Echomovemag Artistic Magazine 05

artistic magazine Διμηνιαία Έκδοση Τεύχος: 5 Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2011 ΕΚΔΟΤΗΣ/ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Κατερίνα Χατζή ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ: Γιάννης Βοζίκης ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Η ομάδα του καφέ σκύλου ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ/ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου, Κατερίνα Κυρμιζή, Σπύρος Ανδρεόπουλος, Κωνσταντίνα Γεωργίου, Στέφανος Γούναρης, Γιάννης Βοζίκης, Λεωνίδας Δανέζος, Julie Loi, Κατερίνα Χατζή, Κωνσταντίνος Χιώτης, Η ομάδα του καφέ σκύλου, Μαρία Τριζέλλη, Ασπασία Μπακογιάννη, Νίκος Πάλλης, Αλεξάνδρα Κανάκη, Η ομάδα του Athens Video Art Festival, Νεφέλη Καριοφύλλη, Βαγγελιώ Χρηστίδου, Γιώργος Σταυρακέλλης, Παναγιώτης Βέτσικας, Μιχάλης Μειμάρογλου, Νίκος Γραμμάτος, Κατερίνα Γούναρη, Μανώλης Λαγουτάρης, Κική Μουρατίδου, Γιάννης Κόσυβας,Τάσος Βαμβακάς, Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου, Δημήτρης Καρβουντζής, Μάντη Λυκερίδου, Φιλιώ Λούβαρη, Στράτος Γιάνναρος, Δημήτρης Επικούρης, Καίτη Κουλλιά, Δροσιά Καραπιπέρη, Ανδρέας Βιολάρης ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Alcalica, Μανώλης Λαγουτάρης, Μαρία Τριζέλλη, Κική Μουρατίδου, Η ομάδα του καφέ σκύλου, Νίκος Πάλλης, Στέφανος Γούναρης, Η ομάδα του Athens Video Art Festival, Γιάννης Κόσυβας, Τάσος Βαμβακάς, Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου, Δημήτρης Καρβουντζής, Μάντη Λυκερίδου ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ/ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Ασπασία Μπακογιάννη (aspampako@yahoo.gr) ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Δημήτρης Τσιαπκίνης ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Μιχάλης Μειμάρογλου ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ: Καίτη Κουλλιά ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ: Καφέ σκύλος productions (kafeskylosproductions@gmail.com) ΤΥΠΟΣ: Καφέ σκύλος productions ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ/ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ/ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Η ομάδα του καφέ σκύλου WEB: www.echomove.gr, www.facebook.com/pages/echomove-artisticmagazine, myspace.com/echomove, issuu.com/echomove ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: echomovemag@gmail.com, tel (+30) 6956610300

Το περιοδικό echomove κυκλοφορεί κάθε δίμηνο από τον αστικό μη κερδοσκοπικό σύλλογο Αστικές Δράσεις. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή μερική ή ολική του περιεχομένου του περιοδικού με οποιονδήποτε τρόπο μόνο με τη προηγούμενη έγκριση του εκδότη.

4

5 2011

Kείμενο: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΣΤΑ ΚΑΡΑΒΟΤΣΑΚΙΣΜΑΤΑ ΜΟΥ ΜΗ ΓΕΛΑΣ… ταν πράγματι εκπληκτικό…Να βλέπεις τους αξιωματούχους –κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης– οι οποίοι παρεπιμπτόντως από ότι φάνηκε –θα μου πείτε τώρα φάνηκε, χρόνια φαίνεται…– διεκδικούν χωρίς αξίες αξιώματα, να προσπαθούν να χωρίσουν δυο γαιδουριών άχυρα.

Η

Έχοντας για συνοδεία τη δική τους ανασφάλεια για …μονιμότητα στην εξουσία οδήγησαν μια διαβούλευση σε φιάσκο, σκεφτείτε μόνο πόσες φορές επισκέφτηκαν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, μια συνάντηση που κράτησε 4 μέρες !! Το θέμα ήταν αν θα πέσει η κυβέρνηση ή έστω αν θα αποχωρίσει συμβιβαζόμενη ! ή τα παιδιά στα σχολεία που έπεφταν κάτω από υποσιτισμό επειδή στέρησαν κάποιοι από τους γονείς τους το μεροκάματο; Το αν θα καταρρεύσει τελείως η χώρα δεν το ξέρω νομίζω πως η κινδυνολογία δεν χρειάζεται αυτές τις μέρες, μια ψυχραιμία και ένα χαμόγελο είναι αρκετά πιστεύω.Αν μας αφήσουν ήσυχους θα τα έχουμε και τα δύο.Αν μας αφήσουν…

Editorial?

Τώρα δυστυχώς και να θέλεις δεν μπορείς να γελάσεις και δεν πρέπει να γελάσεις….και αυτό δεν έχει να κάνει με τις άθλιες οικονομικά συγκυρίες.Εχει να κάνει κυρίως με την βλακεία που δέρνει κάποιους που κρατάνε το τιμόνι του καραβιού στα χέρια τους και την ύστατη στιγμή αντί να κρατήσουν την πορεία σταθερή πέφτουν πάνω σε βράχους επειδή θέλουν να κάνουν καριέρα στην πλάτη τη δική μου, τη δική σου και γενικώς στην πλάτη όλων μας… Το πιο θλιβερό όμως σε αυτήν την ιστορία είναι ότι όλοι είμαστε συνένοχοι –άλλοι λιγότερο άλλοι περισσότερο–… εγώ, εσύ, όλοι μας. Μια μικρή ιστορία είναι όλο αυτό με μεγάλη διάρκεια όμως που δείχνει πως έχει ακόμα πολύ κουπί να τραβήξει. Πρέπει να φτιαχτεί το σκαρί όμως πρώτα για να μπορέσει να ταξιδέψει και αυτό –για την ώρα- φαντάζει ακατόρθωτο. Παρόλα αυτά τι λέτε, το φτιάχνουμε; Στα καραβοτσακίσματα μου μη γελάς από «Τα καραβοτσακίσματα» του Μάρκου Βαμβακάρη. Η παραπάνω φωτογραφία είναι καρέ της ταινίας « Ο Δραπέτης» (1967) του Στέλιου Ζωγραφάκη.

2011 5

5

Περιεχόμενα Μαθητευόμενη τέχνη Οι μεγάλες μπάντες της jazz Δυόσμος, μέντα και φλισκούνι Μυτιλήνη-Χίος The ferryboat story Radio Esperansah! Διαλογισμός Μητέρα Φάλαινα Τυφλή Πενία άσματα κατεργάζεται (μέρος δεύτερο…) Καφενείο «Η Ελευθερία» Το τελευταίο δημοτικό τραγούδι AVAF Chapter # 5 Σοβιετικός επαναστατικός κινηματογράφος (μέρος 2ο…) Μανώλης Γαλιάτσος

8 15 18 20 26 28 32 38 40 48 51 57 64

Χορός Θέατρο της κούκλας Χαρά Κότσαλη YiYo MEDASSET Το καρνάγιο Απλές σκέψεις Οι γίναντες των ορέων (και των ωραίων)

69 72 82 86 92 94 100

Εντρέ Αντρέ!

104 106 118 124

Το ρόδι – Short Film: Μια ταινία του Χρήστου Καρτέρη (promo)

126

BASSAVIOLA (μέρος 5) Προσοχή! Δεν είναι πρόβα

Κείμενο: Γιάννης Βοζίκης

«Μαθητευόμενη» τέχνη Πριν λίγες μέρες έτυχε να επισκεφθώ μια ομαδική έκθεση φοιτητών της Σχολής Καλών Τεχνών. Σκοπός της ήταν η ανάδειξη της καλλιτεχνικής παραγωγής των νέων δημιουργών και η εύρεση μιας διόδου προώθησης του έργου τους στο κοινό. Την ημέρα των εγκαινίων η αίθουσα ήταν γεμάτη. Γεμάτη από τους ίδιους τους φοιτητές που εκθέταν τα έργα τους καθώς και από συμφοιτητές τους. Κάποιοι καθηγητές της Σχολής βρίσκονταν επίσης στον χώρο. Ο κόσμος έξω από αυτόν τον κύκλο ήταν ελάχιστος και κυρίως περιοριζόταν σε συγγενείς και στενούς φίλους των καλλιτεχνών. Πέρα από την ιδιότητα τους ως φοιτητές μιας καλλιτεχνικής σχολής, οι συμμετέχοντες δεν μοιράζονταν κανενός είδους κοινή θεματική. Τα έργα- τα οποία ήταν φωτογραφίες και ταινίες μικρού μήκους- προέρχονταν κυρίως από εργασίες που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια στα πλαίσια των μαθημάτων και δεν είχαν καμία σύνδεση μεταξύ τους, αφού τα χώριζε η- μεγάλη ή μικρή- χρονική διαφορά καθώς και η διαφορετική καθηγητική παρέμβαση (ανάλογα με τον καθηγητή που δίδασκε κάθε χρόνο). Αναλογιζόμενος όλα αυτά τα δεδομένα, κι ενώ βρισκόμουν στον χώρο της έκθεσης, αναρωτήθηκα τι εξυπηρετούσε πραγματικά αυτή η έκθεση και σε ποιους απευθυνόταν. Ποιο ήταν αυτό το κοινό που ήθελε να αγγίξει; Ποιον ενδιέφερε αυτή η χαοτική παρουσίαση του έργου κάποιων - ελάχιστων- νέων καλλιτεχνών; Ίσως βέβαια ήταν απλώς μια ευκαιρία για εσωτερική κατανάλωση. Από τους φοιτητές μιας Σχολής Καλών Τεχνών για τους συμφοιτητές τους. Από καλλιτέχνες για καλ-

8

5 2011

λιτέχνες. Είναι δυνατόν όμως να είναι αυτός ο σκοπός μιας σχολής που υποτίθεται ότι ζυμώνει τους ανθρώπους που θα «στελεχώσουν» την πολιτιστική εγχώρια παραγωγή; Φαίνεται πως ναι. Η καλλιτεχνική ευαισθησία που δημιουργεί αυτή η σχολή- και οι περισσότερες του είδους- είναι αυτή μιας εσωτερικής αναζήτησης, μιας απομάκρυνσης του καλλιτέχνη από την κοινωνία μέσα στην οποία ζει, τα προβλήματα και τις αγωνίες της. Είναι σοκαριστικό, αν αναλογιστούμε τα όσα ζούμε, να μη γίνεται μια προσπάθεια αποφυγής αυτής της απομάκρυνσης. Είναι όμως και λογικό. Η καλλιτεχνική παραγωγή έχει γίνει εμπόρευμα που μπορεί να αποφέρει τεράστια κέρδη. Κι ένας καλλιτέχνης που «μαθαίνει» πώς να ασχολείται με τον εαυτό του, «ξεχνώντας» μέσα από την εμπνευσμένη διδασκαλία των φτασμένων καλλιτεχνών- καθηγητών πανεπιστημίου τον κοινωνικό ρόλο της τέχνης και την πραγματική θέση που πρέπει να κατέχει στην προσπάθεια για ένα καλύτερο αύριο, μπορεί να γίνει μια πραγματική πηγή κέρδους για αυτούς που μπορούν και ξέρουν να τον εκμεταλλευτούν. Ευτυχώς όμως υπάρχουν ακόμα δυνάμεις μέσα σ’ αυτό το «διεφθαρμένο» πανεπιστήμιο- και συγκεκριμένα στις καλλιτεχνικές σχολές που αναφερόμαστε- που προωθούν σταθερά την άποψη πως η τέχνη είναι κάτι παραπάνω από μια ευκαιρία για κέρδος. Το στοίχημα είναι, η άποψη αυτή να αποκτά όλο και περισσότερους υποστηρικτές ώστε αποκτήσει και μια δυναμική παρέμβασης, μέσα από εξωστρεφείς εκδηλώσεις, τόσο μέσα στον καλλιτεχνικό χώρο, όσο και στην κοινωνία.

Κείμενο: Σπύρος Ανδρεόπουλος

εν θα υπάρχουν πια θεατές που πα-

«Δ

ρακολουθούν στην πόλη μου…

μόνο άνθρωποι που δρουν συμμετέχοντας. Δεν θα υπάρχει πια κουλτούρα, άρα δεν θα υπάρχει και βλέμμα να την παρακολουθεί. Δεν θα υπάρχει πια θέατρο - αυτό το θέατρο που ξεκινά εκεί που χωρίζεται η σκηνή από τις θέσεις των θεατών. Όλος ο κόσμος θα βρίσκεται πάνω στη σκηνή στην πόλη μου. Δεν θα υπάρχει πια κοινό.»

Jean Dubuffet, Asphyxiante culture, Ed. de Minuit, 1986 (1968)

10

5 2011

Ο Δημόσιος χώρος ως χώρος συνεύρεσης και ελεύθερης έκφρασης. Σ’αυτή τη μικρή φράση περικλείεται όλη η φιλοσοφία της Μέρας Δρόμου, που ξημέρωσε και φέτος το Σάββατο 29 Οκτωβρίου στους δρόμους της Αθήνας. Για άλλη μία χρονιά αρκετοί καλλιτέχνες έδωσαν το παρών και παρουσίασαν τις δημιουργίες τους στους Δημόσιους χώρους του κέντρου της πόλης μας και για άλλη μία χρονιά ο κόσμος αγκάλιασε αυτές τις παραστάσεις και τις δράσεις που ήρθαν να τον συναντήσουν. Σε αυτόν τον τομέα η Μέρα Δρόμου πέτυχε και πάλι το στόχο της, ο Δημόσιος χώρος πρέπει να παραμένει ελεύθερος και προσβά-

σιμος στους καλλιτέχνες και στους πολίτες. Οι σημερινές συνθήκες όμως μας αναγκάζουν να εξετάσουμε φέτος τα πράγματα κυρίως από μία άλλη οπτική. Θεωρώντας πως το τελευταίο πράγμα που χρειαζόμαστε σήμερα ως πολίτες της Αθήνας είναι απλώς ένα ακόμη καλλιτεχνικό γεγονός έχουμε την ανάγκη να φωτίσουμε τα χαρακτηριστικά εκείνα της Μέρας Δρόμου που την προσδιορίζουν ως μία πρωτοβουλία που αφουγκράζεται και εκφράζει τις ανάγκες των ημερών μας. Δύο είναι τα βασικά αυτά χαρακτηριστικά και λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία: α. η οργανωτική δομή της Μέρας Δρόμου και β. η κοινωνική της ταυτότητα. Όσον αφορά στο πρώτο, η Μέρα Δρόμου δεν λειτουργεί ως φεστιβάλ ή πολιτιστικός φορέας. Βασίζεται στην αυτοδιάθεση και αυτοοργάνωση μίας ομάδας καλλιτεχνών και επι-

διώκει με κάθε ευκαιρία τη διεύρυνση αυτού του κύκλου. Μέσα από τη συλλογική διαδικασία προσπαθεί να δημιουργήσει τις συνδέσεις εκείνες που θα ισχυροποιήσουν την παρουσία της τέχνης ως μορφή ελεύθερης έκφρασης στο Δημόσιο χώρο. Όπως και σε κάθε συλλογικότητα έτσι και στη Μέρα Δρόμου ζητείται από τους συμμετέχοντες να αντιμετωπίζουν αυτήν την πρωτοβουλία με υπευθυνότητα όσον αφορά στην κατάθεση προτάσεων και την υλοποιήση αυτών καθώς την ενεργή τους παρουσία. Η λειτουργία λοιπόν της Μέρας Δρόμου συμπλέει με το ρεύμα των ημερών, το ρεύμα της συλλογικής διαδικασίας και της ουσιαστικής συνεύρεσης. Αυτό που ίσως δεν έχει καταφέρει ακόμα να εναρμονιστεί πλήρως με τις υπάρχουσες συνθήκες, άρα και με την οργανωτική δομή της Μέρας Δρόμου είναι η ταυτότητά της.

12

2 2011

Παρ’όλο που φέτος υπήρξαν τα πρώτα δείγματα συλλογικών δράσεων ή δραστηριοτήτων πέρα από το καλλιτεχνικό κομμάτι (πραγματοποιήθηκε ανοιχτή συζήτηση με θέμα «Τέχνη & Ελεύθερη έκφραση στο Δημόσιο χώρο), η τάση αυτή δεν ήταν αρκετά στοχευμένη ώστε να προσδώσει στην όλη πρωτοβουλία τη δυναμική που θα καταφέρει ισότιμα να συνομιλήσει με τα όσα συμβαίνουν γύρω μας. Και επειδή η συλλογική δυναμική βασίζεται στην προσω-

πική συμμετοχή, ο κάθε συμμετέχων καλείται να ενισχύσει την πρωτοβουλία ορμώμενος από τη δική του συνειδητή θέση και όχι το αντίστροφο. Ο Δρόμος βρίσκεται εκεί κάθε μέρα και πραγματικά όποιος θέλει να εκφραστεί, να δημιουργήσει, να δουλέψει στο Δρόμο μπορεί να το κάνει ανα πάσα ώρα και στιγμή. Αυτό που πρέπει σήμερα να μας απασχολήσει είναι το τι διαφορετικό μπορεί να επιτευχθεί μέσω μίας κοινής, συντονισμένης δράσης.

2011 2 5

13

Στο πρώτο άρθρο αυτής της στήλης με αντικείμενο τη Μέρα Δρόμου 2010 γράφαμε πως μιά καλλιτεχνική δράση στο Δημόσιο χώρο είναι από μόνη της μια κοινωνική παρέμβαση, ένα πολιτικό σχόλιο. Ένα χρόνο μετά καλούμαστε να κάνουμε ξεκάθαρο πως αυτό το ‘από μόνη της’ δεν αρκεί. Οι συνθήκες απαιτούν την συνειδητή πιά στάση όσων επιλέγουν να δρουν στο Δημόσιο χώρο. Οι Τέχνες του Δρόμου είχαν ανέκαθεν και θα έχουν πάντοτε κοινωνικο-πολιτικό χαρακτήρα, όσο κι αν ένα ολόκληρο σύστημα εμπορευματοποιήσης της τέχνης προσπαθεί να τις αφομοιώσει και να τις μεταλλάξει σε μεθόδους διασκέδασης, κατανάλωσης και εντυπωσιασμού.

14

2 2011

Ας ενστερνιστούμε με θάρρος και συνείδηση αυτόν τον χαρακτήρα και όχι μόνο η Μέρα Δρόμου μα και η κάθε δημιουργία θα διαμορφώσει μία ταυτότητα συμπαγή και σύγχρονη. Αν πραγματικά όλα αυτά γίνονται για να αλλάξει κάτι στη ζωή μας, για να υπάρξουν κάποτε πόλεις σαν αυτή του Jean Dubuffet, τότε πρέπει σήμερα να αναλάβουμε τις ευθύνες μας σε πολιτικό, κοινωνικό, καλλιτεχνικό μα κυρίως σε ανθρώπινο επίπεδο… Ο Σπύρος Ανδρεόπουλος συμμετέχει στη διοργάνωση της Μέρας Δρόμου από το 2008. Φωτο 1: Κωνσταντίνος Λιάκος, Φωτο 2-7: Δημήτρης Καρβουντζής, Φωτο 8: Μάριος Ζέρβας

H JAZZ ΣΤΟ ΧΑΡΤΙ

Κείμενο: Παναγιώτης Βέτσικας

Οι μεγάλες μπάντες της jazz H εποχή του bop H jazz, με τις μεγάλες μπάντες, απέκτησε την ενορχήστρωση της (αρχές της δεκαετίας του ‘20 μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του ‘40). Οι μουσικοί, που πολλές φορές ξεπερνούσαν τους δώδεκα, έπαιζαν συγκεκριμένα κομμάτια τα οποία είτε είχαν δοκιμάσει σε πρόβες είτε τα διάβαζαν την ώρα της εκτέλεσης από παρτιτούρα. Προσεγμένες ενορχηστρώσεις, με τη συνοδεία μεγάλων τμημάτων πνευστών, αναδείκνυαν όλες τις πλούσιες αρμονίες της jazz και δημιουργούσαν μια μεγάλη ηχητική εντύπωση που έμεινε γνωστή σαν “ο ήχος των big bands”. Η μουσική αυτή έγιναν η “λαική” μουσική των ημερών της και έφτασε στο αποκορύφωμα της στα μέσα της δεκαετίας του ‘30. Πυροδότησε την τρέλλα για το χορό swing. Γνωστοί αρχηγοί μπάντας, όπως ο Duke Ellington, o Count Basie, o Benny Goodman και άλλοι πολλοί, έγραψαν και ηχογράφησαν μια σειρά από επιτυχίες που παιζόταν όχι μόνο στο ραδιόφωνο, αλλά και στις αίθουσες χορού. Πολλά big bands πρόβαλαν αυτοσχεδιαστές που ξεσήκωναν το ακρoατήριο.

Aν και οι μεγάλες μπάντες έσβησαν μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, οι ορχήστρες του Count Basie, του Stan Kenton, του Woody Herman και πολλών άλλων, περιόδευαν και ηχογραφούσαν για πολλά χρόνια μετά. Η μουσική εκμοντερνίστηκε καθώς συγκροτήματα όπως του Sun Ra, του Oliver Nelson, του Charles Mingus και πολλών άλλων εξερευνούσαν νέες απόψεις στην αρμονία, την ενορχήστρωση και τον αυτοσχεδιασμό. Η γλώσσα της jazz άλλαξε δραστικά με τη γένεση του bebop, στα μέσα της δεκαετίας του ‘40. Μια ριζοσπαστική ομάδα μουσικών που συμπεριελάμβανε τον Dizzy Gillespie, τον Charlie Parker, τον Max Roach, τον Kenny Clarke, τον Bud Powell και τον Thelonious Monk, “ανακάλυψε” το bebop σε μια προσπάθεια να δημιουργήσουν κάτι νέο και προκλητικό.

Οι μουσικοί της jazz αναγνώρισαν το bebop ως τη μουσική των μουσικών, ένα είδος που χρειαζόταν μεγάλη δεξιοτεχνία και μια περίπλοκη γνώση της αρμονίας και ανταποκρίθηκαν αμέσως. Έγραψαν συνθέσεις που περιστρεφόταν γύρω από σύνθετες μελωδίες. Οι σολίστες εισήγαγαν παράφωνες τονικότητες στους αυτοσχεδιασμούς τους, δίνοντας στη μουσική ένα εξωτικό, πιό αιχμηρό ήχο. Και σιγά-σιγά άρχισαν να ανεβαίνουν και οι ρυθμοί! Το bebop παιζόταν σε μικρά σχήματα – κυρίως κουαρτέτα ή κουιντέτα – που ήταν Dizzy Gillespie ιδανικά για οικονομικούς και καλλιτεχνικούς λόγους. Η μουσική ζωντάνευε στα μικρά κλαμπ των αστικών κέντρων, όπου οι ακροατές ερχόταν για να ακούσουν δημιουργικούς αυτοσχεδιαστές, παρά για να χορέψουν με τη μουσική τους. Με λίγα λόγια, οι μουσική του bebop μετέτρεψαν τη jazz σε μια μορφή τέχνης που απευθυνόταν όχι μόνο στις αισθήσεις, αλλά και στο νού. Νέα αστέρια της jazz ξεπήδησαν από την εποχή του bebop, όπως οι τρομπετίστες Clifford Brown, Freddie Hubbard, Miles Davis, οι σαξοφωνίστες Dexter Gordon, Art Pepper, Johnny Griffin, Sonny Stitt και John Coltrane, o τρομπονίστας J.J. Jackson και άλλοι πολλοί. Στις δεκαετίες ‘50 και ‘60 to bebop πέρασε πολλά μεταβατικά στάδια: hard-bop, West coast, cool-jazz και soul jazz για να αναφέρουμε μόνο μερικά απ’ αυτά. Η δομή των συγκροτημάτων του bebop με ένα μέχρι τρία πνευστά, πιάνο, μπάσο και ντραμς παραμένει μέχρι σήμερα το πρότυπο στα συγκροτήματα της jazz. “Η jazz εξελίχτηκε από ragtime σε dixieland, σε swing, σε bebop σε cool jazz... Aλλά πάντα είναι jazz. Μπορείς να την ντύσεις με καινούργια ρούχα, να της φορέσεις ένα καινούργιο καπέλο, αλλά ό,τι και αν της φορέσεις παραμένει πάντα η ίδια ωραία γκόμενα.”

