Raam en Deur editie 5/6-2022

COLOFON

Raam en Deur vakblad voor raam , deur en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker. www.raamendeuronline.nl

Verschijning 6x per jaar

Uitgave

Plancommunicatie Postbus 61 NL 5258 ZH  Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32

E mail: info@plancommunicatie.nl

Uitgever Edgar Molijn

Redactie-adres

Raam en Deur

Postbus 61

NL 5258 ZH  Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32

E mail: raamendeur@plancommunicatie.nl

Redactie

Hans Fuchs, Arie Grevers, Geert Hilferink, Edgar Molijn

Eindredactie: Metttaal, Maarten Ettema

Zin in 2023

Het is begin december als deze editie van Raam en Deur op uw deurmat valt. Gewild of ongewild bent u tijdens deze donkere dagen al voorzichtig bezig met de naderende feestdagen. De kans is ook groot dat een deel van uw agenda van 2023 al aardig gevuld is. Met mooie projecten waaraan u mag gaan werken als specialist aan de gevel of als kozijnen , deuren of hang en sluitwerkleverancier. Hoewel de waan van de dag continu lonkt en vaak zelfs heerst, is deze periode van het jaar toch ook de tijd om serieus na te denken over het komende jaar. En voor sommigen zelfs nog wat verder. Een heldere stip op de horizon kan helpen bij het bepalen van doelstellingen op kortere termijn.

Gaat u verder op de huidige voet ‘omdat het nu toch prima loopt’? Of voorziet u problemen op korte termijn en voelt u zich gedwongen om een andere route te kiezen? Ik hoop voor u dat u in de luxepositie verkeert waarin u de noodzaak van die verandering niet echt voelt. Zeer waarschijnlijk een teken dat u over opdrachten en klanten niet te klagen heeft.

Toch kan die luxe een potentiële valkuil zijn. In tijden waarin orderportefeuilles zich bijna vanzelf

lijken te vullen, vergeet u al snel dat het ook weer een keer de andere kant kan opgaan. Net als u hoop ik dat we nog jaren blijven pieken en met de woningbouw en verduurzamingsopgave lijken alle seinen daarvoor op groen te staan.

Zelf heb ik de afgelopen maanden, zoals ik eigenlijk ieder jaar doe, op verschillende momenten rustig nagedacht over de toekomst van onze branche en de kansen die ik daarin zie. Kansen voor u en daarmee ook voor Raam en Deur. Wij blijven ook in 2023 uw markt en werk nauwgezet volgen en in beeld brengen. Van mooie projecten tot de nieuw ste producten en concepten.

Voor het echter zover is, wens ik u eerst nog veel leesplezier met deze Raam en Deur. En heeft u nog niet de tijd genomen om uw eigen stip te bepalen? Gebruik dan een van de dagen tussen kerst en oud en nieuw waarop u even niet hoeft te werken.

Fijne feestdagen en tot in 2023. Ik heb er zin in!

Edgar Molijn Hoofdredacteur Raam en Deur

Wilt u bereik en impact via Raam en Deur? Neem dan contact op met Molijn Sales Support

Edgar Molijn Postbus 61 NL 5258 ZH  Berlicum Tel. +31 (0)73 503 35 44

E mail: raamendeur@molijnsalessupport.nl

E mail advertentiebestanden: traffic@molijnsalessupport.nl

Vormgeving

Inpladi bv bureau voor idee en creatie, Cuijk Druk

Veldhuis Media bv, Meppel

Opgave en vragen over abonnementen Nederland

Abonnementenland

Postbus 20, 1910 AA Uitgeest

Tel. +31 (0)251 25 79 24 Fax +31 (0)251 31 04 05

Website: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereik baar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Jaarabonnement € 77, excl.btw.

Opgave en vragen over abonnementen België Abonnementenland

Ambachtenlaan 21 Unit 2A B 3001 Heverlee Tel. +32 (0)28 08 55 23 Fax +32 (0)28 08 70 05

Website: www.bladenbox.be voor abonneren of www.aboland.be voor adreswijzigingen en opzeggingen.

Jaarabonnement buitenland € 93,

Beëindigen abonnement Opzeggingen dienen 8 weken voor afloop van de abonnements periode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voorbehouden.

Off- en online plaatsingen van Close-Ups, Advertenties, Advertorials en Columns De inhoud van zowel Close Ups, advertenties, advertorials en columns zijn samengesteld door of namens adverteerders of derden en wordt door Plancommunicatie niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. Plancommunicatie en redactie aan vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud hiervan.

Copyrights

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, op welke wijze dan ook of worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of open

baar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Uitgever en redacteuren verklaren dat deze uit gave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld. Evenwel kunnen uitgever en redacteuren op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de off en online informatie. Uitgever en redacteuren aan vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die geba seerd zijn op bedoelde informatie. De weder partij wordt met nadruk aangeraden deze infor matie niet geïsoleerd te gebruiken maar af te gaan op zijn professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controlereren. ISSN 1389 6873

Bouwplaats Aluminium brut en beloopbaar brandwerend glas

Het Sluishuis in Amsterdam is een markant baken op de westkop van wooneiland IJburg. Aan de gevels zijn hoge duurzaamheidseisen verenigd met een bijzondere gevelbekleding uit hout en onbehandeld aluminium. Ook de aluminium kozijnen en schuifpuien zijn in dat brute aluminium uitgevoerd. De hellende gevels boven het water kregen stalen maatwerk kozijnen met brandwerend beloopbaar glas. Die werden van buitenaf gemonteerd.

Column Peutz

Nieuw brandlab

De meesten van u zullen het inmiddels wel hebben meegekregen: Peutz bouwt een nieuw brandlab. We testen steeds meer en hebben voor de opbouw van de te testen constructies steeds vaker meer ruimte nodig.

Jacques Mertens, senior adviseur laboratorium bij Peutz

Op de cover

In de rubriek Bouwplaats: Sluishuis, Amsterdam. Aluminium brut en beloopbaar brand werend glas Lees verder op pagina 10

Beeld Hans Fuchs; M.C. Kersten/ Ronald Struik

Familiebedrijf Kozijnenproducent

Kievit investeert in modernisering

Ooit, bijna honderd jaar geleden, maakten ze bij de voorloper van Kievit Kozijn in Ridderkerk mallen voor de scheepsbouw. Het precisie vakmanschap van toen is terug te vinden in de dit jaar volledig gemoderniseerde fabriekshal. Vroeger kwam het vakmanschap op het conto van de ambachtsman. Nu nemen geavanceerde machines en robots het leeuwendeel van het vakwerk voor hun rekening.

Voorwoord 3

Postbox Berichten uit de markt 6

Bouwplaats

Sluishuis, Amsterdam. Aluminium brut en beloopbaar brandwerend glas 10

Column

Nieuw brandlab 14 Jacques Mertens, senior adviseur laboratorium bij Peutz

Familiebedrijf Kozijnenproducent Kievit investeert in modernisering 16

Dossier Circulair

Het autonoom warmtewerende raam komt eraan

Een raam dat zonnewarmte weert als de buitentemperatuur oploopt? En die warmte juist doorlaat als het buiten kouder wordt? Zonder bekabeling of sensoren, maar autonoom – en zonder op transparantie in te leveren? De techniek bestaat, het thermochrome raam is er als prototype en ondergaat dit jaar een praktijktest in Eindhoven. En ook fotochrome ramen tonen beweging, richting diezelfde autonomie – en inclusief warmtewering.

Grillig verloop inbraakcijfers 2022

Na de sterkte afname in 2021 begon 2022 met een toename van het aantal inbraken. Later dit jaar leek die weer wat af te zwakken. Het levert volgens verzekeraar Interpolis een ‘atypisch jaar’ op.

Branchepagina

VMRG 21

Dossier Circulair Het autonoom warmtewerende raam komt eraan 22

Beurzen Handen uit de mouwen op HoutPro+

Een reünie van houtverwerkend Nederland. Dat moest de beurs HoutPro+ begin november worden. Die ambitie is gerealiseerd, stelt het organisatieteam vast. “De bezoekersaantallen waren enorm goed en exposanten hebben drukke dagen met volle stands achter de rug. Dat geeft vertrouwen voor de toekomst”, zegt Anja Stuerbout, salesmanager van beursorganisator Cleaver Associates.

POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 20)

Grillig verloop inbraakcijfers 2022 26

Beurzen Handen uit de mouwen op HoutPro+ 30

POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 20)

Laaghangend fruit: inbraakveilig deurbeslag

Internationale bouwbeurs VETECO 15-18 november, Ifema Madrid

Veteco is een internationale vakbeurs voor ramen, gevels en zonweringssystemen. Samen met de andere vakbeurzen Smart Doors, Construtec en Matelec & ePower&Building is het een van de grotere internationale beurzen voor de hele bouw.

Het laatste evenement trok meer dan 13.500 bouwbedrijven en ontwikkelaars, 9200 archi tecten en 90.000 vakmensen uit 76 landen.

De organisatie laat weten dat de volgende sectoren op de beurs te vinden zijn: ramen, structureel glas, vliesgevels, plafonds en zon nedaken, glas, zonweringssystemen, gereed schappen & accessoires, machines, vereni gingen & media, automatische deuren, domotica & geautomatiseerde producten.

