Κοινωνείν (Τεύχος 5) by Romios

Νουν Ηγεμόνα Ποιού

κοινωνείν

ΚΥΡΙΑΚΗ, 12 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017 - ΤΕΥΧΟΣ 5

ΚΥΡΙΑΚΗ, 12 ΜΑΡΤΙΟΥ, 2017 - ΤΕΥΧΟΣ 5

λοκλήρωσα τις εγκύκλιες σπουδές μου στα μέσα της δεκαετίας του 90 και ήμουν άριστος μαθητής. Με άλλα λόγια ήμουν το καλύτερο δυνατόν αποτέλεσμα του εκπαιδευτικού συστήματος, το αποτέλεσμα δηλαδή το οποίο είχαν σχεδιάσει και αυτό το οποίο στόχευαν να πετύχουν οι διαμορφωτές του εκπαιδευτικού συστήματος. Πέρασαν όμως πολλά χρόνια ώσπου να καταλάβω εγώ ο ίδιος, ότι αυτό το οποίο ήμουν δεν είχε μεγάλη (για να μην πω καμία) σχέση με την παράδοση, με τους κεντρικούς άξονες, με την ψυχή εντέλει αυτού του λαού και αυτού του τόπου. «Οσφραινόμουν» ότι κάτι δεν πήγαινε καλά, αλλά δεν μπορούσα να αντιληφθώ τι ακριβώς. Έβλεπα και «διαισθανόμουν» τις συνεχείς συγκρούσεις του πολιτισμού της οικογένειάς μου και του λαού μου από τη μια μεριά, με τον κυριαρχούντα και προβαλλόμενο από την άλλη, πολιτισμό της εκπαίδευσης, της τηλεόρασης, της «κοινωνίας», της αγοράς και δεν μπορούσα να ερμηνεύσω. Βασανιζόμουν και γονάτιζα από τις εσωτερικές πολιτισμικές αντιφάσεις μου αλλά και από τις ανακλώμενες σε εντωβάθει προσωπικό επίπεδο ανηλεείς συγκρούσεις των συλλογικών μας αδιεξόδων και πελαγοδρομούσα. Δυστυχώς ή ευτυχώς ως λαός είμαστε όλοι φορείς μιας τραγικότητας αιώνων κυρίως προερχόμενης από την αδυναμία ξεκάθαρης οριοθέτησης και διασάφηση της ταυτότητάς μας. Τραγικότητα, στην οποία αν δεν δώσομε ξεκάθαρες λύσεις και στέρεες απαντήσεις, οδηγούμαστε προσωπικώς και συλλογικώς στον μηδενισμό και στην αποσύνθεση. Δυστυχώς ή ευτυχώς δεν ζούμε σε καμιά ανέφελη γωνιά του κόσμου. Ζούμε εδώ στις ακρογιαλιές του Ομήρου και ερχόμαστε από πολύ μακριά. Και εάν δεν καταλάβουμε την αξία και τη σημασία όλων αυτών που έχουν αποθησαυριστεί στις αποσκευές μας, το βάρος τους όχι απλώς μόνο θα μας καθηλώσει αλλά

Περιοδική Ηλεκτρονική Έκδοση Διανέμεται δωρεάν

Αναζήτηση της Ρωμηοσύνης μας θα μας καταποντίσει πλήρως. Τα πράγματα ήρθαν έτσι ώστε κάποια περίοδο της ζωής μου βρέθηκα στον χώρο μιας ζώσας Ορθόδοξης ενορίας στην Αθήνα. Βίωσα και μπόρεσα να δω την τεράστια μεταμορφωτική δύναμη που μπορεί να έχει μια τέτοια κοινότητα μέσα στον κόσμο. Προσπαθώντας να βρω ερμηνευτικά κλειδιά ως προς τη ζωή μου, μελέτησα όσο μπορούσα για την πατερική μας παράδοση, αλλά και για την παράδοση του δικού μας γένους, τη ρωμαίικη παράδοσή μας. Και άρχισα να καταλαβαίνω τους προβληματισμούς και τις απαντήσεις, τα εμπόδια και τις λύσεις, τις αγωνίες και τις χαρές, τα λάθη και τα θαυμάσια των δικών μου προγόνων, του δικού μου γένους. Και άρχισα να καταλαβαίνω σιγά σιγά τον ίδιο μου τον εαυτό. Και αυτά όλα τα αναφέρω γιατί φαίνεται ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος παρά μόνον αυτός που θα πρέπει ο καθένας μόνος του να χαράξει μετά από τις δικές του προσωπικές αναζητήσεις. Πρέπει ο καθένας μόνος του «να έρθει και να δει». Πρέπει ο καθένας μόνος του να ψηλαφήσει τους τύπους των ήλων. Πρέπει ο καθένας μόνος του να φύγει από τα δεδομένα και τα πλαίσια του συστήματος για να βρει την αλήθεια. Και αφού κατανοήσει την παράδοση που φέρει πάνω του, να την αποκαθάρει, να την εκφράσει με σύγχρονους όρους, και να δημιουργήσει νέα παράδοση. Παράδοση η οποία, αφού περάσει το φίλτρο και τις εξετάσεις της ιστορίας, θα αποδοθεί ως φως στις επόμενες γενιές. Καθοριστικός σταθμός στη διάκριση των πραγμάτων στάθηκε για μένα το βιβλίο «Ρωμηοσύνη» του αειμνήστου καθηγητού π. Ιωάννου Ρωμανίδη. Οφείλουμε πολλά στον αείμνηστο πατέρα. Μας άνοιξε τους οφθαλμούς του πνεύματος και μας αποκάλυψε έναν πλούτο εμπειριών του ιστορικού μας σώματος εν

πολλοίς ξεχασμένο και πολλαπλώς παραποιημένο. Μας μίλησε για τη ρωμηοσύνη, το ρωμαίικο, με την έννοια της υπερεθνικής, ελεύθερης, θεοκεντρικής (και όχι θεοκρατικής) Ενθέου Πολιτείας, η οποία πορεύεται θεσπισμένα και συλλογικά ως Σώμα και συνδιαμορφώνει μαζί με τον Θεό την πραγματικότητα του κόσμου και της ιστορίας. Και περαιτέρω μας έδωσε τη δυνατότητα να αντιληφθούμε ότι η ρωμηοσύνη είναι ένας πολιτισμός και ένας τρόπος του ζειν, ο οποίος αποτελεί σωτηριώδη πρόταση για την κάθε εποχή και αφορά όλη την ανθρωπότητα και όλη την ιστορία. Κατεξοχήν δε αφορά τη σημερινή εποχή και ειδικά εμάς, οι οποίοι είμαστε οι κύριοι φορείς και συνεχιστές αυτού του πολιτισμού. Οφείλουμε, προσεγγίζοντας και ψηλαφώντας τη ρωμηοσύνη, να έχουμε πάντα στο μυαλό μας ορισμένες διακρίσεις. Το μείζων για μας τους βαφτισμένους στο όνομα της Αγίας Τριάδας είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Είναι σώμα μας και το θεραπευτήριό μας. Εκεί υπάρχουμε και εκεί θεραπεύουμε συνεχώς τις πληγές μας και τις τραγωδίες μας. Αυτή είναι το Α και το Ω για μας. Και η Εκκλησία θεράπευε, θεραπεύει και θα θεραπεύει τον άνθρωπο μέχρι

συντελείας των αιώνων, ανεξάρτητα από την όποια κρατική εξουσία και την όποια συμπεριφορά του κράτους προς αυτήν. Εάν το κράτος αφήσει απερίσπαστη την Εκκλησία να επιτελέσει το θεραπευτικό της έργο στον λαό, αυτό είναι καλό. Ακόμα καλύτερο θα είναι (χωρίς όμως να είναι και αναγκαίο), το κράτος, η πολιτική αρχή, αναγνωρίζοντας τον ευεργετικό ρόλο της Εκκλησίας στον λαό, να βοηθήσει και να ενισχύσει όσο μπορεί την Εκκλησία. Αυτό ήταν και το κύριο ζητούμενο στα ιστορικά πλαίσια του ρωμαίικου. Παρά τα πολλαπλά προσωπικά λάθη και τις θεσμικές στρεβλώσεις, το ζητούμενο σε πολλές περιπτώσεις επετεύχθη, χαρίζοντάς μας έναν θησαυρό εμπειριών και μια ζωηφόρο παράδοση. Παράδοση που πρέπει να μελετήσουμε σε βάθος και εντοπίζοντας τα λάθη που έγιναν να δούμε πώς αυτή η παράδοση μπορεί να εκφραστεί εν ελευθερία, προς όφελος του κόσμου με σημερινούς και σύγχρονους όρους. Μια άλλη διάκριση, που θα πρέπει να γίνει είναι ότι οι θεσμοί φυσικά και παίζουν ρόλο μεγάλο και είναι σημαντικοί, όμως το μείζων είναι το πρόσωπο. Οι κανόνες και οι θεσμοί σε μια κοινωνία είναι Συνέχεια στην 10η σελ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Αναζήτηση της Ρωμηοσύνης μας | Φεύγετε την Ευρώπην | Καρτερούμε | Αιγαίο: κατάσταση εκτός ελέγχου Στο προσκήνιο (και πάλι) οι αμετροεπείς απειλές της Τουρκίας για αποστρατικοποίηση της Δωδεκανήσου Ο κ. Σπυρίδων Τσιτσίγκος* στην ΄΄κοινωνείν΄΄ για τον Ατομικισμό | Το φιλότιμο | Ο Ηγέτης Το Τάμα του Έθνους | Ελληνισμός ίσον ανθρωπισμός | Περί Ηγεσίας και Ηγετών «Εν εσχάταις ημέραις ενστήσονται καιροί χαλεποί» | Η Μνήμη του λαού ΓΡΑΦΟΥΝ : Ιωάννης Κ. Νεονάκης , Μαρία Μουρζά, Ματζάκος Ανδρέας , Γριβάκος Ευάγγελος , Παναγιώτης Νέλλας, Καραγιοβάννης Τρ. Δημήτρης, Γεώργιος Τασούδης, Παπαδημητρίου Απόστολος, Παπαδόπουλος Θεόφιλος, Γιαννέλος Κωνσταντίνος, Ιωάννης Α. Σαρσάκης, Ζέρης Αθανάσιος

Διαβάστε την εφημερίδα μας ηλεκτρονικά

books.eikonografies.com

κοινωνείν ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΩΝ ΕΚΔΟΤΩΝ

Τα υποστασιακά στοιχεία της ελληνικής παιδείας ήταν πάντα η διερεύνηση της αλήθειας, το «πέταγμα» προς τα πάνω και το ήθος, όχι το υποκριτικό ή το ωφελιμιστικό, αλλά εκείνο που είναι φυλαγμένο κατάβαθα στην ελληνική ψυχή και φανερώνεται άλλοτε με τη λεβεντιά άλλοτε με το φιλότιμο άλλοτε με την αγάπη προς την πατρίδα, το λεγόμενο χρέος, και άλλοτε με τη συναίσθηση της συνέχειας της Φυλής. Αυτή την υποσυνείδητη πεποίθηση ότι είμαστε η ίδια ράτσα, ότι συνεχίζουμε από τα πανάρχαια χρόνια τον ίδιο φυλετικό κλάδο, έχουμε μια τρανή όσο και συγκινητική απόδειξη: Από τον Μοριά μέχρι τον Πόντο, ακόμα και στα πιο σκοτεινά χρόνια του Ελληνισμού, όταν όλα έδειχναν ότι είχε κοπεί η παράδοση, οι ρωμηοί γονείς έδιναν στα παιδιά τους αρχαία ελληνικά ονόματα για να μην ξεχαστούν και για να μην ξεχάσουν ποιοι είναι και από ποιους κατάγονται. Δεν υπήρχε οικογένεια στη Στερεά, στη Μακεδονία, στην Πόλη, στη Μικρασία και στην Κϋπρο χωρίς κάποια απ’ τα παιδιά, αγόρια ή κορίτσια, συχνά και όλα τ’ αδέλφια που να μη λέγονταν Όμηρος, Σοφοκλής, Σωκράτης, Ιπποκράτης, Λεωνίδας, Αθηνά, Άρτεμις, Ελένη, Ασπασία κλπ., ποιος τους ανάγκαζε σ’ αυτό ύστερα από τόσους αιώνες; Κανείς! Μόνο η φωνή της συνέχειας της Φυλής. Όπως και όταν ένιωσαν μετά από περιστασιακές διαμάχες ότι ο Χριστιανισμός είναι συνέχεια του ελληνικού πνεύματος απεικόνιζαν τους αρχαίους σοφούς Πλάτωνα, Αριστοτέλη κ.ά. μεταξύ των χριστιανών αγίων-τι υπέροχη και εμπνευσμένη συνύπαρξη!όπως π.χ. στη μονή των Φιλανθρωπινών στα Ιωάννινα. Και άλλη μια απόδειξη είναι η διατήρηση εκείνων των στοιχείων της φιλαλληλίας και ομοψυχίας που κάνουν τον κάθε Έλληνα όπου κι αν ζει να νιώθει αδελφός με τον Έλληνα της Ομογένειας και της Διασποράς κι ας είναι ξένοι αναμεταξύ τους κι ας τους χωρίζουν μίλια και μίλια.

Καρτερούμε Το τούνελ που μας βάλανε αλλού θα μας βγάλει…Διαμετρικά αλλού! Δεν το φαντάζονται όμως. Γιατί δεν ξέρουν πόσο επικίνδυνη είναι η σπίθα που φυλάγεται αθόρυβα κάτω απ’ τη στάχτη! Γιατί δεν ξέρουν πόσο πανίσχυρη είναι η άνοιξη που κυοφορείται αθόρυβα κάτω απ’ τα μάρμαρα! Δεν υπάρχει περίπτωση: είτε αρέσει, είτε δεν αρέσει, θα ραγίσει το μάρμαρο ραγίσματα χίλια και η άνοιξη θα ‘ρθει! Θ’ ανατείλει ο ήλιος απ’ τα Χώματα! Μαρία Μουρζά

εν δύναμαι, ούτε να ακούω ούτε να αναγινώσκω με υπομονήν τους ταλανισμούς του ημετέρου γένους, με το να πάσχη αμάθειαν της έξω φιλοσοφίας. Όλοι σχεδόν, όσοι εις τας ακαδημίας της Ευρώπης υπάγουσι και εκεί βλέπουσι τόσα πλήθη φιλοσόφων, άλλοι δια ζώσης φωνής και άλλοι εν τοις προλεγομένοις των βιβλίων, οπού εκδίδουσι εις το κοινόν φως, τόσους ταλανισμούς και τόσας θρηνολογίας κάνουσι του γένους μας δια την στέρησιν της έξω σοφίας, ώστε οπού και τυφλόν και σκοτεινόν και ελεεινόν και μυρίων δακρύων άξιον το ονομάζουσι, τόσος φαίνεται να είναι ο ζήλος των. Αλλά τάχα ο ζήλος αυτών ούτος, είναι ένας ζήλος επαινετός ή όχι; Αδόκιμος κρίνεται ο ζήλος ούτος. Διατί; Επειδή του λείπει η επίγνωσις. Ήγουν διατί δεν αισθάνονται, ούτε διακρίνουσι τί θέλει να ειπή γη, και τί θέλει να ειπή ουρανός· τί θέλει να ειπή σώμα και τί θέλει να ειπή ψυχή· τί θέλει να ειπή κόσμος, και τί θέλει να ειπή Εκκλησία· τί θέλει να ειπή φιλοσοφία, και τί θέλει να ειπή Αγία Γραφή. Ηξεύρω βέβαια πως ο λόγος ούτος θέλει φανή απαράδεκτος, και πολλούς έχει να λυπήση από εκείνους οπού μάλιστα και σεμνύνονται εις αυτήν (την φιλοσοφίαν) παρά εις την λογικήν τους ψυχήν. Όμως εγώ βάνοντας σκοπόν να ωφελήσω κοινώς, καθ’ όσον δυνηθώ, τους απλούς αδελφούς μου, δεν ψηφώ των ολίγων την ματαίαν λύπην και οργήν. Το παρόν μου εγχειρίδιον λοιπόν θέλει εξετάσει πρώτον, τί πράγμα είναι τούτη η φιλοσοφία, εις την οποίαν ούτως ακράτως οι ημέτεροι φέρονται και την οποίαν τόσον πολλά εκθειάζουσι και υπερυψώνουσι. Μέγα τίποτας και εξαίσιον χάρισμα παρά Θεού εδόθη εις τον άνθρωπον ο νους. Τέχνας επινοεί, επιστήμας ευρίσκει διαφόρους [...] Και επειδή όλα αυτά οπού εξετάζει ο νους είναι ποιήματα Θεού, διά τούτο η φιλοσοφία, οπού είναι γνώσις τούτων απάντων, ονομάζεται από τους παλαιούς γνώσις θείων πραγμάτων. Και η γνώσις αύτη λέγεται το θεωρητικόν μέρος της φιλοσοφίας. Διατί ονομάζεται πρακτικόν το άλλο μέρος, εκείνο οπού καταγίνεται εις την εξέτασιν

