EKO
WYDANIE LEŚNE
www.issuu.com/ekoPL
Głos w Puszczy
W
ystawa „Puszcza Białowieska – lasy naturalne czy też dziedzictwo kulturowe miejscowej Ludności”, która była w minionym roku prezentowana w Sejmie oraz polskich samorządach spotkała się też ze sporym odzewem w Parlamencie Europejskim. Wówczas jej otwarciu towarzyszył panel dyskusyjny, w którym uczestniczyli Konrad Tomaszewski, dyrektor generalny LP, Jan Szyszko, minister środowiska, europostowie oraz eksperci. Puszcza Białowieska stanowi zbiór siedlisk niezwykle istotnych dla Wspólnoty Europejskiej. To unikat przyrodniczy w skali świata – uważa prof. Jan Szyszko. Strona polska podkreślała, że wbrew twierdzeniom części środowisk ekologicznych puszcza sama się nie obroni. Pokazuje to postępująca gradacja kornika drukarza. Według nich pozostawienie puszczy samej sobie doprowadzi do dalszej degradacji siedlisk. Ratowaniu puszczy, zahamowaniu degradacji i odtworzeniu cennych siedlisk przyrodniczych ma służyć „Program dla Puszczy Białowieskiej”, opracowany przez ministra środowiska i dyrektora generalnego LP. Jednym z punktów programu jest inwentaryzacja przyrodnicza w tym ornitologiczna i entomologiczna oraz spis dziedzictwa kulturowego. Wyniki pozwolą odpowiedzieć na pytania o aktualny stan
PRENUMERATA roczna dla jednostek PGL
lasy@prasa.com.pl tel.50.33.000.63
ISSN 1507 1871 nr 12
puszczy, preferowane kierunki działań oraz wskazać, w jaki sposób najlepiej chronić zasoby przyrodnicze przy pomocy zrównoważonej gospodarki leśnej. Jednocześnie odpowiadając na apel ekologów na obszarze 17,6 tys. ha. zostaną wyodrębnione tzw. obszary referencyjne, które będą pozostawione bez jakiejkolwiek ingerencji człowieka. Będziemy analizować jak na tych obszarach będą rozwijać się siedliska roślin i zwierząt, a także porównamy emisje CO2 do atmosfery. Mariusz Trubalski
Z myślą o ekologii na www.issuu.com.pl/ekopanorama w zakładce EKOPRENUMERATA „Archiwum wydań” i zlecenia w formacie .pdf
SZANUJ ŚRODOWISKO NATURALNE – OGRANICZ TAKŻE ILOŚĆ WYDRUKÓW MAILI
2 EKOPanorama
RDLP Poznań
Nadleśnictwo Karczma Borowa
L
asy Nadleśnictwa Karczma Borowa zajmują powierzchnię 12 698,24 hektarów. Zasięg terytorialny obejmuje 6333,13 km2. Największy kompleks leśny o łącznej powierzchni 4769 ha obejmuje uroczysko Rydzyna i Karczma Borowa. Ostępy leśne nadleśnictwa graniczą bezpośrednio z Lesznem – ponad 60 tysięczną aglomeracją miejską. Jako gospodarze tego terenu jesteśmy odpowiedzialni za udostępnianie lasu społeczeństwu w sposób, który nie zagraża jego trwałości, zróżnicowanemu rozwojowi i bioróżnorodności. Nadleśnictwo Karczma Borowa chętnie gości każdego, kto pragnie odpocząć na łonie natury, dlatego wstęp na sieć wyznaczonych szlaków rowerowych, pieszych czy konnych jest zawsze otwarty. Każdy może skorzystać z Interaktywnej Mapy Turystycznej. Ten profesjonalny portal mapowy dostępny jest na naszej stronie. Można pobrać z niego GPX na urządzenia mobilne i ruszyć w drogę, by zatrzymywać się w interesujących miejscach dotyczących np. edukacji i turystyki leśnej, ochrony przyrody czy obiektów kultury. Mapa ta to jeden z sukcesów międzynarodowego projektu „Baltic Landscape”, który w latach 20122014 realizowany był przez Nadleśnictwo Karczma Borowa. Zapewnienie społeczeństwu możliwości wypoczynku, rekreacji, uprawiania turystyki oraz krajoznawstwa z wy-
N
adleśnictwo Włoszakowice położone jest w południowo – zachodniej części RDLP w Poznaniu na terenie powiatu leszczyńskiego i powiatu wschowskiego. Zasięg terytorialny obejmuje 50914 ha, natomiast ogólna powierzchnia nadleśnictwa wynosi: 13 608,44 ha. Nadleśnictwo Włoszakowice sprawuje nadzór nad lasami nie stanowiącymi własności Skarbu Państwa na powierzchni 1227,34 ha. Lesistość Nadleśnictwa wynosi 28,21%. Obszar nadleśnictwa składa się z 116 kompleksów leśnych, których największy zajmuje powierzchnię 5841,23 ha Tereny,które obecnie obejmuje Nadleśnictwo Włoszakowice w przeszłości należały do możnowładców wielkopolskich, rodów arystokraktycznych m.in: Junosze (1250-1387), Gryżyńscy (1253-X387), Opalińscy (1253-1698), Leszczyńscy (1698-1738). Od 1738 do 1782 dobra te należały do księżęcego rodu Sułkowskich,a od 1782 do 1785 do książąt niemieckich Schonoichów,by później przejść we władanie Anhalt-Dessa aż do 1919 r, kiedy to