Opmerkelijk: twee op de vijf Nederlandse woningen is nog niet uitgerust met goed deurbeslag. Naast het ontbreken van cilindertrekbeveiliging heeft zelfs een kwart nog deurbeslag met schroefjes aan de buitenzijde. Dit blijkt uit onderzoek van de stichting Nationale Inbraakpreventie. In de loop der jaren zijn Nederlanders zich wel meer bewust geworden van de invloed van hun eigen gedag op de inbraakveiligheid van de woning. Zo draait inmiddels bijna drie kwart van de ondervraagden in het onderzoek hun deur op slot als ze de woning verlaten. Daarbij wordt wel aangetekend dat ze verwachten dat hun partner dat vaker achter wege laat en de kinderen al helemaal. Er blijft dus nog werk aan de winkel voor de stichting Nationale Inbraakpreventie.

VHZ lijft

Alwood

in Kozijnenproducent VHZ verwacht met de overname van afbouwbedrijf Alwood zijn markt positie aanzienlijk te versterken, met name door zijn rol als servicegerichte partner in de renovatie en nieuwbouwmarkt te vergroten, zo meldt de fabrikant. Alwood zal zich binnen de VHZ groep – vier productielocaties en 575 medewerkers – als zelfstandige werkmaatschappij verder kunnen ontwikkelen. Ben Bergsma, CEO van VHZ zegt: “‘Op het gebied van montage, interieurbouw en afbouw is Alwood al jaren een begrip in Nederland. Het is een trots, modern en enthousiast familiebedrijf met een frisse en positieve kijk op de toekomst. Dat past heel goed bij onze groep van bedrijven die streeft naar toekomstbestendig ondernemerschap en duurzame kozijnoplossingen.” Alwood heeft ruim 90 vakmedewerkers.

AluK innoveert aan de gevel Onder de naam Nesto zet AluK, producent van aluminium raam , deur en vliesgevelsyste men, een nieuwe lijn in gevelbekleding in de markt. Nesto heeft, zo meldt de fabrikant, een strak design, is eenvoudig op maat te zagen en makkelijk te installeren door een kliksysteem, wat in deze tijd van arbeidsschaarste meer is dan een prettige bijkomstigheid. Voor de architect die op zoek is naar een onderscheidende gevel, levert AluK de bekleding in tal van kleuren, waaronder zwart gepoedercoat en zelfs in goudkleur. Behalve eenvoudig te monteren is de bekledig ook eenvoudig te verwijderen, waardoor de aluminium profielen gerecycleerd kunnen worden en een minimale impact op het milieu hebben. De profielen zijn leverbaar voor zowel residentiële woningen als voor bedrijfs en openbare gebouwen.

Kijk voor meer informatie op www.ifema.es. Bedrijven kunnen zich aanmelden. Voor gratis begeleiding, stuur een mail naar muriel@intraservice.nl.

Actueler dan ooit: industrieel en modulair bouwen en renoveren zal zonder twijfel ook de komende jaren nog een hoge vlucht nemen. Prefab is de vakbeurs waar professionals uit de woning en utiliteitsbouw zich laten informeren over de nieuwste ontwikkelingen in de prefab bouw, en uiteraard elkaar en fabrikanten kunnen ontmoeten. De organisatie laat weten dat op deze derde editie de beursvloer is ingedeeld in drie segmenten: ontwerp & engineering, componenten & modules en logistiek & assemblage.

Samen met Prefab vindt de vakbeurs Energie plaats, over warmte, elektriciteit en energie

Gratis te bezoeken na aanmelding voor 10 oktober: www.prefabbeurs.nl. Geef u hier ook op voor een keuze uit de 200 kennissessies.

Koudwatervrees over slimme sloten Veel mensen staan huiverig tegenover slimme sloten, die via elektronische bediening werken. Zo vrezen ze dat een slim slot makkelijk te hacken is, en dat slimme sloten niet meer te bedienen zijn bij stroomuitval, denk aan brand. Coen Staal, voorzitter van de Stichting Inbraak Preventie Weken zegt hierover: “De beveiliging van slimme sloten is vergelijkbaar met die van internetbankieren; zo’n slot is dus niet eenvoudig te hacken. En bijna alle slimme sloten hebben hun eigen energie bron, vaak een oplaadbare batterij, dus ook dat argument kan van tafel. Bovendien is een slim slot ook altijd nog te openen met een mechanische sleutel.” Volgens Staal blijft daardoor onderbelicht hoe gebruiksvriende lijk slimme sloten zijn: ze zijn altijd op slot als je de deur achter je dicht doet. En je kunt nooit meer je sleutels vergeten. Zo’n slot open je met je smartphone of een pincode. Het advies van de stichting is dan ook ondubbelzinnig: ‘Vervang in je nieuwe woning altijd direct de cilinders, je weet immers nooit wie nog een sleutel in bezit heeft.’

Machines afdanken? Veil ze!

Elke ondernemer kent het: machines die overtollig zijn en jarenlang liggen te verstof fen in een hoek van de werkplaats of de opslag. Dat is zonde! Niet alleen is zo’n machine wellicht nog geld waard, bovendien kan een andere ondernemer of vakman er vaak nog prima mee uit de voeten. Om hier vraag en aanbod te verbinden organiseert Troostwijk Auctions regelmatig zogeheten inbrengveilingen. Bij deze laagdrempelige manier ontvangt de koper de machine altijd pas na betaling. Bovendien kan Troostwijk zorgen voor demontage en transport. Meld je machine aan op de website en Troostwijk neemt de regie in handen. Kijk verder op www.troostwijkauctions.com

Nieuwe voldraadschroef van HECO

De Duitse schroevenfabrikant heeft een nieuwe voldraadschroef voor technische houtverbin dingen op de markt gebracht: de HECO WR. De fabrikant prijst de schroef aan vanwege zijn snelle verwerkbaarheid en de sterke verbindingen die ermee gemaakt worden. “Dankzij de speciale schroefpunt vermindert de neiging tot splijten”, meldt het persbericht. De schroef komt in een tijd dat houtbouw in de lift zit. De nieuwe schroef – leverbaar in lengtes van 400 tot 1000 millimeter en een diameter van 9 en 13 millimeter – maakt het niet alleen mogelijk om te schroeven zonder voorboren, maar ook om dichter bij de rand te verwerken. Dat maakt het verbinden van slanke houtcomponenten eenvoudiger. In de woorden van Fabian Mohr van HECO Schrauben: “In de moderne, technische houtbouw moeten een mooie afwerking en een veilige constructie hand in hand gaan.”

Architecten somber over de markt Nederlandse architectenbureaus verwachten dat hun opdrachtenportefeuilles de komende tijd zullen krimpen. Oorzaak zijn prijs stijgingen en leveringsonzekerheid. Ook de algemene inflatie zal volgens de bureaus doorwerken in hun eigen lonen en tarieven. Overigens stemt deze peiling, gehouden door branchevereniging BNA, nog van voor de stikstofuitspraak van de Raad van State. Die zal de stemming zeker niet hebben ver beterd. Uit de conjunctuurmeting blijkt dat de werkvoorraad van bureaus dit najaar is gedaald naar gemiddeld 4,7 maanden. Dit is ruim een maand minder dan afgelopen voor jaar. Nog maar 15 procent beoordeelt de werkvoorraad als ‘groot’, dat was dit voorjaar nog 30 procent. Niet alleen, zo waarschuwt de BNA, komt steeds meer de haalbaarheid van de woningbouwambities van dit kabinet in de knel, ook de verduurzaming van de bestaande voorraad dreigt achterop te raken. De BNA roept op, om te voorkomen dat de bouw vastloopt, dat nu wordt ‘geïnvesteerd in ontwerpkracht om samen met alle betrokkenen nog slimmer te bouwen’.

Bewust Veilig-dag 2023 29 maart

Bewustzijn over (on)veiligheid in de bouw , techniek en onderhoudssector vraagt voortdurend aandacht. Daarom wordt op woensdag 29 maart voor de zevende keer de Bewust Veilig dag georganiseerd. Slogan: Bewust Bezig = Bewust Veilig. De organisatie – Bouwend Nederland, Techniek Nederland, OnderhoudNL en Aannemersfederatie Nederland – vragen dit keer speciaal aandacht voor de uitdaging om met steeds meer mensen uit andere branches – en landen – in de sector te werken. Hun komst is nodig omdat voor de bouwopgave, de verduurzaming en de energietransitie in korte tijd meer mensen nodig zijn dan onze technische opleidingen kunnen leveren. Elk bedrijf kan zich aanmelden voor de dag en bepaalt zelf de activiteiten. De brancheorganisaties leveren ondersteunende middelen en inspiratie. Vorig jaar deden 400 bedrijven mee.

Aanmelden kan via www.bewustveilig.com/aanmelden

De TITAN Comfort paddenstoelnok geeft meer comfort voor uw klanten én is eenvoudig in gebruik voor u:

Automatische tolerantiecompensatie door traploze hoogteverstelling.

Aanzienlijk minder afstelbewerkingen in de productie en montage.

Een perfect beveiligd raam, aangepast aan al uw wensen.

Schroefloze montage – SnelstiftPlus voor standaard rozetten garnituren

Met de montagetechniek SnelstiftPlus worden niet alleen deurkrukken, maar ook kruk- en sleutelrozetten van een deurkrukgarnituur eenvoudig zonder schroeven in elkaar gestoken – een consequente verdere ontwikkeling van de HOPPE Snelstift-technologie.

