Nowy Testament i Psalmy. Bible Journaling by Edycja Świętego Pawła

owy Testament i Psalmy Bible Journaling

Imię własne Boga Izraela JHWH tłumaczymy jako ‘Pan’ lub ‘Bóg’, zgodnie z tradycją ukształtowaną już na kilka wieków przed Chrystusem, według której podczas lektury tekstu hebrajskiego nie wymawiano imienia Bożego. Świadectwem tej starożytnej tradycji jest greckie tłumaczenie Starego Testamentu (Septuaginta) i Nowy Testament, gdzie imię to zostało zastąpione terminem „Kyrios” (Pan). Dla informacji czytelnika stosu jemy pisownię wielkimi literami PAN (np. Wj 3,2.4; Ps 1,2.6; Iz 1,4) i Bóg (np. Ps 69,7; Iz 1,24; Jr 2,19) w miej scach, gdzie wyrazy te zastępują imię JHWH.

 – odsyła do przypisu na końcu księgi Pozostałe skróty i oznaczenia aram. aramejski dosł. dosłownie gr. grecki hebr. hebrajski KKK Katechizm Kościoła Katolickiego LXX Septuaginta, grecki przekład ST łac. łaciński n werset następujący po podanym (np. Mt 1,1n oznacza odesłanie do Ewangelii we dług św. Mateusza, rozdziału 1, wersetów 1 i 2) nn następne wersety (np. Mt 1,1nn oznacza odesłanie do Ewangelii według św. Mateusza, rozdziału 1, wersetów 1 i następnych, bez podania zakresu) por. porównaj w./ww. werset/wersety (przed cyfrą lub liczbą arabską, np. w. 18; ww. 18-20) zob. zobacz [17] w nawias kwadratowy ujęto numery wersetów, które nie zachowały się w najważniej szych starożytnych rękopisach. + znak odsyła do miejsca w Piśmie Świętym, gdzie dane zagadnienie zostało już wyja śnione lub szerzej omówione. Może to być odsyłacz do przypisu na końcu księgi (np. Mt 1,1-17+). Kursywa w tekście biblijnym wskazuje na cytaty z innych ksiąg Pisma Świętego.

Słucham – przyjmuję –odpowiadam „Lectio divina” z „Bible journaling”

„Nie lubię nieskazitelnie czystego egzemplarza Pisma Świętego. Ta czystość jest bowiem dowodem, że księga nie służy swojemu celowi, że stoi bezużytecznie na półce, że jest pustą dekoracją, martwym przed miotem. Pismo Święte powinno być w miarę podniszczone, w miarę zabrudzone, w miarę postrzępione, ze śladami palców na rogach stro nic, zapisane na marginesie drobnym pismem” (Roman Brandstaet ter, Krąg biblijny). Pismo Święte jest zapisem żywej relacji, więzi między Bogiem i człowiekiem. Chociaż przedstawione w nim zdarzenia, doświadcze nia i przeżycia sięgają setek lat wstecz, to jest to ciągle żywe słowo, które pozwala nam poznawać, doświadczać Boga i Jego działania, a przez to również poznawać nas samych, innych ludzi i sens naszego życia. Bóg mówi jako pierwszy. Jego słowo jest stwórcze, obdarza istnieniem i w nim podtrzymuje. Otrzymując w darze nasze życie, jesteśmy zaproszeni, aby dzięki słuchaniu Boga to życie rozwijać. Mówiąc do nas, Bóg pokazuje nam, jak bardzo jesteśmy dla Niego ważni, jak obchodzi Go nasze życie. Jezus przypomina, że pierwsze wśród wszystkich przykazań jest: „słuchaj, Izraelu” (por. Mk 12, 29). Przez słuchanie słowa Bożego otwie ramy się na miłość, która nas uzdrawia i uszczęśliwia. W nim odkrywamy, kim jesteśmy w oczach Boga, poznajemy własną tożsamość. To obdarowanie rodzi w nas pragnienie kochania i służenia. Słuchanie umożliwia realizację przykazania: „będziesz miłował” (por. Mk 12, 30). Stajemy się tym, czym się karmimy. Jeżeli chcemy żyć w miłości, na wet wśród niepowodzeń i nieuniknionych trudów życia, potrzebujemy trwałego fundamentu, skały, na której oprze się nasz dom.

wielu z nas, zaangażowanych w rozwój własnego ży cia duchowego, ten kontekst jest bliski. Od dziecka przyzwyczajamy się do pacierza i innych form modlitwy. Problem polega na tym, że jako dorośli nie chcemy z tych schematów i rytuałów wyrosnąć. Jesteśmy podobni do malucha, który ucząc się jeździć na rowerze, po latach wciąż nie rezygnuje z zabezpieczenia w postaci dwóch dodatkowych kółek. Spotkałem dorosłych, którzy z poczuciem winy i zawstydze niem oznajmiali: „Nie zmówiłem paciorka”. Co mogłoby się wydarzyć w życiu duchowym, gdybym pozwolił sobie na większą spontaniczność i kreatywność w dialogu z Bogiem? Jak mogłaby wyglądać moja wiara i relacja z drugim człowiekiem, czy sposób podejścia do codziennych wyzwań, gdybym bardziej zechciał podążać za natchnieniami Ducha Świętego?

Kreatywność i modlitwa Wyzwanie

Podobieństwo

Termin „kreatywność” pochodzi od łac. creare – ‘tworzyć’, creatus – ‘twórczy’. Zatem odnosi się on do zdolności tworzenia, odkrywa nia nowych idei i znajdywania oryginalnych sposobów rozwiązywa nia problemów. Bóg jest niesamowicie pomysłowy i innowacyjny. Piękno, harmonia czy różnorodność świata są tego czytelnym dowo dem. Stwarzając człowieka na swój obraz, Bóg wyposażył go w zdol-

Zapewne wszyscy dobrze kojarzymy scenę z filmu Rejs, gdy jeden z roz mówców opisuje rzeczywistość naszej kinematografii: „W filmie polskim jest nuda, nic się nie dzieje… brak akcji, nic się nie dzieje”. Krajobraz towarzyszący tej scenie dodatkowo wzmacnia prawdziwość stwierdzenia.Myślę,żedla

Wyrażaj się przez twórczość W jednej z moich ulubionych książek Reginy Brett Mów własnym gło sem znajduje się rozdział, a dokładniej lekcja 35, która brzmi: Inspi racje znajdziesz wszędzie. Dla osoby, która zmaga się z brakiem weny, pomysłu na napisanie nowego tekstu lub w ogóle poszukującej twór czego natchnienia, takie słowa mogą być pokrzepiające. Dają nadzieję, że może już niedługo coś dobrego się wydarzy, jakaś sytuacja natchnie do dalszej Pamiętampracy.dokładnie moment, kiedy po raz pierwszy przeczyta łam zdanie: „Otwórz się na nowe hobby”. Zatrzymałam się przy nim na dłużej. Poczułam, jakby Pan wskazywał mi to zdanie palcem, pro sząc o jakąś zmianę. Tego samego dnia zajęłam się z córką kolorowan kami. Choć przed sobą nie miałam postaci z bajki czy kolejnej księżniczki jak moja Matylda, ale to zajęcie sprawiało mi ogromną radość, jakbym przez chwilę patrzyła oczami dziecka. Malowałam kolorowanki dla dorosłych Radość i Szczęście, które nie tylko pobudzają kreatyw ność, wzmacniają koncentrację, pomagają się wyciszyć, ale także dają się nam prowadzić przez słowo Boże. Zawierają wybrane fragmenty z Pisma Świętego do rozważania oraz wzór, rysunek do pokolorowa nia, by móc dłużej, kreatywnie pobyć z tym Słowem. I tak, aktywnie spędzając czas z moją dwulatką, wszystko to, nad czym ostatnio spędzałam najwięcej czasu, czyli modlitwa, kontem placja, duchowy wzrost, zaczęło się łączyć z urokami macierzyństwa, czyli mojej codzienności przy dzieciach. Otworzyłam się zatem na zu pełnie nową dla mnie pasję.

