DIT ZAL JE LEREN
hoe maakt u het? We zijn alle fotografen zeer erkentelijk voor hun scherpe blik met zachte ogen, te weten, op alfabetische voornaamvolgorde: Arjen Dienske, Bert Muller, Bruno van den Elshout, Christein van Hoffen, Diepzeekonijn, Frank van der Most, Gerlinde de Geus, Giath Taha, Guus Beute, Hanneke Wetzer, Hans van der Beele, Imme Ratering, Just Justa, Kees van de Veen, La Luz, Leo Veger, Lotte Koster, Luciënne van der Stouwe, Marjolein Moens, Martijn Engelbregt, Pauline Wiersema, Ron Nansink, Steffi Reimers, Sylvain Fleur, Victoria Ushkanova, Visualsbyrick.
Ontregelende verbinding Makerscollectief Circus Andersom brengt met nodige humor fris perspectief op dagelijkse beslommeringen. Voor mensen, plekken èn organisaties. Het is onze specialiteit om zogenaamde vanzelfsprekendheden te bevragen en uit te dagen. Spelenderwijs helpen we jou, je team en je organisatie om de orde op stelten te zetten. Om ingesleten patronen onder de loep te nemen en er verse alternatieven voor te ontwikkelen. Geen tijdelijke impuls, maar creativiteit als voorwaarde voor duurzame verandering. Heb je een (specifieke) vraag? Loop je ergens tegenaan? Heb je interesse in een workshop (op maat), of zoek je invulling of randprogrammering voor congres of personeelsdag? Neem contact op voor een vrijblijvend gesprek. www.circusandersom.nl
ALLEMAAL LEUK & AARDIG
Esmé Calis Onderzoekende maker
06-3904 2018 esme@circusandersom.nl
Allard Medema 06-3090 2616 Relationeel kunstenaar allard@circusandersom.nl
Je ongelijk maakt je wijzer. Esmé houdt van het (be) grijpbaar maken van complexe thema’s, om er in de ontmoeting achter te komen dat het tóch weer anders blijkt te zijn dan je dacht.
Met luchtigheid en humor tot verdieping komen. Laat je op een vriendelijke en ontwapenende manier meenemen door Allard. Wordt nieuwsgierig naar de verbinding met jezelf en met de ander.
Linda Koene 06-1341 0965 Zakelijk waarmaker linda@circusandersom.nl
Martijn Engelbregt Ontregelende verbinder
Zorgen dat alles soepel verloopt, met heldere kaders. Dat is waar Linda voor zorgt. Zo maakt ze verwachtingen en dromen waar. Realistisch maar vol enthousiasme en altijd met een glimlach.
De wereld is geen gegeven. Het is de draai die je er dagelijks aan geeft die bepaalt wat je ziet. Op een frisse manier kijken naar zogenaamde vanzelfsprekendheden is Martijns specialiteit.
06-2608 2709 martijn@circusandersom.nl
Kom in beweging
• Out-of-the-boxclub • Theatrale dialoog • Ontspannen in niet-weten • Samenloop • Meditatie in beweging
Kunst & vliegwerk
• Krijg de klei klein • Voortborduren • Innerlijk landschap schilderen
Mensenwerk
• Mensbenadering • Gevoelkunde
natuurlijk
• Reis naar de aarde • Workshop van niks • Medicijnfabriek
team bouwen
• Werkvloertaal • Projectopstellingen • Luisterkunde • Monument van teleurstelling
gewenste intimiteiten
• Aanraaklab • Penisdialogen • Belijvingsgesprekken
en ook...
• Energizers • Entreerituelen • Inspiratielezingen • Presentaties • Wrap ups
6 10 12 14 17 20
• Ballonnenact • Partners • Workshops op maat
22
het t e e w m a a h c li meer dan we denken
KOM IN BEWEGING
Meestal associëren we ’denken’ met het hoofd. Toch kan het heel zinnig zijn om het hoofdwerk te onderbreken met lichaamswerk. In deze workshops leer je eenvoudige oefeningen die de zeggingskracht van het lichaam direct voelbaar maken.