książę Joachim von Anhalt Dessau sprzedał je berlińskiej firmie powierniczej, która w tym samym roku zbyła je prezydentowi Banku Wiedeńskiego-Camillo Castiglioni. Społeczeństwo Włoszakowic nie zaakceptowało kontrowersyjnej osoby nowego właściciela,ani sposobu gospodarowania przejętymi lasami. Ponieważ okazało się, że sytuacja prawna nabywcy nie jest do końca unormowana władze polskie w 1920 roku nakładają sekwestr na sporne dobra. Spory własnościowe trwają przez kilka lat i są rostrzygniete na szczeblu rządowym, co pozwała na utworzone 1 lipca 1925r państwowego Nadleśnictwo Włoszakowice. Niewatpliwą atrakcją są obszary Przemęckiego Parku Krajobrazowego o pow. 21 450 ha, w tym w zarządzie Nadleśnictwa Włoszakowice 5 795,81 ha. Do szczególnych celów ochrony na terenie parku należy: - ochrona i zachowanie jednego z najciekawszych fragmentów krajobrazu polodowcowego w Wielkopolsce; - zachowanie populacji rzadkich i chronionych gatunków grzybów, roślin i zwierząt oraz ich siedlisk; - zachowanie torfowisk i innych środo-
korzystaniem lasów Skarbu Państwa to jeden z celów programu własnego PGL LP Aktywne Udostępnianie Lasu (AUL). W 2012 roku na terenie Nadleśnictwa Karczma Borowa powstał pierwszy w ramach tego programu nowoczesny parking leśny. Cieszy się on dużą popularnością, a korzystających z niego rokrocznie przybywa. Na terenie nadleśnictwa znajduje się, utworzony w 1974r., faunistyczny rezerwat „Ostoja żółwia błotnego”, jedynego gatunku żółwia występującego w Polsce. Zamieszkuje on nieodstępny kompleks malowniczych jezior i bagien śródleśnych. Poza tym lasy Nadleśnictwa Karczma Borowa obfitują w piękne, wiekowe drzewa o nieprzeciętnych rozmiarach, z których 34 zyskało status pomników przyrody. Są to przede wszystkim dęby i buki, ale również czereśnia ptasia, bluszcz pospolity i cis. wisk wilgotnych oraz bagiennych; - utrzymanie walorów kulturowych; - utrzymanie struktury przestrzennej terenów z uwzględnieniem swoistych cech miejscowego krajobrazu rolniczego. Na podstawie prowadzonych badań, na obszarze parku stwierdzono występowanie ok. 700 gatunków roślin naczyniowych, z czego ok. 30 znajduje się pod ochroną ścisła. Licznie reprezentowani są też przedstawiciele świata zwierzęcego z rzadkim jelonkiem rogaczem oraz najlepiej rozpoznaną awifauną (182 gatunki). W Nadleśnictwie Włoszakowice występuje około 50 gatunków roślin i grzybów chronionych według danych z Programu Ochrony Przyrody zebranych w oparciu o inwentaryzację i dane taksacyjne. Ochroną ścisłą objęte są 2121 taksonów – 3 gatunki grzybów, 2 gatunki widłaków i 16 gatunków roślin naczyniowych. Ochronie częściowej podlega 14 gatunków – 2 gatunki porostów i 12 gatunków roślin naczyniowych. Na terenie Nadleśnictwa Włoszakowice stwierdzono występowanie 236 gatunków zwierzą ty podlegających ochronie. Wśród nich ochronie ścisłej podlega 18 gatunków bezkręgowców, 2 gatunki ryb, 1 gatunek pijawki, 1 gatunek małży, 11 gatunków płazów, 5 gatunków gadów, 163 gatunki ptaków i 17 gatunków ssaków. Ochroną częściową objętych jest 5 gatunków ptaków i 3 gatunki ssaków. Nadleśnictwo Włoszakowice 65 5370 355, 65 5370 679 wloszakowice@poznan.lasy.gov.pl ul. Wolsztyńska 13E, 64-140 Włoszakowice
RDLP Łódź Rezerwaty oznakowane W ramach kolejnego projektu Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Łodzi oznakowała 22 rezerwaty przyrody i 1 obszar Natura 2000. W rezerwatach położonych na terenie Nadleśnictw Brzeziny, Smardzewice, Spała oraz Leśnego Zakładu Doświadczalnego w Rogowie, a w przypadku rezerwatu Jeziorsko, na terenie zarządzanym przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu Zarząd Górnej Warty w Skęczniewie, umieszczono 97 kompletów tablic, składających się z tablicy informującej o nazwie rezerwatu oraz tablicy informującej o zakazach. Obszar specjalnej ochrony ptaków Doliny Przysowy i Słudwi PLB100003 został wyznaczony w 2012 r. i jest jednym z najmłodszych obszarów Natura 2000 w województwie łódzkim. Oznakowano go 10 tablicami, które zostały posadowione w pasach drogowych dróg publicznych gminnych, należących do gmin Zduny, Kiernozia i Żychlin oraz powiatowych, należących do Starostwa Powiatowego w Łowiczu i Kutnie. Zadanie zostało zrealizowane przy wsparciu finansowym Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi.