„Bible journaling” –cichy czas z Bogiem

Gdy bierzesz do ręki Świętą Księgę, aby ją otwieraczytać,sięniebo nad tobą i Bóg patrzy na ciebie z miłością, Duch Święty zstępuje na ciebie, Jezus staje u twego boku, a głos z nieba mówi o tobie: „To jest mój syn umiłowany, który chce Mnie słuchać! Kocham go!”. Roman Brandstaetter

Nowy Testament

Wprowadzenie do Nowego Testamentu

Ustne przekazywanie Ewangelii o Chrystusie Wzniosła nauka Jezusa Chrystusa, potwier dzona licznymi znakami i cudami, nie mogła popaść w zapomnienie. Aby do tego nie dopuścić, On sam przed swoim odejściem nakazał tym, którzy Mu towarzyszyli od chrztu w Jordanie aż do Jego Wniebowstąpienia, by byli Jego świadkami i czynili uczniami wszystkie narody (Mt 28,19; Dz 1,8). Pierwszym zadaniem apostołów było więc głoszenie Dobrej Nowiny o zbawieniu, wzywanie do nawrócenia oraz udzielanie chrztu na odpuszcze nie grzechów (Dz 2,14-39). Ich nauczanie nie było chaotyczne, lecz przybrało określony schemat, który jest widoczny w mowach przekazanych przez św. Łu kasza w Dziejach Apostolskich, zawierających te same treści i mających podobny układ (np. Dz 2,14-40; 3,12-26; 13,16-41). Apostołowie ukazywali w nich zbawcze posłannictwo Jezusa, które urzeczywist niło się przez publiczną działalność, Mękę, Śmierć i Zmartwychwstanie. W swym dowodzeniu opierali się na tekstach ST, które odnosiły się do Jezusa i za powiadały Go jako Mesjasza, Zbawiciela i Syna Bo-

Znaczenie osoby Jezusa Chrystusa i Jego dzieła zbawczego W zamiarach Bożych, objawionych na kartach Pi sma Świętego, jest tylko jedna historia zbawienia, tylko jeden plan doprowadzenia do życia wiecz nego człowieka, który przez grzech odszedł od Boga i sam o własnych siłach nie jest w stanie do Niego powrócić. W tej historii przyjście Jezusa Chrystusa, Syna Bożego, jest momentem centralnym i przeło mowym. Dzięki obietnicom Boga i zapowiedziom proroków historia starotestamentowa przybrała charakter oczekiwania na Mesjasza i Zbawiciela. Jezus swoim narodzeniem oraz całą działalnością, zakończoną Męką na krzyżu, Śmiercią i Zmartwychwstaniem, wypełnił wszystkie dawne zapowiedzi. Swymi czynami i nauczaniem najpełniej objawił nam Boga, który w czasach ST jeszcze nie odsłonił całkowicie swego oblicza. On pouczył, jak należy interpretować Prawo dane Izraelowi za pośrednic twem Mojżesza. Tym sposobem doprowadził wymagania etyczne do szczytu doskonałości i wskazał wszystkim ludziom prawdziwą i niezawodną drogę do królestwa niebieskiego. On zbawił ludz kość swoją Męką, Śmiercią i Zmartwychwstaniem, a odchodząc do Ojca, posłał Kościołowi swojego Du cha Świętego, aby umacniał jego członków w wierze i kierował całą jego działalnością. Tym sposobem też objawił Boga jako wspólnotę trzech osób: Ojca, Syna i Ducha Świętego (np. Mt 28,19; J 14,26; 15,26).

Nowy Testament 26 żego. Zapewniali przy tym, że są naocznymi świad kami życia i działalności Nauczyciela oraz osobiście przez Niego zostali posłani do głoszenia Dobrej No winy o zbawieniu. Gdy słuchacze przyjmowali te treści, przedstawiali im warunki i drogi osiągnięciaDziękizbawienia.działalności apostołów orędzie o Jezu sie Chrystusie bardzo szybko usłyszała cała Ju dea. Po wybuchu prześladowań w Jerozolimie gor liwi członkowie Kościoła musieli opuścić stolicę, a tym samym zanieśli Ewangelię do Żydów mieszkających poza ziemią judzką. Wkrótce potem na uka o Chrystusie Zbawicielu dotarła także do po gan, którzy w tym czasie coraz bardziej odchodzili od tradycyjnego kultu bogów, a poszukiwali takiej religii, która by ukazała prawdziwy sens życia, i dla tego przyjmowali Ewangelię z wielką otwartością. Powstanie pism chrześcijańskich Z biegiem czasu zaczęły powstawać w Kościele pierwsze własne teksty chrześcijańskie, do których należały przede wszystkim listy św. Pawła, wyja śniające naukę Jezusa i podtrzymujące wiernych w wierze. Prawdopodobnie w tym samym czasie chrześcijanie zaczęli spisywać niektóre hymny uży wane w czasie liturgii i wyznania wiary, jak też za częli tworzyć pierwsze opisy Męki, opis ustanowie nia Eucharystii konieczny do celów liturgicznych, zbiory przypowieści Jezusa i dokonanych przez Niego cudów (Łk 1,1-4). Niektóre z pierwotnych hymnów i wyznań wiary zostały włączone do listów św. Pawła i innych pisarzy nowotestamentowych, z pierwszych zaś zbiorów mów i czynów Jezusa skorzystali ewangeliści przy tworzeniu swoich dzieł, ukazujących publiczną działalność Chrystusa w uporządkowany sposób.

Pisali do różnych adresatów: Żydów, Greków, Rzy mian, musieli więc brać pod uwagę ich język, prze konania i wyobrażenia religijne, sytuację polityczną (panowanie Cesarstwa Rzymskiego nad całym basenem Morza Śródziemnego), jak również kulturę i obowiązujące wówczas obyczaje. Uwzględniając to wszystko, spełnili bardzo ważne zadanie, ponieważ z jednej strony pozostali wierni nauce Jezusa Chry stusa, a z drugiej – dostosowali uniwersalne orędzie zbawcze do mentalności i pojęć swoich odbiorców.

Spisanie działalności i nauczania Jezusa wynikło z potrzeb czysto praktycznych: liturgicznych, kate chetycznych i apologetycznych. Ponadto ważną oko licznością było to, że pokolenie naocznych świadków z upływem czasu powoli wymierało. Po nich kierowniczą rolę we wspólnocie wierzących zaj mowali uczniowie apostołów. Choć ludzie ufali wiernemu przekazowi ich orędzia, to jednak na dal chcieli mieć autentyczne świadectwa naocz nych świadków, tylko one bowiem zasługiwały na miano bezbłędnych i obowiązujących. Chrześcijanie drugiego pokolenia po Chrystusie, których liczba szybko wzrastała, domagali się pisemnej re lacji o tym, co naoczni świadkowie wiedzieli o Je zusie i co o Nim głosili, aby także następne poko lenia miały niezmienny i pewny fundament wiary, oparty na słowach samego Chrystusa. Apostołowie i ich uczniowie, kierowani przez Ducha Świętego (2P 1,21), starali się wiernie spisy wać prawdy objawione przez Jezusa, dzięki czemu uchronili Jego naukę od zapomnienia lub zdefor mowania. Jednakże obok wspomnień i osobistego świadectwa zawarli w swych dziełach także własne przemyślenia, mające na celu wyjaśnienie znaczenia słów Nauczyciela oraz ich zastosowanie w kon kretnej wspólnocie, dla której tworzyli swe dzieła.

