Sprekende Cijfers Kantorenmarkten Eerste kwartaal Vastgoedconsultants en Makelaars
verder u
'12
Kantorenmarkten
Sprekende Cijfers
In het eerste kwartaal van 2012 is het transactievolume op de
Transactievolume gestegen
kantorenmarkt gestegen ten opzichte van hetzelfde kwartaal
In het eerste kwartaal van 2012 is, binnen de Dynamis regio’s, in
een jaar eerder. Daarnaast is er sprake van een lichte stijging in
totaal 277.578 vierkante meter kantoorruimte opgenomen.
het aanbodcijfer in vergelijking met drie maanden geleden. In
Daarmee is sprake van een aanzienlijke stijging ten opzichte van
onderstaande analyse wordt nader ingegaan op de kantoren-
dezelfde periode in 2011, toen 231.450 vierkante meter kantoor-
marktontwikkelingen binnen de 24 Dynamis regio’s in het
ruimte van gebruiker wisselde. Overigens ten opzichte van 2010 en
eerste kwartaal van 2012.
2009 is ook sprake van een opnamestijging. Het transactievolume van het eerste kwartaal van 2012 is met ruim 20.000 vierkante
Aanbod kantoorruimte gestegen
meter gestegen ten opzichte in het vierde kwartaal van 2011.
In het eerste kwartaal van 2012 is het kantorenaanbod binnen de
Ondanks deze totale opnamestijging is niet in alle regio’s sprake
Dynamis regio’s toegenomen tot 6.519.423 vierkante meter. Ten
van een toename.
opzichte van drie maanden eerder is er sprake van een aanbodstijging van 3%. In acht regio’s was afgelopen kwartaal sprake
In de vier grote steden vertonen Amsterdam (+86%), Den Haag
van een aanboddaling, de overige zestien regio’s vertoond een
(+43%) en Rotterdam (+99%) een stijging van het opnamecijfer.
aanbodstijging. De regio die de sterkste stijging in het aanbod
In de grote steden werd respectievelijk 70.823, 39.625, 44.057 en
vertoont is Zwolle. De grootste en het meest opvallende dalings-
29.028 (Utrecht) vierkante meter kantoorruimte opgenomen.
percentage heeft plaatsgevonden in de regio Drechtsteden. Deze
Amsterdam draagt met 70.823 vierkante meter voor een belang-
daling kan worden teruggevoerd op het relatief hoge transactie-
rijk deel bij aan de totale opnamestijging van 20% ten opzichte van
volume in het eerste kwartaal van 2012.
dezelfde periode een jaar geleden.
In de 24 Dynamis regio’s is het aantal aangeboden kantoorobjec-
In tien van de 24 regio’s is juist minder kantoorruimte opgenomen
ten in het eerste kwartaal van 2012 3.404. Daarbij wordt een
dan een jaar eerder, te weten Almere, Apeldoorn, Arnhem, Assen,
ondergrens gehanteerd van 500 vierkante meter in de vier grote
Breda, Enschede, Hengelo, Maastricht, Nijmegen en Utrecht.
steden en 250 vierkante meter in de overige Dynamis regio’s. Het
Opvallend hierbij is de regio Utrecht als enige van de vier grote
merendeel van het aantal aangeboden objecten noteert een
steden van Nederland. In de overige regio’s was afgelopen kwar-
metrage tussen de 500 en 1.000 vierkante meter (1.036). Op
taal sprake van een opnamestijging. Met name in Drechtsteden is
1 april 2012 is het aantal aangeboden objecten met een metrage
sprake van een forse stijging ten opzichte van hetzelfde kwartaal
boven de 10.000 vierkante meter 78.
vorig jaar, alsmede het vierde kwartaal van 2011. Twee transacties in het eerste kwartaal van 2012 van boven de 3.000 vierkante
In het eerste kwartaal van 2012 is het totaal aantal aangeboden
meter dragen hier, voor een belangrijk deel, aan bij. In totaal wer-
nieuwbouw kantoorobjecten 78. Het nieuwbouwpercentage
den in het afgelopen kwartaal 195 transacties geregistreerd in de
bedraagt 5%, een daling van 3 procentpunt ten opzichte van
24 Dynamis regio’s met een metrage boven 500 vierkante meter in
1 januari 2012. Het percentage nieuwbouw in het totale aanbod
de vier grote steden en boven 250 vierkante meter in de overige
betreft kantoorpanden die nog niet eerder zijn verhuurd en die
regio’s. Het gemiddelde transactievolume bedraagt 1.423 vier-
binnen een jaar op de markt beschikbaar komen. Aanbod dat na
kante meter. In totaal zijn er vier transacties genoteerd met een
een jaar op de markt beschikbaar komt, is buiten beschouwing
metrage boven 10.000 vierkante meter. Deze hebben plaats
gelaten.
gevonden in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag.