ΚΥΡΙΑΚΗ, 12 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017 - ΤΕΥΧΟΣ 5

Φεύγετε την Ευρώπην των ανθρωπίνων πράξεων. Ανθρώπινα δε πράγματα λέγουσι τας αρετάς και τας κακίας. Τούτο είναι το μέρος εκείνο, οπού δείχνει εις τον άνθρωπον ποία είναι εκείνα οπού πρέπει να κάνη ως λογικός οπού είναι [...] Η λογική ταύτη παιδεία δεν είναι διά τον ουρανόν, είναι διά την γην, διά τας πόλεις, διά τα βασίλεια, αυτή είναι ένα από τα οργανικά αγαθά, καθώς είναι δηλαδή τα χρήματα, τα κάλλη, η ρώμη του σώματος, τα αξιώματα και τα τοιαύτα, με ταύτην την διαφοράν, ότι αυτή είναι το πρώτον και τιμιώτατον των οργανικών καλών. Διατί όλα τα αλλά είναι και λέγονται υλικά και σωματικά, η δε μάθηση είναι λογική, δηλαδή της λογικής ψυχής γέννημα και καρπός εξαίρετος. Πλην και αυτή δεν είναι από την εδικήν της φύσιν ούτε κακή, ούτε καλή, αλλά από την μεταχείρισιν των εχόντων αυτήν, γίνεται ή καλή ή κακή. Λοιπόν η κατάχρηση της έξω σοφίας δίδει εις αυτήν το όνομα να λέγεται κακή. Δεν είναι όμως η κατάχρηση αυτή απλή και μονοειδής, αλλά πολλών λογιών. Πρώτη κατάχρηση ευρίσκεται εκείνη, οπού πολλοί την κρατούν εις μίαν υπόληψιν υπερτάτην, φρονούντες και λέγοντες πως αυτή μόνη, ήγουν η φιλοσοφία, είναι φως. Και όσοι την έχουν, εκείνοι μόνοι ιλλουμινάτοι και είναι και λέγονται, ήγουν φωτισμένοι. Οι δε άλλοι είναι σκοτεινοί και τυφλοί. Τέτοια ήτον η δόξα του παράφρονος Βαρλαάμ του Καλαβρού, και τέτοια είναι η των Γάλλων και των ομοίων τους. Δευτέρα κατάχρηση είναι εκείνη, οπού μερικοί καταγηράσκουσι και φθείρονται επάνω εις πράγματα πάντη άχρηστα, διά να επαινούνται πως είναι πνεύματα υψηλά και περίεργα. Τρίτη κατάχρηση είναι, οπού πολλοί ιερωμένοι, αφήνοντες την τάξιν τους και την ευσχημοσύνην του επαγγέλματός των, υπάγουν και κυλίονται εις τους βορβωρώδεις τόπους των αθεωτάτων γενών της Ευρώπης, διά να παραλάβουν μαθήματα πάντη ανοίκεια και αλλότρια του ιδίου των επαγγέλματος. Τετάρτη και τελευταία και χειρίστη απασών κατάχρηση είναι εκείνη, οπού τολμά να κρίνη και να ανακρίνή τας θείας γραφάς, και να μεταχειρίζεται την αντίθεον γλώσσαν της εναντίον εις την θείαν

πρόνοιαν. Ούτω γίνεται και κακή και ολεθρία και ψυχοβλαβεστάτη, και μίσους αξία και αποφυγής η έξω μάθηση. Λοιπόν δια να βάλλωμεν όρια εις εκείνους οπού θέλουν και καταδέχονται να μας ακούσουν, λέγομεν και συμβουλεύομεν να παύσουν και να λείψουν από μιας από την Ευρώπην, αν θέλουν να είναι και να μένουν Χριστιανοί… Άξιον είναι να απορήση τινάς διά τον μυθολογικόν πίνακα του Κέβητος, ότι εκείνος ονομάζει εκεί ψευδοπαιδείαν όλα ομού τα είδη της φιλοσοφίας, και δεν είναι κανένας χριστιανός δεισιδαίμων εκείνος οπού τους δίδει αυτήν την επωνυμίαν. Είναι έλλην παλαιός, μάλιστα και από την καρδίαν της Ελλάδος, ήτοι από τας Θήβας της Βοιωτίας. Ιδού επί λέξεως, ούτοι δε, φησί, οι άνθρωποι οι έσω των περιβόλων ανακάμπτοντες τίνες εισίν; οι τας ψευδοπαιδείας, έφη, ερασταί ηπατημένοι, οιόμενοι μετά της αληθινής παιδείας συνομιλείν. Τίνες ουν καλούνται ούτοι; Οι μεν ποιηταί, έφη, οι δε ρήτορες, οι δε διαλεκτικοί, οι δε μουσικοί, οι δε αριθμητικοί, οι δε γεωμέτραι, οι δε αστρονόμοι, οι δε ηδονικοί, οι δε περιπατητικοί, οι δε κριτικοί και όσοι άλλοι τούτοι εισί παραπλήσιοι. Τώρα να ονομάση ψευδοπαιδείαν την ποιητικήν και την ρητορικήν και την διαλεκτικήν και αλλά τοιαύτα είδη μαθήσεως, και η ύλη το δέχεται και το είδος το συγχωρεί. Αλλά να λέγη ψευδοπαιδείαν την γεωμετρίαν και τα σύστοιχα αυτή μαθήματα, τούτο βέβαια είναι παράξενον και μεγάλης απορίας άξιον. Αλλά δεν ονομάζει ο Κέβης ούτε την γεωμετρίαν ούτε καμμίαν άλλην επιστήμην ψευδοπαιδείαν, ότι τάχα σφάλλει και δεν ορθοποδεί εις τας αποδείξεις της, όχι λέγω κατά τούτο. Αλλ’ επειδή παιδεία θέλει να ειπή αγωγή ωφέλιμος της ψυχής, επιμόνως πολλάκις των από κακίας κυλίδων αυτήν εκκαθαίρουσα. Και πάλιν παιδεία, ηθών κατόρθωσα επί το κρείττον φέρουσα. Και απλώς ειπείν, παιδεία εστίν η αρετή. Επειδή, λέγω, τούτο θέλει να ειπή παιδεία, και έπειτα καμμία Συνέχεια στην 6η σελ

ΚΥΡΙΑΚΗ, 12 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017 - ΤΕΥΧΟΣ 5

κοινωνείν

Στο προσκήνιο (και πάλι) οι αμετροεπείς απειλές της Τουρκίας ς φυσικό επακόλουθο για αποστρατικοποίηση της Δωδεκανήσου θεωρήθηκε η έντονη

αντίδραση της Τουρκίας στην άρνηση της Ελλάδος (ουσιαστικά στην αμετάκλητη Απόφαση του Αρείου Πάγου) να εκδώσει τους οκτώ Τούρκους στρατιωτικούς, οι οποίοι την 16η Ιουλίου 2016 κατέφυγαν στην Ελλάδα και ζήτησαν πολιτικό άσυλο. Με αφορμή την υπόθεση αυτή και αντικειμενικό σκοπό τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης από τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει, η Τουρκία έχει ήδη αρχίσει να καλλιεργεί ένα νέο τεχνητό κλίμα έντασης με την Ελλάδα στο Αιγαίο. Μετά την «επετειακή επίσκεψη» της 29ης Ιαν.2017 των Τούρκων Επιτελαρχών στα Ίμια και λίγες ώρες μετά τις δηλώσεις του Τούρκου πρωθυπουργού, Μπιναλί Γκιλντιρίμ, ότι «στο Αιγαίο υπάρχουν 130 βραχονησίδες που δεν έχουν ακόμη διευκρινισθεί σε ποιον ανήκουν», στις αρχές Φεβρουαρίου 2017 και κατά τον χρόνο που η πολεμική τους αεροπορία παραβίαζε κατάφορα τον εθνικό εναέριο χώρο της Ελλάδος, εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών ισχυρίσθηκε ότι «όπως διαπιστώθηκε από ελληνικά ΜΜΕ, η Ελλάδα, στα πλαίσια στρατιωτικής άσκησης, έστειλε αλεξιπτωτιστές σε ένα αποστρατιωτικοποιημένο νησί, την Κω, παραβιάζοντας το Διεθνές Δίκαιο και τη Συνθήκη των Παρισίων 1947» και απείλησε πως « η Χώρα του θα κάνει τα απαραίτητα βήματα στο Αιγαίο, πάντα στα πλαίσια της πολιτικής και του Διεθνούς Δικαίου». Και ενώ το ελληνικό ΓΕΣ βεβαίωνε ότι η «Άσκηση» ήταν μια προγραμματισμένη εκπαιδευτική δραστηριότητα ρουτίνας χωρίς τη συμμετοχή άλλων δυνάμεων (και μάλιστα αλεξιπτωτιστών) εκτός νήσου, το ΥΠΕΞ της Ελλάδος αντέκρουε τους τουρκικούς ισχυρισμούς τονίζοντας ότι «η Τουρκία είναι η μοναδική Χώρα που απαιτεί την αποστρατικοποίηση νήσων του Αιγαίου η οποία διέπεται από διεθνείς Συνθήκες. Το καθεστώς των νήσων Λήμνου και Σαμοθράκης διέπεται από τη Σύμβαση της

Λωζάννης του 1923 για τα Στενά, όπως αυτή αντικαταστάθηκε από τη Σύμβαση του Montreux 1936, των νήσων Μυτιλήνης, Χίου, Σάμου και Ικαρίας, από τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης 1923 και των νήσων του Ανατ. Αιγαίου (Δωδεκάνησα), από τη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων 1947». Ειδικότερα τα Δωδεκάνησα (που για την ακρίβεια είναι… 14, όπως θα απαριθμηθούν κατωτέρω) διαμορφώνουν ένα σύμπλεγμα νησιών στο νοτιοανατολικό Αιγαίο το οποίο, λόγω της εξαίρετης γεωγραφικής του θέσεως, υπέστη στο παρελθόν πολλούς κατακτητές, όπως Πέρσες, Σαρακηνούς, Βενετούς, Γενουάτες, Σταυροφόρους, Τούρκους. Από το 1309 τα νησιά περιήλθαν στην εξουσία των Ιωαννιτών Ιπποτών και από το 1522, των Οθωμανών. Το 1821 επαναστάτησαν μαζί με την υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά το 1830 επεστράφησαν, συν τη νήσο Σάμο, στην οθωμανική αυτοκρατορία. Με τον ιταλο-τουρκικό πόλεμο 1911-12 κατελήφθησαν από τους Ιταλούς, αλλά οι ελπίδες των κατοίκων τους να ενωθούν με την Ελλάδα αποδείχθηκαν φρούδες. Με τη Συνθήκη των Σεβρών, τον Αύγουστο 1920, περιήλθαν, πλην Ρόδου, στην Ελλάδα, όμως η Συνθήκη αυτή ουδέποτε εφαρμόστηκε στην πράξη και η επελθούσα μικρασιατική καταστροφή έδωσε την ευκαιρία στους Ιταλούς να τα «εξιταλίσουν» έτι περισσότερο. Η οριστική παραχώρησή τους στην Ιταλία έγινε με τη Συνθήκη της Λωζάννης (1923), κυρίως βάσει του άρθρου 15 το οποίο ορίζει ότι «…η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ιταλίας παντός δικαιώματος και τίτλου επί των νήσων (αναφέρονται ονομαστικά και οι 14 νήσοι), κατεχομένων ήδη υπό της Ιταλίας και των εξ αυτών εξαρτωμένων νησίδων …». Συναφές και το άρθρο 12 της Συνθήκης στο οποίο αναφέρεται: «…εκτός αντιθέτου διατάξεως της παρούσης Συνθήκης, αι νήσοι αι κείμεναι εις μικροτέραν απόστασιν των τριών μιλίων της ασιατικής γης (με εξαίρεση την Ιμβρο, Τένεδο και

Επίσημος τουρκικός στρατιωτικός χάρτης του 1969. Τα Ίμια φαίνονται εντός ελληνικών χωρικών υδάτων. Η θαλάσσια μεθοριακή γραμμή διέρχεται μεταξύ αυτών και της νήσου Cato.

Επίσημος χάρτης της Δωδεκανήσου υπό μορφή καρτ ποστάλ που κυκλοφόρησε το ιταλικό Υπουργείο Αποικιών, το 1929. Τα νησιά παραδόθηκαν αυτούσια στην Ελλάδα με την Συνθήκη Παρισίων 1947.

Λαγούσες) παραμένουσι υπό την τουρκική κυριαρχία….». Η διάταξη αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία για την απόδειξη της ελληνικότητας των Ιμίων τα οποία απέχουν από την κοντινότερη τουρκική ακτή 3,65 μίλια ( ακριβείς μετρήσεις επί επισήμως αναγνωρισμένων χαρτών). Στις 4 Ιαν. 1932 υπεγράφη μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας η τεθείσα σε ισχύ από 10 Μαΐου 1933 «Συμφωνία για την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων μεταξύ του Καστελόριζου και της ακτής της Ανατολίας», με την οποία διευθετήθηκε το θέμα της κυριαρχίας επί όλων των νησίδων και βράχων που βρίσκονταν και από τις δύο πλευρές της θαλάσσιας διαχωριστικής γραμμής και οριοθετήθηκαν τα περιβάλλοντα χωρικά ύδατα. Μετά από αυτή την εξέλιξη, στις 28 Δεκ. 1932, Ιταλοί και Τούρκοι εμπειρογνώμονες συναντήθηκαν πάλι στην ‘Αγκυρα και υπέγραψαν διμερές Πρωτόκολλο στο οποίο αναφέρονταν τα στίγματα της οριοθέτησης του υπολοίπου τμήματος των θαλασσίων συνόρων μεταξύ Δωδεκανήσου και μικρασιατικών ακτών και προσδιορίζονταν ονομαστικά σε ποιον ανήκουν οι περισσότερες νησίδες και βράχοι της περιοχής, οι οποίες «ουδεμίας αμφισβητήσεως αποτελούν αντικείμενον». Η διαγράμμιση των θαλασσίων συνόρων έγινε με τη χρησιμοποίηση υδρογραφικών χαρτών του βρετανικού Ναυαρχείου και επ’ αυτής ορίστηκαν 37 σημεία (στίγματα) χαράξεως εκ των οποίων το υπ’ αριθ. 30 όρισε το θαλάσσιο σύνορο ως διερχόμενο στο μέσο της απόστασης μεταξύ του συμπλέγματος των βραχονησίδων Ίμια (Καρντάκ) που ανήκαν στην Ιταλία και της νήσου Cato που ανήκε στην Τουρκία (falling midway between the Kardak islets and the island of Cato). Η Τουρκία κατά την κρίση των

Ιμίων 1996 κήρυξε άκυρο το Πρωτόκολλο της 28ης Δεκ. 1932 με τη δικαιολογία ότι, εφόσον δεν είχε συζητηθεί στην τουρκική Εθνοσυνέλευση και δεν είχε επικυρωθεί, δεν ήταν τίποτε περισσότερο από «ένα απλό Πρακτικό Συνεδρίασης υπογραφέν υπό κατωτέρου επιπέδου αξιωματούχων των δυο Χωρών, ανίκανο να δεσμεύσει νομικά την Τουρκία». Διττή είναι η αντίκρουση της διακήρυξης αυτής. Πρώτον, διότι η τουρκική διπλωματία στις 20 Δεκ. 1935 αναγνώρισε επίσημα το κείμενό του και απεδέχθη ότι τούτο αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος της Συμφωνίας της 4ης Δεκεμβρίου 1932 (η οποία, σημειωτέον, κυρώθηκε κανονικά από την τουρκική Εθνοσυνέλευση) και, κατά συνέπεια, δεν απαιτείτο καμία Πράξη κύρωσής του από την τουρκική Εθνοσυνέλευση. Και δεύτερον, διότι στις 6 Φεβρ. 1996, το Υπουργείο Εξωτερικών της Ιταλίας με Δήλωσή του προς τη Διεθνή Κοινότητα απεδέχθη ότι «το Πρωτόκολλο της 28ης Δεκ. 1932 μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας είναι έγκυρο και παραμένει σε ισχύ». Εξάλλου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ψήφισμά του της 15ης Φεβρ. 1996 θεώρησε τις τουρκικές ενέργειες στα Ίμια τον Δεκ. 1995-Ιαν. 1996 ως «παραβίαση εκ μέρους της Τουρκίας των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδος» και επεσήμανε ότι «οι νησίδες ανήκουν στο νησιωτικό σύμπλεγμα της Δωδεκανήσου, με βάση τις Συνθήκες της Λωζάννης 1923 και των Παρισίων 1947». Κατόπιν τούτων διαφαίνεται ότι η Τουρκία στερείται του δικαιώματος επίκλησης τη ακυρότητας του Πρωτοκόλλου και της δυνατότητας να αλλάξει, δι’ αυτού, το status quo στο Αιγαίο. Κατά τον Β΄ ΠΠ και μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών

κοινωνείν

ΚΥΡΙΑΚΗ, 12 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017 - ΤΕΥΧΟΣ 5

Αιγαίο: κατάσταση εκτός ελέγχου Την Παρασκευή, 17 Φεβρουαρίου και από ώρα 07.00 μέχρι 09.00, το τουρκικό πολεμικό σκάφος ‘’ΚΟΥΣΑΝΤΑΣΙ’’, εισήλθε στα ελληνικά χωρικά ύδατα (ΕΧΥ) και πραγματοποίησε βολές με πραγματικά πυρά. Το επεισόδιο αυτό έρχεται σαν φυσική συνέχεια της υποχωρητικότητας που δείχνουν όλες οι μεταπολιτευτικές ελληνικές κυβερνήσεις απεμπολώντας σιγά-σιγά τα κυριαρχικά μας δικαιώματα σε αέρα και θάλασσα στο Αιγαίο. Αντιμετωπίσαμε τις παραβιάσεις των ΕΧΥ, ως απλά γεγονότα, χωρίς την απαιτούμενη αντίδραση ενός κυρίαρχου κράτους. Οι πολιτικές ηγεσίες για να μην αναλάβουν το κόστος που συνεπάγονται οι σοβαρές αποφάσεις εξωτερικής

