzw publiceert sinds 1983 het tijdschrift TerZake. Het ‘praktijkblad’ TerZake houdt de vinger aan de pols van het lokale beleid, de inspraakpraktijk en de samenlevingsopbouw. Actief burgerschap is daarbij het uitgangspunt, met speciale aandacht voor kwetsbare bevolkingsgroepen. Thema's zijn: beleidsparticipatie, leefbaarheid van buurten, werking van adviesorganen, bewonersparticipatie, ... TerZake wordt uitgegeven in samenwerking met Samenlevingsopbouw Vlaanderen. Het telt 7 nummers per jaargang. Voor informatie over abonnementen kan je terecht bij uitgeverij Die Keure (Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge – tel.: 050/47.12.72)
www.dewakkereburger.be
14