Nr 1(9)/2019
Rafał Szcześniewski
Rok 2019 punktem zwrotnym
Raport JLL. Podsumowanie 2018 roku
Popyt na magazyny wciąż rośnie
Niedobór siły roboczej w logistyce
2
magazyny.pl
TEREN INWESTYCYJNY BRÓJCE, GIEMZÓWEK Woj. łódzkie, gmina Brójce Powierzchnia gruntów
24,8 ha
Możliwość zabudowy
130 000 m2 powierzchni magazynowej
Kontakt: Katarzyna Bieszczad
+48 784 907 339
katarzyna.bieszczad@eu.jll.com
magazyny.pl
3
Optymistyczny scenariusz Podsumowując wyniki 2018 roku w branży magazynowo-przemysłowej można z pewnością przyznać, że polski rynek udowodnił swoją siłę i pozwolił na dalszy optymizm. I choć nie został pobity rekordowy wynik wynajętej powierzchni magazynowej z roku 2017 to nasz entuzjazm dotyczący sytuacji w branży wcale nie zmalał.
Magazyny.pl nr 1(9)/2019 Opieka merytoryczna:
Poziom wynajmowanych powierzchni nadal
również do lektury wywiadu z Rafałem
jest bardzo wysoki, a wspomniany spadek
Szcześniewskim, COO & Founder
jest w porównaniu do poprzedniego roku
Omnipack, który mówi m.in. o kolejnym
nieznaczny. Wciąż dominuje popularność
roku jako punkcie zwrotnym w branży
trzech rynków – Warszawy, Polski Centralnej
e-commerce oraz o rozwiązaniach, jakie
Dział Powierzchni Magazynowo-
i Górnego Śląska – jednak żaden z nich nie
dla klientów na polskim rynku ma właśnie
-Przemysłowych
wyróżnia się wyjątkową przewagą. Umacnia
Omnipack.
Warsaw Spire
się natomiast pozycja Polski jako rynku na tle
Tomasz Olszewski
Wydawca: JLL
Plac Europejski 1
innych krajów w Europie, co niewątpliwie jest
A co czeka nas w najbliższych miesiącach?
powodem do zadowolenia.
Sytuacja na rynku zdecydowanie nastraja
00-844 Warszawa
Pozytywne nastawienie i korzystna sytuacja
się z wynikami raportu JLL Industrial, gdzie
Redakcja, skład i opracowanie graficzne:
nie sprawia jednak, że rynek omijają proble-
znajdą Państwo podsumowanie roku 2018
SkyConcept
my. W raporcie podsumowującym rok 2018
na polskim rynku magazynowym.
ul. Powązkowska 15
optymistycznie. Zapraszam do zapoznania
widać, że trzy najbardziej aktywne sektory to
01-797 Warszawa
operatorzy logistyczni, sieci handlowe i lekka
www.skyconcept.pl
produkcja. Jest to trend, który utrzymuje się
info@skyconcept.pl
już jakiś czas, natomiast jak wskazuje raport JLL „Labour & automation and the rise of
Kontakt:
robots in Logistics”, to właśnie sektor logi-
redakcja@magazyny.pl
styczny boryka się z problemem niedoboru
Dział reklamy:
siły roboczej. W tym numerze postanowiliśmy
reklama@magazyny.pl
poruszyć ten temat i przedstawić zagrożenia oraz możliwe rozwiązania dla logistyki. Stąd też obecność tematu o automatyzacji
TOMASZ OLSZEWSKI
w branży magazynowo-przemysłowej.
Head of Industrial Agency,
Mam przyjemność zaprosić Państwa
Central & Eastern Europe, JLL
4
magazyny.pl
20
Automatyzacja odpowiedzią na niedobory siły roboczej
06
Puls rynku Aktualności z rynku, ważne wiadomości z kraju i zagranicy
09
Raport JLL Podsumowanie 2018 roku na rynku magazynowym
18
Niedobór siły roboczej w logistyce Wyniki raportu „Labour & automation and the rise of robots in Logistics” JLL
20
Automatyzacja odpowiedzią na niedobory siły roboczej Inwestowanie w roboty jako alternatywa w obsłudze magazynów
24
Rekordowe inwestycje w magazyny Aktywność inwestorów w 2018 roku w Polsce
26
Popyt na magazyny wciąż rośnie
30
Wywiad z Rafałem Szcześniewskim, COO & Founder Omnipack
36
Drugie życie budynków magazynowo-przemysłowych
40
Rok rewolucji w polskich SSE Wpływ zmian w SEE na sytuację rynku magazynowego w Polsce
42
Newsy z SSE Informacje ze Specjalnych Stref Ekonomicznych z ostatnich miesięcy
Pozycja polskiego rynku magazynowego na tle rynku europejskiego
Rok 2019 punktem zwrotnym
Możliwości jakie dają inwestorom istniejące obiekty magazynowe
magazyny.pl
5
Puls rynku
Rok 2018 obfitował na polskim rynku magazynowym w dużą aktywność inwestorów i ogromne zainteresowanie wynajmem powierzchni magazynowych. Podsumowując ubiegły rok przedstawiamy wybrane newsy z ostatnich miesięcy. Transakcja JLL
JLL laureatem Eurobuild Awards 2018
Nowe centrum logistyczne Panattoni
W grudniu 2018 roku po raz dziewiąty kapituła nagród Eurobuild
W połowie roku 2018 miało miejsce symboliczne wkopanie
Awards złożona z 238 jurorów – profesjonalistów branży nierucho-
pierwszej łopaty pod realizację obiektu dla firmy CTDI. Budowę
mości – wybrała firmy i obiekty, które wywarły największy wpływ
nowego centrum logistycznego Park Warsaw South rozpoczął
na polski rynek nieruchomości i budownictwa w ubiegłym roku.
Panattoni Europe. Jest to kolejna inwestycja tego dewelopera
Na uroczystej gali 5 grudnia 2018 roku w warszawskim hotelu
na południowych obrzeżach Warszawy. Obiekt jest budowany
DoubleTree by Hilton zebrało się blisko 900 osób. Firma JLL
w formule BTS i będzie nową siedzibą firmy CTDI. Nowa lokalizacja
otrzymała statuetkę w kategorii Warehouse Agency Team of the
będzie ponad dwukrotnie większa niż obecna powierzchnia
Year in Poland.
serwisowa. Przy transakcji doradzali eksperci JLL.
6
magazyny.pl
Transakcja JLL
Transakcja JLL
DSV Solutions planuje ekspansję w Poznaniu
Omnipack w nowej lokalizacji pod Warszawą
DSV Solutions, operator specjalizujący się w zaawansowanych
Eksperci JLL doradzali firmie Omnipack w procesie negocjowania
rozwiązaniach logistyki magazynowej, wynajął pod koniec
warunków najmu nowej powierzchni. Firma zajmująca się
2018 roku 6,7 tys. m2 powierzchni w Panattoni Park Poznań VI.
logistyką, magazynowaniem i realizacją zamówień dla branży
W poszukiwaniu nowej lokalizacji i negocjacjach warunków
e-commerce, wynajęła 2,5 tys. m2 w SEGRO Logistics Park
kontraktu DSV Solutions doradzali eksperci JLL. Panattoni Park
Warsaw, Nadarzyn. – W ciągu ostatniego roku pozyskaliśmy wielu
Poznań VI to wielofunkcyjny kompleks magazynowy klasy A
nowych klientów z Polski i zagranicy, a kilkadziesiąt potencjalnych
o powierzchni całkowitej sięgającej 31,4 tys. m2. Nowa lokalizacja
jest na etapie negocjacji. Dlatego nie zatrzymujemy się, już pro-
stanowi ważny krok dla rozwoju usług dla farmacji oferowanych
wadzimy rozmowy dotyczące kolejnych dwóch lokalizacji – mówi
przez DSV w tym regionie.
Rafał Szcześniewski, COO & Founder Omnipack.