πολιτικής, όχι μόνο υποβάθμιζαν τέτοια γεγονότα, αλλά τα αντιμετώπιζαν και ως συνήθη πρακτική της Τουρκίας. Και έτσι φθάσαμε στην εκτέλεση πραγματικών πυρών εντός ΕΧΥ. Τα πυρά εκτελέστηκαν προς ανατολάς, ώστε να απαλύνουν την κατάφορη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και να δώσουν πάτημα στην ελληνική κυβέρνηση να δικαιολογήσει το γεγονός, στο εσωτερικό της ακροατήριο. Γεγονός που καταδεικνύει ασφαλώς, ότι το επεισόδιο ήταν καλώς σχεδιασμένο και προετοιμασμένο από την τουρκική πλευρά. Και όπως πολλοί νουνεχείς έγραφαν μετά τα Ίμια, εάν δεχθούμε ότι υπάρχουν γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο όπως επιθυμεί η Τουρκία σε βάρος των εθνικών

Το τουρκικό περιπολικό σκάφος ‘’ΚΟΥΣΑΝΤΑΣΙ’’

Πηγή: http://www.aegeanews.gr/news/greece-society/45191/sinagermos-sto-pentagonopragmatika-pira-apo-tourkiko-plio-sto-farmakonisi/, Πρόσβαση 18 Φεβ 2017

μας συμφερόντων, στη συνέχεια αυτές οι ζώνες θα γίνουν μαύρες. Είναι απολύτως βέβαιο ότι την επομένη φορά, το επεισόδιο θα είναι ακόμη πιο σοβαρό. Η Τουρκία θα αποθρασύνεται όσο εμείς υποχωρούμε. Όπως κάνει τα τελευταία 40 χρόνια. Είναι πραγματικά να απορεί κανείς, πως παραχωρούμε τόσο εύκολα τα κυριαρχικά μας δικαιώματα στην Τουρκία. Πως

γίνεται να έχουμε το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος μας και να μην το εκμεταλλευόμαστε. Πως γίνεται να μην επιμένουμε στην εφαρμογή των προβλέψεων της Συνθήκης της Λωζάννης. Ματζάκος Ανδρέας Απόστρατος Αξιωματικός του ΣΞ Κάτοχος MSc Στις Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές Ξάνθη

Στο προσκήνιο (και πάλι) οι αμετροεπείς απειλές της Τουρκίας για αποστρατικοποίηση της Δωδεκανήσου

το 1943, τα Δωδεκάνησα κατελήφθησαν από τον γερμανικό στρατό και μετά την παράδοση της Γερμανίας, τον Μάιο 1945, από τον αγγλικό. Μετά τη λήξη του πολέμου, στη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων της 10ης Φεβρουαρίου 1947 μεταξύ των 21 κρατών που πολέμησαν κατά του Άξονα και των συμμάχων του, (συμπεριλαμβανομένης και της Ιταλίας, αλλά όχι της Τουρκίας), μαζί με τα υπόλοιπα θέματα που ρυθμίστηκαν ήταν και το καθεστώς των Δωδεκανήσων. Με βάση το άρθρο 14 της Συνθήκης – η οποία επικυρώθηκε από την Ελλάδα με το ΝΔ 423/1947, ΦΕΚ 226/22-10-1947- η Ιταλία, βάσει των ιταλο-τουρκικών Συμφωνιών 1932, υποχρεώθηκε να εκχωρήσει στην Ελλάδα ως διάδοχο κράτος, την πλήρη κυριαρχία επί των νήσων: Αστυπάλαια, Ρόδος, Χάλκη, Κάρπαθος, Κάσος, Τήλος, Νίσυρος, Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος, Λειψοί, Σύμη, Κως, Καστελόριζo (σύνολο14), καθώς και παρακειμένων προς αυτάς νησίδων». Επί πλέον, τα συμβαλλόμενα μέρη ομόφωνα κατέληξαν στην απόφαση αποστρατικοποίησης ολόκληρης της Δωδεκάνησου (Παράρτημα ΙΙΙ της Συνθήκης). Επιτράπηκε μόνο η ύπαρξη και λειτουργία ορισμένων Μονάδων Εθνοφυλακής κατά τα προβλεπόμενα από τις διατάξεις της Συμφωνίας περί Αμοιβαίας Μειώσεως των Εξοπλισμών (Treaty on Conventional Forces in Eurore-CFE). Ο λόγος αφοπλισμού της Δωδεκανήσου ήταν ότι η Ελλάδα την εποχή εκείνη (1947) βρίσκονταν σε μια τέτοια ρευστή πολιτική κατάσταση, ώστε να είναι αβέβαιο σε ποιον από τους δύο μεγάλους Συνασπισμούς (Δυτικό ή Ανατολικό) τελικά θα

εντάσσονταν. Και, ασφαλώς, ουδείς από τους Συνασπισμούς αυτούς θα ήθελε να έχει τα Δωδεκάνησα «οπλισμένα» εις βάρος του στην ευαίσθητη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Έκτοτε, όμως, η διεθνής κατάσταση και οι συσχετισμοί των δυνάμεων έχουν αλλάξει ριζικά. Η Ελλάδα τάχθηκε οριστικά στον δυτικό Συνασπισμό, ο ανατολικός Συνασπισμός διαλύθηκε στο τέλος της δεκαετίας του ΄80 και, το σημαντικότερο, τα (τότε) συμβαλλόμενα κράτη στη Συνθήκη των Παρισίων 1947 σταμάτησαν να ενδιαφέρονται για την εφαρμογή αυτής, τουλάχιστον κατά το μέρος που αφορά την αποστρατικοποίηση και τον αφοπλισμό των Δωδεκανήσων διότι, απλούστατα, δεν έχουν κανένα συμφέρον προς τούτο. Με άλλα λόγια, η εφαρμογή της Συνθήκης ως προς το θέμα αυτό έχει ατονίσει και, κανονικά, θα πρέπει να θεωρηθεί ως μη ισχύουσα, με βάση τους σχετικούς κανόνες του Διεθνούς Δικαίου. Οι κατά της Ελλάδος κατηγορίες της Άγκυρας για δήθεν παραβίαση των όρων της Συνθήκης περί αποστρατικοποίησης και αφοπλισμού της Δωδεκανήσου, είναι αβάσιμες και ανυπόστατες διότι: -Σύμφωνα με το άρθρο 34 της διεθνούς Συνθήκης της Βιέννης «περί του Δικαίου των Συνθηκών», «μια Συνθήκη δεν παράγει δικαιώματα και υποχρεώσεις για τρίτες χώρες» παρά μόνο για τα συμβαλλόμενα μέρη. Η Τουρκία, όμως, όπως ελέχθη, δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στη Συνθήκη των Παρισίων 1947 η οποία αποτελεί γι’ αυτήν «res inter alios acta», δηλ. ζήτημα το οποίo αφορά κάποιον άλλον (τρίτον, αλλά όχι

την Τουρκία). -Στην ανωτέρω άρνηση νομιμοποίησης, ως argumentum ex contrario της Άγκυρας προβάλλεται ότι στα Δωδεκάνησα έχει δημιουργηθεί «αντικειμενικό καθεστώς», ερειδόμενο επί του ισχυρισμού διακινδύνευσης των δυτικών παραλίων της Μ.Ασίας. Με άλλα λόγια οι Τούρκοι υποστηρίζουν, αν είναι δυνατόν (ειρωνικά), ότι ολόκληρη η Στρατιά τους στα δυτικά παράλια κινδυνεύει από τις (περιορισμένες) ελληνικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να ενεργήσουν στα Δωδεκάνησα (!!). Από τη δική τους πλευρά, όμως, αποσιωπούν τις επανειλημμένες αναθεωρητικές τάσεις τους ως προς το εδαφικό και νομικό καθεστώς των ελληνικών νησιών που ορίζεται από τις διεθνείς συνθήκες και νομιμοποιεί την Ελλάδα να προβεί στις αναγκαίες προπαρασκευές που θα της επιτρέψουν, αν παραστεί ανάγκη, να ασκήσει το υπό του άρθρου 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών νόμιμο δικαίωμα άμυνας για την προστασία των νησιών της. Κλείνοντας το θέμα της αποστρατικοποίησης και του αφοπλισμού της Δωδεκανήσου θα πρέπει να τονισθεί ότι το ΝΑΤΟ, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου αλλά και στη σύγχρονη εποχή την χαρακτηριζόμενη από ριζικές παγκόσμιες μεταβολές, ασάφεια των συγκρουσιακών μετώπων, ασυμμετρία των εμπολέμων δυνάμεων, επιδράσεις του πολυεθνισμού κλπ, δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα με αυτό, διότι ανέκαθεν θεωρούσε τον χώρο ως αναπόσπαστο κομμάτι της Ανατολικής Μεσογείου επί

της οποίας εξασκούσε ευρύτερο στρατηγικό έλεγχο μέσω των δύο κρατών-μελών του, την Ελλάδα και την Τουρκία. Έτσι η διαφορά παραμένει διμερής και, εξαιτίας της Τουρκίας, στενά συνυφασμένη με τις υπόλοιπες ελληνο-τουρκικές διαφορές στο Αιγαίο. Για την αποτροπή της αδιάλλακτης και παραπειστικής πολιτικής της Τουρκίας, αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα - αλλά, δυστυχώς, δεν το έχει κατορθώσει στον απαιτούμενο βαθμό μέχρι σήμερα - είναι μια σθεναρή, μακρόπνοη και τεκμηριωμένη εξωτερική πολιτική και διπλωματία, απαλλαγμένη από εσωτερικές επιδράσεις, κυβερνητικές μεταβολές και κομματικές διαμάχες, σε συνδυασμό πάντοτε με Ένοπλες Δυνάμεις υψηλής αποτρεπτικής ισχύος και υψηλό φρόνημα. Την 31η Μαρτίου 1947, έλαβε χώρα η τελετή παραδόσεως της Δωδεκανήσου από τους Άγγλους στην Ελλάδα και ως στρατιωτικός Διοικητής Δωδεκανήσου τοποθετήθηκε ο Αντιναύαρχος Περικλής Ιωαννίδης. Με τον ν.518/1948, ΦΕΚ Α΄/7-9-1948 τα νησιά προσαρτήθηκαν στην Ελλάδα από 28ης Οκτ. 1947 και έκτοτεεπί τέλους- αποτελούν ελληνικό έδαφος. Ο επίσημος εορτασμός για τη συνένωση έγινε την 7η Μαρτίου 1948 με την έναρξη της περιοδείας του βασιλέως Παύλου. Από τον Μάιο 1948 διοικούνταν από τον «Γενικό Διοικητή Δωδεκανήσου» μέχρι το 1955, χρονολογία σύστασης του Νομού Δωδεκανήσου. Γριβάκος Ευάγγελος Αντιστράτηγος ε.α-Νομικός Θεσσαλονίκη

ΚΥΡΙΑΚΗ, 12 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017 - ΤΕΥΧΟΣ 5

κοινωνείν

Ο κ. Σπυρίδων Τσιτσίγκος* στην ΄΄κοινωνείν΄΄ για τον Ατομικισμό

(συνέχεια από το προηγούμενο και τέλος)

Ο δυτικός και ανατολικός Χριστιανισμός πώς αντιμετωπίζουν έκαστος το άτομο και ειδικότερα πώς το τοποθετούν στο εκκλησιαστικό - κοινωνικό γεγονός. Στον Ρωμαιοκαθολικισμό, το άτομο (πρόσωπο) συνθλίβεται, ευνουχίζεται ψυχο-πνευματικά και βρίσκεται νομικιστικά (βλ. Legalism) υποταγμένο, τόσο στην παπική ιεροκρατία, όσο και στη Θεία παντοδυναμία (βλ. ιερό Αυγουστίνο: παράβαση => ενοχή => τιμωρία): έμφαση στη μίμηση (βλ. ΤΚ A Kempis, De imitation Christi, 1492) του ατομικού «σταυρούσθαι» (αυτοθυσίας). Η ελεύθερη Χάρη τού Αγίου Πνεύματος δεν πέμπεται δια του Θ. Λόγου, αλλά ολόκληρο το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος εκπορεύεται και εκ του Υιού (βλ. Filioque). Οπότε, εξαλείφεται κάθε προσωπικό χαρισματικό και προφητικό στοιχείο, και η Παπική Εκκλησία παραμένει ένα κοσμικό καθίδρυμα. Από την άποψη αυτή, στον Ρωμαιοκαθολικισμό λειτουργεί καλύτερα ο κομφορμισμός και ο θρησκευτικά «κάθετος κολεκτιβισμός» (Vertical Collectivism). Η ακραία μορφή του ατομικισμού εκφράζεται στον Προτεσταντισμό, όπου έχουμε έναν —είτε νοησιαρχικό, είτε συναισθηματικό— Χριστό χωρίς το Σώμα Του (την Εκκλησία). Στον Ανατολικό Χριστιανισμό, το ανθρώπινο πρόσωπο α) διατηρεί μια λεπτή ισορροπία μεταξύ του Εγώ του (βλ. θρησκευτική ατομοκρατία Ιεζεκιήλ και χριστιανικός ατομικισμός) και του εκκλησιαστικού Σώματος (βλ. θρησκευτικό κολεκτιβισμό και οικουμενικότητα), οπότε ο Άγιος είναι μια καθολική προσωπικότητα, που ανήκει ως μέλος σε μια κοινότητα και ταυτόχρονα αφίσταται από όλες τις εγκόσμιες εξαρτήσεις, β) αντιμετωπίζεται συνεργιστικά (βλ. Synergism) ως προς τη σχέση του με τη Θεία Χάρη, γ) θεώνεται ψυχο-σωματικά μέσω των άκτιστων Θείων ενεργειών από αυτήν ήδη εδώ την παρούσα ζωή, δ) οι αμαρτίες του θεωρούνται ασθένειες, που θεραπεύονται μέσα στην Εκκλησία, και ε) δεν σώζεται ατομικά αλλά με τη συσσωμάτωσή του στο Σώμα τού Χριστού (Εκκλησία). Θα θέλατε να μας μιλήσετε, για την επίδραση του ατομικισμού τόσο στην κοινωνικοπολιτική ισορροπία και δράση όσο και στην πνευματικότητα του Έλληνα, δηλαδή στον τρόπο αναζήτησης του Θείου νοήματος; Ο μεταμοντέρνος ατομικισμός

στην κοινωνικοπολιτική σφαίρα είναι καταστροφικός, γιατί το ατομιστικό πρόσωπο δεν συνεργάζεται κοινωνικά, ούτε αλληλουποχωρεί, αλλά επιμένει μανιωδώς στις δικές του υποκειμενικές απόψεις, επιδιώκοντας πάντα την ικανοποίηση μόνο των δικών του αναγκών και επιθυμιών (εγωικών παθών). Έπειτα, πολιτικά, τα ατομιστικά πρόσωπα δεν μπορούν να ζήσουν ή και να αγωνιστούν συλλογικά, ούτε ακόμα και εντός του ιδίου του κόμματός τους. Λειτουργούν πάντα διασπαστικά, με απώτατο στόχο την προβολή (έστω π.χ. και για δεκαπέντε λεπτά τηλεοπτικής δόξας και ύστερα να ξαναβυθιστούν στην ασημαντότητά τους) μόνο του δικού τους Εγώ. Εξ άλλου, ο ατομικισμός στη θρησκευτικότητα, την εκκλησιαστικότητα και την πνευματικότητα, πέρα από το γεγονός ότι είναι καταδικαστέος —και όχι μόνο από τον Χριστιανισμό, που εναργώς προτάσσει την αυτοθυσιαστική αγάπη, αλλά και από όλα σχεδόν τα μεγάλα θρησκεύματα— εγκλείει θανάσιμα τον άνθρωπο στον εαυτό του, κάνοντάς τον δηλ. να λατρεύει, συνειδητά ή ασυνείδητα, τον εαυτό του, αντί του αληθινού Θεού. Ο ατομιστής νιώθει αυτάρκης, παντοδύναμος, διαθέτοντας το τέλειο και απόλυτο self-control. Έτσι, δεν του χρειάζεται ο Θεός, αφού θεός είναι ο ίδιος (βλ. Εωσφορισμό)! Πρόκειται για τη θρησκεία του Εγώ (βλ. ισοθεΐα). Επιτρέψτε μου να επεκτείνω την προηγούμενη ερώτηση επικαλούμενος την άλλη σας ιδιότητα, αυτή του ψυχολόγου, προκειμένου να μας κατατοπίσετε στο αν και κατά πόσο η ζωή με επίκεντρο το Εγώ δύναται να διαταράξει τον ψυχισμό του προσώπου. Όντως, μια εγωκεντρική ζωή διαταράσσει πολλαπλά την ψυχική υγεία. Πολλές νευρώσεις, παραληρητικές ιδέες, η μεγαλομανία (A. Adler), ο ναρκισσισμός, ο υπερεγωτικός χαρακτήρας (ή παράγων G), ο νευρωτισμός, ο ψυχωτισμός, ο Solipsismus κ.λπ. εμπεριέχουν εγωιστικά στοιχεία. Το φίλαυτο υποκείμενο χάνει την επαφή με την κοινότητα, σχετικοποιώντας κάθε αξία. Η νεύρωση του ειδωλολατρικού ατομικισμού ή ανθρωπο-φετιχισμού (idolatry of self-worship) συνιστά το λεγόμενο «σύμπλεγμα του Θεού». Η αλαζονεία δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μια αυτο-εξόγκωση (selfaggrandizement). Μεγάλες