EKOPanorama 3 LEŚNY OŚRODEK SZKOLENIOWO-WYPOCZYNKOWY “NAGÓRZYCE”
70 miejsc noclegowych w komfortowo urządzonych pokojach (pokoje z łazienkami i TV). Pokoje dwu i trzyosobowe oraz trzyosobowe typu studio. Ośrodek przystosowany dla osób niepełnosprawnych. Wiata grillowa - idealna na spotkania przy ognisku. Tereny zielone przy ośrodku z dostępem do zalewu Sulejowskiego. Bezpłatny parking oraz Internet (Wi-Fi) dla gości. Sala klubowa z telewizją, sprzętem muzycznym oraz rekreacyjnym (stół tenisowy,stół bilardowy). Stołówka. W pobliżu piękny Rezerwat przyrody „Niebieskie Źródła” oraz Groty Nagórzyckie. Ośrodek wyposażony w nowoczesną salę konferencyjną. Zapewniamy profesjonalną i kompetentną obsługę.
W celu dokonania rezerwacji prosimy o kontakt: +48 (44) 725 73 20 +48 600 253 296
Nadleśnictwo Smardzewice ul. Główna 1a 97-213 Smardzewice www.smardzewice.lodz.lasy.gov.pl http://www.smardzewice.lodz.lasy.gov.pl
N
adleśnictwo Opoczno wchodzi w skład Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Łodzi. Sąsiaduje z nadleśnictwami: Przedbórz, Smardzewice i Spała w RDLP w Łodzi i nadleśnictwami: Barycz, Grójec, Przysucha i Ruda Maleniecka w RDLP w Radomiu. Nadleśnictwo Opoczno położone jest w województwie łódzkim, na obszarze trzech powiatów. Największa część nadleśnictwa położona jest w powiecie opoczyńskim, na terenie gmin: Białaczów, Drzewica, Opoczno, Paradyż, Poświętne, Sławno i Żarnów. Południowo – zachodnia część nadleśnictwa położona jest na terenie powiatu piotrkowskiego, gminy Aleksandrów. Niewielki fragment położony jest w gminie Inowłódz w powiecie tomaszowskim. Gmina Opoczno jest gminą miejsko-wiejską, pozostałe gminy są gminami wiejskimi. W Nadleśnictwie Opoczno znajdują się dwa rezerwaty przyrody znajdujące się na terenie gmin Białaczów i Żarnów.