Lionel Hampton

2011 5

15

Κείμενο, φωτογραφία: Μαρία Τριζέλλη

AGRIA MENTA

Δυόσμος Μέντα και Φλισκούνι πό την εποχή των αρχαίων ελληνικών χρόνων αυτά τα τρία βότανα που ανήκουν στην ίδια οικογένεια, χρησιμοποιούνταν για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες καθώς και για το εξαιρετικό τους άρωμα. Ειδικά ο δυόσμος εκτός από την ελληνική κουζίνα χρησιμοποιείται και σαν αρωματικό. Αν προστεθεί μια ποσότητα από τα φύλλα του μέσα στο νερό του μπάνιου βοηθάει μιας και τα αιθέρια έλαια που απελευθερώνει ηρεμούν και χαλαρώνουν. Γνωστή ειναι ακόμα η χρήση του αρώματος του δυόσμου και της μέντας σε τσίχλες και οδοντόκρεμες αν και μάλλον δεν χρησιμοποιούνται τα γνωστά φυτά αλλά συνθετικά αρώματα. Το ίδιο δυστυχώς συμβαίνει κατά κανόνα και για τα λικέρ που κυκλοφορούν με άρωμα δυόσμου η μέντας. Ο δυόσμος ειναι καλλιεργήσιμο φυτό και ευδοκιμεί σε υγρά χώματα καθώς η ανάγκη του για νερό είναι πολύ μεγάλη αν και δεν χρειάζεται άλλη σχολαστική φροντίδα. Η μέντα και το φλισκούνι είναι άγρια φυτά που τα συναντάμε, τη μέντα σε ορεινές περιοχές και το φλισκούνι σε πεδινές. Πάντως και αυτά τα βότανα ευνοούνται από τις πολλές βροχές αν και αντέχουν λίγο παραπάνω στην ξηρασία από το δυόσμο που αν λείψει το νερό ξεραίνεται αμέσως. Είναι και τα τρία πολυετή φυτά που άνετα ευδοκιμούν και στον κήπο μας αν θέλουμε καθως και μέσα σε γλάστρες στο μπαλκόνι. Ο δυόσμος έχει σκούρα πράσινα φύλλα και αν έχει αρκετό νερό απλώνεται γρήγορα και μπορεί να φτάσει και το μισό μέτρο. Η μέντα είναι ένα μικροφυτό με στενόμακρα σκούρα πράσινα φύλλα και μπλε μικρά λουλουδάκια.Το φλισκούνι είναι ανοιχτόχρωμο και πάνω στα κλαδάκια σχηματίζονται μικρά μωβ λουλουδάκια. Ανθίζουν το καλοκαίρι και συλλέγονται κατά την εποχή αυτή και πάντα πριν το χειμώνα. Αποξηραίνονται σε δροσερό μέρος για να μη χάσουν το χρώμα τους και διατηρούνται σε καλά κλεισμένα βαζάκια η σακουλάκια για να διατηρήσουν και το άρωμα τους . Και από τα τρία αυτά φυτά χρησιμοποιούμε τα

A

κλαδάκια και τα φύλλα τους. Το αιθέριο έλαιο που περιέχουν αφού αραιωθεί αρκετά, αποτελεί ένα από τα καλύτερα διαλύματα για γαργάρες. Η παρασκευή τους σαν τσάι συνίσταται για δυσπεψία και για διάρροια καθώς και για να ηρεμήσει το στομάχι. Επίσης σαν ηρεμιστικό είναι πολύ αποτελεσματικό για αυπνίες, κράμπες, νευρικό ξερόβηχα και λόξυγκα αφου καταπραυνει τα τεντωμένα νεύρα. Η μενθόλη που περιέχουν, αυτά τα τρία φυτά, σε διαφορετικές ποσότητες το καθένα αποτελεί εξαιρετική ασπίδα για το κρυολόγημα του χειμώνα και το βήχα. Ο δυόσμος εκτός από το καλύτερο μυρωδικό για τη μαγειρική (είτε φρέσκος είτε αποξηραμένος) παρασκευάζεται και ως έκχυμα αν μουλιάσουμε ένα κουταλάκι φύλλα σε ένα φλιτζάνι νερό, σε θερμοκρασία δωματίου για μια ώρα περίπου. Απο αυτό πίνουμε μια κουταλιά κάθε λίγο αρκετές φορές την ημέρα. Ο δυόσμος κοπανισμένος με αλάτι χρησιμοποιείται πάνω σε τσιμπήματα από μέλισσες η σφήγκες. Ακόμα το δυνατό άρωμα του δυόσμου απωθεί τα ποντίκια. Σημαντικό είναι να τονίσουμε οτι πρέπει να αποφεύγεται ο δυόσμος από γυναίκες που θηλάζουν γιατί σταματάει το γάλα, και το φλισκούνι για πάνω από δυο εβδομάδες συνεχόμενες γιατί μπορεί να προκαλέσει διαταραχές.

2011 5

19

ALCALICAS PHOTOS

Φωτογραφία: Alcalica

Τhe ferryboat story

20

5 2011

ALCALICAS PHOTOS

2011 5

21

ALCALICAS PHOTOS

22

5 2011

ALCALICAS PHOTOS

2011 5

23

ALCALICAS PHOTOS

24

5 2011

ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ

Επιμέλεια: Η ομάδα του καφέ σκύλου

More Info ....

....http://radio.esperanzah.be 26

2 2011

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ

Κείμενο: Αλεξάνδρα Κανάκη

Διαλογισμός ’ αυτό το τεύχος θα φωτίσουμε τον απώτερο σκοπό της γιόγκα, που είναι ο διαλογισμός. Όλες οι ασκήσεις και οι προσπάθειες ενός ασκούμενου στοχεύουν στον διαλογισμό, την υπερβατική κατάσταση και την έκσταση. Διαλογισμός, ή συγκέντρωση του νου, είναι μια κατάσταση που ευκολότερα βιώνεται, παρά εξηγείται. Πρακτικά, είναι η συγκέντρωση του νου πάνω σε ένα σημείο, έξω ή μέσα στο σώμα ή πάνω στην ιδέα ενός ιερού Πρόσωπου, ενός Ινδάλματος, ή μιας Ανώτερης Οντότητας. Για μεγαλύτερη επιτυχία στην συγκέντρωσή μας, πρακτικά, καλό είναι να προηγούνται ασκήσεις, δυναμικές και στατικές, και αναπνοές. Η πιο διαδεδομένη διαλογιστική θέση είναι η στάση του λωτού, έχει σημασία να είναι ίσια η σπονδυλική στήλη.

Σ

Τι είναι ο Διαλογισμός; • Η μεταφορά του νου και του σώματος σε μια κατάσταση απόλυτης χαλάρωσης και ηρεμίας, ή σταθεροποίηση του νου στο αντικείμενο της συγκέ-

28

5 2011

ντρωσης, συνειδητοποιώντας την πάντοτε παρούσα εσωτερική ειρήνη.

• Μια μέθοδος απελευθέρωσης από το σωματικό και πνευματικό άγχος.

• Μια μέθοδος διαμόρφωσης και ανακαίνισης του νου.

• Ένας τρόπος αντίληψης υψηλότερων επιπέδων συνειδητότητας.

• Μια μέθοδος επικοινωνίας και ένωσης με τον εσώτερο εαυτό, την ψυχή, τον Θεό.

• Η ανάπτυξη της οξύτητας της συγκέντρωσης.

• Συνειδητοποίηση του ενός παρατηρητή των τριών καταστάσεων της εγρήγορσης, του ονείρου και του βαθέως ύπνου, δηλαδή της ψυχής.

• Μια τεχνική πνευματικής εξέλιξης. Προσωπικά Οφέλη από τον Διαλογισμό Τα οφέλη που μπορεί να έχει ο μέσος άνθρωπος, εμείς δηλαδή, από τον διαλογισμό, απ’ ότι φαίνεται στις έρευνες που γίνονται συνεχώς, είναι πολυάριθμα. Ενδεικτικά, ας αναφέρουμε μερικά: Καλύ-

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ τερη σωματική και πνευματική υγεία, καλύτερη ποιότητα ζωής, βοήθεια στην αντιμετώπιση σωματικών δυσλειτουργιών και ψυχοσωματικών διαταραχών, που προέρχονται από έναν καταπονημένο οργανισμό, με εξασθενημένο νευρικό σύστημα. Απελευθέρωση από λαθεμένες απόψεις και περιορισμούς που προκαλεί το άγχος. Μειωμένη εξάρτηση, τόσο από τους άλλους, όσο και από φάρμακα και ουσίες, όπως καφεΐνη, νικοτίνη, αλκοόλ, ηρεμιστικά, παραισθησιογόνα κ.α. Αυξημένη αυτοπεποίθηση. Περισσότερη ηρεμία στο σώμα και το νου και θετική αντιμετώπιση της ζωής. Πιο σωστή γνώση του εαυτού και όχι μηχανιστική, ρομποτική συμπεριφορά. Πιο σωστή έκφραση του καλύτερου εαυτού και δημιουργικότητα σε όλες τις δραστηριότητες. Περισσότερη ζωντάνια και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στη σκέψη και την κίνηση και, επομένως, πιο αποτελεσματικές δραστηριότητες. Μεγαλύτερη αυτοαποδοχή και αγάπη για τον εαυτό μας. Πιο σωστή εκτίμηση της ζωής και της εμπειρίας. Μεγαλύτερη τάση για πνευματική ζωή με λιγότερες επιθυμίες. Μεγαλύτερη επιθυμία για την Αλήθεια και την ένωση με τον Θεό. Και τώρα μπορεί κάποιοι να αναρωτηθούν: Προσευχή ή Διαλογισμός ; Οι ορθόδοξες καλόγριες και οι βουδιστές μοναχοί ενισχύουν τις εγκεφαλικές τους ικανότητες μέσω της προσευχής και του διαλογισμού, αλλά ακόμα και οι άθεοι μπορούν να απολαύσουν τα οφέλη των θρησκευόμενων από την πίστη τους, σύμφωνα με αμερικανό νευροβιολόγο. Οι έρευνες δείχνουν ότι ο συνεχής διαλογισμός επιφέρει αλλαγές στη φαιά ουσία και ενισχύει τις περιοχές του εγκεφάλου που αφορούν την προσοχή και τη συμπόνια, ενώ ηρεμεί τις περιοχές που συνδέονται με τον φόβο και την αγωνία. Ασχέτως εάν ο άνθρωπος που προσεύχεται ή κάνει διαλογισμό πιστεύει σε μια ανώτερη δύναμη, λέει ο συγγραφέας, το αποτέλεσμα είναι ίδιο: περιορίζονται οι αρνητικές σκέψεις και τα συναισθήματα. Τα τελευταία 20-30 χρόνια έχουν γίνει σειρές μελετών του εγκεφάλου πιστών διαφόρων θρησκειών την ώρα που προσεύχονταν ή την ώρα που διαλογίζονταν ή κατά τη διάρκεια μιας θρησκευτικής ή μυστικιστικής εμπειρίας. Τα αποτελέσματα έχουν δείξει ότι υπάρχουν συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου που δραστηριοποιούνται και άλλες που υπο-

λειτουργούν κατά τη διάρκεια τέτοιων εμπειριών. Οι ειδικοί που ερευνούν αυτά τα φαινόμενα έδωσαν το όνομα “Νευροθεολογία” στη μελέτη της σχέσης μεταξύ εγκεφαλικής λειτουργίας και θρησκευτικών ή μυστικιστικών τάσεων και εμπειριών. Ο Dr Andrew Newberg του University of Pennsylvania στις ΗΠΑ εκφράζει την άποψη ότι “ο θεός δεν θα φύγει” (δηλαδή η πίστη σε θεό δεν θα σταματήσει να υπάρχει) για πάρα πολλές γενιές ακόμα, εκτός αν γίνει μια δραματική αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου, γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι τέτοιος, ώστε ο θεός και η θρησκεία να αποτελούν τα ισχυρότερα εργαλεία του για την πραγματοποίηση ενεργειών που υπαγορεύονται από βιολογικές επιταγές όπως η αυτοσυντήρηση και η αυτοϋπέρβαση. Η νευροθεολογία επιχειρεί να αποκαλύψει τη βιολογική βάση του θρησκευτικού αισθήματος. Ο διαλογισμός μπορεί να οδηγήσει σε απενεργοποίηση του κέντρου προσανατολισμού, ισχυρίζονται οι ερευνητές. Το αίσθημα απορρόφησης του εαυτού, μέσα σε κάτι μεγαλύτερο, πηγάζει από νευρολογικά συμβάντα, όπως η απενεργοποίηση της περιοχής του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τον προσανατολισμό, αναφέρουν οι νευροφυσιολόγοι δρ. Αντριου Νιούμπεργκ και Γιουτζίν ντ’ Ακουίλι στο βιβλίο τους «Γιατί ο Θεός δεν πρόκειται να φύγει». Βασισμένοι σε πειράματα καταγραφής της εγκεφαλικής δραστηριότητας σε καλόγριες, βουδιστές μοναχούς στο Θιβέτ και ασθενείς κροταφικής επιληψίας, ισχυρίζονται ότι ο εγκέφαλος είναι εκ κατασκευής προγραμματισμένος για υπερβατικές εμπειρίες. Το θρησκευτικό συναίσθημα προσέλκυσε το ενδιαφέρον των νευροφυσιολόγων, όταν παρατηρήθηκε ότι πολλοί ασθενείς κροταφικής επιληψίας εκδήλωναν ένα ξαφνικό ενδιαφέρον για τη θρησκεία. Οι ασθενείς αναφέρουν ότι κατά τη διάρκεια κρίσεων «βλέπουν το Θεό» ή βιώνουν «μία ξαφνική αίσθηση πνευματικής ανύψωσης». Τέτοια περιστατικά περιγράφονται και στη βιογραφία του Βαν Γκογκ, ο οποίος έπασχε κατά πάσα πιθανότητα από κροταφική επιληψία και επέδειξε ένα έντονο ενδιαφέρον για τη θρησκεία προς το τέλος της ζωής του. Στο πιο πρόσφατο πείραμα του δρ. Νιούμπεργκ συμμετέχει ένας νεαρός μοναχός από το Θιβέτ, πρόθυμος να αυτοσυγκεντρωθεί μέσα σε ένα μηχάνημα που καταγράφει τη δραστηριότητα του εγκεφάλου και ονομάζεται SPECT. Η συσκευή σημειώνει την

2011 5

29

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ πορεία μιας ραδιενεργούς ουσίας στον εγκέφαλο, αμέσως μετά τη χορήγησή της με ενδοφλέβια ένεση. Καθώς ο μοναχός αυτοσυγκεντρώνεται και προσεγγίζει μία υπερβατική κατάσταση «απώλειας του εγώ» και «ένωσης με τον κόσμο», το μηχάνημα καταγράφει παύση της λειτουργίας της περιοχής του ινιακού λοβού που είναι υπεύθυνη για τον προσανατολισμό. Ο δρ. Νιούμπεργκ πιστεύει ότι όταν, μέσω της αυτοσυγκέντρωσης, σταματήσει η ροή πληροφοριών από το άμεσο περιβάλλον προς τον εγκέφαλο, το κέντρο του προσανατολισμού αδυνατεί να καθορίσει τα όρια μεταξύ του περιβάλλοντος και του εαυτού. Η απενεργοποίηση του κέντρου του προσανατολισμού είχε παρατηρηθεί και με παρόμοια πειράματα σε Φραγκισκανές μοναχές εν ώρα προσευχής. Οι δρ. Νιούμπεργκ και ντ’ Ακουίλι επινόησαν τον όρο «νευροθεολογία» για τις μελέτες αυτού του είδους και διατείνονται ότι το θρησκευτικό συναίσθημα είναι προϊόν της λειτουργίας των νευρώνων και δεν μπορεί να διακριθεί ουσιαστικά από οποιοδήποτε άλλο συναίσθημα. Μελέτη Ιαπώνων ερευνητών το 1997 είχε δείξει ότι οι επαναλαμβανόμενοι ρυθμικοί ψαλμοί μπορούν επίσης να επηρεάζουν τον ιππόκαμπο, μία περιοχή του εγκεφάλου που καθορίζει τις φάσεις υπερδιέγερσης και καταστολής. Έτσι, το αίσθημα ηρεμίας που συχνά συνοδεύει την προσευχή μπορεί να προκαλείται ή να επιτείνεται από αργόσυρτες επαναλαμβανόμενες φράσεις. Αντίθετα, η υπερδιέγερση που παρατηρείται στους στροβιλιζόμενους δερβίσηδες μπορεί να οφείλεται στο γρήγορο, εκστατικό χορό τους. Διαλογισμός, Προσήλωση, Έκσταση (DHARANA, DHYANA, SAMADHI) Dharana: είναι η συγκέντρωση του νου, στην κυριολεξία η προσπάθεια για προσήλωση του νου σε ένα και μόνο σημείο. Σύμφωνα με τις ‘Γιόγκα Σούτρας’, ο ασκούμενος έχει ένα αντικείμενο συγκέντρωσης, εσωτερικό ή εξωτερικό. Ένα χρονικό διάστημα πρέπει να ξεπεραστεί, απαραίτητα, με πλήρη συγκέντρωση στο αντικείμενο, για να μεταβεί στο επόμενο βήμα της Ράτζα Γιόγκα.

Dyana: είναι η προσήλωση του νου. Όταν ο νους ακινητοποιηθεί, μετά από άσκηση συγκέντρωσης, τότε αρχίζει η προσήλωση, και σταματάει η σκέψη

30

5 2011

να ρέει. Τώρα, σε μια αδιάκοπη ροή προς μια κατεύθυνση, ‘καρφώνεται’ ο νους σε ένα μοναδικό και ακίνητο στόχο, πάνω στο οποίο μένει καρφωμένος και ακίνητος.

Samadhi: Υπερσυνειδησιακή κατάσταση, ο ασκούμενος φτάνει στην βίωση της ταυτότητάς του με την Τελική Πραγματικότητα. Είναι το όγδοο και τελευταίο μέρος της Ράτζα Γιόγκα, το επιστέγασμα όλων των προσπαθειών του γιόγκι. Δεν έπεται, όμως, πως, μόλις ο γιόγκι ξεπεράσει τα στάδια της συγκέντρωσης και της προσήλωσης και μπει στην κατάσταση φώτισης (σαμάντι), έφτασε και στην απελευθέρωση, που είναι ο αντικειμενικός σκοπός της γιόγκα. Υπάρχουν πολλά στάδια της φώτισης, του ‘σαμάντι’, που περιγράφονται λεπτομερέστατα στις ‘Γιόγκα Σούτρας’. Δυο από αυτά είναι το Samprajnata Samadhi, δηλαδή ‘φώτιση με γνώση του αντικειμένου’, και το Asamprajnata Samadhi δηλαδή ‘φώτιση χωρίς γνώση του αντικειμένου’. Στο πρώτο στάδιο της υπερβατικής συνείδησης όλα τα κύματα σκέψης έχουν σβήσει εκτός από ένα, εκείνο που περιβάλλει το αντικείμενο της προσήλωσης, ο γιόγκι έχει ‘γνώση’ (συναίσθηση και συνείδηση) του αντικειμένου της προσήλωσης του, και η διάκριση μεταξύ υποκείμενου και αντικείμενου εξακολουθεί να υπάρχει, ακόμα η αίσθηση του ‘εγώ’ υπάρχει σαν διαφορετική από την αλήθεια. Όταν και το τελευταίο, μοναδικό κύμα σκέψης σβήσει, ο γιόγκι μπαίνει στην ‘φώτιση χωρίς γνώση του αντικείμενου’ που, στην λίγο διαφορετική, Βεδαντική ορολογία, αποκαλείται Nirvikalpa Samadhi. Το ‘νιρβικάλπα σαμάντι’ χαρακτηρίζεται ‘άσπορο’, επειδή δεν είναι παρά καθαρή, αδιαφοροποίητη συνείδηση, δηλαδή δεν υπάρχει κανένας σπόρος επιθυμίας και προσκόλλησης στο πεδίο της συνείδησης, καμιά φαινομενική εντύπωση και κανένα κατάλοιπο τάσης, που θα μπορούσε να γίνει ξανά κύμα σκέψης. Κάθε αίσθηση διττότητας έχει εξαλειφθεί και ο γιόγκι έχει πάει πέρα από τον κόσμο του χώρου, του χρόνου και της αιτιότητας. Όπως και να ’χει, ο διαλογισμός είναι περισσότερο βιωματική εμπειρία, παρά κατάσταση που επιδέχεται περιγραφές και εκλογικεύσεις. Η σχέση μας με την γαλήνη μας είναι απόλυτα προσωπικό θέμα, και ο διαλογισμός είναι ένα πανάρχαιο εσωτερικό μονοπάτι προς αυτήν. Αξίζει, κανείς, να δοκιμάσει.

ΜΟΥΣΙΚΟ ΧΩΡΙΟ;

Κείμενο, μτφρ: Κατερίνα Χατζή

Μητέρα Φάλαινα Τυφλή: Κολυμπώντας στον δικό της βυθό… Η Μητέρα Φάλαινα Τυφλή (άγνωστη παραμένει η ονοματοδοσία του γκρουπ) με τον δικό τους ξεχωριστό ήχο και τρόπο (όσοι έχουν δει λάιβ την μπάντα ή έχουν ακούσει έστω κάποιες συνθέσεις της καταλαβαίνουν) ξεκίνησε να κολυμπάει στις θάλασσες που επέλεξε η ίδια το καλοκαίρι του 2006. Και πράγματι είναι εκπληκτικό να βλέπεις επί σκηνής ή έστω να ακούς μόνος σου σε ένα στερεοφωνικό μια πολυμελή μπάντα που έχει δεκάδες επιρροές και που μοιάζει να καταφέρνει να ενώνει διαφορετικά είδη μουσικής.Σκεφτείτε πως θα ήταν αν βρισκόντουσαν για καφέ και Jam ο Δήμος Μούτσης και οι Waterboys και τι θα «έλεγαν». Μια εκπληκτική πανδαισία από ήχους που μοιάζουν να μη σταματάνε πουθενά μιας και τα όργανα και τα ηχοχρώματα διαδέχονται το ένα το άλλο και οι στίχοι πλημμυρίζουν το μυαλό και τη ψυχή.Με καταπληκτική σκηνική παρουσία που έχει πιάσει ταβάνι τα δεκατέσσερα μέλη (τουλάχιστον τόσα είχα την ευχαρίστηση να δω εγώ παρασυρόμενη έτσι 14.000 φορές σε ένα συνθετικό μείγμα μουσικής ευφυίας και άποψης).

τους άκρως σκωπτικοί, ερωτικοί, μελαγχολι-

Τον Μάιο του 2007 και ενώ είχαν ήδη εμ-

πουλος – Πιάνο / Πλήκτρα / Φωνή, Μυρτώ

φανιστεί επί σκηνής κυκλοφόρησε ένα σπου-

Γουζίου – Βιολοντσέλο, Λάμπης Μητσιάκης

δαίο promo cd σε μια επίσης σπουδαία κυ-

– Τρομπόνι / Μαντολίνο, Ειρήνη Συσκάκη –

κλοφορία με χάρτινο περιτύλιγμα που έμοι-

Βιολί Λευτέρης Βαρθάλης – Ηλεκτρικό

αζε σαν να κρατούσες στα χέρια σου μια μι-

μπάσο, Σωτήρης Πέπελας – Τρομπέτα, Βαγ-

κρή συσκευασία παλιού βινυλίου. Οι στίχοι

γέλης Παρασκευαΐδης – Τύμπανα.

κοί, ταξιδιάρικοι υπό τους ήχους της τρομπέτας, της κιθάρας, της βιόλας και φυσικά υπό την σκέπη της φωνής του εξαιρετικού τραγουδιστή και μουσικού του γκρουπ Διαμαντή Διαμαντίδη. Ολη όμως η μπάντα είναι εξαιρετική και αποτελεί ένα από τα πρωτότυπα –ισως το πιο πρωτότυπο σύνολο- της ελληνικής εναλλακτικής σκηνής που κουβαλάει φρέσκο υλικό όπου και αν εκφράζεται.Το promo cd κυκλοφόρησε τότε από την δική τους ανεξάρτητη δισκογραφική “Πλαγκτον”.Από την ίδια εταιρεία επιλέγουν να κυκλοφορήσουν την πρώτη τους επίσημη κυκλοφορία τον Οκτώβριο του 2011 με τίτλο «Ορχήστρα στο Βυθό» παρουσιάζοντας την μάλιστα ζωντανά στο Σταυρό του Νότου στις 10/10/2010. Η Μητέρα Φάλαινα Τυφλή είναι:Διαμαντής Διαμαντίδης – Κιθάρα / Φωνή, Τζωρτζίνα Κοκκινάκη – Βιολί / Φωνή, Μιχάλης Κραουνάκης – Σαξόφωνο, Κώστας Αδαμό-

2011 5

33

Music Village?

Text, translation: Katerina Xatzis

Blind Mother Whale: Swimming to own the bottom...

The Mother Whale Blind (unknown re-

aging of vinylio. The highly satirical

mains the naming group) with their own

lyrics, erotic and sad that travel in the

unique sound and way-those who have

sounds of the trumpet, guitar, viola, and

seen live the band or have even heard

the course under the auspices of his voice

some compositions understand) started to

exceptional singer and musician of the

swim in the sea that she chose the summer

group Diamantis Diamantidis.

of 2006.

But the band is excellent and is one of

And it is really amazing to see on stage

the originals, perhaps the most original of

or even listen to yourself on a stereo a

all-Greek alternative scene that carries

multimember band which has dozens of

fresh material wherever it expresses itself.

influences which seem to manage to unite

In the promo cd released it from their own

different kinds of music. Think that if they

independent label "Plankton." From the

were for coffee and Jam Moutsis and the

same company they also chose to release

Waterboys and what "they would say."

their first official release in October 2011

A stunning feast of sounds that seem not to stop anywhere since the instruments and timbres come one another and the

entitled "the Bottom Orchestra" presenting even live in the Southern Cross on 10/10/2010.

lyrics flood the mind and the soul. With

Mother Whale is Blind: Diamantis Dia-

amazing stage presentation with 14 mem-

mantidis - Guitar / Voice, Georgina Kokki-

bers (at least so I was pleased to see my-

nakis - Violin / Voice, Michael Kraounakis

self drifting so 14,000 times in a synthetic

- Saxophone, Kostas Adamopoulos - Pi-

mixture of musical intelligence and opin-

ano / Keys / Voice, Myrto Gouziou -

ion).

Cello, Lambis Mitsiakos - Trombone /

In May 2007, while they had already

Mandolin, Irene Syskaki - Violin Lefteris

appeared on the scene released a great

Varthalis - Electric bass, Sotiris Pepelas -

promo cd in a wrapping paper that seemed

Trumpet, Evangelos Paraskevaidis -

as you hold in your hands a little old pack-

Drums.

