pomalańnowa linia pomaga lodzitom dzieti, I(tóle piią . ]eśli chciałbyśwłączyć się w nurt pomagania rodzicom nastolatków
-
jesteś pedagogiem szkolnym, psychologiem, wychowaiłcą, kuratorem, nauczycielem, duszpasterzem, opiekunem - zglośsiebie i swoją placówkę
do sjeci ,,Pomarańczowej Linii"
I
. Może jesteś liderem społeczrrościlokalnej, dziataczem organizacji spolecznej, organizatorem czasu rvo|nego dzieci i rrrlodziezy- zgłos sr,vój akces do,,Pomarańczowej
Linii"
!
..]eślimasz własne doświadczenia z okresu dorastania i
jego kontaktów z alkoholem
w,,Pomarańczowej Linii"
- Twoje
T,,,r'ego clziecka
doświadczenle przyda się
!
. Bazę danych osób imiejsc,9dzie mogą znaleźc pomoc rodz ce dzleci które sięgają po alkohol, prow,adzi Dział Pro{iIaktyki Dzieci l
lv4|cr;zlezr,
Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholorvych, 0']-458 WarszaWa, ul. Szańcowa 25, rel. (0-22) 36-77-83,36-77-g3.
fax (0-22) 36-81-66, e-mail: parpa@warman,com.pl
]SBN 83,88075-04_7
Rodzice dbaią o bezpieczeństwo swoich dzieci
llastolatki piją
.
Troska o bezpieczeństwo dzieci i ochrona ich przed zagrożeniami to podstawowa, oprócz miłości,treśćżycia w rodzinie. Gdy dzieci są male wymaga to nieustannego i bezpośredniego czuwania nad tym co robią i gdzie są. Później ochrona dzieci staje się bardziej skomplikowanym i trudniejszym zadaniem, ponieważ coraz częściej przebywają poza domem rodzinnym i spotykają się z ludźmi, których nie znamy.
'l. Najnowsze badania przeprowadzone w czerwcu l999 roku pokazały ogromne rozmiary zagrożeń wynikających z picia alkoholu przez polską mlodzież.
.
Nie możemy nieustannie kontrolować ich zachowania, kontaktów i decyzji. Nie możemy też usunąć zich życia wszystkich zagrożeń i ryzykownych sytuacji, które się pojawiają.
.
Nie rezygnując z realistycznych i pośrednich prób sprawowania kontroli nad tym co robią, coraz częściej musimy ufać ich rozsądkowi i mieć nadzieję, że same potrafią obronić się przed zagrożeniami. Nie zawsze jednak to się udaje i nasze dzieci doznają szkód, o których czasem niewiele wiemy.
.
Możemy jednak pomagać naszym dorastającym dzieciom w prowadzeniu zdrowego i bezpiecznego życia. Wymaga to utrzymywania dobrych kontaktów z nimi, opanowania sztuki ich rozumienia, słuchania, wspierania oraz umiejętnościwywierania wpiywu na ich postępowanie.
.
Nigdy nie jest za wcześnie i nigdy nie jest za późno, by dbać o jakość i trwałośćkontaktów z własnym dzieckiem oraz rozwijać umiejętności potrzebne do konstruktywnego rodzicielstwa. Jest to jednak szczególnie ważne, gdy w życiu dziecka pojawiają się realne zagrożenia.
ać .
68% '1s-|etnich chlopców i 54% 15-Ietnich dziewcząt piło alkohol w ciągu ostatniego miesiąca.
.
58% 'ls-|atkóW i 43% 'lS-|atek
r 39% ] S-Iatków
i 22o/o 1sĄalek
upiło się w ciągu ostatniego roku, upiło się w ciągu ostatniego miesiąca,
o Co dzlesiąte dziecko po wypiciu alkoholu uczestniczyło w bójce
luo sprzeczce,
o Co dwudziesty nastolatek po wypiciu alkoholu doświadczyłwypadku
lub uszkodzenia ciała.
. co piętnasta nastolatka seksualne,
2.
-2,
po spożyciu alkoholu miała niechciane kontakty
ostatnie lata to okres bardzo agresywnej ofensywy marketingowej
przemysłu alkoholowego promującego picie napojów alkoholowych wśród polskich nastolatków. Analizy rynkowe pokazują, źe zwiększenie konsumpcji piwa przez 15-19-1atków jest podstawowym źródłem przyro5tu dochodów tego przemysłu.
-3_
Dlaczego nasiolalki piją alkohol?