REZERWAT „JODŁY SIELECKIE” położony jest w południowej części nadleśnictwa, w pobliżu miejscowości Sielec. Rezerwat utworzono w celu ochrony dobrze odnawiających się drzewostanów sosnowo-jodłowych oraz ochrony pozostałości po wydobywaniu rud syderytowych. REZERWAT „BIAŁACZÓW” o powierzchni 21,87 ha obejmuje jeden oddział leśny – 101 położony w obrębie Opoczno w pobliżu miejscowości Białaczów. Bogatą fauna Nadleśnictwa Opoczno reprezentuje wiele gatunków zwierząt. Na terenie Nadleśnictwa leży w całości bądź częściowo 19 obwodów łowieckich. Obwody łowieckie leżące w przeważającej części powierzchni w granicach terytorialnego zasięgu Nadleśnictwa, są obecnie dzierżawione przez 8 Kół Łowieckich, a gospodarka łowiecka jest tu nadzorowana przez Nadleśnictwo. Na terenie Nadleśnictwa leży także obwód łowiecki wyłączony z wydzierżawienia, stanowiący część nowo utworzonego „Ośrodka Hodowli Zwierzyny Lasów Puszczy Nadpilickiej” a zarządzany obecnie przez nadleśnictwo Smardzewice. Główne gatunki zwierząt łownych w nadleśnictwie to: sarny, jelenie, dziki oraz (zwierzyna drobna) lisy, zające, bażanty, kuropatwy, borsuki, kuny i inne. NADLEŚNICTWO OPOCZNO 44-755-18-90 44-755-18-90 opoczno@lodz.lasy.gov.pl SITOWA 15 26-300 OPOCZNO
4 EKOPanorama
RDLP Radom
Nadleśnictwo Ostrowiec Świętokrzyski Nadleśnictwo Ostrowiec Świętokrzyski jest jednostką administracyjną Lasów Państwowych wchodzącą w skład Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu. Nadleśnictwo zostało utworzone w 1945 roku z lasów własności prywatnej, oraz częściowo z lasów państwowych i lasów byłego Towarzystwa Akcyjnego „Starachowice”. Nadleśnictwo Ostrowiec Św. położone jest we wschodniej części województwa świętokrzyskiego, na terenie 4 powiatów: ostrowiec-kiego, opatowskiego, starachowickiego i sandomierskiego. Lasy Nadleśnictwa Ostrowiec Św. zlokalizowane są w przeważającej swojej części na tzw. Przedgórzu Iłżeckim. Łączą się one korytarzem leśnym ze zwartymi kompleksami Puszczy Iłżeckiej. Powierzchnia Nadleśnictwa wynosi 17,4 tyś. ha. Na obszarze Nadleśnictwa Ostrowiec Świętokrzyski rzeźba terenu jest urozmaicona, miejscami ze znacznym zróżnicowaniem wysokości względnej. Najwyżej wzniesione obszary Nadleśnictwa znajdują się w kompleksach: „Krynki”, „Zagaję”, „Chocimów”, gdzie wysokość dochodzi do 275 m n.p.m. Najniżej natomiast położone są tereny w starym dorzeczu Wisły, w okolicy Su-lejowa, gdzie wysokość bezwzględna obniża się do 120 m n.p.m. Przewagę wśród siedlisk leśnych stanowią siedliska lasowe których udział wynosi 71 %, siedliska borowe zajmują powierzchnię 28% natomiast olsy stanowią niespełna 1 % powierzchni drzewostanów Nadleśnictwa. W Nadleśnictwie Ostrowiec Św. przeciętny wiek drzewostanu wynosi 66 lat, przeciętna zasobność na 1 ha 283 m3, przeciętny przyrost 4,28 m3/hia. Wiek rębności dla sosny i modrzewia wynosi 100 lat; dębu, jodły, jesionu 140 lat; buka 110 lat; brzozy, grabu, świerka 80 lat. Drzewostany Nadleśnictwa posiadają walory przyrodnicze, których znaczna część (12740ha) obejmuje Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Kamiennej. Został on utworzony w celu ochrony wód powierzchniowych i podziemnych oraz odtworzenia i zachowania przez dolinę rzeki Kamiennej funkcji korytarza ekologicznego. Na terenie Nadleśnictwa utworzono 6 częściowych rezerwatów przyrody: 1) „Krzemionki Opatowskie” o pow. 150,70 ha - w Leśnictwie Jeziorko. 2) „Lisiny Bodzechowskie” o pow. 36,59 ha -w Leśnictwie Przyborów. 3) „Modrzewie” o pow. 5,08 ha - w Leśnictwie Narożniki. 4) „Skały w Krynkach” o pow. 25,46 ha - w Leśnictwie Krynki. 5) „Ułów” o pow. 22,59 ha - w Leśnictwie Bałtów. 6) „Zielonka” o pow. 21,09 ha -w Leśnictwie Czyżów. Lasy Nadleśnictwa Ostrowiec Świętokrzyski z uwagi na bliskość ośrodków miejskich i gminnych spełniają ważną rolę rekreacyjno-turystyczną. Za główne atrakcje uznać należy: Muzeum Archeologiczne „Krzemionki Opatowskie”, ośrodek re-
kreacyjno - wypoczynkowy w Bałtowie (w tym park jurajski), ośrodek wypoczynkowy przy zalewie w Brodach, ośrodek wypoczynkowy na Gutwinie oraz liczne szlaki turystyczne przechodzące przez kompleksy leśne. W lasach Nadleśnictwa Ostrowiec Św. można odnaleźć cenne pod względem historycznym obiekty. Są to głównie stare kapliczki rozlokowane przy dawnych duktach przecinających kompleksy leśne, wyznaczające dawne podziały leśne. Do najwartościowszych należy zaliczyć: Średniowieczny Trakt Staroru-ski, Trakt Ostrowiec - Iłża, Trakt Kunów - Iłża, Trakt Ostrowiec - Wąchock, Trakt Rudzki, Trakt Siennieński.
