Raport roczny 2013 Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu by Centrum Sztuki Współczesnej

CENTRUM SZTUKI WSPÓ£CZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

Toruñ, któremu architektoniczny ksztaùt nadali Krzyýacy, naleýy do szczególnych osiàgniæã úredniowiecznego budownictwa. Ufortyfikowana zabudowa wynikaùa ze specyfiki portowego i granicznego miasta, waýnego strategicznie punktu wyjúcia do podboju plemion pruskich i tworzenia pañstwa krzyýackiego. Choã miasto po 200 latach panowania krzyýackiego zostaùo wcielone do Korony przez Kazimierza Jagielloñczyka, to nadal stanowiùo waýny oúrodek o znaczeniu militarnym. Ta burzliwa historia odbiùa swe piætno na architekturze Torunia. Masywne koúcioùy, fortyfikacje i domy z czerwonej cegùy stworzyùy swoisty styl, jakýe inny niý preferowany w Europie Zachodniej smukùy, aýurowy gotyk. Wùaúnie do tego toruñskiego stylu odnosi siæ architektura CSW w Toruniu, przypominajàca zamek ze szklanà basztà i ceglanymi úcianami o ksztaùtach charakterystycznych bardziej dla twierdzy niý galerii sztuki. Budynek ten zostaù zaprojektowany przez wrocùawskiego architekta Edwarda Lacha i jest pierwszym od 1939 r. obiektem architektonicznym w Polsce poúwiæconym sztuce wspóùczesnej.

RAPORT ROCZNY 2013

ORGANIZATORZY CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU W TORUNIU

Gmina Miasta Toruń (główny organizator)

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Województwo Kujawsko-Pomorskie

CZN

3 1 0 Y2

O R T R

O P A R

TORUŃ 2014

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

SPIS TREŚCI SŁOWO WSTĘPNE........................................................................2 KRÓTKA HISTORIA CSW W TORUNIU..................................4 KALENDARIUM.............................................................................5 KOLEKCJA..................................................................................107 EDUKACJA..................................................................................109 KINO CENTRUM.......................................................................111 WYDAWNICTWO.....................................................................113 CZYTELNIA.................................................................................117 KSIĘGARNIA..............................................................................119 MEDIA O NAS...........................................................................121 STATYSTYKI...............................................................................125 RADA PROGRAMOWA............................................................128 ZESPÓŁ.......................................................................................129 WSPÓŁPRACA...........................................................................130

Po raz kolejny mam przyjemność złożyć na Państwa ręce raport z działalności Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu i przedstawić nasze osiągnięcia w 2013 roku. Tym większa jest to radość, że w ubiegłym roku obchodziliśmy pięciolecie powstania tej ważnej dla środowiska artystycznego Torunia i kraju instytucji. To właśnie w Toruniu, 13 marca 2004 roku, Minister Kultury Waldemar Dąbrowski zainicjował Narodowy Program Kultury Znaki Czasu, przekazując pierwsze dzieła przedstawicielom naszego miasta i rozpoczynając w ten sposób tworzenie Regionalnych Towarzystw Zachęty Sztuk Pięknych. Działalność Centrum w ramach tego programu zainicjowana została w czerwcu 2008 roku. Dzięki imponującemu obiektowi, wzniesionemu w dużej części ze środków unijnych, mamy obecnie w Toruniu możliwość nie tylko tworzenia własnych zbiorów, ale też prezentowania ich i konfrontowania z innymi kolekcjami z Polski i zagranicy. W kwietniu 2013 roku gościliśmy jedną z najważniejszych włoskich kolekcji sztuki współczesnej i jej właścicielkę, Patrizię Sandretto Re Rebaudengo, a także pokazaliśmy prace malarskie Carli Accardi z prestiżowej Kolekcji Farnesina. Natomiast w październiku zorganizowaliśmy wystawę złożoną z prac z naszej własnej kolekcji. Była to autorska prezentacja Izy Kowalczyk zatytułowana Mikroutopie codzienności. Ukoronowaniem dziesięciu lat tworzenia kolekcji naszego Centrum było wydanie albumu Kolekcja toruńska, pod redakcją Anny Markowskiej, a kwartalnik „Artluk” dwa kolejne numery poświęcił zagadnieniu kolekcjonowania. W 2013 roku, dzięki dotacji z programu Regionalne Kolekcje Sztuki Współczesnej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz środkom własnym wypracowanym poprzez działalność gospodarczą, a także na drodze darowizn, pozyskaliśmy do kolekcji CSW 35 prac autorstwa 19 artystów, o łącznej wartości 380 tys. złotych. Prócz kolekcji i programu wystawienniczego rozwijamy inne obszary naszej statutowej działalności. Ciekawy i innowacyjny program edukacyjny kierujemy nie tylko do dzieci i młodzieży – przyszłych odbiorców sztuki – ale także do seniorów, którzy mają możliwość obcowania z dziełami artystów współczesnych. Dzięki dotacji unijnego programu Media 2007 EACEA i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, mogliśmy przeprowadzić cyfryzację i modernizację sprzętu w Kinie Centrum, a wydawnictwo CSW zdołało wydać 4 kolejne numery anglojęzycznego pisma „CoCAin” – przeglądu centrów i muzeów sztuki współczesnej. Magazyn ten kierowany jest do instytucji zagranicznych, w przeciwieństwie do kwartalnika „Artluk”, dostępnego polskim czytelnikom w sieci EMPiK. O naszej działalności informujemy też poprzez realizowane przez nas filmy emitowane w sieci, telewizji regionalnej i ogólnopolskiej. W 2013 roku Centrum współpracowało z wieloma lokalnymi organizacjami i instytucjami. Działalność PRZEprojektu, LabSenu i projekty edukacyjne realizowane były m.in. wspólnie z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu. Centrum było współorganizatorem Festiwalu Nauki i Sztuki, a także, wraz z Wyższą Szkołą Filologii Hebrajskiej w Toruniu, III Tygodnia Kultury Żydowskiej. Jak oceniano nas z ogólnopolskiej perspektywy? W branżowym rankingu „Obiegu”, podsumowującym najbardziej innowacyjne instytucje kultury w 2013 roku, napisano: „Czy w Polsce tworzy się nowa, zdecentralizowana geografia artystyczna, tak jak parę lat temu miało to miejsce w teatrze? Tak czy inaczej stołeczne potęgi instytucjonalne znalazły się poza pierwszą trójką, CSW Znaki Czasu z Torunia oceniane jest wyżej niż MSN, nie mówiąc już o CSW Zamek Ujazdowski...”. Na zakończenie chciałbym podziękować wszystkim tym, którzy wspomagali nas w tworzeniu programu Centrum i w dalszym jego rozwoju. Mam nadzieję, że lektura Raportu rocznego 2013 wzbudzi dyskusje o kondycji dzisiejszej sztuki, zachęcając Państwa do odwiedzin Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu, gdzie można bezpośrednio obcować z dokonaniami twórców współczesnej sceny artystycznej. Dyrektor Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu dr Paweł Łubowski

Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu, choć młode, już dało się poznać jako instytucja, która kładzie nacisk na koncepcje „bycia współczesnym” i „bycia międzynarodowym”. To właśnie interdyscyplinarny charakter i otwartość na najbardziej innowacyjne i przełomowe poszukiwania w obszarze różnorodnych środków wyrazu, gwarantują jego aktywną i dynamiczną rolę w obszarze regionalnego i krajowego kontekstu kulturalnego, a także podkreślają jego silny potencjał w dialogu z innymi instytucjami sztuki współczesnej działającymi na całym świecie. Otwartość na eksperymenty i innowacje, koncentrowanie się na współczesnych praktykach twórczych wyrażanych za pomocą wielu środków i języków artystycznego wyrazu, akcentowane w deklarowanej misji Centrum, są również podstawą jego programu. Słowa kluczowe dla czteroletniego programu CSW to „transdyscyplinarność” i „transkulturowość”. „Transdyscyplinarność”, krzyżowanie się i przenikanie różnych dziedzin wiedzy i ekspresji (takich jak sztuka, architektura, design, moda, muzyka, sztuka performansu, film, a także nauka i rozwój technologiczny), staje się pryzmatem, przez który można postrzegać szersze zjawiska społeczne kształtujące się obecnie i będące jeszcze bardziej narastać w przyszłości. Odnoszą się one do hybrydyzacji kulturowej i pojęcia „transkulturowości”. Dociekania w obrębie tego procesu są jednym z zadań sztuki i dlatego CSW poświęcało oraz nadal poświęca temu tematowi serię międzynarodowych wystaw o znacznej skali, które mają na celu przedstawienie niektórych istotnych pod względem historycznym postaci sztuki w dialogu z nowymi pokoleniami artystów z całego świata. Z tym właśnie przesłaniem wystawa Gdy rozum śni. Skarby kolekcji Sandretto Re Rebaudengo sprowadziła do CSW wielu najbardziej uznawanych polskich i międzynarodowych artystów, których prace przedstawiają w kalejdoskopowy i zaangażowany sposób stan współczesnego świata: jego marzenia i konflikty, jego antynomiczność i kruchość. Kolekcja Sandretto Re Rebaudengo zaliczana jest do najbardziej znaczących zbiorów sztuki współczesnej i jej wyczulenie na społecznie i politycznie zaangażowaną sztukę było dobrym wstępem do innej wystawy, która zajmowała się tematem zbiorowości: Mikroutopie codzienności, poświęconej nowym nabytkom w kolekcji CSW. Z zamiarem rozpoznania dróg „poszerzania granic sztuki”, CSW jako pierwsza polska instytucja zorganizowała wystawę, prezentującą niektóre z najbardziej eksperymentalnych i zaawansowanych poszukiwań w dziedzinie mody i architektury. Wystawa Cuda niewidy nie tylko w bardzo nowatorski sposób zgromadziła awangardowych projektantów mody, artystów i twórców filmowych, ale również usiłowała odnieść się do kwestii organizacji wystaw modowych poprzez zaangażowanie najwybitniejszych kuratorów działających w muzeach i instytucjach zajmujących się współczesną modą. Innym naczelnym zagadnieniem stanowiącym podstawę dla formułowania programu CSW jest zogniskowanie na sztuce polskiej, zarówno poprzez duże indywidualne wystawy poświęcone znanym mistrzom, jak również takie, które przedstawiają wschodzące talenty. Epidemic to wystawa po raz pierwszy prezentującą młodych artystów toruńskich w szerszych ramach kształtującej się współcześnie sztuki polskiej. Zaangażowanie CSW w promowanie polskich artystów od wielu lat znajduje także ujście w serii projektów wystawienniczych zwanych Focus Poland, dedykowanych artystom młodej generacji zapraszanym do współpracy przez kuratorów wizytujących, wywodzących się z międzynarodowego grona. Projekt ten jest wyrazem dążenia do potwierdzania idei muzeum jako „producenta” wiedzy i zgodnie z tym zamysłem zainicjowano, jako wstępny etap utworzenia szerszej platformy badawczej, bazę danych on-line na temat młodych polskich artystów (www.focuspolandproject.com). Dzięki temu projektowi CSW zyskuje również istotne partnerstwo instytucjonalne, tak jak to było w 2013 roku w przypadku MARTa Herford Museum. CSW organizuje także CoCArt Music Festival – wydarzenie wyjątkowe, unikatowe w tej części Europy; PLASTER Międzynarodowy Festiwal Plakatu i Typografii – projekt, który ma na celu szczególne uwydatnienie znaczenia projektowania graficznego w procesie tworzenia współczesnej kultury wizualnej; PRZEprojekt – cykl wystaw studentów Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika oraz wiele innych. Wszystko to stanowi przesłankę dla kontynuowania przez CSW swej działalności w 2014 r., która zorientowana jest na jeszcze intensywniejsze rozszerzenie jej zasięgu poprzez podejmowanie w przestrzeni galeryjnej i plenerowej działań site-specific, zwiększenie liczby wydarzeń muzycznych i performatywnych, rezydencje, warsztaty, konferencje, panele, wykłady i inne aktywności uzupełniające. Zapraszamy! Dyrektorka Programowa Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu Dobrila Denegri

KRÓ

TKA

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

HIS

TOR

Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu zostało wybudowane jako pierwsza instytucja dedykowana sztuce współczesnej stworzona w Polsce od czasów II wojny światowej, w ramach programu operacyjnego Znaki Czasu, powołanego przez MKiDN. Decyzja o stworzeniu Centrum wydana została w lutym 2006 roku przez ówczesnego Ministra Kultury, Waldemara Dąbrowskiego, a wsparta przez Prezydenta Miasta Torunia, Michała Zaleskiego. Powstanie instytucji stało się możliwe dzięki porozumieniu MKiDN, Województwa KujawskoPomorskiego, Gminy Miasta Toruń oraz toruńskiego Stowarzyszenia Przyjaciół Sztuk Pięknych Znaki Czasu. Dzięki dofinansowaniu otrzymanemu od Unii Europejskiej w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego oraz wkładowi gminy (zarówno finansowemu, jak i w postaci gruntów przy ul. Wały Gen. Sikorskiego 13) i dotacji Ministerstwa, rozpoczęcie budowy obiektu nastąpiło w roku 2006. Budowę zakończono w 2007, a 14 czerwca 2008 Centrum zostało otwarte dla publiczności. Stanowisko dyrektora CSW pełnił w latach 2006–2007 Michał Korolko, następnie ową funkcję sprawował Stefan Mucha, który koordynował proces

zakończenia inwestycji i przygotował instytucję do oficjalnego otwarcia. Projekt wystawy otwarcia oraz 2-letniego programu artystycznego CSW wyłoniono w specjalnie zorganizowanym konkursie. Laureatka konkursu, Joanna Zielińska, od czerwca 2008 do czerwca 2010 pełniła funkcję kuratorki programowej Centrum, formułując program merytoryczny instytucji. W jego ramach zrealizowano 30 międzynarodowych wystaw oraz wiele projektów artystyczno-kulturalnych. W roku 2010 Gmina Miasta Torunia, pełniąca rolę głównego organizatora instytucji, zorganizowała konkurs na stanowisko dyrektora Centrum, którego laureatem został Paweł Łubowski. W 2010 roku w międzynarodowym konkursie na 4-letni program merytoryczny CSW wybrano projekt Dobrili Denegri, która od czerwca 2010 r. sprawuje funkcję dyrektorki programowej CSW.

IU R A D

EN L A K

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

STYCZEŃ 2013 10.01.2013 LITERACI PO GODZINACH: spotkanie z Anną Dwojnych Spotkanie autorskie z młodą poetką, Anną Dwojnych, promujące jej debiutancki tomik poezji Gadu gadu. 11.01 – 17.03.2013 FOCUS POLAND PROJECT: TAKE 5 artyści: Oskar Dawicki, Jacek Malinowski, Agnieszka Polska, Aleksandra Waliszewska, Honza Zamojski kuratorka: Friederike Fast Take 5 to kolejna wystawa w ramach międzynarodowego projektu wystawienniczego Focus Poland, stanowiącego część programu artystycznego Dobrili Denegri. Podczas kolejnych odsłon cyklu wybitni polscy artyści młodego pokolenia realizują w przestrzeniach Centrum wystawy pod opieką kuratorów zaproszonych do Torunia z prestiżowych instytucji na całym świecie. W odróżnieniu od poprzednich indywidualnych prezentacji Marzeny Nowak (2011, kurator: Rainer Fuchs, MUMOK Vienna, Austria) i Agnieszki Kurant

(2012, kuratorka: Joanna Sandel, Botkyrka Konsthall, Szwecja), Take 5 było pierwszą wystawą grupy artystów. Pomimo znaczących różnic pomiędzy uczestniczącymi w przedsięwzięciu artystami z punktu widzenia ich prac i zaplecza, połączyła ich specyficzna umiejętność delikatnego czy nawet pogłębionego badania własnego środowiska i ich roli jako artystów, przy lekkim przeskakiwaniu ponad granicami ludzkiej logiki.

TAKE 5 Kuratorka: Friederike Fast

Agnieszka Polska 8

Honza Zamojski

Oskar Dawicki

Powracającymi tematami tych egzystencjalnych analiz są rozmaite aspekty, takie jak fakt i fikcja, oryginalność i imitacja, niepowodzenie i magia. Artyści wcielają się w rolę pomysłowych szarlatanów, by z niemal akrobatyczną zręcznością stawiać czoła ciężarowi istnienia. Wystawa Take 5 była rezultatem współpracy między Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu i MARTa Herford.

TAKE 5 Kuratorka: Friederike Fast

14 – 18.01.2013 FERIE W CSW W ramach Ferii w CSW odbyły się warsztaty graficzne dla dzieci w technice suchej igły, prowadzone przez artystę grafika i rzeźbiarza Piotra Tołoczko.

25.01 – 17.03.2013 Lech Majewski. TELEMACH kurator: Mateusz Bieczyński współpraca: Agnieszka Mori Lech Majewski to wybitny polski reżyser i twórca audiowizualny, który zasłynął m.in. wyjątkowym filmem Młyn i Krzyż – niezwykłą filmową interpretacją tajemniczego płótna Petera Bruegla Droga krzyżowa. Fragmenty tej pracy można było oglądać podczas indywidualnej wystawy

17.01.2013 Spotkanie promujące najnowszy numer Pisma Awangardy Filozoficzno-Naukowej „AVANT” 24.01.2013 DZIEŃ NA PLUS: ŚWIATŁO I WODA – warsztaty dla seniorów Warsztaty poświęcone były fotografii cyfrowej.