ιστορικές προσωπικότητες, που ήσαν υπερβολικά εγωμανείς και αντίθεες, τρελάθηκαν (βλ. φρενίτιδα) στο τέλος (Φαραώ, Ναβουχοδονόσωρ, Οζίας, Αντίοχος Δ’ ο Επιφανής, Ηρώδης Α’ Αγρίππας, Νέρων, Χίτλερ κ.ά.). κ. Τσιτσίγκο, υποπροϊόν του ατομικισμού αποτελεί και η δημοφιλής σύγχρονη δήλωση —η οποία τείνει να αναχθεί σε στάση ζωής— και αναφέρομαι στο περίφημο «πιστεύω με τον τρόπο μου». Πώς ερμηνεύετε τούτη τη νέα οπισθοδρόμηση από το «εκκλησιάζεσθαι» στο «θρησκεύεσθαι»; Το κάθε γενικά «θρησκεύεσθαι» (μαζί με το δόγμα, το ήθος, τη λατρεία και το βίωμα) εμπεριέχει και το συλλογικό στοιχείο. Ο Χριστιανισμός είναι η κατ’ εξοχήν (αρχετυπική) θρησκεία (<re-ligare: τέλεια ένωση κτιστού και άκτιστου, σύμφωνα με την Δ’ Οικουμενική Σύνοδο), και όχι, όπως ισχυρίζονταν οι Νεορθόδοξοι του K. Barth Προτεστάντες (και κάποιοι στην Ελλάδα «Νεορθόδοξοι»), διαστέλλοντας οξέως μεταξύ Φυσικής και Υπερφυσικής Αποκάλυψης, ότι δήθεν ο Χριστιανισμός δεν είναι θρησκεία. Ο Χριστιανισμός, βέβαια, δεν είναι φυσική θρησκεία, αλλά θρησκεία εξ Αποκαλύψεως. Ο Χριστιανισμός δεν είναι ούτε Επιστήμη, ούτε Τέχνη, ούτε ένα οποιοδήποτε άλλο μέγεθος. Το να λέμε ότι ο Χριστιανισμός ή η Ορθοδοξία δεν είναι θρησκεία, αλλά «τρόπος ζωής», ή «πίστη», ή «Εκκλησία», ή «αλήθεια», ή εν πάση περιπτώσει οποιαδήποτε άλλη λέξη θέλετε να χρησιμοποιήσετε, το νόημα δεν αλλάζει. Απλώς πέφτουμε σε ταυτολογία, γιατί κάθε «θρησκεύεσθαι» (θρησκεία) έχει και πίστη και βίωμα και λατρεία και συλλογικότητα κ.ο.κ. Το ζήτημα είναι ότι ένα ατομικό «θρησκεύεσθαι» καθίσταται αυτόματα αιρετικό, διότι η αίρεση απομονώνει το μέρος και το υποκαθιστά με το όλο. Την κατάσταση αυτή είχε ήδη προβλέψει ο απόστολος Παύλος, χαρακτηρίζοντάς την «εθελοθρησκία». Σήμερα το φαινόμενο αυτό λειτουργεί βασικά στον Προτεσταντισμό, καλύπτεται δε εννοιολογικά από πλευράς Ψυχολογίας της Θρησκείας διεθνώς με τον όρο (όχι θρησκευτικότητα, αλλά) πνευματικότητα. Επίσης, ο «θρησκευτικός» (αιρετικός) ατομικισμός υφίσταται σήμερα έντονα στο κίνημα της New Age, τη νέα θρησκευτικότητα και τις σέχτες ή cults. Εκεί καλλιεργείται η (βουδιστική) ιδέα τής αυτο-ανάπτυξης, η

ιδιότητα της αυτοπραγμάτωσης (selfactualization) του A. Maslow και ο «ολιστικός ατομικισμός» (holistic individ- ualism). Ωστόσο, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι άλλο καλός άνθρωπος και άλλο (καλός) Χριστιανός, δεδομένου ότι ο Ανθρωπισμός (Humanism) δεν ταυτίζεται με τον Θεανθρωπισμό (I. Popovits). Συνεπώς, η δημοφιλής σύγχρονη δήλωση «πιστεύω με τον τρόπο μου» δεν συνιστά οπισθοδρόμηση από το «εκκλησιάζεσθαι» στο «θρησκεύεσθαι», αλλά υιοθέτηση του ατομικά (δηλ. αιρετικά και νευρωσικά) «θρησκεύεσθαι» του Προτεσταντισμού, γιατί όλες — ακόμα και οι π.Χ. πρωτόγονες— θρησκείες λειτουργούσαν συλλογικά και όχι ατομιστικά. Ελλοχεύουν κίνδυνοι πνευματικής φύσης πίσω από αυτήν την αστοχία; Απειλείται η απαράμιλλη ελευθερία, την οποία εισήγαγε στην ιστορία του ανθρώπου ο Θεός Λόγος με την Ενανθρώπηση Του; Βεβαίως, ναι, γιατί ο άνθρωπος δεν συμμορφώνεται στις εντολές και στον Νόμο τού Θεού, αλλά προσαρμόζει την αποκεκαλυμμένη θρησκεία στα μέτρα του, ουσιαστικά χρησιμοποιώντας τον Θεό, όπως, για παράδειγμα, θα έκανε για το οποιοδήποτε καταναλωτικό αγαθό. Η «εν Χριστώ» ελευθερία, που είναι μια ακραιφνώς άρρητη και πνευματική απελευθέρωση, δεν θα πρέπει να συγχέεται ούτε με την ατομική (βλ. «γνωμικό θέλημα»), ούτε με την πολιτική ελευθερία (βλ. ατομικές ελευθερίες). Συνεπώς, αν ο άνθρωπος δεν επιλέξει ελεύθερα να ακολουθήσει την Ελευθερία (ο Θεός εξ ορισμού δεν έχει κανέναν ανώτερό Του, για να Του μειώνει ή στερεί την ελευθερία Του), δεν ελευθερώνεται αληθινά, αλλά, νομίζοντας ότι ακολουθεί ένα τρίτο (δικό του) δρόμο, στην πραγματικότητα ακολουθεί το αντίθετο του Θεού (Ελευθερία), δηλ. τη δουλεία (δηλ. τον διάβολο), δεδομένου ότι δεν έχουμε να κάνουμε λ.χ. με το διαρχικό σύστημα του Ζωροαστρισμού, αλλά πιστεύουμε στη μονοθεΐα, οπότε εκτός τού τριαδικού Θεού, δεν υφίσταται άλλος (τρίτος) «τόπος», αλλά μόνο ο διάβολος «ως λέων ωρυόμενος περίπατει ζητών τινα καταπιεΐν». Η Εκκλησία έχει πάρει επίσημη, μα πάνω από όλα πειστική, θέση όσον αφορά στον ατομικισμό; Επειδή ο ατομικισμός δεν εμφανίζεται ως ίδιον ιδεολογικοπολιτικό ή θρησκευτικό

κοινωνείν

ΚΥΡΙΑΚΗ, 12 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017 - ΤΕΥΧΟΣ 5

Ο κ. Σπυρίδων Τσιτσίγκος* στην ΄΄κοινωνείν΄΄ για τον Ατομικισμό σύστημα, αλλά διαπερνά όλο μας τον γνωστικό, ηθικό, ψυχικό, κοινωνικό, πολιτικό, θρησκευτικό και επαγγελματικό μας βίο, η Εκκλησία δεν τον έχει στοχοποιήσει, αν και πάντοτε, βέβαια, ομιλεί κατά του εγωισμού, της αλαζονείας και της υπερηφάνειας. Γι’ αυτό, θα απαντούσα ότι δεν έχει γίνει τόσο κατανοητή και πειστική, όσο, τουλάχιστον, θα έπρεπε. Για παράδειγμα, ενώ παλαιότερα είχε εκδώσει σχετική Εγκύκλιο κατά των ιδιωτικών Λειτουργιών κ.λπ., αυτό μετά από λίγο ατόνησε. Τελικά, ο ατομικισμός είναι άποψη ζωής ή αδυναμία βίωσης της ζωής, όπως πρέπει να βιωθεί; Για μεν τον «προοδευτικό», φαίνεται ως υγιής άποψη ζωής. Για δε τον «συντηρητικό» (παραδοσιακό), ως αλλοτρίωση και αδυναμία βίωσης της αυθεντικής «εν Χριστώ» ζωής. Όπως, όμως, και να το πάρουμε, ο ατομικισμός, δηλ. η φιλοσοφία ζωής εκείνη

που βασίζεται στο Εγώ και τη «βούληση για δύναμη», μαθηματικά οδηγεί στον Μηδενισμό, όπως —θετικά ή αρνητικά— έχουν δείξει παλαιότεροι και νεότεροι φιλόσοφοι (Th. Hobbes, J. Locke, A. Smith, J. Ben- tham, J. G. Fichte, F. Nietzsche, G. W. Leibniz, D. Hume, M. Stirner, M. Bernes, M. Heidegger, J.-P. Sartre, E. Cioran κ.ά.). Πρακτικά δε, ο Ατομικισμός διαλύει κάθε (εθνική, πολιτική ή θρησκευτικήεκκλησιαστική) κοινότητα και κοινωνία, οδηγώντας στη διάσπαση, την κατάτμηση και την αλληλοεξόντωση. Μέσα σε όλη αυτήν τη σύγχυση πώς μπορεί να «θεαθεί» ο Θεός. Φαίνεται παράδοξο, αλλά όμως είναι αληθινό. Λόγω του ωκεανού ελέους τού Θεού: «oυ δε έπλεόνασεν η αμαρτία, υπερεπερίσσευσεν η χάρις». Είναι ανεξιχνίαστες οι οδοί του Κυρίου, οι μέθοδοι και τα μέσα, με τα οποία μπορεί να

Φεύγετε την Ευρώπην Συνέχεια από την 2η σελ

από αυτάς, έξω από την εδικήν τους παρουσίαν ήτοι έξω από την εδικήν τους γνώσιν, καμμίαν βελτίωσιν δεν κάνουσι της ψυχής, ούτε του θυμού, ούτε της επιθυμίας, αλλά και είναι και γνωρίζονται οι περισσότεροι από αυτούς εμπαθέστατοι, φαυλοβιότατοι, ανδράποδα των ηδονών, δούλοι των ιδίων τους παθών, και μηδέν κατά τα ήθη διαφέροντες των πάντη απαίδευτων και αμαθών, διά ταύτα ονομάζει ο Κέβης, αλλά και προ του Κέβητος ο Σωκράτης, ψευδοπαιδείαν την λογικήν, ήτοι την διά λόγων περαινομένην και ποριζομένην φιλοσοφίαν. Αληθινήν παιδείαν καλούνε την των αλόγων παθών κάθαρσιν και των αρετών πασών κατόρθωσιν, ήγουν την ανδρείαν, την δικαιοσύνην, την σωφροσύνην, την επιείκειαν, την πραότητα, την συμπάθειαν και τας λοιπάς εννοίας. Αι οποίαι με έναν λόγον, ηθική φιλοσοφία ονομάζονται και εις την μητέρα, ήτοι εις την ευδαιμονίαν, αυταί φέρουσι τον άνθρωπον. Και τοιούτοι φιλόσοφοι ήσαν και ωνομάζοντο οι αναχωρηταί και ασκηταί λεγόμενοι. Λοιπόν όταν και οι έλληνες ακόμη ονομάζουσι ψευδοπαιδείαν την γεωμετρίαν και τας άλλας λογικάς επιστήμας, ωσάν οπού καμμίαν ηθικήν ωφέλειαν δεν προξενούν εις την ψυχήν, μάλιστα και την γεμίζουν από φαντασίαν και δαιμονικήν υψηλοφροσύνην [...] Με εσάς αδελφοί ομιλώ οπού έτι εδώ ευρίσκεσθε,

και όλον ένα διανοείσθε και βουλεύεσθε, να κινήσητε ή να μη κινήσητε. Δεν ομιλώ με εκείνους οπού ήδη απήλθον. Ότι είναι περιττός διά εκείνους κάθε λόγος, όχι μόνον διατί απήλθον, αλλ’ ότι και καλώς έπραξαν κομπάζουσι, και επήγαν και ήνοιξαν τα ομμάτιά τους. Φεύγετε όσον δύνασθε την Εύρώπην. Και ακόμη και εκείνους οπού έρχονται από την Ευρώπην. Ότι οι λόγοι τους ρέουσι από τα χείλη τους γλυκύτεροι από το μέλι. Μα αλοίμονον, αυτοί απαραλλάκτως είναι εκείνοι διά τους οποίους ο προφήτης λέγει τάδε: ότι ουκ έστιν εν τω στόματι αυτών αλήθεια, η καρδία αυτών ματαία. Εγώ κατά αλήθειαν φρίττω και αμηχανώ, όταν από το ένα μέρος στοχάζομαι την σημερινήν κατάστασιν της Ευρώπης, και από το άλλο μέρος βλέπω τούτους τους ημετέρους, οπού έτσι ακράτως φέρονται εις την απόλαυσιν των δήθεν καλών αυτής. Οι μεν γαρ εμπορίας χάριν, οι δε φιλοσοφίας, εκεί τρέχουσι. Φρίττω λέγω και απορώ. Διατί ένα καιρόν ημείς οι ανατολικοί είχαμεν φόβον διά εκείνους οπού επήγαιναν εις την Ευρώπην, μη τύχη και πάθουν ένα από τα δύο, ή την σωφροσύνην να χάσουν, ή να πέσουν εις λατινισμόν. Την σήμερον αυτά και τα δύο λογίζονται παραμικρά και σχεδόν το ουδέν ως προς το έσχατον και ακρότατον των κακών, την αθεΐαν. Οι γάλλοι την επαρρησίασαν, αποβάλλοντες κοινώς τον Χριστιανισμόν, από τον οποίον και προ τούτου χριστιανοί ονομαζόμενοι, δεν

είχαν καμμίαν ωφέλειαν. Τα άλλα μέρη της Ευρώπης ακόμα γελούν τον εαυτό τους τάχα πως είναι χριστιανοί, ουδέ μόρφωσιν καν έχοντες, ει μη μόνους τους ναούς και πολλάς και μεγάλας καμπάνας και τας πυκνάς λιτανείας και τα ποικίλα και διάφορα σχήματα και τα βδελυκτά και θεοστυγή τάγματα και τα λεγόμενα μοναστήρια. Τα δε αλλά πάντα γάλλοι αυτόχρημα. Αυτοί οι ίδιοι οι φιλόσοφοι εις τους οποίους τρέχουσι ούτοι διά να λάβωσι το μέγα φως, ότι είναι φιλόσοφοι και το κομπάζουσι, χριστιανοί δε και να τους υπολαμβάνουν πως είναι αισχύνονται και το αναγουλιάζουσι. Λοιπόν αυτοί οπού τόσον ακρατώς εκείσε τρέχουσι, τάχα δεν μανθάνουσι από άλλους πως η Ευρώπη είναι το χάος της απωλείας; Οι περισσότεροι όμως και ακούουσι και μανθάνουσι, αλλά δεν ψηφούσι τίποτας την τοιαύτην βροντήν. Μα διατί; Διατί πιστεύουσι εις τους λογισμούς των, ότι αυτοί δεν έχουν να πάθουν τίποτες. Έπειτα αφού υπάγουν και πάθουν, μάλιστα και καυχώνται εις την ελεεινήν τους διαστροφήν. Λέγοντες πώς επήγαν και απέβαλον τας δεισιδαιμονίας, δεισιδαιμονίας ονομάζοντες οι κακοδαίμονες τας νενομισμένας νηστείας, τας προσευχάς τας ευλαβείς, σημεία και χρέη αχώριστα των ευσεβούντων Χριστιανών. Αγίου Αθανασίου Παρίου Επιμέλεια κειμένου· Παναγιώτης Νέλλας, Περιοδικό «Σύναξη», τεύχος 5, Χειμώνας 1983.

αποκαλυφθεί στον σύγχρονο, ταλαιπωρημένο, συγκεχυμένο άνθρωπο. Άλλωστε, «oυ του θέλοντος ουδέ του τρέχοντος άλλά του έλέώντος θεού». Κλείνοντας, θα σας παρακαλούσα να μας κατατοπίσετε αναφορικά με τον τρόπο αποτίναξης του ατομιστικού βαριδίου και την επιστροφή μας στην ορθοπραξία, έτσι όπως τη βίωσαν, τη δίδαξαν και μας την παρέδωσαν οι άγιοι και μάρτυρες πρόγονοί μας.

•

• •

•

Πίστη στην αγάπη και την Πρόνοια του Θεού. Συναφής με αυτήν είναι η αγωνιστικότητα και το πνεύμα μαρτυρίας και ομολογίας. Ελπίδα στον Θεό. Αυτή μας εξασφαλίζει τη δύναμη να συνεχίσουμε τον «καλό αγώνα» και προς τον εαυτό μας, αλλά και προς την κοινωνία. Έμπρακτη αγάπη του Θεού: μέσω των ιερών Μυστηρίων, των αρετών και ιδίως της φιλανθρωπίας (φιλαλληλίας). Η Θ. Χάρη των Μυστηρίων, όταν μετέχουμε συνειδητά και κατάλληλα προετοιμασμένοι, μαζί με την κοινωνία των αδελφών μας, είναι μέγιστο φάρμακο, άμεσα δραστικό, κατά του ατομισμού μας. Συστηματική και πεισματική ενάσκηση των αρετών, και μάλιστα της ταπεινοφροσύνης. Έντονη και εκτενής προσευχή για την αποτίναξη του (ατομικού και συλλογικού κοινωνικά ή εθνικά και παγκόσμια) ατομισμού μας. Με αυτήν θεραπεύουμε ψυχο-πνευματικά τον εαυτό μας, ασκώντας του αυτογνωσία και αυτοκριτική. Τήρηση των νηστειών, ώστε βιωματικά να συνειδητοποιήσει και σιγά - σιγά να εξοικειωθεί το σώμα μας, που είναι αυτός ο ίδιος ο εαυτός μας, με τις αξίες της ανεπάρκειας, στέρησης, της έλλειψης, της ατέλειας, της αδυναμίας, της κενότητας, της «πτωχείας» και της θυσίας. Και τότε αυτός ο εαυτός θα καταστεί όντως πνευματικό πρόσωπο, πλούσιο σε Χαρίσματα. κ. Καθηγητά, σας ευχαριστώ!

