10
Ekopanorama
Trufla lubelska – leśne złoto nawet hipotezy, że z globalnym ociepleniem optimum klimatyczJuż wkrótce dowiemy się, czy w naszych lasach można hodone dla tego grzyba przesunie się na północ Europy. wać trufle – grzyby rzadkie, bezcenne, obecne w wykwintnych Zdaniem dr D. Hilszczańskiej celowe jest zbadanie zmiennokuchniach, pożądane w leśnictwie, bo żyją w symbiozie z drześci środowiskowych (skała macierzysta, gleba, drzewostan, wywami leśnymi. Pionierskie badania na ten temat rozpoczęto w stawa, wysokość n.p.m.) występowania trufli w Polsce. Warto Instytucie Badawczym Leśnictwa (IBL). zbadać pokrewieństwo genetyczne trufli letnich rosnących w Przed prowadzonym już eksperymentem, wykonano swoistą różnych miejscach i ocenić przeżywalności mikoryz, tworzonych wizję lokalną. Sprawdzono czy trufla letnia w rodzimych lasach przez tego grzyba na plantacjach eksperymentalnych. – Powoaktualnie występuje. Inicjatorem poszukiwań trufli był profesor dr dzenie projektu, a więc utrzymywanie się mikoryz na kohab. Zbigniew Sierota, kierownik Zakład Fitopatologii Leśnej IBL. rzeniach dębu i leszczyny wysadzonych w uprawie We wrześniu 2007 roku IBL zaprosił grupę pracowników In– tłumaczy – pozwoli być może na rozpropagostytutu Środowiska i Leśnictwa w Turynie, specjalizujących wanie idei zakładania „ogrodów truflowych”, się w badaniu i hodowli trufli. Jeden z nich przywiózł psa z udziałem dębu szypułkowego i leszczyny, o imieniu Ariel, który wyszukuje w lesie owocniki trufli, na gruntach, które sprzyjają rozwojowi trurosnące od 10 nawet do 20 cm pod ziemią. Wcześniej dr fli, a do tej pory nie były wykorzystywane Dorota Hilszczańska, która prowadzi ten temat, rolniczo, jak również w warunkach leśnych, wytypowała kilka potencjalnych miejsc pod okapem drzewostanu. występowania trufli letniej, w drzewoRolę grzybów z gatunku trufli w stanie jednego z nadleśnictw, połohodowli lasu najkrócej i najcelniej żonego na Jurze Krakowsko–Częokreślił twórca polskiej mikoryzastochowskiej. Efekt poszukiwań cji, stosowanej z powodzeniem przeszedł nasze oczekiwania, a w Lasach Państwowych od 10 Włochów wprowadził w eufojuż lat, prof. Stefan Kowalski z rię. W godzinę wykopaliśmy Uniwersytetu Rolniczego w Kraponad pól kilograma owocnikowie. Powiedział on, że grzyby ków trufli letniej. Znaleźliśmy mikoryzowe, również i trufle, tak również owocniki trufli rudej jak w polskich dziejach chłopi, „żywią i i wydrążonej. Tym samym dobronią”, w tym przypadku drzewa leśne. wiedliśmy obecności tego gatunŻywią, bo grzyby rodzaju Tuber tworzą mikoryzy z ku grzyba w Polsce i – mając go w zanadrzu – mogliśmy projekwieloma gatunkami drzew leśnych, jak: dąb, buk, grab, sosna, towany temat badawczy wprowadzać w życie. topola, jodła, olsza, świerk, leszczyna czy jałowiec. W tej symTuż po wyprawie na Jurę zarodniki znalezionych trufli zamrobiozie drzewa otrzymują od grzyba rozmaite składniki mineralżono, a następnie zmielono i wytworzono szczepionkę, służącą ne, także azot organiczny, do tego z bardziej rozległych warstw do mikoryzacji. Tą szczepionką potraktowano ponad 150 rocznych gleby, do których system korzeniowy drzew nie sięga. sadzonek dębu szypułkowego i tyle sadzonek jednorocznej leszSieć strzępek grzybni odchodzących od mikoryzowanego koczyny. Wybrano te gatunki, gdyż żyją w symbiozie z truflą letnią. rzenia rozprzestrzenia się w glebie nawet na odległość 20 cm. Sadzonki sprowadzono z nadleśnictwa, gdzie dęby i leszczyTa sama grzybnia, otulając korzenie drzew swoistymi mufkami, na