2011 5

35

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΜΠΟΥΖΟΥΚΤΣΗ

Κείμενο: Γιώργος Σταυρακέλλης

Πενία άσματα κατεργάζεται (Μέρος δεύτερο) Οι δεσμοί φιλίας -συγγένειας τίθονται σε δοκιμασία αφού στα ζόρικα όλοι προσπαθούν να την βολέψουν. «Μην έχεις εμπιστοσύνη ούτε και σ’ αδερφό γιατί κι αυτός κρυφά σου σου θέλει το κακό.» (η ψευτοφιλία Δ. Σέμση 1937) «ψεύτησε πλέον ο ντουνιάς δεν έχει πια φιλία μόνο στα πλούτη σ αγαπούν κι όχι στην δυστυχία» (ψεύτησε πλέον ο ντουνιάς) Ρουκουνας 1947. «σαν πορτοφόλι μάθουνε πως έχεις μες την τσέπη σου λεν πως είσαι τσέντλεμαν πως εισαι καθως πρέπει... Οι φίλοι σου σε θέλουνε και σε πλησιάζουν όλοι μονάχα σαν θα μάθουνε πως έχεις πορτοφόλι» (το πορτοφόλι) Μ. Βαμβακάρης 1940. Η διακωμώδιση και ο χλευασμός των πλουσίων ως μηχανισμός άμυνας και παρηγοριάς μαζί με μια δόση φιλοσοφίας ήταν μια προσφιλής τεχνική των τραγουδοποιών. «Οσοι έχουνε πολλά λεφτά να ξερα τι τα κάνουν άραγε σαν πεθάνουνε μαζί τους θα τα πάρουν Αφου στον άλλονε ντουνιά λεφτά δεν θα περνάνε τα χουν και τα θυμιάζουνε δεν ξερουν να τα φανε» (Οσοι έχουνε πολλά λεφτά) Μ. Βαμβακάρης 1936. «το χρήμα και την εμορφιά ο χαρος τα μαραίνει σ αυτο το ψευτικο ντουνιά μονο η κακία μένει» (Ψεύτικος ειναι ο ντουνιάς) Βαμβακάρης 1948. Οι ελπίδες για σωτηρία αποτίθονται στο θεό. «Αν μ αξιώσει ο θεός λεφτά και αποκτήσω θα κτίσω ένα μέγαρο τους μάγκες να ελκύσω (με σημεία γεναιοδωρίας και φιλότιμου ο Μάρκος στο ομώνυμο αν μ αξιώσει ο θεός 1935) ή το Μπάρμπα από την Αμέρικα. «μόνο κανένας μπάρμπας σου μπορεί να σ αβαντάρει τα σεντς απ την Αμέρικα σε βγάζουν παληκάρι» (ματσάκια πεντοχίλιαρα 1947) Πάνω απ όλα όμως υπήρχε η αισιοδοξία και το κουράγιο της λύτρωσης απο την πενία και μέσω των στίχων αναπτερώνανε το ηθικό με την ελπίδα οτι σύντομα θα έρθει η λύτρωση.

38

5 2011

«Τα βάσανα μες την ζωή θα τα περάσουμε μαζί μαζί τις πίκρες τις χαρές μαζί και τις αναποδιές θα την βγάλουμε αράδα πότε γέλιο πότε γέλιο πότε κλάμα Θα μανουβράρουμε μαζί την ακατάστατη ζωή μια σφαίρα είναι ο ντουνιάς και θα γυρίσει και για μας σε παλά-, σε παλάτια, σε τσαντίρια θα τα πιούμε, θα τα πιούμε τα ποτήρια» (σε παλάτια σε τσαντήρια) Β.Τσιτσανης 1958. Θα την βγάλουμε αντάμα και αυτό είναι το μόνο σίγουρο, η ιστορία μας δίνει πάντοτε κουράγιο και διδασκόμαστε από αυτήν και τα τραγούδια ειναι ο πιο ευχάριστος τρόπος να την μελετάμε. Η διαχρονικότητα τους μου αφήνει μια μελαγχολία διότι διαπιστώνεις οτι τα ίδια λάθη επαναλαμβάνονται αλλά ας κλείσουμε αισιόδοξα ελπίζοντας κάποια στιγμή αυτός ο κύκλος να σπάσει. «Μην κοιτάς που μαι μπατήρης μην κοιτάς που μαι φτωχός κάποια μέρα κάποια μέρα θα γυρίσει κι ο τροχός» (κάποια μέρα) Σουγιούλ 1950.

2011 2

39

FLASHAKI

Φωτογραφία: Μανώλης Λαγουτάρης

Καφενείο «Η Ελευθερία» (Μέρος πρώτο…)

Κείμενο: Γιάννης Βοζίκης

Φιλμς

Drive Ετος: 2011 Σκηνοθέτης: Nicolas Winding Refn Διάρκεια: 100’ Ο Ryan Gosling υποδύεται έναν μοναχικό τύπο κάπου στο Λος Άντζελες. Την ημέρα εργάζεται σε ένα συνεργείο αυτοκινήτων, ενώ συχνά κάνει τον κασκαντέρ σε ταινίες του Χόλυγουντ. Το βράδυ γίνεται οδηγός σε ληστείες. Η ζωή του βρίσκει νόημα μόνο όταν βρίσκεται πίσω από το τιμόνι κάποιου αυτοκινήτου. Όλα αλλάζουν όταν ερωτεύεται τη γειτόνισσα του Irene, που ζει με το γιο της και περιμένει τον άντρα της να βγει από την φυλακή. Ο έρωτας αυτός θα αλλάξει τα πάντα και θα φέρει τον ήρωα αντιμέτωπο με την μαφία της πόλης, την Irene και τον ίδιο του τον εαυτό μέχρι την τελική λύτρωση. Μια ταινία κλασσική στο είδος της, που γίνεται όμως τόσο ξεχωριστή με την σκηνοθετική ματιά του Refn. Ένα πραγματικό σεμινάριο σκηνοθεσίας, για το οποίο και πήρε το βραβείο καλύτερου σκηνοθέτη στο Φεστιβάλ των Καννών.

Midnight in Paris Ετος: 2011 Σκηνοθέτης: Woody Allen Διάρκεια: 94’ Η Μετά από πολύ καιρό ο Woody Allen θυμίζει κάτι από τον παλιό, καλό του εαυτό. Μετά την Νέα Υόρκη και τη Βαρκελώνη κάνει μια ταινία «αφιέρωμα» σε μια μεγάλη αγάπη της ζωής του, το Παρίσι. Ο Gil είναι ένας σεναριογράφος του Χόλυγουντ που προσπαθεί να τελειώσει το πρώτο του μυθιστόρημα. Με την αρραβωνιαστικιά του και τα πεθερικά του πηγαίνουν ταξίδι στην Πόλη του Φωτός. Εκεί, κάθε βράδυ τα μεσάνυχτα, θα γυρίζει πίσω στον χρόνο, και θα συναντήσει μια σειρά από μεγάλους καλλιτέχνες της «χαμένης γενιάς» του 1920, μια εποχή που πάντα ονειρευόταν να ζήσει. Μαζί με τον Χέμινγουεϊ, τους Φιτζέραλντ και τον Πικάσο, θα γνωρίσει και θα γοητευτεί από μια νεαρή γαλλίδα, πρώην ερωμένη διάφορων ζωγράφων και συγγραφέων, την Αντριάνα. Οι στιγμές που θα περάσει μαζί της θα τον κάνουν να αναλογιστεί πολλά πράγματα για τη ζωή του.

2011 5

45

Melancholia Ετος: 2011 Σκηνοθέτης: Lars Von Trier Διάρκεια: 136’ Η Justine και η Clair είναι αδερφές και τα δυο βασικά πρόσωπα σ’ αυτή την ταινία. Η σχέση τους θα μπει σε δοκιμασία όταν η πρώτη αποφασίζει την νύχτα της δεξίωσης του γάμου της πως δεν είναι ευτυχισμένη και στη συνέχεια πέφτει σε κατάθλιψη. Οι δυο γυναίκες προσπαθούν να ‘αποκωδικοποιήσουν’ τη ζωή τους ενώ ένας πλανήτης βρίσκεται σε τροχιά σύγκρουσης με τη γη και απειλεί να την καταστρέψει. Μια δίωρη (και βάλε) εσωτερική αναζήτηση με φόντο την τεράστια έπαυλη του άντρα της Clair, μακριά από την πραγματικότητα, χωρίς να προσδιορίζεται ο χρόνος και ο γενικότερος χώρος που συμβαίνουν όσα παρακολουθούμε. Μια κλασσική ταινία του Τρίερ που κάποιος θα λατρέψει ή θα μισήσει( ή και βαρεθεί υπερβολικά).

“Incendies” Το δέρμα που κατοικώ Ετος : 2011 Σκηνοθέτης : Pedro Almodovar Διάρκεια : 117’ Ένας πλαστικός χειρούργος, στοιχειωμένος από τις τραγωδίες του παρελθόντος, έχει αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στη δημιουργία ενός συνθετικού δέρματος, ικανού να αντέχει κάθε είδους ζημιά. Μια μυστηριώδης γυναίκα, που ζει φυλακισμένη στην έπαυλη του είναι το κλειδί γι’ αυτή του την εμμονή. Ενώ στο πρώτο της μισό η ταινία σε αφήνει σχεδόν αδιάφορο, στο δεύτερο κομμάτι της σε ‘πιάνει απ’ τα μαλλιά’ και σε βάζει με ταχύτατους ρυθμούς, όλο και πιο βαθιά στην παράνοια που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια σου. Πολύ προσεγμένη σκηνοθεσία, με τον Αντόνιο Μπαντέρας όμως να μην ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του ρόλου του.

46

5 2011

ΑΝΑΜΟΧΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κείμενο: Στέφανος Γούναρης

Το τελευταίο δημοτικό τραγούδι αν δημοτικό ή παραδοσιακό τραγούδι, δημοτική ή παραδοσιακή μουσική, έχει μείνει βαθιά ριζωμένο μέσα στον καθένα από εμάς είτε μια απλοϊκή και λαϊκίστικη, αλλά ουδόλως λαϊκή, αίσθηση είτε μια πιο συγκροτημένη και σοβαρή. Απλοϊκή είναι η αίσθηση, που έχουμε σχεδόν όλοι από εμάς, ότι το δημοτικό τραγούδι είναι σκοποί μιας παλαιάς εποχής που ακούμε σε γλέντια και πανηγύρια, γιορτές γάμων ή βαπτίσεων, την Πρωτομαγιά στην εξοχή και σε κάθε είδους εκδηλώσεων μαζικής σύναξης. Ένα μουσειακό είδος που αναπαράγεται γιατί έτσι έχει μείνει καθιερωμένο. Μας θυμίζει, και συγκινεί στο άκουσμα ίσως κάποιους, κοινωνίες των παππούδων ή προ-προ-προ παππούδων μας. Αλλά μέχρι εκεί. Χρονικά η αρχή αυτού που ξέρουμε ως δημοτικό τραγούδι τοποθετείται, και με ευθύνη των εκάστοτε ταγών της μουσικής μας παράδοσης, κάπου στις αρχές του 19ου αιώνα και φτάνει και μέχρι στις αρχές του 20ου, όταν η αστική μουσική εισβάλει οργανωμένα και στα πιο απόμερα και λαϊκά στρώματα. Τραγούδια της εξοχής κυρίως που υμνούν βουνά, πουλιά, ρυάκια, ηρωικά κατορθώματα άντε και μέχρι τον Διγενή Ακρίτα, τους ήρωες της επανάστασης του 1821 και τα κατορθώματα τους. Αυτά τα γρήγορα για την απλοϊκή αίσθηση. Η πιο σοβαρή αίσθηση αναγνωρίζει την παραδοσιακή μουσική παράδοση σαν ένα είδος με ιδιαίτερη καλλιτεχνική αξία που αποτελεί τον προπομπό της λαϊκής μουσικής του σήμερα και την συνέχεια της βεβαίως. Διαχωρίζει τα τραγούδια σε χορευτικά και καθιστικά, με πλήθος περιεχομένου, ηρωικά, της

Σ

48

5 2011

ξενιτιάς, του γάμου, του αποχωρισμού, της χαράς, της λύπης και γενικά ένα πλήθος κατηγοριοποιήσεων. Το ρεμπέτικο τραγούδι στις πρώτες μορφές του θεωρείται ακόμα ότι είναι και άμεσος απόγονος αυτού του είδους. Πλήθος λαογράφων ασχολούνται με σοβαρότητα με αυτό το είδος της μουσικής και οι καταγραφές και οι παρουσιάσεις στο ευρύ κοινό καθώς και οι σχολιασμοί του δίνουν και παίρνουν, ειδικά τα τελευταία χρόνια με την περιβόητη «επιστροφή στην παράδοση» που θεωρητικά έχει οδηγήσει αρκετούς νέους στην ηλικία, και μόνο στην ηλικία, στη αναζήτηση τέτοιων ακουσμάτων. Γενικά έχει γίνει μια εξονυχιστική δουλειά πάνω στο θέμα και συνεχίζει ακόμα, αν και κάποιοι θα μπορούσαν να πουν ότι αυτό το είδος έχει μελετηθεί αρκετά πια. Και οι δύο αναφερόμενες αισθήσεις και όχι μόνο, τείνουν να συγκλίνουν σε δύο κύριες πάγιες απόψεις. Ότι το δημοτικό τραγούδι είχε μια κάπως ασαφή αρχή αλλά σίγουρα ένα τέλος που προαναφέραμε, χρονικά σχεδόν ορισμένο. Και την άποψη ότι εκπροσωπούσε κάτι το ρομαντικό, ιδεαλιστικό κάποιων μακρινών τώρα πια και νοσταλγικών για μερικούς, κοινωνιών. Συμφωνούν επίσης ότι πρόκειται για δημώδη όπως αποκαλούνται άσματα χωρίς στιχουργό και συνθέτη παρά τον ίδιο τον λαό. Με την έναρξη της έντονης αστικοποίησης της ζωής των νεοελλήνων να κορυφώνεται στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, τα τραγούδια αυτά της εξοχής, του βουνού και του λόγγου τείνουν να ξεχαστούν και υιοθετούνται άλλα πιο αστικά παρόλα ταύτα λαϊκά άσματα. Η μουσική βιομηχανία αρχίζει σιγά

ΑΝΑΜΟΧΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

σιγά να εγκολπώνεται συνθέτες και στιχουργούς με τη κατοχύρωση δικαιωμάτων των τραγουδιών και αποσπάται έτσι η λαϊκή δημιουργία από τον ίδιο τον λαό. Ή μήπως όχι; Ποια δημιουργία έχει το δικαίωμα να φέρει τον τίτλο λαϊκό και ποιά όχι και τι διαφορά υπάρχει με το δημοτικό; Ουσιαστικά καμία απολύτως. Το δημοτικό τραγούδι αναφέρεται στον δήμο, τον λαό δηλαδή, γι’ αυτό και δεν πρέπει να διαφοροποιείται από τον όρο λαϊκό. Χρησιμεύει μόνο για έναν διαχωρισμό μεταξύ των παλαιοτέρων, προ αιώνα, λαϊκών ασμάτων και πιο σύγχρονων εκφράσεων λαϊκής καλλιτεχνικής μουσικής δημιουργίας. Δημιουργήματα του «λαού» με την εξωπραγματική, μεταφυσική έννοια που επιχειρείται να δοθεί ακόμα και σήμερα από κάθε είδους «πατέρες» και «προστάτες» της παράδοσης, από άτομα ή συλλογικότητες που προσπαθούν να προωθήσουν μια προβατοειδή άποψη ακόμα και στα σχολεία κάθε –βάθμιας εκπαιδευτικής βαθμίδας, στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει. Δεν αποφάσισαν ξαφνικά μια ομάδα ενός χωριού κάπου στα βουνά της Πίνδου να συνθέσουν ένα τραγούδι και μετέπειτα έγινε γνωστό από στόμα σε στόμα σε όλη την Ήπειρο. Τουλάχιστον όχι μόνο έτσι. Υπήρχαν και δημιουργοί και συνθέτες. Και υπήρχαν και πολύ σοβαροί και πολύ πρακτικοί λόγοι που οδήγησαν στην δημιουργία τους. Μήπως λαϊκό είναι και αυτό που αποδέχεται ο λαός το τραγουδάει αν και γνωρίζει τον σύνθετη ή στιχουργό το μεταποιεί και το αλλάζει το προσαρμόζει στις συνθήκες του και το διατηρεί πάντα φρέσκο και επίκαιρο; Αν ναι τότε ένα μεγάλο λάθος ή καλύτερη ηθελημένη παράβλεψη διενεργήθηκε εις βάρος του λαϊκούδημοτικού τραγουδιού στη δεκαετία 1940-50 την πιο ανήσυχη της νεοελληνικής ιστορίας. Με την επίσημη έναρξη του πολέμου στις

28 Οκτωβρίου 1940 ξεκίνησε μια ιδιαίτερη περίοδος για την Ελλάδα αλλά και για το ελληνικό μουσικό είδος που προσδιορίζεται σαν δημοτικό τραγούδι. Η συσσωρευμένη κοινωνική αναταραχή από ιδρύσεως του νεοελληνικού κράτους σχεδόν εκδηλώθηκε σαν οργή που στράφηκε όχι μόνο κατά της επιτιθέμενης Ιταλίας και αργότερα Γερμανίας αλλά και κατά των καθεστώτων που αυτές οι χώρες εκπροσωπούσαν. Στα ελληνικά δεδομένα αυτό μεταφραζόταν σαν μια βοή αρχικά εναντίων και του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου αλλά και όλων των παλαιοκομματικών πολιτικών ομάδων που μέσω της πολιτικής τους οδήγησαν στην εγκαθίδρυση αυτού του καθεστώτος. Τα δημοτικά τραγούδια άρχισαν να ακούγονται πάλι, χρησιμοποιώντας στίχους και μουσικές παραλλαγμένες ώστε να προσαρμόζονται στη νέα κατάσταση είτε από άτομα είτε από ομάδες που δημιουργούσαν συνεχώς νέα άσματα. Ο καθένας μπορούσε να παραλλάξει και να βολέψει όπως ήθελε το κάθε κομμάτι. Αυτά τα τραγούδια ήταν, σε αντιδιαστολή με τα αντίστοιχα αστικά άσματα των επιθεωρήσεων, λαϊκές δημιουργίες που εξέφραζαν τον πιο απλό άνθρωπο. Στα μετεμφυλιακά χρόνια καθιερώθηκε, και μέχρι τις μέρες μας μέχρι και ο τελευταίος αυτός απλός άνθρωπος να αγνοεί αυτές τις πρωτοπόρες δημιουργίες και να γνωρίζει μόνο τα αστικά τραγούδια συγκεκριμένων καλλιτεχνών που ουσιαστικά υμνούσαν την πολεμική προσπάθεια αγνοώντας επιδεικτικά την κοινωνική ανατροπή που θα επέτρεπαν να τα χαρακτηρίζει όπως κάποια δημοτικά που μιλούσαν όχι για στρατιωτική εκμηδένιση του αντιπάλου αλλά για συνειδητοποίηση της κατάστασης που έχει περιέλθει ο ιταλικός λαός και καλούσαν σε εξέγερση κατά κάθε είδους κοινωνικού καταπιεστή. Μετά την κατάληψη του ελλαδικού χώρου

2011 5

49

ΑΝΑΜΟΧΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

και την έναρξη της ένοπλης αντίστασης ξεκίνησε και μια προσπάθεια προετοιμασίας κοινωνικής και πολιτικής ανατροπής του υπάρχοντος σκηνικού στην μεταπολεμική Ελλάδα όταν αυτό θα γινόταν εφικτό. Η ανταπόκριση του λαού στην προσπάθεια αυτή φανέρωσε την επιθυμία αλλαγής της καθεστηκυίας τάξης πραγμάτων που επικρατούσε μέχρι και την έναρξη της κατοχής. Η προσπάθεια αυτή είχε ως ισχυρό σύμμαχο και το δημοτικό τραγούδι που παραλληλίζοντας τους μαχητές των βουνών με τους κλεφτές και τους αρματολούς τους εξυμνούσε χαρίζοντας στην ελληνική παράδοση μοναδικά καλλιτεχνήματα στίχου και μουσικής. Θέματα παρμένα από κάθε πτυχή της ζωής προσαρμοζόμενα στις ιδιαίτερες συνθήκες της κάθε περιοχής από την ανταρτική δράση και ζωή, της συνθήκες διαβίωσης, την πείνα, τις στερήσεις, την ελπίδα για απελευθέρωση και κοινωνική πια, όχι μόνο εδαφική, κάτι που δυσκολεύονταν να αντιληφθούν οι παλαιοκομματικοί σχηματισμοί την αρχική περίοδο της αντίστασης. Αμέσως μετά την απελευθέρωση, όταν οι ήδη υπάρχοντες κοινωνικοί και πολιτικοί ταγοί της προπολεμικής περιόδου, προσπάθησαν να επιβληθούν πάλι σε μια κοινωνία που είχε μετεξελιχτεί και δεν θα ανεχόταν την συνέχιση, στην χειρότερη περίπτωση της μεταξικής δικτατορίας, στην καλύτερη της προπολεμικής αστικής δημοκρατίας, συνάντησαν αντίσταση που οδήγησε στην έναρξη του Εμφυλίου. Από την περίοδο της απελευθέρωσης μέχρι και τη λήξη του Εμφυλίου, η λαϊκή δημιουργία συνεχίστηκε, αν και πλέον δεν βρισκόταν σε τέτοια άνθιση λόγω της μη καθολικής συμμετοχής του λαού στη νέα πολεμική προσπάθεια, και κάτω από το βάρος της συνεχούς δίωξης των τραγουδιών που πραγματεύονταν τους αντάρτες του ΔΣΕ και μιλού-

Κείμενο, φωτωγραφία: Στέφανος Γούναρης

σαν για τη νέα κοινωνία που οραματίζονταν. Η αστική δημοκρατία απάντησε με επιτροπές λογοκρισίας και αποσιώπηση των τραγουδιών ακόμα και της αντίστασης και εμμονή στην φάση μόνο των αστικών δημιουργημάτων του πολέμου μέχρι την έναρξη της κατοχής, απαλείφοντας και απαγορεύοντας για πολύ μεγάλο διάστημα το άκουσμα ακόμα και των δημοτικών τραγουδιών που θα μπορούσαν να αναφέρονται στην αντίσταση, πόσο μάλλον στον Εμφύλιο. Αυτή η κατάσταση οδήγησε σε ουσιαστικό αφανισμό τα τραγούδια αυτά ώστε σήμερα να αγνοούνται επιδεκτικά από του «σοβαρούς» μελετητές της παράδοσης. Με το τέλος του Εμφυλίου λήγει και οριστικά πλέον το «πλάσιμο» αυτών των ασμάτων που προέρχονταν από τον λαό ή έγιναν κτήμα του λαού, τον συντρόφευαν στα χωριά του, στις πόλεις του, στα βουνά, στη μάχη του ενάντια σε κάθε είδους καταπιεστή ξένο ή τοπικό, προπολεμικό ή μεταπολεμικό, τον συντρόφευαν στις δυσκολίες, στις χαρές και λύπες, στην καθημερινότητα του. Εάν αποδεχτούμε τον υποτιθέμενο ισχυρισμό ότι αυτά τα δημοτικά δεν είναι δημοτικά μόνο και μόνο επειδή δεν μιλάνε για Τούρκους και 1821 είναι αστεία η προσπάθεια να απαντήσει κανείς. Τα τραγούδια της αντίστασης και του Εμφυλίου περιείχαν την ίδια θεματολογία που περιείχαν τα λαϊκά τραγούδια από ιδρύσεως νεοελληνικού κράτους καθώς είναι κοινά τα προβλήματα και οι ελπίδες του λαού, ακόμα και στο τόσο κοντινό μας 194050, με αυτά εκείνης της μακρινής εποχής της τουρκοκρατίας. Ο λόγος που δεν ακούγονται και δεν διαδίδονται όπως εκείνα του 19ου αιώνα είναι σαφώς κοινωνικός και έχει να κάνει με την ήττα όλου του λαϊκού κινήματος για κοινωνική δικαιοσύνη μετά την δεκαετία του ’40.

Athens Video Art Festival from the inside!

2011 5

51

Athens Video Art Festival from the inside!