SnelstiftPlus was voorheen alleen beschikbaar voor vlakke rozetten. Met de uitbreiding tot geselecteerde garnituren met standaardrozetten biedt HOPPE ook voor deze een beslissend montagevoordeel.

Meer informatie gewenst? Vragen rondom de goede greep beantwoorden we graag onder telefoonnummer: +31 6 83692558.

Serie Hamburg

Serie Luxembourg

Serie Verona

Product afbeeldingen Speciaal attributen

Projectontwikkelaar VORM, Rotterdam

Ontwerp BIG Architects, Kopenhagen i.s.m. Barcode Architects, Rotterdam

Hoofdaannemer Besix Nederland, Dordrecht

Gevelbouw Eskra Bouw, Nootdorp

Gevelmontage Facédo, Velp

Prefab gevelelementen Vianen Kozijnen, Montfoort

Profielen Kawneer, Harderwijk; Jansen, Breda

Producent stalen kozijnen MC Kersten, Amsterdam

Gevelbeplating en beplating buitenplafonds en balkons Sorba, Winterswijk

Glas (Pyrobel) AGC, Louvain-La-Neuve (BE)

Tekst Hans Fuchs Beeld Hans Fuchs; M.C. Kersten/Ronald Struik

Woongebouw Sluishuis, Amsterdam-IJburg

Sluishuis, Amsterdam

Aluminium brut en beloopbaar brandwerend glas

Het Sluishuis in Amsterdam is een markant baken op de westkop van wooneiland IJburg. Aan de gevels zijn hoge duurzaamheidseisen verenigd met een bijzondere gevelbekleding uit hout en onbehandeld aluminium. Ook de aluminium kozijnen en schuifpuien zijn in dat brute aluminium uitgevoerd. De hellende gevels boven het water kregen stalen maatwerkkozijnen met brandwerend beloopbaar glas. Die werden van buitenaf gemonteerd.

Maar wat verbeeldt het nou, dat nieuwe baken aan het Buiten-IJ? De meningen lopen uiteen. Volgens sommigen lijkt het Sluishuis het meest op een schip in het water. Anderen zien in het gebouw een knipoog naar de Amsterdamse hofjes, of een herinterpretatie van de traditionele binnenplaats. De ontwerpers zelf – het Deense BIG Architects en het Rotterdamse Barcode Architects – hanteren een

andere referentie. Zij spreken van een gebouw als een opengaande sluis. Vandaar Sluishuis. Projectarchitect Bjarne Ingels lijkt met het appartementencomplex bij de Enneüs Heermabrug te hebben bereikt wat hem voor ogen stond. Ingels wilde aan de oever van het Buiten-IJ een iconisch gebouw neerzetten dat, zoals hij het noemt, deel uitmaakt van ons ‘psychologisch landschap’. In dat landschap staan volgens Ingels ook architectuurmonumenten zoals de Arc de Triomphe en de Eiffeltoren.

Hoge duurzaamheidseisen

Aan de gevels van het Sluishuis is overwegend onbehandeld aluminium ingezet. Dat brute aluminium in de gevelbeplating, de beplating van de buitenplafonds en de balkons geeft het gebouw extra schittering. Ook de kozijnen en de schuifpuien zijn in dat onbehandeld aluminium uitgevoerd. Het Sluishuis kreeg het cradle-to-cradle gecertificeerde aluminium RT 72 Reflex-raam- en deursysteem en de AA 5110-schuifpui van Kawneer.

De keuze voor onbehandeld aluminium werd ingegeven door de esthetische uitstraling en de hoge duurzaamheidseisen van het project, vertelt projectadviseur Bas Aarts van Kawneer: “Voor het

Bij het ontwerp van het Sluishuis hanteerde het Deense BIG Architects als referentie een opengaande sluis.

Wandelpromenade op het dak

Het Sluishuis bevat 442 koop- en huurwoningen op een plint. In die plint zitten een centrale lobby voor de bewoners, een zeilschool, een watersportcentrum en een restaurant. Op de begane grond zijn ook float-in- en watersportappartementen te vinden. De appartementen op de verdiepingen hebben buitenruimtes en uitzicht over het water, de penthouses – helemaal bovenin – een voortuin die uitkomt op een binnenplaats. Aan de achterzijde voeren openbare trappen naar het dak, langs groene buitenterrassen van de woningen aan weerszijden. Voor het dak zelf ontwierp Bjarne Ingels een wandelpromenade met zitbankjes, groen en uitkijkpunten. Het Sluishuis heeft een ondergrondse parkeergarage van twee lagen en aanlegplaatsen voor dertig woonboten.De bouw van het Sluishuis ging eind 2018 van start, de oplevering was afgelopen zomer.

Sluishuis golden hoge thermische en wind- en waterdichtheidseisen. De architect verlangde een buitengewoon lage warmtedoorgangscoëfficiënt van 0,9 W/m2K. Daarnaast wilde de architect grote te openen delen. In combinatie met de hoge isolatiewaarde, kwamen we uit op de RT 72 Reflex en de AA5110 met tripelglas.”

Brute aluminium

In het Sluishuis zijn de Kawneerprofielen in de standaardtoepassingen verwerkt – behalve dat onbehandeld aluminium, zonder poedercoating of anodisering. Bas Aarts: “De keuze voor brute aluminium wordt tegenwoordig steeds vaker overwogen vanwege duurzaamheid en circulariteit. Poedercoaten en anodiseren kost tenslotte veel gas en elektriciteit.”

Bescherming komt met de tijd, in de vorm van corrosie. Aarts: “Het onbehandelde aluminium gaat verweren. Er vormt zich een patina in de vorm van een matte corrosiehuid die zorgt dat het aluminium niet

Het Sluishuis kreeg aan de gevels het aluminium RT 72 Reflex-raam- en deursysteem en de AA 5110-schuifpui van Kawneer.

verder doorroest.” Aan de binnenzijde zijn de kozijnen van Kawneer blank geanodiseerd, vanwege de bewegende delen. Aarts: “In brute aluminium konden we niet de hardheid realiseren die hier gevraagd is en dus ook niet de gebruikelijke garanties geven.”

Montage in prefab gevelelementen

Bijna alle aluminium kozijnen voor het Sluishuis – 1063 in totaal –werden bij Vianen Kozijnen in Montfoort in prefab houten gevelelementen gemonteerd. Die gevelelementen zijn herbruikbaar. Om ze straks goed te kunnen demonteren, zijn de prefab delen niet gekit en gelijmd, maar voorzien van schroeven, tapes en klikverbindingen. De prefab gevelelementen bestaan uit gipsvezelplaat op stijl- en regelwerk, glaswolisolatie en waterdichte en brandwerende vezelcement buitenplaten. Om vervormingen van het Sluishuis als gevolg van zettingen te kunnen opvangen, paste Vianen Kozijnen ankers toe met een teflon glijmechanisme.

Energieneutraal

Het Sluishuis is energieneutraal (EPC -0,01) – onder andere dankzij 2200 vierkante meter zonnepanelen op het dak en op het nieuw aangelegde zonne-eiland naast het Sluishuis. Het appartementencomplex beschikt over grondgekoppelde warmtewisselaars en maakt gebruik van warmteterugwinning van de ventilatiesystemen en afvalwateropvang. Het complex is aangesloten op stadsverwarming.

Het Sluishuis is gebouwd met gerecycled beton.

Brandtest

Vanwege de plaatsing in een hellende gevel, moesten de kozijnen een brandtest ondergaan. Dat gebeurde bij Efectis in Bleiswijk, waar op een mock up een dedicated test werd uitgevoerd. Daarbij werd gekozen voor een horizontale test, die nodig is voor toepassing van een kozijn in hellingshoeken tussen 0 en 80 graden.

De elementen werden just in time op de bouwplaats op IJburg aangeleverd, afgestemd op de montagesnelheid van gevelmonteur Facédo.

Beloopbare ramen

Bij de overhellende gevels was voor de kozijnen maatwerk vereist. Producent M.C. Kersten uit Amsterdam stelde deze kozijnen samen uit stalen Jansen Viss Fire EI60-profielen met AGC Pyrobel EI60glas. Projectleider Ronald Struik: “Het maatwerk betrof hier het

De kozijnen in de hellende gevels werden van buitenaf gemonteerd – met hun 600 kilo was transport binnendoor uitgesloten

Nieuw brandlab

De meesten van u zullen het inmiddels wel hebben meegekregen: Peutz bouwt een nieuw brandlab. We testen steeds meer en hebben voor de opbouw van de te testen constructies steeds vaker meer ruimte nodig.

