Raport roczny 2012 Centrum Sztuki Wspolczesnej w Toruniu

CENTRUM SZTUKI WSPﾃ毒，ZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

Toruń, któremu architektoniczny kształt nadali Krzyżacy, należy do szczególnych osiągnięć średniowiecznego budownictwa. Ufortyfikowana zabudowa wynikała ze specyfiki portowego i granicznego miasta, ważnego strategicznie punktu wyjścia do podboju plemion pruskich i tworzenia państwa krzyżackiego. Choć miasto po 200 latach panowania krzyżackiego zostało wcielone do Korony przez Kazimierza Jagiellończyka, to nadal stanowiło ważny ośrodek o znaczeniu militarnym.

Ta burzliwa historia odbiła swe piętno na architekturze Torunia. Masywne kościoły, fortyfikacje i domy z czerwonej cegły stworzyły swoisty styl, jakże inny niż preferowany w Europie Zachodniej smukły, ażurowy gotyk.

Właśnie do tego toruńskiego stylu odnosi się architektura CSW w Toruniu, przypominająca zamek ze szklaną basztą i ceglanymi ścianami o kształtach charakterystycznych bardziej dla twierdzy niż galerii sztuki.

Budynek ten został zaprojektowany przez wrocławskiego architekta Edwarda Lacha i jest pierwszym od 1939 r. obiektem architektonicznym w Polsce poświęconym sztuce współczesnej.

RAPORT ROCZNY 2012

ORGANIZATORZY CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU W TORUNIU

Gmina Miasta Toruń (główny organizator)

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Województwo Kujawsko-Pomorskie

CZN

2 1 0 Y2

O R T R

O P A R

TORUŃ 2013

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

SPIS TREŚCI SŁOWO WSTĘPNE........................................................................6 KRÓTKA HISTORIA CSW W TORUNIU..................................8 KALENDARIUM.............................................................................9 KOLEKCJA..................................................................................107 EDUKACJA..................................................................................111 KINO CENTRUM.......................................................................113 WYDAWNICTWO.....................................................................115 BIBLIOTEKA...............................................................................117 KSIĘGARNIA..............................................................................119 MEDIA O NAS...........................................................................121 STATYSTYKI...............................................................................125 RADA PROGRAMOWA............................................................128 ZESPÓŁ.......................................................................................129 WSPÓŁPRACA...........................................................................130

5

Po raz kolejny oddajemy w Państwa ręce raport z rocznej działalności Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu. Jest on zarówno dokumentem naszych dokonań w 2012 roku, jak również impulsem do dyskusji oraz wspólnej oceny pracy całego zespołu osób zaangażowanych w funkcjonowanie tej ważnej instytucji kulturalnej. Ponadto, stanowi zaproszenie do refleksji nad miejscem CSW w społeczności Torunia, jak i jego pozycją pośród środowisk artystycznych całej Polski, postrzeganą z punku widzenia twórców i odbiorców sztuki.

Rok 2012 był rokiem kontynuacji programu opartego na otwartości wobec różnych postaw twórczych i rozmaitych dyscyplin sztuki. Choć przeważała sztuka performatywna, nie zamykaliśmy się w jednej opcji wypowiedzi artystycznej. W przestrzeniach ekspozycyjnych Centrum można było zobaczyć wiele ciekawych prac artystów dojrzałych, ale też młodych, nie mających jeszcze wyrobionej pozycji w świecie sztuki – zarówno polskich, jak i spoza naszego kraju.

Program, realizowany przez Centrum, opiera się na trzech obszarach działania: szerokim – międzynarodowym, lokalnym – wspierającym twórców toruńskich oraz ogólnopolskim – prezentującym artystów z innych Paweł Łubowski ośrodków kulturalnych w kraju. Wszystkie są dla nas równie ważne.

O międzynarodowym charakterze Centrum świadczy część programu autorstwa dyrektor programowej Dobrili Denegri, w ramach której mogliśmy zobaczyć szereg wystaw, prezentujących dokonania artystów spoza Polski: „Czwarty stan skupienia wody”, „Teatr życia” czy indywidualne prezentacje prac Thomasa i Helke Bayrle’ów. Do opracowania „scenografii” nowego programu edukacyjnego LabSen został zaproszony Ernesto Neto, twórca cieszący się wysoką pozycją i uznaniem na międzynarodowej scenie artystycznej. W czerwcu ubiegłego roku gościliśmy artystów z Białorusi, którzy uczestniczyli w wystawach i warsztatach w ramach Międzynarodowego Festiwalu Plakatu i Typografii PLASTER. W październiku natomiast zaproszono nas na obchody jubileuszu najważniejszej galerii Kowna „Meno Parkas” i towarzyszące mu sympozjum, by tam zaprezentować nasze Centrum. Była to też okazja do nawiązania kontaktów z najważniejszymi instytucjami artystycznymi na Litwie.

Działamy również dla środowiska lokalnego, realizując wspólne przedsięwzięcia z takimi organizacjami, jak ZPAP Okręg Toruński czy Stowarzyszenie Miłośników Torunia. Partnerem w realizacji PRZEprojektu prezentującego debiuty młodych artystów jest natomiast Wydział Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Poprzez pomoc kadrową i merytoryczną, UMK uczestniczy również w naszym programie edukacyjnym, tak ważnym w kształtowaniu przyszłych odbiorców sztuki. Centrum jest też współorganizatorem corocznego Festiwalu Nauki i Sztuki. W ubiegłym roku w przestrzeniach CSW odbyła się szósta edycja festiwalu performansu „Koło Czasu”, który – zainicjowany przez Mariana Stępaka, toruńskiego artystę i pedagoga UMK – zdobył już rangę imprezy ogólnopolskiej, wpisując się na stałe w pejzaż sztuki naszego kraju.

Centrum powstało dzięki programowi Znaki Czasu, który miał przede wszystkim zadanie tworzenia regionalnych kolekcji sztuki. Dlatego też naszym priorytetem jest rozbudowa kolekcji. W roku 2012 udało się nam powiększyć nasze zbiory o 37 prac o łącznej wartości 488 622 złotych, na które środki pozyskaliśmy między innymi z ministerialnego programu Regionalne Kolekcje Sztuki Współczesnej. W ramach promocji i kształtowania zwyczaju kolekcjonowania dzieł sztuki w naszym społeczeństwie, Centrum prezentuje ważne zbiory o międzynarodowej renomie: w 2012 roku zorganizowaliśmy wystawę Kolekcji Sztuki UniCredit z Mediolanu.

Nasze przedsięwzięcia zostały dobrze przyjęte przez prasę, a wiele wydarzeń znalazło oddźwięk na antenie telewizji lokalnych i ogólnopolskich. Chociaż bardzo cieszy nas dobra opinia mediów lokalnych, jak i środowisk spoza Polski (zostaliśmy odnotowani w wydanej przez New Museum w Nowym Jorku publikacji „Art Spaces Directory”, wymieniającej 400 najważniejszych niezależnych instytucji wystawienniczych na świecie), to najbardziej jesteśmy zadowoleni z liczby gości odwiedzających nasze Centrum, która wzrosła w porównaniu z rokiem 2011 o przeszło 15%.

Mamy nadzieję, że rok 2013 będzie równie pomyślny, a nasz program jeszcze bardziej atrakcyjny.

Zapraszamy, by to sprawdzić osobiście.

6

Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu, chociaż młode, już ukształtowało swój profil jako instytucja, która kładzie nacisk na „bycie współczesną” i „bycie międzynarodową”. Interdyscyplinarny charakter CSW i jego otwartość na najbardziej innowacyjne i przełomowe poszukiwania w zakresie różnych środków przekazu gwarantuje jego aktywną i dynamiczną rolę w regionalnym i narodowym kontekście kulturowym oraz sprawia, iż Centrum dysponuje silnym potencjałem w dialogu z innymi instytucjami sztuki współczesnej działającymi na całym świecie. Otwartość na eksperymenty i innowacje czy koncentracja na bieżących działaniach artystycznych wyrażających się w różnorodnych mediach i językach artystycznych podkreślona w statucie Centrum, jest także podstawą jego programu.

Dobrila Denegri Słowami-kluczami czteroletniego programu CSW są transdyscyplinarność i transkulturowość. Transdyscyplinarość, punkt przecinania i wzajemnego przenikania się różnych domen wiedzy i ekspresji (takich jak sztuka, architektura, dizajn, moda, muzyka, sztuki performatywne, film, jak również nauka i rozwój technologiczny), służy jako pryzmat, przez który mogą być postrzegane większe, aktualnie rozwijające się społeczne zjawiska, jak i pewne zwiastuny przyszłości.

Koresponduje to z kulturową hybrydyzacją i pojęciem transkulturowości. Stawianie pytań dotyczących tych procesów jest jednym z zadań sztuki i dlatego CSW poświęcało i nadal będzie poświęcać tym tematom serie wielkoformatowych międzynarodowych wystaw, które mają na celu zaprezentowanie ważnych historycznych postaci artystycznych w dialogu z dopiero wyłaniającym się pokoleniem światowych artystów. W tym sensie wystawa „Teatr życia” przywiodła do CSW pionierów performansu i zaangażowała ich w dialog z pracami młodszej generacji artystów, którzy także wybrali sztuki performatywne jako środek wyrazu. Z tym samym zamiarem poszukiwania sposobów „przekraczania granic sztuki” CSW zorganizowało wystawę „Czwarty stan skupienia wody: od mikro do makro” we współpracy z Wydziałem Mediów UCLA oraz Art/Sci Lab przy California Nano Institute w Los Angeles, która zainicjowała dyskusję i współpracę pomiędzy artystami, naukowcami, ekologicznymi i humanitarnymi aktywistami związanymi z najbardziej uniwersalnym i pilnym tematem dzisiejszych dni: wodą. Aby podkreślić tendencję do krzyżowania dyscyplin w twórczości poszczególnych artystów, CSW zaangażowało do kolejnej wystawy rozpoznawalnych na arenie międzynarodowej twórców, takich jak Thomas i Helke Bayrle, a także Ernesto Neto – do czasowego projektu dizajnu dla LabSenu.

Inna zasadnicza oś, wokół której realizuje się program CSW, to sztuka polska, prezentowana zarówno na dużych indywidualnych wystawach takich mistrzów, jak Józef Robakowski i Jan Berdyszak, ale i również w ramach Focus Poland – projektu dedykowanego młodszemu pokoleniu artystów, który jest rozwijany we współpracy z kuratorami gościnnymi z zagranicy: w tym roku – w przypadku wystawy Agnieszki Kurant – z Joanną Sandell. Poprzez ten projekt wyraża się idea muzeum jako producenta wiedzy i w tym sensie pierwszym krokiem w jej realizacji jest zainicjowanie platformy szerszych poszukiwań poprzez utworzenie bazy danych on-line na temat młodych polskich artystów (www.focuspolandproject.com). CSW organizuje także CoCArt Music Festival – wydarzenie wyjątkowe, unikalne w tej części Europy; PLASTER Międzynarodowy Festiwal Plakatu i Typografii – projekt, który kładzie specjalny nacisk na wpływ grafiki i dizajnu w procesie kreowania współczesnej kultury wizualnej; PRZEprojekt – cykl wystaw studentów Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, i wiele innych. W tych punktach CSW będzie kontynuować swoją działalność w 2013 roku, dążąc nawet do rozszerzenia ich zasięgu poprzez wewnętrzne i zewnętrzne interwencje site-specific, zorganizowanie większej ilości muzycznych i performatywnych wydarzeń, rezydencji, warsztatów, rozmów, paneli, wykładów i innych równoległych aktywności. Zapraszamy!

7

KRÓ

TKA

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

HIS

TOR

IA

C

entrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu zostało wybudowane jako pierwsza instytucja dedykowana sztuce współczesnej stworzona w Polsce od czasów II wojny światowej, w ramach programu operacyjnego Znaki Czasu, powołanego przez MKiDN. Decyzja o stworzeniu Centrum wydana została w lutym 2006 roku przez ówczesnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Waldemara Dąbrowskiego, a wsparta przez Prezydenta Miasta Torunia, Michała Zaleskiego. Powstanie instytucji stało się możliwe dzięki porozumieniu Ministerstwa, Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Gminy Miasta Toruń oraz toruńskiego Stowarzyszenie Przyjaciół Sztuk Pięknych Znaki Czasu. Dzięki dofinansowaniu otrzymanemu od Unii Europejskiej w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego oraz wkładowi gminy (zarówno finansowemu, jak i w postaci gruntów przy ul. Wały Gen. Sikorskiego 13) i dotacji Ministerstwa, rozpoczęcie budowy obiektu nastąpiło w roku 2006.

Budowę zakończono w 2007, a 14 czerwca 2008 Centrum zostało otwarte dla publiczności.

Stanowisko dyrektora CSW obejmował w latach 2006-2007 Michał Korolko, następnie ową funkcję sprawował Stefan Mucha, który koordynował proces

8

zakończenia inwestycji i przygotował instytucję do oficjalnego otwarcia. Projekt wystawy otwarcia oraz 2-letniego programu artystycznego CSW wyłoniono w specjalnym konkursie. Laureatka Joanna Zielińska, od czerwca 2008 do czerwca 2010 pełniła funkcję kuratorki programowej Centrum, formułując program merytoryczny instytucji. W ramach programu zrealizowano 30 międzynarodowych wystaw oraz wiele projektów artystyczno-kulturalnych.

W roku 2010 Gmina Miasta Torunia, pełniąca rolę głównego organizatora instytucji, zorganizowała konkurs na stanowisko dyrektora Centrum, którego laureatem został Paweł Łubowski. W 2010 roku w międzynarodowym konkursie na 4-letni program merytoryczny CSW wyłoniono kandydaturę Dobrili Denegri, która od czerwca 2010 r. sprawuje funkcję dyrektorki programowej CSW.

M

IU R A D

EN L A K

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

STYCZEŃ 2012 07.01.2012 POKAZ „GENERAŁA” Z MUZYKĄ NA ŻYWO Seans filmu „Generał” w reż. Bustera Keatona połączony ze specjalnie do niego stworzoną ścieżką dźwiękową wykonywaną na żywo przez Marcina Pukaluka.

11.01.2012 HERMENEUTYKA z cyklu „Filozofia sztuki” Spotkanie w ramach cyklu dla licealistów zgłębiającego najnowsze nurty wiedzy o sztuce.