Stan sanitarny lasów Nadleśnictwa jest dobry. Głównym problemem jest masowe występowanie szkód powodowanych przez pędraki chrabąszczowatych. Od 20 lat wzrasta powierzchnia zagrożona żerem pędraków chrabąszczowatych. Do walki z tym szkodnikiem używane były metody mechaniczne oraz chemiczne. Metoda mechaniczna polegała na otrząsaniu imago chrabąszcza z drzew i humanitarnym ich zabijaniu. Natomiast walka chemiczna polegała na zwalczaniu imago przez oprysk sprzętem naziemnym i samolotami. Utrudnieniem jest to że „widzimy” owada tylko w maju, czasem do połowy czerwca. Latając między polem a lasem lub zadrzewieniami przydrożnymi, przydomowymi, sadami jest szczególnie widoczny wieczorem. Zwalczanie pędraków czyli stadium rozwojowego chrabąszcza które przez kilka lat żyje w glebie jest bardzo utrudnione, ze względu na długość ich życia, odporność na warunki pogodowe i klimatyczne. Pędraki chrabąszcza żerują w glebie leśnej, ale i w glebie uprawianej rolniczo na polach przylegających do lasu. Co cztery lata pędraki przeobrażają się w chrząszcze i „wylatują” z gleby kierując się do najbliższych drzew głównie liściastych, ale także modrzewi i objadają liście bądź igły aby móc znieść dojrzałe jaja w glebie rolniczej lub leśnej. Pomimo podjętych różnorodnych sposobów walki problem zwalczania chrabąszczy narasta. Rozmiar szkód stanowi zagrożenie trwałości lasu. Nadleśnictwo oferuje tartakom i zakładom przetwórczym, wysokiej jakości certyfikowane drewno wszystkich gatunków lasotwórczych, a dla ludności drewno opałowe. Nadleśnictwo Ostrowiec Świętokrzyski Sudół 216, 27- 400 Ostrowiec Św. tel.0-41 23653149, fax. 0-41 265 14 29 www.ostrowiec.radom.lasy.gov.pl e-mail: ostrowiec@radom.lasy.gov.pl
RDLP Gdańsk
EKOPanorama 5
P
od zarządem Nadleśnictwa Starogard znajduje się niemal 20 tys. ha lasów. Leśnicy opiekują się także 4 tys. ha lasów prywatnych. Tereny Nadleśnictwa leżą w dorzeczu Wisły, która przejmuje wody z tutejszych obszarów poprzez ukształtowany w okresie polodowcowym system hydrograficzny. Charakteryzuje się on dużą różnorodnością i tak oprócz głównej rzeki Wierzycy i jej większych dopływów: Janka, Węgiermuca, Piesienica występują licznie mniejsze dopływy oraz cieki, które odprowadzają wody okresowo. Z większych rzek wymienić jeszcze trzeba Szpęgawę przechodzącą w Motławę, która przepływa w części północno wschodniej i dalej przez Żuławy Gdańskie. Sieć wód powierzchniowych tworzą także jeziora (największe to głównie jeziora rynnowe),które najliczniej występują w północnej części nadleśnictwa. Wspomnieć także należy o bagnach, zagłębieniach bezodpływowych, łąkach. Z glebami żyznymi łączą się siedliska lasowe o bogatej szacie roślinnej. Siedliska borowe są uboższe i skład biocenozy jest tu skromniejszy, ale i zupełnie odmienny, przez co na równi ciekawy i fascynujący. Na wszystkich siedliskach borowych dominują drzewostany z panującą sosną. Również na siedliskach lasowych świeżych zdecydowanie przeważają drzewostany sosnowe, ale poważny udział mają tu też drzewostany z panującym dębem, bukiem i jodłą. W składzie gatunkowym drzewostanów stwierdzono 28 gatunków drzew, w tym 7 obcego pochodzenia.