27 Wprowadzenie Wszystkie księgi, spisane przez apostołów albo przez ich uczniów, powstawały w drugiej połowie I w.: od ok. 50 r. (Pierwszy List do Tesaloniczan) do ok. 100 r. po Chr. Zostały one napisane w języku koine, którym na co dzień posługiwała się mówiąca po grecku ludność wschodniej części basenu Mo rza Śródziemnego. Powstanie kanonu ksiąg Nowego Testamentu Kościół od początku wierzył, że apostołom w sposób szczególny towarzyszy Duch Święty, który zstąpił na nich w dniu Pięćdziesiątnicy. Istniało przekonanie, że apostołowie w swym nauczaniu w sposób wolny od błędu przekazują prawdy ob jawione przez Jezusa. Na tej samej podstawie wie rzący byli pewni, że również dzieła NT zostały spisane pod natchnieniem Ducha Świętego i dlatego można je postawić na równi ze świętymi księgami ST. Co do siedmiu pism, które powstały dopiero pod koniec I w. (List do Hebrajczyków, Drugi List św. Piotra, Drugi i Trzeci List św. Jana, List św. Jakuba, List św. Judy, Apokalipsa św. Jana), przez pewien czas były wątpliwości, czy pochodzą one od apostołów. Ostatecznie jednak Kościół uznał je za księgi na tchnione i przyjął do zbioru pism czytanych w czasie zebrań liturgicznych. Najstarsze znane nam pełne spisy (czyli kanony) 27 ksiąg nowotestamentowych pochodzą z IV w. Dzieła nowotestamentowe są zróżnicowane zarówno pod względem tematyki, jak też kompozycji, stylu, gatunku literackiego itp. Zawierają one: 1) świadectwo o doskonałym życiu i Boskiej godności Jezusa Chrystusa Zbawiciela (Ewange lie); 2) opowieść o rozwoju Kościoła aż po krańce ziemi (Dzieje Apostolskie); 3) wyjaśnienie i pogłębienie prawd zbawczych oraz próbę rozwią zania nowych zagadnień moralnych, które poja wiły się w pierwszych dziesięcioleciach istnienia Kościoła (listy); 4) pouczenie, w jaki sposób naukę Jezusa można wcielić w życie w konkretnym środowisku, uwarunkowanym określoną kulturą, mentalnością i okolicznościami życia (również listy); 5) symboliczne, podane w formie wizji, przed stawienie prześladowań chrześcijan oraz teologii dziejów wraz z ich ostatnim etapem przy końcu czasów (Apokalipsa św. Jana). Znaczenie nazwy „Nowy Testament” Według Łk 22,20, Jezus w czasie Ostatniej Wiecze rzy zawarł ze swymi uczniami Nowe Przymierze. Oświadczył tym samym, że przymierze, zawarte na Synaju za pośrednictwem Mojżesza i przypieczętowane krwią baranka ofiarnego, dla wierzących w Niego straciło dawną wartość. Zawarcie Nowego Przymierza zapowiadali już prorocy starotestamen towi, Jeremiasz (Jr 31,31-34) i Ezechiel (Ez 16,59-62; 36,26-28), widząc, że przymierze synajskie było nieustannie łamane przez lud kultem innych bogów oraz niewiernością przykazaniom. Wypełniając te zapowiedzi, Jezus w dziejach realizacji Bożych pla nów zbawczych rozpoczął nowy etap, który z jed nej strony stanowi kontynuację ST, z drugiej jed nak strony jest czasem urzeczywistnienia dawnych obietnic oraz historią nowego ludu Bożego – Ko ścioła, do którego mogą należeć wszystkie narody. Grecki rzeczownik diatheke oznacza zarówno ‘przymierze’, jak też ‘testament’ (co najbardziej jest widoczne w rozważaniach zawartych w Hbr 9,11-28). Na tej podstawie cały zbiór ksiąg przekazu jących Ewangelię Jezusa Chrystusa lub napisanych w duchu Jego nauczania bardzo szybko uzyskał

Nowy Testament 28 nazwę Nowego Przymierza (gdyż zawiera orędzie o zawarciu Nowego Przymierza) lub Nowego Testa mentu (gdyż przymierze to zaczyna obowiązywać od chwili śmierci Chrystusa na krzyżu). Nowość tego przymierza polega na tym, że zostało ono zawarte nie z jednym narodem, ale ze wszystkimi, któ rzy wierzą w Jezusa jako Chrystusa, Syna Bożego i Zbawcę. Polega ono również na tym, że zostało przypieczętowane Jego krwią wylaną na krzyżu oraz że wszystkie zobowiązania wypływające z tego przymierza są streszczone w przykazaniu miłości Boga i bliźniego.

WprowadzeniedoEwangelii Znaczenie terminu Termin ewangelia wywodzi się z greki klasycznej, gdzie używany w liczbie mnogiej rzeczownik eu -angelia (‘dobre wiadomości’) oznaczał nagrodę za przyniesienie radosnej nowiny. Jezus w synagodze w Nazarecie (Łk 4,18n) ogłasza, że przychodzi głosić radosną nowinę o przybliżeniu się królestwa Bożego do ludzi. Głoszona przez Niego Ewangelia oznacza radosne orędzie, że Bóg przychodzi do człowieka i chce go wybawić od wszelkich nieszczęść. Ewan gelista Marek na początku swego dzieła daje tytuł: Początek Ewangelii Jezusa Chrystusa, Syna Bożego (Mk 1,1). W ten sposób tworzy zupełnie nowy gatunek literacki, nazwany ewangelią, w którym przedstawia dzieje Jezusa z Nazaretu oraz Jego naukę. Jednakże Ojcowie Kościoła z II w. uważali, że Ewan gelią jest przede wszystkim dobra nowina, którą głosił sam Jezus Chrystus, a którą spisali niezależ nie od siebie czterej różni autorzy. Stąd też m.in. św. Ireneusz pisał, że jest „jedna ewangelia czterokształtna”. Aby oddać tę prawdę, w tytule każdej Ewangelii zaczęto dodawać partykułę według (gr. kata), co miało oznaczać, że jest tylko jedna dobra nowina o zbawieniu, głoszona przez samego Jezusa Chrystusa, która została jednak przekazana Kościo łowi w czterech ujęciach.

Charakterystyczne cechy Ewangelii jako gatunku literackiego Ewangelie nie są dziełami historycznymi we współ czesnym rozumieniu tego określenia. Żadna z nich nie przekazuje też wszystkiego, co Jezus czynił i mó wił (J 20,30). Są one zbiorem oraz wyborem słów i czynów Jezusa, mającym za zadanie ukazać Go jako Chrystusa, Pana i Zbawiciela. Ich celem jest obudzenie wiary w Jezusa u ludzi, którzy Go jesz cze nie znali, oraz utrwalenie wiary u tych, którzy już przyjęli Nowinę o Nim. Są świadectwem uczest ników wydarzeń z życia i działalności Jezusa. Auto rzy Ewangelii nie byli zawodowymi pisarzami, dlatego czasem w ich dzieła wkradał się brak precyzji w opisie faktów historycznych lub logicznej ciągło ści w planie. Ewangelie są bowiem przede wszyst kim wyrazem wiary i rozumienia czynu zbawczego, dokonanego przez Jezusa Chrystusa. Są one uroczy stym orędziem głoszącym zbawienie, które ludzie zawdzięczają Chrystusowi. Każdy z ewangelistów miał inny styl pisania, jak również musiał brać pod uwagę mentalność swoich czytelników, ich konkretne problemy i za interesowania. Dlatego autorzy wybierali z mów Jezusa różne treści, odpowiadające potrzebom słuchaczy. Każda Ewangelia inaczej więc świad-

