Ekolas112017k

EKOLAS

WYDANIE OGÓLNOPOLSKIE

www.issuu.com/ekoPL

Domy drewniane z dofinansowaniem

T

rwaja konsultacje projektu „ Dofinansowanie energooszczędnych domów drewnianych” , wpisujacego się w „Strategię na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020” oraz w cele NFOŚiGW, do których należy m.in. wspieranie przedsięwzięć z zakresu poprawy jakości powietrza, zlokalizowanych w słabiej rozwiniętych regionach kraju, dzięki czemu kierowane środki, obok walorów ekologicznych, odgrywają ważną rolę w procesie społecznego i gospodarczego rozwoju Polski. Na bazie doświadczeń z Programu Priorytetowego „Poprawa efektywności energetycznej - Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych” Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej opracował program dofinansowania energooszczędnych domów drewnianych. Program skierowany będzie do osób fizycznych chcących wybudować lub kupić jednorodzinny dom drewniany.

Program priorytetowy „Poprawa, jakości powietrza cz.VII Dofinansowanie energooszczędnych domów drewnianych” jest jednym z głównych działań projektu realizowanego we współpracy z Ministerstwem Środowiska oraz Lasami

PRENUMERATA roczna dla jednostek PGL

lasy@prasa.com.pl tel.50.33.000.63

ISSN 1507 1871 nr XI/XII

Państwowymi pn. „Polskie domy drewniane – mieszkaj w zgodzie z naturą”, który jest uzupełnieniem rządowego programu „Mieszkanie plus”, a tym samym odpowiedzią na niewystarczającą liczbę mieszkań na polskim rynku.

Wszelkie uwagi, komentarze i propozycje zmian pomocne przy tworzeniu oferty, tak, aby odpowiadała ona potrzebom i możliwościom odbiorców współfinansowania można przesyłać na adres: konsultacjeWD@nfosigw.gov.pl Mariusz Trubalski

Z myślą o ekologii na www.issuu.com.pl/ekopanorama w zakładce EKOPRENUMERATA „Archiwum wydań” i zlecenia w formacie .pdf

SZANUJ ŚRODOWISKO NATURALNE – OGRANICZ TAKŻE ILOŚĆ WYDRUKÓW MAILI

2 EKOPanorama Nadleśnictwo Pińczów

N

adleśnictwo Pińczów zarządza 9726 ha położonych na 306 kompleksach leśnych rozmieszczonych w 15 gminach na przestrzeni 126 100 ha zasięgu terytorialnego.

Ponadto sprawuje też nadzór nad lasami niepaństwowymi Gminy Koszyce o powierzchni 163 ha.

Lasy Nadleśnictwa Pińczów posiadają szczególny charakter w porównaniu do przeciętnych lasów polskich. Są to lasy o dużym udziale gatunków liściastych (ok. 45%, dąb, brzoza, olsza, buk, grab, jesion, robinia akacjowa i inne) i stanowią element zróżnicowanego, mozaikowanego krajobrazu z bardzo charakterystyczną rzeźbą terenu (jary i wąwozy) wynikającą wprost z podłoża geologicznego. Jest to teren bardzo ciekawy przyrodniczo i zróżnicowany pod względem rzeźby terenu.

Kompleksy leśne położone w pasmach Garbu Pińczowskiego i Garbu Wodzisławskiego mają mocno pofałdowane, miejscami pagórkowate ukształtowanie terenu. Sfałdowanie terenu przy jednoczesnym występowaniu pokryw lessowych doprowadziło do powstania licznych niekiedy bardzo stromych jarów i wąwozów erozyjnych. Z uwagi na duże walory naukowe oraz przyrodniczo-kulturowe w granicach zasięgu terytorialnego Nadleśnictwa Pińczów został utworzony Zespół Parków Krajobrazowych Ponidzia. W jego skład wchodzą: Kozubowski, Nadnidziański oraz Szaniecki Park Krajobrazowy. Ponadto na tym obszarze występują cenne zbiorowiska roślinne podlegające ochronie w ramach Obszarów Natura 2000. Zajmują one około 70% całkowitej powierzchni nadleśnictwa, są to: Specjalne Obszary Ochrony (siedlisk) SOO Ostoja Nidziańska – 2438 ha, Ostoja Kozubowska – 3578 ha, Ostoja Solecko-Szaniecka – 156 ha oraz Dolina Mierzawy – 23 ha. W granicach zasięgu terytorialnego nadleśnictwa jest również Obszar Specjalnej Ochrony (ptaków) OSO Dolina Nidy (435 ha w nadleśnictwie).

W skali całego Nadleśnictwa gatunkiem dominującym jest sosna pospolita (48 % powierzchni), drugim gatunkiem pod względem zajmowanej powierzchni jest dąb (26 % powierzchni), kolejne to: buk, modrzew, brzoza, grab, olsza.

Pozostałe gatunki (świerk, jesion, jodła, dąb czerwony, jawor, robinia akacjowa) osiągają znacznie mniejszy udział.