Go warto wiedzieó o alkoholu? 1.
Różne napoje alkoholowe zawierają tę samą substancję chemiczną alkohol etylowy czyli etanol o Wzorze c2H5oH.
56 -tL tvó.lki
9=Zo9o(9 e,łrun
-
4oo -tL .vln6_
\Z J-
o
12.
ełruno{y
=ż51 atono(y
kieliszek wódki, tolerują jednak wypicie butelki piwa, mimo że jest w niej tyle samo alkoholu. To poważny bląd.
3. Etanol jest substancją bardzo aktywną biochemicznie, w większym
stężeniu niszczy tkankę biologiczną, rozcieńczony wpływa na pracę mózgu, systemu nerwowego i hormonalnego. Zmienia stan naszych uczuć, sposób myślenia. Powoduje ograniczenie zdolności do prawidłowej oceny sytuacji i zadań życiowych, upośledza koordynację ruchów oraz kontrolę zachowania. Osoby nietrzeźwe robią rzeczy, których później żałują,uszkadzają swoje zdrowie i życie osobiste, sprawiają cierpienia swoim najbliższym.
4. Do obliczania ilości spożytego alkoholu używa się jednostki zwanej porcją standardową czyli 10 g etanolu.
Wypity alkohol niemal natychmiast dostaje się do krwi. Poziom (stężenie) alkoholu we krwi określasię w promilach. lm więcej alkoholu tym Wyższe stężenie. Mężczyzna ważący 70 kg, który wypil w ciągu godziny 5 standardowych porcji (np. 2 półlitrowe puszki piwa) ma we krwi 1 promil alkoholu (stan nietrzeźwościw Polsce to 0,2 promila).
6. Stężenie alkoholu we krwi (czyli stopień nietrzeźwości)zależy od ilości
spożytego etanolu, wagi ciala, plci, stanu zdrowia, cech indywidualnych organizmu.
7. Organizm,,spala" alkohol czyli metabolizuje go. Szybkość spalania to ok. 10 9 etanolu na godzinę, czyli około jednej standardowej porcji. Podany w przykladzie mężczyzna potrzebuje 5 godzin na ,,spalenie"
alkoholu, który vvypił.
. ulatwia przeżywanie przyjemności,
o
przynosi ulgę w przykrych momentach życia,
o ułatwia odpędzanie smutnych myśli,
2. Wielu rodziców nigdy nie zgodziłoby się, by ich dziecko wypiło
5.
1. Umiarkowane picie alkoholu jest atrakcyjne dla wielu dorosłych ponieważ:
o
uprzyjemnia spotkania z innymi ludźmi,
jest częściącelebrowania uroczystości i sukcesów.
2. Nastolatki o tym Wszystkim wiedzą i doznają pokusy skorzystania z tych atrakcji, Oprócz tego mają ważne i dodatkowe powody skłaniające do picia. 3. Nasze dorastające dzieci często sięgają po alkohol: . aby czuć się dorosłym, . aby dopasować się do otoczenia, . aby czuć się dobrze i być na luzie, . aby Wyrazić swoją potrzebę buntu i chęć zmierzenia się z ryzykiem, . aby zaspokoić ciekawość, . poniewaź alkohol jest łatwo dostępny. 4. lstnieją jednak bardzo ważne powody, by nastolatki alkoholu nie pily. Dzięki zrozumieniu przyczyn sięgania po alkohol przez nastolatki rodzice mogą lepiej i skuteczniej pomagać swoim dzieci w tym, żeby nie piły.
lak wspielać
Szkody i zagrożenia 1.
PoMarzające się picie alkoholu przez nastolatki, nawet w ilościach nieszkodliwych dla dorosłych, może poważnie uszkodzić ich życie i procesy rozwojowe: o Zaburza zdolnośćdo uczenia się, zapamiętywania i logicznego rozumowania, jest źródłem trudności W nauce i przeszkadza w dalszej edukacji i karierze zawodowej; . Hamuje rozwój emocjonalny i opóźnia dojrzewanie - mlody człowiek nastawia się tylko na doraźne i natychmiastowe przyjemności, nie uczy się dojrzalych i skutecznych sposobów radzenia ze stresem i rozwiązywania problemów życiowych; wczesne picie obniża motywację do osiągania celów życiowych i realizacji wartości; . Zwiększa ryzyko uzależnienia od alkoholu i nikotyny oraz sięgania po narkotyki - badania amerykańskie pokazaly, że dzieci, które zaczęły kontaktować się z alkoholem do 15 roku życia czterokrotnie częściej niż osoby, które zaczęły pić po 20 roku życia, uzależnialy się od alkoholu.