W epizodach wspólnych dla trzech Ewangelii można zauważyć wiele różnic, np. w sformułowaniach lub w kolejności niektórych wydarzeń. Z drugiej jednak strony w Ewangeliach synoptycznych zauważa się ten sam ogólny schemat życia i działalności Jezusa: dzieciństwo (poza Ewangelią według św. Marka), chrzest, początek publicznego nauczania w Ga lilei, entuzjazm tłumów, rozczarowanie faryze uszów i nauczycieli Pisma, objawienie się uczniom (w tym Przemienienie), podróż do Jerozolimy, tryumfalny wjazd, działalność w świątyni, uczta paschalna, aresztowanie, ukrzyżowanie i Śmierć, Zmar twychwstanie i ukazanie się apostołom. Ewangelie synoptyczne zawierają ponadto bardzo podobne, a często wręcz identyczne opisy wydarzeń z działal ności Jezusa. Z tego porównania można wyciągnąć wniosek, że każdy z ewangelistów pisał na podstawie własnych wspomnień lub przekazu dostępnych mu świadków, ale przynajmniej niektórzy z nich ko rzystali z istniejących już dzieł spisanych. Jest rze czą prawdopodobną, że Mateusz i Łukasz mieli do dyspozycji Ewangelię według św. Marka oraz jakąś inną spisaną ewangelię, która nie zachowała się do naszych czasów, i z tych dwóch źródeł przejęli wiele tekstów, włączając je do swoich opisów.

Nowy Testament 30 czy o Jezusie i przedstawia Go w nieco inny spo sób, a w konsekwencji zawiera własną teologię. Te cztery relacje porównane ze sobą nie są jednak sprzeczne, lecz wzajemnie się uzupełniają, przekazując bogaty obraz Jezusa Chrystusa oraz treść Jego nauczania. Ewangelie synoptyczne Ewangelia Mateusza, Marka i Łukasza różnią się od Ewangelii Janowej w sposobie ujęcia wydarzeń. Przede wszystkim całą działalność publiczną Jezusa zamykają w jednym roku, podczas gdy Ewangelia Janowa sugeruje trzy lata. Różnią się także stylem oraz mają z nią niewiele tekstów wspólnych. Nazwa synoptyczne pochodzi od Jo hanna Jakoba Griesbacha (XVIII w.), który zesta wił te trzy Ewangelie w trzech kolumnach w celu porównania tekstu i lektury paralelnej (czyli spojrzał na nie „jednym wejrzeniem”). Greckie słowo synopsomai znaczy ‘spojrzę na coś jednym okiem’. Ewangelie synoptyczne są więc tekstami, na które w czasie badań uczeni mogą patrzeć tak samo, przyjmując tę samą metodę. Między Ewangeliami synoptycznymi można zaobserwować znamienne różnice i podobieństwa.

Treść i teologia Ewangelia według św. Mateusza posiada niezwykle oryginalną strukturę, która ma głęboki sens sym boliczny i teologiczny. Wielu egzegetów dostrzega w Ewangelii według św. Mateusza pięć wielkich przemówień Jezusa, które mogą stanowić odniesienie do Pięcioksięgu Mojżeszowego. Ewangelia ta jest więc swego rodzaju Pięcioksięgiem chrze ścijańskim, który zawiera Prawo nowego Izraela, czyli Kościoła. Prawodawcą nowego ludu Bożego jest Chrystus – nowy Mojżesz. Każde przemówienie poprzedzone zostało krót kim wstępem (Mt 5,1n; 10,1-5; 13,1-3; 18,1n; 24,1-3) i kończy się prawie identyczną formułą (Mt 7,28; 11,1; 13,53; 19,1; 26,1), co pozwala na precyzyjne ich wyróżnienie. Tematem przewodnim tych wy powiedzi jest królestwo Boże, jednak każda z nich podkreśla inny, szczególny jego aspekt: 1) Mowa programowa, kreśląca obraz doskonałego ucznia.

Wprowadzenie Okoliczności powstania Sam tekst Ewangelii według św. Mateusza nie podaje imienia jej autora. Najstarsza tradycja (Papiasz, I po łowa II w.) przypisuje ją apostołowi Mateuszowi, który był poborcą podatkowym w Kafarnaum (Mt 9,9; 10,3; Mk 2,14; Łk 5,27.29). O profesji autora świadczą fachowe określenia dotyczące podatków oraz systemu monetarnego (Mt 17,24; 22,19). Ponadto w mowach Jezusa pojawiają się liczne wypo wiedzi przeciwko faryzeuszom i nauczycielom Pi sma. Dawny poborca podatkowy, którym gardzili faryzeusze, nie przez przypadek akcentuje ten aspekt nauki Chrystusa. W oparciu o wspomnianą wypowiedź Papiasza wielu uważa, że pierwotnie Ewangelia została zre dagowana w języku aramejskim lub hebrajskim. Po wszechnie przyjmuje się, że powstała w Syrii (An tiochia), gdzie żyło wielu Żydów. Nie można jednak określić dokładnego czasu jej powstania. Zawarta w niej polemika z judaizmem faryzejskim, który zaczął dominować około roku 80, sugeruje, że została ona napisana między 80 a 90 r. Ewangelia ta powstała z myślą o wierzących, któ rzy wywodzili się z judaizmu. Jej tekst odzwierciedla tradycje aramejskie lub hebrajskie. Potwierdzeniem tego jest obecność wyrażeń (np. Mt 16,19; 18,18) i słów typowo semickich (np. mamona, hosanna), które autor rzadko tłumaczy na język grecki. Wspo minając również zwyczaje żydowskie, zakłada ich znajomość u czytelników i w przeciwieństwie do ewangelistów Marka i Łukasza, nie uważa za ko nieczne, aby je wyjaśniać (Mt 15,1-3; por. Mk 7,3n).

Mt Ewangelia według Świętego Mateusza

Ewangelista, zestawiając życie Chrystusa z dzia łalnością Mojżesza, chce pokazać, że Chrystus jest nowym Mojżeszem, ale znacznie potężniejszym od niego. Mojżesz wyprowadził lud z niewoli egipskiej – ziemskiej, politycznej. Chrystus natomiast wyprowadza ludzi z niewoli grzechu (Mt 1,21). Na kanwie porównania Chrystusa z Mojżeszem oparta jest po lemika prowadzona przez autora ze starym ludem Bożym – Izraelem. Temat ten przedstawia w dwóch ujęciach: polemizuje z niewiernym ludem, krytykując jego partykularyzm, skrajny legalizm, przesadną dumę narodową i pewność siebie, oraz wskazuje, że miejsce niewiernego ludu zajmuje teraz nowy Izrael – Kościół Jezusa, czyli nowy lud Boży. Cała Ewangelia według św. Mateusza koncentruje się wokół idei królestwa Bożego, które bierze swój początek w Chrystusie. Chronologicznie istnienie tego królestwa, czyli panowania Boga, dzieli się na trzy etapy: 1) jego inauguracja w osobie, sło wach i czynach Chrystusa; 2) czas rozpoczynający się wraz ze Śmiercią i Zmartwychwstaniem Jezusa, a trwający do końca świata; 3) królestwo eschato logiczne w pełnym tego słowa znaczeniu. Idąc dalej, autor ukazuje związek, jaki istnieje pomiędzy tym królestwem a Kościołem, który jest wspólnotą nowego ludu Bożego. Kościół jest wspólnotą Boga Ojca, Jezusa – Syna Bożego oraz braterską wspólnotą jego członków. W ujęciu Mateusza członkowie Kościoła nie sta nowią jedności absolutnie równej. Dla wszystkich jednak celem jest spotkanie z Chrystusem, sprawiedliwym Sędzią, i wejście do królestwa niebie skiego. Z woli Chrystusa istnieje istotna różnica mię dzy Kolegium Dwunastu a resztą uczniów Jezusa. Osobiście i imiennie powołał On każdego z grupy Dwunastu (Mt 10,2-4), nauczał ich na osobności,