Najokazalsze i najstarsze drzewa lub ich grupy są chronione w ramach pomników przyrody, których jest 13.

Wśród drzew pomnikowych dominują wiązy oraz dęby bezszypułkowe, ponadto ochroną objęto starą sosnę, lipy, buki, w sumie 17 drzew. W nadleśnictwie utworzono 5 rezerwatów przyrody. Szczególnie warte odwiedzenia są rezerwaty: „Grabowiec”, „Polana Polichno” i „Wroni Dół”.

Rezerwat florystyczny „Grabowiec” położony jest we wschodniej części doliny Nidy, obejmuje teren gipsowego wzgórza porośniętego lasem liściastym oraz fragmenty muraw kserotermicznych. Utworzono go w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych naturalnych płatów roślinności kserotermicznej z wieloma gatunkami roślin chronionych, w tym sta-

nowiska dyptamu jesionolistnego tzw. „gorejący krzew Mojżesza (jednego z dwóch w Polsce). Przedmiotem ochrony jest również zbiorowisko grądu Tilio-Carpinetum w odmianie kserotermicznej z drzewostanem dębowo-grabowym rosnącym na płytkich rędzinach gipsowych. Jest to jedyny w Polsce przykład lasu wykształconego na tego typu podłożu, z uwidocznionymi zjawiskami krasu powierzchniowego.

Rezerwat stepowy „Polana Polichno” utworzony został w 1974 roku.Ochronie podlegają śródleśne polany ze stanowiskami roślinności stepowej i licznymi gatunkami owadów m.in jelonka rogacza. Położony jest w zachodniej części Garbu Wodzisławskiego. Fragmenty starodrzewu dębowego otaczające rezerwat sprawiają, że na polanie wytwarza się swoisty mikroklimat związany z utrzymywaniem się wysokich temperatur powietrza przy podwyższonej jego wilgotności. Celem ochrony rezerwatowej jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych naturalnego stanowiska roślinności stepowej (m.in. miłek wiosenny, zawilec wielkokwiatowy, groszek pannoński – jedyne stanowisko w Polsce, wiśnia karłowata, len włochaty) wraz z zespołem rzadkich i chronionych gatunków owadów (m.in. jelonek rogacz).

Z innych prawnie chronionych ewentualnie rzadkich roślin ciepłolubnych wymienić należy takie gatunki jak: dziewięćsił bezłodygowy, storczyk purpurowy, obuwik pospolity.

Rezerwat leśny „Wroni Dół” położony jest w obrębie Niecki Nidziańskiej.

W środkowej części rezerwatu, zachowały się fragmenty muraw kserotermicznych, tzw. step kwietny z charakterystycznymi gatunkami roślin, np.: lnem włochatym, dziewięćsiłem bezłodygowym, omanem wąskolistnym. Stwierdzono liczne wystepowanie obuwika i 4 innych storczyków. Na niewielkiej powierzchni występuje tu również zbiorowisko zarośli ciepłolubnych z berberysem, ligustrem i różą.

W ramach projektu LIFE+ „Ochrona cennych siedlisk przyrodniczych na Ponidziu” na terenie Nadleśnictwa Pińczów realizowane jest zadanie mające na celu zachowanie optymalnych warunków siedliskowych ciepłolubnej dąbrowy o powierzchni 7,7 ha poprzez zastosowanie wypasu zwierząt. Zagrożeniem dla siedliska jest spontaniczna sukcesja gatunków podszytowych powodująca wzrost zacienienia, co przyczynia się do zaniku światłolubnych gatunków i sukcesji w kierunku grądu.

Główny beneficjent programu Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych wybrał do wypasu 30 owiec rasy czarnogłówka oraz 3 kozy. W ramach realizacji programu prowadzone są prace badawcze mające na celu ustalenie na ile skuteczna będzie ta metoda w zachowaniu siedliska ciepłolubnej dąbrowy.

EKOPanorama 3

A

ktywnie prowadzona edukacja przyrodnicza i ekologiczna dla potrzeb lokalnych placówek oświatowych i instytucji były gł. przesłankami uruchomienia przy Nadleśnictwie Marcule Centrum Edukacji Przyrodniczej im. ks. bp Jana Chrapka. Znajduje się ono w byłej siedzibie biura oraz nowo oddanych do użytku pomieszczeniach, których powstanie było możliwe dzięki dofinansowaniu WFOŚiGW w Warszawie. Obiekt został wyposażony w nowoczesny sprzęt, pozwalający prowadzić zajęcia dostosowane do różnych grup wiekowych. Do dyspozycji odwiedzających jest sala edukacyjna, sala konferencyjna mogąca pomieścić około 100 osób, a także tzw. sala kominkowa w starej części budynku. Na zewnątrz, obok budynków, znajduje się zadaszona powierzchnia, która umożliwia prowadzanie zajęć na powietrzu oraz spożywanie posiłków nawet podczas złej pogody.