Lech Majewski TELEMACH Kuratorzy: Mateusz BieczyĹ&#x201E;ski i Agnieszka Mori

Lech Majewski TELEMACH 18

Kuratorzy: Mateusz BieczyĹ&#x201E;ski, Agnieszka Mori

artysty w CSW Znaki Czasu. Zasadniczą częścią ekspozycji była jednak przygotowana specjalnie dla Torunia odsłona cyklu filmowego Krew poety, w którym artysta w kilkudziesięciu symultanicznie wyświetlanych projekcjach wideo rozwija wizualną opowieść pełną symboli, wizji i ukrytych znaczeń.

26.01.2013 CSW z Blikiem: MASKARADA Sobotnie warsztaty rodzinne o tematyce karnawałowej. LUTY 2013 02.02.2013 :audioskopia: #1: JIKU55 (Japonia), B°TONG (Szwajcaria) 02.02 – 03.02.2013 WORK IN PROGRESS: warsztaty filmowe OPOWIADAĆ OBRAZAMI Warsztaty operatorskie dla pasjonatów odkrywających świat okiem kamery. 02.02.2013 PRZEprojekt: POZA AKADEMIĄ: Co warto, a co się opłaca? Ideały i wartości a mechanizmy rynkowe w sztuce – wykład Ewy Jarosz Spotkanie dotyczące publikacji Praktyczny przewodnik dla artystów.

16.02.2013 ZRÓB TO Z NAMI: LabSen 2013 – dyskusja przy kawie nad społecznym programem działań 20.02.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Targi Wiedzy dla Sektora Kultury Targi Wiedzy dla Sektora Kultury to konsultacje skierowane do młodych i początkujących artystów, historyków sztuki oraz wszystkich, którzy chcieliby spróbować swoich sił pracując i działając w obrębie

sektora kultury. Kilkunastu pracowników CSW, reprezentujących różne aspekty działalności w kulturze, a wśród nich kuratorzy, koordynatorzy, osoby związane z promocją, produkcją, organizacją, konserwacją, wydawnictwem czy też pozyskiwaniem funduszy, udzieliło indywidualnych konsultacji. 27.02.2013 PLAKATOBRANIE – targowisko plakatów filmowych Kina Centrum MARZEC 2013 05.03.2013 Social Media Poland #3: Jak Cię widzą, tak Cię lubią... Spotkanie z Anną Kordysiewicz z #Igerstorun oraz z Ulą i Rafałem Jarą (fabricstudio.pl) 07.03.2013 GRANICE SZTUKI: Jak daleko może posunąć się artysta? Czy może dowolnie przesuwać granice? Czy działanie artystyczne podlega normom

społecznym i prawnym? – dyskusja z udziałem zaproszonych gości Punktem wyjścia debaty był konflikt dwojga artystów: Angeliki Fojtuch oraz Johannesa Deimlinga. Artystka zarzuciła niemieckiemu performerowi kradzież credo artystycznego. Jej protest nie doczekał się żadnej reakcji ze strony środowiska artystycznego, akademickiego czy instytucjonalnego. Frustracja Fojtuch, spowodowana ignorowaniem problemu i środowiskową inercją, rosła. Okazją do reakcji, która stała się jednocześnie działaniem artystycznym, był „interwencyjny performans” artystki, wykonany podczas męskiej edycji festiwalu Pigs & Rabbits. Akcja miała miejsce 11 stycznia 2013 roku w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie. Zaproszeni do CSW goście, reprezentujący zarówno środowisko artystów, jak i krytyków i teoretyków sztuki, włączyli się w ten trudny dyskurs, próbując uczciwie przedstawić swoje stanowisko dotyczące zjawiska plagiatu w przestrzeni artystycznej i jego konsekwencji etycznych i prawnych. Czy artystka miała prawo zakłócić działanie performatywne Deimlinga? Dlaczego to zrobiła? Czy reakcja kuratora

Artiego Grabowskiego była prawidłowa, czy wręcz przeciwnie – niedopuszczalna? 13.03.2013 PRZEprojekt: ARTYSTA OBECNY: spotkanie w ramach wystawy Cuda niewidy

15.03 – 02.06.2013 CUDA NIEWIDY. Wystawa o współzależnościach między sztuką, modą i architekturą artyści: Hussein Chalayan, Bogomir Doringer, Naomi Filmer, Kim Hagelind, Tomoko Hayashi, Ruth Hogben, Mina Lundgren, Yuima Nakazato, Minna Palmqvist, Ana Rajcevic, Marloes ten Bhömer, Emilia Tikka, Iris van Herpen, Daniel Widrig, Anna-Nicole Ziesche kuratorka: Dobrila Denegri współpraca: Linda Loppa, dyrektor Polomoda, Florencja / Kaat Debo, dyrektor MoMu – Fashion Museum, Antwerpia / Helena Hertov, założycielka Fashionplay, Sztokholm / Annemartine van Kesteren, kuratorka Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam / Stefan Siegel, założyciel NOT JUST A LABEL, Londyn Cuda niewidy to druga wystawa przygotowana przez Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu w ramach serii projektów „poszerzających granice” rozpoczętej w 2012 roku cyklem wydarzeń zatytułowanym Czwarty stan skupienia wody: od mikro do makro, zorganizowanym we współpracy z kalifornijskim NanoSystems Institute oraz Art+Sci Lab, UCLA w Los Angeles. Pierwszym projektem CSW w Toruniu zainicjowało dialog między sztuką, nauką i aktywizmem środowiskowym, drugi natomiast poświęcony był krzyżowaniu się sztuk wizualnych i stosowanych, ze specjalnym uwzględnieniem mody wykraczającej poza zwykłą konfekcję. Cuda niewidy to eksperyment wystawienniczy, w ramach którego zaprezentowaliśmy nowatorskie działania prowadzone w obrębie sztuki, designu, mody i architektury oraz wzajemne oddziaływania zachodzące między tymi dziedzinami. Cuda niewidy to w zamyśle wizualna podróż przez światy wyobrażone, umiejscowione na skrzyżowaniu różnych odmian kreatywności i ekspresji. Punktem wyjścia była także twórczość Husseina Chalayana, jednego ze współczesnych projektantów podejmujących w sposób bezpośredni i niebywale trafny temat, który stanowi sedno wystawy: hybrydyzacji wiedzy oraz metod produkcji jako drogi do innowacji. Poza pracami Chalayana na wystawie znalazły się również dzieła najbardziej innowacyjnych i śmiałych projektantów młodego pokolenia, których prace opisać można właśnie

Kim Hagelind 23

jako hybrydy, przekraczające granice uznawanych dotychczas kategorii. Zaprezentowaliśmy realizacje, które prowokują pytania o to, gdzie kończy się strój, a zaczyna rzeźba; gdzie kończy się to, co syntetyczne, a zaczyna to, co organiczne; gdzie znajduje się granica, jeśli w ogóle istnieje, między kategoriami, które pozwalają nam klasyfikować i definiować różne dziedziny twórczości. 16.03.2013 WOLNA SOBOTA #1 / Dzień dla kobiet w CSW W ramach pierwszej, eksperymentalnej odsłony cyklu przeznaczonego głównie dla kobiecej publiczności, zaprosiliśmy uczestników na herbatę i rozmowę o kobiecym blogowaniu. Profesjonalna kiperka, Joanna Scheuring-Wielgus, przedstawiła sekrety parzenia herbaty; podczas późniejszej dyskusji zaproszeni goście opowiedzieli o tym, jak zaczęła się ich przygoda z blogowaniem, jak pisać ciekawie i oryginalnie, skąd czerpać inspirację i jak uczynić z blogowania sposób na życie.

Minna Palmqvist 25

CUDA NIEWIDY 26

Kuratorka: Dobrila Denegri

Naomi Filmer

20.03 – 07.04.2013 PRZEprojekt: Dagmara Pochyła, HUMANIKT Podczas otwarcia wystawy artystka przeprowadziła działanie zatytułowane Utrzymanie. 21.03.2013 DZIEŃ NA PLUS: CZARNO NA BIAŁYM Warsztaty dla seniorów poświęcone fotografii czarno-białej. 22 – 23.03.2013 5. CoCArt Music Festival artyści: Pierre Bastien (FR), Z’EV (US), Jean-Herve Peron & Zsolt Sores (DE/HU), SUDDEN INFANT (CH), THEME (UK/PL), Yannick Franck (BE), ARMA (LT), PURE (AT) kuratorzy: Rafał Iwański i Rafał Kołacki CoCArt Music Festival to niezwykły, unikalny w tej części Europy festiwal, łączący nowe trendy we współczesnej muzyce awangardowej i eksperymentalnej o charakterze elektronicznym i elektroakustycznym z projektami opartymi o estetyczną waloryzację multimediów, traktowanych jako pełnoprawny komponent działania twórczego. CoCArt to prawdziwa uczta dla fanów muzyki elektronicznej i elektroakustycznej

– jak co roku z całego świata zjechali się do toruńskiego CSW artyści o statusie prawdziwych legend dźwiękowej awangardy. Piąta edycja festiwalu po raz pierwszy zrealizowana została w największej przestrzeni Centrum, tj. sali kolumnowej na pierwszym piętrze. 23.03.2013 CSW z Blikiem: PAPIEROWO-MODOWO Sobotnie warsztaty rodzinne ma temat mody. 28.03.2013 PRZEgląd Sztuka w Filmie: Damien Hirst: Thoughts, Work, Life, reż. Chris King KWIECIEŃ 2013 02.04.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Kredka, kreska... z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska.

5. COCART 30

Music Festival

05.04 – 01.09.2013 GDY ROZUM ŚNI. Skarby kolekcji SANDRETTO RE REBAUDENGO artyści: Doug Aitken, Janet Cardiff & George Bures Miller, Paul Chan, Maurizio Cattelan, Hans-Peter Feldmann, Liz Glynn, Thomas Hirschhorn, Piotr Janas, William Kentridge, Robert Kuśmirowski, Yong-Baek Lee, Sherrie Levine, Sharon Lockhart, Sarah Lucas, Paul McCarthy, Aleksandra Mir, Shirin Neshat, Paulina Ołowska, Sergey Sapozhnikov & Albert Pogorelkin, Wael Shawky kurator: Dobrila Denegri Wystawa zorganizowana we współpracy z zespołem kuratorskim Fundacji SANDRETTO RE REBAUDENGO. honorowy patronat: Ambasada Republiki Włoskiej w Warszawie, ze wsparciem Włoskiego Instytutu Kultury w Warszawie Jak kolekcja sztuki współczesnej może stać się przedmiotem tematycznej wystawy? W jaki sposób kolekcja może być interpretowana i postrzegana z zewnątrz? Jak może stać się paradygmatem? Każda kolekcja zawiera nieskończoną liczbę wewnętrznych narracji, a odnajdywanie ich i dzielenie się nimi z publicznością może stać się wyzwaniem dla samego kolekcjonera. Z tego powodu toruńskie CSW przez ostatnie 5 lat prezentowało w kolejnych projektach wystawienniczych wybrane, wysoko cenione w świecie sztuki kolekcje. Celem każdej prezentacji było nie tylko przedstawienie dzieł z konkretnych zbiorów, ale także idei i motywacji,

Yong-Baek Lee

jakie kryją się za potrzebą selekcjonowania, gromadzenia i przechowywania dzieł sztuki. Wystawa poświęcona kolekcji Sandretto Re Rebaudengo pozwoliła spojrzeć z jeszcze innej perspektywy na ową potrzebę kolekcjonowania – poza tworzeniem unikalnego zbioru prac artystycznych, proces kolekcjonowania stanowi próbę odzwierciedlenia pewnego momentu historycznego. Ów moment można nazwać „przełomem wieków”, choć można też określić go na wiele innych sposobów – z pewnością jednak odnosi się on do szeregu politycznych, społecznych i ekonomicznych turbulencji, które

wstrząsały światem na przestrzeni ostatnich 20 lat. Zapoczątkowana w latach 90. XX wieku, ciągle powiększająca się kolekcja, stała się klarownym odzwierciedleniem tego okresu w historii, z całą jego złożonością i niespójnością. Oddaje ona ducha krytycyzmu i zaangażowania, charakteryzującego współczesne działania artystyczne, ze szczególnym uwzględnieniem dyskursów dotyczących społecznej pozycji kobiet, zagrożenia środowiska oraz efektów procesu globalizacji i transkulturowości. Kolekcja, licząca ponad dwa tysiące dzieł autorstwa czołowych współczesnych artystów, może być postrzegana jako wzorzec doskonałości, a także jako przykład kulturalnego i społecznego zaangażowania, które realizuje się w wystawienniczej i edukacyjnej działalności Fondazione Sandretto Re Rebaudengo, mieszczącej się w Turynie i Guarene.

Maurizio Cattelan

GDY ROZUM Ĺ&#x161;NI Kuratorka: Dobrila Denegri

Paul McCarthy 39

Thomas Hirschhorn

Robert KuĹ&#x203A;mirowski

05.04.2013 Wykład Patrizii Sandretto Re Rebaudengo w Kinie Centrum Patrizia Sandretto Re Rebaudengo nie jest tylko kolekcjonerką – jest przyjaciółką artystów, promotorką ich działań i aktywną członkinią środowiska artystycznego. Początek jej działalności kolekcjonerskiej sięga lat 80., kiedy zaczęła kolekcjonować prace fotograficzne, następnie rozszerzając pole zainteresowań na sztukę artystek aktywnie działających na rzecz emancypacji kobiet. Jest zaangażowana w działania wspierające artystów zarówno jako właścicielka kolekcji, jak i założycielka jednej z najważniejszych włoskich instytucji dedykowanych sztuce współczesnej, czyli Fondazione

Sandretto Re Rebaudengo. Zbiory fundacji obejmują listę przeszło 2000 prac – niektóre z nich to prawdziwe współczesne arcydzieła, stworzone przez najbardziej uznanych twórców z całego świata. Należą do nich także artyści polscy, którzy zdobyli sławę na międzynarodowej scenie sztuki współczesnej, tacy jak Robert Kuśmirowski, Artur Żmijewski, Paulina Ołowska, Aleksandra Mir i wielu innych. Podczas spotkania z publicznością toruńskiego CSW Patrizia Sandretto Re Rebaudengo opowiedziała o swojej miłości do sztuki, przyjaźniach z artystami i o pasji, która sprawia, że swój czas i energię poświęca na propagowanie sztuki współczesnej wśród szerokiej publiczności na całym świecie. 06.04.2013 Festiwal SHORTWAVES w Kinie Centrum Piąta edycja jednego z najważniejszych festiwali filmów krótkometrażowych. 06.04.2013 WYPRAWA W GŁĄB SZTUKI Warsztaty rodzinne i oprowadzanie z przewodnikiem.

06 – 07.04.2013 WARSZTATY KREATYWNEGO PISANIA w Czytelni prowadzone przez Barbarę Piórkowską 09.04.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Cukiernia z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 11 – 14.04.2013 PRZEprojekt: OPEN CALL: Audiowizje Festiwal 2013 W ramach promocji i wspierania toruńskich inicjatyw kulturalnych, kwietniowy PRZEprojektowy OPEN CALL poświęcony był festiwalowi Audiowizje. To muzyczne wydarzenie jest próbą połączenia świata muzyki z przestrzenią sztuk wizualnych poprzez „unaocznianie” dźwięków. 13.04.2013 iGRAnie w malowanie – warsztaty z muzykiem Jarosławem Szymeczko towarzyszące festiwalowi Audiowizje 16.04.2013 ARTYSTKI-ANARCHISTKI: Kobieta – Artystka / Konstrukt czy esencja? Wykład dr Katarzyny Lewandowskiej. 16.04.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Porządki z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 18.04.2013 PRZEprojekt: POZA AKADEMIĄ: Katarzyna Jeżowska, Projektowanie dla przyszłości? W swym wystąpieniu Kasia Jeżowska przyglądała się wizjom przyszłości na przykładzie ekspozycji zorganizowanych w ramach mediolańskich targów, poczynając od polskich wystaw, które odbyły się w latach 50., 60. i 70. XX wieku, aż po najbardziej aktualne międzynarodowe prezentacje. 18.04.2013 SIM Toruń #1: spotkanie z Marcinem Ostajewskim i Hubertem Tworkowskim 19. 04 – 19.05.2013 Carla Accardi. ZATRACIĆ SIĘ W BEZGŁOSIE kuratorki: Laura Cherubini i Maria Rosa Sossai W ramach programu globalnej promocji wielkich włoskich artystów, których dzieła wchodzą w skład prestiżowej Kolekcji Farnesina, Dział Promocji Kultury Włoskiego Ministerstwa Spraw

Zagranicznych zorganizował w Toruniu, Budapeszcie i Atenach wystawę jednej z głównych postaci włoskiej sztuki współczesnej – Carli Accardi. Pierwsza odsłona objazdowej wystawy, przygotowana we współpracy z Włoskim Instytutem Kultury, Fundacją Malvina Menegaz per le Arti e le Culture oraz l’Associazione per l’Arte Contemporanea ZERYNTHIA, zaprezentowana została w toruńskim Centrum Sztuki Współczesnej. Wystawa obejmowała płótna z lat 1999–2012, w większości

nie prezentowane wcześniej, a także kilka starszych prac wykonanych między 1969 a 1972 rokiem, takich jak sicofoile: Rosa, Giallo, Segni Grigi, Rosanero, Verdenero (Różowy, Żółty, Szare Znaki, Różowoczarny, Zielonoczarny), kilka dzieł trójwymiarowych, np. Ombrellini (Parasolki) z 1999 roku i Onda (Fala) z przełomu 2008 i 2009 roku, oraz dwa płótna należące do Kolekcji Farnesina. Jak pisała jedna z kuratorek wystawy, Laura Cherubini, celem prezentacji było ukazanie najnowszych dzieł tej wielkiej włoskiej artystki, zdolnej do odradzania się jak niewielu innych twórców. Przedstawiona seria obrazów charakteryzuje się wielką świeżością i innowacyjnością, dialogując z niektórymi dziełami – także trójwymiarowymi – inspirowanymi tematem przeźroczystości. Z kolei Maria Rosa Sossai podkreślała, że w osobowości Accardi zadziwia odrzucenie jakiejkolwiek retoryki aktu twórczego i pragnienie przypisania kwestii natury formalnej konkretnemu codziennemu trudowi artysty.