Ζωντανή κοινότητα Στην πρώτη χριστιανική κοινότητα των Ιεροσολύμων, δεν υπήρχε «ενδεής» ανάμεσα στα μέλη της. Όχι ότι οι Ιεροσολυμίτες φημίζονταν για τον μεγάλο πλούτο τους, κάθε άλλο…Έγιναν όμως ορόσημο και πρότυπο για το επίπεδο της αγάπης τους, που δεν ήταν μια συναισθηματική θεωρία αλλά εκφραζόταν έμπρακτα με τον ύψιστο βαθμό αλληλεγγύης. Η φράση του ευαγγελιστή Λουκά στις Πράξεις των Αποστόλων ΄΄ην αυτοίς άπαντα κοινά΄΄ παρέμεινε έκτοτε σημείο αναφοράς. Κι αυτή η απόπειρα για μια πρόγευση της Βασιλείας των Ουρανών σφράγισε την εκκλησιαστική ζωή και τη διακρίνει μέχρι και σήμερα. Συντακτική Ομάδα

ΚΥΡΙΑΚΗ, 12 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017 - ΤΕΥΧΟΣ 5

Δυο γεγονότα με οδήγησαν στη γραφή αυτού του κειμένου. Το πρώτο ήταν η «διένεξη», μέσα στο fb, με τις αναρτήσεις δύο εκλεκτών και εξαίρετων συναδέλφων μου, με τους οποίους είχα την τύχη, τη χαρά και την τιμή να συνυπηρετήσω. Ο πρώτος κατέθετε τα «όνειρα και τα ιδανικά». Ο δεύτερος, με δυο τρεις κουβέντες, παρουσίαζε την πραγματικότητα. Το δεύτερο γεγονός ήταν η παρακάτω ανάρτηση, πάλι στο fb: «Τη λέξη φιλότιμο (PHILOTIMO) σχημάτισαν οι οργανωμένοι οπαδοί της Κενίτρα στο Μαρόκο. Η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της αφρικανικής χώρας έχει απαγορεύσει την ανάρτηση πανό στα γήπεδα, όμως οι οπαδοί της βρήκαν τη λύση εμπνευσμένοι από την Ελλάδα. Απλώθηκαν και με τα σώματά τους σχημάτισαν τη λέξη φιλότιμο (PHILOTIMO). Έκανα την αναφορά σ’ αυτά τα δυο γεγονότα, διότι ήταν η απαρχή της σκέψης μου. Πριν τεθούν τα ερωτήματα θα ήθελα να σημειώσω τα εξής: Η ανάγνωση των απόψεων των δύο φίλων μου χωριστά, οδηγούν στη στήριξη και της μιας και της άλλης εκτίμησης – πρότασης. Ταυτόχρονα διαπιστώνεται μια υποψία δημιουργίας ‘συγκρουσιακής κατάστασης’. Ίσως αυτό οφείλεται και στους δύο γράφοντες, οι οποίοι είναι άριστοι γνώστες και χειριστές του λόγου. Ίσως πάλι διότι στα κείμενα του ενός κυριαρχούν η ψυχή και η καρδιά και στα κείμενα του άλλου ο νους και η λογική. Έτσι γεννιούνται τα παρακάτω ερωτήματα: «Υπάρχει άραγε ‘συνδετικός κρίκος’ ανάμεσα στις έννοιες όνειρα – πραγματικότητα; Τι θα μπορούσε να αποτελέσει ‘το κοινό τους σύνολο’; «Τι μπορεί να μας οδηγήσει από την ψυχή και την καρδιά στο νου και τη λογική»; «Τι ήταν αυτό που οδήγησε τους οπαδούς της Κενίτρα να χρησιμοποιήσουν τη συγκεκριμένη λέξη»; Πιστεύω ότι η λέξη φιλότιμο είναι το κλειδί. Μια καθαρά ελληνική λέξη που πηγάζει από το συλλογικό ασυνείδητο της ελληνικής ψυχοσύνθεσης και νοοτροπίας. Η σημασία της συνδέεται με ιστορικούς, φιλοσοφικούς, κοινωνικούς και ψυχολογικούς ορίζοντες. Καθημερινά το διακρίνω, χρόνια τώρα, σ’ έναν πολύ κοντινό μου άνθρωπο, πολύ αγαπητό και προσφιλές, που μαζί του αναπνέουμε τον ίδιο αέρα, τη σύζυγό μου. Η έννοια της λέξης γεννά συναισθήματα υψηλά, όπως γενναιότητα, ευγένεια, υπερηφάνεια. Συναισθήματα, τα οποία εμφωλεύουν σε άκρως ευαίσθητες περιοχές της ανθρώπινης ψυχής. Φιλότιμος είναι κάποιος που ζει έντιμα, σκέπτεται και λειτουργεί ενάρετα και δοτικά σε κάθε στιγμή της ζωής του. Ενεργεί με αγάπη, καλοσύνη,

κοινωνείν

Το φιλότιμο

τελευταίο άρθρο του Συντάγματος όρισαν: «Η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στο φιλότιμο των Ελλήνων», έννοια μείζων του πατριωτισμού και της φιλοπατρίας Και σήμερα, το 2017 παρατηρούνται τα παρακάτω: • Εκχώρηση της Εθνικής Κυριαρχίας, • Επιπλέον άνεργοι 1,5 εκατομ. πολίτες, • Μετανάστευση χιλιάδων νέων και δη επιστημόνων, • Η κατοικία και τα χωράφια δημεύονται, • Αβάσταχτα τα χαράτσια για τα λαϊκά νοικοκυριά,

υπευθυνότητα, πόνο και συμπόνια για τους άλλους. Διότι ο φιλότιμος πράττει την αρετή μέσα από την καρδιά του. Πιστεύει ότι είναι πράγματι καλό να βοηθάς τους συνανθρώπους σου, ακόμη κι όταν εκείνοι δεν στο αναγνωρίζουν στις περισσότερες περιπτώσεις. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι όφειλε ο κάθε άνθρωπος να είναι φιλότιμος. Φυσικά είχαν αναπτύξει ένα καταπληκτικό σύστημα αξιών, που για να το κατανοήσει κάποιος πρέπει να εμβαθύνει όχι μόνο στην ετυμολογία των λέξεων και στην ερμηνεία τους, αλλά και στο γεγονός ότι οι ίδιοι είχαν κατανοήσει πως για να λειτουργήσει η κοινωνία όφειλε να στηρίζεται συνειδητά και πάνω απ’ όλα έμπρακτα σε Νόμους που δεν αποτυπώνονται από ανθρώπους, αλλά είναι πάνω από όλα Συμπαντικοί (Θεϊκοί). Οι Νόμοι και οι Αξίες, δίδασκαν οι πρόγονοί μας, συνδέονται με την Αρμονία και την Τάξη. Έτσι υπερνικούσαν την πιθανότητα κάποιος να βάζει το ατομικό του συμφέρον πάνω από το συμφέρον του συνόλου. Και σήμερα; Σήμερα οι ιδέες και τα έργα γεννιούνται και πραγματοποιούνται από ανθρώπους, που έχουν ενστερνιστεί τις κληρονομημένες από τον Δημιουργό Αξίες. Αυτοί καταφέρνουν να ακούσουν τη φωνή της καρδιάς τους και να υπερβούν το «εγώ» τους. Ο Δημιουργός όχι μόνο μίλησε μέσα τους, αλλά εισακούστηκε κιόλας. Όσοι λειτουργούν με φιλότιμο και πράττουν με φιλοτιμία, σίγουρα πετούν ελεύθεροι προς το φως, γιατί προσφέρουν στους συνανθρώπους τους χωρίς να περιμένουν αντάλλαγμα. Άρα μέσα στη λέξη φιλότιμο εμπερικλείονται πάρα πολλές έννοιες. Είναι η αξιοπρέπεια, η τιμή, η περηφάνια, ο καλώς εννοούμενος εγωισμός, το χαρακτηριστικό εκείνου που είναι υπέρ το δέον συνεπής προς τις υποχρεώσεις του, που πρόθυμα εκτελεί τα καθήκοντά του με ευσυνειδησία, εκείνου που δεν θέλει να δίνει δικαιώματα να θιγεί η τιμή και η υπόληψή του. Δεν είναι τυχαίο ότι καμιά ξένη γλώσσα δεν μπορεί να υιοθετήσει

τον όρο φιλότιμο. Όπως εξήγησε και ο αρχαίος φιλόσοφος Θαλής ο Μιλήσιος: «Το φιλότιμο για τον Έλληνα είναι σαν την αναπνοή. Ένας Έλληνας δεν είναι Έλληνας χωρίς αυτό. Αυτός θα μπορούσε κάλλιστα να μην είναι ζωντανός». Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι η λέξη «φιλότιμο» κατέχει την κεντρικότερη αξία στην ελληνική πολιτισμική ταυτότητα. Η ιδέα να αναζητηθεί το «χαμένο φιλότιμο» όπως συχνά αναφέρεται, είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι. Χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουμε την έννοια «φιλότιμο» τον 21ο αιώνα. Κάθε έννοια όπως λόγου χάρη «ο πολίτης», «η ηθική», «η δημοκρατία» οφείλουν να επαναπροσδιορίζονται συμμετοχικά μέσα σε κάθε χρονική περίοδο. Το φιλότιμο, επομένως, είναι μια λέξη που δεν μπορεί να αναπαραχθεί από το σύστημα. Επάνω όμως σ’ αυτό βασίζεται στις κρισιμότερες ώρες για να επιβιώσει και να ανανεωθεί. Πιστεύω, και πιστεύουμε, ότι το κλίμα σήμερα στον κόσμο ευνοεί για να ξεκινήσει ένας διάλογος γύρω από το τι είναι καλό και ωφέλιμο για την κοινωνία και την ανθρωπότητα και τι όχι. Είναι ίσως η κρισιμότερη στιγμή να εισαγάγουμε τη λέξη «φιλότιμο» (PHILOTIMO) στον κόσμο ως αντίδοτο απέναντι σε λέξεις όπως την Μετα-Αλήθεια, την Ξενοφοβία και την ιδέα ενός Σουρεαλιστικού κόσμου. Εκεί, εκτιμώ, ότι στοχεύει και η δημιουργία της μη κερδοσκοπικής startup πλατφόρμας Σκέψης και Δράσης «Φιλότιμο Ίδρυμα» τον Σεπτέμβριο του 2014 από μια ομάδα φίλων μέσα από τη διεθνή κοινότητα των Ελλήνων, εξειδικευμένων σε πεδία μεταξύ άλλων της ψυχολογίας, του μάρκετινγκ, της στατιστικής επιστήμης και της επιστήμης των υπολογιστών. Αξίζει, σήμερα ειδικά, να θυμάται κανείς πως χάρη σ’ αυτό το φιλότιμο οι Θερμοπύλες, ο Μαραθώνας και η Σαλαμίνα. Χάρη στο ίδιο φιλότιμο η εποποιία του 1821 και η Εθνική Αντίσταση. Κι όταν οι πληρεξούσιοι της χώρας κλήθηκαν να θεσπίσουν τνο συνταγματικό χάρτη της, με το ακρο-

• Η κοινωνική ασφάλιση κρέμεται από μια κλωστή, το ίδιο και η υγεία, • Κλείνουν ή συγχωνεύονται σχολεία, πανεπιστημιακές σχολές και νοσοκομεία, • Οι άνθρωποι φτωχαίνουν καθημερινά με συνεχείς περικοπές μισθών και συντάξεων, • Μνημόνια και εφαρμοστικοί νόμοι παραβιάζουν κυρίαρχες διατάξεις του Συντάγματος, διατάξεις που απηχούν βασικές αρχές της δημοκρατίας, ως πολιτεύματος που σέβεται τη ζωή του ανθρώπου και προασπίζεται τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Και ενώ παραβιάζονται οι βασικές αρχές του Συντάγματος και όλα εκείνα τα δικαιώματά μας που με αίμα και θυσίες έχουμε κατακτήσει, το φιλότιμο των Ελλήνων σιγεί. Και αναρωτιέμαι, μήπως χάσαμε το φιλότιμό μας ως λαός και ως έθνος; Μήπως αυτοί που πέρασαν τη διαφθορά και την υποταγή στο μεδούλι του Έλληνα, υπέφθειραν σιγά σιγά και το φιλότιμό μας; Δε θέλω να το πιστεύω και δεν το πιστεύω, όπως και κανείς άλλος Έλληνας. Η έγερση του Ελληνικού φιλότιμου είναι θέμα χρόνου. Γιατί «το έθνος που υπακούει δεν είναι έθνος, είναι η ηχώ ξένων φωνών, είναι η σκιά άλλων σωμάτων». ΥΓ: Υποστηρίζεται ότι η λέξη «φιλότιμο» ανήκει στις «αμετάφραστες» ελληνικές λέξεις. Αξίζει να συμπληρωθεί στην ίδια ομάδα, στις εν δυνάμει αμετάφραστες λέξεις, και η λέξη «λαμόγιο». Χρησιμοποιήθηκαν κείμενα των: Αντώνη Μαλεβίτη, Αποστόλη Ζυμβραγάκη, Βενέδικτου Βασιλείου, Πρωτοβουλία #PHILOTIMO, chryssablog. Τους ευχαριστώ. Καραγιοβάννης Τρ. Δημήτρης Δάσκαλος Κομοτηνή

ε ερώτησή τους προς τον πρωθυπουργό 16 βουλευτές μας, εκ των οποίων 14 της αξιωματικής αντιπολίτευσης, υπενθύμισαν το ανεκπλήρωτο ακόμη «τάμα του έθνους». Το τάμα έχει καταγραφεί στο Η΄ ψήφισμα της Δ΄ Εθνοσυνέλευσης (31.7.1829), κατά το μακρινό παρελθόν σύμφωνα με «σοβαρή» ημερήσια εφημερίδα. Δηλωνόταν στο ψήφισμα ότι μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες θα ανεγερθεί ιερός ναός «επ’ ονόματι του Σωτήρος τιμώμενος» σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη θεία βοήθεια κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Ήταν τότε κυβερνήτης ο Ιωάννης Καποδίστριας. Τον λαμπρό εκείνον άνδρα, τον κορυφαίο της ευρωπαϊκής διπλωματίας και προσηλωμένο στην πατροπαράδοτη πίστη δολοφόνησαν δύο έτη αργότερα οι υπηρέτες ξένων συμφερόντων, εκτελεστές και ηθικοί αυτουργοί! Εκείνος ασφαλώς είχε την καλή διάθεση να εκπληρώσει το τάμα, όπως ο βασιλιάς Δαβίδ, τον οποίο όμως δεν έκρινε άξιο της τιμής ο Θεός, γι’ αυτό και έλαβε την δόξα ο γυιός του Σολομών. Αιώνες αργότερα ο εμπνευσμένος αυτοκράτορας Ιουστινιανός οικοδόμησε τον ναό της του Θεού Σοφίας, που παραμένει ακόμη σύμβολο της ρωμηοσύνης. Ποιος απ’ όλους, όσοι άσκησαν την εξουσία μετά τον Καποδίστρια διέθετε το πνευματικό ανάστημα, ώστε να στοχαστεί την οφειλή του κράτους-έθνους, όπως δέχεται η αποδομητική ιστοριογραφία, να ανεγείρει τον ναό, που ήταν πόθος των αγωνιστών του 21; Υποταγμένοι άπαντες στις υλιστικές ιδεολογίες που εισήγαγαν οι «διαφωτισμένοι» ομογενείς όχι μόνο τη διάθεση να εκπληρώσουν το τάμα δεν διέθεταν, αλλά, απεναντίας, κατέβαλαν εργώδεις προσπάθειες, ώστε να κάμψουν τις αντιστάσεις του λαού και να τον σύρουν μακριά από την πατροπαράδοτη πίστη βάλλοντες ευκαίρως ακαίρως κατά της Εκκλησίας! Ο Πέρσης βασιλιάς Δαρείος εξοργισμένος από τη βοήθεια που είχαν προσφέρει οι Αθηναίοι στις επαναστατημένες ελληνικές πόλεις της Ιωνίας είχε αναθέσει σε δούλο του να του υπενθυμίζει την πρόκληση με τη φράση: «Δέσποτα μέμνησο των Αθηναίων». Ποιος είχε χρέος να υπενθυμίζει το τάμα στην αδιάφορη, αν όχι εχθρική προς την πίστη του λαού, πολιτική εξουσία; Ασφαλώς η Ιεραρχία της Εκκλησίας μας. Δυστυχώς αυτή έδειξε πλείστα όσα δείγματα υποταγής στην ένοχη Πολιτεία και έλλειψη αγωνιστικού φρονήματος προς υπεράσπιση της πατροπαράδοτης πίστης, με συνέπεια να αλωθεί τελικά ο λαός και να συρθεί σε τρόπο βίου, ο οποίος τον έφερε στα σημερινά

