digitaalschandaal: is het internet seksistisch?

from ELLE België - September issue - NL

De digitale toekomst volgens Evelyn Mora, het tech-brein

#DIGITAALSCHANDAAL S HETI INTERNET SEKSISTISCH?

Dat het internet niet mals is voor vrouwen, dat wisten we al. Dat het daarin niet verschilt van de dagelijkse realiteit, daarbij hoeven we ook geen tekening te maken. Artificiële intelligentie, computernetwerken en het wereldwijde web bestaan al een dikke 30 jaar, maar zijn nog steeds een braakliggend terrein als het over gendergelijkheid en het aanpakken van misogynie gaat. De Franse krant Le Monde wijdde al in 2015 een artikel aan het fenomeen, onder de kop ‘Waarom is het internet zo vijandig voor vrouwen?’ Een artikel dat vandaag – zeven jaar later – had kunnen verschijnen, want er is sindsdien nog geen millimeter vooruitgang geboekt.

35%

Cyberpesten In 2021 lanceerden de Belgische journalistes Myriam Leroy en Florence Hainaut hun documentaire #SalePute (zoveel als #VuileHoer). Het onderwerp? Cyberpesten, waar een meerderheid van de vrouwen – zijzelf inbegrepen – slachtoffer van zijn. Volgens een VN-rapport uit 2017 werd al driekwart van de vrouwen slachtoffer van cybergeweld. In de Verenigde Staten worden vrouwen zelfs drie keer meer aan cybergeweld blootgesteld dan mannen. Wanneer ze al niet persoonlijk worden aangevallen (met bedreigingen, gerichte pesterijen, oneerbare voorstellen, doxing, het delen van intieme inhoud …), moet de geloofwaardigheid van de vrouw in het algemeen er wel aan geloven. Volgens een rapport van Fondation des Femmes en de Sciences Po-hogeschool in Parijs, tonen bijna 35% van de video’s die op het internet worden verspreid een degraderend vrouwbeeld. “Ze promoten een verwrongen en verfoeilijke visie op de samenleving en op de relaties tussen mannen en vrouwen,” zegt Sylvie Pierre-Brossolette, lid van de Fondation des Femmes. Zelfs vrouwelijke karakters die online worden opgevoerd zijn fel onderhevig aan stereotypes (75%). Onder de meest voorkomende archetypes vinden we het sentimentele wicht, het kokette poppetje, de koelbloedige verleidster … Mannelijke stereotypen worden dan weer met positieve eigenschappen geassocieerd, eigenschappen zoals kracht en moed. Het zijn deprime-

VAN DE VIDEO’S OP INTERNET TONEN rende vaststellingen, die smeken om een antwoord op de vraag: waar en wanneer is het zo grondig de mist in gegaan? EEN DEGRADEREND VROUWBEELD Mannenbastion Misschien was het wel tijdens de jaren 80 en 90, toen de IT-sector een ware vermannelijking onderging. Daarvoor – en dit is een stukje vergeten geschiedenis – waren vrouwen niet alleen prominent aanwezig in de informatica, maar speelden ze zelfs een sleutelrol in de ontwikkeling van digitale technologie. Ada Lovelace maakte het eerste echte computerprogramma. De eerste echte programmeur was dus eigenlijk … een programmeuse. Zo’n 80 jaar geleden vond Hedy Lamarr de technologie uit die vandaag aan de grondslag ligt van de hedendaagse mobiele telefonie, gps en wifi. Ada en Hedy waren gamechangers. In 1983 stond de IT-sector nog op de tweede plaats van sectoren die het meeste hoogopgeleide vrouwen tewerkstelden. Onderzoeker Isabelle Collet vertelt hoe daarna het aantal vrouwen in de IT-sector halveerde, in minder dan 20 jaar. Tot op dat ogenblik beschouwden mannen het schrijven van code als minderwaardig werk, maar de explosieve opkomst van de informatica stelde bedrijven en overheden voor grote strategische uitdagingen. Informatica won pijlsnel aan prestige, waardoor veel mannen zich naar de sector repten, ten koste van vrouwen. “De geschiedenis wijst uit dat wanneer een bepaald kennisdomein aan belangrijkheid wint bij de brede bevolking, die snel vermannelijkt,” verduidelijkt Juliette Hanau, auteur van ‘Je code donc je suis: Femmes et numérique.’ (‘Ik programmeer, dus ik ben: vrouwen en digitale technologie’) De tweede reden? De opkomst van de personal computer in de jaren 70. “Voordien hadden informaticastudenten nog nooit een computer aangeraakt, die waren immers zeldzaam en duur,” vertelt Hanau. “Alle studenten begonnen op gelijke voet.” Toen personal computers op het