Mt Mateusz 32 Jezus ogłasza w niej nadejście królestwa Bożego (Mt 5 – 7); 2) Mowa misyjna, dotycząca głoszenia królestwa. Jezus zapowiada w niej także prześlado wania (Mt 10); 3) Zbiór przypowieści o tajemnicy królestwa (Mt 13); 4) Mowa eklezjalna, w której Jezus określa reguły, na których powinny opie rać się wzajemne relacje uczniów we wspólnocie (Mt 18); 5) Mowa eschatologiczna traktująca o cza sach ostatecznych i o udoskonaleniu królestwa (Mt 24 – 25). Każda z mów poprzedzona jest częścią opisową, z którą stanowi jakby odrębną księgę dzieła. Opisy te są wprowadzeniem w mowy i sta nowią ich ilustrację. Autor Ewangelii według św. Mateusza, posługując się tytułami mesjańskimi odnoszonymi do Jezusa, kreśli Jego bardzo wyraźny portret. Od początku wykazuje, że Jezus jest Chrystusem (Mesjaszem), Synem Dawida oraz Synem samego Boga. Ewangelista z wielką troską stara się uzasadnić, że w Jezu sie wypełniły się obietnice i zapowiedzi ST. Mocno akcentuje mesjańską godność Jezusa, z którą bar dzo ściśle łączy się tytuł Syn Dawida. Odnosząc go do Jezusa, potwierdza, że to On jest oczekiwanym przez Żydów Mesjaszem. Tytuł Syn Boży podkreśla Boską naturę Jezusa, choć nie w każdym wypadku w sensie ścisłym oznacza on bóstwo Mistrza z Naza retu. W tytule Syn Człowieczy zawiera się natomiast prawda, że Jezus jest kimś więcej niż zwykłym czło wiekiem i żaden król ziemski nie może się z Nim równać. Tytuł ten łączy osobę Jezusa z cierpiącym Sługą Pana, znanym z pieśni Izajasza (autor dwukrotnie cytuje Pieśń o Słudze Pana: Iz 42,1 w Mt 3,17 oraz Iz 53,4 w Mt 8,17). Istotnym jest również od niesione do Chrystusa określenie Pan (gr. Kyrios), które potwierdza Jego Boską godność i wynikającą z niej zwierzchność nad całym światem.

33 Wprowadzenie Mt im tylko powierzał niektóre tajemnice królestwa Bożego (Mt 13,10n) i objawiał swoje posłannic two (Mt 17,1-9.19-21). Ustanowił ich fundamen tem przyszłej wspólnoty Kościoła oraz przekazał swoje pełnomocnictwa. Ewangelista podkreśla również fakt, że szczególną rolę w Kolegium Dwunastu i w Kościele Jezus powierzył Szymonowi Piotrowi. Przytacza trzy (pomijane w innych Ewangeliach) wydarzenia, które potwierdzają przewodnią rolę Piotra w gronie apostołów: chodzenie po jeziorze (Mt 14,28-31), obietnica prymatu (Mt 16,17-19) i wpłacenie podatku przez Szymona za siebie i za Jezusa (Mt 17,24-27). Chrystus, nazywając go Piotrem, czyli Skałą (Mt 16,18), uczynił go swoim za stępcą i ustanowił fundamentem Kościoła.

Dzieciństwo Jezusa Rodowód Jezusa

Mt   Ewangelia według Świętgo Mateusza

11Oto rodowód Jezusa Chrystusa, syna Da wida, syna Abrahama. 2Abraham był ojcem Izaaka, Izaak ojcem Ja kuba, Jakub zaś ojcem Judy i jego braci. 3Juda miał z Tamar synów Faresa i Zarę. Fares był ojcem Hesroma, a Hesrom ojcem Arama. 4Aram był ojcem Aminadaba, a Aminadab ojcem Naassona. Naasson był ojcem Salmona, 5a Salmon miał z Rachab syna Bo oza. Booz zaś miał z Rut syna Jobeda. Jobed był ojcem Jessego, 6a Jesse ojcem króla Dawida. Dawid miał z wdową po Uriaszu syna Salomona. 7Salomon zaś był ojcem Roboama, a Roboam ojcem Abiasza. Abiasz był ojcem Asafa, 8a Asaf był ojcem Jozafata. Jozafat był ojcem Jorama, a Joram ojcem Ozjasza. 9Ozjasz zaś był ojcem Joatama, a Joatam ojcem Achaza. Achaz był ojcem Ezechiasza, 10a Ezechiasz ojcem Manassesa. Manasses zaś był ojcem Amosa, a Amos ojcem Jozjasza. 11Jozjasz był ojcem Jecho niasza i jego braci w czasie zesłania do Babilonu. 12Po zesłaniu do Babilonu Jechoniasz był ojcem Salatiela, a Salatiel ojcem Zorobabela. 13Zorobabel zaś był ojcem Abiuda, a Abiud ojcem Eliakima. Eliakim był ojcem Azora, 14a Azor ojcem Sadoka. Sadok był ojcem Achima, a Achim ojcem Eliuda. 15Eliud był ojcem Eleazara, a Eleazar ojcem Mattana. Mattan był ojcem Jakuba. 16Jakub zaś był oj cem Józefa, męża Maryi, która urodziła Jezusa, zwanego Chrystusem. 17Zatem wszystkich pokoleń od Abrahama do Dawida było czterna ście, także od Dawida do zesłania do Babilonu – czternaście pokoleń i od zesłania do Babilonu aż do Chrystusa – czternaście pokoleń.

Mateusz 1,18 – 2,9 36 Mt     Józef prawnym ojcem Jezusa-Zbawiciela 18A oto jak było z narodzeniem Jezusa Chrystusa: Matka Jego była zaręczona z Józefem. Zanim jednak zamieszkali razem, poczęła z Ducha Świętego. 19Jej mąż Józef był człowiekiem sprawiedliwym. Nie chciał Jej zniesławić i dlatego postanowił rozstać się z Nią po kryjomu. 20A gdy tak zdecydował, anioł Pański ukazał mu się we śnie i powiedział: „Józefie, synu Dawida, nie bój się przyjąć twojej żony Maryi, gdyż to, co się w Niej poczęło, pochodzi z Ducha Świę tego. 21Urodzi Ona syna, a ty nadasz Mu imię Jezus, gdyż On uwolni swój lud od grzechów”. 22A wszystko to się stało, aby się spełniło słowo Pana przekazane przez proroka: 23Oto Dziewica pocznie i porodzi Syna, któremu nadadzą imię Emmanuel , to znaczy: „Bóg jest z nami”. 24Gdy Józef zbudził się, uczynił tak, jak mu nakazał anioł Pański, i przyjął swoją żonę. 25Nie współżył z nią, aż urodziła Syna. I nadał Mu imię Jezus. Chrystus Zbawicielem pogan 21Kiedy Jezus narodził się w Betlejem Judzkim za panowania Heroda, do Jerozolimy przybyli ze Wschodu mędrcy. 2Pytali oni: „Gdzie jest nowo narodzony król Żydów? Zobaczyliśmy bowiem na wschodzie Jego gwiazdę i przybyliśmy oddać Mu hołd”. 3Gdy to usły szał król Herod, przeraził się, a z nim cała Jerozolima. 4Zebrał wszyst kich wyższych kapłanów oraz nauczycieli ludu i pytał ich, gdzie ma się narodzić Chrystus. 5A oni mu powiedzieli: „W Betlejem Judzkim. Tak bowiem zostało napisane przez proroka: 6A ty, Betlejem, ziemio Judy, wcale nie jesteś najmniejszej spośród wielkich miast Judy, gdyż z ciebie wyjdzie wódz, który będzie pasterzem Izraela, mojego ludu”. 7Wtedy Herod przywołał potajemnie mędrców i wypytywał ich, kiedy ukazała się gwiazda. 8Wysyłając ich do Betlejem, powiedział: „Idźcie i wypytajcie się dokładnie o to Dziecko. Gdy Je znajdziecie, dajcie mi znać, żebym i ja mógł pójść i oddać Mu hołd”. 9Oni wy słuchali króla i wyruszyli w drogę. A gwiazda, którą widzieli, gdy wschodziła, prowadziła ich aż do miejsca, gdzie znajdowało się