O u t- o f -t h e - b o x c l u b De workshop brengt je lekker in je lijf met actieve oefeningen. Er is nieuwe kennis en ervaring over (het loslaten van) stress. Een actieve training vanuit de zachte kant van de krijgskunst. Ruimte in durven nemen. Je collega’s ontmoeten in actie. Alle delen van je lichaam activeren waardoor je als heel en compleet mens de dag doorkomt. Vanuit de innerlijke glimlach leer je, ook als het spannend wordt, met zachte ogen adequaat te reageren. Duur: 0,5-1,5 uur Groepsgrootte: 10-1.000 deelnemers
T h e at r a l e d i a l o o g Vind het antwoord op een prangende vraag terwijl je communiceert zonder woorden. Startpunt in deze verhelderende workshop is een vraag die in je eigen werk speelt. Aan het einde heb je het antwoord dat je zocht, zonder dat je aan je vraag hebt gewerkt. De theatrale dialoog is een spelvorm waarin je communiceert zonder woorden, zonder taal, zonder geluid. Deze workshop stelt je in staat om gebruik te maken van lichamelijke kennis en de kennis die je hoofd produceert. Een mooie werkvorm om te oefenen om deze twee vormen van kennis bewust in te zetten en ze af te wisselen op de manier die jij wil. Duur: 0,5-1,5 uur Groepsgrootte: 10-50 deelnemers
7 | KOM IN BEWEGING
O n t s pa n n e n i n n i e t- w e t e n Een creatieve workshop voor het hele lichaam. Creativiteit, verwondering en onvoorziene mogelijkheden kunnen makkelijker ontstaan als je het even niet weet. Maar hoe maak je daar ruimte voor in deze tijd waarin je altijd geacht wordt te weten, te begrijpen, te handelen, te doen en vooruit te komen? Ontspannen in niet-weten laat je oefenen met onzekerheid en het ongemakkelijke gevoel van richtingloosheid en leegte. Duur: 1-2,5 uur Groepsgrootte: 10-30 deelnemers
Samenloop Een inspirerende wandeling met twee andere collega’s, met precieze instructies. Een wandelmethode als kennismakingsactiviteit èn als vorm waarbij collega’s elkaar op verdiepende wijze coachen in een werkvraag. Met vragen als “Waar loop jij tegenaan?”, “Waar loop jij warm voor?” en “Wat wil je loslaten?” leren collega’s zichzelf en elkaar beter kennen en oefenen een dialoogtechniek die ze ook op de werkvloer kunnen toepassen. Duur: 0,5-1,5 uur Groepsgrootte: 10-50 deelnemers
Spreek de & versta het taal vanam licha
8 | KOM IN BEWEGING
M e d i tat i e i n b e w e g i n g Een ontspannende training met oefenvormen uit de wondere wereld van de TAO. Met eenvoudige vloeiende bewegingen gaat de energie meer stromen. Die doorstroming van energie maakt het lichaam ontspannen en krachtig. De oefeningen zijn verwerkt in thema´s die zijn afgestemd op situaties die voorkomen op de werkvloer. De kracht van zachte ogen en de innerlijke glimlach zijn te gebruiken in uiteenlopende werksituaties. Duur: 0,5-2,5 uur Groepsgrootte: 10-500 deelnemers
Zacht & soepel als een rietpluim in de wind
9 | KOM IN BEWEGING
Krijg de klei klein Een expressief meditatieve workshop over verbinding met jezelf en de ander. In deze workshop leer je toeval een plek te geven en perfectionisme en oordelen los te laten. Met je handen in de zeeklei kom je tot jezelf. Je vingers boetseren intuïtief een vorm. Er is geen goed of fout. Mooi of lelijk spelen geen rol. Handen vinden elkaar. De verbinding komt tot stand op onverwachte wijze. Leer over de wijsheid van het materiaal. Hoe spontaniteit en toeval tot grote zeggingskracht en visie leiden. Duur: 1,5-2,5 uur Groepsgrootte: 10-20 deelnemers
Voortborduren Het hoofd is vaak sneller dan het lichaam. Soms is het goed om te vertragen. We kijken de hele dag door naar dingen, maar zien we ze werkelijk? Deze workshop is een oefening in kijken, waarin we de vertragende werking van het borduren gebruiken om inzicht te verkrijgen in verschillen en overeenkomsten in persoonlijke visie. Duur: 1-2,5 uur Groepsgrootte: 10-50 deelnemers
Innerlijk landschap schilderen Een expressieve workshop met menshoge schilderkunst. Leer jezelf en je collega’s kennen. Veel aandacht gaat naar de buitenkant en de wereld om ons heen, maar wat wordt er van binnen gevoeld? Met deze workshop brengen deelnemers met verf en krijt het innerlijke landschap in kaart. Er ontstaan menshoge zelfportretten waarbij het innerlijke gevoelsleven centraal staat. Zo leer je op veilige wijze met elkaar uit te wisselen over binnen- en buitenwereld. Duur: 1,5-4 uur Groepsgrootte: 10-20 deelnemers 10 | Kunst & vliegwerk
maak kracht
Kunst & Vliegwerk
Werken met ander materiaal zorgt voor verse perspectieven. Even niet denken, maar direct gaan doen. Ontdekken dat het leuk is om samen te werken, werkvormen leren die je kunt gebruiken als alternatieven voor de vergadertafelcultuur.