Carla Accardi ZATRACIĆ SIĘ W BEZGŁOSIE 48

Kuratorki: Laura Cherubini i Maria Rosa Sossai

19.04.2013 PRZEprojekt: POZA AKADEMIĄ: Katarzyna Jeżowska, Przedmioty i wystawy: cuda niewidy, a postęp gospodarczy PRL-u – warsztaty W swoim wystąpieniu Kasia Jeżowska przyglądała się fascynującym zależnościom, w jakie uwikłane są przedmioty na wystawach – dokonała tego na przykładzie wystawy Cuda niewidy w CSW w Toruniu, a także wybranych prezentacji z polskiej historii wystawiennictwa przemysłowego, które wbrew pozorom mają ze sobą wiele wspólnego. 19 – 21.04.2013 PRZEGLĄD KINA BUŁGARSKIEGO w Kinie Centrum 20.04.2013 FESTIWAL NAUKI I SZTUKI: warsztaty edukacyjne STEFAN KNAPP I JEGO DZIEDZICTWO Działania edukacyjne w ramach Festiwalu Nauki i Sztuki wpisywały się w roku 2013 w obchody Roku Kopernikańskiego 2013. W związku z tym, zainspirowani twórczością Stefana Knappa,

autora astralnego panneau na fasadzie Auli UMK, prowadzący podjęli temat kosmosu i odległych galaktyk. Przyglądając się również gwiezdnym inspiracjom w sztuce współczesnej, zaproponowaliśmy gościom festiwalu działania rodzinne, podczas których mieli okazję zaprojektować, a następnie stworzyć i nazwać własne konstelacje gwiazd. 23.04.2013 Społeczne tworzenie seksualności – wykład dra Jacka Kochanowskiego z UW 25.04.2013 PRZEgląd Sztuka w Filmie: Kimsooja. Le Voyage immobile, reż. Gilles Courdet 25.04.2013 DZIEŃ NA PLUS: warsztaty dla seniorów Kwietniowe działania warsztatowe tym razem odbywały się w plenerze. Naszym wzorem stało się Museum of London, które udostępniło swoje zbiory

Carla Accardi

obrazów i fotografii turystom w ramach wirtualnego spaceru po mieście. Zachęcaliśmy do odszukania w rodzinnych albumach starych fotografii i widokówek pokazujących czasy świetności naszego miasta. Podczas wędrówki ulicami Starego Miasta, dotarliśmy do miejsc ze zdjęć i na nowo zatrzymaliśmy w kadrze „to” miejsce. 25.04.2013 LITERACI PO GODZINACH: Komiks. Jak czytać i co czytać? Spotkanie w Czytelni z Jackiem Sewerynem Podgórskim, doktorantem w Zakładzie Filozofii Nauki IF UMK w Toruniu, członkiem redakcji czasopisma kulturalno-artystycznego „Menażeria”, redaktorem działu komiksowego Pod okładką.

w CSW można było pooglądać wystawy w duchu „slow”, czyli powoli i spokojnie, poświęcając każdej pracy więcej niż statystyczne 8 sekund. W programie znalazły się spotkania z kuratorami CSW, którzy przed wybranymi pracami z wystawy Cuda niewidy i Gdy rozum śni motywowali publiczność do podjęcia dyskusji i samodzielnej refleksji. W przestrzeni LabSenu, przy kawie i ciastku, można było kontynuować te rozmowy. 27.04.2013 CSW z Blikiem: COŚ Z NICZEGO Kwietniowa odsłona warsztatów CSW z Blikiem przybliżyła nam sylwetki młodych polskich projektantów biżuterii. Warsztaty poprowadziła studentka Wydziału Tkaniny i Ubioru ASP w Łodzi

25.04.2013 Otwarte spotkanie i prezentacja prac zespołu POMIAR wraz z zaproszeniem do uczestnictwa w projekcie

– Marcelina Janusz. Uczestnicy poznali proces tworzenia biżuterii – od inspiracji, poprzez fazę projektu, aż do realizacji. Wykorzystano banalne materiały, dokonując niebanalnego recyklingu.

26.04.2013 ODCZAROWANIE SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ: dialog z wystawą Cuda niewidy Otwarte spotkanie dla dorosłych widzów, będące połączeniem wykładu z panelem dyskusyjnym, prowadzone przez Dominikę Hurmańską.

27.04.2013 WOLNA SOBOTA #2 / Dzień dla kobiet w CSW Drugie spotkanie z cyklu Wolna Sobota poświęcone było modzie – rozmawialiśmy o przemyśle modowym, o tym, czym jest moda dla tzw. zwykłych kobiet, czy możliwy jest jeszcze świat bez mody. W programie znalazła się także warsztaty przyrządzania sushi oraz pokaz filmu Coco Chanel w Kinie Centrum.

27.04.2013 DZIEŃ WOLNEJ SZTUKI Dzień Wolnej Sztuki to międzynarodowa akcja muzealna, która w tym roku odbyła się w siedemnastu polskich miastach. 27 kwietnia także

30.04.2013 :audioskopia: #2: koncert PAS & Brandstifter (USA, Niemcy) i Synthopia (Polska)

Europejska NocNOC Muzeów EUROPEJSKA MUZEÓW 52

MAJ 2013 01 – 5.05.2013 WEEKEND MAJOWY w CSW Wspólne familijne z spacery po wystawach z koszem edukacyjnym, działania plastyczne przy specjalnych stanowiskach warsztatowych i w przestrzeni do rysowania na ścianie LabSenu. 07.05.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Kredka, kreska... z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 07.05.2013 PRZEprojekt: POZA AKADEMIĄ: Artysta-galeria. Jak grać do jednej bramki? – wykład i spotkanie z Michałem Suchorą Po co artyście galeria? Jakie są korzyści płynące z tej współpracy? Kto dyktuje jej warunki? Na wykładzie w ramach kolejnej odsłony cyklu Poza akademią na te i inne pytania odpowiedział Michał Suchora – kurator i krytyk sztuki, który prowadzi galerię BWA Warszawa. Obalił on również kilka mitów związanych z rynkiem młodej polskiej sztuki oraz wyjaśnił na czym polega model współpracy na wyłączność. 09.05.2013 SIM Toruń #2: Kulinarne blogowanie i prawie wszystko, co chcielibyście wiedzieć o GOOGLE PLUS Podczas kolejnego spotkania fanów nowości internetowych Katarzyna Radomska przedstawiła swoją subiektywną wizję kulinarnej blogosfery i opowiedziała dlaczego jej zdaniem polska odsłona tego zjawiska jest fenomenem w skali globu, natomiast Kamil Dziadkiewicz zdradził, dlaczego powstało G+ i co najbardziej interesuje w tej platformie marketera. Dlaczego G+ nie odniósł zwycięstwa? Jaka przyszłość go czeka i po co Google’owi G+? 10.05.2013 ODCZAROWANIE SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ: dialog z wystawą Cuda niewidy Spotkanie wokół zagadnień związanych z fashion film. 11.05.2013 :audioskopia: #3: XAOC DEVICES Prezentacja pierwszej w Polsce manufaktury wytwarzającej systemy modularne oraz koncert Marcina Łojka, Krzysztofa Sobolewskiego i Tomka Mirta.

13 – 18.05.2013 Toruński Tydzień dla Rodzin oraz NOC MUZEÓW 14.05.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Kredka, kreska... z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 15.05.2013 TORMIAR. Ośrodek badań pomiarowych nad budownictwem i wzornictwem II połowy XX w. w Toruniu: Aula UMK – Mister województwa bydgoskiego ’73 Spotkanie i dyskusja wokół obiektu architektonicznego, jakim jest Aula UMK na toruńskich Bielanach. 16.05.2013 ARTYSTKI-ANARCHISTKI: Esencja Wykład dr Katarzyny Lewandowskiej. 16.05.2013 DZIEŃ NA PLUS: DZIŚ i NIEGDYŚ – warsztaty fotografii cyfrowej dla dorosłych Podczas majowej edycji warsztatów dla seniorów skierowaliśmy nasze kroki w stronę Bydgoskiego Przedmieścia w poszukiwaniu miejsca, gdzie mieściła się m.in. letnia restauracja Gustava Behrenda, licząca 4000 miejsc, czy słynna Idylla z marmurową ławą. 17 – 19.05.2013 Weekend z festiwalem filmu dokumentalnego PLANETE+ DOC 17 – 18.05.2013 Europejska Noc Muzeów z wystawą CUDA NIEWIDY Podczas kolejnej odsłony EUROPEJSKIEJ NOCY MUZEÓW odbył się szereg imprez związanych z szeroko pojmowaną modą, w tym m.in. dyskusja z udziałem Kaat Debo (MoMu, Muzeum Mody w Antwerpii) i Heleny Hertov (FASHIONPLAY, Sztokholm), prezentacja projektu Fashion and Despair (Moda i Rozpacz) Bogomira Doringera, prezentacja Stefana Siegela, założyciela NOT JUST A LABEL i spotkanie z Marcinem Różycem (dziennikarz, autor książki Nowa moda polska), a także prezentacja duetu projektantek KRJST: Justine de Moriamé (Champion) & Erika Schillebeeckx (Limal); i liczne oprowadzania kuratorskie. 17.05 – 30.06.2013 Wystawa judaików ze zbiorów biblioteki Wyższej Szkoły Filologii Hebrajskiej w Toruniu w ramach III Tygodnia Kultury Żydowskiej w Czytelni

Europejska Noc Muze贸w

21.05.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Kredka, kreska... z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 22 – 24.05.2013 PLASTER 4. Międzynarodowy Festiwal Plakatu i Typografii Czwarta edycja Międzynarodowego Festiwalu Plakatu i Typografii PLASTER to konfrontacja nowoczesnej i poszukującej typografii z plakatem, który jest niepokorny i wymyka się tradycyjnym schematom projektowym. Tegoroczna edycja zakładała konfrontację polskiej i włoskiej grafiki projektowej – gośćmi byli znakomici artyści obu scen. W ramach festiwalu odbyły się: Wielkoformatowa wystawa współczesnego plakatu włoskiego (Bulwar Sztuki) Kilkadziesiąt prac o formacie 150 x 200 cm zilustrowało obecną kondycję projektowania graficznego na Półwyspie Apenińskim. Monograficzna wystawa polskiego plakacisty Tomasza Bogusławskiego (niecka CSW) Polski kontrapunkt dla wystawy plenerowej – prezentacja plakatów, które operują techniką kolażu w zestawieniu z wyrafinowaną typografią. Międzynarodowa wystawa projektantów polskiego duetu dizajnerskiego Fontarte (Artur i Magdalena Frankowscy) oraz 3 artystek z Włoch: Cristiny Chiappini, Raffaelli Colutto, Silvii Sfligiotti (taras CSW) Prelekcja Tomasza Bogusławskiego Koncert / liveact: Steve Nash & Pillow feat. Dj Funktion (LabSen) Warsztaty typograficzne z Raffaellą Colutto i Silvią Sfligiotti Konferencja PLASTER pod hasłem Razem czy osobno? – z udziałem takich prelegentów jak: Homework, Witold Michorzewski, Sławomir Janiak, Fontarte, Silvia Sfligiotti, Raffaella Colutto, Joanna Górska i Rafał Góralski, Hipopotam Studio. Ważnymi gośćmi tegorocznej edycji festiwalu byli zagraniczni dziennikarze zajmujący się grafiką projektową, reprezentujący francuski magazyn „Etapes” i niemieckie „Novum”. Ich wizyta studyjna związana była ze zbieraniem materiałów do projektu dotyczącego współczesnego polskiego designu.

4. PLASTER 56

Warsztaty typograficzne

4. Plaster 58

Wystawa współczesnego plakatu włoskiego

23.05.2013 ARTYSTKI-ANARCHISTKI: Konstrukcja Wykład dr Katarzyny Lewandowskiej. 24.05 – 02.06.2013 PRZEprojekt: OPEN CALL: Porcje Rosołowe, Na owadach – instalacja dźwiękowa 25.05.2013 Wyprawa w głąb sztuki 25.05.2013 WOLNA SOBOTA #3 / Dzień dla kobiet w CSW Trzecia odsłona cyklu Wolna Sobota poświęcona była sztuce odpoczywania. Uczestniczkom wydarzenia zaproponowaliśmy szeroki wachlarz zajęć warsztatowych: od rekreacyjnych (tai-chi), przez artystyczne (decoupage), po kulinarne. Wraz z przewodnikiem można było także zwiedzić wystawę Cuda niewidy. Kolejnym punkem programu

była dyskusja, która tym razem toczyła się pod hasłem Sztuka odpoczywania, czyli dolce far niente po polsku. Obfitujący w atrakcje dzień zwieńczył pokaz filmu Zakochani w Rzymie (reż. Woody Allen) w Kinie Centrum. 28.05.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Kredka, kreska... z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 30.05 – 02.06.2013 OPLA! Ogólnopolski Festiwal Polskiej Animacji w Kinie Centrum

4. PLASTER Wystawa współczesnego plakatu włoskiego

Dzień dziecka w CSW

CZERWIEC 2013 01.06.2013 DZIEŃ DZIECKA W CSW Wspólne działania rodzinne w LabSenie i Czytelni. 04.06.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Deszczowe piosenki z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 04.06.2013 Pokaz filmu Maska twardziela w reż. Suta Jhally’ego, organizowany przez Instytut Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika oraz Kino Centrum. Po projekcji odbył się panel dyskusyjny z udziałem prof. Andrzeja Szahaja oraz prof. Tomasza Szlendaka, zatytułowany Przemoc, media i kryzys męskości. Dyskusję poprowadziły dr hab. Ewa Bińczyk i dr Aleksandra Derra.

12.06.2013 ZRÓB TO Z NAMI: GEEK GIRLS CARROTS TORUŃ Pierwsze w Toruniu otwarte spotkanie Geek Girls Carrots – społeczności kobiet, które kochają nowe technologie. Są wśród nich programistki, graficzki, project managerki, startuperki, właścicielki firm, specjalistki od użyteczności, mediów społecznościowych, komunikacji w Internecie, SEO i SEM oraz studentki kierunków związanych z IT. Misją społeczności jest promowanie kobiet w IT, edukowanie, budowanie społeczności, a także motywowanie kobiet do prowadzenia swoich projektów oraz zakładania firm w branżach związanych z nowymi technologiami. 12.06.2013 Czytelnia: Spotkanie autorskie z Michałem Okońskim wokół książki Futbol jest okrutny

05.06.2013 Spotkanie Jak budować trwałe partnerstwo w międzynarodowych projektach kulturalnych z cyklu AKADEMIA DOSKONAŁEGO PROJEKTU Instytutu Adama Mickiewicza 06 – 07.06.2013 Euroshorts – 21. edycja festiwalu niezależnych, debiutanckich i artystycznych filmów krótkometrażowych, organizowanego przez Fundację Młodego Kina Szczególne miejsce w programie festiwalu zajmował specjalny blok amerykańskich filmów reklamowych, w tym m.in. telewizyjnych i internetowych, które wchodzą w skład zbiorów Muzeum Sztuki Nowoczesnej (MoMA) w Nowym Jorku. Festiwal Euroshorts jest jedną z ważniejszych imprez promujących filmy krótkometrażowe i twórczą reklamę w Polsce. 11.06.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Zupa czerwcowa z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 12.06.2013 Pokaz filmu Eksmisja w reż. Filipa Antoniego Malinowskiego, współorganizowany z Krytyką Polityczną.

