nr 108 (59) wrzesień-październik 2021 r.
EDUKACJA POMORSKA
prawo oświatowe Karta Nauczyciela w najnowszej odsłonie Dorota Suchacz, dyrektor II LO w Gdańsku oraz doradca metodyczny CEN ds. języka angielskiego
Przepisy branży oświatowej zmieniają się często, a dotrzymanie tempa tym zmianom wymaga nie lada biegłości. Warto przyjrzeć się najświeższym zmianom w Karcie Nauczyciela, obowiązującym od 19 stycznia 2021 r.
U
stawa Karta Nauczyciela (Dz. U. 2019 poz. 2215; ostatnia nowelizacja ogłoszona 4 stycznia 2021 r., Dz. U. 2021 poz. 4), w dalszej treści zwana Kartą Nauczyciela (KN), odnosi się w styczniowej zmianie do odpowiedzialności nauczyciela, wprowadza zmiany do ustawy Prawo Oświatowe oraz do ustawy o systemie oświaty. W niniejszym opracowaniu skoncentrujemy się na zmianach wprowadzonych bezpośrednio do Karty Nauczyciela, gdzie dokonano korekty w rozdziale 10. o odpowiedzialności dyscyplinarnej. W swojej codziennej pracy każdy z nauczycieli oraz dyrektorów podlega odpowiedzialności porządkowej i dyscyplinarnej. Odpowiedzialność porządkowa wynika z art. 108 Kodeksu Pracy (Dz. U. 2020 poz.1320), który stanowi, że: za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować: karę upomnienia oraz karę nagany. Natomiast odpowiedzialność dyscyplinarna odnosi się do wszystkich działań, które są definiowane jako uchybienie godności zawodu lub obowiązków nauczyciela. Zakres obowiązków, o których mowa w art. 75 KN, jest wskazany w art. 6 KN i obejmuje: 1. rzetelną realizację zadań związanych z powierzonym stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę; 2. wspieraniem każdego ucznia w jego rozwoju; 3. dążeniem do pełni własnego rozwoju osobowego 3a) doskonaleniem zawodowym, zgodnie z potrzebami szkoły; 4. kształceniem i wychowywaniem młodzieży w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka;
21
5. dbaniem o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów. Lista obowiązków nauczycielskich jest pokaźna i obejmuje wszystkie aspekty naszej pracy, począwszy od dydaktycznych, poprzez wychowawcze, na opiekuńczych kończąc. Wcześniejsze regulacje prawne wskazywały na możliwość wykluczenia odpowiedzialności dyscyplinarnej, jeśli zostały na nauczyciela nałożone sankcje z tytułu odpowiedzialności porządkowej. W nowelizacji, jaka pojawiła się w roku 2019, to wykluczenie zostało zniesione i obecnie, zgodnie z zapisem ar. 75.2a, kary porządkowe nie są wymierzane za czyny naruszające prawa i dobro dziecka. W dalszej kolejności, obowiązkiem dyrektora (lub organu prowadzącego, jeśli sprawca to dyrektor) jest zawiadomienie rzecznika dyscyplinarnego w ciągu 14 dni od dnia powzięcia informacji o podejrzeniu popełnienia czynu. Zmiana jest bardzo istotna, ponieważ wg wcześniejszych przepisów dyrektor dysponował 3 dniami roboczymi na przekazanie tej informacji. Dodatkowo zmieniono kwalifikację: z popełnienia na podejrzenie popełnienia czynu. To bardzo istotna korekta, gdyż dyrektor ze swojej strony może podejmować jedynie działania mające na celu wyjaśnienie sytuacji i zebranie informacji od osób zaangażowanych w sprawę, ewentualnie dowodów w postacie dokumentacji, jak np. nagrania monitoringu szkolnego. Dyrektor nie dysponuje narzędziami, które pozwoliłyby na udowodnienie popełnienia czynu ponad wszelką wątpliwość i wskazanie osoby wprost odpowiedzialnej za działanie uznane za naganne lub za brak działania, do jakiego nauczyciel był zobowiązany. Zadaniem rzecznika dyscyplinarnego jest dokładne zbadanie sprawy i przedstawienie komisji dyscyplinarnej wniosku o wszczęcie postępowania lub też umorzenie postępowania wyjaśniającego, jeśli spełnione są przesłanki art. 85.4 KN. W tym miejscu warto wspomnieć, jaką rolę w postępowaniu dyscyplinarnym odgrywa rzecznik. Rzecznik