2. Upijanie się przez nastolatki jest bardzo częslą przyęyną poważnych i doraźnych szkód związanych z; . wypadkami, zachorowaniami i śmiercią; . konfliktami z prawem; . większym prawdopodobieństwem stania się ofiarą przestępstwa; . ryzykownym seksem, groźbą zakażenia chorobami wenerycznymi (w tym HlV), stosunkami z pogranicza gwaltu, przypadkową inicjacją, niechcianą ciążą.
abstynentię dIietka Nie częstuj swego dziecka alkoholem i nie pozwól, by robili to inni
czlonkowie rodziny lub zhajomi. Wprawdzie wiele nastolatków już pije alkohol i częśćrodziców 5ię na to godzi, bo czuje się wobec tego faktu bezsilna. albo to lekceważy, to trzeba jednak powiedzieć dziecku jasno i zdecydowanie, że z piciem alkoholu
powinno poczekać do pełnoletności.Trzeba powiedzieć jeszcze
wyraźniej, że bardzo wielu dorostych ludzi (w Polsce jest to co piąta dorosła osoba), na propozycje wypicia alkoholu odpowiada ,,Dziękuję, nie piję". Abstynencja z wyboru jest dla milionów ludzi atrakcy.jnym i wartościowym stylem życia.
Praktyczne wskazówki dla rodziców:
dzieckiem jasne zasady dotyczące alkoholu: Nie zgadzam się żebyśpił/a. Nie pij nawet piwa. Powiedz dziecku, że zakaz ten wynika z Twojej miłościi troski o jego dobro. Powiedz także jakie będą konsekwencje złamania tej zasad.
1. Ustal z
2. Wytlumacz dziecku, jakie jest ryzyko związane z piciem alkoholu.
Nawet niewielkie ilości alkoholu mogą być dla Ciebie szkodliwe, ponieważ jeszcze się rozwijasz. Twój organizm i psychika je;zcze nie są ukształtowane, Picie może uszkodzić cośdelikatnego i cennego w Twoim życiu.
3. Porozmawiaj z dzieckiem o tym, jak ma sobie radzić z presją rówieśników namawiających do picia alkoholu, podsuń mu kilka pomysłów na skuteczne odmawianie: Zależy mi na Waszym towarzystwie i chcę się z Wami bawić, ale nie muszę podkręcać się alkoholem. Postanowiłem, że nie będę pił i chcę być wierny sobie.
I łlt
4. Bądźdobrym przykładem. Nie nadużywaj alkoholu w obecnościdziecka i nie pokazuj mu, że zabawa musi być związana z piciem alkoholu, 5. Nie wahaj się powiedzieć opiekunom dziecka i rodzicom jego kolegów,
z którymi spędza wolny czas, że nie życzysz sobie, żeby Twoje dziecko pito. Uczyń ich sojusznikami w tej sńrawie. Masz prawo decydować o bezpieczeństwie swego dziecka.
-6_
-7
-
(zy pozualat dolastaiątemu dziefiu na pitie alkoholu w domu!
Sygnaty o§tllegaw(ze, że moie dile(ko piie Wprawdzie niektóre z opisanych poniżej objawów mogą być naturalne dla normalnego procesu dojrzewania, należy zwrócić szczególną uwagę na dziecko, gdy kilka tych zjawisk występuje równocześnie.
To trudne pytanie zadają sobie niektórzy rodzice. W tej sprawie istnieją duże różnice zdań wśród specjalistów i rodziców. 1.
Polskie prawo zabrania sprzedawania i podawania napojów alkoholowych osobom niepełnoletnim, więc picie alkoholu poza domem rodzinnym oznacza nie tylko ryzyko szkód, ale także łamanie prawa.
. wyraźny spadek zainteresowania
2. Jakie powody mogą przemawiać za zgodą rodziców na picie dziecka
zajęciami, które poprzednio były dla dziecka atrakcyjne.
w domu? a) stworzenie okazji do uczenia dziecka rozsądku i odpowiedzialności w sprawie picia alkoholu; b) wzmacnianie procesu stopniowego dorastania dziecka poprzez dopuszczanie do pelnego udziału w celebrowaniu uroczystości rodzinnych.
3.
. zwiększenie poziomu frustracji, stresu i rozdrażnienia.