Centrum Edukacji Przyrodniczej sąsiaduje z Arboretum. Pobyt grup zorganizowanych czy turystów indywidualnych zawsze jest związany z możliwością skorzystania z oferty edukacyjnej w obu miejscach. W trakcie pobytu pracownicy Nadleśnictwa Marcule starają się przede wszystkim upowszechniać wiedzę o lesie i pracy leśnika oraz przekazać wiedzę w jaki sposób w racjonalny i odpowiedzialny sposób społeczeństwo może korzystać z zasobów przyrody jakimi zarządzają Lasy Państwowe.

Dzięki możliwości dojechania do CEP kolejką wąskotorową można jednego dnia zwiedzić zabytki Iłży ze średniowiecznym zamkiem i Muzeum Regionalnym oraz CEP z Arboretum. W Starachowicach można zwiedzić i uczestniczyć w zajęciach edukacyjnych jakie oferuje Muzeum Przyrody i Techniki „Ekomuzeum”.

Zapadnie Doły w Nadleśnictwie Starachowice

W

lasach Nadleśnictwa Starachowice, będących pozostałością dawnej „Puszczy Iłżeckiej”, w pobliżu osady leśnej Klepacze znajduje się obszar przyrodniczo cenny, zwany „Zapadnimi Dołami”.

Charakteryzuje się on lekko falistą rzeźbą terenu pokrytą lasem, nad którym góruje pomnik przyrody - Dąb szypułkowy Quercus robur L. zwany „Maćkiem”. Wiek dębu to około 410 lat, wysokość: 34 metry, obwód: 472 cm. Wartością obszaru są rozwinięte na dużą skale powierzchniowe zjawiska krasowe. Mają one postać nieckowatych zagłębień o średnicy od kilku do kilkudziesięciu metrów i głębokości kilku metrów, rzadziej lejkowatych zapadlisk o większej głębokości oraz wydłużonych koryt. Najbardziej charakterystyczną formą krasową jest tu zamknięta dolinka zakończona ponorem, w który spływa okresowo płynąca woda. Kras Lasów Starachowickich obejmuje północną część jurajskiej strefy krasowej wschodniego zbocza Gór Świętokrzyskich. Należy on do grupy odradzających się starych kresów zasypanych przez utwory czwartorzędowe, w których procesy przebiegające w głębi, w skałach podlegających ługowaniu, zaznaczają się na powierzchni w materiałach odpornych na rozpuszczanie.

Polski geolog i geograf, najbardziej znany ze swoich badań z zakresu geologii okresów jury i czwartorzędu, Stefan Zbigniew Różycki, w 1950r. w Przeglądzie Geograficznym, pisał : „Najpiękniejsza grupa zapadlisk krasu starachowickiego, zasługująca na poznanie, a nawet na objęcie jej ochroną przyrody, znajduje się w okolicy wsi Klepacze” .

Leśne wsparcie popielic i orzesznic

N

a terenie Cisowsko–Orłowińskiego Parku Krajobrazowego w Nadleśnictwie Daleszyce przeprowadzono program badań i ochrony pilchów oraz program edukacyjny dotyczący tych leśnych ssaków. W pierwszym etapie w starodrzewiach bukowych leśnictwa Sieraków rozwieszono 200 specjalnych budek imitujących dziuple, przede wszystkim dla popielic i orzesznic . W drugim etapie prowadzony będzie monitoring budek. Zebrany materiał posłuży do oceny wielkości populacji pilchów i ich preferencji siedliskowych. Dzięki dofinansowaniu przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach pilotażowy projekt Zarządu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych, realizowany został we współpracy ze Stowarzyszeniem M.O.S.T. z Kielc i Nadleśnictwem Daleszyce.

Ważną częścią podjętych działań były zajęcia edukacyjne skierowane do dzieci i młodzieży kieleckich szkół.

Pilchy to małe gryzonie bardziej przypominające wiewiórki czy polatuchy niż myszy. W Polsce występują cztery gatunki pilchów: orzesznica, która jest najmniejsza, koszatka, żołędnica i największa z nich popielica. Znane ze skrytego trybu życia pilchowate są narażone na wyginięcie a ich populacje kurczą się. Ponadto wciąż wiedza o ich występowaniu i potrzebach jest niepełna.

Jak tłumaczy Tomasz Hałatkiewicz, dyrektor Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych: – To jeden z pierwszych programów przyrodniczych przy realizacji którego współpracowały tak różne podmioty. W województwie świętokrzyskim żaden kompleks leśny ani obszar chroniony nie ma wykonanej dokładnej oceny liczebności, składu gatunkowego, stanu Mariusz Trubalski populacji ani zagrożeń pilchowatych.

Z uroczyskiem „Zapadnie Doły” związana jest również legenda, która głosi, że (…) w 1370 r. ziemię sandomierską złupiły wojska litewskie pod wodzą książąt Olgierda i Kiejstuta. Gdy wojska litewskie po złupieniu klasztoru na Świętym Krzyżu wracały tzw. traktem brodzkim w kierunku przeprawy przez Wisłę, wóz wiozący skradzione relikwie Krzyża Świętego, utknął w uroczysku zwanym dziś Zapadnie Doły. Nie można go było poruszyć, zaczęły się nieszczęścia. Dopiero, gdy Litwini uklękli i przyrzekli Bogu zwrot relikwii Krzyża Świętego zwrócić relikwie skończyły się ich wszelkie niepowodzenia (Jan Długosz, Kroniki sławnego Królestwa Polskiego).

