Kwaliteiten van de buurtsportcoach

In de BOS-driehoek zijn verschillende organisaties werkzaam, die met sport en bewegen te maken hebben. Zo zijn er: • buurtorganisaties (B), bijvoorbeeld welzijnsorganisaties en buurtraden • onderwijsorganisaties (O), basisscholen, brede scholen, scholen voor speciaal onderwijs, middelbare scholen en regionale opleidingscentra voor beroepsonderwijs (roc) • sportorganisaties (S), bijvoorbeeld sportverenigingen, maar ook allerlei andere sportaanbieders zoals fitnesscentra, zwembaden, beweeggroepen en trimclubs.

Daarnaast zijn er nog allerlei andere organisaties die sport- en beweegactiviteiten aanbieden en die ook bij de BOS-driehoek horen. Denk bijvoorbeeld aan lokale sportstichtingen, (sportieve) kinderopvangcentra, zorginstellingen en activiteitencentra.

Kenmerkend is dat al deze BOS-organisaties korte lijnen hebben met voor sportstimulering belangrijke doelgroepen. Gemeenten en lokale sportstichtingen hebben vaak ook een rol bij het uitzetten van beleid en plannen voor een BOS-driehoek en zorgen voor afstemming van activiteiten.

1.3 Kwaliteiten van de buurtsportcoach

Om als BOS-coördinator projecten en SB-programma’s goed te kunnen organiseren en coördineren zijn kennis, vaardigheden en bepaalde persoonlijkheidskenmerken belangrijk. De belangrijkste kwaliteiten van de coördinator buurt, onderwijs en sport zijn: • organiseren en coördineren • leidinggeven • samenwerken • netwerken en verbinden • communiceren • kennis van doelgroepen • kennis van SB-programma’s, interventies • kennis van visie beleid • persoonskenmerken.

Organiseren en coördineren Het organiseren en coördineren van projecten en SB-programma’s staat centraal binnen dit beroep. Een groot gedeelte van de werkzaamheden waar de coördinator BOS mee te maken krijgt, is projectmatig van aard. Zo kan hij een SB-programma ontwikkelen voor inactieve bewoners van een bepaalde buurt, een project vormgeven gericht op het voorkomen van eenzaamheid bij ouderen of een project doen op een school voor speciaal onderwijs gericht het vergroten van de sportparticipatie.

Leidinggeven De rol van de coördinator BOS in de voorbereiding en bij de uitvoering van activiteiten is die van coördinator. Een coördinator van een activiteit heeft de belangrijke taak om sportleiders, vrijwilligers en andere betrokkenen aan te sturen bij de uitvoering van de activiteit.

Samenwerken Als coördinator BOS moet je goed kunnen samenwerken, zowel met collega’s als met allerlei belangrijke organisaties in de regio. Je werkt meestal in een team van buurtsportcoaches, eventueel aangestuurd door een senior buurtsportcoach. Binnen zo’n team heeft elke buurtsportcoach zijn eigen aandachtsgebied en expertise. Dit moet wel met elkaar gedeeld worden. Afstemming en samenwerking is dan ook belangrijk. Daarnaast heb je binnen dit beroep te maken met allerlei relevante partners waarmee je constructief moet kunnen samenwerken.

Netwerken en verbinden Een BOS-coördinator werkt samen met allerlei organisaties om gezamenlijk sociaal-maatschappelijke doelstellingen te bereiken. Het is belangrijk dat je met veel organisaties contact opbouwt en onderhoudt. Een uitgebreid netwerk is van groot belang om goed te kunnen functioneren als BOS-coördinator. Je moet veel tijd steken in netwerken en in het verbinden. Bij het verbinden gaat het om het bij elkaar brengen van verschillende organisaties en het zoeken naar op welke punten ze elkaar kunnen versterken. Kennis van welke organisaties op lokaal niveau relevant zijn, is noodzakelijk.

Mogelijkheden om samen te werken

De coördinator buurt, onderwijs en sport signaleert, inventariseert en analyseert mogelijkheden om samen te werken met gemeente, lokale sportinstellingen, onderwijs, welzijnsinstellingen en commerciële instellingen. Hij neemt deel aan overleggen, werkt samen met specialisten en deskundigen uit de branche en de verschillende organisaties. Hij wisselt kennis en informatie uit met andere bij de organisatie betrokken partijen en komt tot voorstellen en adviezen om SB-activiteiten aan te laten sluiten bij hun doelen. Hij levert een bijdrage aan het imago van de SB-organisatie of bepaalde sporters. Hij bespreekt de mogelijkheden met het team en/of zijn leidinggevende.

Bron: Kwalificatiedossier mbo Sport en Bewegen.

Verbinden

Onze buurtsportcoaches stralen allemaal sport en bewegen uit. Maar daarnaast vinden wij verbinden de belangrijkste competentie, evenals het kunnen motiveren en enthousiasmeren van zowel partners als deelnemers.

Bron: https://www.allesoversport.nl.