12.01.2012 WAR: ARTYSTKA – KREATURA z cyklu WAR: Women Art Revolution Wykład dr Katarzyny Lewandowskiej.

13 – 19.01.2012 NOWE HORYZONTY TOURNÉE Prezentacja najlepszych filmów 11. MFF Nowe Horyzonty we Wrocławiu, które według festiwalowych selekcjonerów stały się wydarzeniami festiwalu, zostały nagrodzone, były szeroko komentowane lub cieszyły się wyjątkową popularnością.

9

13.01.2012 – 05.02.2012 WORLD PRESS PHOTO 2011 Wystawa najbardziej znanego konkursu fotograficznego na świecie – WORLD PRESS PHOTO, po raz trzeci zagościła w toruńskim CSW Znaki Czasu.

Można było na niej obejrzeć najlepsze fotografie prasowe 2010 roku, wyłonione przez niezależne jury spośród przeszło 100 tysięcy zdjęć nadesłanych z całego świata.

18.01.2012 „CRULIC” Z okazji czwartej rocznicy śmierci Claudiu Crulica zorganizowaliśmy pokaz specjalny filmu „Crulic” – pełnometrażowego animowanego dzieła dokumentalnego, nakręconego przy użyciu mieszanych technik animacji.

10

11

20.01.2012 MIECZYSŁAW WIŚNIEWSKI – SPOTKANIE PROMOCYJNE Spotkanie promujące publikację „Mieczysław Wiśniewski, twórczość z lat 1954-2010, obrazy, kolaże, asamblaże, układy sferyczne”, wydaną przez Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

20.01.2012 „NIE TEN CZŁOWIEK” Pokaz specjalny filmu w reż. Pawła Wendorffa połączony ze spotkaniem z autorem.

26.01.2012 PLAKATOBRANIE Druga edycja akcji dedykowanej miłośnikom kina, podczas której rozdawaliśmy plakaty filmowe.

26.01.2012 WAR: ARTYSTKA – HYBRYDA z cyklu WAR: Women Art Revolution Wykład dr Katarzyny Lewandowskiej.

LUTY 2012 02.02.2012 MACIEJ RAJK – wieczór autorski Prezentacja powieści pt. „Bracia” oraz spotkanie z autorem.

08.02.2012 FILOZOFIA FOTOGRAFII z cyklu „Filozofia sztuki” Spotkanie w ramach cyklu dla licealistów zgłębiającego najnowsze nurty wiedzy o sztuce.

15.02.2012 KINO ZAANGAŻOWANE Z PLANETE+ DOC Klub Krytyki Politycznej w Toruniu zorganizował pokaz filmu „Recepta na klęskę” w reż. Johna Webstera.

17.02.2012 CZAS NA KOSOWO Konferencja połączona z przeglądem filmów krótkometrażowych, lekcją języka albańskiego oraz prezentacją multimedialną zabytków i walorów turystycznych Kosowa, zorganizowana przez studentów filologii bałkańskiej UMK, Stowarzyszenie Polsko-Kosowskie oraz portal Balkanistyka.org.

12

22.02.2012 OBIEG KULTURY Panel dyskusyjny dotyczący raportu „Obiegi kultury.

Społeczna cyrkulacja treści” wraz z prezentacją.

W spotkaniu udział wzięli: dr Mirosław Filiciak, dr Justyna Hofmokl, dr Piotr Siuda i Marcel Woźniak.

24.02.2012 OKULTURA Spotkanie z wydawnictwem OKULTURA, które prowadzi działalność wydawniczą obejmującą publikacje przekładów najwybitniejszych dzieł z zakresu tzw. kultury alternatywnej. Należą do nich książki o tematyce religioznawczej, kulturoznawczej i antropologicznej.

24 – 26.02.2012 CHRISTOPH SCHLINGENSIEF I JEGO FILMY Kuratorka: Jolanta Woszczenko Przegląd filmów enfant terrible niemieckiego kina.

Filmy Schlingensiefa nie były prezentowane do tej pory w Polsce i dla polskiego odbiorcy była to pierwsza okazja do zmierzenia się z twórczością artysty. Projekcjom towarzyszyły spotkania z wieloletnim współpracownikiem Christopha Schlingensiefa – Alexem Jovanovicem.

24 – 26.02.2012 WYSTAW SIĘ W CSW! Wystawa zdjęć nadesłanych do projektu „Wystaw się w CSW!” Zaprezentowane zostały zdjęcia amatorów i profesjonalistów, osób młodszych i starszych – wszystkich pasjonatów fotografii, którzy zechcieli pokazać swoje dokonania szerszej publiczności.

MARZEC 2012 01.03.2012 – 30.12.2012 PRZEprojekt: Przestrzeń działania Kuratorzy: Marta Kołacz, Piotr Lisowski Uczestnicy: Karolina Ciężkowska, Marta Dziomdziora, Weronika Fokt, Monika Grubizna, Krzysztof Jagusz, Justyna Jaworska, Adrianna Jarzębowska, Magdalena Kosek, Artur Kościelski, Maciej Kwietnicki, Dawid Majgat, Weronika Marszelewska, Izabella Oleksy, Paulina Opałka, Liliana Piskorska, Ewa Pawlata, Adam Ruszkowski, Agata Skupiniewicz, Dorota Stępień, Olga Szczechowska, Magda Węgrzyn, Agnieszka Żarnowska

13

14

PRZEprojekt to kolektywne działanie, przestrzeń partycypacji, a także miejsce do eksperymentowania na marginesie oficjalnego obiegu sztuki. Przez cały rok, wspólnie z młodymi artystami działającymi w Toruniu, współtworzyliśmy obszar działań, w którym integracja następowała poprzez sztukę.

Charakter i zasady funkcjonowania PRZEprojektu określić można jako zbiorową kreację dzieła/ aktywności poprzez zestawianie odrębnych realizacji, pomysłów, zainteresowań, a nawet sporów różnych osób w jedną całość. Projekt został pomyślany jako rozłożony w czasie proces, na który składały się spotkania, warsztaty, wykłady, wystawy, filmy, koncerty… Co miesiąc powstawały kolejne odsłony PRZEprojektu, na których zaproszona do działań publiczność mogła przeczytać, przesłuchać, przedyskutować, a także przemówić na tematy związane ze sztuką współczesną.

Ważną częścią projektu i komunikacji na linii artysta – widz stała się PRZEstrzeń działania, mieszcząca się w Pokoju z kuchnią, gdzie przesiadywaliśmy i udostępnialiśmy efekty wspólnej pracy. Jerzy Ludwiński – związany z Toruniem krytyk i teoretyk sztuki – twierdził, że instytucja, która zajmuje się sztuką współczesną, powinna być „polem gry” i wrażliwym na wszystkie zjawiska zachodzące w sztuce „sejsmografem”. Składnikami tak otwartego systemu miały być przede wszystkim: fakt artystyczny, kreatywny proces i koncept.

Mając na uwadze te spostrzeżenia co miesiąc przygotowywaliśmy wystawę, będącą swoistym polem gry z widzem, przestrzenią prezentacji własnych prac, zmagań i poszukiwań, tworząc tym samym miejsce do szerszej dyskusji i spotkania. „PRZEgląd: Sztuka w filmie”, integralna część PRZEprojektu, był cyklem pokazów filmowych dotyczących współczesnych praktyk artystycznych, połączonych z dyskusją o sztuce z udziałem zaproszonych gości. Program skupił się na pokazywaniu filmów prezentujących działania różnorodnych twórców.

01 – 11.03.2012 PRZEprojekt: Przestrzeń działania Wystawa 001: Przypadek czy metoda Kuratorka: Magda Węgrzyn Artyści: Karolina Ciężkowska, Marta Dziomdziora, Monika Grubizna, Krzysztof Jagusz, Adrianna Jarzębowska, Justyna Jaworska, Magda Kosek, Dawid Majgat, Paulina Opałka, Ewa Pawlata, Liliana Piskorska, Agata Skupniewicz, Dorota Stępień, Olga Szczechowska, Magdalena Węgrzyn, Agnieszka Żarnowska

15

Rozpoczynając pracę nad PRZEprojektem, artyści starali się przybliżyć problem ważnych dla twórczości działań: planowania, myślenia, postrzegania i obserwacji, a poprzez zwrócenie uwagi na proces twórczy, próbowali stworzyć ten niezwykły rodzaj dialogu, empatii i współodczuwania między odbiorcą a twórcą, jakim jest sztuka.

Po otwarciu wystawy odbył się koncert zespołu Drób.

02.03.2012 – 03.05.2012 CZWARTY STAN SKUPIENIA WODY: OD MIKRO DO MAKRO Kuratorka: Victoria Vesna Artyści i naukowcy: Karla Brunet (Brazil), Richard Clar & Dinis Afonso Ribeiro (USA / Portugal), Suzon Fuks (Australia), Shiho Fukuhara & Georg Tremmel (Japan / Austria), Dew Harrison (GB), Tomoko Hayashi (Japan), Takashi Ikegami (Japan), Hideo Iwasaki (Japan), Hu Jie Ming (China), Gil Kuno (Japan/USA), Linda Lai (China), Nobuho Nagasawa (Japan/USA), Mizuko Oka & Yasuhiro Hashimoto (Japan), João Vasco Paiva (Portugal/China), Ellen Pau (China), Silvia Rigon (Italy/ USA), Mana Salehi (Iran/Spain), Claudia Schmacke (Germany), Alicia Vela (Spain), Pinar Yoldas (Turkey/ USA), Jiang Zhi (China)

16

CZWARTY STAN SKUPIENIA WODY Kuratorka: Victoria Vesna

17

18

19

20

CZWARTY STAN SKUPIENIA WODY Kuratorka: Victoria Vesna Projekt był pierwszym tego rodzaju doświadczeniem współpracy, opartym na wymianie i dialogu, poprzez stworzenie społecznej sieci i metainterfejsu, w który zaangażowani byli artyści, naukowcy, kuratorzy, teoretycy, dziennikarze i inni interesujący intelektualiści. Rozwijany był wokół tematu wody – rozumianej nie tylko poprzez wielość jej symbolicznych i metaforycznych znaczeń, ale także jako jedno ze źródeł życia i energii, które w obecnych czasach wymaga poważnej politycznej i społecznej dyskusji.

21

22

23

02.03.2012 – 29.04.2012 CZŁOWIEK W WIELKIM MIEŚCIE kurator: Walter Guadagnini Artyści m.in.: Eugène Atget, Peter Blake, Henri CartierBresson, Giorgio de Chirico, Jordi Colomer, Christo, Andreas Gursky, Barbara Klemm, Christian Marclay, Giorgio Morandi, Wolfgang Tillmans.

Wystawa stanowiła artystyczną podróż przez niespotykany wybór 70 prac z Kolekcji Sztuki UniCredit i eksplorowała symbiotyczny związek między środowiskiem miejskim i jego mieszkańcami, poczynając od XIX wieku, jak również analizowała przestrzeń miejską jako odzwierciedlenie współczesnego życia.

24

25

CZŁOWIEK W WIELKIM MIEŚCIE 26

kurator: Walter Guadagnini

08.03.2012 PRZEgląd: Sztuka w filmie: „Our City Dreams” Pokaz filmu „Our City Dreams” w reż.: Chiary Clemente, inaugurujący cykl „PRZEgląd: Sztuka w filmie”.

09 – 18.03.2012 DYPLOM 2011 Wystawa prezentująca wyróżnione prace dyplomowe z Instytutu Artystycznego UMK oraz dzieła absolwentów Instytutu Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa UMK. Z otwarciem wystawy połączone było uroczyste wręczenie nagród za najlepsze dyplomy.

artystów niezależnych: Łukasza Musiała i Adama Ptaszyńskiego.

15.03.2012 WAR: ARTYSTKA – ŚWIĘTA z cyklu WAR: Women Art Revolution Wykład dr Katarzyny Lewandowskiej.

21.03.2012 KINO ZAANGAŻOWANE Z PLATENE+ DOC W ramach cyklicznych spotkań „Krytyki Politycznej” w Kinie Centrum pokazaliśmy znakomity dokument pt. „Boski” w reż. Paolo Sorrentino.

Wykład Dobrili Denegri w Los Angeles

13.03.2012 POTRZEBA WODY W SUDANIE Artysta: Wojciech Grzędziński Wystawa fotografii ukazujących zapotrzebowanie na wodę w Sudanie. Autorem zdjęć jest etatowy fotoreporter „Super Ekspressu”, „Rzeczpospolitej” i „Dziennika”, laureat konkursu World Press Photo. Prezentacja ta związana była z obchodami Światowego Dnia Wody.

14.03.2012 „TO TYLKO ZWIERZĘTA” Przedpremierowy pokaz dokumentu „To tylko zwierzęta”, stworzonego przez szczecińskich

22.03.2012 ŚWIATOWY DZIEŃ WODY W CSW Obchody Światowego Dnia Wody, na które składały się: wykład i transmisja internetowa na żywo z sympozjum naukowego poświęconego zagadnieniu wody w Kalifornijskim Instytucie Nanotechnologii (Uniwersytet Kalifornijski) w Los Angeles.

29.03.2012 WAR: ARTYSTKA – SUKA z cyklu WAR: Women Art Revolution Wykład dr Katarzyny Lewandowskiej.

27

GĘSTOŚĆ CIENIA 28

POMIĘDZY ŚWIATŁEM A CIEMNOŚCIĄ

Jan Berdyszak

29

30

31

30.03.2012 – 20.05.2012 JAN BERDYSZAK. GĘSTOŚĆ CIENIA. POMIĘDZY ŚWIATŁEM A CIEMNOŚCIĄ Kuratorka: Marta Smolińska Scenariusz wystawy prezentującej prace artysty związane z cieniem (grafiki, projekcje, obiekty ze szkła itp.), był tak zaplanowany, by sytuowały się one pomiędzy instalacją „Wejdź w światło” oraz instalacją site-specific „Ciemność”. Aktywizowały one odbiorcę i oddziaływały zarówno na zmysł wzroku, wytrącając go z wyuczonych nawyków i oswojonych sytuacji, jak również angażowały jego cielesną obecność poprzez dotyk.

32

33

4. COCART 34

35

36

37

4. COCART

31.03.2012 4 CoCArt Music Festival Artyści: Chris Cutler (UK), C.3.3. (UK), Steve Buchanan & Heike Fiedler (CH), pathMAN (PL), ZENIAL (PL), HATI (PL) Kuratorzy: Rafał Iwański, Rafał Kołacki CoCArt Music Festival, to niezwykły, unikalny w tej części Europy festiwal, łączący nowe trendy we współczesnej muzyce awangardowej i eksperymentalnej o charakterze elektronicznym i elektroakustycznym z projektami opartymi o estetyczną waloryzację multimediów, traktowanych jako pełnoprawny komponent działania twórczego.