Chapter #5

18 Νοεμβρίου Βόλος: Πολυχώρος Warehouse Το InMediTerraneum (IMT) FESTIVAL INTERNACIONAL SIMULTANEO DE VIDEO ARTE είναι μια καλλιτεχνική πρωτοβουλία με τη μορφή διεθνούς φεστιβάλ, που χρησιμοποιεί ως μέσο έκφρασης τη Video Art. Η ιδέα γεννήθηκε στις αρχές του 2010 με σκοπό τη σύνδεση των περιοχών της Λατινικής Αμερικής και της Μεσογείου, μέσω πόλεων που μέχρι σήμερα δεν πρωτοστατούν στην πολιτιστική δημιουργία, ενώ η Ισπανία λειτουργεί ως δέκτης και πομπός τους. Κάθε χρόνο καλλιτέχνες και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού ανταποκρίνονται με τα έργα τους σε μια σειρά ερωτημάτων, ενθαρρύνοντάς τους να προβληματιστούν σχετικά με την ταυτότητά τους ως πολίτες κοινωνιών με πολλές ομοιότητες, παρά τη γεωγραφική και γλωσσική τους απόσταση. Πρόκειται λοιπόν, για μία σύγκλιση μηνυμάτων από καλλιτέχνες με κοινή ιστορική κουλτούρα, αλλά διαφορετικές παρούσες συνθήκες. Το να προωθηθεί η καλλιτεχνική δημιουργία έξω από τα αστικά κέντρα, να υπάρξει ένας ακόμη πιο ανοικτός διάλογος μεταξύ των καλλιτεχνών και κοινού και να αποδειχθεί ότι αδιαμφισβήτητα η καλλιτεχνική δημιουργία δεν έχει γεωγραφικό μήκος και πλάτος ήταν για εμάς μερικά από τα συστατικά που μας έφεραν δίπλα στο InMediTerraneum. Επιπλέον μια μεγάλη επιθυμία και διάθεση για το πώς θα μπορούσε η χώρα μας άξια να συμμετάσχει σε αυτή τη διεθνή streaming διοργάνωση. Σημειώστε εδώ πως όσο και αν σου αρέσει να φλερτάρεις με την Τεχνολογία και να αφουγκράζεσαι τους καλλιτέχνες του σήμερα ποτέ δεν είναι αργά για να ξεπερνάς τις 52

5 2011

Κείμενο, φωτογραφία: Η ομάδα του Athens Video Art Festival

προσδοκίες σου και να γίνεσαι καλύτερος και αυτό μας δόθηκε μέσα από αυτή την ζωντανή πλατφόρμα δημιουργίας από την πρώτη κι’ όλας στιγμή συνεργασίας. Η δεύτερη επίσημη διοργάνωση του Διεθνούς Φεστιβάλ Video Art πραγματοποιήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2011 με τη συμμετοχή καλλιτεχνών από πέντε χώρες (Ιταλία, Ισπανία, Αργεντινή, Ουρουγουάη & Ελλάδα). Στα πλαίσια των φετινών εκδηλώσεων η διοργάνωση πραγματοποιήθηκε και στη χώρα μας με στόχο την επέκταση του δικτύου των συνεργαζόμενων φορέων καθώς και την προαγωγή της διαπολιτισμικής επικοινωνίας. Ο Ελληνικός βραχίονας της διοργάνωσης επέλεξε την πόλη του Βόλου ως χαρακτηριστικότερου παραδείγματος – εκτός Αθήνας – συγκέντρωσης αυξημένου καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος. Οι εκδηλώσεις παρουσιάστηκαν στο κοινό της πόλης με τόπο διεξαγωγής τον πολυχώρο Warehouse. Οι Έλληνες διοργανωτές καλωσόρισαν το κοινό νωρίς το απόγευμα προσκαλώντας το να γνωρίσει από κοντά τις δυνατότητες των νέων μέσων και των πιο σύγχρονων μορφών τέχνης. Οι εκδηλώσεις παρουσιάστηκαν με ταυτόχρονη αναμετάδοση μέσω διαδικτύου (streaming) στις πέντε χώρες και περιελάμβαναν μία σειρά δράσεων με στόχο την εξοικείωση των τοπικών κοινωνιών με τη σύγχρονη βίντεο τέχνη, την υπερπήδηση οποιουδήποτε γεωγραφικού ή άλλου περιορισμού και τη διαπολιτισμική επικοινωνία. Προβολές έργων, εκθέσεις, εργαστήρια και μουσικές δράσεις υπογραμμίζουν τις κοινές αναφορές χιλιάδων ανθρώπων από διαφορετικά σημεία του πλανήτη σε μία γιορτή του σύγχρονου ψηφιακού πολιτισμού.

Μέσα από μία σειρά εκθέσεων και προβολών πραγματοποιήθηκε μία εκτενή παρουσίαση της ιστορίας του Διεθνούς Φεστιβάλ Video Art Inmediterraneum (IMT) ενώ κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων έγινε ταυτόχρονη αναμετάδοση τους στις υπόλοιπες συμμετέχουσες χώρες (Ισπανία, Ιταλία, Αργεντινή κι Ουρουγουάη) δίνοντας σειρά στη βράβευση των νικητήριων videos τα οποία προβλήθηκαν απευθείας σε πέντε γωνιές του πλανήτη μας. Κλείνοντας η πρώτη επίσημη διοργάνωση του φεστιβάλ στη χώρα μας γιορτάστηκε με ένα fresh line up από DJ Sets, live acts (Black Athena, Fantastikoi hxoi και Parrotheadz), VJ Shows και special happenings (Grab a stick/ Grab a gift – Powered by Adidas Originals). Το Διεθνές Φεστιβάλ Video Art, Inmediterraneum (IMT) αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα ενάντια στα σημεία της απομόνωσης και της απόστασης μεταξύ των λαών που συναντώνται όλο και συχνότερα στις ημέρες μας. Με αφορμή τη σύγχρονη ψηφιακή δημιουργία και φορέα τα έργα καλλιτεχνών από πέντε χώρες του κόσμου η διοργάνωση στα πλαίσια της επικοινωνίας μεταξύ καλλιτεχνικών τάσεων, πόλεων και λαών θέτει ως απώτερο σκοπό της την υπογράμμιση της σημασίας της συνεργασίας μεταξύ όλων αυτών ως προϋπόθεση εξέλιξης τους. Η διοργάνωση στην Ελλάδα αποτέλεσε ένα τολμηρό εγχείρημα το οποίο υποδέχτηκαν τόσο οι Έλληνες καλλιτέχνες όσο και το κοινό της πόλης του Βόλου με ενθουσιασμό θέτοντας τις βάσεις για την εδραίωση της στα ετήσια καλλιτεχνικά δρώμενα της χώρας μας και πιο συγκεκριμένα της Ελληνικής περιφέρειας. Μέσα από ένα συμπαγές και ποικίλο πρόγραμμα το κοινό είχε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή, να επικοινωνήσει και να «συνομιλή-

54

2 2011

σει» με συνανθρώπους μας από την Αργεντινή, την Ουρουγουάη, την Ιταλία και την Ισπανία υπερπηδώντας οποιοδήποτε γεωγραφικό και τεχνικό περιορισμό. Η ομάδα παραγωγής του Athens Video Art Festival είχε τη χαρά και την τιμή να συγκαταλέγεται ανάμεσα στους επίσημους συνεργάτες της Ελληνικής διοργάνωσης ορίζοντας την έναρξη μίας μακροχρόνιας σχέσης αλληλεπίδρασης, ανταλλαγής απόψεων κι εμπειριών με έναν από τους πλέον ελπιδοφόρους θεσμούς της Ευρωπαϊκής, κι όχι μόνο, σκηνής της Video Art. Inmediterraneum καλωσόρισες!

Caelum non animum mutant qui trans mare currunt Αλλάζουν ουρανό, και όχι πνεύμα, όσοι πηγαίνουν πιο πέρα από τη θάλασσα (Οράτιος) To Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακών Τεχνών και Νέων Μέσων της Ελλάδος, Athens Video Art Festival 2012 Edition, ξεκίνησε να δέχεται δηλώσεις συμμετοχής για την 8η διεξαγωγή του. Οι κατηγορίες: Video Art, Animation, Digital Image, Installation, Video Installation, Web Art, Performance Art Παράλληλα μπορείτε να αποστέλλετε μουσικά Demos για την ενότητα Live Act. Οι φόρμες συμμετοχής για την υποβολή προτάσεων βρίσκονται στην επίσημη ιστοσελίδα του φεστιβάλ www.athensvideoartfestival.gr και για οποιαδήποτε πληροφορία απευθυνθείτε κατευθείαν σε μας μέσω του info@athensvideoartfestival.gr

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Κείμενο: Γιάννης Βοζίκης

Σοβιετικός Επαναστατικός Κινηματογράφος (Μέρος δεύτερο…)

Μοντάζ Οι δημιουργοί του σοβιετικού κινηματογράφου είδαν στη διαδικασία του μοντάζ, ένα σημαντικό εργαλείο- ίσως μάλιστα και το σημαντικότερο- για την κινηματογραφική δημιουργία, είτε αυτή βασιζόταν στην μυθοπλασία είτε είχε ντοκιμαντερίστικα χαρακτηριστικά. Σημαντική επιρροή στην αντίληψη τους αυτή- και στις διάφορες θεωρίες του μοντάζ που προέκυψαν αργότερα- αποτέλεσε το κίνημα του κονστρουκτιβισμού, που βρήκε γόνιμο έδαφος για να εξελιχθεί στην μετά- επαναστατική Ρωσία. Στα πλαίσια του κινήματος αυτού- καθώς και σε όσα εμφανίστηκαν μετέπειτα στη Σοβιετική Ένωση και επηρεάστηκαν από τον κονστρουκτιβισμό- οι καλλιτέχνες έβλεπαν τους εαυτούς

τους ως «πολιτιστικούς εργάτες» και έθεταν την καλλιτεχνική τους δημιουργία στην υπηρεσία της οικοδόμησης της νέας, σοσιαλιστικής κοινωνίας. Ο κινηματογράφος, λόγω της ίδιας του της φύσης αλλά και της απήχησης που είχε στους εργάτες και τα λαϊκά στρώματα, αποτελούσε ίσως το μέσο με τις περισσότερες δυνατότητες πάνω σε αυτή την κατεύθυνση. Όλοι οι μεγάλοι σκηνοθέτες (Eisenstein, Pudovkin, Kuleshov, Vertov) ανέπτυξαν ο καθένας τη δικιά του θεωρία πάνω στην τεχνική του μοντάζ, όλοι όμως σε μια κοινή πορεία: αυτή της αφύπνισης και διαπαιδαγώγησης του προλεταριάτου πάνω στην στήριξη της νέας κοινωνίας που οικοδομούνταν σταδιακά στην Σοβιετική Ένωση. Ο Kuleshov, ιδρυτής της πρώτης σχολής κι-

2011 5

57

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ νηματογράφου, ήταν ουσιαστικά ο «δάσκαλος» του σοβιετικού μοντάζ. Επηρεασμένος από το Χόλλυγουντ και κυρίως από την χρήση του αόρατου μοντάζ και του πολύ καλού και εύστοχου συνδυασμού του με τις σκηνές δράσης, μετέφερε τις εντυπώσεις του στα πλαίσια της σοβιετικής, σοσιαλιστικής κοινωνίας και κινηματογραφικής παραγωγής. Θεωρούσε πως ο κινηματογράφος είναι η σημαντικότερη από τις τέχνες κυρίως λόγω της δυνατότητας του μοντάζ, να οργανώνει διαφορετικά μεταξύ τους κομμάτια (πλάνα) σε μια κοινή ακολουθία με νόημα και ρυθμό που μπορούσε να δημιουργήσει συναισθήματα και σκέψεις στο μυαλό των θεατών, πολύ διαφορετικά από το περιεχόμενο των μεμονωμένων πλάνων. Για να αποδείξει τον ισχυρισμό του αυτό ο Kuleshov, έκανε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 μια σειρά από πειράματα. Ένα από αυτά, που αργότερα έγινε γνωστό ως «το πείραμα του Kuleshov» αντιπαραθέτει το πλάνο του ηθοποιού Mousjoukine με διάφορα άλλα πλάνα με σκοπό να μεταδώσει συγκεκριμένους συνειρμούς και συναισθήματα στους θεατές. Ο Pudovkin, μαθητής του Kuleshov, ακολούθησε τις ίδιες κατευθυντήριες γραμμές με το δάσκαλο του, όσον αφορά τις θεωρητικές του διερευνήσεις πάνω στο μοντάζ. Θεωρούσε πως το μοντάζ ήταν αυτό από το οποίο εξαρτιόταν το τελικό αποτέλεσμα της ταινίας. Έλεγε στους ηθοποιούς του πως δεν ήταν απαραίτητο να υπερβάλλουν στο παίξιμο τους ή να εκφράζονται με χειρονομίες, όπως οι ηθοποιοί του θεάτρου, για να αποδώσουν το νόημα του σεναρίου, καθώς αυτό θα επιτυγχάνονταν από την σωστή τοποθέτηση των διαφόρων πλάνων, η οποία θα χειραγωγούσε και θα κατεύθυνε το βλέμμα και την αντίληψη των θεατών, σύμφωνα με την επιδίωξη του δημιουργού. Ο Eisenstein, ίσως ο σημαντικότερος σοβιετικός θεωρητικός του μοντάζ, έδωσε αρχικά έμφαση σε αυτό που ονόμαζε «μοντάζ ατραξιόν». Στόχος αυτής της τεχνικής ήταν μέσα από την αντιπαράθεση πλάνων που απεικόνιζαν στιγμές έντασης ή ανατροπών- έχοντας γενικά μια αι-

58

5 2011

σθητική καρναβαλιού ή τσίρκου- να προκληθεί ένα σοκ στον θεατή, που θα τον ταρακουνήσει και θα τον αφυπνίσει. Πάνω στη λογική αυτή, δεν δεχόταν τον όρο «σύνδεση» των πλάνων αλλά υιοθέτησε τον όρο «σύγκρουση», η οποία δεν θα είχε ως αποτέλεσμα ένα καθαρό, εύκολα αντιληπτό, νόημα αλλά θα δημιουργούσε προβληματισμό στους θεατές και θα τους έβαζε να σκεφτούν. Η προσέγγιση αυτή, η οποία είναι εμφανώς επηρεασμένη από τις θεωρίες του Μαρξ και του Χέγκελ, προσανατολίζεται σε μια διαλεκτική ακολουθία και εναλλαγή αντίθετων πλάνων, κάτι που μετατρέπει την ταινία όχι στο αποτέλεσμα κάποιας νοητικής διεργασίας που προϋπήρχε και συνέβη στο μυαλό του δημιουργού, αλλά στην ίδια αυτή τη διεργασία. Ο Eisenstein, πιο συγκεκριμένα, μίλησε για πέντε είδη μοντάζ, τα οποία, το καθένα με το δικό του τρόπο, λειτουργούσαν προς την ίδια κατεύθυνση που αναφέραμε. Τα είδη αυτά ήταν: το μετρικό, το ρυθμικό, το τονικό, το υπερτονικό και το νοερό και είχαν να κάνουν με το μήκος των πλάνων, τον ρυθμό και τους τόνους που δημιουργούνταν επειδή τα πλάνα δεν συμφωνούσαν και τη δημιουργία των νοημάτων που προέκυπτε όταν τα πλάνα συνδυάζονταν με συγκεκριμένους σχηματισμούς. Ο Vertov θεωρούσε πως το μοντάζ διαπερνά ολόκληρη τη διαδικασία παραγωγής μιας ταινίας, αφού ενυπάρχει πριν το γύρισμα, κατά τη διάρκεια του γυρίσματος, μετά από αυτό, στην συρραφή των πλάνων (την αναζήτηση δηλαδή των πλάνων που θα χρησιμοποιηθούν) και κατά το τελικό μοντάζ. Επίσης ενδιαφέρθηκε πολύ για την κίνηση και την σχέση μεταξύ των πλάνων, κάνοντας λόγο για «μουσικού τύπου διαλλείματα» στο μοντάζ. Όλες αυτές τις απόψεις του για το μοντάζ ο Vertov θέλησε να τις χρησιμοποιήσει ώστε η καταγραφή της πραγματικότητας να πάρει μια τέτοια μορφή που να απευθύνεται στους προλετάριους, να είναι δηλαδή μια καταγραφή του κόσμου έτσι όπως είναι, χωρίς δραματικές ή άλλες ωραιοποιήσεις, ώστε να εντείνει την ανάγκη για την επανάσταση και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού.

Open the disc SONNY ROLLINS – ROAD SHOWS VOL. 2 ΕΙΔΟΣ: JAZZ LABEL: DOXY/ EMARCY

Όσοι τα τελευταία χρόνια είχαν το προνόμιο να παρακολουθήσουν ζωντανά τον μεγάλο Sonny Rollins, γνωρίζουν ότι έχει μεταβεί σε μια εσωστρεφή περίοδο δημιουργικότητας, έχοντας αφήσει στο παρελθόν τα πολύπλοκα και μακροσκελή σόλο που τον χαρακτηρίζουν. Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι πια υστερεί από αισθητικής ματιάς. Αντιθέτως, το φύσημά του επονομαζόμενου και Saxophone Colossus παραμένει διαυγέστατο και σε αυτό του live album -που αντλεί περιεχόμενο από εμφανίσεις στη Νέα Υόρκη και στην Ιαπωνία- αναβλύζει μια αστείρευτη πηγή χαράς, που όλοι μας θα θέλαμε να διαθέτουμε όταν και αν με το καλό ογδονταρήσουμε. Πρόκειται για ηχογραφήσεις που ουσιαστικά αποτελούν ένα ντοκυμαντερίστικο tribute στο ιερό αυτό κειμήλιο της τζαζ, πόσο μάλλον όταν εμπεριέχει την ιστορική στιγμή, όπου για πρώτη φορά ο μεγάλος Ornette Coleman μοιράζεται την σκηνή με τον Rollins, ώστε να του ευχηθεί χρόνια πολλά για τα ογδοηκοστά του γενέθλια. Στην κοντά 22λεπτη εκδοχή του “Sonnymoon For Two”, την στιγμή που ο Coleman ανεβαίνει στην σκηνή και φυσάει το άλτο σαξόφωνο, ολόκληρη η ιστορία της τζαζ περιγράφεται σε έναν αυτοσχεδιαστικό διάλογο ανάμεσα στους δύο αυτούς legends. Όμως, η παρουσία των καλεσμένων του Rollins δε σταματάει εδώ, κάτι που αποτελεί και την σφραγίδα ολόκληρου του άλμπουμ. Ο Russell Malone αστράφτει κυριολεκτικά με την κιθάρα του στο “They Say It’s Wonderful”, ενώ ένας ακόμα πρωτοκλασάτος κιθαρίστας, ο Jim Hall, κοσμεί με την συμμετοχή του το “In A Sentimental Mood”. Η εκλεκτή παρουσία του αειθαλούς Roy Haynes στα ντραμς, έρχεται για ολοκληρώσει το πάζλ της ιστορικής αυτής συνεύρεσης. Στο φινάλε, ο Sonny Rollins αποχαιρετά το κοινό του: “Thank you ladies and gentleman. That’s our show for tonight”. Μια φράση που μας φέρνει πίσω στη 10ετία του ‘50, αναπολώντας τις ένδοξες μέρες των θρυλικών τζαζ κλαμπ της 52ης οδού του Χάρλεμ. Τότε που η τζαζ διένυε την πιο αληθινή περίοδο της ιστορίας της… Ανδρέας Βιολάρης

2011 5

59

Open the disc ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΑΛΙΑΤΣΟΣ, ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΘΗΣ – 2001, ΕΔΩ, ΕΞΩ ΕΙΔΟΣ : OTHER LABEL : PUZZLEMUSIK

Τους 2O11: Εδώ, έξω λέγεται ο νέος δίσκος του συνθέτη Μανώλη Γαλιάτσου με σολίστα τον τρομπετίστα Σωκράτη Άνθη. Αποτελεί το δέκατο κατά σειρά προσωπικό δίσκο του συνθέτη και το τέταρτο αμιγώς μουσικό έργο του. Είναι ένας δίσκος μυθοπλασίας του διαστήματος που «βρέθηκε τυχαία» κάπου εδώ. «Μια κρυφή ελεγεία για την απώλεια μνήμης -ή την πιθανή παραίσθησή της-, για το ταξίδι που έγινε –ή ό,τι νομίζουμε σχετικά- και αυτό που πρέπει να συνεχιστεί», αναφέρει ο Μανώλης Γαλιάτσος. Ένα παιχνίδι στο χώρο και το χρόνο. Το 2011; Έτσι φαίνεται. Ας δανειστούμε ως αφετηρία το παρόν, ως στιγμή του μέλλοντος ή το μέλλον, ως στιγμή του παρόντος και ας ταξιδέψουμε μαζί του γιατί εκτός όλων των άλλων στάθηκε αφορμή για μια σπουδαία συνεργασία του Μανώλη Γαλιάτσου με τον εξαιρετικό σολίστα της τρομπέτας Σωκράτη Άνθη. Ένα άλμπουμ βασισμένο στον ήχο, το ήθος και την εσωτερική μυστική διαδρομή του Σωκράτη Άνθη. Γραμμένο και ηχογραφημένο μέσα στο 2011 και αφιερωμένο στον άνθρωπο με την τρομπέτα, που ως θερμή ύλη, κατευνάζει την παγερή κι ανησυχητική αίσθηση εδώ, έξω, σύμφωνα με το σημείωμα του ίδιου του συνθέτη. Με ένα βαρύ και πλούσιο βιογραφικό στις αποσκευές του ο Σωκράτης Άνθης (στενός συνεργάτης του Χατζιδάκι, σολίστ με ορχήστρες της Ελλάδας και του εξωτερικού, κορυφαίος στην Ορχήστρα των Χρωμάτων, ιδρυτικό μέλος του κουϊντέτου Χάλκινων Πνευστών “MELOS BRASS” κλπ.) παραμένει πάντα πρέσβης της άποψης ότι η κάθε μέρα διδάσκει καινούργια πράγματα πάνω στη μουσική και γι’ αυτό εξακολουθεί να μένει ανοιχτός στην αναζήτηση νέων αισθητικών προσεγγίσεων κι εκφραστικών οδών. Το «2O11: Εδώ, Έξω» είναι ένα έργο που γράφτηκε για να ερμηνευθεί από τον Σωκράτη Άνθη και του αφιερώνεται. Το εικαστικό μέρος του δίσκου είναι του Δανιήλ Γουδέλη. Πηγή: Puzzlemusik

60

5 2011

Open the disc MONOVINE – CLICHÉ ΕΙΔΟΣ: OTHER LABEL: INNER EAR

Πρωταπριλιά κυκλοφορεί το ντεμπούτο album των Monovine, με τίτλο “Cliche” και παρόλο που περιέχει γερές δόσεις σαρκασμού, δεν πρόκειται για φάρσα! Από το proto-punk μέχρι το grunge των 90s και από τον παιδικό αυθορμητισμό μέχρι την βρώμικη pop, οι Monovine δεν φοβούνται να παίξουν με όλα εκείνα τα κλισέ που βάζουν στην άκρη την πραγματικότητα.

O Stratos (φωνή/κιθάρα), ο Xeno (μπάσο) και ο Sotiris (ντραμς) κατάγονται από το σύμπαν, όπως όλοι μας άλλωστε. Το ίδιο το σύμπαν τους έφερε κοντά για να παίξουν ο καθένας τον ρόλο του. Το όνομά τους δεν σημαίνει απολύτως τίποτα, οι ίδιοι καθορίζουν τη σημασία του. Έμβλημα του συγκροτήματος, o “Rat Messiah”, ο αρουραίος με την κουκούλα που περιφέρεται διαδίδοντας το κήρυγμά τους. Ο ήχος που παράγουν ακούγεται σαν εσένα κι εμένα και η μουσική τους είναι επιθετική. Ωμοί και πεινασμένοι, με σαρωτικές κιθάρες και τύμπανα που χτυπάνε αλύπητα, παίζουν με τις αντιθέσεις με στίχους που κινούνται μεταξύ αναζήτησης και απραξίας, δημιουργίας και αυτοκαταστροφής, άρνησης και αποδοχής. Την παραγωγή του album συνυπογράφουν οι Monovine μαζί με τον Θάνο Αμοργινό των Last Drive ενώ οι ηχογραφήσεις και οι μίξεις έγιναν από τον Ηλία Φλάμμο και τον Θάνο Αμοργινό.