13.06.2013 TORMIAR: Architektura trudnych czasów. Toruńskie realizacje w latach 1945–1989 – wykład Michała Pszczółkowskiego 13.06.2013 SIM Toruń #3: Personal Branding 2.0, czyli wizerunek w social media Spotkanie z Martą Laskowską (Personal PR, Feelz, Social Media Convent) i Moniką Nowakowską (Klub Toruń Toastmasters, studentka dziennikarstwa UMK). 13.06.2013 PRZEgląd Sztuka w Filmie: Międzynarodowy Przegląd Sztuki Video THE01 We współpracy z Muzeum Współczesnym we Wrocławiu odbyła się prezentacja wideo artystów

z całego świata. Pokazano prace z elementami performansu, eksperymenty formalne, eseje z wątkami fabularyzowanymi oraz obrazy z minimalnym ukierunkowaniem na ruch. W programie zaprezentowane zostały prace m.in. Olivera Bentona, Claudii Campus, Simona Coatesa, Pawła Dziemiana, Freddiego Fei Wanga, Adama Forrestera i wielu innych. 14.06.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Teatr Studencki Perpetuum Mobile: Arystofanes, Sejm kobiet spotkanie / prezentacja / spektakl Perpetuum Mobile to amatorski teatr istniejący od 2002 roku w Toruniu. Tworzą go głównie osoby związane z Katedrą Filologii Klasycznej UMK oraz studenci innych kierunków. Już od kilku lat trwa żywy dialog młodych ludzi ze starożytnym światem przemawiającym do nas słowami antycznego dramatu. Z prób tych powstało wiele spektakli opartych na tekstach Arystofanesa, Eurypidesa, Plauta, Terencjusza, a nawet Teokryta.

dekoracje zdobiły miasto z okazji 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika? Wykład poświęcony był kompozycjom przestrzennym, jakie pojawiły się w Toruniu 40 lat temu dla uświetnienia Roku Kopernika oraz projektom powstałym podczas poprzedzającego te obchody ogólnopolskiego pleneru rzeźbiarskiego. 21.06 – 15.09.2013 Heinz Cibulka. W RYTMIE ŚWIATŁA I MROKU kuratorzy: alien productions (Martin Breindl, Norbert Math, Andrea Sodomka)

15.06.2013 :audioskopia: #4: Kazuhisa Uchihashi (JP), Michał Górczyński (PL), Origami Boe (NO) Koncert japońskiego daxofonisty, polskiego klarnecisty basowego i norweskiego twórcy „akustycznych laptopów”. 18.06.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Mały-wielki (Wszech)świat z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 20 – 21.06.2013 NEURO-HISTORIA SZTUKI? Pierwsze w Polsce spotkanie naukowe wokół awangardowej perspektywy badawczej stworzonej przez Johna Oniansa w 2008 roku, polegającej na włączeniu rozumienia pewnych mechanizmów neuronalnych do interpretacji dzieł sztuki. W ramach imprezy odbył się panel dyskusyjny z udziałem polskich badaczy specjalizujących się w neuronaukach, warsztaty neuroestetyczne oraz konferencja naukowa. 20.06.2013 PRZEprojekt: PROPOZYCJE DLA TORUNIA 1: pokaz / wykład Cezarego Lisowskiego Jak wyglądał Toruń w 1973 roku? Skąd wziął się zegar słoneczny w Dolinie Marzeń i plenerowa rzeźba „tulipana” przed hotelem Helios? Jakie

W ramach wernisażu odbył się performans Metabolism – Wiener Schnitzel w wykonaniu Heinza Cibulki i Norberta Matha. Wystawa W rytmie światła i mroku prezentowała prace pochodzące z różnych okresów aktywności Heinza Cibulki: poczynając od współuczestnictwa w akcjach Rudolfa Schwarzkoglera i Hermanna

Heinz Cibulka 66

Performans

Heinz Cibulka W RYTMIE ŚWIATŁA I MROKU 68

Kuratorka: Marta Smolińska

Nitscha, poprzez wczesne obiekty i asamblaże, typowe dla artysty „obrazowe poematy” (kombinacje czterech fotografii z motywami charakterystycznymi dla Austrii, Europy, Afryki, Azji i Ameryki), kończąc na najnowszych wielkoformatowych cyfrowych kolażach oraz pracach multimedialnych.

22.06.2013 CSW z Blikiem: KALEJDOSKOP – warsztaty rodzinne

24.06.2013 DZIEŃ NA PLUS: EKSPRESSO – warsztaty fotografii cyfrowej dla dorosłych Podsumowanie rocznych spotkań fotograficznych seniorów. Podczas warsztatów na chwilę przywróciliśmy do łask aparat typu Polaroid. Każdy z uczestników miał wyjątkową okazję wykonania autoportretu aparatem umożliwiającym niemal natychmiastowe wywołanie zdjęcia.

22.06.2013 WOLNA SOBOTA #4 / Dzień dla kobiet w CSW Zbliżający się sezon urlopowy skłonił nas do tego, by tematem przewodnim kolejnej odsłony Wolnej Soboty uczynić podróże. Oprócz tradycyjnych już

25.06.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Papierowa rolka z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wielu 2-4. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska.

warsztatów kulinarnych i spacerów po wystawach, zorganizowaliśmy niezwykle ciekawe spotkanie z blogerką, Pauliną Matysiak, poświęcone organizacji podróży. Goście zaproszeni do dyskusji pt. Voyage, voyage... Ucieczka od codzienności czy sposób na życie? uraczyli słuchaczy pasjonującymi opowieściami z różnych zakątków świata – od Japonii, przez Bliski Wschód i Syberię, aż po Maroko. Wisienką na torcie był seans w Kinie Centrum. Tym razem pokazano film W drodze w reż. Waltera Sallesa.

28.06.2013 Kobiety w elitach społecznych – pokaz filmu zorganizowany przez Instytut Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika oraz Kino Centrum. Po projekcji odbył się panel dyskusyjny, w którym wzięli udział: prorektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika ds. naukowych i informatyzacji Wodzisław Duch, Anna Wróblewska (Nieformalna Grupa Inicjatywna), Anna Czerwińska (Feminoteka) i Aleksandra Derra (IF UMK).

PRZEprojekt: Zjazd marzycieli 71

28.06 – 15.09.2013 PRZEprojekt: ZJAZD MARZYCIELI artyści: Włodzimierz Borowski, Justyna Gruszczyk, Adrianna Jarzębowska, Cezary Lisowski, Katarzyna Malejka, Joanna Małecka, Joanna Sitko, Magdalena Węgrzyn kuratorzy: Natalia Cieślak, Marta Kołacz, Piotr Lisowski W opinii Włodzimierza Borowskiego, jednego z najciekawszych artystów drugiej połowy XX wieku w Polsce, najwygodniej rozmyślać „o obrotach ciał niebieskich”, siedząc w miękkim, obrotowym fotelu. Do takiej konkluzji doszedł, zastanawiając się nad projektem, który miał być zrealizowany w trakcie elbląskiego Zjazdu Marzycieli, czyli IV Biennale Form Przestrzennych w 1971 roku. Organizatorzy włączonego w ogólnopolski program obchodów 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika wydarzenia, przyjęli formułę przekraczania granic sztuki. Artystom pozostawiono całkowitą swobodę co do formy i treści realizowanych prac. Kopernik zaś stał się symbolem procesu zmierzającego do postawienia artystycznego światopoglądu na głowie. Nie bez przyczyny Zjazd Marzycieli, Włodzimierz Borowski i wielki astronom stali się punktem wyjścia dla wystawy mającej miejsce w Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu. Referencje, czas i miejsce są istotne. Zaaranżowana przez Borowskiego „czasoprzestrzenna” sytuacja, przywołana czterdzieści lat później, w Roku Dziedzictwa Kopernika, w kontekście Torunia, przyjemnie kusi – jak obracanie się wokół własnej osi na obrotowym fotelu.

PRZEprojekt: Zjazd marzycieli kuratorzy: Natalia Cieślak, Marta Kołacz, Piotr Lisowski

LIPIEC 2013 01 – 06.07.2013 DO 6 RAZY SZTUKA – warsztaty edukacyjne w 6 różnych toruńskich instytucjach kultury Wakacyjny cykl warsztatów dla dzieci, organizowanych przez CSW we współpracy z 5 różnymi ośrodkami kultury w Toruniu. Sześć toruńskich instytucji, sześć dni intensywnych działań, eksperymenty plastyczne, teatralne

i multimedialne – to wszystko czekało na uczestników trzeciej już edycji warsztatów! Cykl miał przybliżyć mieszkańcom Torunia potencjał edukacyjny miejskich instytucji i dać dzieciom możliwość wzięcia udziału w niezwykłych wydarzeniach, które rozgrywają się za ich murami. Edukacja jest zawsze jednym z największych wyzwań, jakie stoją przed placówką kulturalną. Jest to bardzo skomplikowany, wieloletni i wymagający sporych nakładów proces oswajania młodej publiczności z instytucją oraz uczenia jej języka sztuki i kultury.

Wydarzenie organizowane było przez Dział Edukacji Centrum Sztuki Współczesnej we współpracy z Domem Harcerza, Galerią i Ośrodkiem Plastycznej Twórczości Dziecka, Młodzieżowym Domem Kultury, Muzeum Etnograficznym oraz Domem Muz. 02.07.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Mr. Cyrk z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska.

08.07.2013 Wręczenie stypendiów Prezydenta Miasta Torunia w dziedzinie kultury 09.07.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Folia-fonia z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 16.07 – 04.08.2013 LETNI KĄCIK SZTUKI dla najmłodszych w LabSenie

16.07.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Nuty ćwierć z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 20.07.2013 WIECZÓR WIRTUOZÓW – KONCERT NA SKRZYPCE I GITARĘ artyści: Anna Maria Staśkiewicz / skrzypce, Krzysztof Meisinger / gitara

moRgan_Barbara Konopka – teksty, sopran, skrzypce, altówka, nagrania dźwiękowe, wideo, performans Veri Kami – teksty, inżynieria sceny, pętle dźwiękowe, transport Victor – gitara elektryczna, bass, inżynieria dźwięku, performans, transport Max Hexer – teksty, baryton, narracja, bass, diapozytywy, performans, organizacja i produkcja

23.07.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Mikrokosmos z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 30.07.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Wakacje z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. SIERPIEŃ 2013 06.08.2013 Promocja książki Chopin żywy w swoich listach i w oczach współczesnych autorstwa Adama Czartkowskiego, Zofii Jeżewskiej, Krzysztofa Jeżewskiego. Spotkanie z Krzysztofem Jeżewskim poprowadziła Grażyna Sędzimir Blanc. 31.08.2013 WOLNA SOBOTA #5 / Dzień dla kobiet w CSW – Wakacyjny Maraton Filmowy w Kinie Centrum WRZESIEŃ 2013 10.09.2013 Spotkanie wokół projektu Liliany Piskorskiej i Martyny Tokarskiej Podróż aktywistycznoartystyczno-przygodowa 14.09.2013 ZŁAP TO Z NAMI! Pierwszy SWAP-meeting w LabSenie Kulturalna „wymienialnia” w LabSenie była kontynuacją spotkań, które do tej pory odbywały się w Cafe Draże. Idea twórczej wymiany i proekologicznej postawy zagościła w przestrzeni CSW w postaci kawiarenki społecznej. 19.09.2013 Koncert / NAO Sternenhoch – performans audiowizualny

20.09.2013 Otwarcie wystawy PRZEPIĘKNE, AŻ NIEPRAWDZIWE! Bory Tucholskie na fotografiach Wystawa współorganizowana przez Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego. 20.09.2013 Pierwsze spotkanie w ramach projektu LOCIS, opartego na dwuletnim programie rezydencji artystycznej i wymiany kulturalnej między Polską, Irlandią i Szwecją

Koncert moRgan_Barbara Konopka, Max Hexer

Projekt LOCIS realizowany jest przez Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu we współpracy z Wydziałem Sztuki przy Radzie Hrabstwa Leitrim oraz Botkyrka Konsthall w Sztokholmie. W toruńskiej edycji projektu udział wzięli Jonas Nobel wraz z Arkiem Pasożytem, Patrycją Orzechowską oraz Cathal Roche (Irlandia) i Mają Hammarén (Szwecja). 20 – 21.09.2013 GRAFFITI – SPOSÓB NA SZAROŚĆ Dwudniowe warsztaty dla młodzieży w wieku 15–19 lat ze znanym twórcą graffiti, writerem ZBEEROVSKY. W ramach warsztatów uczestnicy wykonali własne graffiti na Bulwarze Sztuki CSW. 26.09.2013 ZRÓB TO Z NAMI: GEEK GIRLS CARROTS TORUŃ 27.09 – 26.01.2013 EPIDEMIC artyści: Ewa Axelrad, Tymek Borowski, Izabela Chamczyk, Mateusz Kula, Jan Manski, Arek Pasożyt, Liliana Piskorska, Joachim Sługocki, Izabela Tarasewicz, Natalia Wiśniewska kurator: Piotr Lisowski Wystawa Epidemic w swoim tytule i formie nawiązuje do filmu Larsa von Triera Epidemia (1987), wchodzącego w skład „trylogii europejskiej” duńskiego reżysera. Film, będący połączeniem dokumentu z fabułą, jest próbą ukazania pracy nad scenariuszem filmowym. Quasi-dokumentalne sceny, w których von Trier wraz ze scenarzystą Nielsem Vørselem próbują odtworzyć utracony scenariusz, łączą się z kadrami z ich filmu, opowiadającego o bliżej nieokreślonej epidemii. W kulminacyjnej scenie, w czasie spotkania filmowców z producentem, dochodzi do przeprowadzenia seansu spirytualistycznego. Kobieta, która czytała utracony scenariusz, „wchodzi” w film i zaczyna opowiadać o obrazach epidemii, jakie widzi, a w konsekwencji przenosi chorobę na obecne na spotkaniu osoby... Wystawa Epidemic, biorąc swój początek w zaproponowanej przez von Triera autotematycznej refleksji nad filmem, była przede wszystkim próbą testowania pojęcia wystawy rozumianej jako medium. Starała się zmierzyć ze współczesnymi kategoriami artystycznej produkcji, rozpatrywanej przez pryzmat relacji, jakie zachodzą między artystą, kuratorem, publicznością oraz instytucją. Jej konstrukcja odwoływała się do kategorii eseju filmowego (Chris Marker), gdzie na jednej płaszczyźnie spotykają się różnorodne narracje i sposoby przedstawienia oraz rozmywają się wszelkie granice pomiędzy fikcją a rzeczywistością.

Sposób na szarość Warsztaty graffiti

Ewa Axelrad

EPIDEMIC 82

Kurator: Piotr Lisowski

28.09.2013 Wolna Sobota #6 / Dzień dla kobiet w CSW Wrześniowa edycja WS dedykowana była tematowi macierzyństwa. O tym, jak poradzić sobie z niedoskonałością własną i potomstwa, można było porozmawiać na specjalnych warsztatach z coachem, zatytułowanych Nie lubię swojego dziecka. Dla mam, które chciały się dowiedzieć, jak robić dzieciakom fajne zdjęcia zorganizowaliśmy warsztaty Smaki dzieciństwa – fotografia dziecięca bez kreacji. Zaprosiliśmy również na dyskusję – tym razem pod

Izabela Chamczyk hasłem Słodko-gorzko, czyli o macierzyństwie bez retuszu. Na deser, jak zwykle – film w Kinie Centrum, czyli pokaz komedii Para na życie. 28.09.2013 CSW z Blikiem: MALOWIDŁA SENNE Na wrześniowym spotkaniu przyjrzeliśmy się bliżej twórczości trzech surrealistów: Joana Miró, Salvadora Dali i René Magritte’a, a ich dzieła posłużyły nam jako inspiracja do stworzenia niepowtarzalnych wzorów poduszek.

Arek PasoĹźyt

PAŹDZIERNIK 2013 01.10.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Jesiennik z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 05.10.2013 :audioskopia: #5: Michael Vorfeld – projekt audiowizualny LIGHT BULB MUSIC 05.10.2013 Rajd w ramach kampanii profilaktycznej pod nazwą Październik 2013 – Zdrowiu mówimy TAK Uzależnieniom NIE CSW zorganizowało warsztaty inaugurujące akcję skierowaną do niepełnosprawnych dzieci i młodzieży – uczestników rajdu. 08.10.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Salon mody i urody z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 09 – 11.10.2013 Konferencja Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata V Konferencja Sztuki Nowoczesnej w Toruniu zatytułowana była Sztuka Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii & Republiki Irlandii w XX i XXI wieku i polsko-brytyjskie kontakty artystyczne. 10.10.2013 SENIORZY W AKCJI: KADRY Z SZAFY Pierwsze spotkanie w ramach cyklu przeznaczonego dla osób dojrzałych, interesujących się fotografią klasyczną, cyfrową i modą lat 60., 70. i 80. XX wieku. 10.10.2013 TORMIAR: Subiektywne oprowadzanie po kampusie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na Bielanach, część 1 Subiektywny spacer śladami modernistycznej architektury i wzornictwa miasteczka uniwersyteckiego. W opracowaniach poświęconych polskiej architekturze XX wieku założenie Kampusu UMK jest uważane za jedną z najważniejszych realizacji, tymczasem studenci i mieszkańcy Torunia wciąż niewiele o nim wiedzą. 11.10.2013 – 26.01.2014 MIKROUTOPIE CODZIENNOŚCI. Wystawa prac z kolekcji CSW Znaki Czasu w Toruniu

MIKROUTOPIE CODZIENNOŚCI Kuratorka: Izabela Kowalczyk

Witold Chmielewski

artyści: Jan Berdyszak, Witold Chmielewski, Oskar Dawicki, Wojciech Doroszuk, Edward Dwurnik, Rafał Góralski, Joanna Górska, Günter Grass, Grupa Działania / Grupa 111, Marcelina Gunia, Izabella Gustowska, Marta Ipczyńska, Elżbieta Jabłońska, Michał Kokot, Jerzy Kosałka, Jarosław Kozakiewicz, Katarzyna Kozyra, Zofia Kulik, Maciej Kurak, Violka Kuś, Jan Lebenstein, Iwona Liegmann, Zbigniew Libera, Natalia LL, Marcin Maciejowski, Angelika Markul, Lech Majewski, Andrzej Maziec, Nicola Ruben Montini, Jarosław Modzelewski, Jacek Niegoda, Krystyna Piotrowska, Dorota Podlaska, Agnieszka Polska, Filip Pręgowski, Leszek Przyjemski, Józef Robakowski, Leon Romanow, Izabella Retkowska, Max Skorwider, Marek Sobczyk, Marian Stępak, Supergrupa Azorro, Andrzej Tobis, Suzanne Treister, Andrzej Wasilewski, Ryszard Wietecki, Anastazy

Wiśniewski, Adam Witkowski, Krzysztof Wodiczko, Wojciech Zamiara, Honza Zamojski kuratorka: Izabela Kowalczyk Mikroutopie codzienności to świadome, kreatywne kształtowanie swego otoczenia, troska o własne miejsce, o wszystkich i wszystko, z czym mamy do czynienia, zabieganie o poprawę stosunków z innymi – ludźmi, zwierzętami oraz całym światem przyrody. Wystawa prezentująca wybrane prace z kolekcji toruńskiego CSW podejmowała problem relacji oraz różnych form życia: prywatnego, publicznego, organicznego, postludzkiego, lokalnego oraz artystycznego. Ekspozycja miała też zwrócić uwagę na znaczenie sztuki w dzisiejszym świecie, jako że sztuki plastyczne nie cieszą się w naszym kraju zbytnią estymą, prace artystyczne traktowane są jako wybryki zblazowanych artystów, zaś w obecnym

modelu edukacji brakuje miejsca na przygotowanie do odbioru sztuki współczesnej. A przecież sztuka jest kapitałem zarówno materialnym, jak i symbolicznym. Ukazuje rzeczywistość w sposób niekonwencjonalny, rozwija naszą wyobraźnię, zmusza do krytycznego myślenia. Sztuka jest bezcennym świadectwem swoich czasów. Wpływa na prestiż kolekcjonera czy miejsca, w którym jest prezentowana. Staje się też ważną wizytówką miasta, wzmacniając jego kapitał symboliczny. Budowana z mozołem kolekcja sztuki współczesnej może świadczyć o otwartości miasta i gotowości do podjęcia dyskusji, dotyczącej również trudnych tematów. Sztuka pokazuje różne punkty widzenia, wydobywa różnorodność poglądów, ale zarazem uczy nas „jak różnić się pięknie”, co odnieść można do jednej z naczelnych zasad demokracji.