Czwarty CoCArt Music Festival był twórczą kontynuacją trzech poprzednich edycji tej imprezy, które odbyły się w CSW w Toruniu i zostały objęte w 2008 r. patronatem Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego, a w 2009 r. Europejskiego Roku Innowacyjności.

38

39

KWIECIEŃ 2012 11.04.2012 NOWE MEDIA z cyklu „Filozofia sztuki” Spotkanie w ramach cyklu dla licealistów zgłębiającego najnowsze nurty wiedzy o sztuce.

12.04.2012 PRZEprojekt: Przestrzeń działania Wystawa 002: Regulacja odbioru Artyści: Kamila Gołębiewska, Krzysztof Jagusz, Justyna Jaworska, Magda Kosek, Stanisław Kośmiński,

z pokazem indywidualnych propozycji twórców, zaproponowaliśmy uczestnikom wystawy udział w grze w formie zbioru pytań, poprzez którą mogli bezpośrednio wyrazić swoje zdanie na temat „Regulacji odbioru”.

12.04.2012 KINO ZAANGAŻOWANE Z PLANETE+ DOC Ostatni pokaz z cyklu przygotowywanego przez toruński Klub „Krytyki Politycznej” przy współpracy z Kinem Centrum. Tym razem zobaczyliśmy znakomity dokument Yael Hersonski pt. „Niedokończony film”.

PRZEprojekt

Marcelina Krzemińska, Maciej Kwietnicki, Dawid Majgat, Paulina Opałka, Pasożyt, Ewa Pawlata, Liliana Piskorska, Katarzyna Rożek, Adam Ruszkowski, Joanna Sitko, Milena Sudomir-Gordon, Tytus Szabelski, Magdalena Węgrzyn, Agnieszka Żarnowska Współpraca: Marta Kołacz, Piotr Lisowski Jakiej twórczości odbiorca oczekuje w galerii, jaką sztukę chciałby oglądać i co uznaje za estetycznie satysfakcjonujące – są to pytania, na które staraliśmy się odnaleźć odpowiedź. Równolegle

40

15.04.2012 4. FESTIWAL POLSKICH FILMÓW KRÓTKOMETRAŻOWYCH SHORT WAVES 2012 Między 12 a 28 kwietnia Festiwal Polskich Filmów Krótkometrażowych SHORT WAVES odwiedził ponad 30 polskich i kilkanaście zagranicznych miast, zaś 15 kwietnia zawitał również do Torunia. Mogliśmy w jego ramach zobaczyć wybrane drogą specjalnej selekcji produkcje: fabuły, animacje, dokumenty, teledyski i eksperymenty.

18.04.2012 „TU BYŁO KINO” Pokaz specjalny filmu w reż. Krzysztofa Nowickiego, połączony ze spotkaniem z autorem. Imprezę zorganizowała grupa Koloroffon.

09.05.2012 EKOESTETYKA z cyklu „Filozofia sztuki” Spotkanie w ramach cyklu dla licealistów zgłębiającego najnowsze nurty wiedzy o sztuce.

19.04.2012 PRZEgląd: Sztuka w filmie: „The Year of Anish Kapoor” Projekcja filmu „The Year of Anish Kapoor”, reż. Matthew Springford, opowiadającego o procesie tworzenia ekspozycji przez Anisha Kapoora – jednego z najbardziej wpływowych rzeźbiarzy swojego pokolenia.

11 – 12.05.2012 NAMIĘTNIE KOCHAĆ ŚWIAT. TEOLOGIA LAIKATU WG ŚW. JOSEMARII ESCRIVY Konferencja naukowa zorganizowana przez zaprzyjaźnione wydziały teologiczne z Pampeluny i Torunia. Uczestnicy starali się zastanowić nad wkładem św. Josemaríi Escrivy (1902-1975) w rozwój teologii laikatu, która stanowi próbę odpowiedzi na pytanie o specyficzną rolę katolików świeckich w świecie i ich własną drogę do świętości.

21.04.2012 TUNEL 3P Impreza interdyscyplinarna Eduakcji CSW w ramach toruńskiego Festiwalu Nauki i Sztuki 2012.

26.04.2012 PRZEGLĄD TWÓRCZOŚCI ARTURA ŻMIJEWSKIEGO Dyskusja o twórczości i pokaz filmów Artura Żmijewskiego – artysty i filmowca związanego z Fundacją Galerii Foksal, redaktora artystycznego „Krytyki Politycznej”, jednego z najbardziej kontrowersyjnych współczesnych twórców.

Imprezę zorganizowała „Krytyka Polityczna”.

28.04.2012 DZIEŃ WOLNEJ SZTUKI 2012 Przyłączyliśmy się do międzynarodowej akcji promującej świadome oglądanie sztuki, umożliwiając widzom znalezienie swojego sposobu na jej odbiór i otwarcie się na jej niespieszną percepcję. Pomagali w tym Piloci inicjujący głębszą analizę i dyskusję przy poszczególnych dziełach.

30.04.2012 MAJÓWKA W KINIE CENTRUM Specjalny piknik filmowy dla najmłodszych widzów.

Przenieśliśmy się w świat bajek, które nie tylko bawią, ale też uczą, przekazując wartościowe, a jednocześnie uniwersalne treści.

MAJ 2012 08 – 15.05.2012 TYDZIEŃ BIBLIOTEK W CSW Warsztaty czytelnicze w ramach ogólnopolskiej akcji społecznej, której głównym celem była promocja czytelnictwa oraz popularyzacja bibliotek.

12 – 13.05.2012 9. PLANETE+ DOC FILM FESTIVAL Festiwal PLANETE+ DOC to jeden z najważniejszych festiwali kina dokumentalnego w Europie. Po raz kolejny odbył się on jednocześnie w 22 kinach studyjnych, prawie w całym kraju. Podczas imprezy premierowo pokazane zostały najlepsze filmy dokumentalne minionego roku.

15.05.2012 EURO 2012 – ULICZNY KARNAWAŁ CZY KIBICOWANIE TRADYCYJNE? Centrum Sztuki Współczesnej oraz Polskie Towarzystwo Socjologiczne Oddział w Toruniu zorganizowały spotkanie, w trakcie którego przedstawione zostały badania gdańskich i toruńskich socjologów dotyczące kibiców piłki nożnej.

18.05.2012 PRZEprojekt: Przestrzeń działania Wystawa 003: Ładna sztuka Artyści: Weronika Fokt, Monika Grubizna, Adrianna Jarzębowska, Magdalena Kosek, Stanisław Kośmiński, Marcelina Krzemińska, Liliana Piskorska, Paulina Opałka, Joanna Sitko, Agnieszka Szatkowska, Olga Szczechowska, Ernest Wińczyk, Marcin Zaborski Trzecia odsłona PRZEprojektu to miejski projekt performatywno-wystawienniczy, w którym młodzi artyści zmierzyli się z zagadnieniem estetyzacji sztuki.

Z akcją połączono szereg wydarzeń towarzyszących odbywających się w przestrzeni miejskiej Torunia, jak happeningi, oprowadzania po wystawie oraz po ciekawych estetycznie miejscach w Toruniu.

41

42

TEATR ŻYCIA Kuratorka: Dobrila Denegri

18.05.2012 – 16.09.2012 TEATR ŻYCIA Kuratorka: Dobrila Denegri Artyści: John Cage, Yoko Ono, Marina Abramović, VALIE EXPORT, Natalia LL, John Baldessari, Neša Paripović, Ulay, Marek Sobczyk, Katarzyna Kozyra, Maurizio Cattelan, David Michalek, Pierre Bismuth, Jonathan Monk, Vanessa Beecroft, João Onofre, Francesco Vezzoli, Gil Kuno, Patrick Tuttofuoco, Nezaket Ekici, Pilvi Takala, Marlene Haring, Ana Prvački, Mihoko Ogaki, Malin Ståhl, Branko Milisković, Francesco Fonassi, Nicola Ruben Montini, Lerato Shadi, Maks Cieślak

43

Wystawa poświęcona była tym działaniom artystycznym, które szukają punktów wspólnych pomiędzy sztuką, muzyką eksperymentalną, nowoczesnym tańcem i teatrem. Miała na celu zwrócenie uwagi nie tylko na działania, które zatarły granice między wymienionymi dyscyplinami, ale przede wszystkim na te, które zakwestionowały społeczne konwencje w poszukiwaniu alternatywnych modeli sztuki i życia, wprawiając w ruch wyzwalającą energię, która wstrząsnęła światem w późnych latach 60. i na wczesnym etapie lat 70. Fluxus, performans, body art i wszystkie

inne tendencje artystyczne, które skupiają się na akcji i na ciele (artysty) jako temacie, a zarazem obiekcie pracy, były punktem wyjścia dla wystawy pokazującej drogi, którymi porusza się młoda generacja artystów przemawiająca podobnym językiem. Anarchizujące, uwalniające, a nawet heroiczne gesty sztuki lat 60. i 70., jej teatralność i wywrotowość, ciągle odbijają się echem w praktyce młodej generacji artystów, choć wydaje się, że współcześni kładą nacisk raczej na powtarzalność niż oryginalność, traktując ją jako pewną strategię na wyrażenie czegoś nowego.

44

Malin St책hl

45

Francesco Fonassi Kolekcja CSW dofinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

46

47

48

Nezaket Ekici Kolekcja CSW dofinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

49

Nicola Ruben Montini Kolekcja CSW dofinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

50

Marlene Haring

51

Vanessa Beecroft 52

53

Gil Kuno 54

TEATR ĹťYCIA Kuratorka: Dobrila Denegri

55

56

Achille Bonito Oliva

19.05.2012 EUROPEJSKA NOC MUZEÓW Z okazji Europejskiej Nocy Muzeów CSW zaproponowało miłośnikom sztuki darmowe oprowadzanie po wystawach, występy performans oraz specjalną promocyjną ofertę Księgarni Sztuki.

19.05.2012 PLEMIONA SZTUKI I PRZYWÓDCY PLEMION Wykład Achille’a Bonito Olivy – jednego z najbardziej znanych włoskich krytyków sztuki, ojca transawangardy. W jego trakcie prześledzona została historia grup i ruchów, takich jak Fluxus i happening, Gutai i Mono-Ha, letryzm i sytuacjonizm.

57

3. PLASTER

22.05.2012 STRANGE LÓÓP Artyści: Magdalena Przybysz, Marta Romaszkan, Patryk Lichota Projekt miał charakter artystyczno-naukowy. W jego ramach specjaliści z zakresu nauk poznawczych spotkali się z artystami, aby wspólnie badać mechanizmy działania świadomości. Przy tej okazji wykład dotyczący różnych aspektów ucieleśnionego umysłu przeprowadził dr Tomasz Komendziński z UMK w Toruniu.

23.05.2012 – 02.09.2012 3. PLASTER MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL PLAKATU I TYPOGRAFII Kurator: Krzysztof Białowicz W ramach festiwalu: Pavel Semczanka – ekspozycja prac kaligraficznych wybitnego białoruskiego artysty; Lech Majewski – ekspozycja plakatów wybitnego polskiego plakacisty; Litera ART – wystawa prac białoruskiego projektu; Współczesny plakat polski i białoruski – wystawa plenerowa.

58

24.05.2012 PRZEgląd: Sztuka w filmie: „Wyjście przez sklep z pamiątkami” W ramach cyklu „PRZEgląd: Sztuka w filmie” pokazaliśmy film „Wyjście przez sklep z pamiątkami” – reżyserski debiut street-artowego twórcy znanego pod pseudonimem Banksy, będący jednocześnie genialną prowokacją, podobną do zaskakujących akcji ulicznych artysty.

25.05.2012 „WSZYSTKO PŁYNIE” Premierowy pokaz filmu w reż. Piotra Ivana Ivanova i Krzysztofa Dziomdziora. Po seansie odbyło się spotkanie z autorami.

27.05.2012 KRÓTKO MÓWIĄC… PO HOLENDERSKU Przegląd krótkich form filmowych z Holandii.

Ubiegłoroczna edycja poświęcona była filmom poszukującym nowych rozwiązań formalnych i narracyjnych.

31.05.2012 WAR: ARTYSTKA – WARIATKA z cyklu WAR: Women Art Revolution Wykład dr Katarzyny Lewandowskiej.

59

60

3. PLASTER MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL PLAKATU I TYPOGRAFII Kurator: Krzysztof Białowicz

61

62

3. PLASTER

CZERWIEC 2012 01 - 2.06.2012 DZIEŃ DZIECKA W CSW Specjalnie dla dzieci i rodziców przestrzenie CSW zamieniły się w niezwykły plac zabaw pełen kreatywnych stanowisk warsztatowych dla całej rodziny. Dodatkowo odbył się seans filmu dla najmłodszych, oraz spotkanie w Czytelni dotyczące książki „Płaszcz Józefa, czyli coś z niczego” Simmsa Tabacka.

04 – 10.06.2012 BALKAN FILM FEST II edycja festiwalu filmowego, którego głównym celem jest chęć ukazania widzom różnorodności i wysokiego poziomu artystycznego kinematografii krajów bałkańskich. W jego ramach wyświetliliśmy zarówno filmy pełnometrażowe, jak i formy krótkie.

06.06.2012 „UPORZĄDKOWAĆ WSPOMNIENIA. NIEAUTORYZOWANE ROZMOWY Z JERZYM GIEDROYCIEM” Promocja książki Mirosława A. Supruniuka, która otrzymała Nagrodę Historyczną Polityki 2012.

Spotkanie z autorem książki poprowadził dr Marcin Czyżniewski.

14.06.2012 PLAKATOBRANIE Po raz trzeci Kino Centrum zorganizowało wielką akcję rozdawania plakatów filmowych.

14.06.2012 PRZEgląd: Sztuka w filmie: „Ai Weiwei: Without Fear or Favour” Projekcja filmu w reż. Springrofda, opowiadającego o życiu oraz twórczości Ai Weiweia – jednego z najodważniejszych i najbardziej zdeterminowanych artystów, kontynuujących walkę o wolność twórczej ekspresji, żyjących w cieniu restrykcyjnych reguł własnej ojczyzny.