In de huidige situatie vindt alles plaats in één hal. Dan is opbouwen lastig op dagen dat er ook een brandwerendheidstest is. Het wordt daardoor steeds moeilijker de gewenste service te bieden. Op het terrein in Molenhoek kon het nieuwe lab niet worden gerealiseerd maar gelukkig hebben we een passende kavel kunnen vinden op slechts een kwartiertje rijden van Molenhoek, in Haps. Het nieuwe gebouw is een stuk groter zodat we daar het opbouwen en testen kunnen scheiden. Ook is er ruimte voor nieuwe ovens, een ‘kleine’ is besteld, een ‘grote’ staat op de planning. Ook het aantal testen naar materiaalgedrag wordt uitgebreid. En omdat in het nieuwe lab de brandwerendheidstesten en de materiaalgedragtesten van elkaar gescheiden zijn, kunnen testen gelijktijdig plaatsvinden zonder elkaar te beïnvloeden. Klinkt goed allemaal, maar voor het echt zover is moet er nog wel wat gebeuren. Om te kunnen testen is er nogal wat grote en zware apparatuur nodig. Als voorbeeld: onze kanteloven bevalt nog steeds erg goed, dus die wordt verhuisd. Voor die oven is dat alweer de tweede keer, het zou me dan ook niet verbazen als we daarmee een oven-verhuisrecord vestigen. Datzelfde geldt voor de schoorsteen/naverbrander. Ook de SBI-opstelling wordt verhuisd, nog steeds fors maar een stuk hanteerbaarder. En dan is er natuurlijk nogal wat klein spul, variërend van gereedschap en kleinere meetopstellingen tot weegschalen waarmee je tot op de milligram kunt wegen. Dat wordt, net zoals bij een normale verhuizing, ongetwijfeld veel meer werk (lees: sjouwen) dan vooraf ingeschat.

We verwachten natuurlijk dat alles straks ook weer direct werkt, het zijn immers dezelfde meetopstellingen en bij de verhuizing van de grote installaties zijn professionele partijen betrokken. Maar we willen natuurlijk wel zeker weten dat al die honderden draadjes weer goed zijn aangesloten, dus na de installatie volgt er nog een periode van controles en proeftesten voor we weer ‘echt’ kunnen gaan testen.

En, u raadt het al, de Raad voor Accreditatie volgt alles met grote belangstelling. Zo moest er eerst een verhuisplan worden opgesteld en goedgekeurd. We moeten op basis van de genoemde proeftesten documenten opstellen waaruit blijkt dat alles weer conform de normen werkt. Daarna volgt er een audit in het nieuwe lab. En pas als de RvA met alles akkoord is mogen we weer zeggen dat we onze testen onder accreditatie uitvoeren. Die accreditatie is van belang. Voor óns omdat het een soort kwaliteitsbewijs is. Voor ú omdat u dankzij die accreditatie bent verzekerd van kwaliteit én van acceptatie van testgegevens, ook internationaal. Als het goed is zijn ook de nieuwe meetopstellingen operationeel als de RvA-verhuisaudit plaatsvindt. Dan kan de raad die mooi in zijn audit meenemen en kunnen wij weer lekker gaan testen.

Jacques Mertens Senior adviseur laboratorium bij Peutz

Merkkwaliteit voor de woningbouw

● Automatische garagedeuren met BiSecur-radiosysteem

● Aluminium voordeuren met standaard RC 3-beveiliging

● Thermisch onderbroken stalen deuren met uitstekende warmte-isolatie

www.hormann.nl

samenbrengen van de toepassing van de grote glasafmetingen in een hellende gevel en de hoge eisen aan de luchtdichtheid, de isolatiewaarde en aan de brandveiligheid – 60 minuten in de hoogste classificatie, vanwege het risico van brandoverslag tussen appartementen.” Daarnaast moest het glas, dat hier onder een hoek van 30 graden helt, beloopbaar en doorvalveilig zijn.

Montage van buitenaf

M.C. Kersten produceerde voor het Sluishuis 42 ramen met een kozijnmaat van 1250 bij 3000 millimeter. Het glaspakket in deze kozijnen is 74 millimeter dik, opgebouwd uit een Pyrobel T EI60 35H-buitenruit, een spouw van 12 millimeter gevuld met argon, en een 888.8 gelamineerde binnenruit van gehard glas. Vanwege de beloopbaarheid zit het brandwerende glas in het Sluishuis aan de buitenzijde. Het glaspakket scoort een U-waarde van 1,1 W/m2K. De kozijnen zijn van buitenaf gemonteerd – vanwege hun afmetingen, maar vooral door hun gewicht van rond de 600 kilo was transport binnendoor uitgesloten. M.C. Kersten hees de kozijnen vanuit het plafond door de gevel heen de woningen in. Bij de onderste drie verdiepingen werd voor de montage een telescoophoogwerker gebruikt, voor bouwlaag vier tot en met zeven gebeurde de montage vanaf een rolsteiger.

De kozijnen aan de hellende gevels werden van buitenaf gemonteerd.

Voor de overhellende gevels stelde M.C. Kersten kozijnen samen uit stalen Jansen Viss Fire EI60-profielen met AGC Pyrobel EI60-glas.

Kozijnenproducent Kievit investeert in modernisering De productiehal van de toekomst

Ooit, bijna honderd jaar geleden, maakten ze bij de voorloper van Kievit Kozijn in Ridderkerk mallen voor de scheepsbouw. Het precisie vakmanschap van toen is terug te vinden in de dit jaar volledig gemoderniseerde fabriekshal. Vroeger kwam het vakmanschap op het conto van de ambachtsman. Nu nemen geavanceerde machines en robots het leeuwendeel van het vakwerk voor hun rekening.

Hoe ziet de productiehal voor houten kozijnen, ramen en deuren er in de toekomst uit? Dat moet ongeveer zo zijn zoals nu al het geval is bij familiebedrijf Kievit Kozijn van de broers Robert en Anton van Wijngaarden. Kozijnen zweven in kranen en langs rails aan het plafond. Het productieproces begint bij de BMH loadmaster. Via een van de

Windowmasters koerst het houten kozijndeel compleet geprofileerd, voorzien van inkrozingen en gaten voor de penverbindingen richting de ‘unloadmaster’. Voordat de delen eindigen bij de opsluitbank krijgen de kopse kanten een beurt in de ‘Gluemaster 2.0’. Dit is een doorontwikkeling van Gluemaster 1.0 die in samenwerking met BOS Machines en Kievit Kozijn is ontwikkeld.

Her en der een operator

De opsluitbank is de enige plek waar handwerk het verschil maakt. Vakkrachten voegen de stijlen, dorpels en tussenstijlen samen tot een raam of deurkozijn. Het samengestelde deel wordt aansluitend gescand, zodat de Cefla iGiotto spuitrobot precies weet welke kozijn afmetingen van een tweelaags watergedragen aflaksysteem moeten worden voorzien.

Mensen zie je behalve bij de opsluitbank verder nog in de werkvoor bereiding waar iemand de software van de machines voedt met

Tekst Arie Grevers Foto’s Kievit Kozijn

Nieuwsgierige collega’s bekijken tijdens een netwerkbijeenkomst van de NBvT. Ze zijn onder de indruk van de efficiënte inrichting.

Foto’s uit de oude doos van eerdere vestigingen van Kievit Kozijn. Geheel links de eerste locatie aan de Kievitsweg. Daarna, vanaf de verhuizing in 1961 (zie verhuisbericht) is het familiebedrijf altijd op dezelfde locatie gebleven. Alleen het bedrijfsadres is nog een keer veranderd in – heel toepasselijk – de Houtstraat.

opdrachten en bij de machines staat her en der een operator om te controleren of de machines doen waarvoor ze geprogrammeerd zijn. Elke dag produceert de huidige opstelling veertig tot vijftig kant-enklare producten. Die gaan op transport naar de afnemers, hoofdzakelijk aannemers van grondgebonden woningen en appartementen. Los van de kozijnen voert de producent in Ridderkerk ook een lijn van horren voor nagenoeg alle typen draaikiepramen.

Modern personeelsbeleid

Bij een geavanceerd geoutilleerde productiehal past een modern personeelsbeleid, gericht op het welzijn van de 25 medewerkers – en dat is exclusief Robert en Anton. Die zorg geldt niet minder voor de vier mensen van buiten, de drie uitzendkrachten en de stagiair. Als gezegd, er hoeft nagenoeg niet getild te worden. En verder zie je de zorg voor de medewerkers onder meer terug in de inrichting van de kantine die het midden houdt tussen een hotellounge en een vrije-

“Onze 63-jarige spuiter is nu machineoperator en hij heeft veel plezier in zijn nieuwe functie”

Doorsnede van het Duet-kozijn. Aan de buitenzijde is het houten kozijn afgedekt met een aluminiumprofiel.

tijdsruimte waar je ook een potje dart kunt spelen. “We zorgen goed voor onze mensen, want we realiseren ons dat we een team zijn en samen een goed bedrijfsresultaat moeten neerzetten”, zegt Marion van Wijngaarden. Zij is management assistent en spin in het web. Haar werkzaamheden beperken zich niet tot het bedrijf zelf. Ze zet zich ook in voor het branchebelang via de NBVT en met name de opleiding van jonge mensen is haar een zorg. “Onze branche verdient allang niet meer het enigszins stoffige imago van vroeger. We werken met moderne machines die digitaal worden aangestuurd en dat moeten we uitdragen. Dat trekt jonge mensen. Daarvoor zit ik in de stuurgroep die dat heeft opgepakt.”

Een deel van de promotie voor het vak verloopt via sociale media en in het bijzonder LinkedIn. Overbodig te zeggen dat ze een actief gebruiker is.