Communiceren Communiceren met mensen is een belangrijk onderdeel van je werk. Je krijgt met allerlei mensen te maken als organisator, als coördinator en als leidinggevende. Bij communiceren kun je denken aan je mening geven, conclusies trekken, onderhandelen, een vergadering leiden, een verslag maken en brieven schrijven, maar zeker ook aan stimuleren en aansturen van mensen, feedback geven en krijgen en omgaan met conflicten. Als je goed kunt communiceren, maakt dat je werk als BOS-coördinator eenvoudiger en beter. Communiceren kun je leren. In de content ‘De sportleider als begeleider deel 1’ krijg je veel handvatten om bewust te leren communiceren en vind je informatie over verschillende gespreksvaardigheden.

Kennis van doelgroepen Als coördinator buurt, onderwijs en sport organiseer je SB-programma’s voor verschillende groepen. Meestal gaat het om groepen die minder dan gemiddeld deelnemen aan sport- en bewegingsactiviteiten. Ook kan het gaan om groepen waarbij gezondheidsbedreigende factoren een rol spelen, zoals overgewicht, eenzaamheid en armoede. Het gaan om verschillende leeftijdsgroepen gaan, zoals jeugd, volwassenen en ouderen, om mensen en groepen met een verschillende culturele en/of religieuze achtergrond en om mensen met een beperking. Een steeds belangrijkere aandachtgroep in de buurt zijn mensen met een zogenoemde lage sociaal-economische status (SES). Mensen die deelnemen aan SB-programma’s, maar ook toeschouwers, hebben verschillende achtergronden en verschillende sportmotieven. Kennis en inzicht in de achtergronden van de verschillende doelgroepen is dan ook erg belangrijk.

Kennis van SB-programma’s en interventies Om sociaal-maatschappelijke doelstellingen te realiseren, maak je gebruik van SB-programma’s of interventies. Je hoeft deze interventies meestal niet helemaal zelf te bedenken. De afgelopen jaren is er een enorm aanbod ontwikkeld. Verschillende organisaties, variërend van sportbond, sportvereniging, zorgverzekeraar, zorginstelling tot gemeente, proberen met allerlei programma´s mensen aan te zetten tot een actieve leefstijl en tot het realiseren van uiteenlopende doelstellingen. Op de website van het Loket Gezond Leven vind je een uitgebreid overzicht van bestaande interventies. Meestal is het wel maatwerk en moet je de bestaande interventie aanpassen aan de lokale situatie.

Preventie in de Buurt

Als professionals uit de publieke gezondheid en de huisartsenpraktijk samenwerken, maakt dat werken aan een gezondere leefstijl makkelijker en efficiënter. Daarmee draagt samenwerking bij aan de gezondheid van inwoners. Waar GGD en huisarts met andere wijkprofessionals, zoals een wijkverpleegkundige, buurtsportcoach of welzijnsmedewerker, de handen ineen slaan creëren ze kansen voor succesvolle wijkgerichte preventie.

Het project Preventie in de Buurt (2014-2018) van RIVM Centrum Gezond Leven (CGL) en het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) ondersteunt professionals bij deze samenwerking. Dat doen we op verschillende manieren: • Op veel plekken werken professionals uit de huisartsenpraktijk en publieke gezondheid succesvol samen. Leer van de ervaringen van uw collega’s en ontdek kansen voor uw eigen praktijk? Bekijk de inspirerende voorbeelden. • Wijkgericht samenwerken is steeds vaker de praktijk. Maar hoe borgt u een samenwerking in de bestaande structuren? Vanuit Preventie in de Buurt faciliteren we 20 werksessies waarin professionals samen een impuls geven aan hun samenwerking. • Er is al veel materiaal beschikbaar dat u kunt gebruiken om (samen) te werken aan een gezonde leefstijl van inwoners. Kijk op de materialenpagina samenwerking met de eerste lijn. • Voor professionals in de huisartsenpraktijk is het Overzicht van online interventies beschikbaar. Daarmee kunnen huisartsen en praktijkondersteuners patiënten die aan hun leefstijl willen werken verwijzen naar een app of een programma of cursus op internet.

Bron: https://www.loketgezondleven.nl/gezonde-gemeente/dossier-preventie-zorg-en-welzijn.

Kennis van visie en beleid Het is belangrijk om goed op de hoogte te zijn van de visie en het beleid van de overheid op het gebied van sport en bewegen. De activiteiten die je gaat organiseren, hebben verschillende aanleidingen. Sportactiviteiten met als doel aandacht voor gezondheid en actieve leefstijl komen veel voor. Ook kan het zijn dat je activiteiten organiseert voor bepaalde thema’s die in een wijk of buurt spelen, zogenoemde sociale motieven. Achtergronden van gezondheid en actieve leefstijl en kennis van wat er in een buurt of wijk speelt, zijn nodig om zinvolle en succesvolle activiteiten te kunnen organiseren. Om het beleid te realiseren heeft de overheid programma’s ontwikkeld (onder andere het programma Sport en Bewegen in de Buurt) en worden er subsidies verstrekt om het beleid te realiseren. Door aan te sluiten bij het beleid komen de SB-programma’s waarschijnlijk in aanmerking voor subsidie.

