DE JURK VAN HET VERZET

In de jaren 90 werd hij overgeërotiseerd om daarna terug in de kast te verdwijnen toen comfort wear eraankwam. Nu maakt de jurk haar comeback bij ontwerpers om zich – strak, transparant of ultrakort – op te dringen als hét nieuwe symbool van emancipatie.

Tekst Charlotte Brunel

Afgelopen september tekenden de ontwerpers van Coperni –alias Arnaud Vaillant en Sébastien Meyer – voor de meest virale happening van alle modeshows lente-zomer 2023. The object of desire? Een witte jurk van sneldrogend schuim die op het bijna naakte lichaam van topmodel Bella Hadid werd gespoten. Nee, geen bodypaint zoals we die al kenden, want de chemische vloeistof van synthetische en katoenvezels stolt naarmate het in contact komt met de huid. Deze vernuftige techniek werd uitgevonden door Fabrican, een bedrijf opgericht door de Spaanse ontwerper en wetenschapper Manuel Torres. En de spray-onjurk van Coperni is niet de enige die flirt met het immateriële. Van de naked dresses, zo licht als de wind, via babydolls met details die gepikt zijn uit de korsetterie, tot uitgesneden jurkjes die als een tweede huid op je lichaam aansluiten, kleedt de jurk zich in alle toonaarden uit en symboliseert ze de bevrijding van het lichaam in tijden van oorlog en inflatie. Een trend die ook de cijfers bevestigen: volgens zoekmachine Tagwalk verwees 59% van de 247 ontwerp(st)ers die dit seizoen hebben gedefileerd in hun collectie naar lingerie en 77% van hen pakte uit met verschillende vormen van transparantie.

‘BODY-PRIDE DRESSING’ DOOPTE LINDA FARGO, senior vice-president en hoofdinkoper damesmode van het New Yorkse warenhuis Bergdorf Goodman, dit fenomeen.Het zou echter een vergissing zijn om deze trend enkel te wijten aan de huidige nostalgie naar de jaren 90 – decennium van de naked dress en de porno chic. Of nog aan de nostalgie naar de waanzinnige en feestelijke overgang naar het nieuwe millennium. De comeback van sexy past bij een bredere post-covidviering van het vrouwelijke lichaam. “De pandemie brachten we vooral in comfortabele homewear door en in die vestimentaire survivalmodus had de jurk niet echt een plaats”, legt Maud Pupato, verantwoordelijk voor de damesmode bij Printemps Haussmann uit. “Toen de pandemie hier enigszins voorbij was, groeide het verlangen naar een meer sexy manier van kleden. Met aansluitende pasvormen, superkorte rokjes zoals bij

Miu Miu, en dit seizoen enorm veel uitsnijdingen en transparante stoffen. Vrouwen zitten met toonzucht, of praaldrang, op een nieuwe manier: voor zichzelf, als een uiting van hun kracht en vrouwelijkheid.”

Niet zo lang geleden werd de sexy jurk nog verguisd in de (mode)wereld. Velen vonden haar te vulgair, te antifeministisch… de woorden waarmee ze dit symbool van lichamelijke en geestelijke verdrukking wilden aanvallen, waren niet mals. Denk bijvoorbeeld aan de Oscarceremonie van 2018 toen actrices en genodigden zich hulden in sobere zwarte jurken als teken van solidariteit. “Een tijd geleden werden decolletés en hoge hakken gezien als dictaten van het patriarchaat”, zegt Thomas Zylberman, mode-expert bij Carlin International. “Maar sindsdien omarmden veel zangeressen en actrices die vrouwelijkheid juist weer en herdefinieerden ze sexy zijn door het om te buigen tot een vorm van assertiviteit.” Heel wat ontwerpers verkennen dan ook met veel enthousiasme dit nieuwe terrein van vrijheid en expressie – zelfs diegenen van wie we dat niet meteen zouden verwachten.

Zo presenteerde Victoria Beckham, die eerder bekend staat om haar brave halflange rokken en strikblouses, afgelopen september op de catwalk in Parijs een reeks silhouetten in transparante zijdemousseline, opengewerkte babydolls en openvallende drapages, gecombi- neerd met lange latex handschoenen... “Opeens leek het me passé om me onder die vele lagen stof te begraven”, vertelde de ontwerpster onlangs aan The Guardian. Maar wat maakt die neo-sexy nu zo eigentijds? Volgens Nensi Dojaka, winnares van de LVMH-prijs 2021 en ambassadrice van dit fenomeen, is het omdat de ontwerpen tegelijk subtiliteit en klasse uitstralen, zonder een erotische lading toe te voegen. Ze tekende dan ook zelf enkele van de mooiste slip dresses van het seizoen, zoals een rode zijden jurk met ingewerkte tulebeha, gedragen door Emily Ratajkowski. “Het begon eerder als een modetrend, maar werd na verloop van tijd een manifest van empowerment dat vrouwenlichamen terug ‘aanvaardbaar’ maakt.”