“COME AND THEN YOU WILL BE” Πηγή: Inner Ear

2011 5

61

Open the disc ΦΟΙΒΟΣ ΔΕΛΗΒΟΡΙΑΣ – ΑΟΡΑΤΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΙΔΟΣ: OTHER LABEL: INNER EAR

Ο Φοίβος Δεληβοριάς μεταμορφώνεται σ’έναν αόρατο άνθρωπο, αλλά όχι άυλο. Η πρώτη ύλη προέρχεται από τις εμμονές της δικής του πραγματικότητας, που απελευθερωμένες πλέον και δίχως ενοχές, γίνονται μοναδική έμπνευση για το δημιουργό. Το αγόρι που κατάφερε να σπάσει τον «καθρέφτη» του και βγήκε αργότερα «έξω», τώρα απλά ωριμάζει . Μεγαλώνει και μεγαλώνει όμορφα. Γίνεται ένας άντρας ανεξάρτητος που κουβαλά τη σοφία των ηρώων του και την μεταφέρει απροκάλυπτα στα λόγια και τις μελωδίες του. Στον «Αόρατο Άνθρωπο» ο τραγουδοποιός αφήνει πιο ελεύθερο από ποτέ τον εαυτό του και χτίζει το πιο ώριμο ηχογράφημά του, αξίας 11 τραγουδιών. Ο Φοίβος Δεληβοριάς κλείστηκε στο studio παρέα με τον Σταμάτη Σταματάκη (μπάσο & κοντραμπάσο) και τον Γιώργο Κατσάνο σε 20 διαφορετικά όργανα (πιάνο, Epinette des Vosges, μουσικό πριόνι, theremin, theatre organ, στυλόφωνο κ.α) και χάρισαν στα κομμάτια τις πιο εμπνευσμένες ενορχηστρώσεις, δίνοντάς πνοή στην πρώτη ύλη. Εκεί βρέθηκε και η Αρλέτα, όπου συμμετείχε ερμηνεύοντας ένα κομμάτι. Μαζί σ’ένα ντουέτο με τον δημιουργό και η νέα τραγουδίστρια Ρένα Μόρφη. Ο Αόρατος Φοίβος φωτογραφήθηκε από τον Χρήστο Χατζηιωάννου, «συντάχθηκε» δημιουργικά από τον dB και «λεκιάστηκε» φιλικά από τον Στέφανο Ρόκο. Tον ήχο και το music production έκανε ο Γιάννης Πετρόλιας, ενώ τη διεύθυνση παραγωγής ο Παναγιώτης Λυμπερόπουλος. Ο Αόρατος Άνθρωπος χορεύει ηλεκτρικό “Bolero”, χαιδεύει τα μαλλιά της από απόσταση καθώς «Θα ‘θελε να ήταν εκεί», καίγεται στις κινηματογραφικές λεωφόρους για μιαν «Άλλη καρδιά», ακούει το «Ωροσκόπιο» από την «αστρολόγο» Αρλέτα, με ηλεκτρονική ανησυχία εκφράζει την «Αμφιβολία» του, χαμηλώνει τα φώτα για το «Σκοτάδι των δύο», δανείζεται από τη θρησκεία μελωδίες για να μη μείνει «Χωρίς», κοιτάζει με νεύρο και βρώμικο ρυθμό τα «Μηδέν Εισερχόμενα» του, παρακολουθεί μια παραμορφωμένη ταινία του παλιού ελληνικού κινηματογράφου με τίτλο «Το Αποκηρυγμένο», κερδίζει την δική του μουσική κάτω από «Το Φεγγάρι αυτό» και φτάνει τελικά με ήρεμα και χαλαρά βήματα στο «Καταφύγιό» του. Πηγή: Inner Ear

62

5 2011

Open the disc MOA BONES – AQUARELLES ΕΙΔΟΣ: INDIE LABEL: RESTLESS WIND

To «Aquarelles» είναι μια συλλογή τραγουδιών, με δημιουργική αφετηρία τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, που όμως έρχεται καταγεγραμμένη στο σήμερα με μια ματιά απόλυτα συγχρονισμένη με τα σύγχρονα και εκάστοτε παγκόσμια ρεύματα, χωρίς βέβαια να χάνει την ιδιαίτερή της, ξεχωριστή ταυτότητα. Έχει μια διάθεση νεανική, φρέσκια και διηγηματική. Folk φόρμες της πρόσφατης, κυρίως, αμερικάνικης τραγουδοποιητικής παράδοσης αναμειγνύονται με Βρετανικές επιρροές, χωρίς ν' απουσιάζουν οι alternative υφολογικές αναφορές. Ευαισθησία και μελαγχολία στη στιχουργία, εύθραυστες ατμόσφαιρες και ακουστικός ήχος, οικείος, ζεστός, απερίγραπτα γνώριμος ώρες-ώρες, τόσο που μπορεί και να ξαφνιάσει τον ακροατή. Ανεπιτήδευτη απλότητα και συνθετική ουσία αιχμαλωτίζουν γλυκά κι εκείνο που ζητάνε, δεν μπορεί παρά να είναι μια αδιαμαρτύρητη παράδοση στα χρώματα και τις αποχρώσεις μιας ακουαρέλας... Πηγή: Restless wind

2011 5

63

Μusica;

Συνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΑΛΙΑΤΣΟΣ: 2011, ΕΔΩ, ΕΞΩ

Πότε ήταν η πρώτη φορά που ήρθες σε επαφή με αυτό που ονομάζουμε μουσική; Δύσκολο να ανατρέξει κανείς σε κάτι τόσο αρχέγονο της προσωπικής του ιστορίας. Θυμάμαι, εν τούτοις, στην ηλικία των τριών ή τεσσάρων χρόνων περίπου, την ισχυρή εντύπωση που μου προξένησε η μουσική της μπάντας κατά την περιφορά του Επιτάφιου στον οποίο συμπτωματικά συμπέσαμε οικογενειακώς. Η αιφνίδια αποκάλυψη του τραγικού συναισθήματος, η αίσθηση ότι διαδραματίζεται - εξ αιτίας των ήχων - κάτι το πρωτόγνωρο και συνταρακτικό, υπήρξε κατά κάποιον τρόπο καταλυτική. Τοιουτοτρόπως, υπέστην σε χρόνον παράλληλο με το θείο δράμα καθήλωσιν αιφνίδιον, βάναυσον και συ-

64

5 2011

ντριπτικήν. Την ίδια επίσης περίοδο περίπου, ξετρελάθηκα με τον ήχο μιας ροκάνας που έβγαζε κάτι εξωφρενικούς θορύβους. Εγώ, που ποτέ δεν ζητούσα τίποτα, απαίτησα επιτακτικά να τεθεί στην κατοχή μου το μαγικό αντικείμενο. Όταν αργότερα πήγα στο Ωδείο, είπα ότι θέλω να γίνω συνθέτης και το όργανο που διαλέγω προς τούτο είναι τα κρουστά. Προσπάθησαν να με συνετίσουν και τότε ήταν που αντιπρότεινα την τρομπέτα. Μου εξήγησαν υπομονετικά ότι για να γίνω συνθέτης, έπρεπε να προσανατολιστώ προς το πιάνο ή, έστω, την κιθάρα. Μπροστά σε τέτοιο ολέθριο δίλημμα –και όχι χωρίς το ταπεινωτικό αίσθημα ενός πρώιμου συμβιβασμού– επέλεξα τελικά το πιάνο.

Μusica; Επέστρεψες στη δισκογραφία με τον δίσκο «2011: Εδώ, έξω». Ενας δίσκος που γεννήθηκε μέσα από τη συνεργασία σου με τον τρομπετίστα Σωκράτη Ανθη. Μίλησε μου για αυτή την κυκλοφορία. Το “2Ο11: Εδώ, Έξω", αποτελεί το δεύτερο μέρος μιας τριλογίας ( τριλογίας προς το παρόν, τουλάχιστον ) που ξεκίνησε με το "Άφοβοι Έφηβοι" και θα ολοκληρωθεί (;) με την δουλειά που ετοιμάζω τώρα. Είναι ένας κύκλος εργασιών που αντλούν τη θεματική τους από τις εντελώς ιδιόμορφες συνθήκες που βιώνουμε, αυτές της σύγχρονης επικαιρότητας, της ξεδιάντροπης - ας πούμε καλύτερα, ξεγάνωτης - φασιστοειδούς κι επελαύνουσας βαρβαρότητας. Χαίρομαι που διακρίνετε εσωτερικότητα στη συγκεκριμένη δουλειά, γιατί σημαίνει ότι παρά το "υπερβολικό" φορτίο πραγματικότητας, η μουσική μου διατηρεί την επαφή της με τα ουσιαστικά της ερείσματα. Παράλληλα, το "2Ο11: Εδώ, Έξω", έδωσε την ευκαιρία για την υλοποίηση μιας συνεργασίας που είχαμε αμοιβαία υποσχεθεί με τον τρομπετίστα Σωκράτη Άνθη. Ήταν λοιπόν μια διττή εκπλήρωση επιθυμιών. Πως προέκυψε ο τίτλος του δίσκου; 2Ο11 υπονοεί, ασφαλώς, τον παρόντα χρόνο. Εκεί, έξω είναι μια έκφραση που υποδηλώνει την υπαρξιακή σχέση με το κρύο κι ανησυχητικό περιβάλλον που αποτελεί το διάστημα (προσωπικά, επιλέγω τον πλανήτη γη). Εδώ, έξω σημαίνει είτε ότι έχουμε πάει εμείς στο διάστημα, είτε ότι αυτό έχει έρθει εδώ. Σε μεταφορικό επίπεδο μπορεί και να θέλει να πει ότι αυτό που ζούμε φαντάζει τουλάχιστον ισοδύναμα εξωπραγματικό. Σε οποιαδήποτε όμως περίπτωση, πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι το εδώ είναι έξω κι αυτή είναι η τελική ουσία (προς το παρόν, τουλάχιστον) της σύγχρονης πραγματικότητας. Τι αποτελεί πηγή έμπνευσης για σένα όταν γράφεις μουσική;

Ανεξαρτήτως του θεματολογικού περιεχομένου που διερευνώ σε κάθε δουλειά, η πηγή έμπνευσης δεν μπορεί παρά να είναι - και για να το πω απερίφραστα, με τρόπο που ανέτως θα παρεξηγήσουν όσοι αρέσκονται να παρεξηγούν - η ίδια η Μουσική. Πρέπει να είσαι συντονισμένος μαζί της για να σου ανοίγει πόρτες. Όντας μια εντελώς πρωτογενής και αυτοδύναμη γλώσσα, γλώσσα του άρρητου, “αυτό που θέλεις να πεις” μέσω της Μουσικής, περνάει από την ίδια και όχι απ' αυτό που “θέλεις να πεις”. Στήστε αυτί στους κρυφούς μηχανισμούς της και θα έχετε “καταλάβει” τα πάντα. Αυτό συμβαίνει διότι η Μουσική συλλαμβάνει τα πράγματα πριν από την ύπαρξη των λέξεων. Στο δελτίο τύπου διαβάζουμε πως «είναι ένας δίσκος μυθοπλασίας του διαστήματος που βρέθηκε τυχαία κάπου εδώ».Ο χρόνος τι σημασία παίζει ως προς την εξωτερίκευση μιας μουσικής άποψης, ενός μουσικού έργου; Ο χρόνος είναι αόριστος, ο χρόνος είναι πολυσχιδής. Είναι πολυσχιδής γιατί είναι αόριστος, ή είναι αόριστος γιατί είναι πολυσχιδής; Δεν ξέρω. Είναι διασπασμένος σε εκατομμύρια μικροσκοπικές στιγμές, που όλες μαζί συντίθενται στον ερεθισμό που αναζητά μια πρόσκαιρην ολοκλήρωση. Πραγματοποιώ μια δουλειά, γιατί υφίσταται μια πολύ ισχυρή επιθυμία. Πώς θα σας φαινόταν αν ο χρόνος ήταν τελικά αυτή η επιθυμία; Aπέχεις όλα αυτά τα χρόνια από τις ζωντανές εμφανίσεις και τις μουσικές σκηνές παρόλο που υπάρχει πάντα –όπως και τώρακαινούργιο υλικό για να «δημοσιοποιηθεί» επί σκηνής.Τι σε οδήγεί σε αυτήν την αποχή; Ζήλευα πάντα τους συγγραφείς, τους ζωγράφους, τους σκηνοθέτες. Αφιερώνουν κάθε διαθέσιμην ικμάδα του εαυτού τους στην ολοκλήρωση ενός έργου και με την περάτωσή του μπορούν να προχωρήσουν άνευ αιτιολογημένου εφησυχασμού στο αμέσως επόμενο. Οι ιδέες

Μusica;

μου είναι περισσότερες από τον χρόνο μου και τους οφείλω την υλοποίησή τους. Δεν αναφέρομαι στον πολυσχιδή χρόνο, αναφέρομαι στον άλλον, αυτόν που μετριέται με τη διάρκεια ανθρώπινων ζωών. Η άλλη εκδοχή ποια είναι; Φτιάχνω κάτι και αρχίζω στη συνέχεια όλο το βαρετό και ατέλειωτο αλισβερίσι για την διαχείριση και εκμετάλλευσή του. Διαχειριστής λοιπόν ή δημιουργός; Ας το σκεφτώ λίγο... Συνήθως διαλέγεις μακροσκελείς τίτλους στις συνθέσεις σου.Είναι περισσότερο λογο-

66

5 2011

παίγνιο ή έχει να κάνει με το συμβολισμό και το χαρακτήρα που θέλεις να δώσεις στο μουσικό σου έργο; Μερικές φορές κάνω μακροσκελείς τίτλους για την προσωπική μου διασκέδαση. Άλλοτε, για να ορίσω με σαφήνεια το πλαίσιο και ταυτόχρονα να ανοίξω τις συνεκδοχές του. Σε δουλειές όμως όπως το Άφοβοι- Έφηβοι, ή το 2Ο11: Εδώ, Έξω όπου το θέμα ενέχει μια “κοινή θέα” η οποία ξεπερνά τον ( στενά νοούμενον) υποκειμενισμό μου, αποφεύγω τέτοιου είδους παιχνίδια.

Μusica; Ποια ήταν η κυκλοφορία που άκουσες πρόσφατα και τη χάρηκες; Μπορώ να σας αναφέρω το Pine των Olan Mill, καθώς και τον φερώνυμο δίσκο της Αγγλίδας Anna Calvi. Επίσης το Piano Concerto in F του Gershwin και το Le Carnaval Des Animaux του Saint Saens. Παραθέτοντας αυτά τα δύο ζευγάρια επιλογών, θέλω να πω ότι η Μουσική αξίζει όταν την ανακαλύπτουμε και αξίζει επίσης όταν επανερχόμαστε, για μια επί πλέον ματιά στους κρυφούς μηχανισμούς που λέγαμε και πριν. Διαδικτυακοί κόμβοι και μουσική.Τελικά είναι ζευγάρι αυτά τα δυο;

της ουσίας ανεξάρτητη, που σημαίνει πρωτότυπη, δηλαδή εν τω βάθει προσωπική. Να διαθέτει ελευθερία, σθένος και πνεύμα ικανά να προαγάγουν νέες ιδέες, σε μουσικό και γενικότερο επίπεδο.Το θεωρώ εύκολο; Όχι, αλλά και ποτέ δεν ήταν περισσότερο από τώρα. Τα επόμενα σχέδια του Μανώλη Γαλιάτσου είναι… Οι πέντε-έξι άμεσα προσεχείς δουλειές, οι οποίες συνωθούνται και ερίζουν για το ποια πρώτη θα καταφέρει να εξαντλήσει και να καταπιεί τον πολύτιμο βιολογικό χρόνο μου. Όπως ξέρετε, ζούμε μόνο δυο εκατομμύρια φορές.

Είναι ένα θέμα για το οποίο θα μπορούσαμε να συζητάμε επί ώρες, χωρίς τη βεβαιότητα ότι θα καταλήγαμε κάπου. Προσωπικά, δεν είμαι δύσπιστος αλλά ούτε και εύπιστος. Εξακολουθεί σε οποιαδήποτε περίπτωση να είναι ένα σχετικά καινούργιο μέσον για το οποίο δεν ξέρουμε ακόμη πού ακριβώς θα κάτσει τελικά η μπίλια. Νομίζω όμως ότι το θρυλούμενο μέλλον της Μουσικής ως αποκλειστικώς διαδυκτιακής υπόθεσης, είναι κάτι που δεν θα συμβεί και είναι καλό που δεν θα συμβεί. Το διαδίκτυο είναι ένας τόπος κυρίως επικοινωνίας και πληροφοριών. Η Μουσική είναι τέχνη και καλύπτει ανάγκες καθαρά οντολογικές, συνδέεται με τη βαθύτερη φύση του ανθρώπου. Αν δεν είχε εφευρεθεί το διαδίκτυο, θα μπορούσαμε να φανταστούμε παραδοσιακές ή άλλες, μοντέρνες μορφές επικοινωνίας και προσφοράς πληροφοριών. Αν δεν είχε ανακαλυφθεί η Μουσική, δεν θα υπήρχε κάτι άλλο ικανό να την αντικαταστήσει. Στην κενή της θέση θα υπήρχε μονίμως ένα αβάσταχτο κενό. Πως βλέπεις το μέλλον της ελληνικής δισκογραφίας και ποιος πιστεύεις πως θα είναι ο επόμενος τρόπος διανομής της μουσικής; Το μόνο μέλλον που βλέπω έγκειται στην ανεξάρτητη δισκογραφία. Αρκεί να είναι και επί

2011 2

67

Κείμενο: Κατερίνα Γούναρη

ΧΟΡΟΣ: Όταν τα σώματα ανακαλούν κοινωνικές και πολιτισμικές μνήμες

Α

πό τις αρχές της δεκαετίας του ’50 και έπειτα, την λαογραφική καταγραφή και μελέτη ανέλαβαν πολιτιστικοί σύλλογοι, καθηγητές φυσικής αγωγής ή και ερασιτέχνες λαογράφοι. Το γεγονός αυτό φαίνεται να παρουσιάζει δύο προβληματικές.

Η πρώτη εντοπίζεται στην χρονική περίοδο που άρχισε να αναπτύσσεται η δραστηριότητα αυτή. Η λήξη του εμφυλίου βρίσκει μια Ελλάδα διχασμένη με μια σαφή επικράτηση, πολιτική και ιδεολογική, της δεξιάς.Αυτό αρκεί για να συγκροτηθούν, τα επόμενα χρόνια,

2011 2

69

Κείμενο: Κατερίνα Γούναρη

ομάδες ή και μεμονομένα άτομα, που θ’ αναλάβουν την μονομερή καταγραφή και αναπαραγωγή ενός πολιτισμού που, αστόχως θα χαρακτήριζαν «λαϊκό». Η δεύτερη προβληματική σχετίζεται με τ’ άτομα που επιδίδονταν σε τέτοιου είδους ενέργειες, δεδομένου ότι οι κοινωνικές επιστήμες και κυρίως η εθνολογία ήταν ελάχιστα διαδεδομένες στην Ελλάδα. Αυτό συνεπάγεται την εμπλοκή αυτών των ανθρώπων σε πολιτιστικά- κοινωνικά ζητήματα που δεν κατείχαν τις στοιχειώδεις γνώσεις που απαιτεί μια πολιτισμική μελέτη και ανάλυση των φαινομένων εξετάζοντας τα μεμονωμένα από μια φιλολογική σκοπιά χωρίς την άμεση σύνδεση τους με το πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Έχοντας υπ’ όψιν αυτές τις δύο παραμέτρους ένα απο τα σημαντικότερα πολιτιστικά χαρακτηριστικά, που υποτιμήθηκε σε επίπεδο κοινωνικής αλληλεπίδρασης, είναι ο χορός. Ο χορός στο γλέντι, ο χορός στην πλατεία, ο χορός της χαράς, ο πένθιμος χορός, ο χορός σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής πραγματικότητας. Ο χορός διακατέχεται απο δύο σημαντικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν κάθε μορφή δράσης του ανθρώπου: πολυ70

5 2011

μορφία και ποικιλία. Αποτελεί μια μορφή κοινωνικής δράσης και όχι ένα σύνολο κινήσεων που παραπέμπει σε θεατρική παράσταση με μονότονη σκηνοθεσία. Όλοι εκτελούν την ίδια κίνηση, έχουν την ίδια στάση σώματος και παρόμοια έκφραση προσώπου. Εκπέμποντας έτσι μια γαλήνη και μια μόνιμη κοινωνική ισορροπία ,απουσία μεταβολών, εσωτερικών αντιθέσεων και συγκρούσεων. Υπονομεύοντας τον εφήμερο, παροδικό και εκ νέου επιτελούμενο χαρακτήρα ενός χορευτικού γεγονότος. Μια πράξη χορευτική που δεν περιλαμβάνει στην αναπαράσταση το οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο συντελεί στην απόκρυψη των τυχόν εσωτερικών διαφοροποιήσεων. Στον χορό τα κοινωνικά νοήματα και οι σημασίες τους δημιουργούνται, αμφισβητούνται και χειραγωγούνται από τα δρώντα υποκείμενα. Άρα το χορευτικό γεγονός είναι συνδεδεμένο με το ευρύτερο κοινωνικό γίγνεσθαι. Δεν πρόκειται για κάτι σταθερό και πάγιο που υπερκαθορίζει τους μετέχοντες αλλα για μια διαδικασία που οι φορείς κατασκευάζουν την ροή και το περιεχόμενο της.

ΤΕΑΤRΟ

Συνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΚΟΥΚΛΑΣ: 33 χρόνια κουκλοθεατρικής ζωής… Πότε ξεκίνησε η προσπάθεια που ακούει στο όνομα «ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΚΟΥΚΛΑΣ» και από πού πήρε το όνομα του ; Το «ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΚΟΥΚΛΑΣ» ιδρύθηκε το 1981 και αποτελεί εξέλιξη του ΚΟΥΚΛΟΘΊΑΣΟΥ «ΤΟ ΚΟΣΚΙΝΟ» που είχε πρωτοξεκινήσει το 1978 .(Πρώτη παράσταση 23 Φεβρουαρίου 1978). Κρύβεται κάποια ιστορία πίσω από την ονομασία του κουκλοθεάτρου ; Συμβολίζει κάτι –πέρα από το προφανές – το «ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΚΟΥΚΛΑΣ» ;

72

2 2011

Πάντα υπάρχει μια μικρή η μια μεγάλη ιστορία στη ονοματοδοσία ενός σχήματος. Η ιστορία του «Θεάτρου της Κούκλας» έχει ως εξής: Το 1981 αποφάσισα να ανεβάσω το έργο του Μπερτολτ Μπρεχτ «Ο καλός άνθρωπος του Σε- Τσουάν». Μοιράστηκα την σκέψη μου με τον τότε φίλο μου Γιάννη Χουβαρδά και του ζήτησα να με βοηθήσει. Δέχτηκε και ανέλαβε να το σκηνοθετήσει. Εκείνος έριξε και την ιδέα να αλλάξει η ονομασία του σχήματος από κουκλοθίασος «Το Κόσκινο» σε «Θέατρο της Κούκλας». Το σκε-

πτικό του ήταν ότι « Το Κόσκινο » σηματοδοτούσε παραστάσεις για παιδιά ενώ η παράσταση του έργου του Μπρεχτ απευθύνονταν σε ενήλικους. Και για την νέα ονομασία αναποδογυρίσαμε απλώς την λέξη κουκλο-θέατρο τονίζοντας με αυτό τον τρόπο την Θεατρική συνιστώσα αφήνοντας όμως το ίδιο δυνατή την δεύτερη συνιστώσα ιδιαίτερα με την παρεμβολή του άρθρου «της». Έτσι γεννήθηκε το «Θέατρο της Κούκλας» Από τότε δεν ξέρω γιατί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια πολλά κουκλοθεατρικά σχήματα προτάσσουν μπροστά από το όνομα τους και την φράση, θέατρο κούκλας, και πολύς κόσμος μας έχει μπερδέψει. Το ξανασκέφτομαι ίσως ξαναγυρίσω στο «κόσκινο». . . όπως καταλαβαίνετε αστειεύομαι, το Θέατρο της Κούκλας έχει γράψει την δική του ιστορία στον κουκλοθεατρικό Ελληνικό χάρτη. Ποια φιλοσοφία διέπει το κουκλοθέατρο; Ο κάθε κουκλοπαίχτης δίνει το δικό του περιεχόμενο στη τέχνη του κουκλοθέατρου. Όλη η κοσμοθεωρία του βγαίνει στις παραστάσεις. Οι παραστάσεις είναι ο καθρέφτης. Όλα τα άλλα για μένα είναι λόγια φτερωτά . Για μένα στα έγκατα της κουκλοθεατρικής τέχνης βρίσκεται η συνειδητή η ασυνείδητη (κυρίως έτσι) προσπάθεια του μη θανάτου η αλλιώς της διαρκούς ζωής. Ο κουκλοπαίχτης είναι ένας «Θεός –Δημιουργός» . Φτιάχνει κόσμους ολοζώντανους με δικούς τους νόμους που πολλές φορές μάλιστα αυτονομούνται. Με αυτούς τους κόσμους παίζει δηλαδή επικοινωνεί με τους άλλους αποκαλύπτοντας βαθιά μυστικά. Μεγάλος κουκλοπαίχτης είναι αυτός που οργανώνει πετυχημένα παιχνίδια

μυσταγωγίας. Και χρειάζεται απίστευτα πολύ δουλειά για να γίνει κανείς κουκλοπαίχτης – μυσταγωγός. Οι άνθρωποι του Θεάτρου της Κούκλας είμαστε περήφανοι που μπορέσαμε όλα αυτά τα χρόνια να ανεβάσουμε έργα μεγάλης πνοής. Σήμερα κοιτώντας πρoς τα πίσω μας φαίνεται απίστευτο ότι με τις λίγες δυνάμεις μας καταφέραμε τόσα πολλά. Μιλήστε μας για τις τρέχουσες παραστάσεις σας. Φέτος το «Θέατρο της Κούκλας» έχει εναλλασσόμενο ρεπερτόριο με τρεις παλιότερες παραστάσεις του που απευθύνονται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας και σε παιδιά δημοτικού που μπορούν ακόμα να κρατήσουν το μαγικό κουκλοθεατρικό νήμα. Οι παραστάσεις αυτές και τα χρονικά διαστήματα που παίζονται έχουν ως εξής: Νοεμβριος και Δεκέμβριος ¨Τα τρία γουρουνάκια¨. Ιανουάριος και Φεβρουάριος Οι μουσικοί της Βρέμης΅ , των αδελφών Γκρίμ, Μάρτιος και Απρίλιος Το αηδόνι και ο αυτοκράτορας του Χάνς Κρίστιαν Άντερσεν. Αυτά κάθε τελευταία Κυριακή του Μήνα. Τις καθημερινές παίζουμε για σχολεία. Και όλα αυτά στο θεατράκι μας στη οδό Ψαρουδάκη 34 στα Κάτω Πατήσια. Εκτός θεάτρου βγαίνουμε με το έργο: Η Μαρίτσα και η αρκούδα ένα παλιό Ρώσικο παραμύθι για μικρά παιδιά και αυτό. Πως βλέπετε ως κουκλοπαίκτες τον κόσμο του παιδικού θεάτρου τριάντα χρόνια μετά το ξεκίνημα σας; Υπάρχουν καλές, κακές και απαράδεκτες παραστάσεις για παιδιά. Ο καθένας διαλέγει και παίρνει. Το δυστύχημα είναι ότι προβάλλονται συνήθως οι απαράδεκτες και οι κακές