Zofia Kulik

MIKROUTOPIE CODZIENNOŚCI 90

Kuratorka: Izabela Kowalczyk

11.10.2013 – 24.11.2014 Jerzy Olek. DEkuratorka: Marta Smolińska Tytuł prezentowanej w toruńskim CSW wystawy De- odsyła do konkretnych zagadnień podjętych przez autora. Są wśród nich takie problemy, jak dekonstrukcja, destrukcja, dekompozycja czy dezintegracja. Łącznie haseł zaczerpniętych z poetyki postmodernizmu jest dziesięć, i to one porządkowały cały materiał wystawowy. Ekspozycja nie była monolitem, raczej mozaiką dopełniających się elementów. Przemawiała różnymi językami. Wspólnym mianownikiem poszczególnych części Dezdawał się być syndrom gry z okiem. 11.10.2013 Nocne zwiedzanie wystawy kolekcji CSW Znaki Czasu i wystawy Jerzego Olka wraz z kuratorami

Holland, laureatka Srebrnego Niedźwiedzia Berlinale Julia Jentsch i pięciokrotny zdobywca Złotych Lwów Bogusław Linda, a także Emanuelle Seigner, Shirin Neshat, Dagur Kari, Janusz Gajos, Jerzy Stuhr, Borys Szyc i wielu innych. 22.10.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Indianie z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 22.10.2013 Spotkanie z Sophie Prins-Gapiński w Czytelni 22.10 – 3.11.2013 PRZEprojekt: OPEN CALL & TOFFIFEST: Maks Bereski: Found in Translation

12.10.2013 Dzień z wystawą kolekcji CSW – warsztaty rodzinne, familijne spacery po wystawach, kreatywne oprowadzania, pikniki w przestrzeni ekspozycyjnej i rodzinne seanse filmów animowanych w Kinie Centrum. 15.10.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Podróż z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 17.10.2013 PRZEgląd Sztuka w Filmie: Siedem łatwych utworów Mariny Abramović, reż. Babette Mangolte 17.10.2013 LITERACI PO GODZINACH: spotkanie autorskie z Szymonem Szwarcem 21 – 27.10.2013 Międzynarodowy Festiwal Filmowy TOFIFEST MFF TOFIFEST jest obecnie jedną z najciekawszych i największych imprez filmowych w Polsce. Budowana od dekady marka „festiwalu kina niepokornego”, owocuje uznaniem ludzi kina i widzów. Wśród gości TOFI znaleźli się już słynna Geraldine Chaplin, sześciokrotnie nominowany do Oscara Jim Sheridan, zdobywca Nagrody Akademii Jiri Menzel, trzykrotnie nominowana Agnieszka

Found in Translation to wielopłaszczynowy projekt przygotowany przez Maksa Bereskiego jako kolejna odsłona PRZEprojektu. Punktem wyjścia dla realizacji stał się film oraz plakaty filmowe, których alternatywne wersje od wielu lat tworzy artysta. Found in Translation to opowieść o tym, w jaki sposób sens zawarty w ruchomych obrazach zawrzeć w jednym nieruchomym. Pokazane w przestrzeni LabSenu prace cechuje metafora, skrót i dowcip, a także wyraźne dążenie do lapidarnej syntezy oddającej treść czy klimat filmu – tak charakterystyczne dla polskiej szkoły plakatu filmowego, której kontynuatorem zdaje się być młody artysta.

Jerzy Olek. DEKuratorka: Marta Smolińska

24.10.2013 TORMIAR: Subiektywne oprowadzanie po kampusie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na Bielanach, część 2 26.10.2013 RESERVED: Be Inspired. Projekt All About Fashion – wykład i warsztaty modowe 29 – 30.10.2013 ŻYWA BIBLIOTEKA w Czytelni Projekt przygotowany przez Pracownię Różnorodności.

LISTOPAD 2013 05.11.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Kamieniczki z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 06.11.2013 TORMIAR: Cele współczesnego designu – wykład prof. Józefa Mrozka Józef A. Mrozek – historyk sztuki i wzornictwa przemysłowego. Od 1978 roku pracuje w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, od roku 2005 jest kierownikiem Zakładu Historii i Teorii Designu na Wydziale Wzornictwa. Wykładał w wielu uczelniach zagranicą, przede wszystkim w USA i Wielkiej Brytanii. W latach 1999–2003 był redaktorem naczelnym miesięcznika „Meble Plus”, obecnie współpracuje z kwartalnikiem „2+3D”. Autor licznych publikacji poświęconych wzornictwu, sztuce użytkowej i architekturze. Członek Stowarzyszenia Historyków Sztuki oraz Design History Society. 07.11.2013 LITERACI PO GODZINACH: spotkanie z Mikołajem Wyrzykowskim w ramach Toruńskiego Festiwalu Książki 2013 Spotkanie autorskie z kilkunastoletnim autorem książki Opowieści z sosnowego lasu, który opowiedział swoim rówieśnikom (i nie tylko) o tym, skąd czerpał inspiracje i jak powstawała jego książka. 08.11.2013 EX DIGITALIS – otwarcie wystawy ekslibrisów trzech artystów: Krzysztofa Marka Bąka, Rajmunda Aszkowskiego i Marka Głowackiego w ramach Toruńskiego Festiwalu Książki 2013 08.11.2013 U źródeł pamięci. O zapominaniu w historii teologii i literaturze – promocja książki pod red ks. dra hab. Piotra Roszaka w ramach Toruńskiego Festiwalu Książki 2013 Spotkanie prowadziła Katarzyna Marcysiak. 08.11.2013 Odczyt dźwięku #13 Spotkanie w przestrzeni wystawy Epidemic – MACIEJ MELECKI + PAPER CUTS + EPIDEMIC. 08 – 10.11.2013 Międzynarodowa konferencja Trends in Interdisciplinary Studies organizowana przez redakcję pisma awangardy filozoficzno-naukowej „AVANT”

09.11.2013 SŁUCHALNIA – Muzyczne Znaki Czasu: spotkanie z Dobromiłą Jaskot wokół tematu Kompozytorskie pejzaże 09.11.2013 Warsztaty EXPERYMENTY Z EXLIBRISEM w ramach Toruńskiego Festiwalu Książki 2013 Warsztaty towarzyszyły wystawie EX DIGITALIS – Krzysztofa Marka Bąka, Zygmunta Aszkowskiego i Marka Głowackiego. 10.11.2013 Spotkanie związane z promocją artystycznej książki dla dzieci Teodor Autorka, Maria Szczodrowska, opowiedziała o bohaterach książki – Teodorze, który nie potrafi wymówić głoski „r”, jego mamie i nauczycielu „ładnego mówienia”. Razem z dziećmi i ich rodzicami zajrzeliśmy za kulisy powstawania książki i zaprosiliśmy do plastycznego działania związanego z jej tematem. 12.11.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Listopadowy sad z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 13.11.2013 :audioskopia: #6: Rob Curgenven i Ludomir Franczak – The Indians 14.11.2013 SENIORZY W AKCJI: KADRY Z SZAFY Kolejne spotkanie w ramach projektu. 14.11.2013 Pierwsze spotkanie z cyklu wyOBRAZ sobie Scenariusz spotkania odwoływał się do antropologicznej teorii obrazu Hansa Beltinga, w której kluczową rolę pełni triada pojęć: ciało – medium – obraz. Każde z tych pojęć, wspólnie stanowiących istotę interdyscyplinarnego rozumienia obrazu, zostało rozwinięte w postaci krótkich wystąpień zaproszonych gości – przedstawicieli środowiska teoretyków filozofii, filmowców, historyków sztuki i artystów. 15 – 17.11.2013 POLE WIDZENIA / POLE SŁYSZENIA: LUTOSŁAWSKI artyści: Lutosławski Quartet, Krakowski Kwintet Dęty, Adam Bałdych, Reinhold Friedl, Raymond Salvatore Harmon, Paweł Hendrich, Paweł Janicki,

Krakowski Kwintet DÄ&#x2122;ty

Pole widzenia / Pole słyszenia: LUTOSŁAWSKI 96

Kurator: Krzysztof Białowicz

Konrad Kucz, Mateusz Kwiatkowski, Lillevan, Paweł Lisek, Robert Rasz, Robert Seidel kurator: Krzysztof Białowicz Czwarta już edycja unikalnego, jedynego w swoim rodzaju festiwalu Pole widzenia / Pole słyszenia, łączącego najświeższe tendencje w sztuce animacji i nowych mediach z dziełami muzycznymi, podporządkowana była idei zaprezentowania muzyki wybitnego polskiego kompozytora Witolda Lutosławskiego w konfrontacji ze współczesną sztuką wizualną i mediami cyfrowymi. Przez dwa festiwalowe dni, 15 i 16 listopada, byliśmy świadkami koncertów, w których muzyka współczesna współistniała z wyrafinowanym obrazem, wykorzystującym najnowocześniejsze technologie. Usłyszeliśmy jeden z najwybitniejszych kwartetów smyczkowych w Europie – Lutosławski Quartet – oraz doskonały kwintet grający na instrumentach dętych: Krakowski Kwintet Dęty. Muzycy, poza utworami Witolda Lutosławskiego, zagrali kompozycje Grażyny Bacewicz, Krzysztofa Pendereckiego, Pawła Mykietyna, Wojciecha Kilara i György’a Ligetiego. Oprawę wizualną do tych utworów wykonał niemiecki artysta Robert Seidel, którego prace charakteryzują się bardzo subtelną i oszczędną kolorystyką. Kolejny dzień festiwalu rozpoczął koncert jednego z najbardziej rozpoznawalnych współczesnych polskich skrzypków poruszających się repertuarowo w obrębie jazzu i awangardy – Adama Bałdycha. Razem z Pawłem Hendrichem, kompozytorem, który ściśle koreluje swoją pracę z komputerem, oraz z artystą wizualnym Pawłem Liskiem zaprezentowali projekt AVATAR, opierający się na improwizacji powiązanej m.in. z utworami Lutosławskiego, Bacha i Hildegardy z Bingen. Kolejnym koncertem był występ niemieckiego duetu Reinhold Friedl i Lillevan. Ich koncepcja dźwiękowowizualna Lutosławski Homage oparta została na dialogu dźwięków preparowanego fortepianu z dynamiczną animacją. Końcowym akcentem festiwalu był koncert PRENTY – koncepcji muzycznej stworzonej przez Konrada Kucza, Mateusza Kwiatkowskiego i Roberta Rasza. Ta premierowa kompozycja pt. Lutoslavia wsparta doskonałymi wizualizacjami amerykańskiego artysty Raymonda Salvatore Harmona w całości odnosiła się do koncepcji kompozytorskiej Witolda Lutosławskiego. W trakcie trwania festiwalu w przestrzeni LabSenu prezentowana była instalacja interaktywna Pawła Janickiego, która dała widzom możliwość aktywnego uczestniczenia w procesie komponowania utworu

muzycznego poprzez ingerencję w animowane struktury graficzne generowane na trzech powiązanych ze sobą ekranach. Instalacja bazowała na wybranych fragmentach kompozycji Witolda Lutosławskiego. Dodatkowym wydarzeniem rozszerzającym zakres występujących na Polu widzenia / Polu słyszenia środków wyrazu była instalacja graffiti Raymonda Salvatore Harmona, która wykonana została na Bulwarze Sztuki przed budynkiem CSW w dniu otwarcia festiwalu. 19.11.2013 Koncert STARE MIASTA – NOWA MUZYKA w Czytelni artyści: Blanka Dembosz / sopran, Marianna Oczkowska / skrzypce, Mateusz Ryczek / komputer, Tomasz Skweres / wiolonczela 20.11.2013 TORMIAR: Fantastyczna ceramika użytkowa. Włocławskie fajanse z lat 1953–1965 – wykład Karoliny Bandziak-Kwiatkowskiej Pod względem artystycznym okres 1953–1965 był jednym z najciekawszych rozdziałów w polskim wzornictwie przemysłowym i jednym

Danuta Nawrocka

z najciekawszych w historii włocławskich fabryk fajansu. Wyroby pochodzące z tego czasu wpisują się mocno w krajobraz kulturowy okresu polskiej „odwilży”, który zaznaczył się niespotykanym dążeniem do „umasawiania” nowoczesnych form artystycznych. W tym czasie we Włocławku produkowano fajanse o nowoczesnej, ekspresyjnej stylistyce, wykańczane abstrakcyjnymi, wielobarwnymi dekoracjami. Wyroby z tamtych lat określa się potocznie mianem „picassów”. Były one dziełem artystów pracujących we włocławskim Ośrodku Wzorcującym – Jana Sowińskiego, Elżbiety Piwek-Białoborskiej i Wita Płażewskiego. To dzięki ich inwencji twórczej fajanse włocławskie podbijały rynki zagraniczne. Dzisiaj ponownie wraca moda na tamtą stylistykę, która przez czterdzieści lat pozostawała w cieniu „błękitnych kwiatów”. 20.11.2013 SIM Toruń #4: Od czego tak naprawdę zależy jakość treści w internecie? / Technofobie – rozmowy na krawędzi internetu Spotkanie z Arturem Roguskim z magazynu „BRIEF” i Maciejem Pokornowskim a.k.a FLU.

Piotr Kumor

Agnieszka Zgirska 99

21.11.2013 Otwarte spotkanie poetyckie toruńskiej grupy Jamochłon w Czytelni 26.11. 2013 ZRÓB TO Z NAMI: Lale i laleczki z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 26.11.2013 Spotkanie promujące antologię Młody Toruń poetycki pod redakcją Tomasza Dalasińskiego i Radosława Sobotki, wydaną w bibliotece czasopisma „Inter-” 28.11.2013 Drugie spotkanie z cyklu wyOBRAZ sobie Spotkanie dotyczyło przedmiotu i przedmiotowości w sztuce. Wiąże się z tym nie tylko historia jednego z najpopularniejszych gatunków malarskich, jakim jest martwa natura, ale także relacji między przedmiotowością i podmiotowością w sztuce. 28.11.2013 Konsultacje zespołowe – warsztaty dla nauczycieli plastyki i muzyki 28.11.2013 PRZEgląd Sztuka w Filmie: Bert Stern, reż. Shannah Laumeister 29.11.2013 Spotkanie ze SZKŁEM Z PAMIĘCIĄ Prezentacja fotogramów, prelekcja i pokaz technologiczny wykonywania fotografii w technice mokrego kolodionu. Prowadzenie: Sebastian Miś. 30.11.2013 STAR FORCE – ogólnopolski zlot fanów Star Wars GRUDZIEŃ 2013 03.12.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Mróz z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 05.12 – 27.12.2013 Grand Press Photo 2013 Wystawa Grand Press Photo prezentowała 176 najlepszych zdjęć prasowych 2013 roku, wybranych w ramach Ogólnopolskiego Konkursu Fotografii Prasowej, organizowanego przez branżowy miesięcznik „Press”.