Transakcja JLL
Axell umacnia pozycję w Polsce
Grupa Axell – holenderski operator logistyczny – wynajęła 5 tys. m2 powierzchni magazynowej w SEGRO Logistics Park Gliwice. Eksperci z JLL reprezentowali firmę w procesie poszukiwania lokalizacji i negocjacji warunków umowy najmu. – Axell Logistics dołącza do grona logistycznych klientów SEGRO Logistics Park Gliwice, co pokazuje, że Górny Śląsk to lokalizacja, która stale się rozwija. Dostosowaliśmy istniejącą powierzchnię magazynową pod kątem potrzeb nowego klienta, jesteśmy także gotowi na ekspansję firmy w przyszłości – mówi Joanna Janiszewska, Dyrektor Regionalna SEGRO.
magazyny.pl
7
Puls rynku
Transakcja JLL
Rhenus Logistics wynajmuje w Błoniu
Firma Rhenus Logistics S.A. wynajęła 41 tys. m2 powierzchni magazynowej w Błoniu pod Warszawą. W Polsce firma świadczy usługi z zakresu logistyki magazynowej, logistyki frachtowej, usług celnych, transportu morskiego oraz lotniczego. – Rhenus od lat projektuje i wdraża rozwiązania magazynowe dla dużych projektów e-commerce. W związku z dynamicznym rozwojem tego sektora, zdecydowaliśmy się na uruchomienie kolejnej jednostki magazynowej w lokalizacji Błonie – komentuje Sławomir Kossakowski, Członek Zarządu Rhenus, Logistics S.A. W procesie poszukiwania optymalnej lokalizacji i negocjowania warunków firmie doradzali eksperci JLL.
Transakcja JLL
Zalando w Olsztynku
Leroy Merlin z rekordową transakcją
Budowa centrum logistycznego Zalando Lounge rozpoczęła
W 2018 roku eksperci JLL doradzali przy finalizacji umowy na
się w lutym 2018 roku. Dobra infrastruktura z bezpośrednim
inwestycję magazynową dla sieci hipermarketów budowlanych
dostępem do dróg ekspresowych S51 i S7 oraz perspektywy
Leroy Merlin. Powierzchnia obiektu w podstawie budynku wy-
zatrudnienia, to tylko niektóre z przyczyn wyboru tej lokalizacji
niesie ponad 123,6 tys. m2 i pod tym względem jest rekordową
przez Zalando Lounge. – Uruchomienie Zalando Lounge
na polskim rynku magazynowym. Magazyn powstaje w Polsce
w Polsce w 2017 roku to nasza kolejna dobra decyzja, dzięki
Centralnej, w miejscowości Piątek. To nie jedyna transakcja
której firma rośnie. Nowe centrum logistyczne w Polsce pozwoli
Leroy Merlin w 2018 roku – firma wynajęła też 3,4 tys. m2
zwiększyć nasze możliwości i lepiej obsługiwać ciągle rosnącą
powierzchni magazynowej w Pomorskim Centrum Logistycznym.
liczbę klientów w całej Europie – powiedział Martin Rost, Senior Vice President Zalando Lounge i Outlet.
8
magazyny.pl
Raport JLL | Podsumowanie 2018 roku
2018 rok na polskim rynku magazynowym W całym 2018 roku wynajęto ponad 3,7 mln m² powierzchni magazynowej. Najemcy mogą zaliczyć ten czas do bardzo udanych – w czwartym kwartale 2018 roku firmy podpisały umowy na prawie 960 tys. m². Popyt nadal jest napędzany głównie przez nowe umowy i ekspansje – stanowiły one w 2018 roku łącznie 78 proc. wszystkich umów.
Rok historycznych rekordów
Wysoka pozycja logistyki
bazowe wahały się pomiędzy 4,3 a
Łącznie zasoby nowoczesnych hal klasy A
Bez zaskoczenia, trzy najbardziej aktywne
5,2 euro/m²/mies. Z kolei najniższe czynsze
na głównych rynkach w Polsce wynoszą już
sektory w 2018 roku to operatorzy
znaleźć można w pozamiejskich obszarach
prawie 16 mln m². Jak wynika z danych JLL,
logistyczni, sieci handlowe i lekka produkcja.
Polski Centralnej (2,6-3,2 euro/m²/mies.).
wskaźnik magazynowych pustostanów
Logistycy wynajęli ponad 1 mln m² nowej
W niektórych z najbardziej atrakcyjnych
na koniec IV kwartału 2018 roku wyniósł
powierzchni (35 proc. całkowitego popytu
lokalizacji można było zaobserwować
5,3 proc. Znacząca część nowych
netto). Udział sieci handlowych nie był
zapowiadany wzrost czynszów, szczególnie
transakcji skoncentrowana była w 2018
wiele niższy – wyniósł 32 proc.
w przypadku wartości efektywnych, czyli uwzględniających zachęty proponowane
roku na trzech największych rynkach: Warszawa, Polska Centralna i Górny Śląsk.
Mniej pustostanów
przez deweloperów. Wpływ na to mają
W ciągu roku wynajęto tam łącznie ponad
Współczynnik niewynajętej powierzchni
przede wszystkim rosnące koszty gruntów
1,5 mln m² nowej powierzchni. Na wysokim
na koniec 2018 roku był na poziomie
oraz budowy.
poziomie utrzymało się zainteresowanie
5,3 proc., co przekłada się na 830 tys. m²
lokalizacjami wschodzącymi, włączając
powierzchni dostępnej od ręki. Najwyższy
Białystok, Kielce/Radom, Kujawy, Lublin,
udział niewynajętej powierzchni notowały
Lubuskie i Podkarpacie. Popyt na tych
Warszawa Miasto (12 proc.), Poznań
rynkach, napędzany przez nowy punkt na
(7 proc.) i Białystok (36 proc.), w którym
magazynowej mapie, Olsztyn i okolice,
w III kwartale oddano do użytku pierwszy
osiągnął łącznie 340 tys. m².
częściowo spekulacyjny park magazynowy. Powierzchni dostępnej od ręki nie można
Deweloperzy mają dla kogo budować
było znaleźć natomiast w Lubuskim oraz w Kielcach i Radomiu.
Wysokiemu zainteresowaniu ze strony najemców towarzyszyła również niesłabnąca
Zmiany w czynszach
aktywność deweloperska. Rynek powiększył
Nie odnotowano znaczących zmian dotyczą-
się o kolejne 2 mln m², z czego 725 tys. m²
cych kosztów najmu. Najdroższym rynkiem
dostarczono tylko w IV kwartale.
pozostaje Warszawa Miasto, gdzie czynsze
magazyny.pl
9
Raport JLL
Wynajęta powierzchnia magazynowa w 2017 i 2018 roku. [m2] 4 000 000
2017
2018
Popyt brutto
Popyt brutto
3 000 000
2 000 000
1 000 000
0
3 910 000 m2
3 715 500 m2
Wynajęta powierzchnia magazynowa w 2018 roku według właścicieli obiektów.
1,2%
1,1%
2,3% 3,4%
3,5%
4,1% 4,5%
34,7%
4,8%
5,8%
8,0%
11,4%
10
magazyny.pl
15,2%
Popyt brutto 2018: 3 715 500 m2 Panattoni & JV Partners
Goodman
Prologis & JV Partners
SEGRO & JV Partner
Hillwood
Hines
P3
PZU
7R
Mapletree
Logicor & Blackstone
Pozostali właściciele
MLP
Wynajęta powierzchnia magazynowa w 2018 roku według lokalizacji.
Popyt brutto 2018: 3 715 500 m2
14 000
5 000
48 500
17 000
61 500
100 000
57 500
114 000
200 000
115 000
300 000
121 000
400 000
165 000
500 000
181 000
600 000
331 000
700 000
447 000
800 000
587 500
900 000
615 000
750 000
1 000 000
85 500
[m2]
e pa
W
Po
dk
ar
ys ał Bi
Ki
ar
ci
to
k
om ad /R
el
ce
y
e ol Op
w ja
bu Lu
Ku
ie sk
in bl Lu
ec
in
o
cz
st ia M a
sz
aw
Tr ó
Sz
n ty sz Ol
jm
ia
st
o
ów ak
Po
ro W
Kr
ań
cł
zn
aw
k ąs
rn
y
Śl
ra Gó
Ce ka
aw
a
ls Po
sz ar W
nt
Ok
ol
ln
ic
a
e
0
Polska jednym z największych rynków magazynowych w UE.
30.5
26.5
Niemcy
mln
mln
22 mln
68
Holandia
15.7 mln
Wielka Brytania
mln
23.5
Francja
mln
Belgia Hiszpania
20.7 mln
16.2
Włochy
mln
Polska
[m2]
Raport JLL J
Wynajęta powierzchnia magazynowa w 2018 roku według branży najemcy.