2011 5

73

ΤΕΑΤRΟ

παραστάσεις τόσο πολύ από τα Μ.Μ.Ε που δεν μπορούν οι γονείς να επιλέξουν σωστά. Πρέπει να κλείσουν τα αυτιά τους να ψάξουν πολύ για το καλό θέαμα αλλά που χρόνος και διάθεση. Έτσι καταλήγουν σε ότι έχει προβληθεί πολύ και τους έχει εντυπωθεί στην κεφάλα τους. Αυτό δεν γίνεται μόνο στο Θέατρο για παιδιά, σε όλους τους τομείς αυτό γίνεται, το πρόβλημα είναι βαθύ και είναι πρόβλημα Παιδείας. Βασικός σκοπός του «ΘΕΑΤΡΟΥ ΤΗΣ ΚΟΥΚΛΑΣ» είναι ο πειραματισμός , η διάδοση και η ανάπτυξη της τέχνης του

74

5 2011

Κουκλοθεάτρου κυρίως μέσα από την διοργάνωση εργαστηρίων ,διαλέξεων και εξειδικευμένων σεμιναρίων για παιδιά και ενήλικες.Μιλήστε μας για αυτό το σκοπό. Όλα αυτά που αναφέρατε ,ο πειραματισμός και η ανάπτυξη της τέχνης του κουκλοθέατρου τα επιδιώκουμε και τα κάνουμε πράξη κυρίως μέσω των παραστάσεων μας. Οι παραστάσεις όπως είπα και στο ξεκίνημα της κουβέντας μας είναι ο καθρέφτης των απόψεων μας για την τέχνη και την ζωή. Τα εργαστήρια , τα σεμινάρια ,οι διαλέξεις και άλλες δράσεις μας έρχονται να συμπληρώσουν κενά

της παρεχόμενης παιδείας ως προς την τέχνη της κούκλας και το αισθάνομαι προσωπικά ως οφειλή σε αυτούς που αναζητούν γνώση από ανάγκη και όχι από μόδα. Τα χρόνια όμως που ασχολούμαι είναι πολλά ,τα κουράγια, η υπομονή στην διδασκαλία δεν είναι όπως παλιά γιαυτό έχουν πάρει την σκυτάλη νεότεροι και ικανότεροι κουκλοπαίχτες. Οι παραστάσεις του ΅Θεάτρου της Κούκλας ΅ είναι αυτές που με με απασχολούν σχεδόν ολοκληρωτικά. Εχετε λάβει μέρος σε διεθνή φεστιβάλ της Ευρώπης. Πως αντιμετωπίζουν εκεί τα

κουκλοθέατρα και ποιες οι διαφορές με τα δικά μας εργαστήρια; Έχουμε αρκετά χρόνια να βγούμε έξω. Η γλώσσα είναι μια δυσκολία και τα έργα μας τα τελευταία χρόνια στηρίζονται αρκετά στη γλώσσα. Τώρα μέσω του διαδικτύου παρακολουθούμε σε γενικές γραμμές τι συμβαίνει στο διεθνή χώρο. Σίγουρα το επίπεδο είναι πιο πάνω από το ελληνικό αλλά μη φανταστείτε ότι είναι και πολύ μπροστά. Οι νέοι έλληνες κουκλοπαίχτες έχουν πολύ ωραίες δουλειές και το ελληνικό κουκλοθέατρο έχει βρει το

2011 5

75

ΤΕΑΤRΟ

δρόμο του. Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα τα κουκλοθέατρα στην Ελλάδα; Σήμερα και χθές και αύριο και πάντα οι κουκλοπαίχτες θα παλεύουν με δυσκολίες που η φύση της τέχνης τους , η αναζήτηση και η δημιουργία νέων δρόμων για την μυσταγωγία της παράστασης βάζει. Αυτές για μένα είναι οι μεγάλες δυσκολίες. Βέβαια υπάρχουν και οι άλλες δυσκολίες της καθημερινότητας ,της στέγης ,της προβολής . Δεν τα παραγνωρίζω

76

5 2011

ούτε τα υποτιμώ αυτά τα προβλήματα. Αν κάποιος δεν έχει πείσμα και δύναμη ψυχής να παλέψει με δράκους και φαντάσματα με δολοπλόκους και δυνάμεις του κακού ας μη διαλέξει αυτό το δρόμο υπάρχουν πιο ανώδυνα πράγματα να κάνει στην ζωή του. Τα επόμενα βήματα του κουκλοθεάτρου είναι… Να συνεχίσει το έργο του να ζωντανεύει τα όνειρα αυτών που ονειρεύονται που πιστεύουν σε δημιουργικά πράγματα και παλεύουν για την πραγμάτωση τους.

MΠΟΥΚΣ;

Πέτρος Μαρτινίδης, Χωρίς αποζημίωση, ISBN: 978-960-504-014-7, Σελ. 184, Τιμή: € 13,50, Φωτ. εξωφύλλου: Μάξιμος Χρυσομαλλίδης Πέρα από το τυπικό παιχνίδι του αστυνομικού γρίφου, το μυθιστόρημα αποτελεί κι ένα οξύ σχόλιο για την πολιτική επικαιρότητα της Ελλάδας του 2011. Όπως σε πάμπολλα αστυνομικά, υπάρχει εδώ ένα «cherchez la femme» και ο γρίφος περί κάποιους φόνους. Το ασυνήθιστο είναι ότι συναντιούνται ήρωες από διαφορετικές σειρές μυθιστορημάτων του Μαρτινίδη: ο Δημήτρης Σκούρος, από τους Τέσσερις ακαδημαϊκούς φόνους, και ο Αλέξης Ολμέζογλου, από την τριλογία Θεατρικοί θάνατοι. Στην εβδομάδα μεταξύ 1ης και 7ης Ιουλίου 2011, σε κλίμα απειλών χρεοκοπίας ή πλατειών με «αγανακτισμένους» και με εναλλάξ αφηγήσεις από την Ελλάδα και το Παρίσι, αυτοί οι δύο ήρωες αναζητούν από διαφορετικές σκοπιές την ίδια λύση. Το ενδιαφέρον, έτσι, δεν εντοπίζεται μόνο στο ποια είναι η λύση, μα και ποιος από τους δύο ήρωες θα την προσδιορίσει αρτιότερα. Δημήτρης Τανούδης, Σπασμός, ISBN: 978-960-504-015-4,Σελ.

128, Τιμή: 9,50 € Ένας μητριαρχικός και γυναικοκρατούμενος κόσμος, του παρελθόντος ή του μέλλοντος, έρχεται αντιμέτω πος με την πολύχρονη υπογεννητικότητα και με το φά σμα του αφανισμού, αναγκάζοντας τη θηλυκή ηγεσία στην υλοποίηση ενός απεγνωσμένου γεννητικού πειρά ματος, όπου συμμετέχουν σαράντα έξι χιλιάδες γόνιμα αγόρια και κορίτσια, οι τελευταίοι επιζώντες αυτού του προαιώνιου ή δυνητικού κόσμου, οι οποίοι φυλακίζονται σ’ ένα τεχνητό αυγό κυκλώπειων διαστάσεων, στο ύστα το πεδίο μεταξύ νέας δημιουργίας και οριστικής ανυπαρξίας, σε μια κοσμογονική επικράτεια όπου ο σπασμός αναλαμβάνει τα ηνία των ανθρώπων, οδηγώντας απ’ τη ζωή στον θάνατο και απ’ τον θάνατο στη ζωή. [...] στη γη εκείνη δεν υπήρχαν καιρικές μεταβο λές ούτε εποχιακοί κύκλοι, υπήρχε μόνο ο τεχνητός ουρανός ενός γιγάντιου αυγού, υπήρχε μόνο ένας νεφελοσκεπής θόλος, διάσπαρτος από ψηφίδες που λαμπύριζαν σαν ουράνια βλεφαρίσματα, ΣΠΑΣΜΟΣ κι έτσι το βραδινό σούρουπο περνούσε στο πρωινό χάραμα δίχως να παρεμβάλλεται άλλη διάσταση φωτός ανάμεσά τους, ακολουθώντας ένα σχεδιασμένο φεγγοβόλημα που εκτεινόταν σε μια ποικιλία από γκρίζες ανταύγειες, μια σκιά που έφθινε σε φως και ένα φως που παράλλαζε σε σκοτάδι, ένα πελώριο πινέλο, κρεμασμένο απ’ το μάτι του ουρανού, που περιστρεφόταν ανάμεσα σε δυο παλέτες με αποχρώσεις του γκρίζου, βάφοντας την επιφάνεια της γης και τα πρόσωπα των ανθρώπων με την ωχρή αμφιλύκη μιας απέραντης άνοιξης [...]

2011 5

77

MΠΟΥΚΣ; Ευγενία Φακίνου, Το τρένο των νεφών Λένε πως είναι ένα τρένο-φάντασμα, που, αφού φύγει από το σταθμό, βγαίνει από τις ράγες του, χώνεται στα νέφη και χάνεται. Ότι ταξιδεύει ακυβέρνητο και πως όταν φτάσει στο τέρμα του, που είναι και το τέλος του κόσμου, οι επιβάτες έχουν χάσει τα νιάτα τους. Ο Κανένας όμως, αν και ήταν μόνο δέκα χρονών, δεν τα πίστευε αυτά και ανέβηκε στο τρένο με τη μικρή Ρεβέκα, αναζητώντας τον άγνωστο πατέρα του. Στο τρένο των νεφών θα συναντήσει χρυσοθήρες και Ινδιάνους που λένε θαυμαστές ιστορίες, βασιλιάδες και κονκισταδόρες, την Εβίτα Περόν και τον Ωνάση, δωσίλογους κι εγκληματίες πολέμου, τον στρατηγό Μπολίβαρ και τον Τσε Γκεβάρα, αλλά και τον ποιητή που γεννήθηκε σ’ εφτά πόλεις. Μια οδύσσεια του Κανένα ή του Καθένα.

Μίλοραντ Πάβιτς, Δύο βεντάλιες από τον Γαλατά, Μετάφραση:Ισμήνη Ραντούλοβιτς, Μακέτα εξωφύλλου: Αντώνης Αγγελάκης Τα αριστουργηματικά διηγήματα του παρόντος τόμου, τα οποία επέλεξε ο ίδιος ο Μίλοραντ Πάβιτς, αποτελούν μια αναδρομή στο έργο του, από την πρώτη δημιουργική του περίοδο μέχρι σήμερα. Θα έλεγε κανείς ότι πρόκειται για «αποστάγματα σοφίας» σε μορφή διηγημάτων τα οποία, σύμφωνα με τη γνωστή μέθοδο του συγγραφέα, «οικοδομούνται» κατά τη διαδικασία της ανάγνωσης από τους ίδιους τους αναγνώστες. Υπάρχουν και εδώ διηγήματα αρσενικά και διηγήματα θηλυκά με το ανδρικό τους, το γυναικείο ή και το ερμαφρόδιτο τέλος τους, όπως υπάρχει και το μοναδικό ύφος γραφής που έκανε τον συγγραφέα γνωστό σε όλο τον κόσμο. Στη συλλογή αυτή ο αναγνώστης θα βρει επίσης την τόσο αγαπητή στον Πάβιτς επιστροφή στο παρελθόν, μια επιστροφή η οποία, μπλέκοντας διαρκώς την ιστορία με τη μυθολογία, αποτελεί τον δικό του πρωτότυπο τρόπο για να μιλήσει για θέματα που συνεχίζουν να μας απασχολούν σήμερα.

78

5 2011

Σιαρίτα Κουκά, Η Κούνια, ISBN 978-960-6801-71-6, Σελ.

64, Τιμή 7,00 € Η τέταρτη, δίγλωσση, ποιητική συλλογή της Σιαρίτας Κουκά, μεταφρασμένη στα αγγλικά από τους Φανή Καραγκούνη, Άγγελο Σακκή, Σούζαν Γκεβέρτζ, Στηβ Ντίκισον και Θανάση Μασκαλέρη. Η Σιαρίτα Κουκά είναι συντηρήτρια αρχαιοτήτων και εργάζεται στο ΥΠ.ΠΟ.ΤΟ. Η ποίησή της μεταφράστηκε στο Poetry Center του San Francisco. Από το 2004 συνδιοργανώνει με τη Susan Gevirtz συμπόσια ποίησης και μετάφρασης με έλληνες και αγγλόφωνους ποιητές.

Φερνάντο Πεσσόα , Ο ναυτικός, Μετάφραση: Γιάννης Σουλιώτης, ISBN 978-960-6801-67-9, Σελ. 48, Τιμή: 8,00 € Ο Ναυτικός, το μόνο ολοκληρωμένο δράμα του Πεσσόα, γράφτηκε μέσα σε μια μόνο νύχτα και θεωρείται σήμερα ένα από τα καλύτερα έργα του ευρωπαϊκού συμβολισμού. Στο έργο αυτό δύο είναι τα κυρίαρχα θέματα: ο ρόλος του ονείρου στη ζωή του ανθρώπου και ο φόβος του να αντιμετωπίσει την Αλήθεια. Ο Φερνάντο Πεσσόα γεννήθηκε στη Λισαβόνα το 1888. Σχεδόν άγνωστος εν ζωή, θεωρείται σήμερα η μεγάλη φωνή της «Ψυχής της Πορτογαλίας».

2011 5

79

MΠΟΥΚΣ; Λευκή Μολφέση, Η μέρα που λέγεται σήμερα, ISBN: 9608309-17-4, Σελίδες: 368, Τιμή: 15,36 € Νάταλι, 'Αλισον, Βέρθα, Αθηνά. Αριστερόχειρες, αφηρημένες, αδέξιες, αστείες. Η σκυτάλη της αφήγησης περνάει από τη μια στην άλλη. Και ταξιδεύουμε από πόλη σε πόλη, από δεκαετία σε δεκαετία. 'Ατακτα. Μπρος πίσω. Είκοσι ιστορίες. Η μέρα που λέγεται σήμερα, είναι ένα άθροισμα στιγμών, που μοιάζουν να διασώθηκαν απ' το φακό του φωτογράφου. Στιγμιότυπα του 20ύ αιώνα, εν είδει αποχαιρετισμού: ένα αυστηρά προσωπικό πορτραίτο του, τρυφερό και διεισδυτικό. Όχι ιστορική τοιχογραφία, αλλά σκίτσο. Με υπογραφή αριστερόχειρα.

Κωνσταντίνος Ματσούκας, Ημερολόγια χρήσης, ISBN: 978960-8309-88-3, Σελ. 244, Τιμή: 16,31 € Κάποιες στιγμές την αμφιβολία που φορούσε κατάσαρκα, χειμώνα καλοκαίρι, τη διαπερνούσε μια αιχμηρή σιγουριά ότι όλα εκείνα τα χρόνια, μ΄ όλα τους τα σκαμπανεβάσματα κι όλες τις αλλαγές διεύθυνσης και κατεύθυνσης, που πορευόταν αγνοώντας, ή χωρίς να νοιάζεται για τον προορισμό, δεν ήταν παρά η απαραίτητη προετοιμασία για ν΄ αναδυθεί σ΄ έναν ορίζοντα που, επιτέλους, θα τον αναγνώριζε για δικό του. Τώρα, περασμένα 30, μετέθετε το συμβατικό όριο της ωριμότητας ταξιδεύοντας. Ως ταξιδιώτης, διεκδικούσε για τον εαυτό του μόνιμη απαλλαγή από οικείες αναστολές και από δεσμεύσεις. Σαν προσωπικότητα είχε κάτι από την ευπροσήγορη γεωγραφία του αρχιπελάγους. Πολυσχιδής και προσαρμοστικός, εύκολα μπορούσε να εγκλιματίζεται στα μακρινά μέρη που τον καλούσαν, ξανά και ξανά, και να φαντάζει βέρος αυτόχθονας. Ταξίδευε λοιπόν με κάθε ευκαιρία, μηχανευόμενος προσχήματα για να φτάνει κάθε φορά μακρύτερα από τον επίσημο προορισμό του. Η αμέριμνη βουτιά στη χρήση σκληρών ναρκωτικών στη σημερινή Αθήνα ενός παλιννοστούντα τριαντάρη διανοούμενου. Ο αφηγητής επιβιώνει, έστω και μόλις και μετά βίας, χάρη στην εμμονή του να διηγηθεί αυτά που του συμβαίνουν με τη μορφή ενός ιδιόμορφου ημερολογίου.

80

2 2011

2011 2

81

Συνέντευξη: Κωνσταντίνα Γεωργίου, Φωτ: Μίλτος Αθανασίου

Αθήνα, Καλαμάτα, Λάρισα, Βέροια και παράλληλα Σλοβενία, Σκόπια, Γερμανία, Αλβανία, Μ. Βρετανία, Τσεχία… Υπάρχει άλλη νοοτροπία και αντιμετώπιση ως προς το χορό σε μια μικρή πόλη του εξωτερικού από ότι σε μικρές πόλεις όπως για παράδειγμα η Βέροια?

Χαρά Κότσαλη, Performer, Χορογράφος “Ο χορός μπορεί να προσφέρει διεξόδους και να δώσει κουράγιο σε οποιονδήποτε το έχει ανάγκη χωρίς άλλα προαπαιτούμενα και ταξικές προδιαγραφές”. Και αυτή η άποψη μετράει διπλά γιατί προέρχεται από κάποιον που επί της ουσίας συμμετέχει, επενδύει, αφιερώνει χρόνο και είναι παρών. Η Χαρα Κότσαλη γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθηνα. Έχει σπουδάσει θεατρικές σπουδές στο πανεπιστήμιο Αθηνών, και χορό στην επαγγελματική σχολή της Ραλλούς Μάνου. Το ταλέντο της είναι δεδομένο και εμφανές. Αυτό που μου κινεί το ενδιαφέρον είναι η καθαρότητα στον τρόπο σκέψης, όχι μόνο για τον χορό, αλλά και γενικότερα. Υποψιάζομαι πως αυτή η συνέντευξη θα ήταν αλλιώς καμωμένη αν πραγματοποιούνταν από κοντά…

82

5 2011

Δεν θα έλεγα ότι ισχύει ένας γενικός κανόνας για όλες τις περιπτώσεις. Αυτό που κάνει τη μεγαλύτερη διαφορά είναι αν η παράσταση εντάσσεται στο πλαίσιο κάποιου φεστιβάλ χορού κι όχι τόσο το γεωγραφικό στίγμα. Στην πρώτη περίπτωση το κοινό είναι ως επι το πλείστον “άνθρωποι του χώρου”, σα να έχει μεταφερθεί ο κόσμος της πρωτεύουσας στην εκάστοτε επαρχία. Κι αυτό είναι ένα ερώτημα: κατά πόσο τέτοιοι θεσμοί καταφέρνουν να διαμορφώσουν και ντόπιο κοινό ή απλώς λειτουργούν σαν καλλιτεχνική τουριστική εξόρμηση. Τα έργα που ταξιδεύουν και φιλοξενούνται εκτός της έδρας τους, κατά την άποψή μου, οφείλουν να συνομιλούν κατά κύριο λόγο με τους ανθρώπους που ζουν εκεί. Αυτό είναι το στοίχημα. Φυσικά για να συμβεί αυτό χρειάζεται ένα μικτό κοινό, που θα έχει και επαγγελματίες του χώρου οι οποίοι θα δημιουργήσουν ένα πρώτο βήμα διαλόγου. Συμμετέχεις σε δυο καινούριες παραγωγές* οι οποίες προγραμματίζονται για το 2012. Αναρωτιέμαι αν τελικά η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες για νέους καλλιτέχνες ή αν αντίθετα, επιτρέπει μόνο στους ήδη υπάρχοντες και αναγνωρίσιμους καλλιτέχνες να εξακολουθούν να ανεβάζουν παραστάσεις. Η κρίση δεν δημιουργεί ευκαιρίες για κανένα σε επαγγελματικό επίπεδο. Αναγκάζει τους καλλιτέχνες να είναι πιο εφευρετικοί, για να βρούνε λύσεις σε ζητήματα που άλλες εποχές ήταν σε ένα βαθμό λυμένα, αλλά όσο κι αν πηγαίνει αυτό την τέχνη παραπέρα, δεν πληρώνει το ενοίκιο και τους λογαριασμούς. Καλό είναι να επαναπροσδιορίζονται κάθε

τόσο τα πράγματα και να κλονίζονται οι βεβαιότητες μας, εδώ όμως δεν πρόκειται για αυτή την περίπτωση. Είμαι πολύ τυχερή, που αυτή τη χρονιά είμαι υπό τη Στέγη ενός ιδιωτικού φορέα και έχω εξασφαλισμένες καλές συνθήκες εργασίας, δεν υποστηρίζω όμως σε καμία περίπτωση ότι μόνο έτσι θα έπρεπε να γίνεται. Η τέχνη οφείλει να στηρίζεται οικονομικά και από μη κερδοσκοπικούς φορείς, όπως είναι φυσικά το ΥΠΠΟ κι αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο. Οι νέοι καλλιτέχνες, όπως το έχω αντιληφθεί μέχρι τώρα, αποτελούν απαραίτητο συστατικό στον καλλιτεχνικό προγραμματισμό ενός φορέα πλάι στα πιο καθιερωμένα ονόματα κι αυτό μαρτυρά την ανάγκη πρωτίστως του κοινού να βλέπει και νέες ομάδες.

και τους ανθρώπους μου κι αυτό ίσως λειτουργεί κάπως ανασταλτικά. Σε κάθε περίπτωση, κι επειδή ο χορός είναι ένα κομμάτι της ζωής μου, αλλά όχι όλη μου η ζωή, πρέπει το μέρος που ζω να μου ταιριάζει γενικά πέρα από το απλώς να έχει δυνατή χορευτική σκηνή.

Σε μια συνέντευξη σου πριν από δυο χρόνια είχες πει πως “δε μπορώ να φανταστώ την ημέρα που δεν θα χρειάζεται να κάνω άλλες δουλειές πέραν του χορού”. Εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να ισχύει αυτό?

Προσωπικά διαφωνώ με το θεσμό των διαγωνισμών και των βραβεύσεων στα καλλιτεχνικά έργα, αλλά κατανοώ ότι σε πολλές περιπτώσεις εξυπηρετούν μια πρακτική συνθήκη, όπως για παράδειγμα ένα χρηματικό έπαθλο, ελλείψει ενός συνολικότερου budget για όλες τις συμμετοχές. Δεν κρύβω ότι χάρηκα πολύ που κερδίσαμε αυτό το βραβείο, όχι τόσο γιατί θεωρώ ότι έδωσε παραπάνω αξία στο έργο, όσο για την ευκαιρία που είχαμε να πάρουμε feedback για την δουλειά μας από πολύ αξιόλογες προσωπικότητες της ευρωπαϊκής χορευτικής σκηνής. Αυτή η εμπειρία σίγουρα με πήγε αρκετά βήματα παραπέρα ως χορεύτρια.

Τα τελευταία τρια χρόνια για την ακρίβεια ζω αποκλειστικά από το χορό, ως χορεύτρια και ως δασκάλα χορού. Είμαι πολύ χαρούμενη που το έχω καταφέρει, έχω όμως απόλυτη επίγνωση ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να χρειαστεί να ξαναγυρίσω στο να κάνω μία δεύτερη δουλειά, όπως πολλοί συνάδελφοί μου με εξαιρετικό ταλέντο που δεν τα βγάζουν πέρα. Έχεις σκεφτεί να φύγεις από την Αθήνα? Είτε για μια μικρότερη πόλη, είτε για το εξωτερικό? Αν και πολλές φορές ζηλεύω την ηρεμία των επαρχιακών πόλεων, για να είμαι ειλικρινής δεν μου έχει περάσει ποτέ από το μυαλό να πάω προς τα κει... Αγαπώ την ζωή στην πόλη με όλα τα στραβά της. Η Αθήνα είναι μια δύσκολη πόλη, αλλά δεν την αλλάζω με τίποτα. Η ιδέα του να φύγω στο εξωτερικό θεωρητικά είναι πάντα ένα ενδεχόμενο, αλλά είμαι πάρα πολύ συνδεδεμένη με την πόλη μου

84

5 2011

Με αφορμή το βραβείο Jarmila Jeřábková Award του New Europe Festival της Πράγας (2010) που απέσπασε το ντουέτο A time to Mourn στο οποίο συμμετείχες,(σε χορογραφία της Ίρις Καραγιάν), αναρωτιέμαι κατά πόσο τέτοιες διακρίσεις γίνονται γνωστές στην Ελλάδα, και πόσο επηρεάζουν την εξέλιξη ενός καλλιτέχνη ή μιας καλλιτεχνικής ομάδας. Ποιά είναι η δική σου εμπειρία?