Bobrzy problem
R
edukcja liczby bobrów jest konieczna, chociaż trudno oszacować ich liczbę na Pomorzu. Regionalny dyrektor ochrony środowiska może zezwolić na obszarze swojego działania na odstrzał bobra, na czas określony. Celem odstrzału jest przede wszystkim poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego na terenie Żuław Wiślanych w województwie pomorskim, które jest zagrożone działalnością bobrów, polegającą na kopaniu nor w wałach przeciwpowodziowych. Na pozostałym obszarze województwa pomorskiego odstrzał bobra europejskiego ma na celu ograniczenie szkód w miejscach, w których bobry powodują znaczące szkody w uprawach rolnych, lasach oraz innych rodzajach mienia. Projekt powstał gdyż – pomimo działań polegających m.in. na ograniczaniu strat, a także odstrzałów prowadzonych w ubiegłych latach – ich populacja dynamicznie rośnie. RDOŚ w Gdańsku zaproponował ograniczenia czasowe i obszarowe w stosunku do możliwości, które daje ustawa: – ma obowiązywać przez 3 lata – ustawa dopuszcza 5 lat – dotyczy tylko najbardziej zagrożonych negatywnym działaniem bobrów powiatów. Zostały one wskazane po szeregu alarmujących sygnałów płynących z różnych środowisk (melioranci, leśnicy, rolnicy) mówiących o dynamicznym wzroście populacji bobrów oraz coraz większych czynionych przez nie szkodach. – RDOŚ przygotowała zezwolenie na odstrzał z ustaleniem konkretnego rocznego limitu dla wybranych powiatów. Całkowita populacja bobrów na terenie województwa pomorskiego znaczne przekracza liczbę wymienioną w zezwoleniu. – odstrzału można dokonywać tylko od 1 października do 28 lutego. – dla zachowania we właściwym stanie ochrony populacji bobra eu-
Większość z nich występuje w formie domieszek, a niektóre spotyka się sporadycznie. Z gatunków obcego pochodzenia występują dąb czerwony, robinia akacjowa i w mniejszym stopniu daglezja. Szata roślinna ekosystemu leśnego to nie tylko drzewa. Krzewy i rośliny runa to ważne jego elementy składowe. Spośród nich na naszym terenie występuje przeszło 100 gatunków podlegających ochronie gatunkowej. Najciekawsze to obuwik pospolity, storczyk samiczy, podkolan biały, listera jajowata, gółka wonna, śnieżyczka przebiśnieg, lilia złotogłów, miłek wiosenny, widłaki goździsty i jałowcowaty. Stanowiska występowania tych roślin chroni się u nas czynnie, a więc nie prowadzi się tu prac gospodarczych, mogących je zniszczyć. Chronione są także najokazalsze egzemplarze drzew w ramach pomników przyrody, a całe ich zgrupowania w ramach zespołów przyrodniczo-krajobrazowych. Świat zwierzęcy lasów jest równie bogaty, jak roślinny. Gromada ssaków reprezentowana jest przez podstawowe gatunki łowne: łosia, jelenia, sarnę, dzika, daniela, zająca, lisa, jenota, borsuka, kunę, norkę, tchórza. Z ciekawszych zwierząt chronionych odnotowano występowanie łasicy, orzesznicy, popielicy, koszatki, podkowca dużego i mroczków. ropejskiego tereny szczególnie cenne, jakimi są rezerwaty przyrody i obszary sieci Natura 2000, gdzie bóbr jest przedmiotem ochrony, zostały wyłączone z odstrzału. Szacunki liczebności bobrów w Polsce są rozmaite. W raporcie przedłożonym Komisji Europejskiej w 2013 r. na podstawie art 17 dyrektywy siedliskowej, Polska oficjalnie podała oszacowane krajowej populacji bobra na ok. 36 – 41 tys. W 2015 r. na zlecenie GDOS przeprowadzono „inwentaryzację” bobrów która dala wynik 31 572 osobniki. GUS podaje ponad 100 tys., ale zbiera dane metodą ankietową. Warto przypomnieć, że zaraz po II wojnie światowej bobry widywano także w Gdańsku. Wkrótce jednak te ssaki w Polsce prawie wymarły. W latach 70. ubiegłego wieku zaczęto bobry przywracać naturalnemu środowisku na Pomorzu Gdańskim. Zajął się tym leśniczy Kazimierz Aszyk, w Borach Tucholskich, na Kociewiu. Wspierał go w tym Jacek Rolbiecki – ówczesny wojewódzki konserwator przyrody. Pierwsze sztuki sprowadzono z ośrodka hodowli w Popielnie. Udało się. Bobry w Pomorskiem zostały ocalone. Teraz zrobiło się ich za dużo.
6 EKOPanorama
RDLP Piła
Nadleśnictwo Jastrowie
T
eren Nadleśnictwa obejmuje swoim zasięgiem fragmenty Równiny Wałeckiej, Pojezierza Szczecineckiego i Doliny Gwdy.Przeważająca część obszaru nadleśnictwa leży na terenie powiatu złotowskiego w gminach Jastrowie, Okonek, Tarnówka. Tylko 14 ha znajduje się na terenie województwa zachodniopomorskiego w powiecie wałeckim, w gminie Wałcz. Klimat ma charakter przejściowy między chłodną i deszczowa strefą Bałtycką, a suchą i cieplejszą strefą środkowoeuropejską. Okres wegetacji trwa 200-210 dni. Średnia roczna suma opadów wynosi około 600 mm. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi około 8 C. Charakterystyczną cechą tego regionu są gęste mgły i obfite rosy, występujące późnym latem i jesienią. Częstym zjawiskiem są również przymrozki.
Na terenie nadleśnictwa przeważają siedliska borowe z dominacją sosny. Średni wiek lasów na naszym terenie to 64 lata, a przeciętna zasobność przekracza 270 m sześc./ha. W Nadleśnictwie Jastrowie istnieją trzy rezerwaty: Diabli Skok, Wielkopolska Dolina Rurzycy, Kozie Brody.