63

Agnieszka Kurant

15.06.2012 – 30.09.2012 WIDMOWY KAPITAŁ z cyklu FOCUS POLAND Artystka: Agnieszka Kurant Kuratorka: Joanna Sandell Działania Kurant wiążą się z „ekonomią niewidzialnego”. Interesuje ją „nieznane nieznane” wiedzy, inteligencja zbiorowa, mutacje memów oraz manipulacje, jakim poddawana jest zbiorowa podświadomość społeczeństw. Jej prace odnoszą się do takich zjawisk jak wirtualny kapitał czy praca niematerialna, analizują kwestie przemian własności intelektualnej, symbolicznego kapitału i wartości dodatkowej. Kurant docieka, w jaki

64

65

WIDMOWY KAPITAĹ 66

Kuratorka: Joanna Sandell

sposób fikcje, plotki, zjawiska paranormalne i mity wpływają na ekonomię i politykę, w jaki sposób obiekty pozbawione materialnej formy, wytwory wyobraźni oraz fragmenty przyszłości istniejące w teraźniejszości mogą być również skolonizowane, zwaloryzowane i upolitycznione.

Artystka Agnieszka Kurant i kuratorka Joanna Sandell rozpoczęły serię badań poświęconych naszym czasom i znaczeniu pamięci zbiorowej,

której pierwszą odsłoną była wystawa „Widmowy kapitał”. Do udziału w projekcie, który kontynuowany był w Sztokholmie, zaproszeni zostali również inni artyści i pisarze. W ten sposób powstało kolektywne badanie naukowe chwili obecnej w wizjach artystycznych oraz pamięci.

Fragmenty wystawy w CSW zostały włączone do indywidualnego projektu – wystawy Kurant w nowojorskim Guggenheim Museum.

67

Agnieszka Kurant 68

PRZEprojekt

15.06.2012 SPRAWA NIEZNALSKIEJ I OBRAZA UCZUĆ RELIGIJNYCH z cyklu „Prawo i sztuka” Pierwszy wykład z cyklu poświęconego prawnym aspektom sztuki współczesnej. Wykład wygłosił dr Mateusz Bieczyński.

20.06.2012 FEMINIZM z cyklu „Filozofia sztuki” Spotkanie w ramach cyklu dla licealistów zgłębiającego najnowsze nurty wiedzy o sztuce.

21.06.2012 „NEITHER HERE NOR THERE” Premiera filmu deskorolkowego „Neither here nor there“ (Ani tu, ani tam) w reż. Amadeusza Jóźwiaka, prezentowana z okazji Międzynarodowego Dnia Deskorolki – Go Skateboarding Day. 22.06.2012 – 12.08.2012 PRZEprojekt: Przestrzeń działania Wystawa 004: Second-hand Artyści: Zygmunt Bauman, Karolina Ciężkowska, Marta Dziomdziora, Wojciech Gilewicz, Monika Grubizna, Justyna Jaworska, Marcin Jurzysta, Magdalena Karpińska, Marta Korzekwa, Marcelina Krzemińska, Maciej Krzemiński, Maciej Kwietnicki, Ilona Maciejewska, Rymika Myślicka, Liliana Piskorska, Izabella Retkowska, Adam Ruszkowski, Joanna Sitko, Marta Smolińska, Milena SudomirGordon, Tytus Szabelski, Olga Szczechowska, Jakub

Szponder, Magdalena Węgrzyn, Tomasz Wlaźlak, Szymon Zwoliński Kuratorka: Liliana Piskorska Celem wystawy było zwrócenie uwagi jak istotny w procesie budowy i funkcjonowania współczesnej kultury jest dialog, twórczy obieg myśli oraz swobodny do niej dostęp. Dlatego w kolejnej wystawie PRZEprojektu poprzez artystyczną współpracę staraliśmy się ukazać cyrkulację i wymianę idei jako przepis na wolną kulturę.

22.06.2012 ODSŁONIĘCIE TABLICY POŚWIĘCONEJ MUSEUM OF HYSTERICS LESZKA PRZYJEMSKIEGO Kuratorka: Ewelina Jarosz Wykonana z brązu, upamiętniająca działalność Przyjemskiego tablica, wmurowana została w podłogę Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu, aby ugruntować anarchizującą postawę artysty, w której ważną rolę odgrywa jego stosunek do historycznej obsesji na punkcie funkcjonowania poza ramami instytucji sztuki w postaci muzeów i galerii.

29.06.2012 AVANT – PISMO AWANGARDY FILOZOFICZNONAUKOWEJ Spotkanie promocyjne pisma AVANT – jedynego w Polsce czasopisma poświęconego nowym trendom w badaniach interdyscyplinarnych, dotyczących dziedziny kognitywistyki, filozofii, psychologii, socjologii oraz badań nad praktyką artystyczną.

69

Leszek Przyjemski

70

71

LIPIEC 2012 06.07.2012 PRZEGLĄD TWÓRCZOŚCI GRZEGORZA ROGALI Retrospektywa filmów Grzegorza Rogali – wszechstronnego polskiego artysty zajmującego się filmem, fotografią oraz grafiką artystyczną, autora jednego z najbardziej znanych polskich filmów eksperymentalnych. Po pokazie odbyło się spotkanie z twórcą.

12.07.2012 PRZEgląd: Sztuka w filmie: „William Kentridge: Anything Is Possible” Pokazany przez nas film jest wywiadem przeprowadzonym z Williamem Kentridgem, w którym artysta opowiada o filozofii i technice swojej twórczości, wskazując przy tym wpływy, jakie ją kształtowały.

26.07.2012 – 12.08.2012 LOGO CENTRUM NOWOCZESNOŚCI MŁYN WIEDZY Pokonkursowa wystawa najciekawszych znaków graficznych zgłoszonych do konkursu na logo CNMW.

SIERPIEŃ 2012 09.08.2012 PRZEgląd: Sztuka w filmie: „Olafur Eliasson: Space Is a Process” Prezentacja filmu opowiadającego o Olafurze Eliassonie – wybitnym, innowacyjnym rzeźbiarzu.

Widzowie mieli okazję zaobserwować, jak w jego instalacjach spotykają się ze sobą piękno przyrody i krajobraz urbanistyczny, tworząc otwarte umysły miejskie oraz przestrzenie, które poddają w wątpliwość naszą koncepcję autentycznego doświadczenia przyrody, tym samym inspirując refleksję nad przestrzenią publiczną.

10.08.2012 POKAZ FILMÓW MARIUSZA DĄBROWSKIEGO Mariusz Dąbrowski to malarz, fotografik, reżyser i producent filmowy, który znalazł własny, oryginalny sposób zespolenia malarstwa z fotografią i wideo.

Po pokazie odbyło się spotkanie z autorem.

14.08.2012 STRATEGIA ROZWOJU KULTURY DLA TORUNIA Otwarte spotkanie poświęcone strategii kulturalnej Torunia, organizowane przez Fundację Win-Win. 16.08.2012 IDŹ SIĘ ROZERWAĆ Maraton filmowy Prezentacja trzech filmów wymykających się poza schemat współczesnej kinematografii.

22.08.2012 VOICES OF THE COSMOS Artyści: Rafał Iwański, Wojciech Zięba Współpraca: Sebastian Soberski Była to akcja specjalna w ramach 4. Międzynarodowego Festiwalu Światła SKYWAY. Polegała ona na zestawieniu ze sobą dźwięków instrumentów elektronicznych wkomponowanych w oryginalne sygnały z przestrzeni kosmicznej oraz dźwięków pochodzenia pozaziemskiego. To wszystko połączone było z obserwacją nieba i prelekcją na tarasie widokowym CSW. 31.08.2012 FUTURE SHORTS POLSKA Wciąż rozrastający się festiwal przedstawiający najlepsze światowe filmy krótkometrażowe Future Shorts dotarł do 60 krajów i 160 miast na świecie.

350 pokazów rozrzuconych po 6 kontynentach zgromadziło łącznie ponad 35 000 widzów. Wśród najnowszych krajów, które dołączyły do obiegu Future Shorts są m.in. Iran, Kanada, Meksyk, Portugalia i Tanzania.

WRZESIEŃ 2012 07 - 9.09.2012 RETROSPEKTYWA FILMÓW JIMA SHERIDANA Odbywająca się w ramach Międzynarodowego Festiwalu Filmowego TOFIFEST prezentacja była przeglądem najważniejszych filmów Jima Sheridana – kluczowej postaci współczesnego kina irlandzkiego.

72

TONOPOLIS 07.09.2012 – 05.10.2012 TONOPOLIS. DZIAŁANIA PRAKTYCZNE Artyści: Ewa Doroszenko, Rafał Kołacki, Jacek Doroszenko Wystawa prezentowała realizowany od 2010 roku audiowizualny projekt dotyczący Torunia – Tonopolis, łączący fotografię, nowe media oraz terenowe nagrania dźwiękowe.

13.09.2012 EKSPERYMENTALNA TRANSMISJA POETYCKA Interdyscyplinarne wydarzenie, podczas którego uczestnicy balansowali pomiędzy światem materialnym, rzeczywistością poetycką oraz przestrzenią Web 2.0.

14.09.2012 „CAISSA. LIFE IS A GAME OF CHESS” Historia pokazana w filmie to próba przełożenia piękna i złożoności królewskiej gry – szachów – na język codzienności. Autorem scenariusza i reżyserem jest Marcel Woźniak.

21.09.2012 PRZEgląd: Sztuka w filmie: „Marina Abramović: The Artist Is Present” Kolejny seans w ramach „PRZEglądu: Sztuka w filmie”.

Pokazaliśmy film o Marinie Abramović – ikonie body artu i performansu, supergwieździe świata sztuki.

Dokument ten ukazał jej życie i twórczość przez pryzmat jednej z najbardziej spektakularnych akcji artystycznych, którą przeprowadziła podczas wielkiej retrospektywy swojej twórczości w nowojorskim Museum of Modern Art w 2010 roku.

28.09.2012 EKOLOGICZNE MEBLE MALAFOR W CSW W holu głównym Centrum pojawiły się nowe, unikatowe meble ekologiczne zaprojektowane przez duet polskich dizajnerów Malafor – Agatę KulikPomorską oraz Pawła Pomorskiego.

29 – 30. 09.2012 60+ KULTURA Razem ze 170 innymi ośrodkami w Polsce przyłączyliśmy się do akcji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego 60+ Kultura, mającej na celu zniwelowanie trzech barier, jakie osoby starsze napotykają w kontakcie z kulturą – finansowej, kompetencyjnej i społecznej. W jej ramach przewidzieliśmy specjalną ofertę dla zwiedzających w wieku 60+: bezpłatne zwiedzanie wystaw, pokazy filmów i rozpoczęcie warsztatów „Dzień na PLUS”.

21.09.2012 WIECZÓR ZE SZTUKĄ PERFORMANCE Artyści: Lerato Shadi Przy okazji projekcji filmu „Marina Abramović: The Artist Is Present” odbył się performans południowoafrykańskiej artystki Lerato Shadi, któremu towarzyszyła prezentacja katalogu do wystawy „Teatr życia”.

73

74

Lerato Shadi 75

76

Po nici do kłębka i z powrotem Thomas Bayrle

77

PAŹDZIERNIK 2012 04.10.2012 PRZEgląd sztuka w filmie: wykład Thomasa Bayrlego Wykład Thomasa Bayrlego – czołowego, współczesnego niemieckiego artysty, jednego z ojców niemieckiego pop-artu.

05.10.2012 – 30.12.2012 THOMAS BAYRLE & HELKE BAYRLE Thomas Bayrle: Po nici do kłębka – i z powrotem Helke Bayrle: Portikus w budowie Kuratorka: Dobrila Denegri Wystawa prezentowała twórczość Thomasa Bayrlego, – gwiazdy ubiegłorocznego dOCUMENTA w Kassel.

Jest on jednym z najważniejszych współczesnych artystów niemieckich, reprezentantem europejskiej krytycznej odpowiedzi na amerykański pop-art.

Od połowy lat 60. tworzy ręcznie i przy użyciu najskromniejszych środków bardzo złożone wizualnie i graficznie wzory nazywane „Superstrukturami”. Są to obrazy o mocnym, niemal hipnotyzującym i oszałamiającym działaniu, konstruowane w procesie obsesyjnego powtarzania motywów zaczerpniętych ze słownika popularnych

78

i komercyjnych obrazów. Atrakcyjne i wręcz uwodzicielskie wizualnie prace artysty ujawniają jego bardzo głębokie zaangażowanie w problemy polityczno-społeczne.

Wraz z pracami Thomasa zaprezentowana została seria dokumentalnych filmów o sztuce w reż. Helke Bayrle (przy współpracy z artystami takimi jak między innymi: Maurizio Cattelan, Olafur Eliasson, Gilbert i George czy Yoko Ono).

Portikus w budowie Helke Bayrle

79

80

81

82

Thomas Bayrle 83

11.10.2012 DRUGIE ŻYCIE KSIĄŻKI z cyklu „Dzień na PLUS” Rozważania i warsztaty książkowe dla dorosłych i seniorów.

12 – 31.10.2012 INNE ŚWIATY WARNERA HERZOGA Kurator: Krzysztof Stanisławski Szczególny projekt filmowy dotyczący twórczości wybitnego austriackiego reżysera. Warner Herzog to artysta-wizjoner, nie dający w swoich filmach jednoznacznych odpowiedzi, stawiający jedynie uniwersalne pytania o istotę człowieczeństwa.

Na projekt złożyło się kilka elementów: Multimedialna wystawa – w jej ramach po raz pierwszy w Polsce pokazany został wybór nieznanych zdjęć i dokumentów z archiwum reżysera. Całość uzupełniły plakaty, obrazy i rysunki zainspirowane twórczością Herzoga.

Retrospektywa filmów – objęła 22 wybitne dzieła z lat 1962-2011, zarówno fabuły, jak i dokumenty.

Prezentacja monografii – pierwsza monografia Herzoga na polskim rynku i jedna z nielicznych na świecie. Publikacja zawierająca ponad sto pięćdziesiąt zdjęć, z czego trzydzieści drukowanych jest po raz pierwszy w Polsce.

84

85

86

LabSen Projekt aranĹźacji: Ernesto Neto

87

12.10.2012 – 11.11.2012 KSIĄŻKOWE ZNALEZISKA Wystawa prezentująca przedmioty znalezione podczas konserwacji zabytkowych zbiorów Biblioteki Elbląskiej.

17 – 19.10.2012 JUBILEUSZ GALERII „MENO PARKAS” W KOWNIE Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu zostało zaproszone przez Arvydasa Žalpysa, dyrektora galerii „Meno Parkas”, na obchody jubileuszu 15-lecia istnienia tej najważniejszej galerii w Kownie.