Mapa geologiczna wschodniej części Lasów Starachowickich.

Autor: Stefan Zbigniew Różycki

4 EKOPanorama

Rezerwaty oznakowane

W

ramach kolejnego projektu Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Łodzi oznakowała 22 rezerwaty przyrody i 1 obszar Natura 2000.

W rezerwatach położonych na terenie Nadleśnictw Brzeziny, Smardzewice, Spała oraz Leśnego Zakładu Doświadczalnego w Rogowie, a w przypadku rezerwatu Jeziorsko, na terenie zarządzanym przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu Zarząd Górnej Warty w Skęczniewie, umieszczono 97 kompletów tablic, składających się z tablicy informującej o nazwie rezerwatu oraz tablicy informującej o zakazach. Obszar specjalnej ochrony ptaków Doliny Przysowy i Słudwi PLB100003 został wyznaczony w 2012 r. i jest jednym z najmłodszych obszarów Natura 2000 w województwie łódzkim. Oznakowano go 10 tablicami, które zostały posadowione w pasach drogowych dróg publicznych gminnych, należących do gmin Zduny, Kiernozia i Żychlin oraz powiatowych, należących do Starostwa Powiatowego w Łowiczu i Kutnie. Zadanie zostało zrealizowane przy wsparciu finansowym Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi.

Bobrzy problem

R

edukcja liczby bobrów jest konieczna, chociaż trudno oszacować ich liczbę na Pomorzu. Regionalny dyrektor ochrony środowiska może zezwolić na obszarze swojego działania na odstrzał bobra, na czas określony. Celem odstrzału jest przede wszystkim poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego na terenie Żuław Wiślanych w województwie pomorskim, które jest zagrożone działalnością bobrów, polegającą na kopaniu nor w wałach przeciwpowodziowych. Na pozostałym obszarze województwa pomorskiego odstrzał bobra europejskiego ma na celu ograniczenie szkód w miejscach, w których bobry powodują znaczące szkody w uprawach rolnych, lasach oraz innych rodzajach mienia. Projekt powstał gdyż – pomimo działań polegających m.in. na ograniczaniu strat, a także odstrzałów prowadzonych w ubiegłych latach – ich populacja dynamicznie rośnie.

RDOŚ w Gdańsku zaproponował ograniczenia czasowe i obszarowe w stosunku do możliwości, które daje ustawa: – ma obowiązywać przez 3 lata – ustawa dopuszcza 5 lat – dotyczy tylko najbardziej zagrożonych negatywnym działaniem bobrów powiatów. Zostały one wskazane po szeregu alarmujących sygnałów płynących z różnych środowisk (melioranci, leśnicy, rolnicy) mówiących o dynamicznym wzroście populacji bobrów oraz coraz większych czynionych przez nie szkodach. – RDOŚ przygotowała zezwolenie na odstrzał z ustaleniem konkretnego rocznego limitu dla wybranych powiatów. Całkowita populacja bobrów na terenie województwa pomorskiego znaczne przekracza liczbę wymienioną w zezwoleniu. – odstrzału można dokonywać tylko od 1 października do 28 lutego. – dla

Life+ dla lasów janowskich

P

rojekt zakłada kompleksową ochronę gatunków i siedlisk, będących przedmiotami ochrony obszaru Natura 2000 Uroczyska Lasów Janowskich PLH060031. Zakres przewidzianych zadań obejmuje m.in. poprawę warunków wilgotnościowych siedlisk podmokłych, przede wszystkim borów bagiennych, oraz zachowanie otwartego charakteru torfowisk. Z myślą o traszce grzebieniastej oraz kumaku nizinnym, zaplanowano odtworzenie lub remont zbiorników wodnych, w których niegdyś odbywały gody. Działaniami ochronnymi objęto również stanowiska sasanki otwartej, jednej z najrzadziej występujących roślin naczyniowych Polski. Ważnym elementem projektu jest także wykup gruntów prywatnych, w obrębie których powstają szkody spowodowane działalnością bobra europejskiego.

Z myślą o głuszcu − przedmiot ochrony w obszarze Natura 2000 Lasy Janowskie PLB060005 − prowadzony jest całoroczny monitoring jego stanowisk. Uzyskane wyniki będą podstawą przyszłych działań ochronnych, które być może zostaną rozszerzone także na inne kompleksy leśne. zachowania we właściwym stanie ochrony populacji bobra europejskiego tereny szczególnie cenne, jakimi są rezerwaty przyrody i obszary sieci Natura 2000, gdzie bóbr jest przedmiotem ochrony, zostały wyłączone z odstrzału.