Powrót z Egiptu 19Gdy umarł Herod, Józefowi w Egipcie ukazał się we śnie anioł Pański 20i powiedział: „Wstań, zabierz Dziecko i Jego Matkę i wracaj do ziemi izraelskiej, bo umarli już ci, którzy czyhali na życie Dziecka”. 21On wstał, zabrał Dziecko i Jego Matkę i powrócił do ziemi izraelskiej. 22Gdy się jednak dowie dział, że w Judei rządzi Archelaos po swoim ojcu Herodzie, bał się tam wracać. Zgodnie z poleceniem, jakie otrzymał we śnie, udał się do Galilei. 23Przybył do miasta zwanego Nazaret i tam zamieszkał. Tak spełniło się słowo przekazane przez proroków: Będą Go nazywać Nazarejczykiem.

37 Mateusz 2,10-23 Mt Dziecko. Tam się zatrzymała. 10Ogromnie się ucieszyli na jej widok. 11Gdy weszli do domu, zobaczyli Dziecko z Jego Matką, Maryją. Upa dli na kolana i oddali Mu hołd. Otworzyli swe szkatuły i ofiarowali Mu dary: złoto, kadzidło i mirrę. 12A ponieważ otrzymali we śnie polecenie, żeby nie wstępowali do Heroda, inną drogą wrócili do swojej ojczyzny. Ucieczka do Egiptu 13Gdy oni odeszli, Józefowi ukazał się we śnie anioł Pański i powie dział: „Wstań, zabierz Dziecko i Jego Matkę i uciekaj do Egiptu. Zostań tam, dopóki nie dam ci znać. Bo Herod będzie szukał Dziecka, żeby Je zabić”. 14On wstał jeszcze w nocy, zabrał Dziecko i Jego Matkę i udał się do Egiptu. 15Pozostał tam aż do śmierci Heroda. Tak spełniło się słowo Pana napisane przez proroka: Z Egiptu wezwałem mojego Syna.

Rzeź niemowląt 16Gdy Herod spostrzegł, że mędrcy go zwiedli, bardzo się rozgniewał i kazał zabić w Betlejem i w całej okolicy wszystkich chłopców poniżej dwóch lat, stosownie do czasu, o którym się dowiedział od mędr ców. 17Tak spełniło się słowo przekazane przez proroka Jeremiasza: 18W Rama usłyszano krzyk, płacz i wielki lament. Rachel opłakuje swoje dzieci i nie chce, by ją pocieszano, bo ich już nie ma.

salmy

Treść i teologia Psałterz charakteryzuje się bogactwem gatunków literackich. Przyjmując je za kryterium podziału, można wyróżnić kilka grup utworów: 1) hymny – uroczyste pieśni pochwalne ku czci Boga (np. Ps 8; 19; 29; 100; 111; 148 – 150), które mogą wyrażać podziw nad dziełem stwórczym Boga (np. Ps 104) i nad Jego działaniem w historii (np. Ps 105). 2) lamentacje – liczne skargi i prośby o pomoc udręczonemu psalmiście, mogą być zbiorowe i indywidualne (np. Ps 3; 5; 13; 22; 44). Wśród lamentacji występują psalmy ufności (np. Ps 4; 11; 16; 62; 121), psalmy dziękczynne jednostki (np. Ps 30; 34; 92, 103) i wspólnoty (np. Ps 66; 117; 124) oraz kolekcja siedmiu psalmów pokutnych (Ps 6; 32; 38; 51; 102; 130; 143). 3) psalmy królewskie, które sławią królowanie Boga (np. Ps 47; 93 – 99), przejawiające się także w rządach dynastii Dawida

Ps Księga Psalmów Wprowadzenie Okoliczności powstania W Księdze Psalmów znajduje się sto pięćdziesiąt liturgicznych modlitw-pieśni Izraela. Tradycja nazywa ten zbiór Psałterzem Dawida, dlatego że imię tego króla widnieje w tytułach blisko połowy psal mów. Dawid odegrał istotną rolę w powstaniu litur gicznej tradycji Izraela, dlatego jego imieniem objęto całą księgę, choć tytuły kilkudziesięciu pieśni wskazują na innych autorów. I tak siedemdziesiąt trzy psalmy zostały przypisane Dawidowi, dwa Salomonowi (Ps 72; 126), dwanaście Asafowi (Ps 50; 73 – 83), jedenaście synom Koracha (Ps 42 – 49; 84; 85; 87; 88) oraz po jednym Mojżeszowi (Ps 90), Hemanowi (Ps 88) i Etanowi (Ps 89). Czas powstania większości utworów można określić jedynie w przybliżeniu. Starożytne pieśni Izraela towarzyszyły ludowi Bożemu w jego długiej historii, we wciąż zmieniających się oko licznościach. Z czasem utraciły bezpośrednie od niesienie do sytuacji, w której powstały, a zyskały znaczenie uniwersalne jako liturgiczna i osobista modlitwa wiernych. Aktualność psalmów polega na tym, że odwołują się one do typowych postaw ludzkich, przez co w pełnych ekspresji słowach psalmisty każdy modlący się bez trudu rozpoznaje własneOdkryciaprzeżycia.wQumran

Podział na pięć ksiąg nawiązuje do Pięcioksięgu Mojżesza i został zaznaczony charakterystycznymi doksologiami, czyli formułami głoszącymi chwałę Boga (Ps 41,14; 72,18n; 89,53; 106,48).

nad Morzem Martwym po twierdziły wcześniejsze przypuszczenia, że obecna forma Księgi Psalmów istniała już w II wieku przed Chr. W tym okresie intensywnego życia liturgicznego, skupionego wokół świątyni jerozolimskiej, nauczyciele Pisma połączyli wcześniejsze kolekcje psalmów w jeden zbiór, tzw. Pięcioksiąg Dawida.

