Handgereedschap

Machinegereedschap

Boormachine (Vlak)schuurmachine Decoupeerzeeg of cirkelzaag Glassnijder Grasmaaier Slijptol

Te gebruiken bij: In staat om te gebruiken?

Denk bij handgereedschap aan: • klein herstelgereedschap: schaar, kleefband, naald en draad, zaag • meetgereedschap: meetlint, duimstok, bandenspanningsmeter, rolmaat, waterpas • schildersgereedschap: kwast, schuurpapier, verfkrabber, plamuurmes • hang- en sluitgereedschap: sleutels, tangen, hamer, schroevendraaier, boor.

Sleutels

Een sleutel is gereedschap om bouten en moeren mee los en vast te draaien. Sleutels zijn er in soorten en maten en in allerlei afmetingen. Sommige sleutels zijn verstelbaar. Sleutels gebruik je bijvoorbeeld voor: • het aandraaien of vervangen van moeren van speeltoestellen • het aandraaien van losgetrilde moeren van bijvoorbeeld fietsen of skelters • het vastdraaien van onderdelen van meubilair.

Steek-, moer - of ringsleutel

Een steek- of moersleutel klem je met de ‘bek’ aan twee zijden om de moer of bout heen. Zo kun je deze stevig vast- of losdraaien. Een ringsleutel doet precies hetzelfde, maar dan klemt een ring zich rond alle kanten van de moer of bout.

De steeksleutel/ringsleutel is geschikt voor precies één maat moer. Voor verschillende maten moeren en bouten moet de ‘bek’ van de sleutel passend zijn en heb je dus meerdere sleutels nodig.

Engelse sleutel

Een Engelse sleutel (of verstelbare moersleutel) is een steeksleutel. De ‘bek’ past om een vierkante of zeskantige bout of moer. Met het wieltje pas je de bek aan de maat van de moer aan. Nadeel is dat de bek soms niet zo nauwkeurig sluit. Het gevaar van slippen is dan groter en daarmee ook het gevaar van het afvlakken van de hoeken van de bout of de moer. Daardoor houd je uiteindelijk minder grip over.

Inbussleutel

Een inbussleutel klemt zich niet om de moer, maar valt precies in de hoekige uitsparing in de kop van de moer. Een inbussleutel gebruik je bijvoorbeeld voor het onderhoud van speeltoestellen. Een moer mag dan uit veiligheidsoverwegingen niet boven het materiaal uitsteken. Het toestel moet aan de oppervlakte glad blijven, dus de moer moet in het materiaal wegvallen. Met de inbussleutel kun je een moer diep vastdraaien. Een inbussleutel moet precies in de hoekige uitsparing passen. Een inbussleutel is dan ook vaak onderdeel van een hele set met alle mogelijke maten. Gebruik je een verkeerde maat inbussleutel, dan loop je het risico dat je de hoekige kanten afvlakt. Op den duur heb je dan minder grip op de moer.

Tangen

Een tang is gereedschap om een voorwerp beet te pakken en vast te klemmen, te verbuigen, af te knijpen of te snijden.

Nijptang

De nijptang gebruik je om spijkers en schroeven uit materialen of muren te trekken. Het verstevigt de greep en daarmee de kracht die je kunt zetten. Als je te veel kracht zet, kan de spijker of schroef onder de kop afbreken. Dat moet natuurlijk niet, want dan blijft er een uitstekende, scherpe punt achter. Dat brengt de veiligheid van het gebruik in gevaar.

Kniptang

Een kniptang is gereedschap om materialen door te knippen. De kniptang gebruik je voor materialen die te sterk zijn voor een schaar. Bijvoorbeeld ijzerdraad, koperdraad of een draadnagel. Als bij een spijker uit hout halen de spijker is afgebroken, kun je met een kniptang de achtergebleven scherpe punt afknippen. Er zijn ook kniptangen om gaatjes te maken.