100

Marcin StachoĹ&#x201E;

101

05.12.2013 LITERACI PO GODZINACH: spotkanie z Markiem Kazmierskim Pochodzący z Polski tłumacz i pisarz prowadzi niezależne wydawnictwo OFF_Press powstałe w 2010 roku, z siedzibą w Wielkiej Brytanii. Wydawnictwo promuje literaturę, organizując wydarzenia literackie, wieczory autorskie, warsztaty z pisarzami tworzącymi w różnych językach. 06 – 8.12.2013 VII Festiwal Performance KOŁO CZASU Festiwal pod honorowym patronatem prof. Elżbiety Basiul – Dziekan Wydziału Sztuk Pięknych UMK kurator: Marian Stępak Festiwal Performance KOŁO CZASU jest przede wszystkim spotkaniem młodych twórców, jednak może w nim wziąć udział każdy, kto interesuje się szeroko rozumianymi działaniami performatywnymi, również amatorzy. W celu weryfikacji kondycji młodego performansu, kurator rokrocznie zaprasza małą grupę artystów z większym lub mniejszym dorobkiem w zakresie tego typu działań. W ten sposób dochodzi nie tylko do konfrontacji postaw, ale wzajemnego poznawania i dopowiadania własnych przemyśleń. W tegorocznej edycji Festiwalu Performance KOŁO CZASU wzięło udział 35 uczestników – studentów polskich uczelni artystycznych, młodych twórców, tych ze znaczącym już dorobkiem oraz kilkoro adeptów performansu, w tym dwoje dzieci. Wśród artystów znalazło się także 4 performerów z zagranicy. 07.12.2013 MIKOŁAJKI 2013 W tym roku oprócz specjalnych świątecznych warsztatów w duchu DIY (zrób-to-sam), przebieranek i spacerów po wystawach, na małych uczestników imprezy czekało spotkanie z Teatrem Rysunkowym Jaworski, „Cyrkową zgrają Św. Mikołaja” Grupy EIGHT, Grupą Teatralną „Pomarańczowy Cylinder”, a także z fanatykami gier planszowych. Nie zabrakło też familijnego kina za złotówkę – Kino Centrum przygotowało specjalną świąteczną ofertę dla całych rodzin. 07.12.2013 Warsztaty UPCYCLINGU w Czytelni oraz spotkanie z Iwoną Bojadżijewą – przedstawicielką Polskiej Zielonej Sieci, która poruszyła problem społecznych i ekologicznych aspektów produkcji i używania odzieży w dobie globalnego kapitalizmu.

102

7. Festiwal Performance KOŁO CZASU Kurator: Marian Stępak

Michał Kowalski

103

PLEASE CALL STELLA! 104

W ramach projektu LOCIS

10.12.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Chatka z piernika z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 10.12.2013 TORMIAR: Zawód architekt – wykład Tomasza Fudali Grudniowe spotkanie w ramach TORMIARU poświęcone było zagadnieniom związanym z rolą architekta w kształtowaniu tkanki miejskiej. Na wykład zaprosiliśmy Tomasza Fudalę, kuratora organizowanego w stolicy festiwalu „Warszawa w budowie”. Podczas spotkania kurator podzielił się refleksjami dotyczącymi tego miasta oraz opowiedział o zagadnieniach, które były tematem tegorocznej edycji. 12.12.2013 Trzecie spotkanie z cyklu wyOBRAZ sobie Spotkanie dotyczyło malarstwa abstrakcyjnego, rożnych przejawów abstrakcji i rozmaitych strategii artystycznych obecnych w tym nurcie. Przykładami ilustrującymi tę problematykę były wybrane dzieła z kolekcji CSW. Podczas spotkania zastanawialiśmy się, co to znaczy myśleć abstrakcyjnie, poruszaliśmy zagadnienie matematycznych relacji obecnych w sztuce abstrakcyjnej oraz analizowaliśmy, co dzieje się w głowie malarza abstrakcjonisty. 13.12.2013 – 23.02.2014 PLEASE CALL STELLA! artyści: Jonas Nobel, Maja Hammarén, Cathal Roche, Arek Pasożyt, Patrycja Orzechowska Wystawa w ramach projektu LOCIS: http://locis.eu/ Please Call Stella! to wystawa podsumowująca pierwszą część LOCIS – projektu opartego na dwuletnim programie rezydencji artystycznej i wymiany kulturalnej między toruńskim CSW, Wydziałem Sztuki przy Radzie Hrabstwa Leitrim (Irlandia) oraz szwedzką Botkyrka Konsthall z siedzibą w Sztokholmie. Realizacja tego projektu była możliwa dzięki finansowaniu z funduszu programu unijnego Kultura 2000. Zapoczątkowany we wrześniu LOCIS to projekt, dzięki któremu spotkała się dwójka polskich artystów – Arek Pasożyt (Toruń) i Patrycja Orzechowska (Gdańsk), Irlandczyk Cathal Roche, Szwedka Maja Hammarén oraz Jonas Nobel, założyciel grupy Uglycute. Seria toruńskich spotkań i warsztatów grupy pięciorga artystów zaowocowała wspólnym projektem wystawienniczym.

105

prace artystyczne. W projekcie brali udział studenci, absolwenci i doktoranci rożnych kierunków artystycznych (łącznie 22 osoby) Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W jego ramach pojawiły się prace wykonane zarówno technikami tradycyjnymi, tj. malarstwo sztalugowe i rysunek, jak i współczesnymi – za pomocą grafiki komputerowej, kolażu, animacji czy instalacji wideo.

13.12.2013 – 05.01.2014 PRZEprojekt: OPEN CALL: wystawa Olgi Szczechowskiej Olga Szczechowska (ur. 1987 w Radomiu) – absolwentka malarstwa i kulturoznawstwa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Uczestniczka kolektywnego i eksperymentatorskiego działania o nazwie PRZEprojekt. Brała udział w kilku wystawach zbiorowych, m.in. w Przeglądzie Młodej Sztuki Świeża Krew w Galerii Socato we Wrocławiu, w Ogólnopolskim Przeglądzie Malarstwa Młodych PROMOCJE 2012 w Legnicy. Uczestniczka programu stypendialnego BMW/ART/TRANSFORMY. Współpracuje z Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu. Zajmuje się malarstwem, ilustracją i różnymi przejawami sztuki współczesnej, także w przestrzeni miejskiej. W twórczości interesuje ją balansowanie między tym, co racjonalne i irracjonalne, szukanie związków między tym, co organiczne i nieorganiczne. Na przekór, formalistka i malarka. 13.12.2013 – 31.01.2014 TAM I TU. NOWE SPOJRZENIA NA DAWNĄ ILUSTRACJĘ – wystawa w Czytelni Pomysł wystawy zrodził się w czasie trwania projektu konserwatorskiego w Bibliotece Elbląskiej. Praca nad zabytkowym księgozbiorem, zarówno w 2012 roku jak i dwa lata wcześniej, kiedy realizowano projekt konserwacji zachowawczej druków z XVI–XVII wieku, stała się inspiracją do zorganizowania wystawy, która połączyłaby sztukę dawną ze sztuką współczesną. Podczas przeglądania setek woluminów starych druków, konserwatorzy BE natrafili na wiele interesujących pod względem artystycznym i treściowym grafik książkowych, wykonanych różnymi technikami (drzeworyty, miedzioryty). Najciekawsze z nich zostały sfotografowane i zaprezentowane grupie artystów toruńskich. Wybrali oni najbardziej interesujące z ich punktu widzenia ilustracje i na ich podstawie wykonali

106

14.12.2013 MARATON PISANIA LISTÓW Amnesty Intenational w Czytelni Po raz kolejny torunianie mogli pomóc więźniom sumienia i innym osobom narażonym na łamanie praw człowieka na całym świecie, uczestnicząc w Maratonie Pisania Listów organizowanym przez Amnesty International w Czytelni CSW. 14.12.2013 X-MAS KRAM: Przedświąteczny targ prezentów hand-made Na przekór supermarketowym promocjom prezentów made in China, CSW zorganizowało X-MAS KRAM, czyli świąteczne targi unikalnego designu. Zaprosiliśmy kilkudziesięciu wystawców z całej Polski, tworzących jedyne w swoim rodzaju zabawki, autorskie akcesoria dla małych i dużych, designerskie ubrania, pięknie wykonaną biżuterię i oryginalne, nowoczesne gadżety, które wymykają się sklepowym definicjom. Przez całe sobotnie popołudnie, przy dźwiękach Radia LabSen, można było bez szalonego przedświątecznego zgiełku kupić piękne prezenty dla najbliższych pochodzące od polskich projektantów. 17.12.2013 ZRÓB TO Z NAMI: Jarmark z ozdobami z cyklu ZMYSŁOTEKA Zajęcia dla rodziców i dzieci w wieku 2-4 lat. Prowadzenie: Katarzyna Gołuńska. 19.12.2013 SENIORZY W AKCJI: KADRY Z SZAFY Skanowanie i działanie w świątecznym nastroju. 19.12.2013 SIM Toruń #5: Nowe trendy w projektach ICT / Czy możemy obejść się bez Google? Spotkanie z Łukaszem Kossakowskim i Przemkiem Krysińskim (UMK Toruń). 21.12.2013 SŁUCHALNIA – Muzyczne Znaki Czasu: Śpiewaczka i komputer – spotkanie z Blanką Dembosz i Mateuszem Ryczkiem

JA C K LE

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

udowa kolekcji sztuki współczesnej jest procesem aktywnym i żywym. Proces ten, traktowany w sposób dyskursywny, nastawiony jest na tworzenie narracji zdolnej do generowania zmiany rzeczywistości artystycznej, jak i społecznej. Podstawową kategorią, do której chcielibyśmy się odnieść w naszych refleksjach i strategiach rozwoju zbioru jest pojęcie performatywizmu. Performatywizm spełnia tutaj rolę dwojaką. Po pierwsze jest kategorią porządkującą sam proces budowy – metodą, na której opieramy główne założenia ideowe kolekcji. Performatywizm akcentuje napięcie pomiędzy mówieniem a działaniem. Wprowadza rodzaj wypowiedzi oznaczającej wykonanie czynności, która ingeruje w rzeczywistość, generując w niej zmianę. Tak samo proces budowy kolekcji traktujemy jako działanie, które umożliwi aktywne tworzenie narracji, wykorzystujących artystyczne prace i idee do celów o charakterze poznawczym, analitycznym i krytycznym. Parafrazując tytuł rozprawy Johna L. Austina, twórcy pojęcia „wypowiedzi performatywnej”, można to sprowadzić do zasady

Thomas Bayrle

107

„jak działać pracami” (obiektami sztuki). Po drugie, pojęcie „performatywizm” jest zakorzenione w samej historii sztuki, odnosząc się do takich tradycji, jak sztuka ciała, sztuka akcji, happening, performans, teatr eksperymentalny czy nowe media. Te obszary aktywności twórczej w sposób szczególny będą przez nas analizowane ze względu na zawarty w nich performatywny pierwiastek. Kolekcja, zgodnie z przyjętą linią budowy, będzie rozwijać się w kilku kierunkach, które wynikają z refleksji nad pojęciem performatywizmu. Jednocześnie tworzona będzie w sposób koherentny z programem wystawienniczym nastawionym na interdyscyplinarny charakter, otwartość na eksperymentowanie i innowacje, koncentrację na aktualnych kreatywnych praktykach wyrażanych za pośrednictwem różnych środków i języków artystycznych. Główna oś programowa zakłada poszukiwania prowadzące do zdefiniowania sztuki jako synonimu emancypacji i wolności, radości intelektualnej, ale i dywersyjnej, anarchistycznej aktywności mogącej wstrząsnąć światem. Zakłada poszukiwania działań, które wykorzystują sztukę jako środek do wzmacniania i zmiany rzeczywistości – począwszy od racjonalnych i naukowych poszukiwań, poprzez praktyki artystyczne kwestionujące konwencje społeczne i poszukujące alternatywnych modeli sztuki i życia, a skończywszy na działaniach kładących nacisk na współczesne technologie i przestrzenie komunikacyjne, jak np. Internet. Na tak zakreślonym obszarze zainteresowań, w kontekście pojęcia performatywizmu, zamierzamy skupić się na kategoriach, które zdefiniują interesujące nas praktyki artystyczne zarówno na poziomie indywidualnych, jak i kolektywnych działań. Prace pozyskane do Kolekcji CSW w 2013 roku: 1. Thomas Bayrle, Miasto 1981/1997, tapeta, papier, 6 elementów, 59x72,5 cm 2. Thomas Bayrle, Frankfurtczycy 1981/1997, tapeta, papier, 24 elementy, 59x42 cm 3. Thomas Bayrle, Liczący ziemniaki 1968, tapeta, papier, 4 elementy, 53,5x82,5 cm 4. Thomas Bayrle, Canon 1989, tapeta, papier, 7 elementów, 73x60 cm 5. Thomas Bayrle, Buty 1967, tapeta, papier, 6 elementów, 86x59 cm

6. Jerzy Brzuskiewicz, Laminowana „Trybuna Ludu” 1983, kolaż, włókno szklane, żywica epoksydowa, gazeta 7. Jerzy Brzuskiewicz, Stoliki polskie 1983, technika własna, obiekty, 50x65 cm 8. Dorota Chilińska, Wieża Babel 2006, instalacja wideo, 10′ 9. Heinz Cibulka, obraz_08 2005, kolaż cyfrowy na blasze aluminiowej, 110x72 cm 10. Heinz Cibulka, obraz_09 2005, kolaż cyfrowy na blasze aluminiowej, 100x200 cm 11. Heinz Cibulka, Metabolism – Wiener Schnitzel 2013, obrus, 153x500 cm 12. Piotr Kowalski, Project for a Distance 1965, serigrafia, 66x55 cm, ed. 75/75 13. Jarosław Kozłowski, Empatia sacrum do profanum i vice versa 2011, instalacja, 2 aluminiowe kosze na śmieci 14. Katarzyna Kozyra, A Quarter of an Hour 2004, wideo, 12′43″, ed. 2/5 15. Wacław Kuczma, Portret trumienny 1996, dokumentacja performansu, 15′ 16. Wacław Kuczma, Sąd ostateczny 1997, dokumentacja performansu, 30′ 17. Wacław Kuczma, Triduum popaschalne/Nasz chleb powszedni 1998, dokumentacja performansu, 12′ 18. Wacław Kuczma, Das Mann 2011, dokumentacja performansu, 1′13″ 19. Wacław Kuczma, Tomorrow Belongs to Me 2011, dokumentacja performansu (BWA Bydgoszcz), 16′37″ 20. Wacław Kuczma, Tomorrow Belongs to Me 2011, dokumentacja performansu (CSW Toruń), 16′37″ 21. Zbigniew Libera, Ezra Pound 2004, rysunek ołówkiem, 70x100 cm 22. Zbigniew Libera, Che Guevara 2004, rysunek ołówkiem, 70x100 cm 23. Zbigniew Libera, Antoni Artaud i Nam June Paik 2004, rysunek ołówkiem, 70x100 cm 24. Jacek Malinowski, Cela 2012, 9 fotografii na szkle, 21,2x11,5 cm, ed. 1/2 25. Natalia LL, Natalia ist sex 1974, instalacja fotograficzna, 13 fotografii, 60x60 cm 26. Jerzy Olek, Negative of Shadow 2010, cykl 5 grafik komputerowych, 15x15 cm 27. Eric von Robertson, Recon-Screen 2008-2010, instalacja site-specific Przedsięwzięcie dofinansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

108

Katarzyna Kozyra

JA C A UK

28. Marek Sobczyk i Jarosław Modzelewski, Pan Kopernik w kosmosie [Wątek sporu polskoniemieckiego] 2012-2013, tempera na płótnie, 230x360 cm 29. Katarzyna Tretyn-Zecević, Bez tytułu z cyklu Imponderabilia 2012, technika własna, 190x190 cm 30. Katarzyna Tretyn-Zecević, Bez tytułu z cyklu Imponderabilia 2012, technika własna, 190x190 cm 31. Jerzy Truszkowski, Audiofil 1986, wideo, 6′, ed. 7/25 32. Jerzy Truszkowski, Pożegnanie Europy 1987, wideo, 12′, ed. 7/25 33. Jerzy Truszkowski, Ku Śmierci 1988, wideo, 12′, ed. 7/25 34. Aleksandra Waliszewska, Inwazja 2009, druk cyfrowy, 6 elementów, 35x25 cm, ed. 1/15 35. Honza Zamojski, Anarchia 2013, instalacja, dwie drabiny, animacja

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

roku 2013 kontynuowaliśmy działania edukacyjne mające na celu stworzenie pomostu między CSW a naszą publicznością. Jak w latach ubiegłych, próbowaliśmy rozpoznawać potrzeby publiczności i wychodzić naprzeciw jej oczekiwaniom, przełamując stereotypową niechęć wobec zjawisk sztuki współczesnej. Dział Edukacji w dalszym ciągu prowadził także współpracę z innymi toruńskimi instytucjami kultury w ramach wakacyjnego projektu Do 6 razy sztuka. Cykl ten ma przybliżyć mieszkańcom Torunia potencjał edukacyjny miejskich instytucji i dać dzieciom możliwość wzięcia udziału w niezwykłych wydarzeniach, które rozgrywają się za ich murami. Z racji wielkiej popularności, jaką w 2012 roku cieszył się projekt Wystaw się w CSW, postanowiliśmy po raz kolejny zrealizować wystawę konkursową o charakterze społecznościowym. Na tegorocznej ekspozycji zaprezentowanych zostało ponad 100 fotografii 70 twórców! W tym roku rozpoczęliśmy projekt edukacyjny dofinansowany ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Towarzystwa Inicjatyw

109

Twórczych Ę. W ramach warsztatów Seniorzy w akcji: kadry z szafy, zrealizowaliśmy cykl warsztatów fotograficznych skierowany do osób starszych oraz uczniów VII LO w Toruniu, integrujący dwie różne grupy wiekowe, które statystycznie najtrudniej zaangażować w działania instytucji. Udało nam się pokazać młodym i seniorom, że współpraca międzypokoleniowa jest możliwa, twórcza i ciekawa! Efekty wspólnych działań będzie można oglądać na wystawie w przestrzeni edukacyjnej LabSen w CSW w 2014 r. Nasze nowe kosze edukacyjne umożliwiały wspólne familijne spacery po wystawach. W każdym koszyku można znaleźć nie tylko zestaw zadań do wykonania i rozmaite materiały plastyczne, ale także koc, dzięki któremu wizyta w CSW nabiera charakteru rodzinnego pikniku ze sztuką. Zawartość kosza stanowi jednocześnie miniprzewodnik po aktualnych wystawach. W ramach projektów przeznaczonych dla rodzin, zainaugurowaliśmy tzw. Wyprawy w głąb sztuki, umożliwiające nieszablonowe zwiedzanie naszych wystaw. Wyposażeni w specjalny ekwipunek, członkowie familijnej wyprawy mogą przeżyć prawdziwą artystyczną przygodę, zrozumieć zagadkowe znaczenia współczesnych dzieł sztuki,

110

wniknąć w wyobraźnię artystów i poznać ich pozornie skomplikowany język, a także stworzyć coś własnego w oparciu o zdobyte doświadczenia. W 2013 roku zainaugurowaliśmy także nową formę spotkania na wystawie: Odczarowanie sztuki współczesnej – dialog z wystawą. Na tym spotkaniuoprowadzaniu pod lupę bierzemy aktualny temat wystawy i opowiadamy o najciekawszych historiach z nią związanych. Wyjątkową propozycją całorocznej współpracy CSW z Blikiem były warsztaty graffiti. Była to okazja do zbadania materii, jaką jest farba w sprayu, a także do zapoznania z wyjątkowym stylem street artu. Warsztaty prowadził writer ZBEEROVSKY, artysta z dwudziestoletnim stażem w tej dziedzinie.