Ps Psalmy 582 (np. Ps 2; 18; 21; 45; 89; 110; 132). 4) pieśni Syjonu –modlitwy, które odgrywały szczególną rolę w liturgii świątynnej (Ps 15; 24; 46; 48; 76; 84; 87; 122; 134). Do nich należą też psalmy pielgrzymkowe (np. Ps 122; 126), sławiące świętą Jerozolimę i wyrażające radość ze spotkania z Bogiem w Jego ziemskiej świątyni. 5) pieśni liturgiczne, śpiewane podczas wieczerzy paschalnej i wielkich świąt Izraela. Szczególnie ważny jest tu zbiór hymnów: Hallelu (Ps 113 – 118) i Wielkiego Hallelu (Ps 136). Na ich prorocki charakter wskazał Chrystus, modląc się nimi w ostatnich godzinach ziemskiego życia (np. Mt 26,30). 6) psalmy dydaktyczne, które zawierają pouczenia o wartości prawa Bożego (Ps 25; 34; 111; 119), o sprawiedliwości i dobroci Boga (np. Ps 78; 145), rozważają problem odpłaty za dobre i złe uczynki (np. Ps 37; 49; 73; 112). 7) psalmy mesjańskie, które wprost wyrażają oczekiwanie na Pomazańca Pańskiego (np. Ps 2; 110). Tęsknota za Chrystusem, tj. Mesjaszem, obecna jest także w psalmach królewskich i pieśniach Syjonu. W każdym niemal psalmie można wyróżnić różne gatunki literackie, które nie pozwalają zaklasyfikować ich wyłącznie do jednej grupy. Psalmy są utworami poetyckimi. Autorzy zastosowali w nich liczne środki stylistyczne. Najbardziej charakterystycznym elementem poetyki hebraj skiej był paralelizm członów, czyli stychów wer setu. Polegał on na tym, że najczęściej daną myśl poeta zawarł w dwóch następujących po sobie stychach, które tworzyły najmniejszą jednostkę literacką utworu. Z innych środków należy wymienić rym i rytm. Niekiedy psalmiści komponowali swoje dzieła w formie akrostychów, czyli utworów alfabe tycznych (Ps 25; 34; 37; 111; 112; 119; 145). Wersety czy strofy psalmu rozpoczynały się wtedy od kolejnych liter alfabetu hebrajskiego.

Cała historia świata jest wypadkową tego podstawowego wyboru. Psalmista często posługuje się pojęciem bezbożny (Ps 1,3-4), które może oznaczać wrogie narody albo człowieka, który sprowadza sprawiedliwych z właściwej drogi. Może nim być nawet nieprzyjaciel wewnętrzny – zło ukryte w sercu ludzkim. Obrazy wojenne, tak często po jawiające się w psalmach, można więc tłumaczyć jako ilustracje walki duchowej. Łatwo dostrzec w psalmach rozwój idei szczęścia. Z początku pojmuje się je materialnie jako spo kojne życie, posiadanie ziemi, bogactwo, rodzinę, która zapewnia przyszłość. Stopniowo jednak czło wiek odkrywa, że prawdziwe szczęście kryje się głębiej. Wypełnianie Prawa prowadzi go do odkrycia wartości nieprzemijalnych. Pociąga to za sobą przemianę relacji z bliźnimi. Pragnienie zemsty na wrogach ustępuje miejsca oczekiwaniu na ich nawrócenie. Podobnie ewoluuje rozumienie nagrody za sprawiedliwe życie i kary za popełnione zło. Po czątkowo psalmista, który widzi ziemskie powodzenie grzeszników, głośno krzyczy o swej niewinności i domaga się za nią odpłaty. Z czasem jednak uświadamia sobie własną grzeszność i przynależność do grzesznego ludu i pozostawia Bogu wymie rzenie wszystkim sprawiedliwości.

Pomimo tak wielkiej różnorodności, będącej wy razem rozwoju duchowego Izraela, Psałterz stanowi jedną zwartą księgę. Myśl przewodnia całego zbioru została zawarta we wprowadzeniu (Ps 1 – 2). Człowiek ma do wyboru dwie drogi życiowe: drogę posłuszeństwa Bożemu Prawu, która prowadzi do szczęścia, oraz drogę buntu, wiodącą do zagłady.

583 Wprowadzenie Ps Grecki przekład Biblii, Septuaginta (LXX), po wstały w egipskiej Aleksandrii już w II w. przed Chr., pogłębia historyczną lekturę Psałterza, interpretując go jako proroctwo. W ślad za tą żydowską tradycją, Kościół dostrzega w psalmach zapowiedź tajemnicy Chrystusa i doskonałej wspólnoty cza sów ostatecznych. Stąd nasza lektura odwołuje się nie tylko do sensu wyrazowego (dosłownego, hi storycznego) psalmów, ale szuka także wypełnienia ich treści w Chrystusie i w Kościele.

5Stawiam swe stopy na Twoich ścieżkach, by nie chwiały się moje kroki.

Nie zgrzeszyłem ustami, 4jak czynią to ludzie, byłem posłuszny Twym słowom, wystrzegałem się dróg przestępcy.

9Dlatego cieszę się w sercu i bardzo raduję, gdyż moje ciało będzie spoczywać w nadziei.

7Będę wysławiał Pana, który udzielił mi rady, bo nocami upomina mnie sumienie. 8Zawsze mam Pana przed oczami. On jest po mojej prawej stronie, abym się nie zachwiał.

Psalm 16,6 – 17,9 598

3Doświadczyłeś moje serce, nawiedziłeś je nocą, wypróbowałeś mnie ogniem, lecz nie znalazłeś we mnie nieprawości.

6Wołam do Ciebie, Boże, bo Ty mnie wysłuchasz. Nakłoń ku mnie ucha, usłysz moje słowa!

2Wydaj osąd w mojej sprawie, bo Twoje oczy widzą to, co słuszne.

7Okaż swą przedziwną łaskę, Zbawco ufających Tobie, którzy szukają Twojej pomocy.

1Modlitwa Dawida. Wysłuchaj, Panie, mojej słusznej sprawy, skłoń się ku memu błaganiu. Wysłuchaj modlitwy moich ust nieobłudnych.

10Nie pozostawisz mnie bowiem w krainie umarłych i nie dopuścisz, aby Twój święty uległ rozkładowi w grobie.

8Strzeż mnie jak źrenicy oka, ukryj mnie w cieniu Twych skrzydeł, 9z dala od bezbożnych, którzy mnie uciskają.

Psalm 17 Prośba o wyzwolenie

11Wskazujesz mi drogi, które prowadzą do życia, a Twoja obecność napełnia mnie radością, dajesz mi wieczną rozkosz po Twej prawej stronie.

6Przypadły mi dobra wspaniałe, dziedzictwo moje jest najlepsze.

13Powstań, Panie, zastąp mu drogę i powal! Ocal mnie swym mieczem od bezbożnego 14i swoją ręką, Panie, od śmiertelników, od tych, którzy mają wszystko w tym życiu. Napełnili swe brzuchy, nasycili swych synów i pozostało jeszcze dla ich wnuków.

4Niech Pan będzie uwielbiony! Wezwałem Go na pomoc, On mnie uwolnił od wrogów. 5Oplotły mnie więzy śmierci, dosięgły mnie strumienie zagłady, 6skrępowały mnie więzy krainy umarłych, schwytały mnie sidła śmierci.

12Pochwycili mnie jak lew gotowy do łowów, jak młody lew czający się w kryjówce.

11Ci, którzy mnie chwalili, teraz mnie osaczają, śledzą mnie, by powalić na ziemię.

Ps  599 Psalm 17,10 – 18,7

Otoczyli mnie nieprzyjaciele, 10którzy w dobrobycie utracili swą wrażliwość. Ich usta przemawiają zuchwale.

7W moim ucisku wołałem do Pana, mego Boga błagałem o pomoc, a On mnie usłyszał w swojej świątyni, moje błaganie dotarło do Jego uszu.

15Ja zaś żyłem uczciwie, więc będę dopuszczony przed Twe oblicze, zostanę nasycony, gdy objawi się Twoja chwała! Psalm 18 Dziękczynienie króla za zwycięstwo 1Dyrygentowi. Dawida, sługi Pana, który zwrócił się do Pana słowami tej pieśni, kiedy Pan wybawił go z mocy wszystkich jego wrogów i z ręki Saula. 2Zaśpiewał: Miłuję Cię, Panie, mocy moja, 3Panie, opoko moja, schronienie moje i mój wybawco, Boże mój, moja skało i moja nadziejo, tarczo moja, mocy zbawienia i moja twierdzo!