Duet-concept

Hout is de grondstof waar Kievit Kozijn mee werkt. Meranti, mahoni en red grandes ligt op beperkte voorraad in het magazijn. Alles ingekocht onder Stip-keurmerk en dus gekapt in duurzaam beheerde bossen. Het hout voldoet aan FSC- of PEFC-voorschriften. En natuurlijk is Kievit aangesloten bij 100% Hout. Maar niet alle producten zijn voor honderd procent van hout. Kievit voert het Duet-concept (duet.nl) met hout aan de binnenzijde en aan de buitenzijde een aluminium profiel. Dit profiel is in elke RAL kleur te leveren en schermt het hout af dat daardoor onderhoudsvrij is. Het volledig houten kozijn is naast de hierboven genoemde houtsoorten ook in Europees grenen, lariks en eiken te maken. Verder voldoen Duet-kozijnen ruimschoots aan de eisen die er op hoogte worden gesteld aan luchtdoorlatendheid, waterdichtheid en windbelasting. Kievit kan Duet leveren met verborgen afwateringssysteem en een beschermfolie tegen beschadiging tijdens het bouwproces.

Spijkerpistool

De oprichter van Kievit Kozijn heet Antonie van Wijngaarden. Voor 12.000 gulden kocht hij in 1925 de timmerfabriek en modelmakerij voor schepen Industria. De timmerfabriek was gevestigd aan de Kievitsweg en dat gegeven leidde tot de naamsverandering: Industria werd De Kievit. Antonie is de opa van Robert en Anton. Hun vader Arie stierf in 1973, nog geen vijftig jaar oud. Moeder Hennie slaagde erin om dankzij een tweetal toegewijde bedrijfsleiders, het bedrijf zeker te stellen voor de derde generatie. De zus van Anton en Robert, Nel, mag niet ongenoemd blijven. Ze nam na 47 jaar trouwe dienst in 2017 afscheid. Nel stelde de geschiedenis van het familiebedrijf op schrift in een klein boekje. Marion: “In haar verhalen lees je dat er veel werd gelachen op de werkvloer. Een van anekdotes die ze nog altijd graag vertelt, gaat over de introductie van het spijkerpistool. Volgens de timmerlieden van destijds zou deze nieuwigheid het ambacht verpesten. Toen echter de demonstratie achter de rug was,

Verder is ze examinator bij het Hout- en Meubileringscollege in Rotterdam. Vorig jaar bezocht ze de groepen zeven en acht van een basisschool. “Ik probeer bij zulke gelegenheden over te brengen dat je in de bouwbranche terecht kunt met alle middelbareschoolopleidingen –het maakt niet uit of dat vmbo of vwo is. We hebben samen met de leerlingen en een gepensioneerde timmerman een klein kozijntje gemaakt. Dat vinden die kinderen hartstikke leuk. Dergelijke initiatieven proberen we nu ook hier in Ridderkerk van de grond te krijgen.”

Simple Check was bij Kievit Kozijn voor een gezondheidscheck van de medewerkers die zich hiervoor opgegeven hadden. Het is tekenend voor het personeelsbeleid van het bedrijf. “Samen met onze mensen zorgen wij voor het voortbestaan van Kievit Kozijn. Informatie verstrekken over een gezonde levensstijl hoort er gewoon bij”, zegt Marion van Wijngaarden (links op de foto). Rechts een medewerker van Simple Check.

“We hebben met leerlingen op een basisschool een klein kozijntje gemaakt. Dat vinden die kinderen hartstikke leuk”

wilden ze er plotseling allemaal eentje hebben. Ze zagen in dat het hun werk toch beduidend gemakkelijker maakte. Dat verhaal laat zien dat de mensen op de werkvloer overtuigd willen worden van het nut van vernieuwingen.”

Mensen meenemen

In de loop van de tijd heeft het bedrijf zo tal van ingrijpende moderniseringen doorgevoerd. Marion: “Daarin hebben we altijd de medewerkers meegenomen. De pennenbank, freesmachine en schaafbank maakten plaats voor een Windowmaster. Hierdoor is het aantal handelingen dat medewerkers moesten verrichten behoorlijk teruggebracht. Dat moet je kunnen uitleggen. Je hoort dan vaak dat een enkeling dergelijke veranderingen niet meer kan volgen of vindt dat de vernieuwing niet meer tot zijn definitie van het ambacht behoort. Deze mensen, die doorgaans kort voor hun pensionering staan, nemen dan vervroegd afscheid. Dat hoort er dan kennelijk bij. Maar bij ons is er helemaal niemand afgehaakt en dat heeft toch te maken met hoe je de mensen meeneemt in de veranderingen. Onze 63-jarige spuiter is nu machineoperator en hij heeft erg veel plezier in zijn nieuwe functie. Nog belangrijker is overigens het enthousiasme dat je met een moderne inrichting kunt opwekken bij jonge mensen. Een schone werkomgeving, een mooie kantine, dat zingt rond. Die jonge mensen aan je bedrijf binden, daar gaat het uiteindelijk om. En ja, gelachen wordt er ook nog steeds.”

710 zonnepanelen

Niet alleen jongeren voelen zich aangetrokken door een modern ingericht timmerfabriek. Na de verbouwing die dit jaar is afgerond, zijn de collega’s voor een netwerkbijeenkomst bij Kievit Kozijn op bezoek

geweest. Ook zij waren onder de indruk van de efficiënte inrichting van de nieuwe hal. Overigens niet minder van het feit dat de fabriek bijna helemaal kan draaien op de 710 zonnepanelen op het dak.

Kievit steunt STIP-bos

Om het belang van duurzaam bosbeheer te benadrukken legt de organisatie van de STIP-certificering in samenwerking met Staatsbosbeheer het eerste STIP-bos aan in Nederland in een natuurgebied in Noord Limburg. Het doel van dit bos is om een bijdrage te leveren aan de bestrijding van klimaatverandering en verder om de biodiversiteit te vergroten. In het STIP-bos helpen kinderen met het planten van bomen en leren ze over het belang van bomen voor de aarde. Tegelijk leren ze over het belang van verantwoord bosbeheer, waarom hout een duurzame grondstof is en dat het kappen van bomen in duurzaam beheerde bossen onder streng toezicht gebeurt. Net als in voorgaande jaren heeft Kievit Kozijn ook dit jaar een donatie gedaan. Het bedrijf heeft tot op heden de aanplant van 6000 bomen mogelijk gemaakt.

De inrichting van de nieuwe kantine houdt het midden tussen een hotellounge en een clubhuis waar je kunt darten en een potje tafelvoetbal kunt spelen.

Design Line Deurvastzetters

Sloten serie 8000 Meerpuntssloten met vluchtdeurfunctie Met de nieuwe 8000-serie completeert WILKA zijn aanbod en is nu totaalaanbieder op het gebied van profieldeuren (aluminium en staal) voor enkelvoudige en meerpuntssloten in een- en tweevleugelige vluchtdeuren.

WILKA biedt met zijn totaalpakket alles uit een hand: van een vaste aanspreekpartner tot eenvoudigere planning en aanschaf. www.wilka.nl

VMRG cursusaanbod 2023

Nieuw: Buitenmontage VMRG ramen en deuren

Of het nu gaat om kennis van geveltechniek in theorie, in de praktijk of commerciële en juridische aspecten die hierbij komen kijken, de VMRG biedt cursussen op elk terrein. Nieuw is de cursus ‘Buitenmontage van VMRG ramen en deuren’. Een must voor elke monteur van metalen gevels met veel praktijkopdrachten. Wil je op de hoogte zijn van alle ins en outs in de Geveltechniek, doorloop dan onderstaande leerlijn. Natuurlijk is het ook mogelijk om losse modules te volgen. Alvast een goed voornemen voor het nieuwe jaar, plan meteen een cursus in!

Introductie

• Geveltechniek Algemeen, donderdag 9 en 16 februari 2023, 13.00 17.00 uur

Leerlijn Geveltechniek Basis

• Geveltechniek Statica 1, donderdag 6, 13 en 20 april 2023, 13.00 17.00 uur

• Geveltechniek Materiaal 1, donderdag 1, 8 en 15 juni 2023, 13.00 17.00 uur

• Geveltechniek Bouwfysica 1, donderdag 14, 21 en 28 september 2023, 13.00 17.00 uur

• Geveltechniek Constructie, dinsdag 2 en 9 oktober 2023, 13.00 17.30 uur

Leerlijn Geveltechniek Specialisatie (vervolg)

• Geveltechniek Bouwfysica 2, donderdag 16 en 23 maart 2023, 13.00 17.00 uur

• Geveltechniek Statica 2, donderdag 16, 23 en 30 november 2023, 13.00 17.00 uur

Verdieping

• Basiscursus Brandwerendheid, dinsdag 24 en 31 januari 2023, 13.00 17.00 uur

• Projectleider Bouw 1, woensdag 22 en 29 maart 2023 en 5 en 19 april 2023 Twee dagen van 09.30 tot 20.00 uur en twee dagen van 12.30 tot 20.00 uur

• Buitenmontage VMRG Ramen en Deuren, woensdag 29 maart en 12 april 2023, 9.00 15.30 uur

• Juridische aspecten VMRG Kwaliteitseisen en Adviezen, dinsdag 23 mei 2023, 9.00 16.30 uur

• Buitenmontage VMRG Ramen en Deuren, woensdag 12 en 26 september 2023, 9.00 15.30 uur

• VMRG Kwaliteitseisen en Adviezen, E learning module, op elk moment te volgen Voor meer informatie en aanmelden, ga naar

Nieuw

Over drie jaar marktrijp

Het autonoom warmtewerende raam komt eraan

Een raam dat zonnewarmte weert als de buitentemperatuur oploopt? En die warmte juist doorlaat als het buiten kouder wordt? Zonder bekabeling of sensoren, maar autonoom – en zonder op transparantie in te leveren? De techniek bestaat, het thermochrome raam is er als prototype en ondergaat dit jaar een praktijktest in Eindhoven. En ook fotochrome ramen tonen beweging, richting diezelfde autonomie – en inclusief warmtewering.