1,5% 6,8% 2,1% 3,4%
Popyt brutto 2018: 3 715 500 m2
4,0% 38,3%
5,3%
Operator logistyczny
Art. Spożywcze
Sieć sklepów
Budowlane
Lekka produkcja
Farmaceutyki
Motoryzaja
Inne
11,2%
27,4%
Art. Elektroniczne
Niewynajęta powierzchnia magazynowa oraz jej współczynnik w 2018 roku według lokalizacji. [m2] 3 500 000
40,0%
Q4 2018: 828 500 m2
3 000 000
35,7% 35,0%
30,0% 2 500 000 25,0% 2 000 000
magazynowej dla Polski 5,3%
20,0%
1 500 000 15,0%
11,8% 1 000 000
500 000
4,5%
4,5%
10,0%
7,1%
5,7%
4,7%
6,5%
4,8%
4,0%
4,3%
4,2%
2,3%
5,3% 5,0%
2,4%
0,0%
0,0% 0,0%
12
magazyny.pl
to ys ał Bi
ad /R
ce
k
om
in bl Lu
el Ki
e ol
ci pa ar dk
Op
e
y w ja Po
Ku
ie sk bu Lu
ów ak Kr
jm
ia
st
o
in ec
Tr ó
cz Sz
aw ar s M za w ia a st o W
ro
cł
ań W
zn Po
W ar O k s za o l wa ic e Ce P nt ols ra k a l Gó na rn y Śl ąs k
0
Istniejąca powierzchnia magazynowa na koniec 2018 roku według lokalizacji.
Q4 2018: 15 736 500 m
2
Szczecin Trójmiasto Kraków Lubuskie Kujawy Podkarpacie
Warszawa Okolice Polska Centralna Górny Śląsk Poznań Wrocław Warszawa Miasto
Opole Lublin Kielce/Radom Białystok
496 000 623 000
40 500 302 500
309 000 3 223 500 2 087 000 2 645 000
669 000 145 000
1 801 000
78 500 156 000 2 587 000
158 000
415 500
[m2]
magazyny.pl
13
Raport JLL J | Podsumowanie 2018 roku
Kolejny rok sukcesów Polski rynek magazynowy kolejny raz udowodnił swoją siłę i pozwolił na dalszy optymizm. Dzięki 960 tys. m² wynajętym w IV kwartale, roczny wynik wzrósł do 3,7 mln m² popytu brutto. Rezultat ten był drugim najlepszym wynikiem w historii rynku po roku 2017.
Na koniec 2018 roku polski rynek obejmo-
logistyczni i sieci handlowe. Firmy logistyczne
Rekordowy rok
wał 15,7 mln m² powierzchni magazynowej.
doceniają korzystne położenie geograficzne
W mojej ocenie, wyniki za cały 2018 rok
Jest to trzykrotnie tyle, ile 10 lat temu. Nadal
Polski i infrastrukturę. Ponadto, reprezentują
pokazują, że rynek magazynowo-przemysłowy
widać bardzo duży potencjał rozwoju rynku
one wszystkie branże. Oznacza to, że
jest na szczycie. Rekordowo niski wskaźnik
magazynowego w Polsce. Nasycenie metrów
w momencie gdy któraś z nich odnotowuje
pustostanów oraz duże zapotrzebowanie na
kwadratowych powierzchni magazynowej na
wzrost, jednocześnie rośnie udział w rynku
powierzchnie do wynajęcia będą zachęcały
1 mieszkańca wynosi w Polsce 0,41.
logistyki. Zależy on zatem od kondycji
deweloperów do realizacji kolejnych projektów.
całej gospodarki oraz skłonności firm do
Wiele wskazuje na to, że przed nami zatem
Popyt ma się świetnie
outsourcingu usług. Tu również perspektywa
niezwykle ciekawy 2019 rok.
Popyt na powierzchnię magazynową
jest obiecująca ponieważ wyraźnie zauwa-
w Polsce jest bardzo duży, liczba wynajętych
żalny jest wzrost zainteresowania zlecaniem
metrów kwadratowych pokazuje,
usług logistycznych firmom zewnętrznym.
że deweloperzy mają dla kogo budować, a klienci potrzebują coraz więcej nowoczesnej
Aktywni deweloperzy
powierzchni. To niesłabnące zainteresowanie
Wysoki popyt ze strony najemców spotyka
odzwierciedla wciąż dużą popularność
się z szybką reakcją deweloperów. W całym
i atrakcyjność polskiego rynku magazynowe-
2018 roku oddano do użytku ponad
go. Polska znalazła się na trzeciej pozycji
2 mln m² powierzchni magazynowej, a kolej-
w Europie pod względem nowo wynajętej
ne 1,9 mln m² jest w budowie. Bez wątpienia
powierzchni magazynowej. Wyprzedzają nas
ten rok należał do Polski Centralnej, gdzie
jedynie Holandia i Niemcy.
nowa podaż osiągnęła 762 tys. m² – prawie 40 proc. powierzchni dostarczonej w całym
Logistyka docenia Polskę
kraju. Całkowita powierzchnia wybudowana
Jak pokazują dane JLL, dwa najbardziej
w Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu i na
TOMASZ MIKA
aktywne sektory w 2018 roku to operatorzy
Górnym Śląsku wyniosła łącznie 822 tys. m².
National Director, JLL
14
magazyny.pl
HILLWOOD KUTNO Kutno, woj. łódzkie Powierzchnia produkcyjno-magazynowa
32 000 m2
Możliwość rozbudowy
Nie
Deweloper
Hillwood
Kontakt: Paulina Dziubińska
+ 48 605 059 693
paulina.dziubinska@eu.jll.com
Temat numeru T
Niedobór siły roboczej w logistyce Rynek pracy stał się kluczowym wyzwaniem dla przedsiębiorstw na wielu rynkach logistycznych w Europie. Powodem jest rosnące zapotrzebowanie na pracowników magazynów i kierowców. Pojawiają się nowe miejsca pracy, podczas gdy wiele głównych gospodarek europejskich ma bardzo wysoki poziom zatrudnienia i działalności gospodarczej, a niski poziom bezrobocia – wskazuje analiza JLL umieszczona w raporcie „Labour & automa on and the rise of robots in Logis cs”.
W całej Europie szacujemy, że w ciągu ostatnich trzech lat stworzo-
o szersze warunki na rynku pracy, dane z Eurostatu wskazują na
no ponad 300 tys. nowych miejsc pracy w centrach logistycznych.
wysoki poziom zatrudnienia i niskie bezrobocie w wielu krajach w Unii
Szacunek ten jest oparty na poziomie nowych miejsc magazynowych
Europejskiej. Dla całej UE wskaźnik zatrudnienia w 2017 roku wyniósł
i zastosowaniu gęstości zatrudnienia o wartości 1 miejsca pracy na
73,4 proc. i jest to najwyższy roczny poziom od 2008 roku. Z kolei
100 m2 dla nowo ukończonych i zajętych powierzchni.* Jeśli chodzi
stopa bezrobocia to 4,9 proc. i to najniższy wynik od 2009 roku.
18
magazyny.pl
* Końcowe dane magazynowe JLL w oparciu o budynki o powierzchni 5 000 m² i więcej w 11 krajach, w tym w Wielkiej Brytanii, gdzie liczymy budynki o powierzchni 10 000 m² i więcej. Gęstość zatrudnienia 1 miejsca pracy na 100 m2 można uznać za konserwatywną, ponieważ niektóre badania sugerują wyższą gęstość zaludnienia.
Prognozy wskazują, że obecny niedobór siły roboczej pogorszy się
Nawet w krajach, w których przewiduje się, że siła robocza
w wielu krajach, ponieważ starzenie się populacji poskutkuje zmniej-
wzrośnie, będzie się to dziać o wiele wolniej niż wzrost całkowitej
szeniem liczby osób w wieku produkcyjnym. Na przykład – według
populacji. W Wielkiej Brytanii kwestia zatrudnienia prawdopodob-
Oxford Economics – Niemcy, Polska i Hiszpania, które są głównymi
nie zostanie zaostrzona przez Brexit, ze względu na zmniejszenie
rynkami logistycznymi Europy, zauważą znaczny spadek liczby
liczby imigrantów z UE i wzrost liczby obywateli UE opuszczających
ludności w wieku produkcyjnym w okresie od 2016 do 2031 roku,
Wielką Brytanię.
i ogólny spadek podaży pracy.
magazyny.pl
19
Temat numeru T
Automatyzacja odpowiedzią na niedobory siły roboczej Automatyzacja magazynów nie jest nowym ani nawet niedawnym zjawiskiem. Pierwsze zautomatyzowane systemy przechowywania i wyszukiwania towarów sięgają końca lat sześćdziesiątych XX wieku. Od tego czasu automatyzacja stała się czymś więcej – obecnie technologicznie zaawansowane systemy i roboty w wielu przypadkach zastępują człowieka.