κοινωνείν

ΚΥΡΙΑΚΗ, 12 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017 - ΤΕΥΧΟΣ 5

Το Τάμα του Έθνους αδιέξοδα. Τίθεται βέβαια και το ερώτημα: Επέτρεψαν κατά κάποια εποχή οι συνθήκες την εκπλήρωση του τάματος. Πότε έλειψαν οι αναστατώσεις, εξωτερικές (πόλεμοι) και εσωτερικές (πτωχεύσεις), ώστε να καταστεί δυνατή η εκτέλεση του έργου; Το ερώτημα είναι άκρως υποκριτικό και παραπλανητικό. Η λαϊκή ευσέβεια συνετέλεσε στην ανέγερση πληθώρας ναών. Μεγάλες δωρεές και το δίλεπτο της χήρας συνέβαλαν, ώστε να έχουν όλες οι πόλεις μας περικαλείς ναούς, αρκετοί από τους οποίους αντικατέστησαν παλαιωμένους ή καταστραμμένους από τη βαρβαρότητα των κατακτητών. Βέβαια αυτοί δεν ανοικοδομήθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Κάποιων μάλιστα η ανέγερση κράτησε και περισσότερο από μία γενιά. Η μεγάλη ευθύνη της Πολιτείας, πρωτίστως, και της Ιεραρχίας, δευτερευόντως, είναι ότι δεν κατέστη ακόμη δυνατή η τοποθέτηση θεμελίου λίθου για τον ναό του Σωτήρος Χριστού! Αν αυτός είχε τεθεί, ο περικαλής ναός θα είχε εγκαινιαστεί πριν από πολλές δεκαετίες. Αναφέρεται ότι κατά καιρούς έγιναν κάποιες κινήσεις προς εκπλήρωση του τάματος. Μία εξ αυτών κατά την εκατονταετία από την έναρξη της επανάστασης. Όμως τότε η χώρα μας δοκιμαζόταν λόγω του θλιβερού διχασμού και της εκστρατείας στη Μικρά Ασία προς εξυπηρέτηση των συμφερόντων των «συμμάχων» μας. Ακολούθησε με πολλές τυμπανοκρουσίες η διακήρυξη της θέλησης για πραγμάτωση του εγχειρήματος από τη δικτατορική κυβέρνηση της επταετίας! Συνεστήθη τότε «Ειδικόν ταμείον» για τη συγκέντρωση πόρων. Συγκεντρώθηκαν 453 εκατομμύρια δραχμές από δωρεές, δάνεια και κρατική επιχορήγηση. Αλλά το τάμα είναι του έθνους και οφείλει να το εκπληρώσει η Πολιτεία, όχι ο λαός. Έγραφε με εμφανή τη διάθεση της ειρωνείας όχι μόνο των δικτατόρων, αλλά και της πίστεως, άλλη «σοβαρή» εφημερίδα λίγους μήνες πριν από την κατάρρευση της δικτατορίας: «Φαίνεται ότι ο Ναός του Σωτήρος, που πρόκειται να ανεγερθή πάνω στα Τουρκοβούνια, θα είναι απ’ τους πιο θαυματουργούς στη χώρα μας. Γιατί, πριν ακόμα κτισθή, πριν καν γίνουν τα σχέδια για την κατασκευή του, δαπανήθηκαν -λες από θαύμα- τα 406 από τα 453 εκατομμύρια που είχαν συγκεντρωθεί». Δεν γνωρίζουμε

αν το «ταμείο» συνεστήθη με πρωτοβουλία των δικτατόρων ή η σε αγαστή συνεργασία μ’ αυτούς ευρισκόμενη Ιεραρχία της Εκκλησίας μας υπενθύμισε σ’ εκείνους το ανεκπλήρωτο τάμα του έθνους. Η μεταπολίτευση θα μείνει στην ιστορία ως η περίοδος του εκχυδαϊσμού του δημοσίου και οικογενειακού βίου. Με περισσό πάθος όλες οι «εκσυγχρονιστικές» δυνάμεις στράφηκαν όχι μόνο κατά των ιεραρχών, που δεν στάθηκαν στο ύψος του λειτουργήματός τους και έπλεξαν το εγκώμιο των «εθνοσωτήρων», αλλά και κατά της Εκκλησίας του Χριστού. Ηθικές αξίες σαρώθηκαν, η οικογένεια βάλλεται μέχρι αφανισμού, η αποϊεροποίηση καλπάζει και η χώρα καταρρέει υπό το βάρος των κριμάτων εξουσίας και λαού, που χειροκρότησε και εξακολουθεί να χειροκροτεί την αποδόμηση κάθε υγιούς στοιχείου της παραδοσιακής ελληνικής κοινωνίας από τους κρατούντες. Το 2012 η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας μας έλαβε την απόφαση να ανεγείρει μεγαλοπρεπή καθεδρικό ναό λαμβάνοντας υπ’ όψη ότι όλες οι ορθόδοξες εκκλησίες κατά την παρελθούσα δεκαετία και εν μέσω δυσμενεστάτων οικονομικών και κοινωνικών προϋποθέσεων και όρων, έχουν ανεγείρει υπό τη μορφή τάματος περικαλλείς καθεδρικούς ναούς. Ασφαλώς αυτό δεν συνιστά απόφαση προς εκπλήρωση του τάματος του έθνους, αν και δεν είδαμε έκτοτε κάποια κίνηση προς πραγμάτωση του σκοπού. Το χρέος παραμένει της Πολιτείας. Το θλιβερό είναι ότι κατά τις πρόσφατες δεκαετίες, όταν έρευσε πακτωλός χρημάτων

στη χώρα μας, διαμορφώθηκαν οπωσδήποτε οι συνθήκες για την εκπλήρωση του τάματος. Όμως οι κυβερνήσεις υπήρξαν εχθρικές προς την πίστη του λαού μας και οι φωνές των απογόνων των πρωταγωνιστών της εθνεγερσίας είναι ασθενικές. Έτσι κατάντησε η Πολιτεία αντί του ναού του Σωτήρος Χριστού να χρηματοδοτήσει, με διευρυμένη πλειοψηφία της Βουλής, την ανέγερση μουσουλμανικού τεμένους στην πρωτεύουσά μας. Μάλιστα «σοβαρές» εφημερίδες τόνισαν το άκαιρο της ερώτησης των βουλευτών, αφού η Αθήνα ασφυκτιεί με την έλλειψη πρασίνου και ο λαός μας δοκιμάζεται από την ανέχεια. «Ορθολογικά» έχουν δίκαιο! Απευθύνθηκαν σε κυβέρνηση που ποτέ δεν έκρυψε την εχθρότητά της προς την πίστη του Χριστού, ενώ ανήκουν σε πολιτικό σχηματισμό, που άσκησε επί μακρόν την εξουσία και καρπώθηκε τις ψήφους των πιστών, που εν πολλοίς αγνοούν, κακώς, τα πολιτικά παιχνίδια και καθοδηγούνται από «πνευματικούς» ανθρώπους! Καθώς οι ασκούντες την εξουσία εξακολουθούν, με τη στήριξη της διανόησης και των μέσων ενημέρωσης, να πολεμούν την Εκκλησία, με την ανοχή της Ιεραρχίας της, το δημόσιο χρέος θα διογκώνεται και ο λαός θα οδηγείται στη φτώχια και την εξαθλίωση. Θα συνέλθουμε και θα συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε εμπαίχτες του Θεού; Αν όχι, ας αναμείνουμε να μας βρουν και άλλα δεινά. Παπαδημητρίου Απόστολος Ηλεκτρολόγος-Μηχανικός Κοζάνη

δώ που φτάσαμε θα πρέπει να σημειώσουμε κάτι. Ίσως το αντιληφθούν λίγοι, αλλά πρέπει να το σημειώσουμε. Οι ιδαλγοί, οι δονκιχώτες των πνευματικών αξιών, οι υπερασπιστές της πίστεως, της πατρίδας, του ήθους, της γλώσσας, με μια λέξη οι δοκιμαζόμενοι πρόμαχοι του ελληνισμού, την έχουν ΄΄άσχημα΄΄. Πράγματι έχουν τον αχάριστο ρόλο, πράγματι είναι ενδεείς από πόρους και μέσα, πράγματι είναι λίγοι, πράγματι είναι απομονωμένοι, πράγματι είναι χωρίς καμιά αρωγή, χωρίς καμιά προστασία. Το παιχνίδι φαίνεται χαμένο από χέρι. Η Παγκοσμιοποίηση είναι απόλυτα δικαιολογημένη να έχει το χαμόγελο του θριαμβευτή: κατέχει τα κλειδιά, διατάζει κονδυλοφόρους, συγκροτεί επιτελεία στα ΜΜΕ, εισδύει στην κρατική τηλεόραση, ελέχγχει την ιδιωτική, γενικά, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, κατευθύνει τα Μέσα, διοργανώνει μέσω των φορέων της Συμπόσια, Συνέδρια, Συναντήσεις, όπου μέσω κάποιων ομιλητών (της) περνούν θέσεις που εξυπηρετούν τους μακροπρόθεσμους σκοπούς της, παρέχει υποτροφίες, χορηγίες, πατρονάρει καλλιτέχνες,

κοινωνείν

ΚΥΡΙΑΚΗ, 12 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017 - ΤΕΥΧΟΣ 5

Ελληνισμός ίσον ανθρωπισμός εκλέγει τα προεδρεία των λεγόμενων «πνευματικών σωματείων και εταιρειών» και διαθέτει χρήμα, πολύ χρήμα διά του οποίου μπαίνουν σε ενέργεια οι ΄΄μοχλοί΄΄, αποκτούν κινητικότητα τα άλλως αδρανή στοιχεία και λειτουργούν τα πάντα κατά τις απόρρητες και κρυπτογραφικές εντολές της. Όπως πάνε τα πράγματα αυτοί οι δονκιχώτες, οι ιδαλγοί του ελληνισμού είναι τω όντι καταδικασμένοι σ’ εξαφάνιση. Παντού και πάντα η ίδια τύχη περιμένει τους «αλλοπαρμένους» και τους πεισματάρηδες. Αφού μια ολόκληρη ζωή δώσουν σπαθιές στους αέρηδες και κονταροχτυπήματα στα φτερά των ανεμόμυλων γυρίζουν πίσω στο χωριό τους να πεθάνουν καταπτοημένοι. Και όμως είχαν κάποια αξία και θάρρος και αν δεν ήταν τόσο ξεροκέφαλοι θα μπορούσαν να δηλώσουν υποταγή σε κάποιον ΄΄Δούκα΄΄, να γίνουν αυλικοί και να ζήσουν τιμημένοι. Αλλά δε θέλησαν να καταλάβουν ότι σ’ αυτόν τον κόσμο η πραγματικότητα είναι η μόνη θεά. Κι επέμειναν να κυνηγάνε να μαζέψουν τα ξέφτια και τ’

Ο Ηγέτης Δώρο Θεού σε είπανε και φύτρο της Αγάπης, με προσευχή σ’αναζητούν απ’ της καρδιάς τα βάθη, Σ’ αναζητούν στις δύσκολες στιγμές να βγουν απ’ την παγίδα, να δουν το Γένος να ανθεί κι ελεύθερη πατρίδα. Βαρέθηκαν τον εμπαιγμό το αλλήθωρο το βλέμμα, του βουλευτή το θέατρο, του αρχηγού το ψέμα. Της θεωρίας ο πόλεμος τους έχει παγιδέψει, με δόλο όλο το σύστημα τα έχει μαγειρέψει. Σπούδασαν την ασάφεια και τη λεηλασία, προβάλλοντας το άλλοθι και όχι την ουσία. Πανίσχυρο το σύστημα, ψάχνει για νυστέρια, για άβουλους κι ανάξιους με λερωμένα χέρια. Τη χώρα εμπιστεύτηκαν σε κάτι Δημοκράτες, κι εκείνοι μεταλλάχθηκαν κι έγιναν τρομοκράτες. Ψάχνουν για βλέμμα αληθινό, ελπίδα να αρμέξουν, με έντιμους και άξιους το κύρος τους να υψώσουν. Τη χώρα που λατρέψανε θέλουν να προστατέψουν, από λαμόγια διεθνιστές να μην την καταστρέψουν. Άνδρα ζητούνε δίκαιο να τον ακολουθήσουν, με υπομονή και επιμονή τη χώρα να αναστήσουν. Ηγέτη να έχει έρωτα με την Ελευθερία, να μην γνωρίζει το εγώ και τη δικτατορία. Ηγέτη να έχει σεβασμό, ευγένεια και ήθος, της αρετής να έχει φως και τον Σταυρό στο στήθος. Ηγέτη να έχει όραμα και αγάπη στην Παιδεία, που είναι ο σπόρος και η Μαγιά για τη Δημιουργία. Ηγέτη να έχει εγκράτεια, να έχει αυτογνωσία, και αγάπη δίχως όρια για την αυτοθυσία. Πρότυπο ηγέτη θέλουνε να γράψει Ιστορία, να αναστήσει τους θεσμούς και τη Δημοκρατία. Ο ηγέτης ξέρει να αγαπά όσα κι αν του έχουν κάνει, ξέρει να δίνει κι ας πονά, αρκεί να μην πικραίνει. Διδάγματα πολλά έχουμε από την Ιστορία, Όπου τα πάντα έδωσαν για την Ελευθερία. Γιαννέλος Κωνσταντίνος Υπαλληλος ΔΕΗ, Αθήνα

αποκούρελα ενός κόσμου που πέθανε. Αυτή άρα είναι η ιστορία όλων των «ιπποτών της ελεεινής μορφής». Ναι, αλλά εδώ υπάρχει μια μικρή διαφορά, μια μικρή διαφορά που όμως δίνει άλλη τροπή στην ιστορία, αλλάζει άρδην το σκηνικό! Αυτή που αναφέραμε πιο πάνω ότι θέλουμε να επισημάνουμε και που λίγοι θα την καταλάβουν: Άλλο ο ιπποτισμός και άλλο ο Ελληνισμός. Δεν ισχύουν τα ίδια μέτρα. Ο ιπποτισμός ήταν μια νόθα ιδεολογία της Δύσης, μια ιδεολογία χάρτινη. Είχε βέβαια κάποιον κώδικα, αλλά ο κώδικας αυτός ήταν τελείως εκκοσμικευμένος: αξιοκρατία βάσει του επιτυχούς χειρισμού των όπλων, υποταγή στους ανωτέρους, πίστη και λατρεία σε κάποια μεγαλοκυρά. Εξωτερικά σημάδια τον χαρακτήριζαν, τα οποία αχρηστεύονταν. Οι κώδικες που βγαίνουν από κοινωνικές συμβάσεις κάποτε παλιώνουν. Και όσοι εμμένουν να τηρούν αυτούς τους κώδικες ματαιοπονούν και τελικά γελοιοποιούνται, όπως καλή ώρα ο δον Κιχώτης απ τη Μάντσα της δυτικής μυθολογίας. Ο Ελληνισμός όμως είναι κάτι άλλο. Κρατάει τρεις χιλιάδες χρόνια και η δύναμη που περικλείει μέσα του δεν αλλάζει όσο κι αν αλλάξουν οι εποχές, όσο κι αν αλλάξουν τα φερσίματα των ανθρώπων και τα συστήματα που τους κυβερνούν. Ο Ελληνισμός δε χρειάζεται σπαθιά και κοντάρια όπως των ιπποτών. Ο Ελληνισμός πέρασε όλες αυτές τις διαδικασίες και τους αναβαθμούς μυήσεως και παιδείας, για να ταυτισθεί με το πνεύμα και όχι για να λάβει αξιώματα, παράσημα και τίτλους. Ο ελληνισμός δε λάτρεψε την οποιαδήποτε πυργοδέσποινα, αλλά όταν συνενώθηκε και μεταστοιχειώθηκε με τον Χριστιανισμό ανύψωσε την

Παναγία σε σύμβολο της ασπόρου συλλήψεως και ενανθρωπήσεως του Πνεύματος, καθόσον το Πνεύμα δε χρειάζεται σπόρο, αφού υπάρχει ανέκαθεν και δεν πεθαίνει. Είναι αΐδιον. Ο Ελληνισμός στη διαδρομή του πηγαίνει στη φύση των πραγμάτων, όπου επαληθεύεται το «ρήμα» ότι το παν επανέρχεται και ότι στο τέλος καταξιώνεται η αλήθεια και η δικαιοσύνη. Εκείνος ο ιππότης απ’ τη Μάντσα, όπως μας λέει ο Θερβάντες στο τέλος του βιβλίου του, αφού έκανε του κόσμου τις ιπποτικές ασυναρτησίες, έπεσε του θανατά και «παρέδωσε το πνεύμα, με άλλα λόγια πέθανε». Ο Ελληνισμός δεν παραδίδει το πνεύμα, μεταδίδει το πνεύμα. Μπορεί πολλοί φορείς να πεθαίνουν, το μήνυμα όμως μεταδίδεται. Από λόγο σε λόγο, κι ας περνάνε χρόνια και αιώνες, από διήγηση σε διήγηση, από κείμενο σε κείμενο, από στίχο σε στίχο, από κειμήλιο σε κειμήλιο, από όραμα σε όραμα με την προσμονή πάντα, μέσα από παθήματα και θυσίες, ότι στα έσχατα της ανθρωπότητας θα διαλάμψει η αλήθεια , θα επελθει η λύτρωση, θα επικρατήσει η ειρήνη. Ο Ελληνισμός πρώτα στην αρχαιότητα, κατόπι στον Χριστιανισμό και εν συνεχεία στην Ορθοδοξία (την εμπνευσμένη επιφώτηση και τελείωσή του) αυτές τις έννοιες τις διατήρησε. Αν δεν υπήρχε αυτή η διαδοχική μετάπλαση και ανέλιξη, οι έννοιες αυτές θα είχαν εκλείψει ως άνευ περιεχομένου. Το σκοτάδι είναι σκοτάδι σε σχέση αναφοράς του προς το φως. Η ειρήνη είναι ειρήνη σε σχέση αναφοράς της με την εξημέρωση των ενστίκτων. Επομένως Ελληνισμός ίσον ανθρωπισμός. Παπαδόπουλος Θεόφιλος Δάσκαλος, Έδεσσα