Mensenwerk
We zijn mensen, maar wat betekent dat precies? Wat is menselijkheid, en hoe kan menselijkheid bijdragen aan een gezonder werkklimaat?
Mensbenadering Na deze workshop weet je hoe je om wilt gaan met bijvoorbeeld lastige gesprekken op de werkvloer. We nemen je in 7 heldere stappen mee in ervaringen waarbij je op eigen benen leert staan bij het ontmoeten van een ander mens. In een intieme en veilige setting ontwikkel je een eigen mensbenadering voor een dagelijkse situatie waarbij je in de knel kwam met je geconditioneerde gedrag. Mensbenadering biedt een inzichtelijke werkvorm die je in kunt zetten in lastige situaties met een ander mens. Zo krijg je de gelegenheid om buiten je vaste patronen te treden. Duur: 1,5-3 uur Groepsgrootte: 10-25 deelnemers
Gevoelkunde Als we geroerd kunnen zijn door wat is, ontstaat de mogelijkheid om veranderingen in gang te zetten. Met eenvoudige oefeningen wordt, soms letterlijk, stilgestaan bij veelvoorkomende emoties op de werkvloer. Hoe is het in het lijf? We zijn het niet gewend om met aandacht en gevoel naar ons lichaam te gaan. Daardoor merken we vaak te laat op dat het niet goed gaat, dat er spanningen zitten. Met Gevoelkunde creëren we ruimte om gevoelens op de werkvloer echt te doorvoelen en te stoppen met het projecteren van onaangename gevoelens op collega’s. Duur: 1-2,5 uur Groepsgrootte: 10-25 deelnemers
t a w t e e W en o d t e o je m je een als tmoet mens on
13 | mensenwerk
Met voet je e n de kl in ei
Natuurlijk
Mens en natuur staan op gespannen voet. Of zijn wij de natuur, en staan we op gespannen voet met onszelf? In onze natuurworkshops ontdek je nieuwe vormen van inspiratie direct uit de natuur.
M e d i c i j n fa b r i e k Een verbindende workshop waarin je de helende kwaliteiten van de natuur aan den lijve ondervindt. Medicijnfabriek leert je over gezondheid, aan de hand van natuur in de omgeving. Deelnemers bereiden op basis van persoonlijke klachten zelf een eigen medicijn. Met de Medicijnfabriek leer je vertrouwen op je eigen intuïtie. Je leert over de natuur in je directe omgeving, over de werking van planten en wat dit voor jou kan betekenen. Duur: vanaf 45 minuten, idealiter 1,5 uur Groepsgrootte: 10-30 deelnemers
e m l I" k voiek in een f k o e i s r l a epfab sno ben!"
15 | natuurlijk
Reis naar de Aarde Een workshop waarin we elkaar inspireren in vormen om te leven in verbinding met de Aarde. Reis naar de Aarde is een workshop waarin we met de deelnemers op zoek gaan naar vormen van hoogstnoodzakelijke nieuwe verbindingen met moeder Aarde. Vanuit verwondering naar hoe dat werkt, voor onszelf, bij jou, bij anderen. Hoe richten we onze blik, ons gevoel en onze aandacht weer op de Aarde zelf, in plaats naar de hemel, naar de zon of naar mars? Duur: vanaf 45 minuten, idealiter 1,5 uur Groepsgrootte: 15-30 deelnemers
W o r k s h o p va n N I K S In deze workshop maak je letterlijk ruimte voor NIKS. We rennen van hot naar her en zijn voortdurend in de weer. Wanneer maken we ruimte om echt even helemaal niets te doen? Leer waarom NIKS doen belangrijk is. Waarom ons almaar doelgerichte handelen en denken niet tot de oplossingen leidt voor de problemen waar we voor staan, maar deze problemen juist groter maakt. NIKS is de oplossing. Duur: vanaf 45 minuten, idealiter 1,5 uur Groepsgrootte: 15-30 deelnemers
is s t Nie noeg ge 16 | natuurlijk
team bouwen
De hoeveelheid mogelijkheden om met elkaar te communiceren groeit met de dag. Toch lijken we elkaar steeds vaker niet te verstaan en is begrip soms ver te zoeken. Hoe vind je met elkaar het midden in tijden van polarisatie? Hoe maak je ruimte voor uitwisseling die voorbij de woorden kan gaan?