“SOFTWARE MET ARTIFICIËLE

INTELLIGENTIE WORDT

ONTWORPEN DOOR BIJNA

UITSLUITEND MANNEN” JULIETTE HANAU

“OORSPRONKELIJK SPEELDEN VROUWEN door hun standaard vrouwelijke stem EEN SLEUTELROL en hun ‘volgzame persoonlijkheid’, en beveelt aan dat de ontwikkelaars IN DE DIGITALE meer vrouwen in hun teams opne men. Artificiële intelligentie identi TECHNOLOGIE” ficeert een vrouw in een witte jas als een verpleegster en een man in een witte jas als … een dokter. Het meest sprekende voorbeeld blijft het falen van het geautomatiseerde aanwertoneel verschenen, konden bijna alleen mannen er een in vingssysteem van Amazon. Getraind op basis van cv’s die huis halen. In die tijd hadden jongens immers twee keer tien jaar lang bij het bedrijf werden ingediend – meestal zoveel kans om er eentje cadeau te krijgen dan meisjes. Ze cv’s van mannen – bestrafte het algoritme automatisch konden er dus eerder mee aan de slag. Zelfs vandaag nog de cv’s van vrouwelijke kandidaten. “Zelfs wanneer je AIworden maar 33% van de meisjes door hun ouders aange- algoritmes opdraagt om het geslacht te negeren, vinden zet om een technische opleiding te volgen, tegenover 61% ze wel andere manieren om het te ontdekken,” zegt Susan van de jongens. Leavy, onderzoeker bij het University College van Dublin. Het witte jas-syndroom Omdat ze gestoeld zijn op gegevens uit het verleden, hebben de algoritmes het vermogen om ons ettelijke decennia Combineer dit met het seksistische vooroordeel dat vrou- terug te slingeren. welijke informatici er sowieso moeten uitzien als Lisbeth Salander en je begrijpt waarom vrouwen maar 17% uitma- Kan het anders? ken van de mensen die in de IT-sector werken. Het aantal “Ik denk niet dat het internet seksistisch is. Het is gewoon IT-jobs blijft wel groeien. Het goede nieuws is dat zo het een weerspiegeling van een samenleving die dat nog steeds aantal hoogopgeleide vrouwen in de sector blijft toene- is,” meent Juliette Hanau. “Je kunt je afvragen hoe het inmen. Het slechte nieuws is dan weer dat dit aan een slak- ternet eruit zou hebben gezien als het door vrouwen was kengangetje gaat. gecodeerd.” Digitale technologie kan ook een middel zijn “Software met artificiële intelligentie wordt ontwikkeld tot empowerment van vrouwen en een krachtig instrument door teams die bijna uitsluitend uit mannen bestaan, dus om hen te mobiliseren. De opkomst van het internet en het wordt ontworpen vanuit een mannelijk oogpunt en is sociale media hebben de invloed van het feminisme doen gebaseerd op hun behoeften,” aldus Juliette Hanau. Net toenemen. Vrouwen spreken vrijer dan mannen. Daarzoals airbags en veiligheidsgordels afgestemd zijn op een door zijn er online nu inspirerende pagina’s in overvloed: mannelijk lichaam – wat gevaarlijk of zelfs dodelijk kan Georgette Sand, Les Internettes, Osez le Féminisme, Gang zijn voor vrouwen, maar dat is een ander verhaal – is deze du Clito ... In sommige landen is digitalisering zelfs heel technologie niet objectief neutraal en bevat ze de denkwe- belangrijk voor de bevrijding van vrouwen. In Somalië, reld van de ontwerpers. Onderzoeker Isabelle Collet heeft een ultraconservatief land, zien net de eerste 100% vrouaangetoond dat de eerste versie van de Gezondheid-app welijke media (Bilan Média) het daglicht, een geweldige van Apple niet de mogelijkheid bood om een menstruatie- primeur. Of nog, in de woorden van Romain Badouard, een cyclus te monitoren. Niemand had eraan gedacht dat dit onderzoeker in de informatiewetenschappen: “Technoloiemands conditie kon beïnvloeden. gieën zijn niet neutraal, maar ze zijn ook niet onveranderUnesco heeft al spraakassistenten op de vingers getikt lijk. Ze kunnen worden ontleed, om ze daarna opnieuw uit voor het overbrengen van ‘seksistische vooroordelen’ te vinden.”

“HET INTERNET WEERSPIEGELT EEN SAMENLEVING DIE NOG STEEDS SEKSISTISCH IS” JULIETTE HANAU

elle

VERANDER JE LEVEN MET HET ELLE ACTIVE FORUM

Weten wat je doel is, de middelen vinden om dat te bereiken, professionals ontmoeten die je alle tools kunnen aanreiken om je ambitie, verlangens en plannen te verwezenlijken: met dit forum kan het!