W ramach sympozjum towarzyszącego jubileuszowi dyrektor Paweł Łubowski wraz z Aleksandrą Mosiołek i Iwoną Jabłońską zaprezentowali CSW w Toruniu przed międzynarodową publicznością. Odwiedziliśmy również Centrum Sztuki Współczesnej w Wilnie i redakcję najważniejszego na Litwie pisma o sztuce „Daile”.

18.10.2012 ARTYSTKI – ANARCHISTKI Pierwsze spotkanie z cyklu, którego celem było przedstawienie i gruntowne przeanalizowanie działań artystycznych wybranych Artystek – Anarchistek, prowadzone przez dr Katarzynę Lewandowską.

20 – 26.10.2012 10. MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL FILMOWY TOFIFEST Kierunki rozwoju festiwalu wytycza nie tylko szaleńczy pęd kinematografii, ale także twórczy zamęt artystycznych głów, kreatywność, radość tworzenia. Jedno się nie zmienia od lat – „wrodzony” brak festiwalowego nadęcia.

Niepokorność to kręgosłup ideologiczny Festiwalu, to odwaga pokazywania dorobku nieszablonowych twórców, wciąż niepoznanych kinematografii, zaskakującego łączenia w programie różnych esencji X Muzy. To właśnie magnetyzujący, twórczy niepokój powoduje, że festiwal jest niepowtarzalny.

88

MENO PARKAS W KOWNIE

W czasie jubileuszowego, dziesiątego Tofifestu zaprezentowaliśmy blisko 150 filmów z kilkudziesięciu krajów świata. Główne nagrody – Złote Anioły – rozdane zostały w 3. konkursach: międzynarodowym „On Air” dla filmów pełnometrażowych, międzynarodowym „Shortcut” dla krótkich metraży oraz polskim „From Poland”. Mocnym punktem programu były dwie retrospektywy, prezentujące po raz pierwszy w Europie postać Smity Patil oraz rewolucyjnego nurtu amerykańskiego kina Blaxploitation walczącego o prawa czarnoskórych Amerykanów. Tofifest zaprezentował także retrospektywę zupełnie w Polsce nieznanej Nowej Fali kina filipińskiego.

25.10.2012 LabSen Kuratorka: Dobrila Denegri Odsłonięcie nowego dizajnu interdyscyplinarnej i edukacyjnej przestrzeni na parterze CSW, zaprojektowanej specjalnie na tę okazję przez Ernesto Neto. Nazwa LabSen oznaczać ma laboratorium zmysłów (ang. laboratory – laboratorium, senses – zmysły).

25.10.2012 – 30.12.2012 JÓZEF ROBAKOWSKI. MOJE WŁASNE KINO Kuratorka: Bożena Czubak Wystawa była obszerną prezentacją twórczości Józefa Robakowskiego – jednego z najbardziej cenionych polskich artystów, pioniera filmu eksperymentalnego, wielu artystycznych języków, które są definiowane jako nowe lub „rozszerzone” media. Obejmowała filmy, realizacje wideo, rejestracje działań performans, instalacje i fotografie, ukazując praktykę artystyczną Robakowskiego z dwóch różnych, ale jednocześnie przenikających się perspektyw: „kina rozszerzonego” i „kina własnego”.

89

J贸zef Robakowski 90

91

25.10.2012 – 30.12.2012 PAŃSTWO WOJNY. PRACE Z KOLEKCJI GALERII WYMIANY Kurator: Piotr Lisowski Wystawa była próbą przyjrzenia się zjawiskom zachodzącym w sztuce w ostatniej dekadzie Polski Ludowej. Próbowała wskazać motywacje generujące te zjawiska, które w wyniku wzmożonych państwowych środków represji, kryzysu gospodarczego i politycznego przyjmowały postawę samoobrony, przejawiającej się niekiedy jako działanie nihilistyczne i milczące, przemieszczając sztukę ze sfery publicznej do prywatnej.

Problematyka ta poruszona została na przykładzie Galerii Wymiany, będącej ważnym punktem niezależnej sceny artystycznej tamtych czasów.

92

93

LISTOPAD 2012 07 – 18.11.2012 PRZEprojekt: Przestrzeń działania Wystawa 005: Proszę dotknij Artyści: Adrianna Jarzębowska, Justyna Jaworska, Marcelina Krzemińska, Liliana Piskorska, Joanna Sitko, Milena Sudomir-Gordon, Agnieszka Szatkowska Na wystawie tej podjęliśmy próbę ukazania często pomijanych lub marginalizowanych możliwości poznawczych, którymi dysponuje człowiek. Została ona zaplanowana tak, aby badać ją wszystkimi zmysłami, a deformacja i zaburzenie percepcji stają się kluczem do zniwelowania dystansu do dzieła.

Po wernisażu odbył się występ grupy Teatru Tańca Akro.

08.11.2012 ARTYSTKI – ANARCHISTKI DAWNO, DAWNO TEMU Wykład poprowadziła dr Katarzyna Lewandowska.

09 – 15.11.2012 NOWE HORYZONTY TOURNÉE Kolejna edycja T-Mobile Nowe Horyzonty Tournée, w której zaprezentowane zostały najciekawsze, wzbudzające największe emocje oraz nagradzane w konkursach filmy MFF T-Mobile Nowe Horyzonty we Wrocławiu.

09 – 11.11.2012 6. FESTIWAL PERFORMANCE KOŁO CZASU Artyści: Anka Fugazi Biernacka, Przemek Branas, Iza Chamczyk, Tomasz Drewicz, Emil Franczak, Magdalena Franczak, Ludomir Franczak, Frau Gołębiewska, Michał Hajduczenia, Filip Ignatowicz, Bartłomiej Jarmoliński, Alfred Jurkowski, Michał Kardas, Edyta Kasperkiewicz, Marta Kotwica, Wojciech Kowalczyk, Julia Kurek, Maciej Kwietnicki, Michał Łagowski, Ivka Macioszek, Danuta Nawrocka, Olga Nowakowska, Jan Okulewicz, Pasożyt Arek, Jakub Pieleszek, Grzegorz Pleszyński, Justyna

94

Piotrowska, Przemysław Przepióra, Natalia Reszka, Waldemar Rudyk, Jacek Różański, Daniel Rycharski, Mariusz Samól, Justyna Scheuring, Magdalena Starska, Karolina Stępniowska, Wiesław Wachowski, Kamil Wnuk, Martyna Wolna, Marcin Zalewski, Grupa Artystyczna Teatr T.C.R. Kurator: Marian Stępak Była to kolejna edycja Festiwalu Performance – sztuki, która wzbudza największe emocje: zachwyca, szokuje, wywołuje podziw lub sprzeciw, ale na pewno dociera głęboko do każdego odbiorcy.

Artysta, używając siebie jako swoistego medium, angażuje swój intelekt i emocje, napotykając widza w rzeczywistym „tu i teraz”, w realnym czasie i przestrzeni, dzięki czemu inicjuje niezwykłe między nimi spotkanie.

Festiwal był wydarzeniem artystycznym, w którym swoje działania zaprezentowali nie tylko artyściperformerzy, ale również zaproszeni byli studenci

6. FESTIWAL PERFORMANCE KOŁO CZASU Kurator: Marian Stępak

95

z polskich uczelni plastycznych. Mogły w nim wziąć udział także osoby, które interesują się szeroko rozumianymi działaniami performatywnymi.

Nazwa imprezy związana jest z problemem poruszania się wokół idei czasu, jako zjawiska, które przemija. Performans w bardzo istotny sposób porusza problem czasoprzestrzeni i efemeryczności jako cechy bardzo istotnej dla tego typu działań.

Stąd pomysł na uniwersalną nazwę dla całego cyklu – KOŁO CZASU.

Wojciech Kowalczyk 96

97

14.11.2012 PRAWO A SZTUKA Drugi wykład z cyklu, wygłoszony przez dra Mateusza Bieczyńskiego.

15.11.2012 ARTYSTKI – ANARCHISTKI W „SZALEŃSTWIE” AWANGARD Wykład poprowadziła dr Katarzyna Lewandowska.

16 – 18.11.2012 POKAZY SZORTÓW 2012 Impreza organizowana przez Fundację Rozwoju Sztuki Filmowej i CANAL+, w ramach której zaprezentowane zostały polskiej publiczności najciekawsze filmy krótkometrażowe.

17.11.2012 CO W KSIĄŻCE PISZCZY? Pierwsze spotkanie w ramach nowego cyklu Czytelni CSW, dotyczącego dobrej literatury dla dzieci.

98

Marta Kotwica

99

6. FESTIWAL PERFORMANCE KOŁO CZASU 100

Alfred Jurkowski

101

Natalia Reszka 102

22.11.2012 KOBIETA EKSPERYMENT KONTRA KOBIETA PRÓG. O KOBIECYM PISANIU W ODWOŁANIU DO OŚWIECENIOWEJ POWIEŚCI w ramach cyklu „Literaci po godzinach” Wykład mgr Weroniki Pawlik-Kwaśniewskiej, którego celem było skonstruowanie definicji kobiecego pisania przez pryzmat obecnych w oświeceniowych powieściach postaci kobiecych.

23.11.2012 „PANOPTIKON” Uroczysta premiera filmu w reż. Marcina Gładycha.

Przed seansem przedstawiliśmy przedpremierową wystawę fotosów z filmu, których autorką była Anna Wojciulewicz.

24 – 30.11.2012 6. FESTIWAL FILMÓW ROSYJSKICH „SPUTNIK NAD POLSKĄ” Prezentacja najnowszych rosyjskich produkcji fabularnych w sekcji konkursowej, które zawalczą o statuetkę Grand Prix Sputnika. Z okazji polskoukraińskich Mistrzostw Europy w piłce nożnej Euro 2012 Festiwal poświęcony był tematyce sportu. W duchu sportowym utrzymana została sekcja przedstawiająca filmy poświęcone znanym i cenionym rosyjskim sportowcom. Wśród nich znalazły się animacje, dokumenty i filmy fabularne.

26.11.2012 PRZEgląd: Sztuka w filmie: Józef Robakowski Pokaz filmów jednego z najbardziej cenionych polskich artystów – Józefa Robakowskiego, którego wieloaspektowa twórczość pozostaje wciąż żywą dyskusją na temat eksperymentu i przekraczania granic w sztuce.

29.11.2012 AKCJA KREATYWNOŚĆ 2. KREATYWNY TORUŃ Konferencja, podczas której uczestnicy starali się znaleźć odpowiedzi na pytania: Czym są przemysły kreatywne? W jaki sposób wpływają na rozwój miast?

Jakie dobre praktyki stosują samorządy, artyści, przedsiębiorcy, uczelnie wyższe?

29.11.2012 ŚWIATŁO I CIEMNOŚĆ z cyklu „Dzień na plus” Warsztaty fotografii cyfrowej dla dorosłych i seniorów.

29.11.2012 „CIAŁO FILMU. Medium obecnego w powojennej amerykańskiej awangardzie filmowej” Spotkanie i dyskusja z autorką książki Martą Kosińską.

103

29.11.2012 ODCZYTY DŹWIĘKU w ramach cyklu „Literaci po godzinach” Performans poetycko-muzyczny kolektywu Perpetual Motion Food, w interakcji z przestrzenią wystawy Thomas Bayrle & Helke Bayrle.

GRUDZIEŃ 2012 06 – 07.12.2012 KONFERENCJA KOLEKCJA FIKCJI: O MISTYFIKACJI W SZTUCE Kolokwium artystyczno-naukowe dotyczące mistyfikacji jako działania artystycznego. W ramach

CSW, ale również w innych, zaprzyjaźnionych instytucjach i miejscach związanych z promocją sztuki. W jego ramach, w przeciągu kilku dni, odbyło się wiele imprez i koncertów.

08.12.2012 PARASSOL Skład: Paweł „Pietas” Pietkiewicz (g, voc), Łukasz Roszczynialski (g, voc), Paweł Dardziński (b), Kamil Nowosiad (dr), Paweł Rychert (key) Koncert zespołu, który swoją twórczość określa mianem melodyjnego Roots/Reggae z elementami Dubu. Wydarzenie to związane było z PRZEfestiwalem.

Zuzanna Janin

otwarcia konferencji Zuzanna Janin przedstawiła swój projekt artystyczny „Widziałam swoją śmierć”.

06 – 16.12.2012 LUCID DREAMS Artystka: Ania Lucid Wystawa projektu fotograficznego, zatopionego między tym co rzeczywiste a tym, co irracjonalne.

06 – 20.12.2012 PRZEfestiwal Artyści i uczestnicy: Liliana Piskorska, Pchełka & W. Zadrużyński, RzeźUcha, Marta Kołacz, Magda Węgrzyn, Kasia Malejka & Jarosław Sługocki, PRZEfestiwal był imprezą zamykającą całoroczny PRZEprojekt. Odbył się on nie tylko w przestrzeni

104

08.12.2012 MIKOŁAJKI I JARMARK ROZMAITOŚCI Impreza mikołajkowa, w ramach której całe rodziny mogły uczestniczyć w grach i zabawach, twórczych warsztatach i rozmaitych artystycznych działaniach.

Przygotowaliśmy także prawdziwy przedświąteczny kiermasz, na którym można było spokojnie i bez pośpiechu kupić przeróżne niebanalne upominki, wykonane przez lokalnych dizajnerów. W programie znalazł się również seans filmowy dla dzieci.

08.12.2012 MARATON PISANIA LISTÓW AMNESTY INTERNATIONAL Akcja związana z Międzynarodowym Dniem Praw Człowieka. Podczas Maratonu można było napisać

O MISTYFIKACJI W SZTUCE Kolokwium artystyczno-naukowe

105

list w sprawie Alesia Bialackiego, działacza na rzecz praw człowieka w Białorusi, a także dziewczyn z Pussy Riot. Można było również wyrazić swój sprzeciw wobec kary śmierci na Tajwanie, zatrzymać przymusowe wysiedlenia, a także wesprzeć młodych aktywistów i młode aktywistki z ruchu Girifna z Sudanu.

08.12.2012 FESTIWAL FUTURESHORTS Wybrane filmy krótkometrażowe z całego świata prezentowane były regularnie w 20 kinach w Wielkiej Brytanii oraz 30 miejscach w Europie, Afryce, Ameryce Północnej i Południowej oraz Azji. Bardzo zależało nam na uzupełnianiu pokazów najciekawszymi polskimi filmami krótkometrażowymi oraz umieszczaniu ich w ogólnoświatowym obiegu.