Projectopstellingen Via de logica van de seizoenen grip krijgen op een project. Heb je een project waarin je behoefte hebt aan een fris perspectief? Samen met een collega onderzoek je je project vanuit verschillende perspectieven. Middels concrete vragen en oefeningen help je elkaar om inzicht te krijgen in de knelpunten. Zo kun je samen handelingsperspectieven destilleren waarmee je verder kunt. Na de introductie in de seizoenenleer kun je deze ook in andere situaties inzetten. Duur: 1-2,5 uur Groepsgrootte: 10-30 deelnemers
W e r k v l o e r ta a l Door te spelen met woorden uit de praktijk ontdek je de ruimte en precisie van de taal, en hoe je hier met humor mee om kunt gaan. Op welke manieren gebruiken we taal, en wat voor aannames, misverstanden en wonderen zitten er in dit gebruik? In deze workshop ga je op speelse wijze aan de slag met werkvloertaal. Voor collega’s die houden van taal en woorden, die op zoek zijn naar een poëtische humoristische ervaring om toe te passen in eigen werk. Duur: 45 min.-2,5 uur Groepsgrootte: 6-60 deelnemers
t e m b e “Ik h t leren h c a d n a a , n e r e t luis groot wat eeneau!” ca d 18 | team bouwen
Luisterkunde Een workshop om te ervaren hoe het is om echt gehoord te worden en om onbevangen naar iemand te luisteren. Veel gesprekken zijn geen gesprekken. We luisteren niet of nauwelijks, maar injecteren constant onze eigen ervaringen en meningen in het gesprek. Hoe is het om aandachtig te luisteren en gehoord te worden? Echt te luisteren. Ook horen wat niet gezegd wordt, tussen de regels door? Hoe kunnen we op zo’n manier luisteren dat degene die spreekt zich gehoord voelt? In deze tijd waarin de spanningsboog steeds korter wordt, is het luisteren selectief geworden, zelfs naar collega’s waar we dagelijks mee werken. Hoe hervind je de focus om aandachtig te luisteren? Duur: 20 min. via audio, of 1 á 2 uur live Groepsgrootte: even aantallen, 2-24 deelnemers
M o n u m e n t va n T e l e u r s t e l l i n g Maak samen een monument van teleurstellingen om deze te koesteren en te vieren. Wie in zijn werk íets voor elkaar wil krijgen, wordt ook geconfronteerd met teleurstellingen. Wat vertellen die teleurstellingen over onszelf en de manier waarop we in ons werk staan? Via het maken ontdek je de kwaliteiten en wijsheden die er in teleurstelling verscholen liggen. Je krijgt bovendien inzicht in waar ze vandaan komen en hoe je ermee te verzoenen. In het monument ontdek je dat teleurstellingen juist iets zijn om te koesteren en te vieren. Duur: 1-2,5 uur Groepsgrootte: 10-30 deelnemers
19 | team bouwen
Penis Dialogen Een workshop voor mensen die zich identificeren als man over seksualiteit. Leer praten over gevoelens door te oefenen in een veilige setting. Duur: 0,5-3 uur Groepsgrootte: 10-50 deelnemers
Aanraaklab Aanraken, kijken, voelen, goed luisteren, zeggen wat je eigenlijk wil. Aanraaklab laat deelnemers ervaren of de regels die ze zichzelf en elkaar in hun dagelijks leven voorhouden wat betreft aanraking, wellicht toe zijn aan een herijking. Duur: 2-5 uur Groepsgrootte: 10-20 deelnemers
Belijvingsgesprekken Of we nou kantoorwerk doen of in de bouw werken, we hebben allemaal een lichaam. Maar welke rol speelt jouw lichaam in jouw werk? En ervaar je ook de ruimte om er naar te luisteren? Met Belijvingsgesprekken laten we het lichaam spreken, en onderzoeken we hoe je, ook binnen je werk, gehoor kunt geven aan wat het nodig heeft. Duur: 2-4 uur Groepsgrootte: 10-20 deelnemers
20 | gewenste intimiteiten
Intimiteit speelt ook de werkvl op o een grote er rol
Gewenste intimiteiten
Intimiteit speelt, ook op de werkvloer, een grote rol. Meestal wordt dit niet aangesproken en zijn er (on)geschreven regels die veel ruimte laten voor misinterpretatie. Kan consent ook op de werkvloer het leidende principe zijn?
en ook...