Wat dat thermochrome raam nou precies is en wat het vermag, dat licht Eugène Veerkamp toe. Veerkamp is senior business developer bij Brightlands Materials Center/TNO – een gezamenlijk researchinitiatief van TNO en de provincie Limburg. Veerkamp is betrokken bij de praktijktekst (zie kader): “Het thermochrome raam in de pilot kan autonoom schakelen tussen blokkeren en doorlaten van de zonnewarmte in infrarood licht. Dat doen deze ramen met thermochrome polymeer folies voorzien van nanopigmenten. Die pigmenten kunnen hun kristal-

structuur en optische eigenschappen autonoom veranderen bij een vooraf bepaalde temperatuur.” Belangrijk pluspunt: of het raam nou warmte weert of juist doorlaat, de folie laat het zichtbare licht altijd volledig door.

Aanpasbaar kantelpunt

Het punt waarop de folie in de pilot overschakelt van dat warmteweren naar doorlaten, kan worden gemanipuleerd. Standaard staat het bij de thermochrome folie ingesteld op 68 graden Celsius. Voor de pilot in Eindhoven is dat aangepast naar 21 graden, passend bij het Nederlandse klimaat. Wat levert dat schakelen op? Veerkamp: “De extra energie- en kostenbesparing met dit slimme raam kan volgens onze berekeningen oplopen tot 8 procent of omgerekend 26 euro per vierkante meter glas per jaar, vergeleken met de meest geavanceerde HR++-ramen.”

Energie- en klimaatdoelen

Opschalen en marktrijp maken, Eugène Veerkamp laat geen twijfel bestaan over de achterliggende doelen van de pilot: “We maken al stappen als het gaat om de formaten. Drie jaar geleden waren

Tekst Hans Fuchs Beeld ClimAd Technology; Brightlands Materials Center/TNO

Het gelamineerde raam met thermochrome SunSmart PVB-folie in test bij Solarbeat-TU/e.

Slimme nanotechnologie

De pilot in Eindhoven onderzoekt hoe het Sunovate SunSmartraam zich in de praktijk houdt. Basis van de thermochrome SunSmart-technologie is vanadium dioxide (VO2). Als polymeerfolie wordt de technologie ingezet als tussenlagen voor het lamineren van veiligheidsglas. Dit glas wordt vervolgens opgenomen in een isolatieglaseenheid (IGU) in combinatie met een low-e gecoat glas. In die samenstelling is sprake van het ‘slimme raam’ uit de pilot.

Voor analyse en monitoring tijdens de pilot kreeg dat raam een nieuw type sensor in het gelaagde glas. De sensor bestaat uit dunne glasvezels en is gebaseerd op een Fiber Bragg-sensor. Het maakt snelle en nauwkeurige temperatuur- en mechanische spanningsmetingen mogelijk. Dit verbetert de kwaliteitscontrole en prestatiebeoordeling, aldus TNO. Die sensor – een ontwikkeling van de Universiteit Hasselt – wordt puur aangebracht voor het onderzoek. In het uiteindelijke commerciële raam zit geen sensor.

thermochrome coatings van 10 bij 10 centimeter haalbaar. Inmiddels is dat 50 bij 50 centimeter. Vanaf begin volgend jaar schalen we op naar 1 bij 1 meter, dankzij een pilot line met rollercoater waarmee we de coating opbrengen op glas. In de pilot op SolarBEAT is gebruikgemaakt van thermochrome folies van 30 centimeter breed, gecombineerd tot een oppervlak van 1 bij 1 meter.” Veerkamp voorziet dat thermochrome ramen over twee tot drie jaar marktrijp kunnen zijn: “Deze technologie kan een grote bijdrage leveren aan het behalen van de Europese energie- en klimaatdoelen, met als einddoel een energie- en klimaatneutrale gebouwde omgeving in 2050.”

Opschalen

Ook op het gebied van de fotochrome folies zijn er nieuwe ontwikkelingen. Het bedrijf ClimAd Technology ontwikkelde kortgeleden een fotochrome folie die autonoom reageert op veranderingen in lichtsterkte – net zoals thermochrome folie reageert op temperatuur. Fotochrome folies worden donkerder als de zon harder schijnt – denk aan meekleurende zonnebrillen. De warmtewering neemt zodoende toe naarmate het zonlicht intensiever wordt.

In een demo-huisje is het thermochrome gecoat SunSmart raam 50 bij 55 centimeter geïnstalleerd.

ClimAd Technology ontwikkelde de fotochrome folie in samenwerking met een onderzoeksgroep van de Chinese Academy of Sciences (CAS) in Peking, de TU Eindhoven (vakgroep stimuli-responsive functional materials and devices) en de TU Delft (faculteit Bouwkunde). De financiering kwam van NWO en CAS in het kader van het project Green Cities.

Stijn Kragt is CTO van ClimAd Technology: “Wij hebben een prototype folie ter grootte van een vel A3-papier en onderzoeken of we het productieproces verder kunnen opschalen, naar een continu rolproces.

“De besparing met dit slimme raam kan oplopen tot wel 26 euro per vierkante meter glas per jaar vergeleken met HR++-ramen”

Daarna kunnen we gaan testen, op werkelijke schaal en in een buitenomgeving. Ook dat moet vervolgens uitmonden in een marktrijp eindproduct.” Kragt rekent op een traject van drie jaar.

Zonder sensoren

Bijzonder aan het fotochrome product van ClimAd Technology is ook hier de autonomie. Kragt: “Folies die verkleuren onder invloed van licht bestaan al een tijd. Maar deze folie functioneert zonder sensoren

Toets aan de praktijk

In de pilot van BMC/TNO en partners – die heel 2022 bestrijkt –wordt onderzocht hoe twee testramen waarvan één met de zogeheten thermochrome SunSmart-technologie zich houden in de praktijk. De twee ramen zijn elk 1 vierkante meter groot en bevinden zich op de testfaciliteit SolarBEAT in Eindhoven. In de pilot wordt vier seizoenen lang gekeken naar de eigenschappen en prestaties van de technologie. Die langdurende praktijktoets is een wereldprimeur.

De pilot in Eindhoven is onderdeel van het Interreg Sunovate project. Sunovate is een project van Brightlands Materials Center/ TNO en Solliance, Universiteit Hasselt, imec, KU Leuven, Yparex, Everlam, Glass for Glass en Soltech. Het project is geïnitieerd door TNO. Sunovate wordt gefinancierd door het programma Interreg VL-NL, de Nederlandse regering en de provincies Limburg en Noord-Brabant.

in of om het raam en zonder externe bediening. De folie zelf doet hier het werk.” Nieuw aan deze folie is dat ook in het onzichtbare infraroodgebied warmtwering optreedt en niet alleen in het zichtbare gebied.

ClimAd Technology zet momenteel ook projecten met TNO op. Stijn Kragt: “We willen de levensduur van onze folie testen en valideren en ook – bij retrofit folies voor renovatieprojecten – kijken naar de kraswerende eigenschappen. Bij renovatie plak je de folie aan de buitenkant van bestaande beglazing. Bij schoonmaken moet de folie tegen schoonmaakmiddelen en krassen kunnen. Bovendien ligt er het vraagstuk van de circulariteit: hoe kunnen we een folie aan het einde van de levensduur verwijderen en hergebruiken? Onze fotochrome folie is een PET-folie: is die recyclebaar?”

Een klein demoraam (SunSmart thermochrome gecoat).

Hoe het werkt: het functioneren van fotochrome ramen.

Geen grote investeringen

De berekende terugverdientijd van de thermochrome ramen van BMC/TNO is niet langer dan zeven jaar. Eugène Veerkamp: “Je kunt deze thermochrome ramen inbouwen in het bestaande frame van een raam, en ook hier is geen extra bekabeling nodig, en geen sensor. Dat maakt de techniek snel, gemakkelijk en goedkoper. Daarnaast is de basis van de techniek een nat-chemische coating of pigmenten geïntegreerd in bestaande films. Dat vraagt geen grote investering in dure apparatuur en ook de materiaalkosten van de pigmenten of de coatings zijn gering vergeleken met dubbel- of tripleglas.”

Veerkamp ziet veel toepassingsmogelijkheden voor thermochrome ramen. Als bijzonder voorbeeld noemt hij de houtbouw: “Hier speelt meer dan elders in de bouw de kwestie van warmte in het interieur. Thermochrome ramen komen bij deze bouwwijze goed van pas.” Interesse voor de thermochrome ramen buiten de poorten van TNO is er ook al, van de provincie Limburg en de Brightlands Chemelot Campus.