16Od Twojej groźby, Panie, od podmuchu Twego gniewu odsłoniło się dno morza i obnażyły się fundamenty ziemi.

21Pan mnie wynagrodził za moją sprawiedliwość, za czystość moich rąk mi odpłacił.

25Więc Pan mi odpłacił za moją sprawiedliwość, za czystość rąk moich przed Jego oczami.

24Byłem doskonały wobec Niego i wystrzegałem się grzechu.

13Przed Nim blask się rozchodził, a Jego chmury rozrzuciły grad i żarzące węgle.

15Wypuścił strzały i ich rozproszył, rozmnożył pioruny i wprawił ich w zamęt.

Ps  Psalm 18,8-25 600 8Ziemia zatrzęsła się i zadrżała, podstawy gór się poruszyły, zatrzęsły się, bo Bóg się rozgniewał. 9Wzniósł się dym Jego gniewu, a ogień pożerający zapłonął na Jego obliczu; węgle żarzące zapalają się od niego. 10Nachylił niebiosa i zstąpił, a ciemna chmura pod Jego stopami. 11Dosiadł cheruba i odleciał, uniósł się na skrzydłach wiatru. 12Uczynił sobie zasłonę z ciemności, skrył się w namiocie czarnych chmur deszczowych.

17Z nieba wyciągnął rękę, aby mnie pochwycić, wydobył mnie z wód ogromnych.

18Ocalił mnie od potężnych wrogów, od nieprzyjaciół silniejszych ode mnie.

14Pan zagrzmiał z nieba, Najwyższy podniósł swój głos – grad i żarzące węgle.

19Napadli na mnie w dniu mego nieszczęścia, lecz Pan okazał się moim obrońcą, 20On mnie wyprowadził na miejsce przestronne, wybawił mnie, gdyż we mnie upodobał sobie.

23Gdyż szanowałem wszystkie Jego nakazy i Jego praw nie odrzucałem.

22Gdyż szedłem drogami wytyczonymi przez Pana i nie buntowałem się przeciw mojemu Bogu.

37Poszerzasz drogę przede mną, moje stopy się nie potykają.

32Bo któż jest Bogiem oprócz Pana? Kto skałą prócz naszego Boga? 33Bóg przepasuje mnie mocą, nieskalaną czyni moją drogę.

38Ścigałem i zabijałem mych wrogów; nie spocząłem, dopóki ich nie zniszczyłem.

31Droga Boża jest nieskalana, słowo Pana oczyszczone w ogniu. On jest tarczą dla wszystkich, którzy Mu ufają.

34Moim nogom daje szybkość gazeli i stawia mnie na wyżynach.

36Ty mnie osłaniasz jak tarcza i Twoja prawa ręka mnie podtrzymuje, wywyższa mnie Twoje uniżenie.

43Starłem ich jak proch na wietrze, pozbyłem się jak ulicznego błota.

41Zmusiłeś wrogów do ucieczki przede mną, zdołałem wytracić moich nieprzyjaciół.

Ps 601 Psalm 18,26-44

40Ty przepasałeś mnie mocą do walki, powaliłeś przede mną przeciwników.

30Z Twoją pomocą zdobywam umocnienia, dzięki mojemu Bogu mogę mur przeskoczyć.

39Powaliłem ich i nie będą mogli powstać, leżą pod moimi stopami.

26Dochowujesz wierności temu, kto jest wierny, z człowiekiem nienagannym postępujesz nienagannie. 27Z uczciwym postępujesz uczciwie, ale z przewrotnym – przebiegle. 28Gdyż Ty wybawiasz ludzi pokornych, ale wyniosłych upokarzasz. 29Ty bowiem, Panie, zapalasz moją lampę, Boże mój, Ty rozjaśniasz me ciemności.

35On ćwiczy moje ręce do walki, moje ramiona do napinania spiżowego łuku.

44Uchroniłeś mnie przed buntami ludu,

42Szukali pomocy, lecz nie było wybawcy, wołali do Pana, lecz nie odpowiedział.

Rewizja przekładu: ks. Krzysztof Bardski, Albert Gorzkowski, ks. Mariusz Górny SSP, ks. Janusz Kręcidło MS, ks. Józef Kudasiewicz, ks. Stanisław Mędala CM, Marek Piela, ks. Stanisław Pisarek, ks. Jan Kanty Pytel, ks. Andrzej Strus SDB, bp Jan Szlaga, ks. Edward Szymanek TChr Redakcja: ks. Mariusz Górny SSP, ks. Janusz Kręcidło MS, ks. Marcin Romanowski SSP, Krzysztof Stopa, ks. Ryszard Tomaszewski SSP, Piotr Walewski, ks. Wojciech Turek SSP, ks. Bogusław Zeman SSP

Ewa Zdrojewska Nihil obstat: ks. Stanisław Włodarczyk, Częstochowa, 20 maja 2005 r. ks. Henryk Witczyk, Lublin, 13 czerwca 2005 r. Imprimatur: bp Zygmunt Zimowski, Przewodniczący Komisji Nauki Wiary Konferencji Episkopatu Polski Radom, 30 czerwca 2005 r., L.dz. 939/05 Koordynacja projektu: ks. Daniel Łuka SSP Opracowanie graficzne i projekt okładki: Katarzyna Rećko Wykaz wybranych tematów biblijnych: ks. Tomasz Wasilewski SSP Korekta: Ewelina Michniowska-Addario Skład i łamanie: Tomasz Mstowski Grafika: AdobeStock Grafika na okładce: AdobeStock ISBN 978-83-8131-420-6 © Edycja Świętego Pawła, 2022 ul. Św. Pawła 13/15 • 42-221 Częstochowa tel. 34.362.06.89 • www.edycja.com.pl • e-mail: edycja@edycja.com.pl Dystrybucja: Centrum Logistyczne Edycji Świętego Pawła ul. Hutnicza 46 • 42-263 Wrzosowa k. Częstochowy tel. 34.366.15.50 • e-mail: dystrybucja@edycja.com.pl Księgarnia internetowa: www.edycja.pl owy Testament i Psalmy Bible Journaling

Tekst biblijny z przypisami na podstawie: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem. © Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2011 Redakcja naukowa: ks. Angelo Colacrai SSP, ks. Jan Łach, ks. Franciszek Mickiewicz SAC,ks. Antoni Tronina, ks. Julian Warzecha SAC

Współpraca redakcyjna: o. Andrzej Kiejza OFMCap., ks. Krzysztof Siwek, Ewa Środa, Urszula Topczewska

Tłumacze ksiąg: ks. Michał Bednarz, ks. Stanisław Bielecki, o. Piotr Gryziec OFMConv., ks. Stanisław Hałas SCJ, ks. Stanisław Haręzga, ks. Stanisław Jankowski SDB, ks. Józef Kozyra, ks. Franciszek Mickiewicz SAC, ks. Hubert Ordon SDS, ks. Antoni Paciorek, ks. Ryszard Rubinkiewicz SDB, o. Adam Sikora OFM, ks. Henryk Skoczylas CSMA, ks. Antoni Tronina, ks. Jan Załęski

Korekta literacka: Henryk Duda, Ilona Kisiel, Stanisław Koziara, Tamara Książczak-Przybysz, Beata Kułak, Bożena Matuszczyk, Anna Pietrzak, Magdalena Smoleń-Wawrzusiszyn, Mirosława Ołdakowska-Kuflowa,