Persoonskenmerken Kenmerkend voor een BOS-coördinator is dat hij veel initiatieven neemt, dat hij kan improviseren, dat hij makkelijk in de omgang met anderen is en contacten goed kan onderhouden. Positieve uitstraling en enthousiasme zijn belangrijke eigenschappen. Werken in de sportstimulering binnen de BOS-driehoek vraagt een flinke portie flexibiliteit en doorzettingsvermogen.

Onderzoek buurtsportcoaches

Het Mulier instituut heeft onderzoek gedaan naar de werkzaamheden, kennis en vaardigheden van de buurtsportcoach. De buurtsportcoach besteedt de meeste tijd aan: 1 Organiseren en plannen van activiteiten (27%). 2 Verbinden (samenwerkingsverbanden leggen of verbeteren) (23%). 3 Uitvoeren (begeleiden, geven van lessen, activiteiten, clinics) (19%). 4 Coördineren (18%). 5 Communiceren (18%). 6 Ontwikkelen (18%).

Voor wat betreft het kennisaspect gaat het met name om kennis met betrekking tot doelgroepen, beleid, samenwerken, gezondheid en communiceren. De belangrijkste vaardigheden van de buurtsportcoach zijn volgens het onderzoek: • communiceren • samenwerken • verbinden • activeren, enthousiasmeren, overtuigen.

Bron: Het beroep van buurtsportcoach, factsheet 2018 (Mulier instituut).

VERWERKINGSOPDRACHTEN

De coördinator buurt, onderwijs en sport

OPDRACHT 1 Woordspin buurtsportcoach

a Bespreek de termen op het papier en kom tot een lijstje met onderwerpen die met het begrip buurtsportcoach te maken hebben. b Vergelijk dit lijstje met andere lijstjes uit de klas.

OPDRACHT 2 Wat doet de buurtsportcoach

▶ FILMPJE - DE BUURTSPORTCOACH: HET SPORTIEVE SAMENSPEL

a Geef een samenvatting van de inhoud van het filmpje. b Geef een korte omschrijving van het werk van de buurtsportcoach.

OPDRACHT 3 Doelgroepen van de buurtsportcoach

▶ FILMPJE - ANNEJET CRAMER, BUURTSPORTCOACH BIJ SPORTSERVICE ZWOLLE

a Met welke doelgroepen werkt deze buurtsportcoach? b Met welke organisaties werkt deze buurtsportcoach samen?

OPDRACHT 4 Profiel BOS

Deze opdracht kun je het best in een groepje maken.

▶ FILMPJE - NOVA COLLEGE CIOS PROFIELDEEL BUURT, ONDERWIJS EN SPORT

FILMPJE - COÖRDINATOR BUURT, ONDERWIJS & SPORT

a Bespreek met elkaar de inhoud van de filmpjes en geef jullie mening of je vindt dat het profiel BOS goed omschreven wordt. b Er wordt in beide filmpjes benadrukt dat het vooral gaat om het werken met kinderen.

Wat vinden jullie hiervan?

▶ FILMPJE - BEROEPENFILM | SPORTCOÖRDINATOR BOS MEDEWERKER

c Geef vervolgens jullie mening over dit filmpje. Wat zijn de verschillen met de vorige filmpjes?

OPDRACHT 5 De belangrijkste taken

De belangrijkste taak en deeltaken van de coördinator BOS zijn: 1 aanbieden van SB-programma’s in samenwerking met buurt-onderwijs-sport 2 samen met partners komen tot gemeenschappelijke sociaal-maatschappelijk doelen, waarbij sport en bewegen het belangrijkste middel vormen

3 opstellen van een programma voor de BOS-driehoek 4 uitvoeren van SB-activiteiten binnen de BOS-driehoek 5 toetsen van de voortgang van het SB-programma 6 uitvoeren van coördinerende taken 7 uitvoeren van beleidsondersteunende taken.

Geef van elke deeltaak een voorbeeld uit de praktijk.

De BOS-driehoek

OPDRACHT 6 Wat is de BOS-driehoek?

a Leg uit wat er bedoeld wordt met de BOS-driehoek. b Leg uit dat het momenteel niet alleen meer gaat om sportaanbieders uit deze driehoek.

Kwaliteiten van de buurtsportcoach

OPDRACHT 7 BOS-kwaliteiten

De belangrijkste kwaliteiten van de coördinator buurt, onderwijs en sport zijn: 1 organiseren en coördineren 2 leidinggeven 3 netwerken en verbinden 4 communiceren 5 kennis van doelgroepen 6 kennis van SB-programma’s, interventies 7 kennis van visie beleid 8 persoonskenmerken.

a Welke van de vorige kwaliteiten vind jij het belangrijkst? Noem de belangrijkste drie of vier kwaliteiten. b Beschrijf van de drie of vier belangrijkste kwaliteiten in welke mate jij deze kwaliteit al beheerst. c Formuleer voor deze drie of vier kwaliteiten een persoonlijk leerdoel.