10 Αποτελεί σύνηθες πλέον φαινόµενο η πραγµατοποίηση ερευνών παγκόσµιας εµβέλειας οι οποίες εκµεταλλευόµενες ακαδηµαϊκές και επιχειρηµατικές πηγές, επιχειρούν να σκιαγραφήσουν το προφίλ του ηγέτη του 21ου αιώνα καθώς και τις τάσεις, προκλήσεις, συµπεριφορές και δεξιότητες οι οποίες τον χαρακτηρίζουν και διαµορφώνουν. Όπως προκύπτει από τη µελέτη των υπόψη πηγών, η αποτελεσµατικότητα του ηγέτη, είναι άµεσα συνυφασµένη µε τα εξής χαρίσµατα και τις καλλιεργηθείσες συµπεριφορές: α. Την αυτογνωσία και την αυτοκριτική, δηλαδή τη διάθεση και ικανότητα να εντοπίζει και αναπτύσσει τα δυνατά αλλά και να αναγνωρίζει, θεραπεύει – δίνοντάς τους δηµιουργική τροχιά – στα αδύνατα σηµεία της ηγεσίας του. β. Την ευρύτητα του χαρακτήρα, για να αναγνωρίζει µε θάρρος και αντικειµενικότητα τόσο τα δυνατά όσο και τα αδύνατα σηµεία των άλλων ανθρώπων. γ. Την οξύνοια, οξυδέρκεια και ανακλαστική ικανότητα, χάρη στις οποίες επιτυγχάνει την προσαρµογή ή τη ριζική υιοθέτηση οποιασδήποτε νεοαναδυόµενης πρόκλησης στην τρέχουσα στρατηγική. δ. Την αίσθηση της κοινωνικής αποστολής για τον ασπασµό, την εφαρµογή και προώθηση αρχών που διέπονται από δικαιοσύνη, σεβασµό και εν γένει την εξυπηρέτηση του κοινού καλού. ε. Την ευελιξία, ώστε να προσαρµόζει τη φιλοσοφία του τόσο στη γεωγραφική περιοχή όσο και στο οργανωσιακό επίπεδο, στα οποία καλείται να δράσει. Αυτό προϋποθέτει άριστη γνώση του περιβάλλοντος και του ό,τι αυτό ζητά. στ. Την παρουσία του ως πρότυπο ηθικής, ενθαρρύνοντας, πρωτίστως δια του παραδείγµατος και τους άλλους, αποτάσσοντας ταυτόχρονα κάθε ανήθικη απόφαση ή δράση, αναγνωρίζοντας και ανταµείβοντας τους άλλους όχι µόνο για την προσφορά τους, αλλά και για την ποιότητα του χαρακτήρα τους. ζ. Την κοινωνικότητα, βάσει της οποίας δηµιουργεί ανθρώπινες σχέσεις, προκειµένου να µοιραστεί και επιτύχει δεσµεύσεις, να εµπνεύσει κοινές προσπάθειες, να βελτιώσει την επικοινωνία, να διαµορφώσει εµπειρίες και κυρίως να οικοδοµήσει – γιατί όχι ισόβιους – δεσµούς εµπιστοσύνης µε συναδέλφους, συνεργάτες και ανθρώπους από τον κοινωνικό περίγυρο. η. Τον σεβασµό της «διαφορετικότητας», αξιοποιώντας µε θετικό τρόπο, εφευρετικότητα, ευθυκρισία και στοχαστική πρωτοπορία τις βασικές διαφορετικότητες: φύλο, ηλικία, απόψεις. Ο σύγχρονος ηγέτης, παρά την πολυπλοκότητα των καθηκόντων που τον θέλουν να αναπτύσσει στρατηγικές, να συντάσσει, να εποπτεύει και συνεκτελεί σχέδια και αποφάσεις, να οργανώνει και κατευθύνει τις προσπάθειες για την επίτευξη των καθορισθέντων στόχων, οφείλει να µην εγκλωβίζεται σε νόρµες και φόρµουλες, αλλά να αντιδρά µε µοναδικό και καίριο

κοινωνείν

ΚΥΡΙΑΚΗ, 12 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017 - ΤΕΥΧΟΣ 5

Περί Ηγεσίας και Ηγετών

τρόπο στις απειλές και ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Χαράσσοντας διαχωριστική γραµµή από τις αποδεδειγµένα εσφαλµένες τακτικές του παρελθόντος, ο ηγέτης του 21ου αιώνα προσανατολίζει και εναρµονίζει την ηγετική του φιλοσοφία στις σύγχρονες διοικητικές συµπεριφορές, οι οποίες έχουν ως εξής: α. Αναγνώριση των ορίων των γνώσεων και ικανοτήτων του, ενεργητική διεύρυνση αυτών, κατανοώντας πως η υπερβολική εµπιστοσύνη στον εαυτό του οδηγεί σε λάθη και αποµόνωση. β. Μακροπρόσθεσµη οπτική κατά τον σχεδιασµό των σχεδίων και των αποφάσεων του και άρνηση επανάπαυσης σε βραχυπρόθεσµα αποτελέσµατα και αποστειρωµένες τακτικές της φιλοσοφίας «ο σκοπός αγιάζει τα µέσα». γ. Απεγκλωβισµός από την εγωιστική χρήση της ευφυΐας, για τη διατήρηση του ατοµικού status quo, και εστίαση στην πρόκληση των νέων ευκαιριών και στην αντιµετώπιση των οφθαλµοφανών ή υποβοσκόντων κινδύνων. Αυτά τα κατά τα άλλα ενδιαφέροντα λένε οι έρευνες. Αναµφίβολα και αδιαµφισβήτητα αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτηµα για ένα κοινωνικό σύνολο η ηγετική φυσιογνωµία η οποία το διοικεί ή φιλοδοξεί να το διοικήσει, να συγκεντρώνει τα προαναφερόµενα έµφυτα ή επίκτητα ταλέντα. Όµως, υπάρχει µία σηµαντική λεπτοµέρεια η οποία διαφεύγει της προσοχής των ερευνών και της βιβλιογραφίας, τουλάχιστον όσων από αυτές έχουν υποπέσει στην αντίληψή µου, και η οποία σχετίζεται µε την πιθανότητα µία τόσο χαρισµατική προσωπικότητα να διαφεντεύεται από τα κατώτερα ένστικτά της, δηλαδή από τα πάσης φύσης πάθη, έτσι όπως αυτά έχουν χαρτογραφηθεί και στιγµατιστεί, µε εξαιρετικό τρόπο, από τους Πατέρες της Ορθοδοξίας µας. Η διεθνής κοινωνικοπολιτική ιστορική εµπειρία, συµπεριλαµβανοµένης φυσικά και της ντόπιας, βρίθει διδαγµάτων και παραδειγµάτων όπου χαρισµατικές προσωπικότητες παραγκωνίστηκαν και απαξιώθηκαν ή από την άλλη πλευρά προωθήθηκαν για συγκεκριµένους λόγους ως εκλεκτοί ενώ ιδιαίτερες δεξιότητες έµειναν ανεκµετάλλευτες ή απεναντίας τεχνηέντως εκθειάστηκαν, λόγω της εµπάθειας, δηλαδή των έξεών τους στον αµοραλισµό, την πορνεία, την αµετροέπεια, τον θυµό, τη µέθη, τη φιλοχρηµατία κ.α. Ας επιχειρήσω να επεξηγήσω τις όποιες παραδοξότητες δηµιουργήθηκαν από τα προγραφόµενα. Άµεση προτεραιότητα των αµφιλεγόµενων διεθνών διευθυντηρίων τα οποία καθορίζουν, φιλτράρουν και ελέγχουν τον τρόπο άσκησης της παγκόσµιας πολιτικής είναι η δηµιουργία δικών τους περιεκτικών καταλόγων µε σκιαγραφήσεις χαρισµατικών προσωπικοτήτων οι

οποίες πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις προώθησής τους σε διοικητικές ή κυβερνητικές θέσεις και στις οποίες πέραν των ικανοτήτων τους αποτυπώνονται τα µυστικά πάθη, οι νεανικές παρεκτροπές ή οι ηθικές λοξοδροµήσεις τους, µε απώτερο σκοπό τη δηµιουργία σχέσεων υποχρέωσης και ευγνωµοσύνης, από την ανοχή και απόκρυψη των λεπτών ιδιαιτεροτήτων της ζωής τους και µε αντάλλαγµα την αφιέρωση των ταλέντων τους στην εξυπηρέτηση των ιδιοτελών συµφερόντων των διευθυντηρίων τούτων. Αν κάποια υποψηφιότητα εναντιωθεί ή για διαφόρους λόγους δεν εξυπηρετεί πλέον τα συµφέροντα των υπόψη ληστρικών λεσχών µεθοδεύεται η επιστράτευση (π.χ. µέσω της διοχέτευσης στη δηµοσιότητα) των καταγεγραµµένων εµπαθειών της προκειµένου να παρουσιαστεί ως ακατάλληλη και εντέλει να εξουδετερωθεί από τη διεκδίκηση ανάληψης πρωταγωνιστικού ρόλου ή να αποκαθηλωθεί εφόσον έχει προλάβει να ανέλθει στα ύπατα πολιτικά αξιώµατα. Στον αντίποδα, η προώθηση στο τιµόνι οργανισµών ή κρατών προσωπικοτήτων έµπλεων παθών, τις καθιστά ευάλωτες άρα δέσµιες στις πάσης φύσεως προστακτικές και ιδιοτελείς επιδιώξεις των υποστηρικτών τους, µε τραγικό και καταστρεπτικό αντίκτυπο στην ανεξαρτησία, ακεραιότητα και αξιοπρέπεια των συνόλων που κλήθηκαν να διοικήσουν. Και για να προλάβω αυτούς που θα σπεύσουν να επισηµάνουν ότι τα ευρήµατα των ερευνών, που στην αρχή επικαλέστηκα, µιλάνε για την ανάγκη της ηθικής ακεραιότητας του ηγέτη, θα προβώ σε µια σηµαντική διευκρίνιση. Σηµασία λοιπόν δεν έχει µόνον

ο τρόπος µε τον οποίο µια ηγετική προσωπικότητα πολιτεύεται, αλλά σηµασία έχει η ηθική αρχή η οποία εµπνέει τις πράξεις της, καθώς παρουσιάζεται σύνηθες το φαινόµενο εκφάνσεις του γενικού όρου ηθική όπως η πίστη, η αφοσίωση, η θυσία κ.λπ. να διοχετεύονται στην υπηρέτηση των πλέον ανήθικων κέντρων και φορέων. Έτσι συµπεραίνουµε ότι πρώτιστο µέληµα κάθε εν ενεργεία ή εν δυνάµει ηγέτη οφείλει να είναι η καλλιέργεια της ικανότητας του να αντιµάχεται κάθε στρεβλή ροπή του εαυτού του µε γνώµονα τις πραγµατικές ηθικές αρχές που διέπουν την ανθρωπότητα και οι οποίες κατά την ταπεινή µου φρόνηση εκπορεύονται από τoν ελληνικό και ορθόδοξο τρόπο του βίου. Εν κατακλείδι, σε επέκταση των προγραφοµένων, δεν πρέπει να µας διαφεύγει η ιερή υποχρέωση που έχουµε να µην λησµονούµε, αλλά και να εκµεταλλευόµαστε στο έπακρο το εξαιρετικό προνόµιο, το οποίο απολαµβάνουµε ως ρωµαίικες προσωπικότητες. Αυτό της διαύγειας της αριστοκρατίας του πνεύµατος της Ρωµηοσύνης (κατά τον αείµνηστο π. Ιωάννη Ρωµανίδη) και το πώς η ενάσκηση ή µη αυτού δύναται να καθορίσει το πού θα µας οδηγήσουν οι πράξεις µας, στο αυτόβουλο επέκεινα ή στο ασύντακτο τέλµα. Έτσι θα οδηγηθούµε και στον ηγέτη που µας πρέπει, ενσυνείδητα και ελεύθερα. Κι ο ηγέτης σίγουρα θα υπάρχει αρκεί κι εµείς να είµαστε σε θέση να αντιληφθούµε τα κριτήρια εκείνα, τα ελληνορθόδοξα, τα οποία θα µας αποκαλύψουν το ποιος είναι. Γεώργιος Τασούδης Ποιητής – συγγραφέας, Θούριο Ορεστιάδας

Αναζήτηση της Ρωμηοσύνης μας Συνέχεια από την 1η σελ

κεφαλαιώδους σημασίας και θα πρέπει να τηρούνται απαρέγκλιτα. Είναι η αρμογή και ο κορμός της κοινωνίας. Χωρίς αυτούς δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη και πρόοδος. Εάν δεν εφαρμόζονται οι νόμοι και δεν υπάρχει δικαιοσύνη σε μια κοινωνία, η κοινωνία θα διαλύσει. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε κοινωνίες όπως η δική μας, όπου οι θρησκευτικές και πολιτισμικές καταβολές προτρέπουν τους ανθρώπους σε ειρήνευση και ανεκτικότητα. Εάν σε τέτοιες κοινωνίες δεν εφαρμόζεται πιστά το γράμμα του νόμου, οι κοινωνίες αυτές θα οδηγηθούν στον μηδενισμό και τη διάλυση. Όμως παρά τη μεγάλη σημασία των θεσμών και των νόμων το μείζον πάντα θα είναι το πρόσωπο. Τη μεγάλη διαφορά και τομή την κάνει το πρόσωπο. Ακόμα και εντός του χειρότερου θεσμικού πλαισίου ένας

αγιοπνευματικός άνθρωπος θα μπορέσει να καταφέρει πολλά. Πέρα από τις όποιες αντιξοότητες και πέρα από τα όποια εμπόδια προκύψουν. Γι’ αυτόν τον λόγο, το βάρος θα πρέπει πάντα να δίδεται στην ανάδειξη άξιων ανθρώπων, θεραπευμένων, πνευματικών, έντιμων και ει δυνατόν κεκαθαρμένων από τα πάθη τους. Αυτοί θα μπορέσουν να οδηγήσουν την κοινωνία σε σωστά μονοπάτια. Ο ρωμαίικος λοιπόν πολιτισμός, η ρωμηοσύνη ως σωτηριολογική πρόταση στον σύγχρονο κόσμο. Αυτός ας είναι και ο κεντρικός άξονας, η κεντρική αναζήτηση των σκέψεων, των προβληματισμών και των κειμένων μας. Ας ελπίσουμε συν Θεώ, αυτή η αναζήτηση να είναι γόνιμη και εποικοδομητική.

Ιωάννης Κ. Νεονάκης MD, MSc, PhD Ηράκλειο Κρήτης

ΚΥΡΙΑΚΗ, 12 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017 - ΤΕΥΧΟΣ 5

κοινωνείν

«Εν εσχάταις ημέραις ενστήσονται καιροί χαλεποί» «Ουαί υμίν, Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί, ότι καθαρίζετε το έξωθεν του ποτηρίου και της παροψίδος, έσωθεν δε γέμουσιν εξ αρπαγής και αδικίας...Ουαί υμίν... ότι έξωθεν μεν φαίνεσθε, τοις ανθρώποις δίκαιοι έσωθεν δε μεστοί εστέ υποκρίσεως και ανομίας» (Ματθ. Κγ’ 25,28). Έτσι μεταξύ των άλλων, ″ουαί υμίν″, ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός καυτηρίασε και μαστίγωσε με τον πλέον αυστηρό τρόπο και τόνο την υποκρισία και την ανομία, την αχαριστία και την αγνωμοσύνη, το ψέμα και την αδικία, την κλοπή και τη διαστροφή των ανθρώπων. Αιώνες τώρα τα λόγια Του πέφτουν στο κενό και ″ουαί υμίν″, δηλ. αλλοίμονο σε όλους μας, αν και σήμερα περπατούσε στη γη, στην δική μας κοινωνία, στην κοινωνία της αθεΐας, της νέας ειδωλολατρίας, της ηθικής παρακμής, της σήψης και της διαφθοράς, που παρατηρείται σε όλους τους τομείς και χαρακτήριζε τους ανθρώπους της, δεν θα χωρούσαν τόμοι βιβλίων για να καταγράψουν τα νέα Του, ″ουαί υμίν″. Η ιστορία έχει καταγράψει τα αποτελέσματα της ανυπακοής και της αποστασίας του ανθρώπου, από τον Δημιουργό Του, με μελανά γράμματα, όπως παράλληλα και τα αποτελέσματα της υπακοής και της πίστης, με χρυσές σελίδες. Περιμένει ο Θεός το πλήρωμα της αμαρτίας και της ανομίας και τότε επεμβαίνει δυναμικά. Χαλεποί οι καιροί τότε και τιμωρήθηκαν παραδειγματικά. ″Έσχατοι χαλεποί καιροί″ και οι σημερινοί. Ας ευχηθούμε η μακροθυμία Του να παραταθεί, γιατί το κακό παρά έχει γίνει, όπως πολύ ξεκάθαρα και ωμά το περιγράφει ο Προφητικός λόγος του Αποστόλου των Εθνών Παύλου, σε επιστολή του προς τον Τιμόθεο. Γράφει χαρακτηριστικά! «Εν εσχάταις ημέραις ενστήσονται καιροί χαλεποί». «Δηλ. κατά τις τελευταίες ημέρες, θα παρουσιαστούν καιροί δύσκολοι, περιστάσεις επικίνδυνοι και, συνεχίζει ο Απόστολος, διότι οι άνθρωποι θα είναι φίλαυτοι, φιλάργυροι, αλαζονικοί, υπερήφανοι, φιλοκατήγοροι και υβρισταί, απειθείς εις τους γονείς, αχάριστοι, χωρίς ιερό και όσιο, γυμνοί και από την στοιχειώδη στοργή προς τους οικείους, αδιάλλακτοι και ασυμβίβαστοι. Διαβολείς και συκοφάντες, άγριοι και σκληροί, χωρίς καμμία αγάπη προς το αγαθό, προδότες, παράφοροι και αυθάδες, φουσκωμένοι και σκοτισμένοι από οίησιν, θα αγαπούν περισσότερο τις ηδονές παρά τον Θεό. Άνθρωποι που θα έχουν το εξωτερικό σχήμα και την εμφάνιση της ευσεβείας, θα έχουν όμως αρνηθεί την δύναμή της. Άνθρωποι που έχουν χαλασμένο και διεστραμμένο τον νουν, απρόκοποι και αποτυχημένοι εις την πίστη. Άνθρωποι δε κακοί και μοχθηροί, πλάνοι και απατεώνες θα προκόψουν εις το χειρότερο πλανώντες τους άλλους, πλανώμενοι και οι ίδιοι». «Φεύγε(τε) μακριά από αυτούς». (Βꞌ Τιμ. Γꞌ1-5, 8,13, σε ερμηνευτική απόδοση). Αλήθεια, αυτή δεν είναι φίλοι αναγνώστες, η εικόνα και η πραγματικότητα της ζωής των λαών, όλων των εθνών σήμερα; Αυτή δεν είναι δυστυχώς και η εικόνα της δικής μας πατρίδας; ″Ουαί υμίν″, ξανά και ξανά ″Ουαί υμίν″, διότι, αν και το αψευδές στόμα του Κυρίου μας Ιησού βεβαίωσε ότι οι Έλληνες είναι σε θέση να κατανοήσουν και η Ελληνική γλώσσα να μεταδώσει σε όλα τα Έθνη το χαρμόσυνο άγγελμα του Ευαγγελίου, το κρυμμένο από καταβολής κόσμου, λέγοντας το ″ιδού ελήλυθεν η ώρα ίνα δοξασθεί ο Υιός του Ανθρώπου. Ελλάς γαρ μόνη ανθρωπογενεί φυτόν ουράνιον και βλάστημα θείον ηκριβωμένον, λογισμόν αποτίκτουσα οικειούμενον επιστήμην″ (Ευσεβ. Παμφίλος επ. Καισαρείας 265 μ.Χ. χειρόγραφο). Παραταύτα, η Ελλάδα σήμερα αγωνίζεται να καταρρίψει κάθε