SHUTTERSTOCK

Het ELLE Active Forum is een plek waar vrouwen die weten hoe belangrijk het is om de touwtjes zelf in handen te nemen, elkaar ontmoeten. Vrouwen die voelen dat hun huidige job niet het eindpunt is, en dat het beste nog moet komen. Vrouwen die niet weten hoe ze eraan moeten beginnen en tot wie ze zich moeten wenden om hun carrière een nieuwe boost te geven.

WAT IS HET?

Twee dagen die draaien rond de plaats die vrouwen in het bedrijfsleven innemen, rond hun welzijn, het ontdekken en ontwikkelen van hun beste kwaliteiten, rond empowerment … Twee dagen individuele coaching, workshops, lezingen en discussies die van je werk een van de meest complexe en boeiende avonturen van je leven maken. En als je je afvraagt of dit wel iets voor jou is, is het antwoord zonder meer ja. Of je nu een passie hebt voor je werk of er bijna doodgaat van verveling, met de juiste inspiratie kun je alles met andere ogen bekijken.

WAT LEER JE ER?

Geen loze praatjes in elk geval. Elk thema is zorgvuldig gekozen om concrete, praktische steun te geven, met onderwerpen die beantwoorden aan de echte behoeften en vragen waar we mee geconfronteerd worden: carrière, ondernemerschap, technologie en welzijn. Hoe leg je de basis voor succes? Hoe vind je innerlijke rust als je perfectionistisch bent, hoe pak je zelfkritiek aan en word je je eigen leider, hoe vier je je overwinningen? Hoe ontwikkel je moed, hoe definieer en vind je je droomjob, en hoe optimaliseer je je intelligentie en mentale veerkacht? Er komen ook bredere vragen aan bod: welke plaats nemen de traditionele vrouwelijke waarden in bij het leadership van de toekomst? Hoe kan artificiële intelligentie onze job veranderen? Hoe ga je om met conflicten op je werk, zonder agressiviteit en met goede wil? De toekomst ligt aan onze voeten: NFT, metaverse, cryptocurrency en virtual reality. En als je ondernemer wilt worden, hoe stel je dan je businessplan op, maak je je project concreet, breng je het naar buiten, neem je werknemers aan en creëer je een digitale identiteit? Op dit Forum wordt er gekeken naar oplossingen.

Er is aan alles gedacht: een coworkingspace (Comet in Brussel) voor als je dringende zaken af te handelen hebt (en we leren je ook hoe je die moet aanpakken, dus binnenkort zit je niet meer in dat helse ritme) en een plek waar je iets kunt eten en ontspannen. Snuif alvast de geur van succes en gemoedsrust op …

SCHRIJF JE IN VOOR HET ELLE ACTIVE FORUM OP ELLE.BE !

PRAKTISCHE INFO

ELLE Active Forum

18 en 19/11/2022

In de Comet Louise:

Stefanie Plein 20, 1050 Brussel

NASOHA VOERT JE MEE NAAR DE GEHEIMEN VAN STENEN

We noemen ze stenen, kristallen of mineralen. Al sinds het begin der tijden krijgen ze therapeutische krachten toegeschreven. Wil je daar graag meer over weten en jezelf onderdompelen in de fascinerende wereld van de lithotherapie? Of je nu al in het wereldje zit, nog maar pas begint of gewoon nieuwsgierig bent, pak je agenda! Want dit najaar vindt er in België een evenement plaats dat je niet mag missen.

Van 4 september tot 6 november 2022 presenteert de Abdij van Villers de tentoonstelling ‘L’Univers des Cristaux’ in samenwerking met Nasoha, een Belgisch merk dat is opgericht door gemmoloog en diamantair Chloé Sarasola.

Een mooie gelegenheid om de tiende verjaardag van Nasoha te vieren en tegelijk een twintigtal macrofoto’s van kristallen te bewonderen op groot formaat. Ze dompelen je onder in de veelkleurige en veelvormige wereld van mineralen. Deze unieke foto’s zijn genomen van echte mineralen door fotograaf Christian Hagen, zonder bewerking of speciale effecten. Ze tonen de ongelooflijke natuurlijke schoonheid van kristallen, en hoe die met hun atoomstructuur in de ruimte de perfectie gestalte geven. Elke steen is uniek en vertelt ons zijn eigen verhaal, dat vaak al miljoenen jaren oud is. Bovendien nodigt elke steen uit om het begrip tijd op een andere manier te vatten. Laat je sublimeren door het licht van stenen, inspireren door hun kracht en doordringen van hun energie.

Naast de tentoonstelling biedt Chloé Sarasola ook activiteiten aan voor geïnteresseerde bezoekers. Er zijn rondleidingen, lezingen en introspectieve reizen om de eigenschappen en heilzame effecten van kristallen te leren kennen en begrijpen.