rosną na rędzinach – glebach z dużą zawartością węglanu broni drzewo przed wniknięciem patogenów czy innych nieprowapnia, które truflom najbardziej odpowiadają. Przez cztery szonych gości. Natomiast grzyb pobiera od drzewa węglowomiesiące od momentu szczepienia wspomniane sadzonki rosły w dany, bo sam nie jest w stanie ich syntetyzować. szklarni Instytutu BadawMikoryza (inaczej – grzybokorzeń) czego Leśnictwa w SękoGłównymi grzybami, wykorzystywanymi do mikoryzacji sato rodzaj symbiotycznego współżycia cinie. Potem – aby nie dodzonek drzew leśnych w Polsce są te, które należą do rodzaju korzeni z grzybami. Oparta na obustron- znały szoku w warunkach Hebeloma i Laccaria. Dzięki eksperymentowi z truflą można bęnej wymianie substancji odżywczych. normalnej uprawy – przedzie wzbogacić paletę rodzimych grzybów, służących mikoryzie Rośliny mają lepszy dostęp do wody i stawiono je do tej części o kolejny, cenny gatunek. soli mineralnych, ale także do substan- szklarni, która dzięki ażuTworzenie upraw truflowych to również swoista ochrona cji regulujących ich wzrost i rozwój, któ- rowej siatce znajduje się przyrody. Dąb szypułkowy należy do drzew, z którymi związare produkuje grzyb. Ten zaś korzysta z na wolnym powietrzu. na jest duża liczba innych gatunków. Od 800 do 1000 gatunków produktu fotosyntezy roślin – glukozy. bezkręgowców, mchów, porostów, także grzybów żyje tylko – 2 lata temu wysadzow powiązaniu z dębem. Zakładane ogrody truflowe zapewniano je na terenie jednego z ją ochronę gatunkową ex situ, tworząc swoiste banki genów nadleśnictw RDLP Lublin, gdzie są pod stałym nadzorem tamtejtego gatunku. szych leśników – opowiada dr D. Hilszczańska z IBL. – NadleśniTrufla letnia i inne gatunki tego grzyba rosną również na Słoctwo będzie nam pomagało. Nastawione jest do naszego ekswacji, w Słowenii i na Węgrzech. perymentu bardzo życzliwie. Mamy nadzieję, że po trzech-czterech latach Trufle to grzyby należące do workowców. Wytwa- IBL równolegle ze swoim polskim pod leszczyną, a za około siedem lat rzają podziemne owocniki o kształcie bulwy. Są trufle eksperymentem, prowadzi rozepod dębami, pojawią się pierwsze białe, szaro-białe, letnie, zimowe, czarne, czarne gład- znanie dla ewentualnych projekowocniki trufli. kie. Znajduje się je w pobliżu korzeni m.in. dębu, lipy, tów badawczych, promujących Taki sam eksperyment przeprowa- topoli i wierzby. Grzyby te rosną pod ziemią, co jest for- zakładanie upraw truflowych i dzono w 1999 roku na należącej do mą adaptacji tego gatunku do istniejących warunków. możliwość wykorzystania funduSzwecji Gotlandii i dziś w miejscowych Trufle sławione jako „pokarm bogów, królów i świń”, szy unijnych. Teraz, kiedy rośnie restauracjach mieszkańcy tej wyspy uwodzą smakiem. Ich aromat sprawia, że nie stanowią popyt na trufle, a w krajach śródpodają dania sporządzone z trufli miej- zwykle oddzielnego dania, a nadzwyczajny dodatek ziemnomorskich, w rezultacie scowego „chowu”. Bo trufla, do nie- czy przyprawę do najbardziej wykwintnych dań. Przez zakłóceń klimatycznych, ich prodawna domena krajów regionu Morza ostatnie 90 lat ich produkcja ciągle maleje. W 1892 Fran- dukcja się zmniejsza, czas na to Śródziemnego, może rosnąć również cja wyprodukowała 1.000 ton trufli. Ich obecny roczny jest jak najbardziej odpowiedni. opr. Mariusz Trubalski w Europie Północnej. Pojawiły się zbiór wynosi tylko 50-90 ton. Sprzedawane na aukcjach osiągają zawrotne ceny; w 2005 roku ważąca 1,2 kg „megatrufla” biała została sprzedana za 95 tys. EURO!