αρνητικό ρεκόρ παγκοσμίως σε αρχές, αξίες και ιδανικά, που για αιώνες ″φύλλατταν Θερμοπύλες″ και, έκανε τους ξένους να το ομολογούν με θαυμασμό και να την υμνούν. Ενδεικτικά παραθέτουμε μερικά για να θυμούνται οι ″μεγάλοι″ και να μαθαίνουν οι νέοι. «Σήμερα τα Ηνωμένα Έθνη καθοδηγούνται από το όραμα της Ελλάδος για να επικρατήσουν οι έννοιες της Πολιτείας, της Δικαιοσύνης και της Δημοκρατίας» (Μπ. Γκάλι, τ. Γεν. Γραμμ. Ο.Η.Ε.). «Τα πλούσια χαρίσματα του Ελληνικού λαού και του Πολιτισμού του, βοήθησαν να γίνει η Αμερική ισχυρή» (Μπίλ. Κλίντον τ. Πρόεδρος Η.Π.Α.). «Υπερασπιστείτε την Ελλάδα γιατί σ’ αυτήν χρωστάμε τα φώτα μας, τις επιστήμες, τις τέχνες και όλες τις αρετές μας. Και μην φοβηθείτε ότι θα κλονιστεί η ισορροπία της Ευρώπης». (Φρ. Βολταίρος Γάλλος φιλόσοφος). ″Οι Έλληνες είναι οι δάσκαλοί μας″ (Γκαίτε, Γερμανός ποιητής). ″Οι Έλληνες είναι το δεξί χέρι του Θεού″ (Ρωσική έκφραση). «Αν οι θεοί συνομιλούν, τη γλώσσα των Ελλήνων χρησιμοποιούν» (Μ. Κικέρων, Ρωμαίος Ποιητής) και, πολλές άλλες μαρτυρίες και ομολογίες που ″οι νεότεροι σωτήρες της″, που την κυβέρνησαν και την κυβερνούν, πολιτικά και δυστυχώς και Εκκλησιαστικά, πρόσβαλαν, ατίμωσαν, ποδοπάτησαν και ξευτέλισαν, παραμερίζοντας κάθε ιερό, ηθικό και ιστορικό φραγμό και έρεισμα, της Ελληνορθόδοξης ζωής και παράδοσης, υπακούοντας τυφλά ή με λόγια του τσάμπα μάγκα, στις μεθοδευμένες σκοτεινές (γνωστές) δυνάμεις, τις οποίες βαπτίζουν φιλελευθερισμό, προοδευτισμό, δημοκρατία, ελευθερία, λαϊκή κυριαρχία και πρόοδο, με αποτέλεσμα να μας οδηγούν μέρα με τη μέρα στην καταστροφή και τον όλεθρο. Υποδούλωση παντού. Υποδούλωση χωρίς επιστροφή με την τακτική που ακολουθούμε. Υποδούλωση με εθνική πορεία εξαφανισμού. Υποδούλωση πνευματική και οικονομική. Με μια λέξη εξαθλίωση. Αν και το καμπανάκι της τραγωδίας μας έχει κτυπήσει, εμείς περιμένουμε ακόμα τη σωτηρία από αυτούς που μας οδήγησαν στον γκρεμό και δεν λένε να μετανοήσουν, να αντισταθούν ή να αλλάξουν πορεία πλεύσης. Ίσως να ζούμε ″τα σημεία των καιρών″. Ίσως να ζούμε τους ″έσχατους χαλεπούς καιρούς″ που μας περιγράφει ο Απόστολος των Εθνών, αφού ζούμε και συνεχίζουμε βουτηγμένοι μέσα στην ανομία, την αμαρτία, την υποκρισία, την αχαριστία, το ψέμα, την ασυδοσία, τη συκοφαντία και την ανηθικότητα. Ζούμε όμως σίγουρα, την οικονομική κρίση που δεν έχει τελειωμό και η οποία είναι αποτέλεσμα της πνευματικής μας σήψης και παρακμής, περιμένοντας το μεγάλο ″μπαμ″, τάχα για να αλλάξουν τα πράγματα ή την επαλήθευση των προφητειών για λύτρωση. ″Ουαί υμίν″. Έτσι οδηγηθήκαμε σε μια κοινωνία λαών με τις πιο μεγάλες και παράλογες αντιθέσεις. Του ύψους ή του βάθους. Του όλου ή του τίποτα. Άκουσον! Άκουσον!! Οι τρεις πιο πλούσιοι άνθρωποι του κόσμου, έχουν περισσότερα από όσα έχουν 48 φτωχότερες χώρες του κόσμου μαζί και, οι δέκα πέντε (15) πιο πλούσιοι άνθρωποι έχουν περισσότερα από όσα όλη η Αφρική από τη Σαχάρα και κάτω. Ενώ αν υπήρχαν μόνο 10 ευρώ τον χρόνο διαθέσιμα για καθένα από τα παιδιά που πεθαίνουν από τη φτώχεια, θα ζούσαν όλα, αν σκεφτεί κανείς ότι, κάθε λεπτό της ώρας πεθαίνουν τουλάχιστον 30 παιδιά. Δυστυχώς, ή ″ουαί υμίν″, η καλοπέραση, η αφθονία, η κλοπή των υλικών αγαθών και η λησμονιά των αξιών, των αρετών, των ηθών και εθίμων, έβγαλε τη μάσκα της ντροπής και του

φιλότιμου και τη θέση της πήρε ″η γαϊδουρίνη, η τομαρίνη και η αχαριστίνη″, όπως έλεγε και ο φοβερός και αξέχαστος κωμικός μας Θανάσης Βέγγος. Η κούραση από την εργασία, τον ιδρώτα και το αίμα εκατομμυρίων ανθρώπων έγιναν, δυστυχώς, πλούτη στα χέρια των ολίγων και των πολιτικών που μας κυβέρνησαν και μας κυβερνούν. Γι’ αυτό σε παγκόσμια κλίμακα παρατηρούμε μίση, έχθρες, φιλονικίες, συγκρούσεις, αναστατώσεις, πολεμικές επιχειρήσεις, εξοντώσεις και σφαγιασμούς κυρίως χριστιανών, πράξεις βίας, βιασμών και απανθρωπιάς, ληστείες, διαρρήξεις, κλοπές και κάθε μορφή βίας, ανομίας και παρανομίας. Μια ζωή αφύσικη, έκφυλη, άνομη. Μια χαμοζωή, αζήλευτη και για τα ζώα ακόμη. Σόδομα και Γόμορρα οι κοινωνίες μας και τότε και τώρα. Ίδιοι άνθρωποι, αμετανόητοι, σκληροί, υποκριτές, άθεοι, έκφυλοι. Μάλιστα δε σήμερα, στο όνομα της παγκοσμιοποίησης και του οικουμενισμού, με νομική επισφράγιση της ανομίας, της αμαρτίας και της ανηθικότητας. Τότε ήρθε η καταστροφή. Η ολική καταστροφή. Σήμερα, τι μας περιμένει, είναι άγνωστο. Ο Θεός ας μας λυπηθεί. Πάντως ο λόγος του Αποστόλου Παύλου είναι καταδικαστικός και ξεκάθαρος, λέγοντας: «Μη πλανάσθε, ούτε πόρνοι, ούτε ειδωλολάτραι, ούτε μοιχοί, ούτε μαλακοί, ούτε αρσενικοίται, ούτε πλεονέκται, ούτε κλέπται, ούτε μέθυσοι, ούτε υβρισταί, ούτε άρπαγες, ούτε υποκριταί και αχάριστοι, είναι αρεστοί στον Θεό». (Α Κορ. 9-10) Σε σύγχυση οι άνθρωποι και τότε και σήμερα. Σχήμα παράδοξο, οξύμωρο, αλλά είναι πραγματικότητα. Προσδοκία των εθνών τότε, για σωτηρία. Προσδοκία των ανθρώπων και σήμερα για σωτηρία, για ελπίδα και στήριγμα. Εκείνοι αναζητούσαν τον Σωτήρα που δεν είχε έρθει. Εμείς αναζητούμε τον Σωτήρα που χάσαμε. Ας αναζητήσουμε όλοι μας τον καλό μας εαυτό. Ίσως είμαστε το μόνο Έθνος, και είμαστε, όπου για να σταθούμε όρθιοι ξανά και να πάμε μπροστά, πρέπει να γυρίσουμε πίσω στις ρίζες μας. Στις Ελληνορθόδοξες καταβολές μας. Δέντρο που ο κορμός του χάνει την επαφή του με τις ρίζες, μένει χωρίς χυμούς και καρπούς, μαραίνεται, ξεραίνεται και στο πυρ βάλλεται. Γιατί, όποιος λησμονεί τις ρίζες του είναι σαν να ξεχνάει τον πατέρα του, τη μάνα του, την ανθρωπιά του και πηγαίνει όπου τον πάνε οι άλλοι. Εάν δε,″τα παρελθόντα ξαναφέρεις στη μνήμη σου, μπορείς καλύτερα και για τα μέλλοντα να σκεφτείς″, μας υπενθυμίζει ο αρχαίος Ισοκράτης. Είναι κρίμα να χαθεί μια χώρα που για χιλιάδες χρόνια έχει θαμμένα στα χώματά της εκατομμύρια ιερά οστά Αγίων και Ηρώων, που πότισαν με το αίμα τους το δέντρο της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού. ″Ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος″. Ας σταματήσουμε επιτέλους την περιπλάνησή μας σε αυτά που μας έφεραν τα αδιέξοδα και μας οδήγησαν στην απόγνωση και την μοναξιά. Ας τρέξουμε στην πηγή του Φωτός και της Ζωής, που είναι ο ίδιος ο Κύριός μας. Τότε και μόνο τότε, θα αναγεννηθούμε και θα αλλάξουμε πορεία πλεύσης στη ζωή μας, για το καλό το δικό μας, της Ορθοδοξίας μας και της Ελλάδας μας. Ζέρης Αθανάσιος Δάσκαλος κ΄ Πρόεδρος Επιτροπής ″ΚΡΥΦΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ″ Ι. ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΜΑΝΔΡΑΣ – ΘΕΡΜΟΥ.

Ο τελευταίος ένοπλος επαναστατικός αγώνας του Ελληνισμού κατά ξένων κατακτητών ήταν η εποποιΐα των Κυπρίων αδελφών της ΕΟΚΑ, 1955-1959. Οι Κύπριοι αγωνιστές (άνδρες, γυναίκες, έφηβοι και παιδιά), όρθωσαν το ανάστημά τους απέναντι στην Βρετανική αποικιοκρατική αυτοκρατορία και κατάφεραν να κερδίσουν την ελευθερία τους, αλλά δυστυχώς όχι και την πολυπόθητη «Ένωση» με τη μητέρα Ελλάδα που ήταν ο υπέρτατος σκοπός τους. Αρχηγός της ΕΟΚΑ υπήρξε ο Γεώργιος Γρίβας (Διγενής), Κύπριος αξιωματικός του Ελληνικού στρατού, και υπαρχηγός του ήταν ένας Σταυραετός που άκουγε στο όνομα Γρηγόρης Αυξεντίου (Ζήνδρος). Και αφού λόγος περί μνήμης γίνεται, ας θέσουμε τα παρακάτω ερωτήματα: ποιος νέος γνωρίζει σήμερα τον Καπετάν Γρηγόρη; Ποιος γονιός μίλησε γι’ αυτόν στα παιδιά του; Ποιος δάσκαλος στους μαθητές του; Άπαντες όμως γνωρίζουμε τον Φιντέλ, τον Τσε, τον Λένιν και

κοινωνείν

ΚΥΡΙΑΚΗ, 12 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017 - ΤΕΥΧΟΣ 5

κοινωνει(ν)κά

Η Μνήμη του λαού

τον Μάο καθώς και πολλές άλλες αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της αλλοδαπής, οι οποίες στην πατρίδα μας ¨αποθεώθηκαν¨ κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Αλλά πάλι, γιατί να γνωρίζουμε για τον θρυλικό υπαρχηγό της ΕΟΚΑ και τι να πούμε; Ότι με το που τελείωσε το σχολείο στην Κύπρο κατατάχθηκε στις ένοπλες δυνάμεις της Ελλάδος ως έφεδρος Αξκός; Ότι παράλληλα μελετούσε φιλολογία για να μπει στη φιλοσοφική σχολή Αθηνών; Ότι τα παράτησε όλα και επέστρεψε στην Κύπρο για να θυσιάσει τη ζωή του για την ελευθερία της ιδιαίτερης πατρίδας του; Ότι στις ελεύθερες ώρες του διάβαζε στα παλικάρια του χωρία απ’ την Αγία Γραφή; Ότι στις δύσκολες στιγμές του προσευχόταν στην εικόνα της Παναγίας της Μαχαιριώτισσας; Ότι με τα στρατηγήματά του

εξευτέλισε πολλές φορές τα Βρετανικά στρατεύματα; Ότι δεν παραδόθηκε ποτέ στα χέρια των εχθρών του, παρά προτίμησε να καεί ζωντανός μέσα στο κρησφύγετό του, στις 3 Μαρτίου του 1957, μετά από πολύωρη ¨πολιορκία¨ από τα Βρετανικά στρατεύματα; Ασχέτως αν στην Ελλάδα γνωρίζουμε και διατηρούμε στη μνήμη μας λίγα πράγματα για τον Σταυραετό του Μαχαιρά, εκείνος με τη θυσία του κέρδισε πανάξια μια θέση στο πάνθεον όλων των αγωνιστών της Ελευθερίας (Ελλήνων και ξένων). Χαρακτηριστικό είναι το ποίημα που έγραψε ένας άγνωστος Άγγλος ποιητής και δημοσιεύθηκε στην Αγγλική επιθεώρηση «Τριμπιούν» στις 8

Μαρτίου 1957, λίγες μέρες μετά τον θάνατο του ήρωα. Το ποίημα έχει ως τίτλο: ¨Η Μπαλάντα του Γρηγόρη Αυξεντίου¨ και στην τελευταία στροφή αναφέρει τα εξής: «Και όταν θα μιλάει ο αδερφός στ’ αδέρφι / ο πατέρας στον γιο, στην κόρη / στου λαού σου τη μνήμη αιώνια / θα ζεις λεβέντη Γρηγόρη». Πού να ήξερε ο άγγλος ποιητής ότι ο λαός του καπετάν Γρηγόρη θα υποστεί μέσα σε λίγες δεκαετίες μια καλπάζουσα αμνησιακή ¨κρίση¨ και θα τον ξεχάσει! Και όχι βεβαίως μόνο αυτόν αλλά και οτιδήποτε άλλο θυμίζει Ελληνισμό και Ρωμηοσύνη; Μήπως τελικά αυτή είναι η πηγή του κακού που μας οδήγησε εσχάτως μέχρι τα

¨μνημόνια¨; Ένα γεγονός κωμικά τραγικό, η λέξη μνήμη έστω και ως παράγωγο προσπαθεί να μπει στη ζωή μας ακόμη και με αρνητικότατο αντίκτυπο, θέλοντας να μας τονίσει την ευεργετική της σημασία. Αλλά εις μάτην, εμείς ως άσωτος λαός (σαν τον υιό της παραβολής) που παράτησε τη μνήμη του και κατασπατάλησε όλες τις πνευματικές του δυνάμεις στον βωμό της ¨από εσπερίας φερομένης προόδου¨ δεν έχουμε το σθένος να τσαλακώσουμε τον εγωισμό μας και να παραδεχθούμε τα λάθη μας ¨ενώπιον του Ουρανού και της Μνήμης μας¨. Κείμενο του Ιωάννη Α. Σαρσάκη (Καστροπολίτη) Διδυμότειχο

Στείλε μας το άρθρο σου. Γράψε μας τη γνώμη σου.

email: koinwnein@gmail.com