. problemy w szkole z nauką i zachowaniem.
.
jakie niebezpieczeństwa wynika,ją ze zgody rodziców na picie dziecka
w domu? a) osłabienie wartościabstynencji; b) dziecko może rozumieć zgodę rodziców jako ich ogólne przyzwolenie na spożywanie alkoholu; c) obniża się poczucie ryzyka związanego z piciem alkoholu.
Decyzja w tej sprawie jest podejmowana indywidualnie przez każdą rodzinę. Warto ją powaźnie przemyśleć i omówić w gronie rodziny. l najważniejsza sprawa - podstawą ewentualnej decyzji musi być porozu-
lzolowanie się od kontaktów rodzinnych i skrywanie szczegolow dotyczących życia poza domem.
o częste zmiany nastroju.
}
J,
. zmiany zwyczajów związanych
.
z jedzeniem i zasypianiem.
Zapach alkoholu.
. zaniedbywanie wyglądu i stroju. . zwiększenie potrzeb finansowych i ukrywanie
sposobu wydatkowania ,,kieszonkowego". Znikanie drobnych sum pieniędzy z domu lub nieoddawanie reszty z zakupów zlecanych przez rodziców,
mienie między rodzicami i dzieckiem.
.
Nawiązywanie podejrzanych znajomości.
.
Reagowanie rozdrażnieniem na próby uzyskania przez rodziców informacji o tych kontaktach.
Tego typu sygnały ostrzegawcze mogą wskazywać nie tylko na picie alkoholu, ale takźe na zażywanie narkotyków.
Całośćoddzi aĘwania wychowawczego, które podej m iecie, warto
podzielić na trzy części: rozpoznanie i diagnoza sytuacji, i
_8_
nte rwte ncj a
o ra
z
m o n i torowa n i e,
(o lobit! Klok 1 Rozpornauanie i diagnora sytuatii 'l. W niektórych sytuacjach podejrzewasz, że Twoje dziecko pije, choć nie
masz na to bezspornych dowodów. 2. Rozpocznij rozmowę od powiedzenia o swoich podejrzeniach
i równoczesnego zapewnienia, że nie chcesz dziecka karać, tylko chcesz poznać prawdę, ponieważ je kochasz i się niepokoisz, np. Nie jestem tego pewien, ale wydaje mi się, że zdarza Ci się pić alkohol. Jeśli to prawda, to proszę Cię, żebyśmnie nie oszukiwal. Nie chcę cię karać, ale chcę abyś uniknąl poważniejszych kłopotów.
5. W rozmowie rzeczą najważniejszą jest przestrzeganie pewnych zasad: . w danym momencie mówi tylko jedna osoba
. Nie można podnosić głosu, używać lekceważących lub obraźliwych słów i wyzwisk.
6. W trakcie rozpoznawania i diagnozowania nie można straszyć karami, 7. Staraj się przestrzegać zasad rozmowy. Jeśli nie nawiążecie kontaktu
w tej sprawie nie masz szans na zbudowanie fundamentów do przyszlych zmian na lepsze. 8. Powstrzymaj się z oceną i krytyką postępowania dziecka.
(o tobit? Ktok 2 lntenłenda w sytua(ii, gdy dzietko ulypilo alkohol lnterwencja to częśćoddziaływania, która po rozpoznaniu sytuacji zmierza do bezpośredniego wprowadzenia zmian w postępowaniu dziecka. 'l. Nie zaczynaj rozmowy, kiedy dziecko jest pod wpływem alkoholu nie ma wtedy trzeżwego osądu sytuacji, jest nadpobudliwe i może być agresywne. 2, Nie zaczynaj rozmowy, kiedy dziecko ma kaca - jest rozdrażnione, źle się czuje,
3. Gdy nie masz wątpliwości, źe dziecko piło i dysponujesz niezbitymi
3. Przed rozmową z dzieckiem porozmawiaj ze współmałżonkiem, przyjacielem, kimśz rodziny, kimś
4. Ustalcie wspólnie fakty dotyczące picia Twego dziecka: . Jak często pije napoje alkoholowe . ]akie są rodzaje tych napojów i ile ich wypija . z kim to robi i w jakich sytuacjach . Jak się czuje w trakcie picia i później . Jak się zachowuje on/ona oraz inne osoby, które w tym uczestniczą . Jak te doświadczenia wpływają na inne sytuacje życiowe (w szkole, w kontaktach z Tobą, rodzeństwem, przyjaciółmi itd.) . czy dziecko doznało przykrościIub kłopotów w związku ze swoim
4. Postaraj się, aby w rozmowie uczestniczył współmalżonek rozmowa ma dotyczyć spraw całej rodziny, a umowy mają być respektowane przez wszystkich.