Aanbod en opname per jaar
Opname per kwartaal 2006 - 2012 m2
7.000
700.000 650.000
6.000
600.000 550.000
5.000
500.000
x 1.000 m2
450.000
4.000
400.000 350.000
3.000
300.000 250.000
2.000
200.000
0
Zuid Noord Oost Randstad
150.000
1.000
Opname Aanbod 2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012*
50.000 0
* Opname 2012: Geëxtrapoleerd uit de eerste kwartaal van 2012, zonder rekening te houden met seizoenschommelingen.
100.000
t terug
kw1 kw2 kw3 kw4 kw1 kw2 kw3 kw4 2006 2006 2006 2006 2007 2007 2007 2007
verder u
kw1 kw2 kw3 kw4 kw1 kw2 kw3 kw4 kw1 kw2 kw3 kw4 kw1 kw2 kw3 kw1 2008 2008 2008 2008 2009 2009 2009 2009 2010 2010 2010 2010 2011 2011 2011 2012
Kantorenmarkten
Sprekende Cijfers
Tophuren en mediane transactieprijzen in € per m2 per jaar
Opname naar branche 100%
450
90%
400
80%
350
70%
Zakelijke Dienstverlening excl. Automatisering
60%
Overheid
300 Tophuur
250
Onderwijs
50%
Ideële en belangenorganisaties Groothandel
40%
Gezondheids- en welzijnszorg
30%
Diversen
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
150 Mediane transactieprijs
140
Detailhandel
20%
200
Bouw en Industrie
10% 0%
Banken / financiële instellingen
130
Automatisering
120
kw3 kw4 kw1 kw2 kw3 kw4 kw1 kw2 kw3 kw4 kw1 kw2 kw3 kw4 kw1 kw2 kw3 kw1 2007 2007 2008 2008 2008 2008 2009 2009 2009 2009 2010 2010 2010 2010 2011 2011 2011 2012
2003
De verhouding tussen de verwachte opname in heel 2012 en
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
vierkante meter per jaar. Twaalf transacties noteren een huurprijs
het aanbod aan het einde van het eerste kwartaal bedraagt voor
beneden € 100,- per vierkante meter per jaar en in zes gevallen
alle Dynamis regio’s tezamen 17%. Een jaar geleden bedroeg de
wordt meer dan € 200,- per vierkante meter betaald. De hoogst
kantorenmarktratio nog 15%. De verbeterde kantorenmarktratio
bekende huurprijs per vierkante meter is afgelopen kwartaal gere-
is het gevolg van het positieve eerste kwartaal van 2012. De ver-
aliseerd in Amsterdam Centrum en bedraagt € 345,- per
houding tussen de verwachte opname in heel 2012 en het aanbod
vierkante meter per jaar. In de analyse van de ontwikkeling van
aan het einde van het eerste kwartaal van 2012 loopt uiteen van
huurprijzen binnen de 24 Dynamis regio’s zijn toegekende
1% in Hengelo tot 69% in Drechtsteden. In Drechtsteden draagt
incentives niet inzichtelijk.
met name het sterke transactievolume bij aan de verbeterde ratio.
Branches In totaal is in het eerste kwartaal van 2012 ruim 50.000 vierkante
Het aantal vierkante meters dat in het eerste kwartaal van
meter nieuwe kantoorruimte verhuurd of verkocht. Het percen-
2012 is opgenomen door zakelijke dienstverleners exclusief auto-
tage nieuwbouw in het totale opnamecijfer bedraagt 14%, een
matisering bedraagt 58%. Instellingen en bedrijven uit de
gestegen percentage ten opzichte van voorgaande kwartalen.
gezondheids- en welzijnszorg noteren het op een na grootste
Met name drie nieuwbouw transacties van ruim 10.000 vierkante
aandeel met een percentage van 11%. Daarnaast heeft de
meter in Amsterdam, Den Haag en Rotterdam dragen hieraan bij.
branche automatisering, met 10%, een relatief groot aandeel in het totale opnamecijfer.