Voor het zover is moet het product nog op zeker één aspect worden verbeterd, zo vertelt Veerkamp. De folie in het gelamineerde raam is nog niet kleurneutraal. “Maar daarvoor hebben we al enkele oplossingsrichtingen”, aldus Eugène Veerkamp.

Brightlands Materials Center/TNO publiceert begin 2023 de uitkom sten van de pilot in Eindhoven. Rond diezelfde tijd brengt ook ClimAd Technology een publicatie uit, over de fotochrome folie (samen met CAS, TU Eindhoven en TU Delft): over materiaal en fabricage van de folie, en de impact op daglicht, comfort en energie efficiëntie van een gebouw.

De werking van het thermochrome raam in beeld.

Voor gematigde klimaatzones

Ramen zijn gemiddeld genomen verantwoordelijk voor 30-40 procent van het energieverlies van een gebouw. Met energiezuinige ramen kan alleen iets worden gedaan aan het verminderen van warmteverlies of het verminderen van de vraag naar koeling. Dat maakt dat de huidige energiezuinige beglazingssystemen alleen geoptimaliseerd zijn voor ofwel warme ofwel koude klimaten. De dubbelfunctie – warmte weren en warmte doorlaten – van de thermochrome ramen in de Eindhovense pilot maakt ze volgens BMC geschikt voor gematigde klimaten, waar koeling in de zomer en verwarming in de winter even belangrijk zijn. Vertaald naar de kaart: in Europa, inclusief Nederland, maar ook in delen van de Verenigde Staten en Azië.

“Deze technologie kan een grote bijdrage leveren aan het behalen van de Europese energie- en klimaatdoelen”

Hoe het werkt: het functioneren van fotochrome ramen.

Grillig verloop inbraakcijfers 2022

Een atypisch inbraakjaar

Na de sterkte afname in 2021 begon 2022 met een toename van het aantal inbraken. Later dit jaar leek die weer wat af te zwakken. Het levert volgens verzekeraar Interpolis een ‘atypisch jaar’ op.

Het aantal inbraken lag in de eerste zes maanden van dit jaar 20 procent hoger dan in dezelfde periode vorig jaar, zo liet verzekeraar Interpolis deze zomer weten op basis van de eigen InbraakBarometer. Volgens Interpolis, maar ook volgens de politie, is er sprake van een direct verband met de versoepelingen van de coronamaatregelen begin dit jaar. Daarmee steeg het aantal inbraken voor het eerst sinds jaren.

“In 2021 lag het aantal woninginbraken uitzonderlijk laag. Toen begin 2022 de coronabeperkingen werden opgeheven, nam het aantal inbraken ook weer toe. We zitten nu iets lager dan in het precoronajaar 2019 rond dezelfde tijd. Toch verwachten we dit jaar alsnog uit te komen op ruim 25.000 woninginbraken”, zo liet Sybren van der Velden, Landelijk Projectleider Woninginbraak, Heling, Senioren en Veiligheid van de Nationale Politie, deze zomer weten.

Impact blijft groot

Ook Marcelino Levering, CCV-adviseur Woninginbraken/PKVW ziet die ontwikkeling. “Als we de inbraakcijfers van 2022 vergelijken met die van 2019 zien we over het geheel gemeten nog steeds een daling van het aantal woninginbraken in Nederland. In 2019 waren dat er ruim

Regionale verschillen

De inbraakcijfers tot en met september laten flinke regionale verschillen zien. Zo kregen vooral Drenthe (+41 procent), Flevoland (+35 procent) en Overijssel (+28 procent) met een forse toename te maken vergeleken met dezelfde periode in 2021. In Limburg (–8 procent) en Zuid-Holland (–1 procent) was er juist een daling.

32.000 – in 2022 komt dat aantal waarschijnlijk tussen de 25.000 en 30.000 uit. Als die daling een blijvende trend is, is dat uiteraard een prettig vooruitzicht.”

Het neemt volgens Levering niet weg dat er in Nederland nog steeds dagelijks tussen de zeventig en tachtig keer in een woning wordt ingebroken. “Ondanks de dalende trend is de impact op de slachtoffers van woningbraken er niet minder om. De kans om slachtoffer van een woninginbraak te worden is nog steeds zeer reëel. Daarom blijft goede bescherming ook belangrijk.”

Anders dan voorgaande jaren

Na de stijging in de eerste helft van het jaar, ziet Interpolis in de tweede helft een opvallende afvlakking van die groei. “Die lag eind

Geen aanpassing PKVW

Volgens de werkgroep Kwaliteitsbeheer van het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW) stijgt het aantal woninginbraken in de eerste negen maanden van 2022 weer, na een aantal jaren van weinig inbraken door maatregelen rondom de coronapandemie. “Dat houden we in de gaten, maar het is nog geen aanleiding om de eisen voor het PKVW aan te passen”, zo liet voorzitter Arjen Koole eerder weten.

De werkgroep bewaakt de eisen van het PKVW en waar nodig worden er aanpassingen gedaan. “De werkgroep is samengesteld uit een tiental partijen die actief zijn binnen het keurmerk”, aldus Koole. Het gaat daarbij om onder meer om verzekeraars, certificatieinstellingen, politie en beveiligingsbedrijven. “De leden zijn erg betrokken bij het keurmerk en al jaren actief.”

Inbraakmethoden

De werkgroep volgt de ontwikkelingen rondom inbraakmethoden op de voet. Als er nieuwe methoden zijn die vaak voorkomen, dan beoordeelt de werkgroep of het eisenpakket moet worden aangepast. “De laatste grote wijziging was een paar jaar geleden vanwege cilindertrekken”, gaat Koole verder. “In verschillende regio’s nam het aantal woninginbraken via die methode toe. Na dat signaal keken we op welke manier daarop moest worden ingespeeld.” Dit leidde onder meer tot de aanscherping van de eis waarbij het slot op de voordeur moet zijn voorzien van cilindertrekbeveiliging. “Die wijziging is niet heel groot, maar wel essentieel.”

oktober zelfs iets lager dan in dezelfde periode vorig jaar. Terwijl mensen minder vanuit huis werken dan een jaar eerder. En we er weer meer op uit trekken”, laat senior data-analist Blank van Interpolis weten. Hij sluit dan ook niet uit dat er tijdens de donkere maanden mogelijk minder inbraken zullen plaatsvinden dan in eerdere winters.

Interpolis gebruikt, naast de informatie uit de eigen databank ook gegevens van de politie en data vanuit het Centraal Bureau voor de Statistiek. “Op het gebied van inbraakcijfers zijn er steeds terugkerende patronen te zien. Dat is ook dit jaar gewoon weer het geval. Zo waren tijdens de schoolvakanties zoals altijd inbraakpieken. En dat geldt ook voor de feestdagen. Toch is de situatie sinds afgelopen januari anders dan andere jaren, want waar die patronen voorheen

Hoewel het aantal woninginbraken in de eerste helft van dit jaar met 20 procent steeg, lijkt het totale aantal in 2022 toch lager uit te komen dan in pre-coronajaar 2019.

Design om je goed te voelen Overdag en s‘nachts.

De nieuwe Zetra lamel voor buitenjaloezieën

Der SonnenLicht Manager

Betaalbare luxe

HAUTAU Move - schuifbeslag voor een ruime keuze aan raamsoorten Ideaal voor grote schuifdeuren en ramen. Voor zowel particuliere bouw als projectbouw. Hoog, breed, smal of bovenlicht, dankzij een vrij te kiezen positie van de greep is Move een allrounder. Het beslag is eenvoudig en snel in serieproductie te monteren. Het is onderhoudsvriendelijk, ook bij regelmatig wisselende bediening. Zo praktisch en betaalbaar was luxe nog nooit..

Bovenlicht

Terrasdeur

vrij extreem waren, zijn ze tot nu toe erg mild”, zegt Blank. “De aantallen liggen ook niet in lijn met andere jaren. Het maakt 2022 voorlopig tot een atypisch jaar.”

In 2019 werden er ruim 32.000 woninginbraken gepleegd in Nederland. In 2022 komt dat aantal waarschijnlijk tussen de 25.000 en 30.000 uit

Blijvend veranderd

Waar die verandering precies aan te danken is, kan hij niet met zekerheid zeggen. “Je zou kunnen zeggen dat Covid-19 de inbraakbranche blijvend heeft veranderd. Tijdens de lockdowns daalden de inbraakaantallen enorm. Destijds kwamen slechts enkele tientallen meldingen per week binnen. En al zijn die cijfers wel weer omhoog gegaan, ze zijn tot nu toe niet meer op het oude niveau uitgekomen. Dat is opmerkelijk, want je verwacht dit jaar juist veel hogere inbraakaantallen dan in een periode vol lockdowns.”

Mogelijk hebben inbrekers hun werkterrein verlegd naar cybercrime. Dit jaar is het aantal aangiftes van cybercrime flink toegenomen. “Voor sommige vormen van digitale oplichting moet je een doorgewinterde IT’er zijn, maar iemand per WhatsApp bedriegen, is niet zo’n technische klus.”

Bronnen: Interpolis, het CCV

Verzekeraar Interpolis sluit niet uit dat de inbraakcijfers tijdens de donkere winterdagen ook achterblijven bij voorgaande jaren.