08.12.2012 „ROZMOWY ZE ŚMIERCIĄ” Pokaz specjalny filmu Piotra Rzepki, po którym miejsce miało spotkanie z reżyserem.

11 – 30.12.2012 PRZEprojekt: Przestrzeń działania Wystawa 006: Drugie wyjście artyści: Karolina Ciężkowska, Marta Dziomdziora, Justyna Jaworska, Magdalena Kosek, Marcelina Krzemińska, Maciej Kwietnicki, Paulina Opałka, Liliana Piskorska, Tytus Szabelski, Olga Szczechowska, Marcin Zaborski Współpraca: Piotr Lisowski, Marta Kołacz 11.12.2012 DRÓB Artysta: Andrzej Rusin Koncert jednoosobowego, elektropunkowego, energetycznego i ekstatycznego projektu muzycznego, czyli wykrzyczana poezja w wykonaniu Andrzeja Rusina. Był to element PRZEfestiwalu.

13.12.2012 SOCIAL MEDIA POLAND Inauguracja nowego cyklu spotkań wokół sieci i nowych technologii. W programie wystąpienia Artura Jabłońskiego i Artura Smolickiego.

13.12.2012 ARTYSTKI – ANARCHISTKI: ONE W DADA I KONSTRUKTYWIZMIE Wykład poprowadziła dr Katarzyna Lewandowska.

Był on częścią PRZEfestiwalu.

106

15.12.2012 PORCJE ROSOŁOWE Skład: Mateusz Wysocki i Lech Nienartowicz Kolejna część PRZEfestiwalu, koncert grupy, której muzyka to wynikające z nieustannej improwizacji brzmienia przekute na estetykę post-cyfrową.

PATTERN INC. KOLEKTIV – THE ART OF NOISE Prezentacja projektu audiowizualnego z muzyką oscylującą pomiędzy szeroko pojętym ambientem z akcentami drone i minima, wzbogaconą o obraz stanowiący jedynie dopełnienie dźwięków i tworzący integralne tło. Był to również jeden z punktów PRZEfestiwalu.

15.12.2012 CO W KSIĄŻCE PISZCZY? Drugie z cyklu spotkań dla rodziców, nauczycieli, bibliotekarzy i tych wszystkich, którzy lubią książki dla dzieci i chcieliby podyskutować o tym, co warto czytać dziecku.

20.12.2012 PRZEkaż dalej Finisaż PRZEprojektu, nietypowe działanie aukcyjne polegające na nabywaniu unikatowych wytworów w zamian dając usługę, działanie czy przedmioty – znalezione lub stworzone. Najważniejsza była tu idea wzajemności.

20.12.2012 1926 Skład: Boro (gitara), Max (gitara), Arek (gitara), Asia (bas), Krzysiek (perkusja) Koncert zamykający PRZEfestiwal. 1926 to gdyńska formacja godnie kontynuująca tradycje rozpoczęte przez kapele, takie jak Sonic Youth, Colour Haze czy Slowdive i przenosząca je na podatny, polski grunt.

20.12.2012 MEGAPIKSEL z cyklu „Dzień na PLUS” Kolejna edycja warsztatów dla dorosłych i seniorów.

Tym razem zajęcia dotyczyły fotografii cyfrowej.

21.12.2012 – 06.01.2013 TRZY POKOLENIA – JEDNA MIŁOŚĆ Kurator: Stefan Kornacki Celem wystawy było pokazanie społecznego zjawiska kibicowania toruńskiemu klubowi żużlowemu KS APATOR, którego istnienie łączy już trzy pokolenia. Przedstawiono żużel głównie jako zjawisko społeczne, skupiając się na trzech pokoleniach kibiców, którzy w ciągu ostatnich 50 lat współtworzyli ten niezwykły fenomen.

JA C K LE

KO

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

B

udowa kolekcji sztuki współczesnej jest procesem aktywnym i żywym. Proces ten, traktowany w sposób dyskursywny, nastawiony jest na tworzenie narracji zdolnej do generowania zmiany zarówno w rzeczywistości artystycznej, jak i społecznej.

Podstawową kategorią, do której chcielibyśmy się odnieść w naszych refleksjach i strategiach rozwoju zbioru, jest pojęcie performatywizmu.

Performatywizm spełnia tutaj rolę dwojaką. Po pierwsze jest kategorią porządkującą sam proces budowy – metodą, na której opieramy główne założenia ideowe kolekcji. Performatywizm akcentuje napięcie pomiędzy mówieniem a działaniem. Wprowadza rodzaj wypowiedzi oznaczającej wykonanie czynności, która ingeruje w rzeczywistość, generując w niej zmianę. Tak samo proces budowy kolekcji traktujemy jako działanie, które umożliwi aktywne tworzenie narracji, wykorzystujących artystyczne prace i idee do celów o charakterze poznawczym, analitycznym i krytycznym. Parafrazując tytuł rozprawy Johna L. Austina, twórcy pojęcia „wypowiedzi performatywnej”, można to sprowadzić do zasady „jak działać pracami” (obiektami sztuki). Po drugie,

107

pojęcie performatywizmu zakorzenione jest w samej historii sztuki, odnosząc się do takich tradycji, jak sztuka ciała, sztuka akcji, happening, performans, teatr eksperymentalny czy nowe media. Te obszary aktywności twórczej w sposób szczególny będą przez nas analizowane ze względu na zawarty w nich performatywny pierwiastek.

Kolekcja, zgodnie z przyjętą linią budowy, rozwija się w kilku kierunkach, które wynikają z refleksji nad pojęciem performatywizmu.

Jednocześnie tworzona jest w sposób koherentny z programem wystawienniczym, nastawionym na interdyscyplinarny charakter, otwartość na eksperymentowanie i innowacje, koncentrację na aktualnych kreatywnych praktykach wyrażanych za pośrednictwem różnych środków i języków artystycznych. Główna oś programowa zakłada poszukiwania prowadzące do zdefiniowania sztuki jako synonimu emancypacji i wolności, radości intelektualnej, ale i dywersyjnej, anarchistycznej aktywności mogącej wstrząsnąć światem. Zakłada poszukiwania działań, które wykorzystują sztukę jako środek do wzmacniania i zmiany rzeczywistości – począwszy od racjonalnych i naukowych poszukiwań, poprzez praktyki artystyczne kwestionujące konwencje społeczne i poszukujące alternatywnych modeli sztuki i życia, a skończywszy na działaniach kładących nacisk na współczesne technologie i przestrzenie komunikacyjne, jak na przykład Internet.

W 2012 roku do kolekcji Centrum pozyskanych zostało 37 prac o łącznej wartości 488 621,75 zł. Na ten cel Centrum otrzymało dotację 200 000,00 zł z ministerialnego programu Regionalne Kolekcje Sztuki Współczesnej.

Prace pozyskane do Kolekcji CSW w 2012 roku 1. Jan Berdyszak, Rozpadłe passe-par-tou II 1997, transparentna folia, czarny papier, 71,5x87,5 cm 2. Jan Berdyszak, Rozpadłe passe-par-tou III 1997, transparentna folia, czarny papier, 72x100 cm 3. Jan Berdyszak, Rozpadłe passe-par-tou VI 1997, transparentna folia, czarny papier, 72x100 cm 4. Jan Berdyszak, Poruszone passe-par-tou I 2003, folia, papier biały i czarny, 70x98 cm 5. Jan Berdyszak, Projekt wyobrażeń XVIII 1995, czarny papier dwie warstwy, 70x100 cm 6. Jan Berdyszak, Cień przezroczystości A 1981, heligrafia, autopffset, 70x94 cm 7. Jan Berdyszak, Cień przezroczystości B 1981, heligrafia, autooffset, 70x94 cm 8. Jan Berdyszak, Dwa reflektory naprzeciwko 1983/1988, fotografia na PCV, 91,5x130 cm

108

9. Jan Berdyszak, Dwa reflektory naprzeciwko, dwa reflektory teatralne 1000W i 1000 W 1983/2012, dwa reflektory, dwa statywy, sterownik światła 10-15. Wojciech Gilewicz, Miasto binarne 2003 – ..., olej na płótnie, 150x50 cm, 5 zdjęć (30x40 cm, ed 1+1 AP ) 16. Jerzy Kosałka, Kolekcja polskiego gajowego (gablota z ośmioma oprawcami) 2008, obiekt, 34x50 cm 17. Jerzy Kosałka, Polska żółć 2010, instalacja, 21 szklanych butelek, drewniana półka, ed. 1/2 18. Jerzy Kosałka, Instalacja wodno-elektryczna 1993, instalacja, miednica, wtyczka, kabel, oprawa, żarówka, ed. 1/2 19. Piotr Kowalski, Mesures à prendre 1969, płytki z pleksiglasu, generator pól elektromagnetycznych, barwione rury neonowe 20. Agnieszka Kurant, Multivers. Minus One Dollar 2012, obiekt, metal (1000 monet), ed. 3+AP 21. Agnieszka Kurant, Mapa polityczna wysp fantomowych 2011, wydruk fotochromatyczny na papierze archiwalnym, wydruk atramentowy na papierze archiwalnym, ed. 5+AP 22. Nicola Ruben Montini, Bezczasowa relacja 2010, fotografia na dibondzie, 83x126 cm 23. Nicola Ruben Montini, Bezczasowa relacja 2010, fotografia na dibondzie 83x126 cm 24. Nicola Ruben Montini, Dopóki nie skończę 2012, dokumentacja performansu, biała koszula, szorty, buty sportowe, szczudła 25. Krystyna Piotrowska, Utracone znalezione 2002, technika własna na blasze aluminiowej, 154x102 cm 26. Leszek Przyjemski, Museum of Hysterics 2012, tablica, brąz, 75x105 cm 27. Andrzej Różycki, Kuźnia 1969, dokumentacja fotograficzna z wystawy Kuźnia Grupy ZERO-61, czarno-białe negatywy 28. Mana Salehi, Jezioro Orumiyeh 2012, instalacja wideo, szkło, woda 29. Marek Sobczyk, K. Kobro prasuje/prasująca [projekt] 2008, tempera na płótnie, 136x124 cm 30-36. Krzysztof Wodiczko autorska dokumentacja z projekcji z lat 1983-1988, 7 fotografii czarno-białych 53x68 cm, ed. 2/6, 37. Dokumentacja wideo performansów w ramach wystawy Teatr życia Przedsięwzięcie dofinansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Krzysztof Wodiczko

109

Jan Berdyszak

110

JA C A UK

ED

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

W

ramach EduAkcji w 2012 roku kontynuowaliśmy nasze nietypowe działania edukacyjne, które mają na celu stworzenie pomostu między instytucją a publicznością. Naszym zadaniem, jak w latach ubiegłych, było rozpoznawanie potrzeb publiczności, jej wymagań i oczekiwań, a także przełamywanie początkowej niechęci wobec zjawisk sztuki współczesnej i pomoc w odkrywaniu tego, co na pierwszy rzut oka zdaje się niezrozumiałe. Staramy się aktywnie reagować na dynamiczne zmiany, jakim podlega świat kultury i rejestrować bezustanne przewartościowania znaczeń.

W roku 2012, oprócz warsztatów towarzyszących wystawom, warsztatów tematycznych dla dzieci i młodzieży, oprowadzania po bieżących wystawach oraz organizacji otwartych wydarzeń edukacyjnych (takich jak m. in. Dzień Dziadka i Babci, Mikołajki, Ferie, Majówka w CSW, Dzień Dziecka) i wakacyjnej akcji „Do 5 razy sztuka”, zorganizowaliśmy także projekty dedykowane nowym grupom docelowym.

Wielką popularnością cieszyły się wydarzenia

111

z nowego cyklu „Dzień na plus”, skierowanego do seniorów. Cykl warsztatów fotograficznych dla osób dorosłych kontynuowany będzie w roku 2013.

Skierowany do dorosłego odbiorcy cykl wykładów dr Katarzyny Lewandowskiej „WAR: Women Art Revolution”, w ramach którego słuchacze poznawali historię sztuki tworzonej przez kobiety, także znalazł liczną grupę stałych odbiorców, podobnie jak kolejna seria prelekcji, zatytułowana „Artystki-Anarchistki”, przybliżająca twórczość konkretnych, niepokornych buntowniczek świata sztuki.

W roku 2012 nie zabrakło też wyjątkowych wykładów profesora Wiesława Smużnego, który w ramach cyklu „Aktualia Sztuki” przybliżał publiczności najciekawsze i najbardziej prestiżowe projekty wystawiennicze Europy.

W celu włączenia publiczności w nasze działania, zorganizowaliśmy kilkutygodniową akcję pod nazwą „Wystaw się w CSW”, podczas której przeprowadziliśmy zbiórkę zdjęć autorstwa amatorów i profesjonalistów – zorganizowana

112

w efekcie wspólna wystawa fotograficzna cieszyła się wielką popularnością.

Rok 2012 przebiegł także pod znakiem PRZEprojektu, czyli kolektywnego działania młodych toruńskich artystów i zespołu kuratorskiego Centrum.

Odbywające się w ramach projektu wykłady, spotkania, warsztaty, pokazy, koncerty, a przede wszystkim comiesięczne wystawy studentów nie tylko cieszyły się zainteresowaniem lokalnej publiczności, ale też stworzyły okazję do uformowania aktywnej grupy młodych toruńskich twórców współpracujących przy formułowaniu programu LabSenu.

W 2012 roku kontynuowaliśmy także współpracę ze studentami Wydziału Edukacji Artystycznej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w ramach praktyk studenckich.

Powstał też kolejny, nowy cykl wykładów – „Prawo a sztuka” – poświęcony prawnym aspektom sztuki współczesnej, prowadzony przez dra Mateusza Bieczyńskiego.

M

C O N I

U R T EN

K

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

W

2012 roku bogaty repertuar Kina Centrum oferował wartościowe filmy dla szerokiego grona odbiorców, w tym produkcje dla koneserów kina, seniorów, studentów oraz dzieci i młodzieży.