Huurprijs In totaal is van 55 transacties een vierkante meterprijs bekend. In
Conclusie en toekomst
veel gevallen wordt de jaarhuurprijs bekend gemaakt, waarbij
Op de Nederlandse kantorenmarkt neemt de vraag naar flexibele
vaak niet inzichtelijk is welke kosten hierin zijn verdisconteerd.
kantoorruimte en huurcontracten verder toe. Deze ontwikkeling
Hierdoor kunnen deze jaarhuren niet zonder meer worden
zal in de kantorenmarkt resulteren in een groeiend aantal trans-
omgerekend naar een huurprijs per vierkante meter en in deze
acties van kleine metrages en een daling van langdurige huurcon-
rapportage worden opgenomen. De gerealiseerde mediane trans-
tracten en standaard verhuurtransacties.
actieprijs in het eerste kwartaal van 2012 bedraagt € 125,- per
Aanbod eerste kwartaal 2012 naar
Opname eerste kwartaal 2012 naar
Opname eerste kwartaal 2012 naar
grootteklasse in m² naar aantallen objecten
grootteklasse in m² naar aantallen objecten
prijsklasse in € naar aantallen objecten
5.000 tot 10.000 > 10.000 2% 6%
250 tot 500 17%
2.000 tot 5.000 18%
5.000 tot 10.000 3%
> 10.000 2%
2.000 tot 5.000 10%
> 200 11%
250 tot 500 24%
140 tot 160 11%
100 tot 120 16%
500 tot 1.000 32%
500 tot 1.000 40%
< 100 22%
160 tot 180 4%
1.000 tot 2.000 21%
1.000 tot 2.000 24%
180 tot 200 5%
t terug
verder u
120 tot 140 31%
Orteliuslaan 5 3528 BA Utrecht t +31 (0)30 767 03 90 f +31 (0)30 767 03 91 dynamis@dynamis.nl www.dynamis.nl
Boek & Offermans Makelaars Akerstraat 39-41 Postbus 677 6400 AR Heerlen t +31 (0)45 5 743 233 f +31 (0)45 5 600 909 info@boek-offermans.nl www.boek-offermans.nl (ook in Maastricht)
Bramer Bedrijfsmakelaars Burg. van Royensingel 18 Postbus 1015 8001 BA Zwolle t +31 (0)38 4 224 225 f +31 (0)38 4 222 300 info@bramer.biz www.bramer.biz
Frisia Makelaars Javastraat 1a 2585 AA Den Haag t +31 (0)70 3 420 101 f +31 (0)70 3 656 823 bog@frisiamakelaars.nl www.frisiamakelaars.nl
Molenbeek Bedrijfsmakelaars Maliebaan 77 Postbus 19257 3501 DG Utrecht T 030 256 88 11 F 030 256 88 77 taxaties@molenbeek.nl www.molenbeek.nl
Lamberink Bedrijfsmakelaars Stationsstraat 24 -26 Postbus 993 9400 AZ Assen t +31 (0)592 338 410 f +31 (0)592 338 414 assen@lamberink.nl www.lamberink.nl
Strijbosch Thunnissen Makelaars St. Canisiussingel 22 Postbus 1005 6501 BA Nijmegen t +31 (0)24 3 651 010 f +31 (0)24 3 651 050 info@s-t.nl www.stmakelaars.nl (ook in Arnhem)
Ooms.com Maaskade 113 Postbus 24040 3007 DA Rotterdam t +31 (0)10 4 248 888 f +31 (0)10 4 248 889 info@ooms.com www.ooms.com (ook in Dordrecht)
Van der Sande Makelaars Vijverstraat 1 4818 ST Breda t +31 (0)76 5 147 454 f +31 (0)76 5 139 340 info@vandersande.nl www.vandersande.nl
Rodenburg Makelaars Paslaan 19 Postbus 10054 7301 GB Apeldoorn t +31 (0)55 5 268 268 f +31 (0)55 5 788 295 info@rodenburg.nl www.rodenburg.nl (ook in Deventer)
Verschuuren & Schreppers Bedrijfsmakelaars Kennedyplein 230 Postbus 8730 5605 LS Eindhoven t +31 (0)40 2 111 112 f +31 (0)40 2 350 505 info@verschuuren-schreppers.nl www.bedrijfsmakelaar.nu
Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars Hoedemakerplein 1 Postbus 2022 7500 CA Enschede t +31 (0)53 4 852 244 f +31 (0)53 4 852 204 bedrijfsmakelaars@snelderzijlstra.nl www.snelderzijlstra.nl
HRS Bedrijfsmakelaars Vughterweg 47D Postbus 2073 5202 CB 's-Hertogenbosch t +31 (0)73 8 000 008 f +31 (0)73 8 000 009 info@hrsbedrijfsmakelaars.nl www.hrsbedrijfsmakelaars.nl
t terug