dowodami, zacznij rozmowę od spokojnego przedstawienia faktów,
piciem
. czy jego koledzy doznali jakiś szkód w związku z piciem.
l0-
bliskim - pomoźe to odreagować pierwsze, gwaltowne emocje, nabrać dystansu, określić Twoje stanowisko wobec picia i sprecyzować co naprawdę chcesz dziecku powiedzieć.
5.Znajdź spokojne miejsce i odpowiedni czas, aby nie przeszkadzało wam nic zzewnątz. 6. Pamiętaj, że dokonujesz interwencji, bo zależy Ci na szczęściu i bezpieczeństwie Twego dziecka, a nie po to, żeby udowodnić mu, że jest
złe, niegodne zaufania i krzywdzi Cię swoim postępowaniem.
7. Niech dziecko wyraźnie usłyszy, że Ci na nim zależy, że je kochasz, że troszczysz się o jego los i szczęście, że jesteśgotów je wesprzeć w każdej sytuacji. 8, Ustalcie powtórnie (lub pierwszy raz jeśli dotychczas tego nie uczyniIiście) zasady, jakie obowiązują w Waszej rodzinie w związku z piciem alkoholu przez Twoje dziecko. 9. Jeżeli na decyzję Twojego dziecka o piciu alkoholu wywierają wpływ
okreśłonesytuacje zewnętrzne lub wpływy innych osób, zastanówcie się wspóInie, co du iecko powinno zrobić lub powiedzieć, by zabezpieczyć się przed tymi wpływami.
10. Powiedz jasno, jakie przywileje i przyjemności będą dziecku ode-
brane do czasu rozwiązania problemu, jaki będzie sposób kontrolowania tego czy dziecko wywiązuje się z umowy i jaki będzie tryb przywracania utraconych przywilejów.
1'l. Ustalcie, co będzie się dzialo w razie ztamania warunków umowy. 12. Na zakończenie rozmowy możecie spisać i podpisać kontrakt
zobowiązujący dziecko do powstrzymywania się od picia, określający konsekwencje związane z naruszeniem tych zobowiązań. Ustal nagrody i wzmocnienia za utrzymywanie abstynencji przez dziecko.
to rubifl klok 3 l,|onitotowanie i udzielanie w§pal(ia . umowa dotycząca zasad niepicia aIkoholu przez dziecko musi
być
monitorowana - musisz wiedzieć czy dziecko jej przestrzega.
. ustal wspólnie z dzieckiem, jak będziecie to sprawdzać, Kontrolowanie nie jest przyjemne dla obydwu stron. Wymaga: kon-
12-
sekwencji, taktu, zdecydowania, wysifku, uporu i delikatności. Nie rezygnuj ze sprawdzania zbyt wcześnie.Po pierwsze dziecko narażone jest na pokusy cały czas. Po drugie - Twoja konsekwencja nie musi mówić dziecku: ,,Wciążci nie ufam", lecz ,,Ciągle tak samo mi na Tobie zależy", ,,Jesteś dla mnie caly czas najważniejszy".
. sprawdź czy dziecko potrzebuje w jakiejś sprawie Twojej pomocy (np. nie umie odmówić, gdy nacisk kolegów jest zbyt duży, nie wie jak się zachować w pewnych sytuacjach) i zaoferuj mu swoją pomoc.
. Sprawdź, czy na pewno wyrazileś swoją życzliwość,chęć pomocy,
miłość,
gotowośćwsparcia, zainteresowanie. Sprawdź czy dla Twego dziecka to jest oczywiste.
. lntencje rodzica nie zawsze
5ą dla dziecka czytelne, zwlaszcza w sytuacjach pełnych napięcia, poczucia winy, lęku. Ty myślisz: ,,Mówię to, bo ją kocham", a twoja córka myśli:,,Mówi to, bo chce mi pokazać, że ją zawiodłam lub jestem niedobra".