Szacunki liczebności bobrów w Polsce są rozmaite. W raporcie przedłożonym Komisji Europejskiej w 2013 r. na podstawie art 17 dyrektywy siedliskowej, Polska oficjalnie podała oszacowane krajowej populacji bobra na ok. 36–41 tys. W 2015 r. na zlecenie GDOS przeprowadzono „inwentaryzację” bobrów która dala wynik 31 572 osobniki. GUS podaje ponad 100 tys., ale zbiera dane metodą ankietową.

Warto przypomnieć, że zaraz po II wojnie światowej bobry widywano także w Gdańsku. Wkrótce jednak te ssaki w Polsce prawie wymarły. W latach 70. ubiegłego wieku zaczęto bobry przywracać naturalnemu środowisku na Pomorzu Gdańskim. Zajął się tym leśniczy Kazimierz Aszyk, w Borach Tucholskich, na Kociewiu. Wspierał go w tym Jacek Rolbiecki – ówczesny wojewódzki konserwator przyrody. Pierwsze sztuki sprowadzono z ośrodka hodowli w Popielnie. Udało się. Bobry w Pomorskiem zostały ocalone. Teraz zrobiło się ich za dużo.

EKOPanorama 5

Dom Leśnika w Spale

R

eprezentacyjna drewniana leśniczówka wybudowana w 1983 r. w stylu zakopiańskim - Muzeum Leśnika i Drzewiarza to symboliczny dom leśników i drzewiarzy, którzy zapłacili za wolność Ojczyzny najwyższą cenę – cenę życia.

Przed budynkiem stoi pomnik przedstawiający postać leśnika, dłuta Zbigniewa Władyki oraz dwie pamiątkowe, kamienne płyty. Pierwsza upamiętnia postać spalskich harcerek straconych w 1942 r. oraz ich ojców. Druga zaś upamiętnia posadzenie Buków Kardynalskich i Dębu Pontyfikalnego Jana Pawła II. Leśnicy byli oczami i uszami oddziałów partyzanckich, byli groźni dla przeciwnika, znali bowiem miejscową ludność a przede wszystkim teren. W działaniach zbrojnych podczas II wojny światowej udział brało ponad 60 proc. polskich leśników, skupionych w Związku Walki Zbrojnej, Armii Krajowej, Batalionach Chłopskich, Gwardii czy Armii

Nadleśnictwo Grotniki

M

ówimy często: lasy są majątkiem narodowym. Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z ich prawdziwej wartości i mnogości funkcji jakie pełnią.

Mówiąc o leśnych bogactwach, zazwyczaj mamy na myśli drewno i wszystko to, co z niego powstaje: materiał na opał, papier, tkaniny. Należy jednak pamiętać o innych ważnych funkcjach lasu, jak produkcja tlenu, gromadzenie wody w okresach nadmiernych opadów, a następnie stopniowe zwracanie jej środowisku oraz jego walorach rekreacyjnych i zdrowotnych.

Na gruntach zarządzanych przez Nadleśnictwo Grotniki utworzono pięć rezerwatów przyrody: 1) Rezerwat „Dąbrowa Grotnicka”, w którym występuje rzadko już spotykany zespół dąbrowy świetlistej, a także stanowiska roślin ciepłolubnych oraz chronionych. Rezerwat jest włączony do sieci NATURA 2000.

2) Rezerwat Torfowiskowy „Torfowisko Rąbień”, w którym znajduje się dobrze zachowany ekosystem torfowiska wysokiego. Występuje tu ok. 240 gatunków roślin naczyniowych i ok.

40 gatunków mszaków (w tym 5 gatunków torfowców). Na obszarze rezerwatu można spotkać też wiele gatunków płazów oraz ptactwa wodno-błotnego.

3) Rezerwat przyrody „Grądy nad Lindą” – dzięki dużemu bogactwu siedlisk zinwentaryzowano tu ponad 250 gatunków roślin, m.in. chronione grądy subkontynentalne, łęgi olszowo-jesionowe oraz olszyny źródliskowe.

Włączony do sieci NATURA 2000.

Ludowej. Leśnicy polscy z godnością i wielką wiernością wypełniali swoje obowiązki wobec ojczyzny, brali udział we wszelkich działaniach zbrojnych.

Ekspozycję, w której skład wchodzą multimedialne pokazy i prezentacje dokumentów, map, fotografii, zaaranżowano i skupiono w trzech izbach: „Konspiracji Zbrojnej”, „Pamięci” i „Hołdu” spalskiego Domu Pamięci Walki i Męczeństwa Leśników i Drzewiarzy Polskich im.

Adama Loreta. Ścieżkę zwiedzania inicjuje multimedialny pokaz prezentujący potyczkę zbrojną oddziału partyzanckiego.

Z tabletów można wysłuchać wywiadów z ludźmi związanymi z wojennymi wydarzeniami lub pasjonującymi się tą kartą polskiej historii.