Rozwój e-commerce
grunty oraz rynek pracy są ograniczone
i innych urządzeń, takich jak np. drony, jest
W ostatnich latach rozwój e-commerce
i kosztowne. W rezultacie automatyzacja
obecnie ograniczane bardziej przez uregulo-
zachęcił do korzystania z systemów
magazynów jest bardziej rozpowszechniona
wania prawne niż bariery technologiczne.
wspierających wybieranie dużej liczby
w Niemczech i Skandynawii niż na przykład
małych, wielowierszowych zamówień.
w Europie Środkowej i Wschodniej.
Zmiana potrzeb w zatrudnieniu
80 proc. magazynów jest obsługiwanych
Inwestowanie w roboty
Zwiększająca się automatyzacja w maga-
ręcznie bez wspomagania automatyzacją,
Sytuacja będzie się jednak sukcesywnie
zynach z pewnością wpłynie na charakter
15 proc. jest zmechanizowanych i korzysta
zmieniać. Trudności w pozyskiwaniu ludzi
niektórych prac magazynowych. Wraz
z pewnego rodzaju automatyzacji obsługi
do pracy będą zachęcać firmy do inwestowa-
z nią zmieni się – a dokładnie wzrośnie
materiałów, a 5 proc. wykorzystuje bardziej
nia w większą automatyzację operacji maga-
– zapotrzebowanie na pracowników
zaawansowane, zautomatyzowane
zynowych, ponieważ zazwyczaj zmniejsza to
o wyższych kwalifikacjach, wymaganych
systemy, w tym roboty. Wyniki ankiety
wymagania i koszty pracy, jednocześnie po-
do nadzorowania, obsługi, konserwacji
dowiodły, że automatyzacja i roboty są nadal
prawiając wydajność i obniżając ogólne kosz-
i naprawy systemów. Ciągłe obserwacje ryn-
rzadko wykorzystywane w europejskich
ty. Pogląd ten jest wspierany przez szereg
ku pozwalają stwierdzić, że zmiana ta nie bę-
magazynach.
badań dotyczących potencjalnego wpływu
dzie nagła i radykalna. Liczba osób aktualnie
automatyzacji, z których wynika, że miejsca
potrzebnych do kontrolowania robotów i prac
To jak na razie najbardziej solidne dane
pracy najbardziej narażone na automatyza-
zautomatyzowanych jest zwykle stosunko-
dotyczące Europy. Oczywiście trzeba zwrócić
cję to zazwyczaj te stosunkowo rutynowe,
wo niewielka w porównaniu z liczbą osób
uwagę, że od 2016 roku sporo się zmieniło,
przewidywalne, manualne i niewymagające
zajmujących się wykonywaniem „standardo-
jednak opierając się na wizytach w magazy-
od pracowników wysokich kwalifikacji.
wych” zadań w magazynie – szacowana jest
nach oraz wiedzy ekspertów JLL na temat
W jednym z takich badań sektor logistyczny
na około 10 proc. wszystkich miejsc pracy.
głównych użytkowników magazynów, można
wyłonił się jako ten, który najbardziej potrze-
Tworzone przez rosnącą automatyzację
stwierdzić, że wykorzystanie automatyzacji
buje rozwiązań automatycznych. Zdaniem
zapotrzebowanie na stanowiska wymagające
i robotów z pewnością różni się w zależności
analityków JLL, wzrost automatyzacji
wyższych kwalifikacji pracowników zauważal-
od branży i kraju. Stosowanie takich
w tym sektorze jest bardziej prawdopodobny
ne będzie głównie poza obszarem magazy-
rozwiązań najczęściej spotykane jest
w obrębie magazynu niż w części transpor-
nowym.
w magazynach, w których prowadzona
towej. Z kolei rozpowszechnienie szerokiego
jest produkcja oraz w krajach, w których
wykorzystywania autonomicznych ciężarówek
Badanie DHL z 2016 roku pokazało, że
20
magazyny.pl
magazyny.pl
21
22
magazyny.pl
Na sprzedaż MAN PROPERTY Sady koło Poznania, woj. wielkopolskie Powierzchnia produkcyjno-magazynowa
31 000 m2
Możliwość rozbudowy
Tak
Właściciel
MAN Bus Sp. z o.o.
Kontakt: Ewa Foryś
+48 668 281 756
ewa.forys@eu.jll.com
magazyny.pl
23
Z rynku
Rekordowe inwestycje w magazyny Rok 2018 był rekordowy pod względem aktywności inwestycyjnej na polskim rynku magazynowym. W całym kraju można zauważyć wciąż dynamicznie rosnący apetyt inwestorów na pełen zakres aktywów.
Wolumen inwestycji wzrastał od roku
folio Encore (Hillwood) i Prologis, które
w Polsce, co dobrze oddaje skalę zjawi-
2015, kiedy zamknięto transakcje
kosztowały Mapletree odpowiednio
ska. Transakcje te znacząco wpłynęły
o wartości 221 mln euro. Wynik w kolej-
320 i 260 mln euro; portfolio Och-Ziff
na strukturę właścicielską, wprowadzając
nym roku osiągnął prawie 770 mln,
kupione przez joint-venture pomiędzy
na rynek nowych graczy i zmniejszając
a w 2017 roku było to już 900 mln euro.
Griffin oraz Redefine, którego wartość
różnicę pomiędzy pozostałymi.
Warto jednak zauważyć, że wynik z 2017
to około 195 mln euro; portfolio Azurite
Podsumowując, w ciągu 2018 roku
roku to zasługa jednej wyjątkowo dużej
(Goodman) oraz Hines nabyte przez
właścicieli zmieniło 90 parków o łącznej
transakcji – sprzedaży platformy Logicor,
Blackstone za odpowiednio około
powierzchni prawie 3,2 mln m².
która obejmowała nieruchomości w Polsce
190 i 140 mln euro.
o wartości około 750 mln euro.
– W kolejnych miesiącach również Średnia stopa kapitalizacji dla tych
możemy spodziewać się dużej aktyw-
Nowy rekord ustanowiony w 2018 roku
transakcji wynosiła od 6,5 do 7,5 proc.
ności ze strony inwestorów, napędzanej
podwoił rezultat z poprzednich dwunastu
Mimo to, obserwowane były również inne
zarówno sprzedażą dużych portfolio
miesięcy – wartość transakcji osiągnęła
transakcje obejmujące mniejsze portfolio
oraz mniejszych, pojedynczych aktywów.
historycznie najwyższy wynik 1,84 mln
lub pojedyncze parki i budynki. Średnia
Jednocześnie, pojawiają się nowe źródła
euro. Ponownie, znaczącą część stano-
stopa kapitalizacji w przypadku najlep-
kapitału oraz inwestorzy gotowi kupo-
wiły duże transakcje portfelowe, które
szych produktów magazynowych
wać „kontra trend” – przewiduje Tomasz
zamknięte zostały w drugiej połowie
w Polsce wynosi 6,5 proc., z pojedyn-
Puch, Dyrektor Działu Rynków Kapitało-
roku.
czymi przypadkami parków z długoter-
wych Nieruchomości Biurowych
minowymi umowami najmu schodzącymi
i Magazynowych w JLL.
Jak pokazują dane JLL, największe
poniżej 5,5 proc. Było to ponad 20 proc.
przejęcia 2018 roku obejmowały: port-
całkowitych zasobów zlokalizowanych
24
magazyny.pl
magazyny.pl
25
Z rynku
Popyt na magazyny wciąż rośnie. Polska w pierwszej trójce Europy Polska zajęła 3. miejsce w Europie pod względem liczby wynajmowanej powierzchni magazynowej – pokazują dane analityków JLL. Co dziesiąty metr kwadratowy w Europie wynajmowany był na polskim rynku. Wyprzedzają nas jedynie Holandia i Niemcy.