Pamiętaj, że interwencja związana z piciem alkoholu przez Twoje dziecko jest ściślezwiązana z całościąWaszych kontaktów i życiem w rodzinie, Waszymi konfliktami, oczekiwaniami i nadziejami. Być może zaangażowanie się w próbę poradzenia sobie z krytyczną i bolesną sytuacją stworzy okazję do zastanowienia się, jak ulepszyć wzajemne stosunki w całej waszej rodzinie, jak poszukiwać drogi umocnienia więzów i zwiększenia satysfakc.ji z życia dla całej rodziny. Moze się jednak okazać, że poradzenie sobie z tą sytuacją jest zbyt trudne i doznacie niepowodzenia. Należy Wtedy bez
skrępowania poszukać pomocy na zewnątrz rodziny. Mogą to byćprzyjaciele lub inni rodzice, którzy mają doświadczenie radzenia sobie w podobnych sytuacjach lub specjaliści - psycho!ogowie lub pedagodzy. Dla udzielania takiej pomocy uruchomiona została,, Pomarańczowa Linia ".
13
lnfolmatie o kampanii o państwowa Agencja Rozwiązywania problemów Alkoholowych we współpracy z wychowawcami i społecznościamilokalnymi organizuje profilaktyczno-edukacyjną kampanię dla nastolatków i ich rodziców pod nazwą ,,Alkohol kradnie wolność",
.
.
.
Kampania ,,Alkohol kradnie wolność"to materiały edukacyjne, programy w mediach, artykuły w prasie, to kilka tysięcy przeszkolonych osób, które przeprowadzą godzinne zajęcia dla nastolatków na temat czynników, które sktaniają młodzież do picia i które chronią przed piciem alkoholu, to kilkaset specjalnych sesji rad gmin, na temat lokalnych działań profilaktycznych dla młodzieży,to specjalna konferencja w Sejmie poświęcona problemom nastolatków... To także udział każdego z nas w podnoszeniu społecznej świadomościstrat jakie ponoszą nastolatki i reszta społeczeństwa z powodu picia alkoholu. tvłodzieży chcemy przekazać wiedzę o tym, co cennego z ich mlodości ukradnie alkohoI - zniszczy miłość,zepsuje przyjaźń, odbierze wolność do swobodnego, trzeźwego decydowania o swoich sprawach. Pokażemy im, że reklamy napojów alkoholowych są niezgodne z prawem i oszukują - producenci mrugają do nas okiem i mówią, że picie alkoholu jest wesołe, służy przy.jacielskiej atmosferze i podnosi atrakcy,|ność seksualną - a przekaz ten jest kierowany gtównie do ludzi mlodych, którzy dają gwarancję długotrwalych zysków. uwagę społeczną chcemy skupić na problemie sprzedaży alkoholu nastolatkom. Polskie prawo zabrania sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życla,Zakaz ten jest często łamany i dzieje się to na naszych oczach. Nie bądźmy obojętnymi świadkami. Szkody spowodowane piciem przez nastolatków mogą dotyczyć także nas (akty agresji, napady, gwalty, rozboje, kradzieże, wypadki). Sprzedawcy, którzy lamią prawo i sprzedają alkohol nastolatkom, powinni być współodpowiedzialni za to, co 5ię wydarzy.
.**,IffiTr*r":ff
*
mM§§I
".€
Do rodziców kierujemy informację, że żadne dziecko nie jest bezpieczne w spoleczeństwie, gdzie pije się napoje alkoholowe. Warto je na to przygotować. Ktośkiedyś na pewno zaproponuje Twemu dziecku alkohol, zachowanie kogośnietrzeźwego będzie mu zagrażało,dziecko wpląta się w towarzystwo pijących rówieśników, będzie miato kłopoty, od których będzie uciekalo w picie alkoholu... Nie żyjcie iluzją, że Waszych dzieci to nie dotyczy. Jeśliczujecie się bezradni, zagubieni, nie potraficie poradzić sobie z taką sytuacją - dla Was właśniezostał uruchomiony system ,,Pomarańczowej Linii" czyli bezpłatnej infolinii telefonicznej (0-800-14-00-68) gdzie można uzyskać poradę i wsparcie w sytuacjach kryzysowych. To także system sieci osób i placówek, które są przygotowane do rozmów z rodzicami i warsztatów podnoszących umiejętności rodzicielskie.
.,J,|O|E DZIEO(0
lllE pIlE All(ollolu"
lEsTEs pEWlEll! W tiągu ostalnie90 mie§ią(a W Pol§te upiło lię 39% 15-Ietnift (hlop(óW
i 23% l5-1elnith dilew(ląt
lgpęp3ą
Potsl(lt RAD|o sA
1Ą
15
-