Nadleśnictwo Jastrowie 67 266 23 61 67 266 33 96 jastrowie@pila.lasy.gov.pl
N
adleśnictwo Zdrojowa Góra jest jednym z dwudziestu nadleśnictw wchodzących w skład Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Pile. Siedziba Nadleśnictwa mieści się w Pile, największym mieście północnej Wielkopolski, położonym nad Gwdą. Zasięg administracyjny nadleśnictwa wynosi 445 km kw. i obejmuje części gmin: Piła, Szydłowo, Ujście, Krajenka, Tarnówka, Trzcianka, Wałcz. Nadleśnictwo bierze udział w programie zwiększania lesistości kraju poprzez pomoc w sporządzaniu planów zalesieniowych dla prywatnych właścicieli gruntów rolnych. Przeważają tu siedliska borowe z domnacją sosny ( 95 proc.) Ponadto występuje: - 1 proc. – modrzew, świerk; - 2 proc. – dąb, buk; - 1 proc. – olsza. Średni wiek drzewostanów to 61 lat. Przeciętna zasobność to 262m3/ha. Odnowienia obejmują rocznie ok. 183 ha. Na terenie Leśnictwa Koszyce położony jest Rezerwat krajobrazowy „Kuźnik”, który wziął swoją nazwę od działającej w jego pobliżu od początków XVII wieku kuźnicy eksploatującej rudę darniową zawierającą żelazo. Teren rezerwatu znajduje się na obszarze długiej rynny glacjalnej rozpoczynającej się na północ od Jeziora Łachotka, a kończącej się w południowo- zachodnich krańcach Piły.
Kształtowanie się tej rynny miało miejsce podczas ostatniego zlodowacenia. Dzisiejszy rezerwat o powierzchni 96 ha obejmuje dwie małe rynny jeziorne - zachodnią z jeziorami Kuźniczek (0,03ha), Kuźnik Mały (1,68ha) i Kuźnik Duży (1,08ha) oraz wschodnią z Jeziorem Rudnickim (23,26ha). “Kuźnik” ma długą tradycję ochrony przyrody. Już w 1926 roku władze powołały rezerwat obejmujący trzy małe jeziora(Kuźnik Duży, Kuźnik Mały i Kuźniczek) oraz Cygańską Górę - wzniesienie pomiędzy małymi jeziorami kuźnickimi a Jeziorem Rudnickim. Na tym niewielkim obszarze ochroną objęto niezwykłą mozaikę różnorodnych zbiorowisk roślinnych - od ciepłolubnych muraw na zboczach wylesionej wówczas Cygańskiej Góry, przywodzących na myśl ciepłolubną roślinność południowej Europy przez dąbrowy, bory sosnowe i olsy po fragmenty boru bagiennego z torfowiskami, które nawiązują z kolei do ekosystemów borealnych, charakterystycznych dla Europy północnej. “Kuźnik” reaktywowano w 1959 roku, włączając do niego, poza terenami wcześniej już chronionymi, żyzne Jezioro Rudnickie z otaczającymi je podmokłymi olsami i łęgami, bory sosnowe na stokach wzniesień oraz liczne źródliska występujące wzdłuż brzegów jeziora. Celem ochrony rezerwatu jest: zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu lasu bardzo zróżnicowanego pod względem siedliskowym wraz z otaczającą roślinnością, między innymi bażyną czarną i rzadkimi gatunkami zwierząt oraz ze względu na nieprzeciętne walory krajobrazowe. Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie 349 gatunków roślin naczyniowych. Wśród nich znajdują się rośliny ginące i zagrożone wyginięciem w skali Wielkopolski na przykład bażyna czarna, wełnianka pochwowata, modrzewnica zwyczajna, żurawina błotna.