W ciągu roku Kino zaprezentowało łącznie 182 tytuły, m.in. premiery filmów najwybitniejszych reżyserów współczesnej kinematografii, takich jak: „W ciemności” Agnieszki Holland, „Róża” Wojtka Smarzowskiego, „Miłość” Michaela Haneke, „Mistrz” Michaela Manna, „Raj: miłość” Ulricha Seidla, „Trzy” Toma Tykwera, „Arirang” Kim Ki-duka, „Elena” Andrei Zvyagintseva i wiele innych. Łączna liczba widzów wyniosła 22793, a całkowity wpływ z biletów – 156 927,00 PLN. W ramach kontynuacji dotychczasowej współpracy Kina z zewnętrznymi podmiotami odbyło się wiele przeglądów i festiwali tematycznych. W programie znalazły się: Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Tofifest”, Festiwal Filmów Rosyjskich „Sputnik”, Festiwal Filmów Krótkometrażowych „Future Shorts”, Nowe Horyzonty Tournee, „Krótko mówiąc po holendersku” – przegląd współczesnej kinematografii holenderskiej, festiwal filmów

113

bałkańskich czy retrospektywa filmów o tematyce żydowskiej – „Motywy żydowskie”.

Powołane zostały nowe inicjatywy, które urozmaiciły program filmowy. Jedną z nich jest „PRZEgląd: Sztuka w filmie” – projekt, który rozpoczął się w marcu 2012 i w ramach którego w sposób cykliczny (raz w miesiącu) prezentowaliśmy filmy o pracy twórczej wybranych artystów. Pokazom towarzyszyły spotkania z samymi twórcami, krytykami sztuki, studentami i gośćmi specjalnymi.

Kino Centrum zaangażowało się także w organizację pokazów specjalnych, którym towarzyszyły spotkania z artystami i reżyserami. Wśród tego rodzaju wydarzeń odbyły się m.in. pokazy prac wideo Mariusza Dąbrowskiego i Grzegorza Rogali, najnowszego filmu Pawła Wendorffa „Nie ten człowiek”, określanego przez krytykę filmową mianem ostatniego niezależnego obrazu filmu „Wszystko płynie”, etiudy studenckiej Piotra Rzepki pt. „Rozmowy ze śmiercią” i filmu Amadeusza Jóźwiaka „Neither here nor there”.

Kino Centrum podjęło współpracę z wieloma podmiotami publicznymi w celu realizacji nowych

114

projektów. W styczniu wspólnie z Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia w Gdańsku i Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie zorganizowany został przegląd twórczości artysty, reżysera filmowego i teatralnego, performera określanego mianem enfant terrible niemieckiej kultury – Christopha Schliengesiefa.

Kolejnym istotnym projektem partnerskiej współpracy był przegląd filmów i wystawa zdjęć reżysera Wernera Herzoga, zatytułowana „Inne światy Wernera Herzoga”. Kino Centrum skoordynowało cały przegląd filmowy, który został zaprezentowany w największych ośrodkach miejskich w Polsce, m.in.

Warszawie, Wrocławiu i Krakowie.

Kino w dalszym ciągu organizowało cykle filmowe dla seniorów (Kino dla seniora), studentów (Kinodanie) i dzieci (Ferie zimowe, Dzień dziecka, Mikołajki). Program uzupełniały również wydarzenia organizowane okolicznościowo przez Centrum Sztuki Współczesnej (np. Noc muzeów), a także zewnętrzne imprezy, w tym konferencje, debaty, pokazy filmowe i inne.

O W T IC

N W A YD

W

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

W

ydawnictwo Centrum Sztuki Współczesnej, wspierając program merytoryczny instytucji i dbając o jego oprawę graficzną, specjalizuje się w publikacji katalogów do indywidualnych i zbiorowych wystaw artystów, których prace pokazywane są w przestrzeni CSW. W minionym roku opublikowane zostały obszerne katalogi do wystaw zbiorowych: „Człowiek w wielkim mieście”, prezentujący prace z kolekcji Unicredit, „Teatr życia”, poświęcony międzynarodowym artystom, takim jak Marina Abramović, John Cage, Yoko Ono i in., i „Czwarty stan skupienia wody”, będący zapisem projektu realizowanego w CSW przez Victorię Vesnę.

Opublikowane zostały także dwa katalogi do wystaw indywidualnych: Jana Berdyszaka oraz Thomasa i Helke Bayrle’ów, prezentujące nie tylko prace pokazywane na wystawie, ale także wcześniejszy dorobek artystów.

Podobnie jak w latach ubiegłych wydawnictwo opublikowało katalog towarzyszący 3. Międzynarodowemu Festiwalowi Plakatu i Typografii oraz było partnerem instytucji zewnętrznych, czego efektem były dwie

115

116

publikacje książkowe oraz kolejne numery czasopisma „Artluk”.

W 2012 roku wydawnictwo rozszerzyło swoją ofertę, wydając lub współwydając publikacje związane z regionem: „Karteczki własnego wyrobu. Listy Wisławy Szymborskiej do Tadeusza Zakrzewskiego” (we współpracy z Towarzystwem Miłośników Torunia) oraz „Subiektywna Mapa Torunia” (we współpracy z Fundacją Fabryka UTU). Centrum wydało też 3 książki w kooperacji z Galerią Miejską Arsenał w Poznaniu i CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie.

Nowością w ofercie wydawnictwa jest anglojęzyczny biuletyn „CoCAin...”, podejmujący kwestie związane z różnorodnymi problemami instytucji prezentujących sztukę współczsną w Europie i na świecie (np. wykorzystanie przestrzeni ekspozycyjnych, sposoby prezentacji sztuki).

Każdy kolejny numer będzie koncentrował się na wybranym centrum/ muzeum, przedstawiał jego działania i idee oraz związanych z nim ludzi sztuki.

Wydawnictwo prowadzi sprzedaż swoich publikacji w Księgarni Sztuki w gmachu CSW oraz w księgarni internetowej, a także w kilkunastu punktach w kraju i w Europie.

A K E IOT

BIBL

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

W

roku 2012 Czytelnia CSW im. Sommeringów swymi licznymi działaniami dążyła do umocnienia swoje pozycji jako ważnego miejsca na mapie czytelniczej Torunia. W kolejnym roku funkcjonowania kontynuowano projekty cieszące się powodzeniem w latach ubiegłych oraz zainicjowano zupełnie nowe wydarzenia.

Licealistom oraz studentom została zadedykowana kolejna edycja cyklu spotkań „Filozofia sztuki” prowadzona przez Malinę Barcikowską, a pamiętając o edukacji najmłodszych, jak i ich rodziców stworzono nowy cykl „Co w książce piszczy?” autorstwa Anny Kompanowskiej. Skierowany jest on do wszystkich zainteresowanych rynkiem literatury dziecięcej, którzy – ze względu na jego bogactwo i różnorodność – poszukują po nim przewodnika.

O dzieciach pamiętaliśmy także współorganizując Dzień Dziecka i Mikołajki w CSW. Z myślą o początkujących autorach przeprowadzono wraz z Salonem Literackim warsztaty twórczego pisania oraz zainicjowano nowy cykl „Literaci po godzinach”. Spotkania z pisarzami, wykłady

117

o najnowszych trendach literackich oraz wkraczanie ze słowem w przestrzenie wystaw mają pomóc w interdyscyplinarnym rozumieniu działań związanych z kultura literacką oraz w jej propagowaniu.

Tradycją Czytelni stał się także udział w wydarzeniach kulturalnych miasta. Dzięki współpracy z Biblioteką Elbląską Czytelnia CSW miała szansę zaprezentować wystawę przedmiotów znalezionych przez konserwatorów w zabytkowych księgozbiorach, która przygotowana została specjalnie na Toruński Festiwal Książki. Ekspozycję wzbogaciły przeprowadzone w Czytelni warsztaty tematycznie związane ze sztuką książki.

Doceniając rolę i wartość książki w naszym życiu, staraliśmy się zachęcić torunian do dzielenia się zdjęciami i opisami swoich księgozbiorów w ramach projektu „Domowe Biblioteczki”.

Czytelnia jest miejscem otwartym na współpracę z organizacjami działającymi w naszym mieście.

Akademia Nauki, Social Media Poland, Fundacja Stabilo czy Amnesty International przeprowadziły w naszej siedzibie cieszące się powodzeniem inicjatywy. Udostępniliśmy także przestrzenie czasopismom („Avant”), wydawnictwom (Okultura), a także przeprowadziliśmy dwa panele dyskusyjne oraz spotkanie poświęcone nowym wydawnictwom artystycznym.

W roku 2012 Czytelnia systematycznie powiększała swoje zbiory, także na drodze wymian publikacji z najważniejszymi instytucjami kulturalnymi.

118

A

I N R GA

KSIĘ

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

K

sięgarnia Sztuki działa od momentu otwarcia Centrum Sztuki Współczesnej i z roku na rok poszerza swoją ofertę. Od samego początku mieliśmy ambicje, by stać się miejscem wyjątkowym nie tylko ze względu na proponowany asortyment, w którym oprócz książek znaleźć można także gadżety, puzzle, zabawki i inne ciekawostki, ale także z racji organizowanych tu ciekawych spotkań, warsztatów i akcji skierowanych do szerokiego grona odbiorców. Księgarnia oferuje wydawnictwa z zakresu szeroko pojętej humanistyki. Obok książek poświęconych sztuce i refleksji nad nią, mamy także w sprzedaży publikacje z takich dziedzin, jak kulturoznawstwo, filozofia, etnologia, historia, socjologia, książki naukowe i popularnonaukowe oraz starannie wyselekcjonowaną literaturę dla dzieci. Staramy się wyszukiwać nowe niszowe wydawnictwa, niełatwe do nabycia w innych miejscach, nie rezygnując przy tym z prezentowania oferty tak znanych wydawców jak: MIT Press, Routledge, Yale, Taschen, Phaidon Press, daab Publishing i ścisłej czołówki wydawców polskich.

119

Służymy radą i pomocą w doborze i wyszukaniu odpowiedniej literatury oraz w znalezieniu informacji o książkach, których nakłady dawno już się wyczerpały. Od 2011 roku oferta księgarni jest dostępna w Internecie, dzięki czemu stale zwiększa się liczba jej klientów. W minionym roku naszą stronę odwiedziło blisko 500 tysięcy internautów.

Księgarnia jest czynna codziennie w godz. 10–18.

120

A

I D E M

AS N O CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

W

ystawy i projekty, które miały miejsce w Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu w 2012 roku, odbiły się szerokim echem w polskich i zagranicznych mediach, zarówno poprzez wzmianki w prasie tradycyjnej, w Internecie, jak również w ogólnokrajowych rozgłośniach radiowych i telewizji publicznej.

Artykuły dotyczące ekspozycji, festiwali oraz innych wydarzeń artystycznych organizowanych w CSW ukazywały się w prasie międzynarodowej („Art Clue”, „Arttribune”, „Cura.Magazine”, „DROME Magazine”, „e-flux Journal”), a także w prasie krajowej. W lokalnych periodykach działania CSW zauważone zostały m.in. przez dzienniki – „Nowości” i „Gazetę Pomorską”. W prasie ogólnopolskiej można wskazać różne miejsca publikacji: dzienniki („Gazeta Wyborcza”, „Rzeczpospolita”), tygodniki („Polityka”, „Przegląd”, „Wprost”), magazyny branżowe poświęcone kulturze i sztuce („Art &Business”, „Arteon”, „Notes Na 6 Tygodni”, „Exit”), pisma lifestylowe („Exklusiv”, „Glamour”, „K MAG”), popularnonaukowe („Świat Nauki”) czy ekonomiczne.

121

122

Relacje z wystaw prezentowanych w Centrum ukazały się w telewizji: toruńskiej, TVP Bydgoszcz i TVP Kultura.

Obszerne informacje na temat działań toruńskiej instytucji znalazły się w Internecie.

Były one zamieszczane zarówno na portalach międzynarodowych (m.in. amerykańskich – Art Review, francuskich – visuelimage.com, niemieckich – Kunstaspekte, szwajcarskich – Kunst Bulletin, włoskich – Il Giornale dell’Arte, arte e critica, białoruskich – Partal.by), jak i ogólnopolskich. Pośród tych ostatnich przeważały strony poświęcone sztuce i kulturze (Art.info, Culture.pl, Esensja, Independent, Kulturaonline.pl, Musli Magazine, Obieg), designowi (2+3D, designteka.pl, Magazyn Kreatywny Bazar), jak również portale informacyjne (onet.pl, wp.pl, wiadomosci24.pl). Pisali o nas także autorzy blogów, takich jak Brzydkie Słowo na F, Pasożyt czy Zagwozdka – blog muzyczny.

123

124

I

YK T S Y

T STA

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

W

2012 roku Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu zorganizowało 1426 wydarzeń artystycznych i edukacyjnych, w których uczestniczyło 96 580 osób. Jest to o 15 468 więcej niż w roku 2011. Ten 16-procentowy wzrost wynika z większej (o 237) liczby przedsięwzięć, jakie Centrum zaoferowało swojej publiczności, a także ich atrakcyjności. Cieszy przede wszystkim duży wzrost liczby gości odwiedzających wystawy – w porównaniu z rokiem ubiegłym wyniósł on 17 643 osoby. Poza tym w roku 2012 wspólnie z UMK uruchomiony został PRZEprojekt – nowy program wystawienniczy połączony z warsztatami, w którym uczestniczyło 27 młodych artystów, a podziwiało ich dokonania 7419 widzów.

Bogata i różnorodna oferta CSW w Toruniu była kierowana do dorosłych, młodzieży i dzieci.

Piętnaście dużych wystaw odwiedziło 57 931 widzów, a w Kinie Centrum 20 018 miłośników

125

WYDARZENIA I FREKWENCJA w 2012 roku Nazwa wydarzenia

Liczba wydarzeń

Liczba widzów i uczestników

Ogółem.........................................................1 426.................................................96 580 W tym: WYSTAWIENNICTWO Wystawy razem...........................................15................................................ 57 931 W tym: Krajowe..........................................................8.................................................21 558 Zagraniczne...................................................4.................................................14 797 Międzynarodowe..........................................3..................................................21 576 DZIAŁ PROGRAMOWY PRZEprojekt...................................................6....................................................7 765 Odczyty/spotkania........................................6......................................................404 Imprezy muzyczne.........................................3......................................................381 Performance...................................................3......................................................262 DZIAŁ EDUKACJI Warsztaty/oprowadzania.........................211....................................................5838 Odczyty/spotkania......................................18......................................................616 KINO CENTRUM Seanse filmowe........................................1052.................................................20 018 Odczyty/prelekcje.......................................50...................................................2 272 Koncerty........................................................2......................................................145 Konkursy......................................................32......................................................358 CZYTELNIA Odczyty/spotkania......................................28......................................................590

X muzy zobaczyło 1052 seanse filmowe. Odbyły się 102 odczyty, spotkania i prelekcje, w których brały udział 3882 osoby. W 211 wydarzeniach edukacyjnych uczestniczyło 5838 dzieci i młodzieży – przyszłych odbiorców sztuki. W Centrum miało miejsce 5 imprez muzycznych, w których brało udział 526 osób, oraz 62 imprezy zewnętrzne o charakterze komercyjnym, które zgromadziły 3696 osób. W 2012 roku rozprowadzono 44 052 bilety, czyli o 4% więcej niż w roku poprzednim.