C O N I

U R T EN

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

ok 2013 był przełomowy dla działalności Kina Centrum, gdyż udało się zmodernizować jego wyposażenie techniczne. Kino zostało scyfryzowane dzięki wsparciu unijnego Programu Media oraz dotacji otrzymanej z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zakup nowoczesnego sprzętu zapewnił Kinu włączenie go do prestiżowego stowarzyszenia Ogólnopolskiej Sieci Kin Cyfrowych, a przede wszystkim zapewnił skok frekwencyjny oraz większe możliwości programowania repertuaru. Najlepszym dowodem wielkiego wpływu zainstalowanej nowoczesnej technologii na rozwój frekwencyjny Kina jest różnica statystyk między III a IV kwartałem 2013 roku. Ilość widzów adekwatnie wzrosła: z 3182 w III kwartale do 9534 w IV. Zatem Kino Centrum, dzięki zastosowaniu technologii DCI, trzykrotnie zwiększyło frekwencję. Program merytoryczny Kina Centrum obfitował w premiery filmowe, szczególnie produkcje polskie i europejskie. Kontynuowano również cykle cieszące się dużym zainteresowaniem grup, dla których są dedykowane (Kino dla seniora, Kinodanie – cykl dla studentów). Kino Centrum zrealizowało artystyczny

111

cykl PRZEgląd Sztuka w Filmie, prezentując obrazy poświęcone wybitnym artystom sztuki współczesnej, oraz regularnie organizując towarzyszące pokazom debaty z udziałem zaproszonych gości. Program Kina został poszerzony również o nowe projekty artystyczne. Wśród nich znalazł się cykl Portrety – Artyści osobni. W ramach projektu prezentowano dorobek reżyserów, którzy tworzą niekonwencjonalne projekty na granicy sztuki i filmu, trudne do jednoznacznego przyporządkowania. Wśród tych artystów znalazł się m.in. amerykański niezależny filmowiec-prowokator John Waters. Kino Centrum uruchomiło również specjalną platformę edukacyjną, prezentującą klasykę kinematografii światowej pt. W starym kinie. Ten całoroczny projekt skierowany do uczniów szkół gimnazjalnych i licealnych, a także studentów toruńskiego uniwersytetu, objął 10 autorsko wybranych filmów, przełomowych dla historii X Muzy i w dużej mierze kształtujących podstawy jej języka. W ramach cyklu odbyły się pokazy takich filmów jak m.in.: Casablanca, Bonnie & Clyde oraz Obywatel Kane. Kolejnym nowym projektem były warsztaty filmowe, które wpisały się w tkankę merytoryczną programu Kina, realizując edukacyjne ambicje tego miejsca. Do świeżych inicjatyw należy też powstanie specjalnego pasma spotkań w formie pokazów dla młodych widzów. Kino Centrum nawiązało wiele kontaktów ze szkołami, proponując ciekawy i innowacyjny program filmów niszowych i edukacyjnych dla dzieci i młodzieży. W Kinie odbył się także szereg wydarzeń artystycznych. Wśród nich znalazł się m.in. Festiwal Skrzypiec organizowany gościnnie przez Toruńską Orkiestrą Symfoniczną. Przez dwa tygodnie trwania festiwalu Kino Centrum, jako jeden z jego głównych partnerów, zorganizowało specjalne lekcje filmowe dla młodzieży szkolnej. Wydarzeniem niezmiernie istotnym była organizacja MFF TOFIFEST w Kinie Centrum, które od wielu lat jest partnerem festiwalu. W ramach imprezy, obok premierowych pokazów filmowych, odbył się szereg spotkań z wyjątkowymi gośćmi zagranicznymi oraz polskimi, wykłady i warsztaty. W Kinie Centrum odbywały się również wydarzenia okołofilmowe, organizowane przez CSW, m.in.: Pole widzenia / Pole słyszenia: Lutosławski, Festiwal Performance KOŁO CZASU, Dzień Rodziny, Mikołajki, pokazy filmów animowanych czy o tematyce lokalnej, a także wiele innych. W ciągu całego roku w Kinie zaprezentowanych zostało 141 tytułów filmowych, w tym 75 premier polskich; odbyło się także ponad 30 wydarzeń i 45 pokazów specjalnych. W roku 2013 Kino Centrum zgromadziło łącznie ponad 18 000 widzów.

112

O W T IC

N W A YD

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

ydawnictwo Centrum Sztuki Współczesnej wspiera program merytoryczny placówki, publikując katalogi wystaw, albumy, broszury i foldery informacyjne. W 2013 roku powstało pięć katalogów towarzyszących wystawom realizowanym w CSW – cztery do prezentacji zbiorowych i jeden do indywidualnej – oraz obszerna publikacja poświęcona kolekcji naszej instytucji. Rok 2013 rozpoczęliśmy publikacją katalogu do wystawy Telemach Lecha Majewskiego, której kuratorem był Mateusz Bieczyński. W kolejnych miesiącach powstał katalog do Take 5 – prezentacji młodych polskich artystów, zorganizowanej w ramach cyklu Focus Poland. Do ważniejszych publikacji 2013 roku zaliczyć można katalogi towarzyszące dwóm wystawom: Cuda niewidy, której tematem były relacje między modą a sztuką, oraz Gdy rozum śni, obejmującej prace z kolekcji Sandretto Re Rebaudengo. Oba wydawnictwa zawierają m.in. opisy prac, które znalazły się na ekspozycjach, a także bogaty materiał ilustracyjny. Prezentacji wybranych prac z kolekcji toruńskiego CSW towarzyszył

113

114

katalog Mikroutopie codzienności, pod redakcją kuratorki Izabeli Kowalczyk, w którym podjęty został problem relacji różnych form życia: prywatnego, publicznego, organicznego, postludzkiego, lokalnego oraz artystycznego. Tak jak w poprzednich latach, opublikowaliśmy niewielki katalog towarzyszący 4. Międzynarodowemu Festiwalowi Plakatu i Typografii PLASTER. Przygotowaliśmy również broszury edukacyjne do wspominanych wyżej wystaw oraz folder informacyjny festiwalu Pole widzenia / Pole słyszenia: Lutosławski. Wydawnictwo współpracowało także z artystami – byliśmy współwydawcami książki Jerzego Olka 7 od/za/słon iluzji oraz katalogu podsumowującego 7. Festiwal Performance KOŁO CZASU, którego kuratorem jest Marian Stępak. Największym przedsięwzięciem wydawniczym ubiegłego roku była realizacja pięknie wydanego i bogato ilustrowanego albumu Kolekcja toruńska, czyli ponad 350-stronicowego tomu omawiającego zbiory Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu. W publikacji – poza opisami poszczególnych prac – znaleźć także można tekst Anny Markowskiej ukazujący różnorodność kolekcji, tekst Eweliny Jarosz o „poszukiwaniu znaków czasu” w toruńskich zbiorach oraz analizę zjawiska kolekcjonowania sztuki współczesnej autorstwa Tomasza F. de Rosseta. W 2013 roku wydaliśmy kolejne trzy numery anglojęzycznego magazynu „CoCAin...”, w którym podejmujemy kwestie związane z różnorodnymi problemami instytucji prezentujących sztukę współczesną na całym świecie. Każdy z numerów koncentrował się na wybranej instytucji: nr 2 – Contemporary Art Center (CAC) w Wilnie, nr 3 – Taipei Fine Arts Museum, a nr 4 na Moderna Museet w Malmö. Kontynuowaliśmy także współpracę ze Stowarzyszeniem Kulturalnym ARTES, zajmując się dystrybucją kwartalnika „Artluk”.

115

116

A K E IOT

BIBL

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

ok 2013 był dla Czytelni im. Sömmerringów rokiem wielu spotkań i działań, które ogniskowały się przede wszystkim wokół zagadnień słowa i obrazu. W miejscu poświęconym gromadzeniu i udostępnianiu literatury zastanawialiśmy się wspólnie z tymi, którzy piszą, tłumaczą lub uczą, jakie jest miejsce książki w kulturze współczesnej i jakim przemianom ona obecnie podlega. Pod lupę wzięliśmy m.in. komiks, literaturę nowomedialną i zjawiska związane z przekazem treści w Internecie. Spotkania ze specjalistami dopełniały wieczory poetyckie prowadzone w ramach kontynuacji cyklu Literaci po godzinach. Poeci prezentowali zarówno wydane już tomiki, jak i zupełnie nowe wiersze, a Czytelnia obok uznanych nazwisk gościła także obiecujących debiutantów. Wzorem lat ubiegłych nie ograniczaliśmy się tylko do jednej przestrzeni – działania przenosiliśmy także do sal wystawowych, pozwalając uczestnikom w nietypowy sposób obcować ze sztuką słowa. Komu nie wystarczały spotkania lub rozmowy o literaturze, mógł sam spróbować swoich sił podczas warsztatów kreatywnego pisania prowadzonych przez pisarkę

117

Barbarę Piórkowską. Dzięki warsztatom z okazji Dnia Dziecka z książką obcowali też najmłodsi – pod okiem konserwatorki papieru można było własnoręcznie wykonać książkowe notesy. Książka stała się także bezpośrednią inspiracją trzech wystaw, które miały miejsce w Czytelni: EX DIGITALIS – prezentacji ekslibrisów trzech artystów: Krzysztofa Marka Bąka, Rajmunda Aszkowskiego i Marka Głowackiego; TU I TAM. Nowe spojrzenie na dawną ilustrację – zainspirowanej księgozbiorem Biblioteki Elbląskiej oraz prezentacji judaików ze zbiorów Wyższej Szkoły Filologii Hebrajskiej w Toruniu. Obraz był tematem nowego cyklu spotkań wyOBRAZ sobie autorstwa Maliny Barcikowskiej i Filipa Pręgowskiego. Dotyczyły one szerokiego spektrum zagadnień związanych z obrazem malarskim. Zaproszeni goście w krótkich wystąpieniach przybliżali różne, czasem zaskakujące problemy obrazu w świetle współczesnych teorii sztuki, estetyki, a także innych nauk, jak filozofia, matematyka, kognitywistyka czy psychologia.

118

Spotkania miały charakter interdyscyplinarny, a przede wszystkim popularyzatorski, ogniskując się często wokół dzieł z kolekcji CSW. W minionym roku Czytelnia nadal pozostawała miejscem otwartym na współpracę z organizacjami funkcjonującymi w Toruniu. Naszą działalność wzbogaciły m.in. projekt Słuchalnia Stowarzyszenia Kulturalno-Artystycznego „Megafon”, SIM Toruń – cykl spotkań wokół Internetu, Żywa Biblioteka przygotowana przez Pracownię Różnorodności oraz Maraton Pisania Listów Amnesty International. Włączaliśmy się także w takie inicjatywy jak Toruńskie Dni Dialogu Inny nie znaczy obcy, Święto Miasta, Toruński Festiwal Książki czy Mikołajki w CSW. Rok 2013 był dla nas także rokiem rutynowej działalności bibliotekarskiej – uzupełniania i aktualizowania udostępnianego w CSW księgozbioru, w którym ciekawe pozycje dla siebie może znaleźć coraz większa liczba naszych Czytelników, w tym także dzieci.

I N R GA

KSIĘ

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

sięgarnia Sztuki wspiera działania wydawnicze Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu, zajmując się dystrybucją katalogów i albumów publikowanych przez tę instytucję. W 2013 roku intensywnie rozwijaliśmy współpracę z placówkami, w których oferowane są katalogi CSW, a także włączyliśmy się w projekt polegający na tworzeniu sieci księgarń partnerskich Narodowego Centrum Kultury. Sami prowadzimy ponadto sprzedaż wydawnictw z zakresu szeroko pojętej humanistyki – obok książek poświęconych sztuce i refleksji nad nią, mamy także w asortymencie publikacje z zakresu takich dziedzin, jak kulturoznawstwo, filozofia, etnologia, historia, socjologia, książki naukowe i popularnonaukowe. Staramy się wyszukiwać nowe, niszowe publikacje, mało dostępne w innych miejscach, nie rezygnując z prezentowania oferty tak znanych wydawców, jak: MIT Press, Routledge, Yale, Taschen, Phaidon Press, daab Publishing i czołówki wydawców polskich. Obecnie zasoby księgarni liczą ponad 8 000 tytułów, często niedostępnych w innych księgarniach ogólnoasortymentowych. Służymy profesjonalną radą i pomocą w doborze odpowiedniej książki

119

oraz znalezieniu informacji o publikacjach, których nakłady dawno już zostały wyczerpane. Księgarnia Sztuki jest wyjątkowym miejscem zarówno pod względem oferty – w której, oprócz książek, znaleźć można także biżuterię, gadżety, puzzle, zabawki i inne drobiazgi – ale także propozycji ciekawych spotkań, warsztatów i akcji skierowanych do szerokiego grona odbiorców. To jedyna tak wyjątkowa księgarnia w Toruniu!

120

I D E M

AS N O CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

ystawy, wydarzenia, projekty i festiwale realizowane w CSW w 2013 roku odbiły się szerokim echem w polskich i zagranicznych mediach, zarówno papierowych, jak i elektronicznych. O inicjatywach Centrum informowały także na bieżąco krajowe rozgłośnie radiowe i telewizja publiczna. Artykuły dotyczące projektów wystawienniczych toruńskiego CSW ukazywały się w prasie międzynarodowej (m.in. „Artribune”, „L’ESPRESSO”, „Il Giornale dell’Arte”), a także w prasie krajowej. O działalności CSW donosiły jak zwykle lokalne gazety codzienne („Nowości”, „Gazeta Pomorska”) i tygodniki („Teraz Toruń”, „Poza Toruń”, „Tylko Toruń”). W prasie ogólnopolskiej wydarzenia realizowane w Centrum opisywały nie tylko gazety codzienne (m.in. „Gazeta Wyborcza”, „Dziennik Gazeta Prawna”), tygodniki opinii („Newsweek”, „Polityka”, „Przegląd”, „Przekrój”), miesięczniki („Aktivist”, „C’est la vie”, „ELLE”, „EXKLUSIV”, „FORBES”, „Glamour”, „Harper’s Bazaar”, „K MAG”, „Lados Magazine”, „Twój Styl”, „VIVA!Moda”) i przede

121

122

123

124

YK T S Y

wszystkim magazyny poświęcone kulturze („Arteon”, „Artluk”, „Czas Kultury”, „Design Alive”, „FUTU Paper”, „Label Magazine”, „Notes Na 6 Tygodni”, „SZUM”). Wiadomości na temat projektów realizowanych w CSW zamieszczane były zarówno w branżowych portalach międzynarodowych (m.in. itsliquid.com, e-flux.com, artfacts.net, firstpost.com), jak i ogólnopolskich (m.in. obieg.pl, o.pl. kulturaonline.pl, purpose.com, culture.pl, artinfo.pl, artifakt.pl). O naszych działaniach donosiły także szeroko ogólnopolskie portale informacyjne, w tym m.in. gazeta.pl, wp.pl, pap.pl, onet.pl, wiadomości24.pl. Warto podkreślić szczególny oddźwięk, jaki tegoroczne wystawy i festiwale wywołały w blogosferze, uważanej obecnie za najbardziej opiniotwórczą. Pozycja toruńskiego CSW, jako jednej z ważniejszych instytucji sztuki współczesnej w Polsce, znajduje odzwierciedlenie w branżowych rankingach krytyków sztuki – rok 2013 w tym kontekście rozpoczął się rankingiem 20 najlepszych polskich galerii (publicznych i prywatnych) Piotra Sarzyńskiego w tygodniku „Polityka”, w którym na solidnej pozycji znalazło się także CSW, a zakończył podsumowaniem w internetowym „SZUMIE”, gdzie działalność Centrum wyróżnili Piotr Kosiewski i Piotr Pękała. W corocznym rankingu „Obiegu”, CSW Znaki Czasu zostało przez niezależnych krytyków uznane za jedną z 11 najbardziej nowatorskich instytucji publicznych w Polsce, uzyskując 6 lokatę i wyprzedzając największe krajowe galerie. Architecture Snobs, czyli Marcin Szczelina i Tomasz Malkowski, w rankingu tworzonym we współpracy z magazynem „Art&Business” uznali wystawę Cuda niewidy, kuratorowaną przez Dobrilę Denegri, za Wystawę Roku 2013!