W sumie w całym 2018 roku w Europie wynajęto ponad 23 mln m² powierzchni magazynowej netto*. Ekspertów nie dziwi, że to właśnie w Polsce wynajęta została znaczna część tej liczby. – Nasz kraj leży w Europie Centralnej, na przecięciu szlaków handlowych Północ-Południe i Wschód-Zachód. Z punktu widzenia na przykład branży logistycznej, to ogromna zaleta dla przedsiębiorstw, które prowadzą dystrybucję w Europie Środkowo-Wschodniej – mówi Tomasz Olszewski, Dyrektor Działu Powierzchni Magazynowo-Przemysłowych w Europie Środkowo-Wschodniej, JLL. Ponad połowa całego europejskiego popytu netto w 2018 roku skupiona była w Niemczech, Holandii i Polsce.
Wynajeta powierzchnia magazynowa netto* 1% 3% 2%
Niemcy
6% 29%
8%
Holandia Polska Rosja
8%
23 200 000 m2
Hiszpania Wielka Brytania Francja
10% 13% 10%
Włochy Czechy
10%
Belgia Węgry
26
magazyny.pl
*nie licząc umów < 5 000 m2
52%
Jeszcze wyższą pozycję zajmuje Polska jeśli chodzi o liczbę powierzchni oddanej do użytku. Pod tym względem jesteśmy numerem dwa, zaraz za Niemcami. Aż 15 proc. z 14 mln m2 powierzchni oddanej w całej Europie ukończonej zostało w Polsce. Aktywność budowlana w Polsce utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie – na koniec 2018 roku w Polsce powstawało kolejne 1,9 mln m². Deweloperzy decydują się na projekty spekulacyjne. Budowy bez umowy pojawiają się na największych rynkach. Po ponad 100 tys. m² powstającej powierzchni niezabezpieczonej umowami najmu przypada na Warszawę, Wrocław i Górny Śląsk.
Magazyny oddane do użytku w 2018 roku 1%
5%
Niemcy N Ni ie cy iem y
4%
Polska 23%
7%
Holandia Rosja
7%
Wielka Brytania
14 000 000 m
2
Włochy
11%
8%
Francja
15%
Hiszpania 9%
Czechy 10%
Belgia
11%
Węgry
Co ciekawe stosunkowo wysoki udział powierzchni budowanej spekulacyjnie w 2018 roku nie wpłynął na poziom pustostanów, których średni wskaźnik utrzymał się na poziomie 5,3 proc. Nadal widać bardzo duży potencjał rozwoju rynku magazynowego w Polsce. Nasycenie metrów kwadratowych powierzchni magazynowej na 1 mieszkańca wynosi w Polsce 0,41.
Nasycenie powierzchnią magazynową Nadal bardzo duży potencjał rozwoju rynku magazynowego w Polsce Nasycenie: m² powierzchni magazynowej na 1 mieszkańca
Polska:
0,41
Słowacja
0,43
Czechy:
0,73
Niemcy:
0,81
Holandia: 1,79 USA:
2,70
Holandia 1,79
Polska 0,41 Niemcy 0,81 Czechy 0,73 Słowacja 0,43
magazyny.pl
27
TEREN INWESTYCYJNY OLSZTYNEK, AMERYKA Woj. warmińsko-mazurskie, gmina Olsztynek Powierzchnia gruntów
5,6 ha
Możliwość zabudowy
28 000 m2 powierzchni magazynowej
Kontakt: Katarzyna Bieszczad
28
+48 784 907 339
katarzyna.bieszczad@eu.jll.com
magazyny.pl
magazyny.pl
29
Wywiad
Rok 2019 punktem zwrotnym Polska znajduje się na 13. miejscu w zestawieniu najszybciej rosnących rynków e-commerce na świecie. O tym, jak wpływa to na rozwój logistyki sklepów internetowych i co będzie kluczowe dla przedsiębiorców w 2019 roku rozmawiamy z Rafałem Szcześniewskim, COO & Founder Omnipack.
Mateusz Iłowiecki, Senior Consultant,
W zeszłym roku znany sklep Eobuwie.pl
Jakich wobec tego trendów w logistyce
JLL: Liczby pokazują, że branża
wprowadził usługę tzw. same-day delivery.
e-commerce możemy się spodziewać
e-commerce rośnie w szybkim
Czy to rodzaj „presji”, o której mówisz
w 2019 roku?
tempie i wcale nie zamierza zwalniać.
i tego typu usługa niedługo stanie się
Co to oznacza dla właścicieli
trendem?
sklepów?
Myślę, że rok 2019 będzie rokiem, w którym wiele przedsiębiorców stanie
Rzeczywiście istnieje zależność pomiędzy
przed punktem zwrotnym. Dlaczego?
Rafał Szcześniewski, COO & Founder
ruchami dużych, znanych sklepów, a za-
Czeka nas ciągły wzrost wynagrodzeń dla
Omnipack: Po pierwsze trzeba zapytać,
chowaniem rynku i budowaniem pewnych
pracowników, który już odczuwamy we
jakich właścicieli. Wzrost rynku oznacza
oczekiwań u klientów. Natomiast co do
wzrostach cen usług kurierskich.
co innego dla dużych graczy typu Empik,
samego same-day delivery – dużo się
Co więcej, coraz wyższe ceny usług
Zalando, a co innego dla średnich firm.
o tym mówi od paru lat, ale w Polsce
budowlanych przekładają się na wyższe
Przyciąga tradycyjne marki, które dotych-
konsumenci wciąż nie są gotowi dodatkowo
czynsze za magazyn. I wreszcie, aby
czas sprzedawały tylko offline, i zachęca
płacić za szybszą dostawę. Wręcz odwrot-
nadążyć za konkurencją, sprzedawcy inter-
je do tego, żeby coraz więcej uwagi
nie – popularność np. AliExpress pokazuje,
netowi będą musieli zainwestować w nowe
i budżetów marketingowych kierowały
że jesteśmy w stanie dłużej poczekać,
technologie, niezbędne do sprawnej obsługi
właśnie w stronę kanału internetowego.
byleby kupić tanio.
zamówień.
które 5-10 lat temu pojawiły się na rynku,
Na marginesie, jako pierwszy tę usługę
Dochodzi do tego zainteresowanie
takie jak Amazon czy Zalando. Daje im
w Polsce wprowadził sklep Sugarfree.pl
outsourcingiem logistyki – nie jako
środki do tego, żeby jeszcze mocniej
– nasz obecny klient. I było to prawie
źródłem oszczędności, ale sposobem na
inwestować w dalszy wzrost.
5 lat temu.
powstrzymanie wzrostu kosztów.
Z drugiej strony wspiera te mocne marki,
30
magazyny.pl
RAFAŁ SZCZEŚNIEWSKI COO & FOUNDER OMNIPACK
Korzystając z usług operatora logistycz-
obszarem, jak logistyka. Dlaczego klienci
Skąd pomysł na stworzenie firmy,
nego, koszty stają się bardzo przewi-
wybierają ten model? Jak już wspomniałem,
która zajmuje się właśnie fulfillmentem?
dywalne i stabilne, a my mamy dostęp
po pierwsze pozwala im to na zamianę
W Polsce to chyba wciąż mało popularny
do lepszej infrastruktury i profesjonalnej
kosztów stałych na koszty zmienne, propor-
model.
obsługi przesyłek.
cjonalne do obrotów. Po drugie, niemal z dnia na dzień zyskują profesjonalną obsługę
Mówiąc wprost, dostrzegliśmy szansę.
No właśnie. Na czym tak naprawdę
wysyłek, dedykowany zespół, którego nie
Po pierwsze – pracując w Westwing
polega outsourcing logistyki
muszą szkolić, nie muszą się też martwić,
Home & Living, gdzie razem z Tomkiem
i dlaczego kolejne sklepy decydują
jeśli personel np. zachoruje.