Έχεις ασχοληθεί με τη μουσική για πάρα πολλά χρόνια. Θα το σκεφτόσουνα να ασχοληθείς αποκλειστικά με τη μουσική στο μέλλον? Η μουσική είναι ο μεγάλος μου καημός. Συνέχεια ρωτάω τον εαυτό μου, γιατί δεν έγινα μουσικός και απάντηση δεν παίρνω. Μ’αρέσει να φαντάζομαι ότι κάποια στιγμή το καταφέρνω, αλλά ξέρω ότι απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο απ’όσο μπορώ να διαθέσω

αυτή τη στιγμή. Δε μπορώ να περιγράψω με λόγια πόσο θα το ήθελα. Τα τελευταία χρόνια πέρα από το αμιγώς καλλιτεχνικό κομμάτι του ο χορός σου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσεις και να διδάξεις τη τέχνη αυτή σε ανθρώπους που δύσκολα θα είχαν τη δυνατότητα να ασχοληθούν με το χορό. Αναφέρομαι στα σεμινάρια που πραγματοποιείς σε παιδιά μεταναστών, καθώς και στη γυναικεία πτέρυγα των φυλακών Κορυδαλλού. Πως ξεκίνησε αυτή η πρωτοβουλία? Τα μαθήματα στο σχολείο μεταναστών και τις φυλακές Κορυδαλλού εντάσσονται στις δραστηριότητες της ομάδας χορού (Εξής Ομάδα), που έχουμε συστήσει τέσσερις συνάδελφοι και αδελφικοί φίλοι. Μοιραζόμαστε κοινές ανησυχίες σε πολιτικοκοινωνικό επίπεδο και οι κινήσεις αυτές εντάσσονται στο πλαίσιο της γενικότερης δραστηριόποιησής μας σε κοινωνικούς χώρους. Ο χορός μπορεί να προσφέρει διεξόδους και να δώσει κουράγιο σε οποιονδήποτε το έχει ανάγκη χωρίς άλλα προαπαιτούμενα και ταξικές προδιαγραφές. Και η ανταπόκριση από τους συμμετέχοντες? Οι συμμετέχοντες στα μαθήματα αυτά φαίνεται να παίρνουν χαρά και κυρίως να συνειδητοποιούν ότι έχουν δημιουργική δύναμη. Ιδίως στις φυλακές, για κάποιες από τις κοπέλες που συμμετέχουν στα μαθήματα έχω νιώσει ότι κάνουν μια κίνηση αξιοπρέπειας. Πιστεύεις πως οφείλει η τέχνη να είναι πιο πολιτικοποιημένη σήμερα, ή πρέπει να κρατάει μια ακόμη μεγαλύτερη απόσταση από ό,τι παλιότερα? Θεωρώ ότι οι άνθρωποι οφείλουν να είναι πολιτικοποιημένοι, άρα και η τέχνη. Αυτό δε σημαίνει ότι όλα τα έργα πρέπει να αφορούν σε πολιτικοκοινωνικά θέματα, αλλά πρέπει να

έχουν πολιτική συνείδηση του πλαισίου στο οποίο δημιουργούνται. Μπορεί ο δημιουργός να θέλει να ‘μιλήσει’ για τον Έρωτα φερ’ειπείν. Ακόμα κι αυτός ο έρωτας. όμως, ζει σε συγκεκριμένο περιβάλλον και οι άνθρωποι που τον ενσαρκώνουν δουλεύουν υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Το οικονομικοπολιτικό παρόν δε νομίζω ότι αφήνει περιθώριο απόστασης. Είναι τόσο καταιγιστική η πραγματικότητα που ζούμε και έχει επηρεάσει τόσο βίαια την καθημερινότητα, που ακόμα κι αν κάποιος θέλει να το αγνοήσει στο έργο του δεν είναι εύκολο. Πέρα από τις συνεργασίες σου με ομάδες χορού, ετοιμάζεις κάποια δική σου δουλειά για το άμεσο μέλλον? Πέρα από τη συμμετοχή μου στις δουλειές των ομάδων Αερίτες, Φορα etc και Ζήτα φέτος μετά από πολύ καιρό θα ανεβάσουμε παράσταση και με τη δική μας ομάδα, την Εξής ομάδα, που ανέφερα προηγουμένως. Τη χορογραφία θα κάνει η Κατερίνα Σπυροπούλου και ως performers θα συμμετέχει η Μαργαρίτα Τρίκκα κι εγώ. Τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας θα βοηθήσουν στο κομμάτι της δραματουγίας και άλλων περιφερειακών αναγκών της παράστασης. Δυστυχώς, ακόμα δεν έχουν οριστικοποιηθεί τα ονόματα των υπόλοιπων συντελεστών και συγκεκριμένες ημερομηνίες, αλλά μόλις συμβεί κι αυτό θα κάνουμε ό,τι μπορούμε να το μάθετε! * Οι δυο παραστάσεις στις οποίες θα συμμετέχει η Χαρά Κότσαλη προγραμματίζονται για τις αρχές του 2012 στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών: Ομάδα Φora σε χορογραφία της Μέντης Μέγα | Μεταπολίτευση | 16-19 Φεβρουαρίου 2012. Ομάδα Χορού Αερίτες σε χορογραφία Πατρίσια Απέργη | Era poVera | 22 Μαρτίου – 8 Απριλίου 2012. Παράλληλα έχει επιμεληθεί την κίνηση στη παράσταση “Η Παρέλαση” η οποία έχει ανέβει στο Θέατρο του Νέου Κόσμου σε σκηνοθεσία Ένκε Φεζολλάρ. Η παράσταση θα παίζεται μέχρι 21.2.2012.

2011 2

85

ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΕΣ

YiΥo-Ιώτα Ελευθερίου Πότε ξεκίνησες ν΄ ασχολείσαι επαγγελματικά με το κόσμημα? Το σωτήριο έτος 2002 μετά το τέλος της σχόλης ήρθα στην Αθήνα και αρχικά δούλεψα σ ένα εργαστήριο για 2 χρόνια. Το 2005 άνοιξα δικό μου στον Πειραιά το οποίο μετέφερα μετά από ένα χρόνο στο κέντρο της Αθήνας. Μίλησε μου λίγο για τις τεχνικές σου και τα υλικά που χρησιμοποιείς.

Η Ιώτα Ελευθέριου η αλλιώς YiΥo, γεννήθηκε τον Νοέμβρη του 1978 στην Θεσσαλονίκη. Το επιχειρηματικό της πνεύμα έλαμψε απ τα 4 της χρόνια που ξεκίνησε να φτιάχνει συνθέσεις από υφασμάτινα λουλούδια, τις όποιες πουλούσε! Στα 7 απέτυχε ως μπαλαρίνα και εξέδωσε την πρώτη μικρή εφημερίδα κάνοντας κολάζ

Ξεκίνησα δουλεύοντας σμάλτο με έγκλειστο χρυσό. Στην συνέχεια ήμουν η πρώτη που έφτιαξε κοσμήματα με ασήμι και papier- mache, που τότε δεν το εμπιστευόταν κανείς! Όταν είδα πως υπήρχε ρεύμα αντιγραφής άλλαξα υλικά και άρχισα να χρησιμοποιώ υφάσματα και 1000αρι -άκρως χειροποίητο- ασήμι. Το χέρια μου έγιναν μαύρα αλλά είναι για καλό…

από φωτογραφίες και βάζοντας τους γο-

Ποιο θα έλεγες πως είναι το στυλ των κοσμημάτων σου?

γνώσεις και ασχολήθηκε κυρίως με το

Θα τα χαρακτήριζα boho – παραδοσιακά και έθνικ. Πάντρεμα πολιτισμών από μια ανύπαντρη κόρη!!

σχόλη αργυροχρυσοχοΐας Mokume.

Από πού εμπνέεσαι για τις δημιουργίες σου? Από τα πάντα! Διόλου πρωτότυπο αλλά αληθινό. Ποιο κόσμημα από αυτά που έχεις φτιάξει ως τώρα θα έλεγες πως είναι το αγαπημένο σου? Δεν είναι ακριβός κόσμημα. Είναι ένα ακριβές αντίγραφο από κλαδάκι δέντρου φτιαγμένο από ασήμι και χαλκό. Το έκανα όταν ήμουν ακόμα στην σχολή. Ασχολείσαι με κάτι άλλο πέραν της δουλειάς? Συμμετέχω σε διάφορα σεμινάρια όπως κοπτική – ραπτική, κομποδετική και υφαντική. Μαθαίνω κινέζικα και γράφω παιδικά παραμύθια. Παλιότερα ασχολούμουν και το κουκλοθέατρο και έχω φτιάξει (εξ ολοκλήρου!) 2 παιδι-

86

Συνέντευξη: Νεφέλη Καριοφύλλη

5 2011

νείς της να γράφουν τα υπόλοιπα! Μέχρι τα 22 έζησε στην Θεσσαλονίκη, μετά το σχολείο δούλεψε σε λογιστήριο μέχρι που γνώρισε την Αγγελική που έφτιαχνε κοσμήματα. Κοντά της πήρε τις βασικές σμάλτο και στην συνέχεια φοίτησε στην

κές κούκλες που εκτίθονται στο μουσείο Μουτεσσοριανής εκπαίδευσης στην Θεσσαλονίκη. Τι σημαίνει YiΥo? Όταν ήμουν μικρή, ότι μου έδειχνε ο πατέρας μου, του έλεγα ότι ήταν ότι «είναι για την Ιώτα»! Αλτρουισμός μηδέν! Το YiΥo είναι μια δική μου παράφραση αυτής της φράσης. Που βρίσκουμε την δουλειά σου? Δουλεύω αποκλειστικά με καταστήματα, στην Αθήνα, την Θεσσαλονίκη και πολλές άλλες πόλεις και νησιά. Κάτι για το τέλος? Οι αγαπημένοι μου ήρωες είναι ο μικρός Νικόλας και ο Forrest Gump! Και όταν ήμουν μικρή ήθελα να γίνω δημοσιογράφος για να μην κάθομαι ποτέ και να ταξιδεύω!

ΙΝΦΟ

Συνέντευξη: Η ομάδα του καφέ σκύλου

Ο Μεσογειακός Σύνδεσμος για την Σωτηρία των Θαλασσίων Χελωνών είναι διεθνής, μη κερδοσκοπική, μη κυβερνητική οργάνωση (Μ.Κ.Ο.) που ιδρύθηκε το 1988 με στόχο την προστασία των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους σε όλη τη Μεσόγειο, μέσω ερευνητικών προγραμμάτων, ενημερωτικών εκστρατειών, της εκπαίδευσης και της ενεργού παρέμβασης σε αρμόδιους φορείς..

MEDASSET: Μεσογειακές πρωτοβουλίες για τη σωτηρία των θαλάσσιων χελώνων... Πότε ξεκίνησε η προσπάθεια που ακούει στο όνομα MEDASSET και από πού πήρε το όνομα της; Το MEDASSET (Μεσογειακός Σύνδεσμος για την Σωτηρία των Θαλάσσιων Χελωνών) είναι διεθνής, μη κερδοσκοπική, μη κυβερνητική οργάνωση (Μ.Κ.Ο.) που ιδρύθηκε το 1988 με στόχο την προστασία των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους σε όλη τη Μεσόγειο, μέσω ερευνητικών προγραμμάτων, ενημερωτικών εκστρατειών, της εκπαίδευσης και της ενεργού παρέμβασης σε αρμόδιους φορείς. Το MEDASSET είναι ακρωνύμιο του αγγλικού ονόματος μας, Mediterranean Association to Save the Sea Turtles. Ποια φιλοσοφία διέπει το MEDASSET; Βασιζόμαστε στα θεμέλια της επιστημονικής έρευνας, την πολυετή δράση και εμπειρία μας, πλαισιωνόμαστε από συνεργασίες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, ζητώντας από την κοινωνία να υιοθετήσει μια πιο υπεύθυνη στάση προς το περιβάλλον, ούτως ώστε να προστατευτούν αποτελεσματικά και να διαφυλαχτούν τα θαλάσσια είδη, τα οικοσυστήματα και οι φυσικοί πόροι της Μεσογείου.

O κόσμος πως ανταποκρίνεται σε τέτοιου είδους πρωτοβουλίες;

92

5 2011

Στη συνείδηση πολλών το περιβαλλοντικό έρχεται σε δεύτερη μοίρα, ως ζήτημα δευτερεύουσας σημασίας. Εκεί, όμως, βρίσκεται και η πρόκληση. Να ενημερώσουμε, να εκπαιδεύσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε. Να βοηθήσουμε τον κόσμο να αντιληφθεί ότι η προστασία του περιβάλλοντος και δη του θαλάσσιου οφείλει να βρίσκεται σε απόλυτη προτεραιότητα. Η οικονομική κρίση, η οποία συνέπεσε με το έτος εθελοντισμού και την προβολή του από ΜΜΕ, κινητοποίησε τους Έλληνες να δραστηριοποιηθούν εθελοντικά, αλλά τα κίνητρα παραμένουν θολά. Η συμμετοχή είναι μεγαλύτερη σε προγράμματα προστασίας, ενημέρωσης κι ευαισθητοποίησης σε θέματα σχετικά με τις θαλάσσιες χελώνες, αλλά η ουσιαστική προσφορά θα πρέπει να έχει διάρκεια και να μην είναι αποσπασματική.

H χρηματοδότηση που λαμβάνουν οι αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες για την περαιτέρω συνέχιση της δράσης τους γύρω από την προστασία του περιβάλλοντος θεωρείτε ότι είναι ικανή για να στηρίξει τις ανάγκες που απαιτούνται για την υλοποίηση των ερευνητικών προγραμμάτων;

Το MEDASSET είναι μη κερδοσκοπικό, επιστημονικό, φιλεκπαιδευτικό, πολιτιστικό και κοινωφελές Σωματείο το οποίο δεν έχει λάβει ποτέ καμία κρατική χρηματοδότηση. Η οικονομική του ενίσχυση προέρχεται από δωρεές του κόσμου, ή χορηγίες εταιριών, ενώ για συγκεκριμένα ερευνητικά προγράμματα έχει λάβει κατά καιρούς στήριξη από το Περιφερειακό Κέντρο Δράσης για τις Προστατευόμενες Περιοχές (RAC/SPA), το Μεσογειακό Πρόγραμμα Δράσης του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ (UNEP/MAP), Εθνικά Ινστιτούτα και ΜΚΟ (BCG, GAWF, HCI, WWF, κ.ά.). Η βοήθεια αυτή είναι πολύ σημαντική, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αρκεί για να καλύψει τις ανάγκες των ερευνητικών, εκπαιδευτικών, και άλλων προγραμμάτων. Συγκριτικά με ευρωπαϊκές ή άλλες χώρες του εξωτερικού πιστεύετε πως ο κόσμος στη χώρα μας από τη μια είναι ευαισθητοποιημένος αρκετά σε οικολογικά θέματα και από την άλλη αρκετά ενημερωμένος ώστε να μπορέσει να συμμετέχει εθελοντικά στη διάσωση των θαλάσσιων χελωνών; Τα τελευταία χρόνια, έχουν γίνει στη χώρα μας συστηματικές προσπάθειες από ΜΚΟ, κρατικούς φορείς, την εκπαιδευτική κοινότητα, εταιρείες, ΜΜΕ κ.ά. για την ανάδειξη της ανάγκης προστασίας του περιβάλλοντος σε ατομικό, συλλογικό αλλά και εθνικό επίπεδο. Κλιματική αλλαγή, μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος των ανθρώπινων δραστηριοτήτων μεγάλης κλίμακας, μείωση της βιοποικιλότητας, εξαφάνιση ειδών χλωρίδας και πανίδας, σπουδαιότητα της ανακύκλωσης, δενδροφυτεύσεις, καθαρισμοί παραλιών κ.ά. Ο Έλληνας μπροστά στο μεγάλο όγκο πληροφοριών των οικολογικών ζητημάτων, συχνά υιοθετεί μια παθητική στάση. Υπάρχει, όμως μια ολοένα αυξανόμενη μερίδα ανθρώπων που παραμένει πρόθυμη κι ενθουσιώδης. Ακόμα και αν αισθάνεται αμήχανη κι επιφυλακτική, θέλει να γίνει μέρος της λύσης. Η εθελοντική συμμετοχή σε προγράμματα προστασίας θαλάσσιων χελωνών είναι σε αυτή

την κατεύθυνση. Η αλλαγή, όμως, πρέπει να είναι καθολική. Να ξεκινήσει μέσα από τον καθένα και να αποτυπωθεί στις επιλογές της καθημερινότητάς του. Ο κόσμος χρειάζεται προσανατολισμό και σωστή ενημέρωση. Και κυρίως, να συνειδητοποιήσει ότι προστασία των θαλάσσιων χελωνών, σημαίνει ταυτόχρονα προστασία του περιβάλλοντος και άρα της ανθρώπινης ζωής. Τα επόμενα βήματα του MEDASSET είναι… Ως η μοναδική οργάνωση που ασχολείται με την προστασία των θαλάσσιων χελωνών σε μεσογειακό επίπεδο, η συμμετοχή μας στα διεθνή και μεσογειακά fora, συνέδρια, συνθήκες και η συνδρομή μας στις συνεργασίες μεταξύ επιστημόνων της θάλασσας και policy makers για την προώθηση της έρευνας και τη διαμόρφωση ορθών πολιτικών, οφείλει να είναι δυναμική. Η έμφαση θα δοθεί σε προβληματικές περιοχές οι οποίες χρειάζονται περισσότερη προστασία και βοήθεια. Θα δραστηριοποιηθούμε ακόμη πιο ενεργά στα ζητήματα θαλάσσιας στρατηγικής σε ότι αφορά στην αλιεία, στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε θαλάσσια οικοσυστήματα, στις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές σε Ελλάδα και Μεσόγειο και στη βιωσιμότητα τους και θα συμβάλουμε στην αποτελεσματικότητα των μέτρων προστασίας και διαχείρισης που τις αφορούν. Θα διευρύνουμε το εθελοντικό μας δίκτυο και θα υποστηρίξουμε νέους επιστήμονες που μπορούν να προσφέρουν σημαντικά στη θαλάσσια έρευνα και προστασία. Θα συνεχίσουμε να επιβλέπουμε σημαντικές περιοχές ωοτοκίας στη Μεσόγειο. Θα συνδράμουμε ακόμα πιο δυναμικά στην περιβαλλοντική εκπαίδευση και ενημέρωση σε περιοχές στη Μεσόγειο που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Θα ενισχύσουμε τη σχέση μας με τις τοπικές κοινωνίες για αμεσότερες και αποτελεσματικότερες παρεμβάσεις. Και κυρίως, θα συνεχίσουμε να πιστεύουμε με το ίδιο και ακόμα μεγαλύτερο πάθος σε αυτό που κάνουμε και στον κόσμο που οραματιζόμαστε. ΛΙΝΚ: www.medasset.gr

2011 5

93

Φωτογραφίζοντας

Φωτογραφία: Κική Μουρατίδου

Το καρνάγιο

94

5 2011

ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ

Κείμενο: Καίτη Κουλλιά

Απλές σκέψεις – Τι δουλειά κάνεις ; – Τραγουδίστρια.

– Τι ωραία! Είσαι καλλιτέχνης! Κι εγώ όταν ήμουν πιο νέος ονειρευόμουν να γίνω… Αλήθεια τι είναι η καλλιτεχνία; Λογικά είναι κάτι που ομορφαίνει τη ζωή μας και χρειάζεται αγάπη και πολύ κόπο εσωτερικό και εξωτερικό για να γεννηθεί κάτι… Πολλές φορές μπαίνω σε δίλλημα αν πράγματι αγαπώ την τέχνη μου.Πάντα αναρωτιέμαι πόσο κάποιος που δηλώνει καλλιτέχνης, επώνυμος ή ανώνυμος μπορεί να σεβαστεί ή να χρησιμοποιήσει την τέχνη του για αυτοπροβολή και για γέμισμα της τσέπης.Δεν ξέρω…θυμάμαι σε κάποια νυχτερινά κέντρα διασκέδασης τα τραπέζια κοντά στην πίστα να γεμίζουν με ευπρεπείς χορτάτους κύριους και κυρίες, έτοιμους και έτοιμες να εκδηλώσουν τον θαυμασμό τους στους καλλιτέχνες με πολύ φανταχτερό τρόπο.

– Είναι αυτοί που φέρνουν το χρήμα.Τους χρειαζόμαστε για να βγουν τα πακέτα μου έλεγαν άνθρωποι της επιχείρησης…

100

1 2011

υμάμαι σε ένα μικρό κουτούκι έναν ακκορντεονίστα παππού.Οταν ξεκίνησε να τραγουδάει χωρίς να το καταλάβω δάκρυα κυλούσαν απ τα μάτια μου….Τι ωραία είχε καιρό να μου συμβεί αυτό.

Θ

Παραμονές Χριστουγέννων και μαζί με μια ομάδα μουσικών ταξιδεύουμε σε κάποια νησιά για παραστάσεις σε ιδρύματα, γηροκομεία, ειδικά σχολεία.Η χαρά, η συγκίνηση και η ευγνωμοσύνη που νιώσαμε δεν περιγράφεται.

– Να μας θυμάστε πιο συχνά, μας λείπουν τέτοιες προσπάθειες!

– Θα σας περιμένουμε να ξανάρθετε!

ελικά τι είναι η επιτυχία; Ο καλλιτέχνης σε ποιους απευθύνεται ; Σε πλούσιους, σε φτωχούς, σε αυτάρκεις, σε μορφωμένους, σε στερημένους, σε βιοπαλαιστές ;

Τ

Η τέχνη θέλει χρήμα, άνεση, σιγουριά; Βέβαια όχι θα μου πείτε.Κατά βάθος και εγώ το ίδιο πιστεύω.Αλλά έλα μέσα μου που υπάρχει μια άλλη φωνή που αγανακτεί όταν ακούει ατέλειωτες

φιλοσοφίες και απόψεις ανθρώπων που δεν αντέχουν να απογυμνωθούν και να χάσουν κάτι από τη βολή και τη σιγουριά τους.

ταν ήμουν νεότερη μου άρεσε πολύ το παραμύθι.Μου άρεσε να μου μιλούν ωραία, να νιώθω σημαντική και προσπαθούσα να βρίσκομαι με ανθρώπους που ωραιοποιούσαν τις αδυναμίες μου…

Ό

Δεν είναι κακό να συμφιλιώνεσαι με τις αδυναμίες σου.Αλλωστε νιώθω ότι είμαι τυχερή γιατί μέσα από αυτή τη γνώση, ωριμάζω και σέβομαι καλύτερα τη ζωή μου. Το να κινείσαι σε ένα χώρο όπου οι άνθρωποι όχι μόνο εκτίθονται περισσότερο αλλά και απειλούνται από τα πάθη τους το βρίσκω εξαιρετικά ανθρώπινο και δημιουργικό.Ούτως ή άλλως η αυτογνωσία έχει τίμημα και θέλει δύναμη να βλέπεις την αδυναμία σου.

ο 2004 και το 2006 κυκλοφόρησαν 2 προσωπικά cd : «Η αγάπη λάθη συγχωρεί» και «Απ¨ τη μέση κράτα

Τ

με».Και οι δυο παρουσιάσεις των cd έγιναν ενώ ήμουν έγκυος.Θυμάμαι πόση αγωνία είχα να φορέσω τα κατάλληλα ρούχα για να μην καταλάβουν την κατάσταση μου. Η καριέρα θέλει δώσιμο και σε αυτή τη φάση καλό θα ήταν να αποφύγεις μια εγκυμοσύνη…μου έλεγαν άνθρωποι του χώρου. Τρίχες κατσαρές…Πόσο πιο σημαντικό πια θα ήταν να στερηθώ το δώρο της μητρότητας, προκειμένου να κυνηγώ την επιτυχία ή καλύτερα την απάτη μιας επιτυχίας που στερεί τη γυναίκα από το πιο όμορφο και ζωτικό κομμάτι της ζωής της.

ου αρέσει πολύ να διαβάζω ποιητές και βίους Αγίων…Αυτοί οι άνθρωποι μεταφέρουν τις αγωνίες τους και τις σκέψεις τους για τη ζωή με έναν ιδιαίτερα ασκητικό και ανθρώπινο τρόπο.Μιλούν για την ταπεινοσύνη, την απλότητα, τον πόνο, την οδύνη, την χαρά μέσα από ένα άλλο πρίσμα.Ο λόγος τους με ζεσταίνει και μου θυμίζει πόσο πολύτιμο είναι το αγαθό της ζωής και πόσο όμορφο είναι να ζεις ανθρώπινα.

Μ

2011 5

101

ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ

102

5 2011

Γαστρονομία

Κείμενο, φωτογραφία: Νίκος Πάλλης

Οι Γίγαντες των ορέων (και των ωραίων:) ίναι αρχαία ρήση ότι όλα, και τα

χορταστικό και θερμαντικό φαγητό, είτε

όμορφα και τα δύσκολα, έρχο-

ως μεζές, μπροστά σε κάνα τζάκι αναμ-

νται και παρέρχονται, έτσι ήρθε και ο

μένο, με παρέα κρασάκι και παρέα. Επί

χειμώνας και μαζί με αυτόν, η ιδέα για

πλέον είναι αρκετά κοντά στην παραδο-

ένα πραγματικά καλό χειμωνιάτικο

σιακή ελληνική κουζίνα, αφού πρόκειται

πιάτο, με ποικίλες χρήσεις, είτε ως κύριο

για γίγαντες!

Ε

104

5 2011

Η συνταγή αφορά 500 γρ. γίγαντες στη

από 1,5 ώρα, για να μπορέσουν οι χυμοί

γάστρα και ταΐζει 6-8 άτομα. Η βασική,

των περιεχομένων να ανακατευτούν με

εύκολη υλοποίηση γίνεται αν βράσουμε

την ησυχία τους, για να είσαστε και εσείς

τους γίγαντες για κάνα μισάωρο, και

ήσυχοι ότι το κρασάκι που έμεινε θα συ-

τους στραγγίξουμε. νοδευτεί μια χαρά με έναν γύρο από σάλΣτη γάστρα ψιλοκόβουμε δυο κρεμμύ-

τσα και ψωμί.