Waterpomptang

De waterpomptang is vooral geschikt voor het vastgrijpen en aan elkaar verbinden van ronde materialen. Bijvoorbeeld de buizen voor de waterleiding en het vast- of losdraaien van ronde moeren. De ‘bek’ heeft een min of meer halfronde vorm met groeven. De groeven zorgen ervoor dat je een goede greep op het materiaal hebt en dat je kracht kunt zetten. Door middel van een scharnier kan de maat van de bek aangepast worden aan de dikte van de buis of aan de maat van de moer. Gebruik een waterpomptang liever niet voor hoekige bouten of moeren. De hoeken raken snel beschadigd door de ronde vorm van de bek.

Combinatietang

De combinatietang is een veelzijdig gereedschap. Eigenlijk is het de drie hiervoor besproken tangen in één. In iedere werkruimte ligt er vast en zeker een. De combinatietang kan: • hoekige en ronde materialen vastgrijpen en klemmen • koperdraad en ijzerdraad of afgebroken spijkers knippen • moeren en bouten vast- of losdraaien.

Draadstriptang

De draadstriptang is een onmisbaar gereedschap als je stekkers, snoeren, draden van een geluidsinstallatie of elektrische apparaten repareert. Het zorgt ervoor dat van een (elektriciteits)snoer de isolatielaag wordt afgeknipt zonder de kern te beschadigen.

Een snoer bestaat uit een kern van twee of drie dunnere snoeren. In elk dun snoer zit koperdraad, dat zorgt voor de geleiding van de elektriciteit door het snoer heen naar het apparaat. De dunne snoeren zijn van elkaar gescheiden door isolatiemateriaal, elk in een eigen kleur. Om de twee of drie dunne snoeren zit nog een dikkere laag isolatiemateriaal.

Het isolatiemateriaal zorgt ervoor dat de kernen van de dunne snoeren elkaar niet kunnen raken. De buitenste isolatielaag zorgt dat elektriciteit niet uit het snoer kan ontsnappen. Als de isolatie niet deugt en de kernen raken elkaar of er ontsnapt elektriciteit uit het hele snoer, kan kortsluiting ontstaan en daardoor brand.

Als je een stekker monteert, maak je de uiteinden van de kernen vrij van het isolatiemateriaal. Daarvoor gebruik je de draadstriptang.

Hamer, schroevendraaier, boor

Hamer

Klauwhamer. Mokerhamer. Rubberen hamer.

De hamer is gereedschap om spijkers in een oppervlak te slaan. Dat kan een muur zijn of een stuk hout. Met spijkers kun je ook meerdere houtdelen aan elkaar verbinden. Voor het gewone timmerwerk gebruik je een hamer of klauwhamer.

Met een klauwhamer kun je mislukte en scheefgeslagen spijkers uit een oppervlak trekken. Een mokerhamer is voor het zware werk. Voor het leggen van tegels in de straat of stoep gebruik je een speciale rubberhamer.

Schroevendraaier

Een schroevendraaier is gereedschap om een schroef in een plank of in een muur of een toestel te draaien. Schroeven zijn er in alle soorten en maten: klein, groot, met een smalle gleuf of een kruis of een ster in de schroefkop. Voor iedere soort schroef is er ook een passende schroevendraaier in de handel.

Voor iedere schroef een passende schroevendraaier.

Spanningzoeker

Voor het monteren van een stekker aan een snoer of het vervangen van een lamp gebruik je een speciale schroevendraaier. De spanningzoeker heeft meestal een uiteinde als een kleine schroevendraaier. Geschikt om de piepkleine schroeven van een stekker vast of los te draaien. Het heft is doorzichtig en binnen in het heft zit een lampje. Dat lampje licht op als waarschuwing dat er nog spanning op het snoer, de stekker of de contactdoos staat. Leg het gereedschap dan weg en zet eerst de stroom uit. Het heft is gemaakt van materiaal dat isoleert. Dat beschermt je tijdens werkzaamheden een klein beetje tegen een elektrische schok.

Opdracht 2 Handgereedschap

Welk gereedschap zie je op de foto’s?

Opdracht 3 Goed gebruik van gereedschap

a. Waar gebruik je een steeksleutel of ringsleutel voor?

b. Waar gebruik je een steeksleutel of ringsleutel niet voor?

c. Waar is een waterpomptang geschikt voor?

d. Waar is een waterpomptang niet geschikt voor?

e. Wanneer is een spanningszoeker noodzakelijk?

f. Waarvoor gebruik je een draadstriptang?