Kasperskim stworzyliśmy centrum logistycz-
się na taki model?
ne, zobaczyliśmy, że taka usługa Jednak przewrotnie powiem, że outsourcing
jest zwyczajnie potrzebna. Po drugie
Outsourcing, czyli w naszym przypadku ful-
nie jest dla wszystkich. Przykładowo, wy-
– w Polsce wciąż niezagospodarowana.
fillment – jeden z modeli logistycznych, obok
obraźmy sobie właściciela sklepu interneto-
np. dropshippingu czy posiadania własnego
wego, który nie przewiduje dużego wzrostu
To właśnie w Westwing musieliśmy się
magazynu. W tym modelu klienci „oddają”
– ani w kwestii rozszerzenia asortymentu
mierzyć z problemami, z którymi mierzą
nam obsługę wszystkich etapów procesu
ani w kwestii pozyskiwania nowych klientów.
się wszyscy internetowi przedsiębiorcy
logistycznego. Ich produkty składowane są
Prowadzi stabilny biznes, jest w stanie sam
– budowa infrastruktury, magazynowanie,
w naszym magazynie, to my pakujemy i ob-
zorganizować magazyn i zatrudnia np. zna-
pakowanie i wysyłka tysięcy przedmiotów
sługujemy przesyłki, a jeśli trzeba obsługuje-
jomych, których wolałby nie pozbawiać pra-
takich, jak szkło, ceramika, meble
my zwroty. Krótko mówiąc – ściągamy
cy. W takiej sytuacji nie widzimy powodu,
o różnych gabarytach. To była wymagająca
z właścicieli sklepów internetowych obowią-
dla którego miałby korzystać z usług ope-
szkoła logistyki. Postanowiliśmy wtedy,
zek zarządzania tak dużym i czasochłonnym
ratora.
że mając takie know-how możemy stworzyć
magazyny.pl
31
Wywiad
firmę, która pomoże oszczędzić
właściwie zareagować, dlatego bardzo
innym sklepom internetowym problemów,
dbamy o szybki przepływ informacji
na które już znaleźliśmy rozwiązanie.
i sprawne reagowanie.
Wymagania klientów rosną? Oczywiście, równolegle do rosnących oczekiwań konsumentów docelowych, rosną
Jednak Omnipack szybko się rozwija, co
Chyba najbardziej ceniony przez klientów
wymagania naszych klientów. Wyzwanie,
zauważają m.in. inwestorzy – w zeszłym
jest szczególny nacisk, jaki kładziemy
jakie przed nami stoi, to przede wszystkim
roku pozyskaliście 5 mln finansowania.
na personalizację – począwszy
zaoferowanie im coraz bardziej dedyko-
Czym wyróżniacie się na tle branży?
od wyceny usług i oferty, jaką proponuje-
wanych i złożonych usług. Tak jak wspo-
my, indywidualnie podchodzimy
mniałem – dziś nie chodzi już o to, żeby po
Nie wiem, na ile różni nas to od konkuren-
do wymagań każdego naszego klienta
prostu dowozić. Dlatego wciąż elastycznie
cji, ale od początku kierujemy się zasada-
oraz specyfiki jego biznesu. M.in. spe-
rozszerzamy naszą ofertę. Jako przykład
mi, które według nas determinują sukces
cjalne wymagania dotyczące pakowania
mogę podać niedawno uruchomioną usługę
we współpracy z klientami.
paczek, różnorodne metody dostawy,
dla jednego z klientów z branży fashion –
infrastruktura dostosowana do wielu branż,
dokładnie wypożyczalni sukienek. Sukienki
Po pierwsze elastyczność, której w tak
a także taka, która będzie przygotowana
wysyłane do klientek posiadają etykietę
dynamicznej branży, jak e-commerce nie
na coraz krótszy lead-time – to u nas
zwrotną, która kieruje zwracaną sukienkę
może zabraknąć – wahania wolumenu są
standard.
prosto do pralni. Zarówno klient, jak i my,
bardzo duże, wynika to np. z sezonowości czy punktowych akcji promocyjnych, a my
Oprócz tego dość oczywiste w naszej
musimy temu sprostać.
branży kwestie – integracja z wieloma podwykonawcami. Mamy wiele firm kurierskich
Kolejna rzecz to transparentność – nasi
(także międzynarodowych), wiele kanałów
klienci potrzebują „na już” znać statusy
zakupu, różne systemy ERP. Wszystko
zamówień, wiedzieć, co się dzieje, żeby
to musi się księgowo „zgrać”.
32
magazyny.pl
Wyzwanie, jakie przed nami stoi, to przede wszystkim zaoferowanie klientom coraz bardziej dedykowanych i złożonych usług.
(od lewej)
MATEUSZ IŁOWIECKI, SENIOR CONSULTANT, JLL RAFAŁ SZCZEŚNIEWSKI, COO & FOUNDER OMNIPACK
mamy 24h dostęp do panelu naszego
Z naszego punktu widzenia kluczowa była
na dalszy rozwój. Po drugie, otworzyliśmy
przewoźnika. Po realizacji usługi przez
lokalizacja, która umożliwia nam dalszy
wspomnianą, nową lokalizację w Nadarzynie,
pralnię, nadajemy sukienkę z powrotem do
wzrost oraz ekspansję, również międzyna-
która umożliwiła nam dalszy, szybki rozwój.
naszego magazynu. Wspólnie z klientem
rodową. Jednak nie zatrzymujemy się – już
Last but not least – udało nam się znacząco
dopracowaliśmy ten proces do najmniej-
prowadzimy rozmowy dotyczące kolejnych
powiększyć zespół, budując teamy specjali-
szego szczegółu np. to, że metki z kodem
dwóch lokalizacji.
stów w każdej kluczowej dziedzinie. Mamy doświadczonych warehouse managerów
kreskowym są odporne na pranie. Dzięki temu nie mamy problemu z identyfikacją
A czy w planach są lokalizacje
i silny zespół magazynierów, mamy eksper-
produktu i szybkim wprowadzeniem go
zagraniczne?
tów od IT, BI, rozwoju międzynarodowego. Po stronie komercyjnej również mocno
z powrotem do obrotu. Tak. Rozpoczęliśmy ekspansję zagraniczną,
wzmocniliśmy skład.
Czy te wymagania mocno wpływają na
którą chcemy kontynuować i rozwijać.
Wasze decyzje dotyczące powierzchni
W tym momencie 5 proc. całego wolumenu
Dlatego na rok 2019 patrzymy z optymi-
magazynowych? Stąd poszukiwanie
stanowią klienci zagraniczni. Dlatego
zmem – można powiedzieć, że daleko
nowych lokalizacji?
poważnie rozważamy lokalizacje blisko
za nami okres „gaszenia pożarów”,
granicy niemieckiej – biznesowo
a przed nami stabilny rozwój. Na pewno
Główna przyczyna inwestowania w nowe
to doskonały punkt łączący wschodnią
chcemy inwestować w software
powierzchnie jest prosta – Omnipack
i zachodnią część Europy.
i rozwiązania IT, a także w obsługę klienta, która naszym zdaniem jest
rośnie, pozyskujemy kolejnych klientów, nie tylko z Polski, ale i z zagranicy, a więc
Jaki był 2018 rok dla Omnipack?
kluczem do sukcesu. Planujemy też
potrzebujemy więcej miejsca.
I jaki będzie 2019?
dalszą ekspansję międzynarodową.
Naszą najnowszą umową jest wynajęcie
Mam nadzieję, że 2019 będzie co najmniej
2,5 tys. m2 w SEGRO Logistics Park
tak dobry, jak 2018. Po pierwsze, zdoby-
Warsaw, Nadarzyn, centrum logistycznym
liśmy zaufanie inwestorów, zamknęliśmy
położonym 15 kilometrów od Warszawy.
rundę finansowania i pozyskaliśmy 5 mln
magazyny.pl
33
Na sprzedaż PHILIP MORRIS PROPERTY Leżajsk, woj. podkarpackie Powierzchnia produkcyjno-magazynowa
50 000 m2
Możliwość rozbudowy
Nie
Właściciel
Philip Morris
Kontakt: Ewa Foryś
+48 668 281 756
ewa.forys@eu.jll.com
Z rynku
Drugie życie budynków magazynowo-przemysłowych Firma zainteresowana inwestowaniem w Polsce zawsze podejmuje decyzję, czy budować nowy zakład, czy może wynająć istniejący budynek. Dziś – przez rosnące czynsze i wysokie koszty budowy – ten wybór staje się prostszy.