Naast uitgekiende en afgewogen workshops biedt Circus Andersom een keur aan andere werkvormen die je collega’s op gepaste wijze kunnen activeren. Wij zijn experts in laagdrempelige energizers, entreerituelen, inspirerende lezingen en opgeruimde afsluitende acts.
Energizers Met onze fysieke activaties breng je op een luchtige manier je publiek in beweging en maak je ze klaar voor de volgende stap in je programma. Onze energizers kunnen worden samengesteld aan de hand van het thema van jullie congres of symposium.
beweging geeft energie 23 | en ook...
en ook...
Entreerituelen Met onze entreerituelen brengen we een frisse start voor bijeenkomst of evenement. Bezoekers worden op fysieke wijze uitgenodigd om zich bij binnenkomst ontspannen te verbinden met het thema van de dag. Met een entreeritueel doorbreek je de gebaande paden en creëer je direct bij de ingang onverwachte mogelijkheden.
EEN WARM & K J I L N O O S R E P WELKOM 24 | en ook...
I n s p i r at i e l e z i n g e n & p r e s e n tat i e s Al ruim 30 jaar brengt Circus Andersom een inspirerende kijk op uiteenlopende “werkelijkheden” als zorg, duurzaamheid, inclusie, gezondheid, intimiteit, seksualiteit, creativiteit, bureaucratie en systeemdenken. De lezingen van Circus Andersom zijn activerend, inspirerend, verwarrend en verbindend. Door de wereld om te draaien, te laten zien hoe het anders kan. Met gepaste humor en broodnodige lichtheid leer je de kracht van anders denken, anders kijken, durven voelen en gewoon aan de slag gaan. Inspirerend en activerend!
Circus Andersom sprak onder meer bij TEDx, GroenLinks, Marktplaats, Gemeenten Heerlen, Utrecht, Amsterdam en Leeuwarden, de Tweede Kamer, Divosa Congres, PINC Congres, Dutch Design Week, Openbaar Ministerie, Veerstichting, What Design Can Do, Nationaal Toneel en MOT Tokyo.
25 | en ook...
SLUIT JENT EVENEMEEEN AF MET ! KNAL
Wrap ups
Ballonnenact
De bijeenkomst is bijna ten einde, iedereen is toe aan de borrel, maar hoe sluit je af? Wij hebben verschillende vormen waarmee we op een inhoudelijke manier tot een knallend einde kunnen komen. Zo veranker je de gezamenlijke ervaring en gaan de mensen met een heldere intentie richting de volgende werkdag.
Met gesloten ogen komt het publiek even tot zichzelf om vervolgens een persoonlijke intentie in gedachten te nemen geïnspireerd op de activiteiten van de dag. Na een korte oefening volgt een grote ontlading en veel gelach. Om opgewekt verder te gaan.
26 | en ook...
Pa r t n e r s
W o r k s h o p s o p m a at
Circus Andersom bestaat uit een collectief vaste makers dat regelmatig en graag samenwerkt met andere makers, waaronder muzikanten, verhalenvertellers, theatermakers, onzekerheidsdeskundigen, wetenschappers, lectoren, videografen, ontgoochelaars en andere creatieven.
De workshops in deze brochure kunnen aangepast, vermengd en uitgebreid worden.
Wij werken zelf in de Kunstkazerne in Bergen NH en kunnen deze ruimte ombouwen voor kleinschalige, kleurrijke evenementen. We hebben nauwe contacten met diverse alternatieve en reguliere evenementenlokaties. We denken graag met je mee over een geschikte plek.
We kunnen met veel thema’s uit de voeten voor heldere workshops. Een workshop waarin het thema van jullie evenement voorbij komt, waarin jullie mensen laten voelen wat jullie ze graag mee willen geven, waarin we ontregelen wat er centraal staat en iets nieuws laten opbouwen of ontstaan. Neem contact met ons op om de mogelijkheden te bevragen; wij onderzoeken graag met jou wat er kan.
MEER WETEN? B LINDA! 06EL 1341 0965-
27 | en ook...
en ook...