δια, λίγο σέλινο και λίγο σκόρδο, 500 γρ. χοιρινό λαιμό σε μπουκιές, λίγο μπέικον,

Το ζητούμενό μας, λοιπόν, είναι να

λίγο λουκάνικο χωριάτικο και 3 πιπεριές

αφήσουμε τους γίγαντες να βράσουν

πράσινες, βάζουμε και τους γίγαντες, και

στην νόστιμη σάλτσα τους, προκειμένου

ανακατεύουμε.

να ολοκληρωθεί η αποστολή μας, που εί-

Ρίχνουμε ένα κουτί αποφλοιωμένες

ναι η "επιδαψίλευση" άκρως ελκυστικών

ντομάτες, η τρίβουμε φρέσκια ντομάτα,

εδεσμάτων, όπως οι Γίγαντες των

περίπου 500 γρ., αν προτιμάμε!, 5 φλι-

ορέων.

τζάνι ελαιόλαδο, ένα κύβο ζωμό βοδινού, λίγο μπαχάρι, δυο ξύλα κανέλλα,

Είναι ενδιαφέρουσα, γευστικά, η παραλλαγή με μερικές φέτες πορτοκάλι

φύλλα δάφνη και καμπόσους κόκκους πράσινο πιπέρι.

(φλούδα και σάρκα) μέσα στη γάστρα, κατά τη διάρκεια του ψησίματος.

Αν το θέλετε ιδιαίτερα "ενισχυμένο", μπορείτε να βάλετε λίγες καυτερές πιπε-

Παρεμπιπτόντως, ενδείκνυται στα

ριές (τουρκάκια) ή μπούκοβο. Προσθέ-

βουνά τον χειμώνα, αφού προσφέρει

τετε 2 φλιτζάνια νερό και αλάτι, το ανα-

πρωτεΐνη και ποικίλες θερμαντικές ου-

κατεύετε και το σκεπάζετε.

σίες, χώρια το κρασάκι. Φουλάρετε λοι-

Το ψήνετε σε χαμηλή φωτιά, σε προ-

πόν το τζάκι του καταφυγίου, φέρτε τη

θερμασμένο φούρνο, όσο περισσότερο,

γάστρα στη μέση και... άντε, γεια μας, φί-

τόσο το καλύτερο, πάντως όχι λιγότερο

λοι συνδαιτυμόνες!

2011 5

105

ΦΡΙ ΘΕΜ

Επιμέλεια: Η ομάδα του καφέ σκύλου

Πολυχώρος Bassaviola: Από πρωί ... μέχρι πρωίας (Μέρος 5…) Τόπος: Ιστορικό κέντρο Καλαμάτας Φωτογραφία: Γιάννης Κόσυβας, Τάσος Βαμβακάς, Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου

106

5 2011

Να σε δω να φοράς το καπέλο μου

Επιμέλεια: Δημήτρης Επικούρης

ΠΡΟΣΟΧΗ! ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΑ

Δ

εν πρέπει να ήμουν πάνω από 22 χρονών τότε, φοιτητής σ’ ένα πανεπιστήμιο του Αμερικάνικου Νότου. Κατά τη διάρκεια του spring break, είχα αποφασίσει να πεταχτώ μέχρι το Chicago για να δω ένα μύθο του μπλουζ της παιδικής μου ηλικίας, τον Buddy Guy. Νοικιάσαμε λοιπόν ένα αυτοκίνητο με κάτι συμμαθητές μου και ξεκινήσαμε παρέα μία μέρα πιο μπροστά από τη συναυλία με την ελπίδα ότι θα καταφέρναμε να τριγυρίσουμε και λίγο στην «πόλη των ανέμων». Μας έπιασε όμως μια πολύ δυνατή βροχή λίγο έξω από ένα μικρό χωριό, το Effingham και αποφασίσαμε να βρούμε ένα κατάλυμα για βγάλουμε τη νύχτα. Βρήκαμε ένα βρώμικο πανδοχείο όπου σταματούσαν φορτηγατζήδες για να ξαποστάσουν από τα μακρινά τους ταξίδια. Με τους δικούς μου δεν είχα επικοινωνήσει για βδομάδες και γνώριζα πόσο θα ανησυχούσαν, ειδικά ο συγχωρεμένος ο πατέρας μου. Έτσι λοιπόν, αναζήτησα ένα τηλέφωνο για το κοινό και το βρήκα μέσα στο διάδρομο του μικρού και βρώμικου πανδοχείου. Πάνω ακριβώς από το τηλέφωνο βρισκόταν μία μικρή ανακοίνωση γραμμένη με το χέρι πάνω σ’ ένα πολύ ταλαιπωρημένο κομμάτι χαρτί λεκιασμένο εμφανώς από μπύρα. Έγραφε λοιπόν: «Αυτό που ζεις δεν είναι πρόβα. Είναι η ίδια η ζωή. Μην τη χάσεις» Αυτό το μικρό κομμάτι χαρτί με κυνηγάει σαν φάντασμα από τότε. Πόσοι στ’ αλήθεια από μας δεν εξαργυρώνουμε τη ζωή μας με κάποιο μελλοντικό όνειρο θεωρώντας ότι αυτό που ζούμε είναι μία πρόβα; Το μελλοντικό αυτό όνειρο όμως δεν έρχεται ποτέ.

118

5 2011

Έχουμε εκπαιδεύσει τους εαυτούς μας στην τέχνη της αναβλητικότητας. Πάντοτε αυτόκοροϊδευόμαστε λέγοντας πως «όταν θα τελειώσω αυτή τη δύσκολη δουλειά», «όταν θα ξοφλήσω το τάδε χρέος», «όταν μεγαλώσουν λίγο τα παιδιά μου», «τότε θα...» Τα χρέη εξοφλούνται και στη θέση τους έρχονται νέα, οι δουλειές ολοκληρώνονται, τα παιδιά μεγαλώνουν αλλά εμείς ποτέ δεν κάνουμε αυτό που υποσχεθήκαμε στον εαυτό μας εξακολουθώντας να τον ξεγελάμε με την φοβία, την ατολμία, την έλλειψη τσαμπουκά που έχουμε για τη ζωή τη πραγματική. Πρώτος δηλώνω ότι έχω τελειοποιήσει την τέχνη του να παίζω κρυφτούλι με τις επιθυμίες μου και να ξεγελάω με περισσή αναβλητικότητα τον ίδιο μου τον εαυτό. Αυτήν μου την τέχνη της αναβλητικότητας, φαντάζομαι πως τη μοιράζομαι με πολλά εκατομμύρια συμπολίτες μου στον πλανήτη γη. Λέω λοιπόν στον εαυτό μου: «Μόλις τελειώσει και η φετινή δύσκολη χρονιά, θα ψαχτώ περισσότερο με τις κιθάρες μου, θα πάω για ψάρεμα με 2-3 παλιόφιλους, θα τελειώσω το διάβασμα κάποιων βιβλίων που πριν χρόνια είχα ξεκινήσει, θα βουτήξω την οικογένεια και θα χαθούμε σε κανένα ψαρονήσι για καμιά βδομάδα.» Τίποτα απ’ αυτά δεν κάνω. Μόνο υποσχέσεις απέναντι στις δικές μου, κατά δικές μου επιθυμίες είμαι. Μάλιστα, για να είμαι και πιο αποτελεσματικός στην κοροϊδία που πατάω απέναντι στον ίδιο μου τον εαυτό, αρχίζω τα μακρόπνοα σχέδια, φτιάχνω χρονοδιαγράμματα και πλάνα για το μέλλον. Τίποτα όμως δεν υλοποιείται. Τίποτα δεν παίρνει σάρκα και

οστά. Πεπειραμένος τεχνίτης της ύψιστης τέχνης της αναβλητικότητας κατάντησα. Τα αφήνω όλα για το αύριο. Όμως το αύριο δεν έρχεται ποτέ. Δεν είμαι ο μόνος. Συνάντησα πολλούς ανθρώπους που ήθελαν να γράψουν ένα βιβλίο, να μάθουν ένα μουσικό όργανο ή να πάνε ένα ταξίδι μακρινό. Στο τέλος όμως έκαναν αυτό που συστηματικά κάνω και εγώ. ΤΙΠΟΤΑ! Η ζωή που ζούμε δεν είναι πρόβα για μία καλύτερη ζωή. Είναι η ίδια η ζωή. Ας πάψουμε λοιπόν να τη θεωρούμε ως πρόβα, ως κάτι που θα αλλάξει στο μέλλον. Αυτό είναι. Δεν υπάρχει τρόπος να μας πει κανείς εγγυημένα για το μετά. Το «μετά» δεν μας αφορά. Μπορεί και να υπάρχει, μπορεί και να μην υπάρχει. Αν υπάρχει όμως, εμείς δεν θα υπάρχουμε τουλάχιστον όπως υπάρχουμε σήμερα για να μπορέσουμε να το αντιληφθούμε. Οι Αμερικανοί έχουν μία υπέροχη έκφραση που εμείς οι σοβαρότεροι Ευρωπαίοι δεν κατανοούμε: “HAVE A NICE DAY” λένε σε όποιο μέρος και αν πας στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Υπέροχη έκφραση, γεμάτη πραγματικό νόημα γιατί μας επαναφέρει στην πραγματικότητα και μας θυμίζει πως αυτό που ζούμε δεν είναι τελικά η πρόβα ενός θεατρικού έργου που θα παιχτεί μετά. Είναι το ίδιο το έργο. Έτσι λοιπόν, όπου σταθείς και όπου βρεθείς, αυτή τη φράση ακούς πάντοτε στην Αμερική. Την ακούς σε μαγαζιά, σε παρέες, σε σχολεία, σε συναδελφικές συναντήσεις ακόμα και σε επιχειρηματικές συμφωνίες. Όταν ξεκίνησα το δασκαλίκι, δούλευα παράλληλα και σαν μεταφραστής. Είχα λοιπόν γνωρίσει ένα διευθυντικό στέλεχος μια

πολύ μεγάλης Αθηναϊκής εφημερίδας. Έβγαζε πολλά χρήματα, είχε υψηλή κοινωνική θέση, πολλές και σημαντικές γνωριμίες με τον πολιτικό κόσμο και ένα πανάκριβο σπορ αυτοκίνητο. Κάποια στιγμή μου είπε: «Νεαρέ, φεύγω. Τα παρατάω όλα γιατί εδώ δεν ζω σαν άνθρωπος. Άγχος, αγωνία, κοινωνικές υποχρεώσεις, ελάχιστος ελεύθερος χρόνος και πολύ λίγο χρόνος για μένα, για να κάνω το κέφι μου βρε αδερφέ!». Το είπε και το έκανε. Βρέθηκε σε ένα μικρό νησί και έγινε εκδότης μιας εβδομαδιαίας μικρής, τοπικής εφημερίδας. Αλλάξαμε μερικά τηλέφωνα αλλά μετά χαθήκαμε. Μου έλεγε πόσο ωραία περνούσε. Πόσο απολάμβανε την αύρα της θάλασσας, τα τσίπουρα που έπινε με τους ψαράδες και το βραδινό του ύπνο. Στην αρχή τον θεώρησα τρελό που άφησε μια τόσο μεγάλη θέση γεμάτη χρήμα, δύναμη και εξουσία. Δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί έκανε κάτι τέτοιο. Τα χρόνια πέρασαν και ομολογώ πώς τώρα πια καταλαβαίνω τη σημασία αυτής του της απόφασης. Στην επαρχία, είχε πολύ ελεύθερο χρόνο να απολαύσει τη ζωή του, να χαρεί τη φύση, να ολοκληρωθεί σαν άνθρωπος. Να φάει φαγητό που ο ίδιος είχε το χρόνο να μαγειρέψει, να περπατήσει δίπλα στη θάλασσα και να γευτεί όχι την αλμύρα της αύρας αλλά τη γλύκα του αλατιού της ζωής. Σταμάτησε να θεωρεί τη ζωή σαν πρόβα και αποφάσισε να τη ζήσει κανονικά, να τη ρουφήξει γουλιάγουλιά, να την αισθανθεί στο πετσί του. Αν κάποιος λοιπόν πιο τολμηρός από μένα θελήσει να ξεκινήσει να ζει, ας το κάνει τώρα γιατί ακόμα και τώρα να ξεκινήσει είναι πολύ αργότερα απ’ ότι νομίζει. Να είστε όλοι καλά και... HAVE A NICE DAY.

2011 5

119

Το παιδί με την κεραία

Κείμενο: Κατερίνα Κυρμιζή

Εντρέ Αντρέ! (ENTREZ ANDRE!) δηλαδή, περάστε Αντρέ!! παιδαριώδης, σχεδόν άσχετος, γλωσσοδέτης τίτλος, και μάλιστα στα γαλλικά (!) επιλέχτηκε πρωτίστως για τη μουσικότητα του και δευτερευόντως προς τιμή του Αντρέ Ζιντ! Η οικονομική κρίση μ’ έκανε να το ρίξω στο σορολόπ ένα, δύο, τρία, οπ! Το λοιπόν…

Tο μυαλό του ανθρώπου παίρνει τζαζ στροφές! Ξεκινά από μια τονικότητα και ενδιάμεσα την ακυρώνει με χιλίους δυο τρόπους με το να επιδίδεται σε έναν αχαλίνωτο αυτοσχεδιασμό κρατώντας κατά τη διάρκειά του μια εσωτερική σύνδεση με το αρχικό μοτίβο και βρίσκοντας πάντα στο φινάλε τον δρόμο της αρχικής αρμονίας. Για να το κάνω πιο λιανά, σε ελεύθερη απόδοση, οι συνειρμοί που κάνει το μυαλό μου και μάλλον όλων μας είναι κάτι σαν Θεσσαλονίκη Αθήνα μέσω Ισλαμαμπάντ, αφού περάσω να πιω μια σουμάδα* στο Μεξικό. Τι θέλει να πει ο ποιητής, δηλαδή εγώ που έχω ευσεβείς ακόμα πόθους για το τι θα γίνω όταν παραμεγαλώσω; Εξηγούμαι. Μου ζήτησαν να απαντήσω μερικές ερωτήσεις σε ένα διαδικτυακό περιοδικό. Μια από αυτές ήταν: «Πρέπει να εκφράζουν τις θέσεις και τις απόψεις τους οι καλλιτέχνες μέσα από τη δουλειά τους;» Απάντησα κάπως πρόχειρα. Με τριβέλιζε το θέμα όμως όλη μέρα και το ίδιο βράδυ που ξύπνησα γύρω στις 3:00, το ερώτημα είχε πάρει μυθικές διαστάσεις και ζητούσε από μένα μια εξίσου μυθική μεταμεσονύκτια απάντηση. Το ‘ριξα τότε στη φιλοσοφία και στον στοχασμό. Στο κολάζ – στην κατεξοχήν αναρχική τέχνη, των αποσπασμάτων απ’ όλα μου τα αναγνώσματα που επιδόθηκα με πολύ φόβο λόγω άγνοιας κι ανασφάλειας για το θέμα, (βλέπετε,

O

124

5 2011

δεν υπήρξα ποτέ φοιτήτρια, δεν έχω ιδέα από φοιτητική ζωή και φοιτητική αφύπνιση, πολιτικοποίηση ή, όπως τέλος πάντων το λένε αυτό που τους συμβαίνει), και με πολύ πάθος (αυτό είναι γονιδιακό, έχω δοκιμάσει τα πάντα για να βγάλω απ’ το ξερό το κεφάλι μου αυτήν την συναισθηματική πιτυρίδα αλλά δε γίνεται τίποτα), ένας τίτλος δέσποσε στο κέντρο σαν κύριο θέμα. Ο τίτλος ενός βιβλίου: «Ο Ανηθικολόγος (L’ immoraliste)», του Αντρέ Ζιντ. Εκεί μου κατσικώθηκε πως πρέπει να ψάξω το πρωί, όταν ξυπνήσω με το καλό για να βρω τη λύση, την πολύτιμη απάντηση. Επειδή όμως όλα αυτά τα ονειρικής υφής νυχτερινά ταιριάσματα «…στερούνταν νοήματος. Και μάλιστα, πριν καν προλάβω να τα εκστομίσω ενοχλήθηκα από την ηλιθιότητά τους, και προπαντός από τη σκέψη ότι μ’ αυτά τα λόγια θα σας έκανα να με κατατάξετε ακριβώς μεταξύ εκείνων τους οποίους καταδικάζετε…»** με έκαναν να χάσω τον ύπνο μου, έτρεξα στη βιβλιοθήκη - ελαφρόμυαλη και ημίγυμνη μοιχαλίδα, και αναζήτησα μες στη μαύρη νύχτα τον Ανηθικολόγο που βρήκε την ώρα και τη στιγμή να ζητήσει ραντεβού! Η ζωή είναι σαν τη θάλασσα δεν έχει μπέσα, είναι γνωστό. Επειδή σηκώθηκα απότομα - λες και ένιωσα σεισμό ένα πράγμα, ζαλίστηκα, έχασα τη γη από τα πόδια μου. Όταν άπλωσα το χέρι για τον Ανηθικολόγο, εκείνο σκάλωσε στα Τέλματα, αφού πρώτα προσπέρασε την Ισαβέλλα του ιδίου. Κι επειδή η κβαντική φυσική με την οποία έχω φάει κόλλημα τελευταία γιατί έχει μια εύκολη, ψαγμένη απάντηση για όλα, μπορεί να έχει σχέση με την ελευθερία βουλήσεως όπως λέει κι ο Νανόπουλος***, αποφάσισα να αγνοήσω σαν κυρία τον Ανηθικολόγο μιας και δεν ήθελε να μου δοθεί και να καταπιαστώ με τη λεία μου, το φθαρμένο βιβλιαράκι των 120 σελίδων…

Ήταν μικρό, θα το ξεπάστρευα σε μια ώρα… το πολύ! Όταν το άνοιξα θυμήθηκα πως αυτό το βιβλίο είναι ένα από τα ιερά βιβλία της Τετάρτης, αγορασμένα με πείνα και μούρλα . Όταν ήρθα στην Αθήνα να γίνω χορεύτρια είχα κάνει συμφωνία με τον εαυτό μου ότι κάθε Τετάρτη θα πήγαινα στο βιβλιοπωλείο της Εστίας και θα αγόραζα ένα βιβλίο. Συνήθως ήταν μικρό γιατί δεν μπορούσα να διαθέσω πολλά χρήματα. Πολλές φορές ψοφολογούσα από πείνα για αυτόν το σκοπό. Στο δρόμο της επιστροφής προς το κρεβάτι, ξεφύλλισα στα γρήγορα το βιβλίο, μήπως βρω δικές μου ξεχασμένες σημειώσεις και υπογραμμίσεις. Τον συνηθίζω αυτόν τον βανδαλισμό. Τώρα τελευταία έχει ξεφύγει εντελώς από τον έλεγχό μου σημειώνοντας στο περιθώριο σχόλια, ερωτηματικά ή θαυμαστικά, ακόμα και χαμογελαστές φατσούλες. Εντελώς τυχαία λοιπόν άνοιξα το βιβλίο στην σελίδα 83 και διάβασα την πρόταση που είχα υπογραμμίσει. «Φαίνεται ότι κάθε ιδέα, μόλις την αγγίξεις, σε τιμωρεί, οι ιδέες μοιάζουν με αυτούς του βρικόλακες της νύχτας που γαντζώνονται πάνω στους ώμους σου, τρέφονται από εσένα και βαραίνουν τόσο περισσότερο όσο σε αδυνατίζουν.»**** Αμέσως σκέφτηκα πως αυτό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν απάντηση στην ερώτηση που αστόχησα να απαντήσω σε βάθος και με ξαγρύπνησε. Και μετά με κάποιον εξτρεμιστικό συνειρμό - είπαμε Αθήνα Θεσσαλονίκη μέσω Ισλαμαμπάντ, μου ‘ρθε στο μυαλό ο στίχος του Δ. Σαββόπουλου, «μεροδούλι, μεροφάι στιχουργική…».***** Νομίζω πως σε εκείνο το σημείο αποφάσισα ότι έκλεισε το θέμα και χασμουρήθηκα κουρασμένη, έτοιμη να επιστρέψω στη ζεστή αγκαλιά του Μορφέα που απαρνήθηκα για χάρη του Αντρέ. Το πρωί ξύπνησα με τη γεύση ενός σαπισμένου ονείρου στο στόμα. ‘Ήρθε λέει ο Νιόνιος, ο Ανηθικολόγος και καλά, με ένα κόκκινο σκουφί

χωμένο βαθιά μέχρι τα αφτιά και με ύφος μισότρελο, συνωμοτικό μου είπε: «Πρόσεχε τις ιδέες σου… Πρέπει να κουβαλάς μέχρι τέλους όλες τις ιδέες που ανασηκώνεις.» Αντρέ Ζιντ (André Gide) Γάλλος συγγραφέας γεννημένος το 1869. Το 1947 έλαβε βραβείο Νόμπελ. http://www.protoporia.gr/author_info.php/auth ors_id/907232 http://en.wikipedia.org/wiki/Andr%C3%A9_Gi de * σουμάδα, λευκό αναψυκτικό ποτό, που προέρχεται από γαλάκτωμα αμυγδάλου. ** Απόσπασμα από το βιβλίο του Αντρέ Ζιντ (Andé Gide) Ο Ανηθικολόγος εκδόσεις Πατάκη μετάφραση Νίκη Μολφέτα. *** Δημήτρης Νανόπουλος καθηγητής Σωματιδιακής Φυσικής ή Υψηλών Ενεργειών http:// en.wikipedia.org/wiki/Dimitri_Nanopoulos, http://faculty.physics.tamu.edu/dimitri/ Και μια συνέντευξη στο Βήμα που ανακάλυψα αφού έγραψα το παραπάνω κείμενο J http:// www.tovima.gr/culture/article/?aid=94654#ixzz 1ALxMK3V4 **** Απόσπασμα από το βιβλίο του Αντρέ Ζιντ (Andé Gide) Τέλματα εκδόσεις Δελφίνι μετάφραση Γεωργία Ζακοπούλου. ***** Στίχος από το τραγούδι του Διονύση Σαββόπουλου Επέτειος (Επίλογος) που βρίσκεται στον δίσκο «10 χρόνια κομμάτια». Η Κατερίνα Κυρμιζή είναι τραγουδοποιός σε κρίση ταυτότητας, σε ψυχική κατάσταση δηλαδή τέτοια που της δίνει το δικαίωμα να λέει ότι θέλει, μέχρι να αποφασίσει να πάρει ξανά την κιθάρα της και να πει αυτό που πρέπει, ένα τραγούδι. Πληροφορίες για το ποιόν της μπορείτε να αντλήσετε εδώ: Facebook | katerina kyrmizi, http://www.myspace.com/katerinakyrmizi, http://www.youtube.com/user/KaterinaKyrmizi http://www.reverbnation.com/katerinakyrmizi, https://twitter.com/katerinakyrmizi

2011 5

125

Ημερομηνία Κυκλοφορίας Οκτώβριος 2011 Είδος Κοινωνικό Studio Mayambush Art Factory Σχετικές πληροφορίες Μια ταινία του Χρήστου Καρτέρη με θέμα τον κοινωνικό αποκλεισμό. Περιγραφή Δ/ΝΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: Σταμάτης Γιαννούλης ΗΧΟΣ - ΜΟΥΣΙΚH: Ανδρέας Κουλούρης ΜΟΝΤΑΖ: Παναγιώτης Χοχλιός ΣΚΗΝΙΚΑ- ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: Λουκία Χατζέλου ΜΑΚΙΓΙΑΖ: Άλκηστις Βουβαλίκη , Μίνα Χάμπα Α΄ ΒΟΗΘ. ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ: Γιώργος Αγγέλκος Β΄ ΒΟΗΘ. ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ: Νικόλ Δρόσου ΟΡΓΆΝΩΣΗ / ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Mayambush Art Factory ΒΟΗΘ. ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Κώστας Χάλαρης, Γιώτα Κασκαβέλη, Γιώργος Κλάδης ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου (6956610300) torodi.shortmovie@gmail.com ΧΟΡΗΓΟΙ: Sempre cafe-bar Igodo cafe-bar Εστιατόριο “Δάφνη” Enzzo de Cuba Νίκος Μουρελάτος Αποστόλης Κολύβας Dimello ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Urban Style Magazine (http://www.urbanstylemag.gr/) Echomove Artistic Magazine (http://echomove.gr/) Περιγραφή Σεναρίου Όταν τα καλοκαίρια, νύχτα, βλέπουμε να πέφτουνε αστέρια, δεν είναι επειδή αυτά δεν μπορούν να γαντζωθούν στον ουρανό, ούτε η αδυναμία τους τα κάνει να γλιστρούν, να σβήνουν, να χάνονται... Είναι μικρά καινούργια αστέρια που έχουν μόλις γεννηθεί και που αλλάζοντας τη σύσταση του Σύμπαντος πλέκουν τα παιχνίδια της μοίρας... Όπως τα σπόρια ενός ροδιού, που σπάει και ραγίζει κρεμασμένο, έξω από την μάντρα, πάνω στο κλαδί μιας ροδιάς που ‘χει τις ρίζες της μέσα στον κήπο μιας παλιάς μονοκατοικίας... Πρωταγωνιστεί: Ανδρέας Μασούρας, Χρήστος Κακαράκης, Λίλη Τέγου, Γεννάδιος Πάτσης, Νίκος Κατσούρης, Καίτη Λαζαρίδη, Αγγελική Κασκαβέλη, κ.α.

Directed By Χρήστος Καρτέρης Written By Χρήστος Καρτέρης, Ανδρέας Μασούρας Produced By Mayambush Art Factory

2011 5

127