Dom Pamięci Walki i Męczeństwa Leśników i Drzewiarzy Polskich im. Adama Loreta w Spale Nadleśnictwo Spała w Spale ul. A. Gabrysiewicza 2 97-215 Inowłódz tel. 44 7257050 fax 44 7257052 spala@lodz.lasy.gov.pl 4) Rezerwat przyrody „Zabrzeźnia”, którego celem jest zachowanie i ochrona jodły występującej na granicy naturalnego zasięgu oraz naturalizacja występujących w rezerwacie zespołów grądowych. Przez teren rezerwatu przebiegają dwa cieki wodne, które tylko wiosną po roztopach i po długotrwałych ulewach zapełniają się wodą.

5) Rezerwat przyrody „Grądy nad Moszczenicą” – przeważają tu grądy, a nad samą rzeką, wąskim pasem rosną łęgi jesionowo-olszowe. Grąd to wielogatunkowy las liściasty liczący w tym rezerwacie 25 gatunków drzew i krzewów. Koryto rzeki Moszczenicy wcina się w wysoczyznę na głębokość do 10 m, tworząc miejscami strome stoki poprzecinane parowami i wąwozami.

Sieć obszarów NATURA 2000 została stworzona, aby w sposób skoordynowany chronić siedliska przyrodnicze oraz gatunki ważne dla Wspólnoty Europejskiej. Obszar naturowy „Silne Błota” położony jest na terenie leśnictwa Gieczno, obejmuje naturalne zagłębienie o charakterze bagna, wraz z otaczającym je lasem. Na części powierzchni przez cały rok utrzymuje się lustro wody. Przedmiotem ochrony są tu dwa siedliska: naturalne dystroficzne zbiorniki wodne oraz bory i lasy bagienne. To znakomite warunki do bytowania i rozmnażania wielu gatunków płazów, w tym chronionych konwencjami międzynarodowymi kumaka nizinnego i traszki grzebieniastej oraz wydry.

Lasy Państwowe Nadleśnictwo Grotniki ul. Ogrodnicza 6/8, 95-100 Zgierz

6 EKOPanorama

TARGI ROGÓW 2017

Po raz trzynasty we wrześniu 80 firm, wraz z licznymi współwystawcami uczestniczyło w Międzynarodowych Targach Leśnych ROGÓW 2017. Tegoroczną imprezę zorganizowano pod patronatem Ministra Środowiska, Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, JM Rektora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Marszałka Województwa Łódzkiego oraz Prezesa Stowarzyszenia Przedsiębiorców Leśnych. Partnerami były Międzynarodowe Targi Poznańskie i Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy Lasów Państwowych w Bedoniu.

O

prócz tradycyjnie już wystawianych maszyn leśnych, rozdrabniaczy, forwarderów, siekier czy pilarek w bieżącej edycji ciekawą ofertę zaprezentowały firmy związane z budownictwem drewnianym - AHI Roofing Kft. i Steico.

Firma Ahi zaprezentowała nowoczesne pokrycia dachowe, a firma Steico różne typy przyjaznej człowiekowi izolacji z drewna.

Każda edycja targów to pięć równorzędnych wyróżnień „Sowa z Rogowa”. Za innowacyjność, przyjazność środowisku i konkurencyjność w tym roku wyróżniono firmy i produkty: HUBERTECH z Katowic za zestaw do bezpiecznego usuwania kleszczy KICK the TICK- polski produkt i pomysł. Pomysł zamrożenia kleszcza powoduje minimalizację odkleszczowych zakażeń w czasie usuwania.

HUSQVARNA Poland Sp. z o.o. Warszawa - Pilarka łańcuchowa Husqvarna 572XP produkt na światowym poziomie, który na pewno znajdzie wielu profesjonalnych nabywców.

Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział Brzeg - Koncepcja Zagospodarowania Turystycznego dla Nadleśnictwa. To opracowanie będące częścią planu urządzania lasu odpowiadające na wiele potrzeb społecznych o dostępie do informacji i walorach nie tylko przyrodniczo-leśnych ale również otoczenia w zasięgu nadleśnictwa.

Od agroturystyki po ciekawostki historyczne. Może stanie się przyszłym standardem PUL tak, jak obecnie mapa numeryczna czy program ochrony przyrody, a tym samym dokumentem wspierającym regionalną planistykę na poziomie powiatów i wyższym.

Ośrodek Techniki Leśnej Jarocin – Rozdrabniacz RBR z głowicą P4T wydajnie i szybko pozwalającą na czyszczenie skrajni dróg leśnych z gałęzi dla udostępnienia w celach ochrony przeciwpożarowej, czy też wywozu drewna. Eliminuje konieczność pracy ręcznej na wysokości.

CARGOTEC POLAND oddział w Jawczycach LOGLIFT HiVision - polski pomysł i oprogramowanie łączące system kamer i techniki wirtualnej rzeczywistości 3D z zestawem do wywozu drewna znanej na rynku i sprawdzonej firmy. Operator nie wychodząc z kabiny w bezpiecznych dla siebie i otoczenia warunkach może dokonywać załadunku i rozładunku drewna bez wychodzenia z kabiny auta.