DE ONZEKERHEDEN OVER ONS LICHAAM DE KOP INDRUKKEN, is ook de missie van het Belgische modelabel Ester Manas. De collectie lente-zomer 2023 van het duo is een voor hun typische ode aan sensualiteit en aan alle lichaams- vormen, die extra in de verf worden gezet door middel van voorgevormde omhulsels, stretchmaterialen, gespen en veters. De ontwerpen laten zich aanpassen aan alle maten. Dit seizoen zetten Ester Manas en Balthazar Delepierre, beiden opgeleid aan La Cambre, extra in op transparantie met de expliciete bedoeling om rondingen te onthullen. “Zo’n naked dress dragen confronteert je met jezelf en je lichaam, want de jurk is zo licht dat je hem zou vergeten en je naakt voelen”, zegt Manas. “Het is een outfit die je in het echte leven kan dragen, maar vooral daar waar je je goed voelt.” Als voorbeeld haalt ze nog influencer Camille Charrière aan die in 2021 als trouwjurk een sobere kanten jurk van Harris Reed droeg boven zichtbare lingerie van La Perla. Kan het dat de naked dress, gelanceerd in 1993 door Kate Moss tijdens een feestje in Londen en sindsdien door beroemdheden (van Megan Fox tot Olivia Wilde) gedragen werd op de rode loper, inmid- dels bijna banaal genoemd wordt…?

“Zo’n jurk wordt niet langer gezien als een bedreiging voor de openbare orde”, merkt Thomas Zylberman op. “De spelregels tussen mannen en vrouwen zijn duidelijker geworden, waardoor de huidige generatie meer durft.” Het is ook een kwestie van zelfvertrouwen. “Vrouwen houden meer van zichzelf”, bevestigt Maud Pupato. “Lingerie- of cut out-effecten of mini-jurken… ze zijn nu toegankelijk voor iedereen. Zeker als je weet dat modeontwerpers hun silhouetten nu aanpasbaar maken aan grotere bustes, of bepaalde lichaamsdelen verbergen, zodat je je er comfortabeler in voelt. Sexy zijn is veel democratischer geworden.” Voor sommigen is sexy zelfs een must geworden, als daad van verzet en collectieve opvoeding. Zoals de Britse actrice Florence Pugh, wier ‘haters’ lachten met haar kleine borsten die zichtbaar waren onder de roze chiffon jurk van Valentino die ze afgelopen juli droeg tijdens de haute-coutureshow van het merk. “Ik heb het geluk dat ik ben opgegroeid in een clan van sterke, machtige en weelderige vrouwen. We zijn opgevoed om juist kracht te vinden in onze lichamelijke vormen”, schreef ze op haar Instagramaccount naar aanleiding van de haatreacties. Sindsdien laat de actrice zich bijna altijd in transparante kleding zien. Want verre van de provocerende en agressieve erotiek van de jaren negentig, onthult het nieuwe sexy 2023 zich niet in het spectaculaire, maar in het plezier, het spel.

NEEM NU RIHANNA DIE DIT JAAR LIET ZIEN HOE JE KAN GENIETEN VAN JE ZWANGERSCHAP en je tegelijk mooi en sensueel voelen. Of zoals Stefano Gabbana onlangs zei in Vogue : “We gebruiken misschien nog hetzelfde woord sexy, maar het heeft lang niet meer dezelfde connotatie. In de jaren 90 kleedde je je sexy voor andere mensen. Nu kleedt de nieuwe generatie zich sexy voor zichzelf. Het is een nieuw soort hedonisme.” Via kleding ontspint zich een nieuwe dialoog rond lichaams-identiteit, vrouwelijkheid en verlangen. Dit in een tijdperk van emancipatie en tolerantie, waarin de jurk de hoofdrol wil spelen: als een ruimte die je vrij mag bewonen.

Het is een kleine revolutie in de anticonceptie”, klinkt het bij de Franse president Emmanuel Macron. Hij doelt daarmee op zijn nieuwe wet die condooms gratis maakt voor jongeren van 18 tot 25 jaar. Daarmee hoopt de Franse overheid een antwoord te bieden op de steile opmars van seksueel overdraagbare aandoeningen. In eigen land pleit Thierry Martin, directeur van het platform Prévention Sida, in Le

Soir ervoor om dit voorbeeld te volgen. “De soa’s nemen toe, dus je moet je blijven beschermen. We horen op het terrein dat aids minder angst aanjaagt, maar we mogen het schild niet laten zakken.” Marijke, een galleriste van tweeënzestig en moeder van een tienerzoon, vraagt zich echter af of jongeren wel aan de basis liggen van de stijging in soa’s. “Ik merk dat seks voor vrienden van mijn zoon een ingewikkeld thema is. Ze moeten geëpileerd zijn, ze verafschuwen haartjes, ze willen geen geurtjes... Door porno zijn ze ook heel gestresseerd over de grootte van hun geslacht. Kortom, ik vind dat ze veel complexen hebben in vergelijking met onze generatie op die leeftijd.’

SEKS IS ALOMTEGENWOORDIG in onze huidige samenleving. Het is zo vaak zo zichtbaar dat het zelfs een van de opvallendste kenmerken van deze maatschappij geworden is. Op reclameborden worden naakte lichamen tegen wil en dank op ons netvlies gebrand. Porno, datingsites, seksspeeltjes, naaktfoto’s in je mailbox: als je het aanbod bekijkt, lijkt seks toegankelijker dan ooit tevoren. Met zo’n belofte van onbeperkte toegang zou je een rush verwachten, zoals aan een buffet op restaurant. Maar zo eenvoudig is het niet. De indicatoren lijken zelfs te wijzen op een zekere daling bij de groep waarvan je dat het minst verwacht. Uit onderzoek van Rutgers en Soa Aids Nederland bleek onlangs dat jongeren op steeds latere leeftijd met iemand naar bed gaan. Meer dan vier op de tien jongeren (43 %) hadden het voorbije jaar helemaal geen seks, aldus een Franse studie van Ifop voor Sidaction. Deze resultaten sluiten aan bij een sociologische tendens die de