Do końca 2017 roku doświadczaliśmy
ale z powodu drastycznego wzrostu kosztów
najem. Jednym z ważnych powodów przema-
w Polsce specyficznej sytuacji na rynku maga-
budowy, na które składa się wyższy koszt
wiających za kupnem gotowej nieruchomości
zynowym: istniejące budynki nie były
pracownika oraz materiałów, czynsz jaki
bywa również lokalizacja. Ta w przeważającej
w stanie rywalizować z nowymi inwestycjami.
oferują nowe inwestycje nie jest już tak
większości przypadków jest bardzo atrakcyjna.
Nie dość, że nowo budowane obiekty charak-
atrakcyjny.
Przykład? W ofercie JLL posiadamy bardzo
teryzowały się lepszą jakością i wyższym stan-
bogate portfolio istniejących już obiektów,
dardem (grubsza izolacja termiczna, oświe-
Koszty najmu utrzymują tendencję do wzrostu.
które znajdują się w kluczowych lokalizacjach,
tlenie LED, mocniejsza posadzka) to były
Najdroższym rynkiem pozostaje Warszawa
takich jak: Łódź, Wrocław, Poznań, Warszawa.
dodatkowo zdecydowanie tańsze niż istniejące
Miasto, gdzie czynsze bazowe wahały się po-
obiekty. Obecnie sytuacja się zmienia.
między 4,3 a 5,2 euro/m²/mies. W niektórych
Z drugiej strony – o czym warto pamiętać –
z najbardziej atrakcyjnych lokalizacji w 2018
zakup istniejącego obiektu nie daje klientowi
Dane JLL pokazują, że w całym 2018 roku
roku zaobserwować można było zapowiadany
elastyczności i możliwości szybkiego dobrania
zasoby nowoczesnej powierzchni magazyno-
wzrost czynszów, szczególnie w przypadku
powierzchni lub jej redukcji – te przywileje
wej w Polsce przekroczyły 15,7 mln m2. W tym
wartości efektywnych, czyli uwzględniających
zarezerwowane są dla najemców większych
okresie wynajęto ponad 3,7 mln m2 powierzchni.
zachęty proponowane przez deweloperów.
parków logistycznych.
– Istniejącej powierzchni magazynowej
Wpływ na to mają przede wszystkim rosną-
w Polsce jest trzykrotnie tyle, ile było 10 lat
ce koszty gruntów oraz budowy. W efekcie
Podsumowując, pozycja istniejących budyn-
temu – mówi Tomasz Olszewski, Dyrektor
istniejące budynki cieszą się coraz większym
ków może się dalej umacniać na polskim
Działu Powierzchni Magazynowo-Przemysłowych
zainteresowaniem wśród najemców. Są kon-
rynku. Porównując koszt najmu przy 10-letniej
w Europie Środkowo-Wschodniej, JLL.
kurencyjne cenowo oraz, co najważniejsze,
umowie w nowym budynku z ceną zakupu
często dostępne od ręki.
istniejącego budynku może się okazać, że dla
Popyt nadal jest napędzany głównie przez
niektórych przedsięwzięć zakup będzie o wiele
nowe umowy i ekspansje – stanowiły one
Nie najem, to kupno
w 2018 roku łącznie 78 proc. wszystkich
Drugim trendem, który obserwujemy na rynku
umów. To niesłabnące zainteresowanie
magazynowym jest wzrost zainteresowania
odzwierciedla wciąż dużą popularność i atrak-
zakupem istniejących obiektów. Wiąże się to
cyjność polskiego rynku magazynowego.
zazwyczaj z koniecznością adaptacji obiektu
Rosnące potrzeby najemców w dalszym
pod potrzeby nowego właściciela, ale skraca
ciągu będą napędzały powstawanie nowych
czas inwestycji, jak również w niektórych
KONRAD LEWIŃSKI
obiektów magazynowo-przemysłowych,
przypadkach jest rozwiązaniem tańszym niż
Consultant, JLL
36
magazyny.pl
atrakcyjniejszym rozwiązaniem.
magazyny.pl
37
38
magazyny.pl
Planowany park PANATTONI PARK WŁOCŁAWEK Włocławek, woj. kujawsko-pomorskie Planowana powierzchnia
40 000 m2
Pozwolenie na budowę
Tak
Deweloper
Panattoni Europe
Kontakt: Konrad Lewiński
+ 48 885 285 885
konrad.lewinski@eu.jll.com
magazyny.pl
39
Strefa stref
Rok rewolucji w polskich SSE 2018 rok był dla Specjalnych Stref Ekonomicznych rokiem pełnym wyzwań. Przede wszystkim strefy przeszły rewolucję – zmiany w prawie spowodowały, że specjalną strefą ekonomiczną objęta została cała Polska. Oto skrót najważniejszych wydarzeń z ostatnich miesięcy w SSE.
Ubiegły rok całkowicie zmienił polskie
stref przewidziana na 2026 rok – przedsię-
branż przemysłu. Nowy model wsparcia
strefy ekonomiczne. Zamiast wielkiej liczby
biorcy otrzymują decyzje o wsparciu na 10,
inwestycji odpowiada na potrzeby zrówno-
podstref, w których można było korzystać
12 lub 15 lat. Od tego ile osób firmy zatrud-
ważonego rozwoju całej Polski określone
ze zwolnień z CIT, albo długotrwałej pro-
nią, bardziej liczy się czy dadzą pracowni-
w Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego
cedury umożliwiającej włączenie terenów
kom etaty, dodatkowe benefity i umożliwią
Rozwoju. Dzięki Polskiej Strefie Inwestycji
firmy do SSE – od września inwestować
im dokształcanie.
przedsiębiorcy mogą rozwijać działalność
można wszędzie w Polsce. Zgodnie
na preferencyjnych warunkach i w dogod-
z ustawą o wspieraniu nowych inwestycji
Strefy zadowolone
nych dla nich lokalizacjach. Pierwsze efekty
od 30 czerwca 2018 roku działa Polska
Szefowie Specjalnych Stref Ekonomicznych
już widać. Przez ostatni kwartał 2018 roku
Strefa Inwestycji.
widzą w nowym prawie plusy. – Dla nas
wydaliśmy w ramach Polskiej Strefy Inwe-
nowa ustawa, mówiąc kolokwialnie, jest
stycji decyzje o wsparciu dla jedenastu firm,
Wielka zmiana w SSE
„zbawienna”. Najsłabiej rozwinięte regiony
które zadeklarowały nakłady inwestycyjne
– Najważniejszą zmianą jest to, że uzy-
będą miały szanse znacznie szybciej się
w wysokości blisko 600 mln zł, to naprawdę
skanie zwolnienia z podatku dochodowego
rozwijać – mówi wiceprezes Warmińsko-
dobry wynik, biorąc pod uwagę, że ustawa
jest możliwe dla inwestycji na terenie całej
-Mazurskiej SSE Małgorzata Sobieska
obowiązuje od września – powiedział wice-
Polski. Poprzednia, długotrwała i niekiedy
zu Schwarzenberg.
prezes Agencji Rozwoju Przemysłu Dariusz
skomplikowana procedura obejmowania
– Specjalne strefy ekonomiczne przez
Śliwowski.
nowych obszarów statusem SSE stanowiła
ponad 20 lat z sukcesem wypełniały swoje
dla wielu inwestorów dość istotną barierę –
zadania. Odbudowywały przemysł w regio-
Wielkie inwestycje
mówi Joanna Choromańska, Senior
nach dotkniętych problemami gospodarczy-
Jak podsumował „Puls Biznesu”, przedsię-
Business Development BTS Manager, JLL.
mi, m.in. wysoką stopą bezrobocia,
biorcy zadeklarowali w 2018 roku niemal
Zniknęła data zakończenia funkcjonowania
a czasami wręcz kompletną likwidację całych
14,6 mld zł nakładów i stworzenie prawie
40
magazyny.pl
Polska Strefa Inwсtycji
9 tys. miejsc pracy. Dla porównania,
– Te projekty pozwolą przedsiębiorcom
64 projekty będą realizowane na podsta-
w 2017 roku były 352 zezwolenia,
utworzyć w strefie co najmniej 2 152
wie zezwoleń na działalność gospodarczą
19,1 mld zł inwestycji i 13,2 tys. etatów.
nowych miejsc pracy i utrzymać 20 091
w SSE, a 11 na podstawie decyzji o wspar-
już istniejących stanowisk – dodaje.