Handen uit de mouwen op HoutPro+ Organisator

ziet groeikansen bij toeleveranciers

Een reünie van houtverwerkend Nederland. Dat moest de beurs HoutPro+ begin november worden. Die ambitie is gerealiseerd, stelt het organisatieteam vast. “De bezoekersaantallen waren enorm goed en exposanten hebben drukke dagen met volle stands achter de rug. Dat geeft vertrouwen voor de toekomst”, zegt Anja Stuerbout, salesmanager van beursorganisator Cleaver Associates.

De derde editie van HoutPro+ stond oorspronkelijk voor 2020 op de agenda, maar werd door corona twee jaar vooruitgeschoven. “Het is goed om te zien dat de exposanten na vijf jaar weer met veel enthousiasme aanwezig zijn. En aan de reacties van de bezoekers te zien, presenteren de exposanten voldoende innovaties en nieuws, want de beurs krijgt tot nu toe een ruime 8 van de bezoekers”, aldus Stuerbout.

Door al direct aan het einde van iedere beursdag bezoekers te vragen naar hun ervaringen, heeft Cleaver Associates niet alleen snelle, maar ook goede inhoudelijke reviews. “Als we de bezoekers na enkele dagen een enquête sturen, zit iedereen weer in het dagelijkse ritme van werk of studie. Nu krijgen we directe feedback, die waardevolle informatie oplevert voor volgende edities.”

Stands machinebouwers kleiner

Op de beursvloer is het ook de laatste van de drie dagen al vroeg druk. Zowel in de hallen 1 en 2, waar vooral de machinefabrikanten hun assortimenten presenteren en demonstraties geven, als in de hallen die het domein zijn van de toeleverende industrie. Zo is De Groot Bewerkingsmachines met een grote stand aanwezig, net als Viva Machines. In vergelijking met 2017 zijn de stands van de meeste machinefabrikanten wel kleiner – een gevolg van de beperktere beschikbaarheid van machines na corona, zo laten sommige van hen weten.

Het publiek laat zich bijpraten over nieuwe machines en gereedschappen.

Maco Beschläge vraagt in Den Bosch aandacht voor zijn hefschuifprogramma, het slotenprogramma en de draaikiepconcepten.

Ook in hallen 1 en 2 toont onder anderen ASF Fischer zijn Woodies Ultimate-assortiment en presenteren Toolstation en GereedschapPro de houtbewerkingsgereedschappen die ze verkopen.

Demonstraties trekken aandacht

De uitnodiging aan passerende bezoekers om zelf even aan de slag te gaan met een stuk gereedschap of bevestigingsmiddel, wordt op de meeste stands met beide handen aangegrepen. Ook de demonstraties van grote bewerkingsmachines en gereedschappen trekken de aandacht van de professionals en de vele studenten die op de beursvloer rondlopen.

Verspreid over de hallen 5 en 6, waar toeleveranciers hun stands hebben, kunnen bezoekers zien welke noviteiten er zijn op het gebied

Belangstelling bij studenten

De Belgische organisator van HoutPro+ zegt onder de indruk te zijn van de hoeveelheid studenten die de beurs bezoekt. “Niet alleen de aantallen, maar ook de manier waarop ze over de beurs gaan. Ze hebben een gericht programma als ze hier naartoe komen. De meesten lopen in groepjes met een docent of mentor erbij en moeten ook echt opdrachten uitvoeren. Dat zien wij niet vaak op beurzen. Vaak zijn er wel studenten, maar die zijn meestal na een snel rondje weer vertrokken. Hier merk je dat ze echt iets willen leren en willen zien wat er op de markt verkrijgbaar is en actueel is.”

van lijmen, schroeven en andere bevestigingsmaterialen, hang-ensluitwerk, verf, kitten, software en bouwbeslag. Ook daar zijn exposanten die het publiek uitdagen om zelf te ervaren hoe soepel een schroef zich in hout laat schroeven. Zo zijn onder meer Spax, Dynaplus, PGB Europe en Heco Schrauben in Den Bosch aanwezig.

Houtbescherming en verf

Voor een deel van de aanwezige toeleveranciers is het een weerzien na hun deelname aan Polyclose in Gent, met als grootste verschil dat in de Brabanthallen de getoonde producten en assortimenten (ook) voor de houtverwerkende industrie zijn. Zo tonen de verffabrikanten en producenten van houtbeschermingsmiddelen hun aanbod, zoals Remmers met zijn houtbeschermingsproducten en Fumano met

Een brede groep toeleveranciers presenteert zich tijdens HoutPro+ aan de vele specialisten uit de houtverwerkende industrie.

Remmers laat zien dat de houtbeschermingsmiddelen in zijn assortiment oplossingen voor binnen en buiten bieden.

brandvertragende impregneermiddelen. Wijzonol Bouwverven positioneert zich in de Brabanthallen als ontwikkelaar van duurzame en efficiënte coatingoplossingen voor hout. Daarnaast is een brede vertegenwoordiging vanuit de producenten van plaatmateriaal aanwezig op HoutPro+. Van spaanplaat, al dan niet bekleed met fineer, laminaat of PVC, tot multiplex, OSB, decoratief plaatmateriaal en mdf. Blok Plaatmateriaal, Baars & Bloemhoff, Egger Benelux en RET tonen net als de andere aanbieders een greep uit hun collecties aan het publiek.

Bouwbeslag en hang-en-sluitwerk

In verschillende opstellingen en wandpresentaties tonen fabrikanten van hang-en-sluitwerk en bouwbeslag de nieuwste scharnieren, deurbeslagseries en sluitoplossingen. Zo vraagt S2 aandacht voor het nieuwe Optimaxx nastelbare scharnier, waarmee snel en eenvoudig de sluitnaad aangepast kan worden. Ook het stijlvolle zwarte veiligheids- en hefschuifbeslag staat op deze stand in de spotlights. Bij Maco Beschläge is het hefschuifprogramma prominent vertegenwoordigd, net als het slotenprogramma en de draaikiepconcepten. Speciale aandacht vraagt deze producent voor de smarthomeproducten in het assortiment. Fuhr, Siegenia, Breuer & Schmidt, ook zij zijn aanwezig en praten relaties en standbezoekers bij over de noviteiten en plannen die er binnen hun bedrijven zijn.

Divers aanbod voor specialisten

De aanwezige toeleveranciers bieden bezoekers een divers aanbod voor de houtverwerkende specialist. Zo presenteert Venster Techniek het nieuwe VTD-dorpelprogramma aan de houtverwerkende industrie. Onderdorpels die volledig van glasvezel zijn gemaakt en daardoor nog hogere isolatiewaarden hebben dan de onderdorpels gemaakt van bijvoorbeeld aluminium of een combinatie van glasvezel en aluminium. Ook de binnendeuren van Kegro, de werkschoenen en veiligheidskleding

Populaire beurs

HoutPro+ is een driejaarlijkse beurs, hoewel deze editie door corona twee jaar extra op zich liet wachten. Al voor aanvang van deze derde editie van Houtpro+ staat nummer vier al in de agenda van beursorganisator Cleaver Associates. “De groei die we tot nu toe iedere editie hebben gezien geeft ons het vertrouwen dat we een programma bieden waar behoefte aan is. Bij exposanten en bij bezoekers. Daarom hebben we de volgende editie ook al vastgelegd. In 2025 zijn de Brabanthallen van 4 tot en met 7 november het toneel van de volgende HoutPro+”, aldus Anja Stuerbout, salesmanager van Cleaver Associates. Voor die volgende editie verwacht Cleaver Associates het aantal exposanten uit te kunnen breiden. “Vooral bij toeleveranciers zien we groeimogelijkheden. De dynamiek op die markt is groot, net als de innovatiedrang.”

van Mascot International en de houten gebinten van maatwerk poorten van Noesk worden onder de aandacht gebracht van de beursbezoekers.

Groothandels

Naast fabrikanten, leveranciers en importeurs hebben ook enkele groothandels hun weg naar HoutPro+ gevonden. Dozon is daar één van. Met een eigen kozijnendivisie richt deze technische groothandel zich op de timmerfabrieken en biedt naast gereedschappen, bouwbeslag en hang-en-sluitwerk van A-merken, ook veel advies en oplossingen voor procesoptimalisatie.

Polvo was met zijn eigen Tifa-team aanwezig: een speciale afdeling waar de timmerindustrie niet alleen voor gereedschappen en materialen terecht kan, maar ook voor specialistisch advies.

De uitnodiging aan bezoekers om zelf even aan de slag te gaan met een stuk gereedschap, wordt op de meeste stands met beide handen aangegrepen.

ASF Fischer richt de presentatie in de Brabanthallen vooral op het Woodies-assortiment.

Innovatief beslag, dat hout met de toekomst verbindt.

Duurzame raam- en deursystemen die perspectief bieden. Hout is meer dan materiaal. Voor veel mensen creëert het een duurzame, authentieke perfectie. Een mening die we al meer dan een eeuw delen. Daarom ontwikkelen we innovatieve oplossingen met liefde voor details. Met productie-geoptimaliseerd TITAN-beslag dat automatisch toleranties compenseert, moderne KFV-meerpuntssluitingen voor deuren in een efficiënt modulair systeem en baanbrekende oplossingen voor een smart home. Profiteer van onze veelzijdige expertise in hout, geniet van het ruimtecomfort van morgen: www.siegenia.com/nl/houtoplossingen

360° Ruimtecomfort