EKOLOKALIZACJA

Obiekt Plenerowo-wypoczynkowy w otulinie mikroklimatu nałęczowskiego – okolice Nałęczowa, dobry dojazd (ślepa droga asfaltowa, zewnętrzne i wewnętrzne miejsca parkingowe, strefa umiarkowanej zabudowy, łącznie 2,05 ha powierzchni, staw zarybiony – 40 ar ze źródłami podziemnymi, starodrzew i młodniki, nowy budynek „chata rybacka” – podpiwniczony, drewniany – dwupoziomowy ok. 70 m.kw.pb. Działka ogrodzona, monitorowana, doprowadzone media, wydzielony teren pod gril i BRQ. Możliwość urządzania imprez plenerowych, jak i wynajmu czasowego. Możliwość powiększenia areału i rozbudowy – stadnina, ośrodek wędkarski. Po za własnym stawem, działka posiada dostęp do ekologicznej (potwierdzono występowanie raków) rzeczki Ciemięga, której odnogi malowniczo wiją się po Płaskowyżu Nałęczowskim.

Dodatkowo możliwość dalszego zalesienia lub uzyskania statusu „rolnika kwalifikowanego” dla właściciela będącego przedsiębiorcą – KRUS i inne zalety (tj. ranczo, agroPGR). Grunty objęte corocznymi dopłatami do obszarów rolniczych, a także premią dla terenów ekologicznych.

Sprzedaż lub długoletni wynajem Kontakt: Kancelaria Prawno-Medialna Multimedia kancelaria@prasa.com.pl

Budowa dróg leśnych

R

ozdrabniacze, walce, równiarki, pługofrezarki inny sprzętu do utrzymania i remontów dróg były prezentowane w roboczych warunkach na terenie Nadleśnictwa Starachowice w leśnictwie Kutery. Pokaz był częścią szkolenia zorganizowanego przez Ośrodek Techniki Leśnej w Jarocinie dla pracowników regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu, Warszawie, Lublinie i Krośnie zajmujących się infrastrukturą leśną.

Część teoretyczna spotkania odbyła się w Centrum Edukacji Przyrodniczej im. ks. bp Jana Chrapka w Nadleśnictwie Marcule. Prof. dr hab. inż. Andrzej Czerniak z Wydziału Leśnego Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu – specjalista w zakresie inżynierii leśnej, budowy dróg leśnych, zabezpieczeń przeciwerozyjnych zboczy oraz kształtowania środowiska leśnego omówił dobre praktyki w budownictwie dróg leśnych. Najnowsze technologie do utrzymania i remontów dróg leśnych omówił Ryszard Misiek, dyrektor OTL w Jarocinie.

Spotkania służą każdej ze stron, są okazją do wymiany doświadczeń i obejrzenia najnowszych maszyn i urządzeń podczas pracy, a także zapoznania się z nowymi technologiami. Dzięki temu budowane i remontowane drogi leśne spełniają wiele funkcji, w tym: przeciwpożarową, są używane do wywozu drewna i celów komunikacyjnych podczas wykonywania zadań związanych z zarządzaniem i gospodarką na terenach leśnych.

Mariusz Trubalski

1000 drzew na minutę

S

adzenie to główna metoda odnowienia lasu i zalesiania gruntów nieleśnych. Ze względu na dużą ilość czynników wpływających na prawidłowo wykonane sadzenie nie da się określić sztywnego terminu. Najczęściej jednak jest to marzec – kwiecień. Termin sadzenia w głównej mierze uzależniony jest od warunków pogodowych. Spora część Nadleśnictw należących do Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krakowie posiada tereny o ukształtowaniu górskim i trudno dostępnym, a przez surowe warunki tam

EKOPanorama 7

LAS 2017 w Celestynowie

T

egoroczne obrady Wspólnej Sesji Komitetu do spraw Lasów i Przemysłu Drzewnego EKG ONZ oraz Europejskiej Komisji do spraw Leśnictwa FAO odbyły się w dniach 9-13 października w Warszawie, pod hasłem „Lasy, nasze wspólne dobro. Wzmacnianie zrównoważonego rozwoju w świetle Porozumienia Paryskiego”. W spotkaniu wzięli udział goście z ponad 50 krajów, w tym ministrowie odpowiedzialni za kwestie środowiska i leśnictwa oraz przedstawiciele nauki, krajowego i zagranicznego przemysłu drzewnego, a także organizacji pozarządowych.

Podczas wydarzenia zorganizowano dwie dyskusje panelowe. Pierwsza z nich dotyczyła lasów jako elementu zrównoważonego rozwoju, podczas drugiej debatowano na temat wyzwań i oczekiwań stojących przed krajowym leśnictwem. Przedstawiono również projekty rozwojowe Lasów Państwowych, które mają wspomóc walkę z negatywnymi zjawiskami klimatycznymi.