RDLP Lublin
EKOPanorama 7
Nadleśnictwo Józefów Głuszec (Tetrao urgallus) gatunek dużego ptaka z rzędu kuraków, obecnie jeden z najbardziej zagrożonych w Polsce. Liczebność krajowej populacji szacuje się na poziomie 550-750 sztuk (Tomiałojć, Stawarczyk 2003, Keller i in. 2001). Na Lubelszczyźnie jego liczebność oceniano na 100-150 osobników (Piotrowska 2005). Najliczniejsza populacja nizinna występuje na terenie Nadleśnictwa Józefów. Jest to gatunek bardzo rzadki i ustępujący, wpisany do ,,Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt” z oznaczeniem CR-gatunek skrajnie zagrożony, od 1995 r. objęty ścisłą ochroną prawną, figuruje w załączniku II Dyrektywy Ptasiej Rady Europy, jako gatunek ważny dla Unii Europejskiej, a jego ostoje objęte są Europejską Siecią ochrony Natura 2000. Na terenie objętym działaniami z zakresu ochrony tego gatunku Minister Środowiska powołał obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 o nazwie Puszcza Solska. Głuszec, to gatunek typowo leśny, osiadły, związany wyłącznie z dużymi kompleksami lasów. W tych samych rejonach przebywa przez cały rok. Głuszec, jako gatunek borealny, zasiedla na Lubelszczyźnie
fot. Grzegorz Leśniewski
drzewostany sosnowe. Zazwyczaj mało uczęszczane przez ludzi trudno dostępne mszary porosłe karłowatą sosną, jak również drzewostany sosnowe na siedliskach suchszych, poprzecinane mozaiką borów bagiennych. Mozaika występujących siedlisk boru bagiennego, boru wilgotnego, boru mieszanego wilgotnego, w sąsiedztwie boru świeżego i mieszanego świeżego jest bogactwem przyrodniczym oraz jednocześnie bogactwem pokarmowym. Ta zmienność siedlisk zasadniczo ubogich, ale jednocześnie bagiennych, wilgotnych, świeżych i niemal suchych na stosunkowo niewielkich przestrzeniach, stwarza znakomite warunki do bytowania, rozmnażania i rozwoju głuszca. Są to siedliska bogate w pokarm dla głuszca: borówkę bagienną, borówkę czarną, wełniankę, mchy i liczne bezkręgowce. Bardzo ważnym czynnikiem sprzyjającym dla głuszca, w omawianych lasach Puszczy Solskiej, jest występująca osłona drzewostanów sosnowych, podszytów świerkowych i innych krzewów, wysokich borówek i traw, które chronią go przed wpływem niekorzystnych warunków atmosferycznych takich jak wiatr, niska temperatura, deszcz, śnieg.
W latach 2013-2016 Nadleśnictwo Józefów realizuje kolejny, już piąty, projekt ochrony głuszca, obecnie ze środków Funduszu Leśnego w ramach Programu hodowli i ochrony wybranych gatunków zwierząt w jednostkach lasów państwowych pod nazwą ,,Aktywna ochrona głuszca na terenie Nadleśnictwa Józefów”. Projekt obejmuje środkową część Nadleśnictwa, tereny 6 leśnictw: Fryszarka, Karczmisko, Kalina, Malce, Oseredek, Borowiec, o łącznej powierzchni 9 600 ha (50 % powierzchni zarządzanej przez nadleśnictwo). Dotyczy on szczególnie takich działań jak: Odstrzał ssaków drapieżnych. Potencjalnie najważniejsze działanie mogące doprowadzić do powstrzymania spadku liczebności głuszca. Usuwanie obcych gatunków drzew i krzewów (przede wszystkim czeremchy amerykańskiej). Jest to gatunek obcego pochodzenia, bardzo ekspansywny, zdobywający w krótkim czasie pozycję dominującego w strukturze naturalnych, rodzimych zespołów roślinnych. Jego obecność stanowi szczególne zagrożenie dla pożądanych w biotopach głuszca płatów borówki. Oznakowanie grodzeń z siatki w dwa poziome żerdzie. W ostojach głuszca ogrodzenia z siatki metalowej są mało widoczne i stanowią potencjalne zagrożenie dla lecących ptaków. Dlatego planowane jest w ostojach głuszca wykonanie grodzenia z siatki z jej poziomym oznakowaniem w dwa poziome żerdzie widoczne dla ptaków. Budowa zastawek na rowach melioracyjnych. Budowa zastawek ma na celu poprawę środowiska występowania głuszca. Działania prowadzone w tym kierunku poprawią przestrzeń życiową tego gatunku, polepszą stan siedliska i zwiększą bazę żerową. Zastawki mają na celu uregulowanie stosunków wodnych w okresie zarówno nadmiaru jak i niedoboru wody. Wykładanie gastrolitów. W miejscach żerowania ptaków będzie wykładany żwir pobierany i wykorzystywany przez głuszca do mechanicznego rozcieranie pokarmu pędowego. Wszystkie te działania mają poprawiać warunki środowiskowo-siedliskowe dla obszarów występowania głuszca tak, aby niesprzyjających dla rozwoju populacji tego gatunku warunków było jak najmniej.
8
Moda na las
Serdecznie zapraszamy do skorzystania z usług Ośrodka Wypoczynkowego
Leśny Dwór
mieszczącego się w Mielnie przy ulicy Orła Białego 8. Ośrodek usytuowany jest 50 m od morza, w niewielkiej odległości od ośrodka znajduje się jezioro Jamno. Nasze atuty : v altany grilIowe v plac zabaw dla dzieci v rezerwacja pokoi online v bezpłatny, ogrodzony parking v apartamenty oraz pokoje z łazienką i kuchnią z pełnym wyposażeniem v Wi-Fi
Wydawnictwo opracowano w oparciu o materiały z PGL LP, GDOŚ/RDOŚ oraz Narodowego i Wojewódzkich FOŚiGW. Współpraca: lasy@prasa.com.pl tel. 503300063.