ciu w ramach Polskiej Strefy Inwestycji.
i decyzji wygrała strefa katowicka. Pozyskała
W 2018 roku KSSE była atrakcyjna przede
Skutki zmian w prawie
51 inwestycji wartych ponad 2,5 mld zł. Dzię-
wszystkim dla branży motoryzacyjnej i me-
Ministerstwo Przedsiębiorczości i Techno-
ki nim pracę w regionie znajdzie co najmniej
talowej, ale inwestycje na terenie Katowic-
logii przekonuje, że dzięki nowej ustawie
2,1 tys. osób, a firmy te utrzymają dotych-
kiej SSE zrealizują też przedsiębiorcy
skorzystają polscy inwestorzy, ponieważ
czasowe zatrudnienie na poziomie ponad
z sektora elektrycznego i elektronicznego,
wymagane nakłady będą dostosowane
20 tys. pracowników.
a także budowlanego, przetwórstwa drew-
do ich możliwości. Ponadto, nie będą
na, tworzyw sztucznych, spożywczego,
oni zmuszeni jak dotychczas, do zmiany
AGD oraz logistyki i magazynowania.
lokalizacji swojej działalności, bo zachęty
W 2018 roku pod względem liczby zezwoleń
– W Katowickiej SSE nie zwalniamy tempa. Po rekordowym, w 22-letniej historii KSSE,
będą dostępne na terenie całego kraju.
2017 roku, w którym pozyskaliśmy 58 pro-
Z kolei na podstawie zezwoleń i decyzji
Rozszerzenie SSE na całą Polskę ma też
jektów, w roku 2018 prawie powtórzyliśmy
wydanych w 2018 roku, 75 przedsiębiorców
przyciągnąć więcej inwestorów zagranicz-
ten wynik. Przyciągnęliśmy do regionu aż
zainwestuje ponad 2 mld zł w Specjalnej
nych. Ministerstwo liczy, że w okresie
51 inwestycji na ponad 2,5 mld zł, w tym aż
Strefie Ekonomicznej (SSE) Euro-Park
najbliższych 10 lat powstanie ponad
11 projektów inwestycyjnych na kwotę po-
Mielec i w Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefie
200 tys. nowych miejsc pracy.
nad 930 mln zł w oparciu o nowe przepisy
Ekonomicznej (TSSE) Euro-Park Wisłosan,
w ramach Polskiej Strefy Inwestycji – mówi
tworząc 1,8 tys. nowych miejsc pracy i przy
prezes KSSE, dr Janusz Michałek.
utrzymaniu ok. 15 tys. dotychczasowych.
magazyny.pl
41
Strefa stref
W 2018 roku Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A. pozyskała 51 inwestycji wartych ponad 2,5 mld zł. Dzięki nim pracę w regionie znajdzie co najmniej 2,1 tys. osób, a firmy te utrzymają dotychczasowe
Świetny rok w KSSE
zatrudnienie na poziomie ponad 20 tys. pracowników. – Ostatni rok inwestycji w naszej strefie, która od września 2018 roku jest częścią Polskiej Strefy Inwestycji, to bardzo duża aktywność rodzimych przedsiębiorstw. Polskie firmy zrealizują prawie 50 proc. wszystkich projektów pozyskanych przez nas w 2018 roku. Zainwestują blisko 980 mln zł i utworzą ponad 450 nowych miejsc pracy – zaznacza Barbara Piontek, Zastępca Prezesa KSSE.
Agencja JLL pośredniczyła w podpisaniu transakcji na ponad 10 tys. m2 dla Voss Fluid w Legnickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej. Inwestycja powstaje na 3,2-hektarowej działce w Nowej Wsi Legnickiej. Realizacja
Ponad 10 tys. m dla Voss Fluid
2
obiektu przewiduje przyszłą ekspansję fabryki. Obecnie hala produkcyjna zajmie ok. 7,7 tys. m2, i zostanie dostosowana do montażu instalacji technologicznych firmy, w tym sprężonego powietrza czy zasilania energetycznego maszyn. Fabryka komponentów hydraulicznych firmy Voss Fluid jest realizowana w formule BTO. Zakończenie prac budowlanych przewidziane jest na marzec 2019 roku.
42
magazyny.pl
Aktualności ze Specjalnych Stref Ekonomicznych
Pomorska SSE z nowymi inwestycjami
25 nowych inwestorów, 531,5 mln zł deklarowanych inwestycji i 764 nowych miejsc oraz utrzymanie 3 570 etatów. Dla Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej miniony rok był bardzo udany, również pod kątem napływu nowych inwestycji. Ośmiu z 25 nowych przedsiębiorców to firmy, które otrzymały decyzję o działalności w strefie według obowiązującej od połowy ubiegłego roku ustawy o wspieraniu nowych inwestycji. Pierwsza decyzja, przyznana spółce Plastica z województwa kujawsko-pomorskiego, była jednocześnie pierwszą w kraju.
magazyny.pl
43
STRYKÓW, Woj. łódzkie, gmina Stryków
Katarzyna Bieszczad
+48 784 907 339
katarzyna.bieszczad@eu.jll.com
Kontakt Dział Powierzchni Magazynowo-Przemysłowych JLL
Business Development
Tomasz Olszewski
Tomasz Mika
Regional Director
National Director
+48 607 550 225
+48 695 340 298
tomasz.olszewski@eu.jll.com
tomasz.mika@eu.jll.com
Grunty przemysłowe
46
Agata Zając
Katarzyna Bieszczad
Marta Staśkowska
National Director
Land Transactions Manager
Land Development Manager
+48 668 282 334
+48 784 907 339
+48 606 705 610
agata.zajac@eu.jll.com
katarzyna.bieszczad@eu.jll.com
marta.staskowska@eu.jll.com
magazyny.pl
Wynajem powierzchni magazynowych, hale produkcyjne, operatorzy logistyczni
Paulina Dziubińska
Mateusz Iłowiecki
Konrad Lewiński
Ludwika Korzeniowska
Associate Director
Senior Consultant
Consultant
Business Development Manager
Regiony: Łódź, Polska Centralna, Warszawa Okolice
Regiony: Górny Śląsk, Kraków, Rzeszów, Lublin, Trójmiasto
Regiony: Wrocław, Poznań, Kujawy, Lubuskie, Szczecin
Operatorzy logistyczni
+48 605 059 693
+48 606 819 151
+48 885 285 885
+48 668 131 239
paulina.dziubinska@eu.jll.com
mateusz.ilowiecki@eu.jll.com
konrad.lewinski@eu.jll.com
ludwika.korzeniowska@eu.jll.com
Norbert Kowalczyk
Michał Kulig
Klaudia Dąbroś
Ewa Foryś
Consultant
Consultant
Consultant
Consultant
Regiony: Warszawa Miasto, Warszawa Okolice
Regiony: Górny Śląsk, Kraków, Rzeszów
Regiony:Wrocław, Poznań, Kujawy, Lubuskie, Szczecin
Klienci produkcyjni
+48 668 280 567
+48 882 469 706
+48 660 664 014
+48 668 281 756
norbert.kowalczyk@eu.jll.com
michal.kulig@eu.jll.com
klaudia.dabros@eu.jll.com
ewa.forys@eu.jll.com
Piotr Załęski Consultant Regiony: Łódź, Polska Centralna
+48 882 353 173 piotr.zaleski@eu.jll.com
JLL jest międzynarodową firmą doradczą świadczącą kompleksowe usługi na rynku nieruchomości, sklasyfikowaną na liście Fortune 500. JLL zatrudnia 90 000 osób i obsługuje klientów w 80 krajach w ramach 300 oddziałów na całym świecie. Przychód firmy sięga 6,5 mld USD. Na rzecz klientów, JLL zarządza i świadczy usługi dla portfolio obiektów o łącznej powierzchni ok. 430 mln m2. LaSalle Investment Management (spółka w ramach grupy), zarządza aktywami o łącznej wartości ok. 60,5 mld USD. W celu uzyskania dodatkowych informacji zapraszamy do odwiedzenia strony www.jll.pl.
Jones Lang Warsaw Spire Plac Europejski 1 00-844 Warszawa tel. +48 22 167 0000 fax +48 22 167 0099 warsaw.office@eu.jll.com
magazyny.pl
47
www.magazyny.pl