126

W dniu 31.12.2012 w CSW w Toruniu było zatrudnionych 53 pracowników na 44,47 etatu łącznie (bez osób zatrudnionych na umowy na zastępstwa).

Duża frekwencja na wydarzeniach zorganizowanych przez Centrum może sugerować, że statystycznie co drugi mieszkaniec Torunia zaspokoił swoją potrzebę obcowania ze sztuką współczesną. Wszystkie koszty organizacji przedsięwzięć artystycznych,

utrzymania budynku oraz administracji zamknęły się w kwocie 6 759 132,32 zł. Średni koszt każdego z 1426 wspomnianych wydarzeń wyniósł więc 4740 zł. W przeliczeniu na 96 580 odwiedzających, CSW w Toruniu wydało na przygotowanie oferty kulturalnej średnio 70 zł na osobę z wypracowanych przez siebie środków oraz dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Gminy Miasta Toruń i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

W 2012 roku Centrum pozyskało do swojej kolekcji 37 obiektów o łącznej wartości 488 621,75 zł, czyli o 308 334,75 zł więcej niż w roku 2011.

Serwis internetowy Centrum „csw.torun.pl” w 2012 miał 117 593 użytkowników, filmy CSW na kanale YouTube wyświetliło 23 375 osób, a liczba fanów na stronie CSW na Facebooku wyniosła 3800 (najwięcej pośród instytucji toruńskich). 300 osób obserwowało Centrum na Twitterze.

FINANSE w 2012 roku Należności na dzień 01.01.2012....................................................................137 642,44 zł Środki pieniężne na dzień 01.01.2012...........................................................87 341,12 zł PRZYCHODY ROKU 2012.............................................................................7 289 118,59 zł W tym: Dotacje podmiotowe od organizatorów..................................................5 348 000,00 zł W tym: MK i DN..................................................................................................2 749 000,00 zł Gmina Miasta Toruń..............................................................................1 299 500,00 zł Urząd Marszałkowski Woj. Kuj.-Pom...................................................1 299 500,00 zł Dochody własne...........................................................................................989 401,21 zł W tym: Ze sprzedaży biletów..............................................................................225 928,47 zł Ze sprzedaży wydawnictw......................................................................273 781,85 zł Ze sprzedaży usług..................................................................................489 690,89 zł Dotacja celowa z MKiDN na kolekcje...........................................................200 000,00 zł Pozostałe: 751 717,38 zł KOSZTY ROKU 2012....................................................................................6 759 132,32 zł W tym: Wynagrodzenia i pochodne......................................................................2 934 841,55 zł Koszty działalności merytorycznej..........................................................1 548 114,10 zł Pozostałe (w tym amortyzacja)................................................................2 276 176,67 zł Zakupy i darowizny dzieł do kolekcji.........................................................488 621,75 zł Należności na dzień 31.12.2012...................................................................188 407,07 zł Środki pieniężne na dzień 31.12.2012.........................................................108 591,56 zł

127

R G O R

WA O AM

P A D RA

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

RADA PROGRAMOWA CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU W TORUNIU Organem doradczym i opiniodawczym w sprawach związanych z działalnością statutową Centrum jest Rada Programowa powoływana na czteroletnią kadencję przez Prezydenta Miasta Torunia.

Każdy z organizatorów nominuje swoich kandydatów na członków: Prezydent Miasta Torunia (2 przedstawicieli), Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego (3 przedstawicieli), Marszałek Województwa Kujawsko–Pomorskiego (2 przedstawicieli) oraz Stowarzyszenie Znaki Czasu (2 przedstawicieli).

Członkowie Rady bieżącej kadencji to: prof. Marcin Berdyszak / artysta, rektor Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu Jerzy Brzuskiewicz / artysta malarz, prezes Okręgu Toruńskiego ZPAP, prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Sztuk Pięknych Znaki Czasu w Toruniu Zbigniew Fiderewicz / wiceprezydent miasta Torunia prof. Lech Wolski / artysta malarz, Zakład Malarstwa, Wydział Sztuk Pięknych UMK w Toruniu prof. Piotr Klugowski / artysta malarz, Pełnomocnik Rektora ds. Promocji Uniwersytetu (UMK w Toruniu) prof. Jarosław Modzelewski / artysta malarz, kierownik Katedry Malarstwa ASP w Warszawie Anda Rottenberg / historyk sztuki, kuratorka, krytyk i teoretyk sztuki prof. Wiesław Smużny / artysta, kierownik Pracowni Interdyscyplinarnej Zakładu Plastyki Intermedialnej (WSP UMK w Toruniu) Marek Żydowicz / prezes Fundacji „Tumult”, dyrektor festiwalu „Camerimage”

RZUT PARTERU

RZUT I PIĘTRA

Ł Ó P ES

Dyrektor: dr Paweł Łubowski Dyrektor programowy: Dobrila Denegri DZIAŁ PROGRAMOWY: Asystentka dyrektora programowego: Paulina Kuhn Kurator działu design i nowe media: dr Krzysztof Białowicz Kuratorzy: Piotr Lisowski Katarzyna Jaworska (Kino Centrum) Asystent: Natalia Cieślak DZIAŁ EDUKACJI: Kierownik działu: Elżbieta Kopacz Edukacja: Matylda Hinc Marta Kołacz Dominika Lewandowicz Agnieszka Man Dorota Sobolewska DZIAŁ PROMOCJI, PR-U I SPONSORINGU Kierownik działu, manager PR i komunikacji internetowej: Dominik Pokornowski Rzecznik prasowy: Katarzyna Drewnowska-Toczko Aleksandra Mosiołek Promocja i reklama: Ewelina Czajkowska Katarzyna Ostrowska Sponsoring / koordynacja projektów: Piotr Zawałkiewicz Sponsoring: Natalia Drzewoszewska WYDAWNICTWO, CZYTELNIA I KSIĘGARNIA SZTUKI Kierownik działu: dr Anna Kompanowska

Sekretarz wydawnictwa: Katarzyna Radomska Sprzedaż: Kamila Gąska Maria Głowacka Lilia Pietraszewska Obsługa czytelni: Malina Barcikowska Iwona Jabłońska Paweł Falkowski Anna Woźniczka DZIAŁ REALIZACJI WYSTAW Kierownik działu: Wojciech Ruminski Asystent: Piotr Sokół Montażyści: Tomasz Gnutek Zbigniew Karolewski Jacek Paszotta Konserwator dzieł sztuki: dr Mirosław Wachowiak KSIĘGOWOŚĆ I KADRY Główny księgowy: Robert Małkiewicz Księgowość: Katarzyna Borkowska Kadry i płace: Marta Bejger Ewa Hołod RADCA PRAWNY Joanna Górska DZIAŁ ORGANIZACJI I ADMINISTRACJI Kierownik administracyjny: Kazimierz Kamiński Współpraca międzynarodowa / koordynacja projektów: Anna Jankojć / Kamila Neuman

Z

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

Koordynator projektów / asystentka dyrektora Alicja Hryckiewicz / Joanna Ratajczak Organizacja: Agnieszka Megger Daria Pysiak Sekretariat: Małgorzata Kopczyńska Recepcja i koordynator kina: Żaneta Sarnecka Recepcja: Marcelina Mucharska Michał Połomski Joanna Suchomska IT: Mariusz Meszek Kinooperatorzy: Łukasz Bieńkowski Adam Pietrulewicz Kierownik techniczny obiektu: Marian Glonek Elektryk: Janusz Dahm Konserwacja budynku: Wojciech Pętlicki Mariusz Zamorski Opiekunowie ekspozycji: Leszek Gawarkiewicz Danuta Marchlewicz Alicja Marchlewicz Maria Szymkiewicz Elżbieta Wolska

129

Ł

A C A PR

Ó P S W

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU PARTNERZY CSW AMS S.A. Austriackie Forum Kultury Białoruski Związek Dizajnerów Europejskie Forum Studentów AEGEE – Toruń Fundacja Amicus Universitatis Nicolai Copernici Fundacja Moje Archiwum Galeria Miejska Arsenał w Poznaniu Institut Français de Varsovie Instituto Italiano Instytut Polski w Mińsku KLER S.A. Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego Miejski Komitet Wykonawczy w Mińsku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen Muzeum Okręgowe w Toruniu Muzeum Sztuki Współczesnej w Mińsku Narodowa Szkoła Urody w Mińsku NRD Klub Prezydent Miasta Torunia Rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Stowarzyszenie Twórców Grafiki Użytkowej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Urząd Miasta Torunia Włoski Instytut Kultury w Warszawie Zachęta Sztuki Współczesnej Zespół Realizacji Badań Instytutu Socjologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika „Pryzmat” Związek Polskich Artystów Plastyków Okręg Toruński PARTNERZY MEDIALNI CSW animacja polska.pl, Art&Business, Arteon, Artinfo, Artluk, Cebrita blog, Co w Toruniu, Czas Kultury, Design in Poland, Designteka, EXIT, EXKLUSIV, Fashion Magazine, Filmweb, Format, FUTU, Glissando, IKAR, independent, Indexart, KMAG, Kulturalny Toruń, Kulturaonline, Musicnews, NaTemat, Nicetype blog, Nina Gregier blog, Notes Na 6 Tygodni, Nowości, O.pl, Obieg.pl, Odra, Okultura, Orbitoruń, Piktogram, Polityka, Polskie Radio Czwórka, Postindustry, Purpose, Press, Radio GRA, Radio PIK, Radio Sfera, Rita Baum, Serpent, STGU, Sztuka.pl, Świat Nauki, TOK FM, TVP Bydgoszcz, TVP Kultura, Typografia.info, Wiedza i Życie, Wizualna blog, Wprost, RZUT II PIĘTRA

130

Sponsorzy CSW

Wymiana biblioteczna: Białystok, Galeria Arsenał Bydgoszcz, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego Bydgoszcz, Galeria Miejska BWA Katowice, Muzeum Śląskie Kraków, MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej Kraków, Muzeum Narodowe Kraków, Galeria Foto-Medium-Art Kraków, Galeria Starmach Kraków, Cricoteka Kraków, Małopolski Instytut Kultury Lublin, Galeria Biała Lublin, Centrum Kultury Łódź, Atlas Sztuki Poznań, Muzeum Narodowe Poznań, Galeria Miejska Arsenał Poznań, Galeria Ego Poznań, Fundacja Signum Radom, Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” Szczecin, Muzeum Narodowe Sopot, Państwowa Galeria Sztuki Toruń, Galeria Sztuki Wozownia Toruń, Muzeum Okręgowe Warszawa, Muzeum Narodowe Warszawa, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski Warszawa, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki Wrocław, BWA Galeria Sztuki Współczesnej Wrocław, Centrum Sztuki WRO Austria, Vienna Secession Dania, Statens Museum for Kunst Hiszpania, Museu d’Art Contemporani de Barcelona Niemcy, Center for Art and Media Niemcy, Bundes Kunsthalle Bonn Turcja, Istanbul Modern Sanat Müzesi Wielka Brytania, Tate Britain Włochy, Castello di Rivoli Museo d’Arte Contemporanea Francja, Centre Pompidou Biblioteki: Gdańsk, Biblioteka Akademii Sztuk Pięknych Katowice, Biblioteka Akademii Sztuk Pięknych Kraków, Biblioteka Akademii Sztuk Pięknych Łódź, Biblioteka Akademii Sztuk Pięknych Poznań, Biblioteka Uniwersytetu Sztuk Pięknych Toruń, Biblioteka Główna UMK Warszawa, Biblioteka Akademii Sztuk Pięknych Wydawnictwa: Krytyka Polityczna 40000 Malarzy

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

Publikacja Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu Raport roczny 2012 Redakcja: Paweł Łubowski Teksty: Dobrila Denegri Katarzyna Drewnowska-Toczko Katarzyna Jaworska Anna Kompanowska Elżbieta Kopacz Piotr Lisowski Paweł Łubowski Aleksandra Mosiołek Fotografie: Krzysztof Białowicz Matylda Hinc Jacek Kasprzycki Wojciech Kuberski Paulina Kuhn Patryk Lewandowski Piotr Lisowski Piotr Litwic Paweł Łubowski Wojciech Olech Ewa Rejzler Piotr Sokół Tytus Szabelski Wojciech Szabelski Mariusz Zamorski Piotr Zawałkiewicz

Korekta: Natalia Cieślak Katarzyna Radomska Opracowanie graficzne: Wojciech Kuberski Koncepcja identyfikacji wizualnej CSW: Grzegorz Laszuk K+S, Anna Hegman K+S Wydawca: Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu, Toruń ul. Wały Gen. Sikorskiego 13, 87-100 Toruń Polska / Poland www.csw.torun.pl info@csw.torun.pl © 2013 Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu All rights reserved Druk: ARTiS Poligrafia s.c., ul. Granitowa 7/9, 87-100 Toruń ISBN: 978-83-62881-35-2

Obiekt CSW w Toruniu wybudowany został przez Gminę Miasta Toruń dzięki dofinansowaniu z Unii Europejskiej (w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego) i dzięki dotacji MKiDN. Budynek nie posiada barier architektonicznych i dostępny jest w całości dla osób niepełnosprawnych.

Projekt architektoniczny wykonała wrocławska pracownia R2 Leszka Rubika.

Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu, otwarte w czerwcu 2008, jest jedną z najnowszych w Polsce przestrzeni dedykowanych w całości sztuce współczesnej.

Stawiając na nowoczesną, intermedialną i interdyscyplinarną formułę działania, zróżnicowany program, międzynarodowe kooperacje, stwarzając atmosferę sprzyjającą twórczemu wypoczywaniu, CSW stanowi miejsce otwartej dyskusji nad najważniejszymi zjawiskami w sztuce. Poprzez wystawy, wykłady, seminaria, programy rezydencyjne dla artystów, publikacje, działania edukacyjne, a także tworzenie kolekcji, CSW Znaki Czasu aktywnie włącza się w obieg sztuki współczesnej.