T STA

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

ubiegłym roku Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu zorganizowało 1309 wydarzeń artystycznych i edukacyjnych, w których uczestniczyło 92 095 osób. Liczby te cieszą, gdyż potwierdzają atrakcyjność programu Centrum i zaufanie, jakim obdarza nas publiczność, wśród której jest coraz więcej stałych bywalców przestrzeni wystawienniczych i uczestników przedsięwzięć artystycznych oferowanych przez naszą instytucję. Oferta CSW w Toruniu kierowana jest do dorosłych, młodzieży i dzieci. 17 dużych wystaw odwiedziło łącznie 52 889 widzów, a w Kinie Centrum 17 754 miłośników X muzy zobaczyło 950 seansów filmowych. Odbyło się 130 odczytów, spotkań i prelekcji, w których wzięło udział 13 237 osób. W 202 wydarzeniach edukacyjnych uczestniczyło 6 323 dzieci i młodzieży. W Centrum miało miejsce 9 imprez muzycznych, w których wzięły udział 1 772 osoby, oraz 98 imprez zewnętrznych o charakterze komercyjnym, które zgromadziły 8 316 osób.

125

WYDARZENIA I FREKWENCJA w 2013 roku Nazwa wydarzenia

Liczba wydarzeń

Liczba widzów i uczestników

Ogółem.........................................................1 309.................................................92 095 W tym: WYSTAWIENNICTWO Wystawy razem...........................................17.................................................52 889 W tym: Krajowe........................................................10.................................................21 734 Zagraniczne...................................................3.................................................11 095 Międzynarodowe..........................................4..................................................20 060 DZIAŁ PROGRAMOWY Odczyty/prelekcje/spotkania .....................59...................................................8 283 Imprezy muzyczne.........................................4...................................................1 340 Performans.....................................................1......................................................120 DZIAŁ EDUKACJI Wydarzenia edukacyjne...........................202....................................................6 323 KINO CENTRUM Seanse filmowe..........................................950.................................................17 754 Odczyty /prelekcje/spotkania....................29...................................................2 507 Koncerty........................................................5......................................................432 CZYTELNIA Odczyty / spotkania....................................42...................................................2 447

W dniu 31.12.2013 w CSW w Toruniu było zatrudnionych 53 pracowników na 45,47 etatu (bez osób zatrudnionych na umowy na zastępstwa). Duża frekwencja na wydarzeniach zorganizowanych przez Centrum może sugerować, że statystycznie prawie co drugi mieszkaniec Torunia zaspokoił swoją potrzebę obcowania ze sztuką. W porównaniu z inną instytucją o większych możliwościach, jaką jest CSW Zamek Ujazdowski, gdzie współczynnik do ilości mieszkańców miasta stołecznego Warszawy

126

wynosi 1/8 (dane z 2012 r.), wynik ten wydaje się zadowalający, a przy 2,5 raza mniejszym budżecie i zatrudnieniu ilość wydarzeń oferowanych przez toruńskie CSW (1308) jest porównywalna do ilości przygotowywanych przez tę znakomitą warszawską instytucję (1393). Wszystkie koszty organizacji przedsięwzięć artystycznych, utrzymania budynku oraz administracji zamknęły się w kwocie 6 597 359,29 zł. Suma ta składała się z wypracowanych środków oraz dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa

Narodowego, Gminy Miasta Toruń i Urzędu Marszałkowskiego Województwa KujawskoPomorskiego. W 2013 roku dzięki dotacji z programu Regionalne Kolekcje Sztuki Współczesnej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz środkom własnym wypracowanym działalnością gospodarczą, a także darowiznom, pozyskaliśmy do kolekcji prace o łącznej wartości 379 656,98 zł.

Serwis internetowy CSW (csw.torun.pl) w 2013 odwiedziło 95 000 unikalnych użytkowników. Materiały wideo na kanale Youtube (youtube.com/ ceeswu) obejrzano prawie 22 000 razy. Fanpage w serwisie Facebook (facebook.com/csw.torun) zgromadził 6200 fanów (co jest rekordem, jeśli chodzi o toruńskie instytucje kultury). Profil na Twitterze (twitter.com/coca_torun) obserwowało ponad 600 osób.

FINANSE w 2013 roku Należności na dzień 01.01.2013....................................................................188 407,07 zł Środki pieniężne na dzień 01.01.2013..........................................................108 591,56 zł PRZYCHODY ROKU 2013.............................................................................7 028 507,22 zł W tym: Dotacje podmiotowe od organizatorów..................................................5 298 000,00 zł W tym: MKiDN....................................................................................................2 699 000,00 zł Gmina Miasta Toruń..............................................................................1 299 500,00 zł Urząd Marszałkowski Woj. Kuj.-Pom...................................................1 299 500,00 zł Dochody własne...........................................................................................912 705,85 zł W tym: Ze sprzedaży biletów..............................................................................182 415,33 zł Ze sprzedaży wydawnictw......................................................................285 697,51 zł Ze sprzedaży usług..................................................................................444 593,01 zł Dotacja celowa z MKiDN na kolekcję...........................................................180 000,00 zł Pozostałe: 637 801,37 zł KOSZTY ROKU 2013....................................................................................6 597 359,29 zł W tym: Wynagrodzenia i pochodne......................................................................3 082 815,02 zł Koszty działalności merytorycznej..........................................................1 551 469,31 zł Pozostałe (w tym amortyzacja)................................................................1 963 074,96 zł Zakupy i darowizny dzieł do kolekcji.........................................................379 656,98 zł Należności na dzień 31.12.2013...................................................................146 847,52 zł Środki pieniężne na dzień 31.12.2013.........................................................149 246,94 zł

127

R G O R

WA O AM

P A D RA

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

RADA PROGRAMOWA CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU W TORUNIU Organem doradczym i opiniodawczym w sprawach związanych z działalnością statutową Centrum jest Rada Programowa powoływana na czteroletnią kadencję przez Prezydenta Miasta Torunia. Każdy z organizatorów nominuje swoich kandydatów na członków: Prezydent Miasta Torunia (2 przedstawicieli), Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego (3 przedstawicieli), Marszałek Województwa Kujawsko–Pomorskiego (2 przedstawicieli) oraz Stowarzyszenie Znaki Czasu (2 przedstawicieli). Członkowie Rady bieżącej kadencji to: prof. Marcin Berdyszak / artysta, rektor Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu Jerzy Brzuskiewicz / artysta malarz, prezes Okręgu Toruńskiego ZPAP, prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Sztuk Pięknych Znaki Czasu w Toruniu Zbigniew Fiderewicz / wiceprezydent miasta Torunia prof. Lech Wolski / artysta malarz, Zakład Malarstwa, Wydział Sztuk Pięknych UMK w Toruniu prof. Piotr Klugowski / artysta malarz, Pełnomocnik Rektora ds. Promocji Uniwersytetu, UMK w Toruniu prof. Jarosław Modzelewski / artysta malarz, kierownik Katedry Malarstwa ASP w Warszawie Anda Rottenberg / historyk sztuki, kuratorka, krytyk i teoretyk sztuki prof. Wiesław Smużny / artysta, kierownik Pracowni Interdyscyplinarnej Zakładu Plastyki Intermedialnej, Wydział Sztuk Pięknych UMK w Toruniu Marek Żydowicz / prezes Fundacji Tumult, dyrektor festiwalu Camerimage

RZUT PARTERU

RZUT I PIĘTRA

Dyrektor: dr Paweł Łubowski Dyrektorka programowa: Dobrila Denegri DZIAŁ PROGRAMOWY: Asystentka dyrektorki programowej / koordynacja projektów: Paulina Kuhn Kuratorzy: dr Krzysztof Białowicz (design i nowe media) Katarzyna Jaworska (Kino Centrum) Marta Kołacz (LabSen) Piotr Lisowski Asystentka: Natalia Cieślak

WYDAWNICTWO, CZYTELNIA I KSIĘGARNIA SZTUKI: Kierownik działu: dr Anna Kompanowska Sekretarz wydawnictwa: Katarzyna Radomska Sprzedaż: Kamila Gąska Maria Głowacka Lilia Kaletowska Obsługa czytelni: Malina Barcikowska Paweł Falkowski Iwona Jabłońska

Ł Ó P ES

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

Asystentka dyrektora / koordynacja projektów: Alicja Hryckiewicz / Joanna Ratajczak Organizacja: Agnieszka Megger Daria Pysiak

DZIAŁ REALIZACJI WYSTAW: Kierownik działu: Wojciech Ruminski

Sekretariat: Małgorzata Kopczyńska

Asystent: Piotr Sokół / Maciej Kopczyński

Recepcja i koordynacja kina: Żaneta Sarnecka

Montażyści: Tomasz Gnutek Zbigniew Karolewski Jacek Paszotta

Recepcja: Michał Połomski Aleksandra Rolnicka Joanna Suchomska

Konserwator dzieł sztuki: dr Mirosław Wachowiak

IT: Mariusz Meszek

KSIĘGOWOŚĆ I KADRY: Główny księgowy: Robert Małkiewicz

Kinooperatorzy: Łukasz Bieńkowski Adam Pietrulewicz

Rzecznik prasowy: Katarzyna Drewnowska-Toczko

Księgowość: Katarzyna Borkowska

Kierownik techniczny obiektu: Marian Glonek

Specjalistka ds. PR i współpracy międzynarodowej: Aleksandra Mosiołek

Kadry i płace: Marta Bejger Ewa Hołod

Elektryk: Janusz Dahm

Promocja i reklama: Katarzyna Ostrowska

RADCA PRAWNY: Joanna Górska

Sponsoring / koordynacja projektów: Piotr Zawałkiewicz

DZIAŁ ORGANIZACJI I ADMINISTRACJI: Kierownik administracyjny: Kazimierz Kamiński

DZIAŁ EDUKACJI: Kierownik działu: Elżbieta Kopacz Edukacja: Matylda Hinc Dominika Lewandowicz Dorota Sobolewska dr Katarzyna Tretyn-Zečević DZIAŁ PROMOCJI, PR-U I SPONSORINGU: Kierownik działu, manager PR i komunikacji internetowej: Dominik Pokornowski

Sponsoring: Natalia Drzewoszewska / Monika Nowakowska

Współpraca międzynarodowa / koordynacja projektów: Kamila Neuman / Ewelina Czajkowska

Konserwacja budynku: Wojciech Pętlicki Mariusz Zamorski Opiekunowie ekspozycji: Leszek Gawarkiewicz Danuta Marchlewicz Milena Skonieczna Maria Szymkiewicz Elżbieta Wolska Monika Wudarska

129

A C A PR

Ó P S W

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

PARTNERZY CSW: Ambasciata d’Italia a Varsovia, Ambasada Szwecji, AIAP, Audioprojekt, Austriackie Forum Kultury, Bundesministerium für Unterricht, Kunst und Kultur, British Council, Creative Industries Fund NL, Fondazione Malvina Menegaz, Fondazione Sandretto Re Rebaudengo, Fundacja Amicus Universitatis Nicolai Copernici, Galeria Sztuki Wozownia, Instituto Italiano, Kona Coast Cafe, Kultur Niederösterreich, Marszałek Województwa Kujawsko–Pomorskiego, Marta Herford, Met steun van de Vlaamse overheid, Ministero degli Affari Esteri, Ministerstwo Kultury Republiki Litewskiej, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, MZM Hermann Nitsch Museum Mistelbach, Natur House, Not Just A Label, NRD Klub, Platine.pl, Prezydent Miasta Torunia, Prohelvetia, Pryzmat, Rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Robótki Ręczne, Silesia Film, Stowarzyszenie Twórców Grafiki Użytkowej, Tantra Klub, Toruń Plaza, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Urząd Miasta Torunia, WestLicht – der Schauplatz für Fotografie in Wien, Węgierski Instytut Kultury w Warszawie, Włoski Instytut Kultury w Warszawie, Zerynthia, Zespół Realizacji Badań Instytutu Socjologii Uniwesytetu Mikołaja Kopernika Pryzmat, Związek Polskich Artystów Plastyków Okręg Toruński

PARTNERZY MEDIALNI CSW: Alternation, Art&Business, Arteon, Artluk, Cebrita blog, Co w Toruniu, Cocain, Czas Kultury, Design Alive, Designteka, EXIT, EXKLUSIV, F5, FUTU, Glissando, Hard Art, Harel, Ikar, Indexart, Kmag, Kulturalny Toruń, Kulturaonline, Lados, Love Logo, Menażeria, Musicnews, Notes na 6 tygodni, Nowości, O.pl, Obieg.pl, Okultura, Piktogram, Polityka, Polskie Radio Czwórka, Polskie Radio Dwójka, Pop Up, Purpose, Radio Jazz Forum, Radio PIK, Radio Sfera, Serpent, SZUM, TOK FM, Toruń 24, Tv Toruń, TVP Bydgoszcz, TVP Kultura, Uniwers RZUT II PIĘTRA

130

Sponsorzy CSW

Wymiana biblioteczna: Białystok, Galeria Arsenał Bydgoszcz, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego Bydgoszcz, Galeria Miejska BWA Katowice, Muzeum Śląskie Kraków, MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej Kraków, Muzeum Narodowe Kraków, Galeria Foto-Medium-Art Kraków, Galeria Starmach Kraków, Cricoteka Kraków, Małopolski Instytut Kultury Lublin, Galeria Biała Lublin, Centrum Kultury Łódź, Atlas Sztuki Poznań, Muzeum Narodowe Poznań, Galeria Miejska Arsenał Poznań, Galeria Ego Poznań, Fundacja Signum Radom, Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” Szczecin, Muzeum Narodowe Sopot, Państwowa Galeria Sztuki Toruń, Galeria Sztuki Wozownia Toruń, Muzeum Okręgowe Warszawa, Muzeum Narodowe Warszawa, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski Warszawa, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki Wrocław, BWA Galeria Sztuki Współczesnej Wrocław, Centrum Sztuki WRO Austria, Vienna Secession Dania, Statens Museum for Kunst Hiszpania, Museu d’Art Contemporani de Barcelona Niemcy, Center for Art and Media Niemcy, Bundes Kunsthalle Bonn Turcja, Istanbul Modern Sanat Müzesi Wielka Brytania, Tate Britain Włochy, Castello di Rivoli Museo d’Arte Contemporanea Francja, Centre Pompidou Biblioteki: Gdańsk, Biblioteka Akademii Sztuk Pięknych Katowice, Biblioteka Akademii Sztuk Pięknych Kraków, Biblioteka Akademii Sztuk Pięknych Łódź, Biblioteka Akademii Sztuk Pięknych Poznań, Biblioteka Uniwersytetu Sztuk Pięknych Toruń, Biblioteka Główna UMK Warszawa, Biblioteka Akademii Sztuk Pięknych Wydawnictwa: Krytyka Polityczna 40000 Malarzy

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU

W TORUNIU

Publikacja Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu Raport roczny 2013 Redakcja: Paweł Łubowski Teksty: Dobrila Denegri Katarzyna Drewnowska-Toczko Katarzyna Jaworska Anna Kompanowska Elżbieta Kopacz Piotr Lisowski Paweł Łubowski Katarzyna Radomska Fotografie: Krzysztof Białowicz Matylda Hinc Jacek Kasprzycki Wojciech Kuberski Paulina Kuhn Dominika Lewandowicz Patryk Lewandowski Piotr Lisowski Piotr Litwic Paweł Łubowski Wojciech Olech Ewa Rejzler Piotr Sokół Tytus Szabelski Wojciech Szabelski Mariusz Zamorski Piotr Zawałkiewicz

Korekta: Natalia Cieślak Katarzyna Radomska Opracowanie graficzne: Wojciech Kuberski Koncepcja identyfikacji wizualnej CSW: Grzegorz Laszuk K+S, Anna Hegman K+S Wydawca: Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu, Toruń ul. Wały Gen. Sikorskiego 13, 87-100 Toruń, Polska www.csw.torun.pl info@csw.torun.pl © 2014 Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu All rights reserved Druk: ARTiS Poligrafia s.c., ul. Granitowa 7/9, 87-100 Toruń ISBN: 978-83-62881-41-3

Obiekt CSW w Toruniu wybudowany zostaù przez Gminæ Miasta Toruñ dziæki dofinansowaniu z Unii Europejskiej (w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego) i dziæki dotacji MKiDN. Budynek nie posiada barier architektonicznych i dostæpny jest w caùoúci dla osób niepeùnosprawnych. Projekt architektoniczny wykonaùa wrocùawska pracownia R2 Leszka Rubika. Centrum Sztuki Wspóùczesnej Znaki Czasu w Toruniu, otwarte w czerwcu 2008, jest jednà z najnowszych w Polsce przestrzeni dedykowanych w caùoúci sztuce wspóùczesnej. Stawiajàc na nowoczesnà, intermedialnà i interdyscyplinarnà formuùæ dziaùania, zróýnicowany program, miædzynarodowe kooperacje, stwarzajàc atmosferæ sprzyjajàcà twórczemu wypoczywaniu, CSW stanowi miejsce otwartej dyskusji nad najwaýniejszymi zjawiskami w sztuce. Poprzez wystawy, wykùady, seminaria, programy rezydencyjne dla artystów, publikacje, dziaùania edukacyjne, a takýe tworzenie kolekcji, CSW Znaki Czasu aktywnie wùàcza siæ w obieg sztuki wspóùczesnej.