Uczestnicy, podczas organizowanego w ramach sesji wyjazdu terenowego pn. „Leśne Gospodarstwa Węglowe – innowacyjny projekt Lasów Państwowych dla ochrony klimatu” do Nadleśnictwa Celestynów, mieli okazję zapoznać się z koncepcją Leśnych Gospodarstw Węglowych. Projekt ma na celu zwiększenie pochłaniania dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych (m.in. podtlenku azotu, metanu) przez lasy w efekcie działań dodatkowych w leśnictwie, takich jak podsadzenia, wzbogacanie stanu odnowień, odnowienia naturalne i aktywna ochrona terenów bagiennych.

Przyczyni się to do kompensowania wzrostu CO2 powodowanego rozwojem gospodarczym. Leśne Gospodarstwa Węglowe są wspólnym przedsięwzięciem jednostek LP, projekt realizowany będzie do 2026 roku, w kilkudziesięciu nadleśnictwach w Polsce, w tym w Nadleśnictwie Celestynów.

Podczas wizyty gości Wiesław Krzewina, kierownik Stanowiska ds. Realizacji Projektu LGW w CKPS przedstawił główne założenia projektu, natomiast nadleśniczy Artur Dawidziuk zaprezentował w terenie wybrane działania dodatkowe w leśnictwie zwiększające pochłanianie dwutlenku węgla przez ekosystem leśny. panujące termin sadzenia w tych rejonach ulega wydłużeniu, głównie z powodu długo zalegającej pokrywy śnieżnej.Gdy gleba odmarznie, a nowe pokolenie drzew nie rozpoczęło jeszcze okresu wegetacji leśnicy rozpoczynają sadzenia. W tym roku na terenie RDLP w Krakowie posadzonych zostanie 5,115 mln drzew na obszarze 666 hektarów.

Drzewa posadzone zostaną w miejscach, gdzie pozyskano drewno w latach ubiegłych - zarówno na powierzchniach otwartych, jaki i pod okapem drzewostanów.

8

Moda na las

Planujesz weekend na łonie natury?

P

oszukujesz miejsca na wypoczynek lub aktywną rekreację z dala od miejskiego zgiełku? A może chcesz się wybrać na grzyby i jagody do lasu? Odkrywamy przed Wami najpiękniejsze miejsca w polskich lasach i nie tylko. Jeżeli jesteś pasjonatem turystyki, sportu czy przyrody, znajdziesz tu coś dla siebie. Las to nieskończone źródło inspiracji. W lesie można: biegać, uprawiać birdwatching, nordic walking, orienteering, surwiwal, trekking, turystykę konną, uczyć się, zbierać grzyby, jagody, płynąć kajakiem po środleśnych jeziorach i rzekach, fotografować przyrodę, szukać skarbów w geocachingu, odpoczywać w leśniczówce, jeździć na rowerze, biegać na nartach...

Mariusz Trubalski

LEŚNY OŚRODEK SZKOLENIOWO-WYPOCZYNKOWY “NAGÓRZYCE”

38-607 Cisna 87 • tel. +48 13 4686373, +48 784 973 568 fax: +48 13 4684799 • e-mail: wolosan@wolosan.pl

W Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym „Wołosań” oferujemy: wypoczynek rodzinny i pobyty weekendowe, możliwość zakwaterowania grup szkolnych;szkolenia, kursy, konferencje, imprezy integracyjne, bale, przyjęcia weselne 1 pokój o podwyższonym standardzie z aneksem kuchennym i pełnym zapleczem sanitarnym typu studio (2+1) 27 pokoi (2 osobowych) z pełnym zapleczem sanitarnym 2 pokoje (4 osobowe) z pełnym zapleczem sanitarnym SALA konferencyjna z pełnym wyposażeniem techn. (60 osób) sala komputerowa (20 stanowisk)

70 miejsc noclegowych w komfortowo urządzonych pokojach (pokoje z łazienkami i TV).

Pokoje dwu i trzyosobowe oraz trzyosobowe typu studio.

Ośrodek przystosowany dla osób niepełnosprawnych.

Wiata grillowa - idealna na spotkania przy ognisku.

Tereny zielone przy ośrodku z dostępem do zalewu Sulejowskiego.

Bezpłatny parking oraz Internet (Wi-Fi) dla gości.

Sala klubowa z telewizją, sprzętem muzycznym oraz rekreacyjnym (stół tenisowy,stół bilardowy). Stołówka.

W pobliżu piękny Rezerwat przyrody „Niebieskie Źródła” oraz Groty Nagórzyckie.

Ośrodek wyposażony w nowoczesną salę konferencyjną.

Zapewniamy profesjonalną i kompetentną obsługę.

W celu dokonania rezerwacji prosimy o kontakt: +48 (44) 725 73 20 +48 600 253 296

Nadleśnictwo Smardzewice ul. Główna 1a 97-213 Smardzewice www.smardzewice.lodz.lasy.gov.pl http://www.smardzewice.lodz.lasy.gov.pl Wydawnictwo opracowano w oparciu o materiały z PGL LP, GDOŚ/RDOŚ oraz Narodowego i Wojewódzkich FOŚiGW. Współpraca: lasy@prasa.com.pl tel. 503300063.